Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Eerwraak lijkt motief moord IJsselstein»?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat de moord op de 16-jarige scholiere uit IJsselstein gepleegd is uit eerwraak?

Het onderzoek naar de dood van de 16-jarige scholiere uit IJsselstein is nog in volle gang. Een conclusie over een mogelijk motief is in deze fase van het onderzoek voorbarig. Lopende het onderzoek wordt hierover geen mededeling gedaan.

Vraag 3

Kunt u aangeven hoeveel gevallen van eerwraak er de afgelopen tien jaar in Nederland hebben plaatsgevonden en welke nationaliteit(en) de daders hadden?

De totale omvang van eergerelateerd geweld2 in Nederland is niet eenvoudig te duiden. Een indicatie voor de omvang is evenwel te geven op basis van de registraties van het Landelijk Expertisecentrum Eergelateerd geweld (LEC EGG) dat in 2008 werd opgericht.
Er wordt door het LEC EGG een onderscheid gemaakt tussen het paraplubegrip «eergerelateerd geweld» en vormen met dodelijke afloop waarbij bij bepaalde motieven volgens deskundigen sprake is van »bloedwraak», «eerwraak» of «doden uit mannelijke trots».
Het LEC EGG kreeg in de afgelopen vier jaar jaarlijks circa 500 operationele hulpverzoeken met betrekking tot eergerelateerde geweldzaken van de politiekorpsen en ketenpartners, zoals OM, IND e.d.
Sinds 1 januari 2011 worden niet alleen de (complexe) zaken waarvoor een hulpverzoek bij het LEC EGG wordt ingediend geregistreerd. De regiokorpsen (nu eenheden) houden sindsdien ook alle zaken/incidenten bij die volgens de methode LEC EGG (landelijk norm voor de politie en vastgelegd in de Aanwijzing huiselijk geweld en eergerelateerd geweld 2010A010) in behandeling zijn genomen.
In 2011 werden in dit kader landelijk 2 087 zaken en/of incidenten geregistreerd. De cijfers over 2012 worden in het voorjaar van 2013 bekend gemaakt.
Schematisch:
Jaar
Zaken met indicatie EGG
politiekorpsen
Aantal hulpverzoeken aan LEC EGG
Aantal dodelijke slachtoffers
2009
-
446
13
2010
-
498
11
2011
2087
504
9
2012
Voorjaar 2013
492
11
Op basis van de casuïstiek kan niet goed een beeld gegeven worden over de nationaliteit van de verdachten. Informatie over etniciteit van zowel slachtoffers als daders is wetenschappelijk belicht in het eerste cijferrapport van het LEC EGG3 voor de jaren 2007, 2008 en 2009. Eind 2013 volgt het tweede cijferrapport dat een nader inzicht in cijfers zal geven over de jaren 2010, 2011 en 2012.

Vraag 4

Erkent u dat er een verband bestaat tussen in Nederland gepleegde eerwraken en de massa-immigratie uit voornamelijk islamitische landen? Zo nee, waarom niet?

Nee. Uit onderzoek naar eergerelateerd geweld blijkt dat eercodes cultureel zijn ingegeven en niet religieus4. Er bestaat een verband tussen traditionele familieculturen en eergerelateerd geweld. Dergelijke familieculturen bestaan in een groot deel van de wereld, ongeacht de aldaar voorkomende religie.

Vraag 5

Erkent u dat islam en vrijheid niet samengaan? Zo nee, waarom niet?

Nee, dat erken ik niet. De islam is een religie die, zoals elke religie, verschillende stromingen kent. In hoeverre religieuze overtuigingen al dan niet botsen met individuele of collectieve vrijheden, wordt beïnvloed door de religieuze stroming waarvan een gelovige deel uitmaakt, alsmede persoonlijke en culturele overtuigingen.

Vraag 6

Deelt u de visie dat er voor daders van eerwraak geen plaats is in Nederland en zij in alle gevallen ons land uitgezet dienen te worden (in geval van een dubbele nationaliteit, na denaturalisatie)?

Ik ga niet in op individuele gevallen. In zijn algemeenheid geldt voor vreemdelingen dat na een onherroepelijke veroordeling voor een misdrijf aan de hand van de glijdende schaal wordt getoetst of het verblijfsrecht kan worden beëindigd. De glijdende schaal legt een verband tussen de duur van het rechtmatig verblijf in Nederland en de opgelegde straf. In essentie betekent dat hoe hoger de opgelegde straf, des te eerder tot verblijfsbeëindiging kan worden overgegaan. In het regeerakkoord is opgenomen dat de glijdende schaal nog verder wordt aangescherpt.
Nadat het rechtmatig verblijf is beëindigd, krijgt de vreemdeling een inreisverbod of wordt hij ongewenst verklaard waarna hij uit Nederland wordt verwijderd.
De Rijkswet op het Nederlanderschap bevat geen bepaling op grond waarvan intrekking van het Nederlanderschap wegens de hier aan de orde zijnde criminele feiten mogelijk is.

Vraag 7

Bent u bereid de dader(s) van deze laffe moord op de 16-jarige scholiere uit IJsselstein na het uitzitten van hun straf ook het land uit te zetten indien zij een dubbele nationaliteit hebben? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 1

Kent u het bericht «Steeds minder bedrijfsartsen»?1

Vraag 2

Deelt u de mening dat, als we willen dat mensen gezond werken en langer werken, het belangrijk is dat er veel meer bedrijfsartsen bijkomen en de toegang tot de bedrijfsarts wordt verbeterd?

Vraag 3

Welke verklaring heeft u voor het lage aantal nieuwe bedrijfsartsen?

Vraag 4

Deelt u de mening van de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB) dat er te weinig aandacht is voor de specialisatie bedrijfsarts in het curriculum van geneeskundestudenten? Wat gaat u hieraan doen?

Vraag 5

Zou de volledige private financiering van de specialisatie ook te maken kunnen hebben met het lage aantal mensen dat kiest voor de specialisatie bedrijfsarts? Bent u bereid te onderzoeken of de specialisatie opgenomen kan worden in het opleidingsfonds waaruit andere medische specialismen worden betaald? Zo nee, waarom niet?

Vraag 6

Bent u bereid de wettelijke toegang tot de bedrijfsarts voor vragen over werk en gezondheid weer op te nemen in de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet)?

Vraag 7

Gaat u met de sociale partners overleggen wat zij kunnen doen om de onafhankelijke positie van de bedrijfsarts te borgen? Zo nee, waarom niet?

Vraag 8

Welke concrete acties gaat u ondernemen om het aantal bedrijfsartsen te doen toenemen?

Vraag 1

Herinnert u zich de Kamerbreed gesteunde motie-Omtzigt1 waarin de Kamer uitspreekt «verzoekt de regering, zich bij de onderhandelingen van het Meerjarig Financieel Kader (MFK) 2014–2020 maximaal in te zetten zodat de arbeidsvoorwaarden van de EU-ambtenaren op het terrein van pensioentoezeggingen, lonen en betaalde inkomstenbelasting in lijn komen met de ontwikkelingen in de lidstaten»?

Vraag 2

Is het waar dat de salarissen van de EU-ambtenaren fors stijgen per 1 januari 2013 door het vervallen van de 5,5% crisisheffing?

Vraag 3

Kunt u de salaristabellen over 2012 en 2013 naar de Kamer sturen, analoog aan de schalen die u in Kamerstuk 32 833, nr. 9 aan de Kamer deed toekomen en kunt u per schaal aangeven hoeveel de netto-verhoging bedraagt?

Vraag 4

Hoeveel verdient de president van de Verenigde Staten per jaar (omgerekend in euro’s tegen de huidige wisselkoers) en hoeveel verdienen de voorzitter van de Europese Commissie en de voorzitter van de Europese Raad?

Vraag 5

Hoeveel verdient de enige vice-president van de Verenigde Staten per jaar en hoeveel verdient één van de vele vice-voorzitters van de Europese Commissie?

Vraag 6

Hoeveel verdient de voorzitter van de Federal Reserve, het stelsel van Amerikaanse centrale banken en hoeveel verdient de president van de Europese Centrale Bank?

Vraag 7

Hoeveel ambtenaren van de Europese commissie verdienen netto meer dan de vice-president van de Verenigde Staten?

Vraag 8

Hoeveel ambtenaren van de Europese commissie verdienen netto meer dan de Nederlandse minister- president?

Vraag 9

Op welke wijze heeft de Nederlandse regering zich ingespannen om de salarisverhoging in Brussel te mitigeren? Heeft de Nederlandse regering in de Europese Raad een tegenvoorstel gedaan?

Vraag 10

Is het waar dat de Europese Raad, waarvan u deel uitmaakt, weigerde om de 5,5% belasting met een jaar te verlengen?2

Vraag 11

Is het waar dat deze salarisverhoging te wijten is aan de laksheid van de Europese Raad, zoals zowel de Europese Commissie als het Europees Parlement beweren? Zo nee, aan wie is het dan te wijten dat er niet tijdig een compromis lag?3

Vraag 12

Kunt u deze vragen voor het eind van het kerstreces beantwoorden aangezien het MFK elk moment weer actueel kan worden?

Vraag 1

Kent u de berichten «Ceasefire Means «Nothing» to Gaza Fishers» en «Israeli Soldiers Fail to Cease Firing»?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u bevestigen dat onderdeel van de bestandsafspraken tussen Israël en gewapende groepen in Gaza, die volgden op de escalatie van het geweld in november 2012, is dat «Israel should stop all hostilities in the Gaza Strip land, sea and air including incursions and targeting of individuals»?2 Deelt u de opvatting dat de voorbeelden in beide bij vraag 1 genoemde artikelen aantonen dat Israël deze afspraak schendt? Indien neen, waarom niet? Kunt u uw antwoord toelichten?

De geciteerde passage is inderdaad onderdeel van de bestandsafspraken tussen Israël en Palestijnse gewapende groepen. Deze afspraken hebben betrekking op de beëindiging van de vijandelijkheden zoals die plaatsvonden in november 2012. Of de incidenten zoals beschreven beschouwd moeten worden als schendingen van het bestand is aan partijen zelf om vast te stellen. In algemene zin verwacht Nederland van Israël dat de bredere Israëlische veiligheidsmaatregelen die voor Gaza van kracht zijn volledig in overeenstemming zijn met het internationaal recht, waaronder humanitair oorlogsrecht en mensenrechten.

Vraag 3

Kunt u een overzicht geven van de schendingen van het bestand door Israël en van de schendingen van het bestand door gewapende groepen in Gaza sinds het op 21 november 2012 van kracht werd?

Er is onvoldoende informatie beschikbaar om een dergelijk overzicht te kunnen geven. Volgens de United Nations Department of Safety and Security (UNDSS) in de Palestijnse Gebieden heeft zich tot op heden een aantal incidenten voorgedaan. Of deze zijn te kwalificeren als schending van het bestand is aan de partijen zelf. Het betreft onder meer het afschieten van een raket vanuit Gaza richting zee, twee mortiergranaten die landden in Gaza zelf en een aantal schietincidenten aan de Gazaans – Israëlische grens waarbij een onbekend aantal slachtoffers is gevallen.

Vraag 4

Deelt u de opvatting dat het opleggen van een beperking van drie of zes mijl voor Palestijnse vissers in Gaza in strijd is met het internationale recht? Kunt u voorts bevestigen dat deze beperking in strijd is met de afspraken zoals vastgelegd in de Oslo-akkoorden? Indien neen, waarom niet? Kunt u uw antwoord toelichten?

Nederland is voorstander van verruiming van de visserijzone. De verruiming van 3 naar 6 mijl beschouwt Nederland daarom als een stap in de goede richting, maar het is niet voldoende. De beperking van de visserijzone is in de Oslo-Akkoorden immers vastgesteld op 20 zeemijl. Israël is bevoegd om, op basis van het Vierde Verdrag van Genève, maatregelen te nemen die noodzakelijk zijn voor de eigen veiligheid maar dit dient te worden afgewogen tegen de belangen van de vissers om in hun levensonderhoud te voorzien. Het Kwartet bepleit daarom een uitbreiding tot minimaal 12 zeemijl en Nederland ondersteunt dit.

Vraag 5

Deelt u verder de opvatting dat het opleggen van een bufferzone aan de Palestijnse kant van de grens met Israël, waardoor Palestijnse boeren niet bij hun land kunnen, eveneens in strijd is met het internationale recht? Indien nee, waarom niet? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie ook het antwoord op de vraag 4. De Nederlandse regering verwacht van Israël dat de veiligheidsmaatregelen volledig in overeenstemming zijn met het internationaal recht, waaronder humanitair oorlogsrecht en mensenrechten, met inachtneming van de gevolgen voor de desbetreffende boeren.

Vraag 6

Bent u bereid er bij Israël op aan te dringen dat het internationale recht wordt gerespecteerd en dat de bufferzone aan de grens en de beperkingen voor Palestijnse vissers geheel worden opgeheven? Indien neen, waarom niet? Kunt u uw antwoord toelichten?

Ja. Zie ook het antwoord op vraag 4 en 5. In bilaterale contacten met Israël staat de situatie in Gaza steevast op de agenda. Zowel Nederland als de EU heeft toegezegd om verzoeken van partijen om bij te dragen aan de implementatie van de afspraken die zijn neergelegd in het Gaza bestand positief te bekijken. Het is nu aan de partijen om een eerste betekenisvolle stap te zetten.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Jongeren kunnen in nieuwe jaar weer makkelijk aan drank komen»? 1

De conclusie van het nieuwsbericht en de mening van Koninklijke Horeca Nederland deel ik niet. Ik verwacht niet dat jongeren onder de toegestane leeftijd gemakkelijker alcohol kunnen kopen. De gedachte achter de decentralisatie van het toezicht is juist dat gemeenten het beste zicht hebben op de plekken waar de problemen zich voordoen en waar de beschikbare instrumenten, waaronder handhaving, zo effectief mogelijk kunnen worden ingezet.

Vraag 2

Deelt u de mening van Koninklijke Horeca Nederland dat door de wijziging van de Drank- en Horecawet op 1 januari 2013 jongeren weer makkelijker aan drank komen, omdat gemeenten niet klaar zouden zijn om de gewijzigde Drank- en Horecawet te handhaven?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Krijgt u net als Koninklijke Horeca Nederland signalen dat gemeenten nog niet klaar zijn voor handhaving conform de gewijzigde wet?

Er zijn verschillende signalen. Een deel van de gemeenten moet het toezicht nog nader vorm geven en een ander deel van de gemeenten heeft de zaken goed op orde. De komende periode is sprake van een overgangssituatie, waardoor lokale toezichthouders die nog geen diploma hebben direct aan de slag kunnen, onder de voorwaarde dat ze binnen een jaar na aanstelling met goed gevolg het examen toezichthouder Drank- en Horecawet hebben afgelegd. Ik ga ervan uit dat gemeenten hun verantwoordelijkheid op dit punt zullen nemen en dat gedurende het jaar voldoende lokale controleurs zullen worden opgeleid. De komende maanden zal ik de ontwikkelingen omtrent de decentralisatie van het toezicht op de voet volgen.

Vraag 4

Is er sprake van een geleidelijke implementatie van de gewijzigde wet of wordt van alle gemeenten verwacht dat zij op 1 januari 2013 gaan handhaven conform de gewijzigde wet?

Er is geen sprake van een geleidelijke implementatie van de gewijzigde wet. Per 1 januari 2013 is de burgemeester verantwoordelijk voor het toezicht op de naleving van de Drank- en Horecawet (DHW) binnen zijn gemeente.

Vraag 5

Hoe verloopt de kennisoverdracht van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) naar gemeenten?

Door de NVWA is een expertisecentrum opgericht, waar gemeenten terecht kunnen met vragen over handhaving en toepassing van de DHW. De website is operationeel en er is ook een telefonische helpdesk. Het expertisecentrum blijft tot eind 2014 bestaan. In 2013 blijft ook de leeftijdgrenzenpoule van de NVWA beschikbaar om gemeenten te ondersteunen met de nieuwe toezichtstaak tijdens specifieke risicovolle evenementen. Een afgeleid doel van dit team is het overdragen van de expertise van de NVWA aan gemeenten.
Daarnaast is een handreiking voor gemeenten opgesteld, om gemeenten te ondersteunen bij het implementeren van de nieuwe maatregelen uit de DHW binnen de eigen organisatie. Deze handreiking is medio 2012 met een begeleidende brief verzonden aan alle burgemeesters.

Vraag 6

Vreest u net als Koninklijke Horeca Nederland dat door gebrekkige handhaving er sprake zal zijn van zogenaamde alcohol traffic tussen gemeenten en het probleem zich verder zal verplaatsen naar illegale keten en hokken? Zo ja, wat gaat u daar aan doen?

Er is geen aanleiding om te vrezen voor het ontstaan van alcoholtoerisme tussen gemeenten. Ik heb er vertrouwen in dat burgemeesters de nieuwe bevoegdheden inzetten op een manier die recht doet aan de lokale omstandigheden. Wel zal ik de komende maanden de ontwikkelingen omtrent de decentralisatie van het toezicht op de voet volgen. Ten aanzien van de hokken en keten is in 2010 een handleiding hokken en keten opgesteld voor gemeenten, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen verschillende typen keten (commercieel / niet commercieel). Deze handleiding helpt gemeenten bij het formuleren, implementeren en handhaven van lokaal beleid op het gebied van hokken en keten. Naast een handleiding voor gemeenten is ook een handreiking en een gedragscode voor ouders en keeteigenaren ontwikkeld. Met deze handleiding kunnen gemeenten aan de slag, zeker nu ze alle benodigde bevoegdheden hebben.

Vraag 7

Heeft u zicht op hoe de handhaving conform de gewijzigde wet verloopt? Zo ja, bent u tevreden?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 8

Heeft u zicht op hoe de handhaving conform de «oude wet» (voor 1 januari 2013) verloopt, kijkend naar alcoholgebruik door jongeren onder de 16 jaar? Zo ja, bent u tevreden?

De inspanningen rond de handhaving van de DHW van de NVWA in 2012 waren in lijn met de jaren daarvoor. De NVWA heeft de beschikbare capaciteit zo adequaat mogelijk ingezet. Deze capaciteit stond echter niet in verhouding tot het totale aantal verkooppunten van alcoholhoudende drank. Ook daarom is de decentralisatie van het toezicht een verbetering ten opzichte van de situatie in 2012, omdat het nu al duidelijk is dat er meer controleurs zullen worden ingezet. Overigens ben ik van mening dat de handhaving op orde moet zijn, ongeacht de hoogte van de wettelijke leeftijdsgrens.

Vraag 9

Bent u van mening dat voordat de alcoholleeftijd wettelijk wordt verhoogd van 16 naar 18 jaar, de handhaving verbeterd moet worden? Zo ja, hoe en zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 8.

Vraag 1

Is het waar dat Spanje een procedure heeft gestart om Imran Firasat te deporteren omdat hij een bedreiging zou vormen voor de nationale veiligheid?1

Het is aan de Spaanse autoriteiten om te beoordelen of deze in Spanje verblijvende persoon wel of niet een bedreiging vormt voor de nationale veiligheid. Hetzelfde geldt voor andere factoren die een rol kunnen spelen bij vragen rond diens verblijfstitel. Indien de heer Firasat het niet eens is met beslissingen omtrent zijn verblijf, staan de gebruikelijke rechtsgangen voor hem open. Ik zie geen aanleiding voor bemoeienis vanuit de Nederlandse overheid, net zo min als Nederland dat zou wensen van een EU-partner.

Vraag 2

Zo ja, wilt u bij de Spaanse regering protesteren tegen uitwijzing van Firasat naar een land waar hij een strafvervolging, al of niet leidend tot de doodstraf, wegens blasfemie tegemoet kan zien?2

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Deelt u de mening dat Firasat het volste recht heeft om op geweldloze wijze een wereld zonder islam na te streven?3

Ieder heeft het recht op vrijheid van meningsuiting, zo ook de heer Firasat. De vrijheid van meningsuiting brengt echter ook verantwoordelijkheden met zich mee. Het is aan de onafhankelijke rechter om te bepalen of de grenzen van de vrijheid van meningsuiting in dit geval zijn overschreden.

Vraag 4

Indien Spanje openbaarmaking van de film van Firasat belemmert, wilt u dan bevorderen dat de film in Nederland openbaar gemaakt kan worden? Zo nee, waarom niet?

De film is sinds medio december op diverse websites te zien.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht dat het drankentoezicht van gemeenten niet op orde zou zijn voor de de ingangsdatum van de decentralisatie van het toezicht per 1 januari 2013?1

Dat bericht is mij bekend.

Vraag 2

Wat is uw oordeel over het feit dat nog maar 30 van de mogelijk benodigde 400 BOA's tot nu toe hun diploma hebben gehaald hiervoor?

De komende periode is sprake van een overgangssituatie, waardoor lokale toezichthouders die nog geen diploma hebben direct aan de slag kunnen, onder de voorwaarde dat ze binnen een jaar na aanstelling met goed gevolg het examen toezichthouder Drank- en Horecawet hebben afgelegd. Ik ga ervan uit dat gemeenten hun verantwoordelijkheid op dit punt zullen nemen en dat gedurende het jaar voldoende lokale controleurs zullen worden opgeleid. De komende maanden zal ik de ontwikkelingen omtrent de decentralisatie van het toezicht op de voet volgen.

Vraag 3

Kunt u de Kamer een overzicht sturen van gemeenten die wel hun toezicht op orde hebben en welke gemeenten niet en wanneer deze gemeenten dan wel denken dat het toezicht en dus de benodigde BOA's actief kunnen zijn om het toezicht over te nemen van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), ook omdat nu snel de verhoging van de alcoholleeftijd naar 18 jaar zal volgen?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Voorziet u, net als Koninklijke Horeca Nederland2, dat dit kan leiden tot meer drankmisbruik in bijvoorbeeld keten en hokken of dat de jongeren door een gebrek aan toezicht gemakkelijker onder de toegestane leeftijd alcohol kunnen kopen?

Ik deel deze verwachting niet. De gedachte achter de decentralisatie van het toezicht is juist dat gemeenten het beste zicht hebben op de plekken waar de problemen – waaronder het onder de toegestane leeftijd kopen van alcohol – zich voordoen en waar de beschikbare instrumenten, waaronder handhaving, zo effectief mogelijk kunnen worden ingezet. Om gemeenten hierbij te ondersteunen is ten aanzien van de hokken en keten in 2010 een handleiding hokken en keten opgesteld, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen verschillende typen keten (commercieel / niet commercieel). Daarnaast is ook een handreiking en een gedragscode voor ouders en keeteigenaren ontwikkeld. Met deze handleiding kunnen gemeenten aan de slag, zeker nu ze alle benodigde bevoegdheden hebben.

Vraag 5

In hoeverre is de NVWA nog in staat om in de overgangsfase deze controle uit te voeren en tot wanneer duurt de overgangsfase?

Per 1 januari 2013 is het toezicht op de naleving van de Drank- en Horecawet overgegaan van de NVWA naar de burgemeester, behoudens enkele uitzonderingen. In 2013 blijft de leeftijdgrenzenpoule van de NVWA beschikbaar om gemeenten te ondersteunen met de nieuwe toezichtstaak tijdens specifieke risicovolle evenementen. Een afgeleid doel van dit team is het overdragen van de expertise van de NVWA aan gemeenten.

Vraag 6

Deelt u de mening dat toezicht van cruciaal belang is voor het welslagen van de nieuwe maatregelen die nu (per 1 januari 2013) worden ingevoerd naar aanleiding van de wijzigingen in de Drank- en Horecawet?

Die mening deel ik, met de kanttekening dat de primaire verantwoordelijkheid voor het naleven van de wettelijke bepalingen rust bij de verstrekkers van alcoholhoudende dranken. Het kan niet zo zijn dat wettelijke bepalingen alleen worden nageleefd als er voldoende toezicht op wordt gehouden.

Vraag 7

Wat gaat u doen om gemeenten ertoe aan te zetten haast te maken met het opleiden van de ambtenaren tot de BOA's, zodat zij hun wettelijke taak vanaf 2013 kunnen gaan uitvoeren?

Hiervoor verwijs ik naar het antwoord op de vragen 2 en 3.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht dat het college van bestuur van het Huygens College het aanbod van de wethouder om een schoolveiligheidsteam te sturen in eerste instantie heeft afgewezen?1

Deze situatie is inmiddels achterhaald. In overleg tussen het Huygens College, de politie en de gemeente is besloten om een permanent veiligheidsteam op te richten. Dat team bestaat onder andere uit een agent, een leerplichtambtenaar en een veiligheidscoördinator van de school. Ik ben tevreden dat er nu alsnog een veiligheidsteam aan de slag gaat.

Vraag 2

Vindt u het gepast dat het bestuur een dure mediaspecialist heeft ingehuurd om de onderhandelingen te voeren met de gemeente? Bent u van mening dat het beter was geweest als het bestuur dit geld aan onderwijs had besteed? Zo neen, waarom niet?

In het algemeen vind ik dat onderwijsmiddelen zorgvuldig en doelmatig ingezet moeten worden. Het is echter aan de onderwijsinstelling om te bepalen welke ondersteuning zij noodzakelijk acht.

Vraag 3

Welke mogelijkheden zijn er voor gemeenten en Rijksoverheid om op te treden bij onveilige situaties in en rond de school? Kunt u in uw antwoord toelichten wat een gemeente kan doen wanneer een schoolbestuur de politie de toegang tot de school ontzegt?

Indien de situatie daarom vraagt is het aan de burgemeester om te bepalen op welke wijze hij gebruik maakt van zijn bevoegdheden op grond van de Gemeentewet en op welke wijze hij zich daarbij bedient van de onder zijn gezag staande politie. Net als bij andere maatschappelijke instellingen als ziekenhuizen of bejaardentehuizen bepaalt het bestuur van de onderwijsinstelling welke veiligheidsrisico’s zich voordoen en tot welke maatregelen die risico’s noodzaken.
Het is goed dat onderwijsinstellingen structureel overleggen met de wijkagenten en de gemeente. Door het uitwisselen van informatie en kennis kunnen potentieel dreigende situaties herkend en opgelost worden vóór deze tot daadwerkelijk onveilige situaties leiden.

Vraag 4

Bent u bereid om te onderzoeken of het mogelijk is om scholen te dwingen tijdelijk in te stemmen met politietoezicht als de situatie in de school of de directe omgeving bewezen onveilig is?

De burgermeester heeft deze bevoegdheid al. Indien de burgermeester oordeelt dat, in het kader van de openbare orde en veiligheid, er sprake is van een bewezen onveilige situatie, is de burgermeester bevoegd om politietoezicht in te zetten.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Inktvraat verwoest VOC-archief»?1

Het VOC-archief wordt door vijf landen beheerd. Het totale VOC-archief is ongeveer vier strekkende kilometer groot. Hiervan ligt circa twee strekkende kilometer in het Arsip Nasional Republik Indonesia (ANRI), het nationale archief van Indonesië in Jakarta. Het VOC-archief in het ANRI valt onder verantwoordelijkheid van de Indonesische overheid.
De materiële gesteldheid van het VOC-archief in Jakarta is niet volledig zoals in het betreffende artikel wordt beschreven. Een deel ervan is aangetast door inktvraat en zal bij gebruik versneld degraderen. Inktvraat veroorzaakt schade en kan in vochtige bewaaromstandigheden leiden tot onleesbaarheid en desintegratie van papier.
Het Nationaal Archief in Nederland (NA) heeft de afgelopen jaren veel informatie vergaard over de conditie en toegankelijkheid van het VOC-archief. Sinds 1999 zetten NA en ANRI zich samen in om deze te verbeteren. Er wordt samengewerkt om het archief te inventariseren, herverpakken, hernummeren en conserveren en om de bewaaromstandigheden te verbeteren. Bovendien zijn medewerkers van het ANRI getraind.

Vraag 2

Wat vindt u van de opmerking van de historicus Niemeijer van de Nederlandse Corts Foudation dat het archief in slechte toestand is en dat vele kilometers aan origineel materiaal van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) ligt weg te rotten?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Wat is uw reactie op het bericht «Toestand VOC-archief is stabiel»?2

Het totale VOC-archief in Jakarta is in de jaren na 1999 herverpakt in archiefdozen van hoge kwaliteit en opgeslagen in een apart depot waar een lage luchtvochtigheid en temperatuur heersen. Door deze verbetering van de bewaaromstandigheden is het degradatieproces als gevolg van inktvraat sterk vertraagd. Ongeveer 40% van het VOC-archief dat in Jakarta wordt bewaard is zonder meer fysiek raadpleegbaar en stabiel.
Het ANRI in Jakarta en het Nationaal Archief in Den Haag werken aan de conservering en voorbereiding op het digitaliseren van het VOC-archief. Sinds 2009 gebeurt dit in het kader van het programma voor Gedeeld Cultureel Erfgoed. Over de uitgangspunten en doelen van dit programma bent u geïnformeerd bij brief van 24 april 2012 (Kamerstuk II 31 482, nr. 84).

Vraag 4

Deelt u de mening van de Rijksarchivaris en directeur van het Nationaal Archief dat het archief niet langer achteruit gaat door de «herverpakking»?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Wat is uw reactie op de opmerking van de Rijksarchivaris dat om de gesteldheid van het materiaal te verbeteren, er nog veel werk verzet moet worden en dat particuliere initiatieven, zoals die van de Corts foundation, daarvoor niet genoeg zijn?

Het realiseren van goede bewaaromstandigheden, het conserveren en vooral het digitaliseren van de archieven is een zeer arbeidsintensieve bezigheid. Het proces van scannen/digitaliseren, metadateren, nabehandelen en duurzame bewaring vereist deskundigheid, menskracht en voldoende financiële middelen die de mogelijkheden van één enkele organisatie vaak overstijgen. Samenwerking van gouvernementele organisaties en private instellingen is daarom nodig.

Vraag 6

Bent u net als de Rijksarchivaris van mening dat het VOC-archief geen prioriteit heeft?

Waar de toestand van het VOC-archief in Indonesië door de gezamenlijke inzet is gestabiliseerd, moet dit voor het archief uit de 19e en 20e eeuw grotendeels nog gebeuren. Dit archief is ook van groot belang aangezien de documenten hierin betrekking hebben op het einde van het koloniale tijdperk en het begin van de ontstaansgeschiedenis van de republiek Indonesië. De opmerking van de Algemene Rijksarchivaris ten aanzien van het VOC-archief moet in dit licht worden gezien.

Vraag 7

Wat gaat het kabinet concreet doen, en op welke termijn, om de staat van de stukken van de Verenigde Oost-Indische Compagnie te verbeteren?

Binnen het programma voor Gedeeld Cultureel Erfgoed 2013–2016 komt de nadruk te liggen op vergroting van toegankelijkheid en gebruik van koloniale archieven door middel van digitalisering. Het VOC-archief in Indonesië is daarvan een belangrijk onderdeel. Het Nationaal Archief en het ANRI zetten hun samenwerking voort en zijn in gesprek over een volgend driejarenplan. De voorstellen worden in het voorjaar verwacht.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Groep mannen vlucht moskee Rotterdam in»?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat een groep mannen de Anadolu moskee is ingevlucht na een ruit kapot te hebben geslagen en in de lucht te hebben geschoten?

Het betreffende incident was een vechtpartij, waarbij een raam werd vernield. Twee getuigen zagen hierna twee mannen een pand in vluchten. Eén van de mannen had een vuurwapen bij zich en één van de getuigen zag dat er met het vuurwapen werd geschoten. Het gebouw waarin de mannen zijn gevlucht betreft niet de moskee, maar een bijgebouw, waarin onder andere een bibliotheek en een kapper zijn gevestigd. Het pand is geen Godshuis/gebedsruimte.

Vraag 3

Is de politie de moskee binnengegaan om de vermoedelijke daders zo snel mogelijk op te pakken? Zo neen, waarom niet?

Alle personen die zich in het betreffende gebouw bevonden, zijn op verzoek van de daar aanwezige medewerkers naar buiten gekomen en aangehouden. De politie nam daarna echter nog steeds beweging in het pand waar. Hierop is met toestemming van het dienstdoende lid van de korpsleiding tevens districtschef en de gemandateerde van de hoofdofficier van justitie het Aanhoudings- en Ondersteuningsteam ingezet. Dit team is ter aanhouding het pand binnengetreden en heeft vervolgens niemand aangetroffen.

Vraag 4

Deelt u de visie dat een moskee nooit een toevluchtsoord mag zijn voor verdachten?

Ja. Wanneer er in strafvorderlijk opzicht voldoende reden is om binnen te treden en voldaan is aan de daarvoor geldende wettelijke voorwaarden, dan bestaan voor het binnentreden van moskeeën en andere gebedshuizen in beginsel geen beperkingen. Wel zal, buiten heterdaad, niet een ruimte worden betreden waar op dat moment godsdienstoefening gaande is (artikel 12, onderdeel b, Algemene wet op het binnentreden).

Vraag 5

Bent u bereid de betreffende moskee te sluiten? Zo nee, waarom niet?

Nee. De eventuele sluiting van een moskee is een gemeentelijke bevoegdheid.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Jeugdzorg krijgt steeds meer zelfstandige ondernemers»?1

Wanneer een jeugdige niet kan opgroeien bij de eigen ouders, dan heeft plaatsing in een pleeggezin de voorkeur. Het is een opvangvorm die het dichtst bij de natuurlijke gezinssituatie blijft. Indien dit niet mogelijk is, bijvoorbeeld omdat er geen geschikt pleeggezin voorhanden is, dan is plaatsing is een gezinshuis een goed alternatief. Dit kan een gezinshuis zijn (waarbij de gezinshuishouder in loondienst is van de zorgaanbieder) of een particulier gezinshuis.
Om te borgen dat de zorg uitbesteed aan particuliere aanbieders op een kwalitatief goede en verantwoorde manier geschiedt, heb ik samen met het IPO, de Inspectie Jeugdzorg en Jeugdzorg Nederland duidelijke afspraken gemaakt over de inzet van particuliere aanbieders. Deze afspraken zijn neergelegd in het «Protocol voorwaarden inzet particuliere zorgaanbieders in de jeugdzorg als onderaannemer». Via dit protocol wordt geregeld dat de gesubsidieerde zorgaanbieder een contract sluit met de particuliere aanbieder als onderaannemer, waarmee de hoofdaannemer verantwoordelijk blijft voor de kwaliteit van de geleverde zorg van de particuliere aanbieder als onderaannemer. Vooraf moet duidelijk zijn dat de particuliere zorgaanbieder voldoet aan de voorwaarden in het protocol. Ik ben ervan overtuigd dat met deze afspraken het particuliere zorgaanbod als flexibele vorm van zorg beschikbaar blijft voor jeugdigen die dat nodig hebben, terwijl de kwaliteit van zorg is gewaarborgd.

Vraag 2

Maakt u zich zorgen over deze mogelijke trend? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Vindt u dat deze «gastouders» moeten voldoen aan de professionele vereisten? Zo ja, welke en hoe wordt toezicht daarop verkregen?

De kwaliteitseisen die de Wet op de jeugdzorg stelt aan gesubsidieerde aanbieders gelden onverminderd voor de particuliere aanbieders en daarmee dus ook voor de particuliere gezinshuizen. De gesubsidieerde aanbieder draagt er zorg voor dat de door hem gecontracteerde particuliere gezinshuizen aan deze eisen voldoen. In het bovengenoemde protocol zijn ook afspraken gemaakt over het toezicht op particuliere aanbieders. Alvorens een gesubsidieerde zorgaanbieder gebruik maakt van een particuliere aanbieder, maakt de zorgaanbieder aan de provincie kenbaar van welke particuliere aanbieder zij gebruik wenst te maken. De provincie stelt vervolgens de Inspectie Jeugdzorg hiervan op de hoogte. De gesubsidieerde zorgaanbieder draagt er zorg voor dat de Inspectie Jeugdzorg via haar toezichtstaak kan controleren of de particuliere zorgaanbieder daadwerkelijk verantwoorde zorg biedt aan de cliënt. De gesubsidieerde zorgaanbieder draagt er zorg voor dat de inspectie toegang heeft tot de particuliere instelling waar de cliënt verblijft.

Vraag 4

Klopt het dat als een ondernemer gezinsouder wordt, deze circa 36.000 euro per jaar per kind ontvangt? Zo ja, wat vindt u van deze vergoeding? Is deze passend, te hoog of te laag en waarom?

In een particulier gezinshuis biedt de gezinshuisouder professionele basispedagogische hulp, verzorging en opvoeding. De gezinshuisouder is 24 uur per dag verantwoordelijk voor de opvoeding en behandeling van de bij hen opgenomen kinderen. Het bedrag dat deze gezinshuisouder hiervoor ontvangt is bedoeld als inkomen en voor de kosten die de gezinshuisouder maakt. Onder deze kosten vallen onder andere huisvestingskosten, kosten voor het levensonderhoud van het kind en voor deskundigheidsbevordering en ondersteuning van de gezinshuisouder. De provincies zijn verantwoordelijk voor de inkoop van de zorg. Zij dienen doelmatig om te gaan met de middelen die zij tot hun beschikking hebben voor uitvoering van de jeugdzorg.

Vraag 5

Heeft u zicht op hoeveel kinderen een zelfstandig ondernemer als gezinsouder gemiddeld heeft per jaar?

Ik beschik niet over gegevens over het aantal kinderen dat in particuliere gezinshuizen verblijft.

Vraag 6

Waar is het bedrag van 36.000 euro op gebaseerd?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 7

Denkt u dat door de hoogte van de vergoeding «financieel voordeel» een belangrijke reden is om gezinsvoogd te worden? Zo ja, wat vindt u daarvan?

In uw vraag noemt u de gezinsvoogd. Uit bovenstaande vragen leid ik af dat u hier echter doelt op de gezinshuisouder. Bij de beantwoording van deze vraag ga ik daar dan ook vanuit.
Het is de verantwoordelijkheid van de gesubsidieerde zorgaanbieder om zorgvuldig af te wegen welke motieven ten grondslag liggen aan de keuze van iemand om gezinshuisouder te worden. Ik vertrouw er op dat deze zorgvuldige afweging van de gesubsidieerde zorgaanbieder er toe leidt dat diegenen die gezinshuisouder wil worden vanwege financiële overwegingen niet in aanmerking komen voor de opvang van jeugdigen.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht van de NOS-website over het schandaal rondom de Griekse ex-minister van Financiën?1

Ja

Vraag 2

Kunt u toelichten in hoeverre de lijst van Lagarde met 2000 namen van Grieken, die geld in Zwitserland hebben weggesluisd, is opgeschoond met speciale aandacht voor de moeder van ex-premier Papandreou, die 550 miljoen euro heeft weggesluisd?

De huidige Griekse minister van Financiën Stournaras heeft dit najaar een nieuw exemplaar van deze lijst bij het Franse ministerie van Financiën opgevraagd en heeft deze medio-december ontvangen. De nieuwe lijst heeft aanleiding gegeven tot veel geruchten, waaronder het gerucht dat een tegoed zou toebehoren aan de moeder van de voormalige premier George Papandreou. Minister Stournaras heeft de lijst doorgestuurd naar de openbare aanklager voor nader onderzoek.

Vraag 3

Kunt u uitleggen waarom de Nederlandse belastingbetalers dit corrupte land met miljarden moeten steunen, terwijl de Grieken zelf weigeren belasting te betalen en hun geld wegsluizen naar het buitenland?

Op 13 december 2012 is er overeenstemming bereikt over de voortgang van het leningenprogramma aan Griekenland. Griekenland zal de komende periode verdere maatregelen moeten nemen en laten zien dat het de noodzakelijke hervormingen implementeert. In het programma zijn onder andere doelstellingen opgenomen die moeten leiden tot een effectievere aanpak van belastingontduiking in Griekenland en versterking van het belastingstelsel en de belastinginning.

Vraag 4

Hoe gaat u ervoor zorgen dat voormalig minister van Financiën Papaconstantinou, die namen van familieleden op de lijst probeerde te verdoezelen, strafrechtelijk wordt vervolgd?

In beginsel is Griekenland zelf verantwoordelijk voor de strafrechtelijke vervolging van mogelijke belastingontduiking. De druk op de Griekse regering vanuit de Griekse bevolking om actie te ondernemen is groot. Het Griekse parlement beslist binnenkort over de instelling van een parlementaire onderzoekscommissie. Aan de orde is de vraag of de immuniteit van de betrokkenen moet worden opgeheven zodat de strafrechtelijke verantwoordelijkheid door de reguliere rechtspraak kan worden beoordeeld.

Vraag 5

Hoe gaat u ervoor zorgen dat alle personen op de lijst worden aangepakt?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Bent u bereid te stoppen met geld te pompen in dit corrupte land en een exit van Griekenland uit de euro voor te bereiden? Zo nee, waarom niet?

Een exit van Griekenland uit de eurozone is niet aan de orde. Op 13 december 2012 is er overeenstemming bereikt over de voortgang van het leningenprogramma aan Griekenland. Zie ook antwoord onder 3.

Vraag 1

Kent u het bericht «Inzet wijkverpleegkundigen op de tocht»?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat ongeveer de helft van het budget voor «zichtbare schakel», waarmee extra wijkverpleegkundigen werden gefinancierd, door gemeenten niet meer voor dit doel zal worden ingezet? Zo ja, wat is hierop uw reactie?

Nee dat klopt niet. In de tijd dat ZonMw begon met het programma (2009), waren nog niet alle projecten zover om direct van start te gaan. Veel projecten zijn pas in 2010 (of zelfs in 2011) gestart. Dit leidde er toe dat de financiering voor deze projecten in de laatste 2 jaar – per jaar – ruimer was, omdat er in de voorgaande jaren nog geen gebruik van de middelen was gemaakt. De per jaar beschikbare € 10 miljoen zijn evenredig verdeeld over alle projecten/gemeenten. Voor sommige gemeenten zijn daardoor nu minder middelen beschikbaar voor de projecten, dan ze eerder jaarlijks van ZonMw ontvingen.
Ik heb geen aanwijzingen dat gemeenten de middelen voor andere projecten inzetten.

Vraag 3

Deelt u de mening dat gezien het succes van «zichtbare schakel» het budget hiervoor beschikbaar moet blijven?

Het succes van de zichtbare schakel moet worden voortgezet. Daarom zijn de structurele middelen hiertoe voor ten minste twee jaar toegevoegd aan het Gemeentefonds. Na deze twee jaar wordt gekeken naar de manier waarom de financiering verder het best geregeld kan worden.

Vraag 4

Bent u nog steeds voornemens om extra middelen te besteden aan extra wijkverpleegkundigen?

In het Regeerakkoord is vanaf 2015 een intensivering voorzien van wijkverpleegkundigen. De resultaten die het programma Zichtbare schakel heeft opgeleverd, nemen wij mee om het verdere beleid rondom de inzet voor de wijkverpleegkundige uit te werken. De staatssecretaris komt daar nader op terug in zijn eerder toegezegde brief over de uitwerking van de maatregelen in het Regeerakkoord op het terrein van de Langdurige Zorg.

Vraag 5

Hoe gaat u ervoor zorgen dat deze middelen ook daadwerkelijk besteed worden aan wijkverpleegkundigen?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Wilt u kennis nemen van het rapport van mensenrechtenactivist Markus Hakuk over politiegeweld in Papua in december 2012?1

Ja.

Vraag 2

Wilt u er bij de Indonesische autoriteiten op aandringen om deze incidenten ter plaatse te laten onderzoeken door buitenlandse mensenrechtenorganisaties, zoals Amnesty International en Human Rights Watch? Zo nee, waarom niet?

Onderzoek naar vermeende mensenrechtenschendingen is in eerste instantie de verantwoordelijkheid van de bevoegde Indonesische autoriteiten. Daarnaast bestaat de mogelijkheid van onderzoek door de nationale mensenrechtencommissie Komnasham. Nederland vraagt in gesprekken met de Indonesische autoriteiten aandacht voor de mensenrechtensituatie in Papua, ook voor specifieke incidenten. Daarnaast bepleit Nederland regelmatig grotere toegang van internationale maatschappelijke organisaties en media tot het gebied. Deze kwesties komen ook aan de orde tijdens de jaarlijkse EU-Indonesië Mensenrechtendialoog.

Vraag 3

Wilt u diplomaten van de Nederlandse ambassade opdragen deze incidenten ter plaatse te onderzoeken en hun rapportage daarover aan de Tweede Kamer toezenden? Zo nee, waarom niet?

Zie mijn antwoord op vraag 2.

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van het artikel over de NODO-procedure bij het overleden gehandicapte kind Jaymie?1 Wat vindt u van dit verhaal?

Ja, daarvan ben ik op de hoogte. Het overlijden van een minderjarige is tragisch voor ouders en familie. Het is een groot verlies, waarbij de gevoelens van pijn, verdriet en ontreddering hevig moeten zijn.

Vraag 2

Op welke wijze zijn de ouders van Jaymie ingelicht over de NODO-procedure?

Bij de beantwoording van deze en volgende vragen kan ik niet ingaan op de casuïstiek, maar zal ik in algemene zin aangeven wat het antwoord is op de vragen.
De behandelend arts informeert de ouders van een overleden kind over de komst van de NODO-forensisch arts. Aan de ouders wordt uitgelegd dat het een standaard procedure in Nederland betreft, die gevolgd wordt bij elk geval van overlijden van een minderjarige waarbij de doodsoorzaak niet duidelijk is en geen vermoeden bestaat van een niet natuurlijke dood.
Wanneer de NODO-forensisch arts na een eerste schouw, in overleg met de NODO-kinderarts beslist om de NODO-procedure te starten, informeert hij de ouders uitgebreid over de verschillende aspecten van het onderzoek en de stappen die worden doorlopen:

Vraag 3

Hoe kan een NODO-procedure worden gestart in een situatie waarbij een kind ernstig gehandicapt was en eerder in een ziekenhuis is opgenomen?

De NODO-procedure is gericht op het achterhalen en registreren van de doodsoorzaak bij overleden minderjarigen in die gevallen waarin er in eerste instantie geen overtuigende verklaring voor het overlijden wordt gevonden en geen vermoeden bestaat van een niet-natuurlijke dood.
Na de schouw neemt de behandelend arts bij alle minderjarige overlijdensgevallen direct contact op met de dienstdoende forensisch arts. De behandelend arts deelt achtergrondinformatie en schouwgegevens met de forensisch arts. Nagegaan wordt of het overlijden van het kind overtuigend te verklaren is uit de ziektegeschiedenis van het kind en of het overlijden verwacht werd. In samenspraak komen de behandelend arts en dienstdoende forensisch arts vervolgens tot één van de volgende conclusies:
Alleen wanneer tijdens telefonisch overleg met de dienstdoende forensisch arts blijkt dat de doodsoorzaak niet (voldoende) duidelijk is én er geen aanwijzingen zijn voor een niet-natuurlijk overlijden, wordt door de dienstdoende forensisch arts de NODO-forensisch arts ingeschakeld.
De NODO-forensisch arts overlegt met de NODO-kinderarts op basis van een eerste schouw of nader onderzoek naar de doodsoorzaak in gang moet worden gezet. Wanneer de NODO-forensisch arts en NODO-kinderarts gezamenlijk besluiten dat een overleden kind binnen de NODO-criteria valt, wordt het kind nader onderzocht in het kader van de NODO-procedure.

Vraag 4

Deelt u de mening dat wanneer sprake is van een ernstige ziekte en een kind als gevolg daarvan is komen te overlijden, er altijd een medisch dossier aan ten grondslag ligt en dat een NODO-procedure inclusief obductie overbodig is? Deelt u de mening dat onnodige obductie tot traumatische ervaringen kan leiden bij de nabestaanden? Zo ja, hoe kan dit in de toekomst worden voorkomen?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Bestaat er een richtlijn voor hoe te handelen bij het overlijden van minderjarigen als gevolg van ernstige ziekte?

Nee. Er is geen specifieke richtlijn voor overleden minderjarigen met ernstig onderliggend lijden (vooraf bekend). Wel is er een richtlijn lijkschouw en zijn er door de beroepsgroep criteria opgesteld met betrekking tot de NODO-procedure. Dit betreffen criteria voor natuurlijk overlijden, niet-natuurlijk overlijden en onverklaard overlijden.

Vraag 6

Welke aanloopproblemen kent de NODO-procedure tot nu toe met betrekking tot de vorm en werkwijze?

De NODO-procedure is op 1 oktober 2012 landelijk ingevoerd. Gezien de gevoeligheid en complexiteit van het onderwerp is aangevangen met een startfase. Deze startfase heeft een looptijd van 1 oktober 2012 tot 1 oktober 2013 en wordt begeleid door een evaluatieonderzoek. Daarna zal op basis van de uitkomsten van het evaluatieonderzoek een beslissing worden genomen over het vervolg.
In de periode 1 oktober-31 december 2012 zijn 16 NODO-procedures uitgevoerd.

Vraag 7

Hoeveel NODO-procedures zijn tot nu toe gestart en in welke situaties? Bent u bereid de NODO-procedure te evalueren? Zo ja, wanneer?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 8

Is het waar dat er maar twee NODO-ziekenhuizen zijn in heel Nederland namelijk het UMC (Utrecht) en het AMC (Amsterdam) die afwisselend een hele week dienst hebben? Wat betekent dit voor de overleden kinderen uit het hele land die naar Utrecht of Amsterdam moeten worden overgebracht? Wat betekent het voor de ouders dat zij vaak er vanaf moeten zien om mee te gaan naar het NODO-centrum? Hoe beoordeelt u deze gang van zaken?

Op basis van inhoudelijke en financiële overwegingen zijn, in overleg met de betrokken medische instellingen, twee NODO-centra ingericht. Hierover heb ik uw Kamer per brief2 van 4 september 2012 geïnformeerd.
Per jaar wordt uitgegaan van vijftig NODO-gevallen. De betrokken ziekenhuizen hebben nadrukkelijk naar voren gebracht dat om de expertise te waarborgen en de NODO-procedure op zorgvuldige wijze uit te voeren er beter twee NODO-centra kunnen worden ingericht. Bij een gemiddeld laag aantal NODO-gevallen per centrum, is het niet mogelijk de noodzakelijke expertise op te bouwen.
Ook uit het oogpunt van kostenefficiëntie zijn twee NODO-centra ingericht. Uit onderzoek naar de kosten van de NODO-procedure is gebleken dat bij de uitvoering van de NODO-procedure de bereikbaarheidsdiensten van kinderartsen, radiologen en pathologen de grootste kostenposten zijn. Door de NODO-procedure in twee centra uit te voeren liggen de kosten veel lager dan bij 4 of 5 centra.
Het inrichten van twee NODO-centra kan voor ouders betekenen dat zij met hun overleden kind langer moeten reizen naar het NODO-centrum. Wij realiseren ons dat het meereizen een extra belasting voor de ouders oplevert. Om te voorkomen dat ouders afzien van meereizen zijn in de subsidiëring van de NODO-centra daarom de reis- en het verblijfkosten van ouders en hun overleden kind meegenomen. De centra organiseren en bekostigen de reis en het verblijf.
Ik acht het van groot belang dat de NODO-procedure op zorgvuldige en efficiënte wijze wordt uitgevoerd. Ook voor de ouders is het van belang dat op zorgvuldige wijze het overlijden van hun kind verklaard kan worden.
Van belang bij dit alles is een goede en zorgvuldige communicatie met de ouders. In de procedure wordt hieraan dan ook de nodige aandacht besteed.

Vraag 9

Is het waar dat ouders vaak weinig voor de NODO-procedure voelen? Wat zijn de redenen hiervan?

De ervaringen van ouders worden waar mogelijk bij het evaluatieonderzoek van de startfase van het NODO-procedure meegenomen. Gezien de korte looptijd van de startfase is er op dit moment nog onvoldoende inzicht in de ervaringen van ouders.

Vraag 10

Is het waar dat er op dit moment te veel NODO-forensisch artsen zijn die weinig ervaring hebben met overleden kinderen? Deelt u de mening dat het nodig is een kleine goed opgeleide groep NODO-forensisch artsen te hebben dan te veel die weinig ervaring hebben?

Er zijn in Nederland ruim 300 geregistreerde forensisch artsen. Om de NODO-procedure goed uit te kunnen voeren zijn in vijf regionale GGD samenwerkingsverbanden 5 tot 8 NODO-forensisch artsen opgeleid. Dit aantal is nodig voor een goede bereikbaarheids- en beschikbaarheidsregeling van forensisch geneeskundigen over het gehele land.
De NODO-forensisch artsen zijn goed opgeleid. Alle opgeleide artsen hebben een uitgebreide forensische ervaring. De meeste NODO-forensisch artsen hebben daarnaast ruime ervaring in de jeugdgezondheidszorg, kindergeneeskunde of een combinatie van beide vakken. Die combinatie van ervaring, kennis en scholing moet voldoende zijn om op te treden als NODO forensisch arts.

Vraag 11

Is het waar dat de NODO-opleiding van twee dagen door het Nederlands Forensische Instituut (NFI) is opgezet en georganiseerd? Zo ja, hoe kan dit als het NFI geen opleidingsinstituut is en geen lijkschouwers en kinderartsen in dienst heeft?

Het ministerie van Veiligheid en Justitie heeft het NFI verzocht om in nauw overleg met het werkveld de NODO scholing voor forensisch artsen te ontwikkelen. Aanvullend zijn ook kinderartsen en pathologen geschoold inzake de NODO-procedure. Het NFI is hiertoe de samenwerking aangegaan met de SHK (Stichting Spoedeisende Hulp bij Kinderen) en de NSPOH (Netherlands School of Public and Occupational Health). De SHK organiseert onder meer trainingen voor kinderartsen over kindermishandeling. De NSPOH organiseert onder meer de opleiding tot forensisch arts. Het NFI verzorgt lessen over onder meer letselherkenning bij kindermishandeling en lijkschouw en organiseert cursussen voor onder andere huisartsen, kinderartsen en forensisch artsen.
Gezamenlijk hebben deze drie organisaties de tweedaagse NODO scholing voor forensisch artsen, kinderartsen en pathologen ontwikkeld en georganiseerd, met inschakeling van vertegenwoordigers van het FMG (Forensisch Medisch Genootschap), de NVK (Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde) en GGD Nederland Vakgroep Forensische Geneeskunde. De ingezette docenten zijn allen gekwalificeerd en deskundig op de onderdelen waarop ze ingezet zijn in het onderwijs en werken bij GGD-en (forensisch artsen), Academische Ziekenhuizen (kinderartsen, kinderradioloog) en het NFI (forensisch artsen pediatrie, kinderpatholoog).
Bij het NFI zijn meerdere forensisch artsen werkzaam die jarenlange ervaring hebben met lijkschouw en er werken forensisch artsen met als specialisatie pediatrie. Daarnaast beschikt het NFI over 2 forensisch kinderpathologen.
De opleidingen zijn geaccrediteerd en voldoen derhalve aan de daarvoor vereiste kwaliteitsnormen.

Vraag 12

Klopt het dat de NODO-procedure vaak heel lang duurt, namelijk 24 uur onafgebroken, en een groot beslag legt op de dienstdoende NODO-artsen?

Het NODO-onderzoek wordt zo snel mogelijk wordt afgerond, bij voorkeur binnen 24 uur, maar uiterlijk binnen drie dagen.

Vraag 13

Deelt u de mening dat de doelstelling van de NODO-procedure altijd is geweest het verklaren van de doodsoorzaak bij minderjarigen die plotseling en onverwacht zijn overleden en die tevoren gezond waren? Zo ja, wilt u ervoor zorgen dat deze doelstelling ook in de praktijk wordt toegepast?

De NODO-procedure is gericht op het achterhalen en registreren van de doodsoorzaak bij overleden minderjarigen in die gevallen waarin er in eerste instantie geen overtuigende verklaring voor het overlijden kan worden gevonden en geen vermoeden bestaat van een niet-natuurlijke dood. Dit gebeurt door middel van een neutraal nader onderzoek. Door het achterhalen van de doodsoorzaak en het in kaart brengen van de omstandigheden en factoren die de dood tot gevolg hebben gehad, is het mogelijk een gefundeerde conclusie te trekken over de aard van het overlijden: een natuurlijke dan wel niet-natuurlijke dood. De NODO-procedure heeft een neutraal, niet-justitieel karakter.

Vraag 1

Hoe beoordeelt u de arrestatie van een Saudische journalist wegens kritiek op de islam?1

De arrestatie van Turki Al-Hamad vond plaats op 24 december jl., maar de precieze gronden op basis waarvan hij momenteel wordt vastgehouden zijn onbekend. Samen met EU-partners wordt momenteel onderzoek hiernaar gedaan in Riyadh. Afhankelijk van de uitkomsten daarvan zal in EU-verband worden bezien of, en zo ja welke, actie effectief en wenselijk is.
Nederland hecht groot belang aan het recht op vrije meningsuiting en bepleit dit recht wereldwijd. Door de Mensenrechtenambassadeur en ook in andere contacten met de Saoedische autoriteiten wordt deze thematiek onder de aandacht gebracht.

Vraag 2

Bent u het met ons eens dat deze journalist vrijelijk moet kunnen uitspreken dat «het geloof van Mohammed» gecorrigeerd moet worden? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Bent u bereid zich sterk te maken voor de onmiddellijke vrijlating van deze journalist? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat gaat u doen?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 1

Kent u het laatste rapport van de Nationaal Rapporteur Mensenhandel: «Mensenhandel in en uit beeld. Cijfermatige rapportage 2007–2011»?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat de gegevens van gemelde slachtoffers van mensenhandel niet goed worden geregistreerd en dat daardoor niet duidelijk is wat de precieze omvang van de mensenhandel is?

Ik ben ook van mening dat overheidsorganisaties met een meldplicht deze na dienen te komen. Bureau Jeugdzorg en Nidos zijn echter geen organisaties die een dergelijke meldplicht ten aanzien van mensenhandel hebben. De primaire taak van Bureau Jeugdzorg is om ervoor te zorgen dat een jeugdige de hulp krijgt die hij of zij nodig heeft. Dit gebeurt ook bij slachtoffers van mensenhandel. Met het belang van het kind voorop wordt hiervoor samenwerking gezocht met ketenpartners, bijvoorbeeld de politie. De politie op haar beurt dient op grond van de Aanwijzing mensenhandel van het Openbaar Ministerie en op grond van Hoofdstuk 9 van de Vreemdelingencirculaire wel melding te maken van slachtoffers van mensenhandel. Indien zich situaties voordoen waarbij dit niet gebeurt dan worden betrokkenen hierop gewezen.

Vraag 3

Is het waar dat instanties die hulp aan minderjarigen dienen te bieden, zoals Bureau Jeugdzorg en Nidos, nalaten om minderjarige slachtoffers aan het Coördinatiecentrum Mensenhandel te melden?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Deelt u de mening dat het niet zo kan zijn dat overheidsorganisaties met een meldplicht met betrekking tot gevallen van mensenhandel deze meldplicht consequent niet naleven en dat daardoor het aantal gevallen waarin personen, niet zelden minderjarigen, worden uitgebuit in onvoldoende mate in beeld is?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Wat gaat u doen om het aantal niet geregistreerde gevallen van mensenhandel (dark number) op te helderen, wetende dat een goed overzicht van essentieel belang is voor de bestrijding van mensenhandel?

De aanpak van mensenhandel is een prioriteit van dit kabinet. Zicht op de aard en de omvang is essentieel voor een optimale bestrijding. Mensenhandel speelt zich in het verborgene af, waardoor het moeilijk is een betrouwbare schatting van het aantal slachtoffers te geven. De Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen verricht belangrijk onderzoek om mensenhandel duidelijker in beeld te brengen. CoMensha registreert (vermoedelijke) mensenhandelslachtoffers. Om de registratie van minderjarige slachtoffers verder te verbeteren verricht het kennisinstituut Movisie in het kader van het actieplan Rijksbrede aanpak loverboyproblematiek onder meer trainingen en geeft het advies aan instellingen die slachtoffers van loverboys opvangen. Hierbij wordt ook aandacht besteed aan wat het delict mensenhandel behelst, zodat het ook door de instellingen herkend wordt. Op hun beurt leveren de instellingen de gevraagde registratiegegevens. Deze maatregel is onderdeel van het actieplan voor de rijksbrede aanpak van de loverboyproblematiek waarover u bent geïnformeerd per brief van 20 december 2011.2
Wat betreft Nidos heeft de Nationaal Rapporteur Mensenhandel inmiddels afspraken gemaakt over het rapporteren van minderjarige vermoedelijke slachtoffers mensenhandel aan haar bureau voor de duur van een onderzoek van de NRM. Er wordt op dit moment bekeken of melding door Nidos ook rechtstreeks bij CoMensha plaats kan vinden. Overigens zijn potentiële slachtoffers die onder de hoede zijn van Nidos ook bekend bij het Openbaar Ministerie, de politie en andere ketenpartners. Nidos bespreekt alle casuïstiek met hen. In geval van aangifte behoort melding bij CoMensha te worden gedaan door de politie.

Vraag 6

Is het waar dat slechts in iets meer dan de helft van de bij de rechter aangebrachte zaken een veroordeling volgt?

Het percentage van 56% veroordelingen in bij de rechter aangebrachte mensenhandelzaken3 heeft betrekking op het aantal veroordelingen voor specifiek het delict mensenhandel. Zoals blijkt uit de rapportage van de NRM4 volgt in nog eens 22% van de aangebrachte mensenhandelzaken een veroordeling voor een ander delict, bijvoorbeeld een zedendelict of geweldpleging. In totaal volgt dus gemiddeld in bijna 80% van de aangebrachte mensenhandelzaken een veroordeling. Ten aanzien van het percentage veroordelingen voor specifiek mensenhandel wil ik nog opmerken dat mensenhandel moeilijk bewijsbaar is. Dit heeft onder andere te maken met de beperkte aangiftebereidheid en de complexe strafbaarstelling. Zie verder ook het antwoord op vragen 8 en 9.

Vraag 7

Deelt u de mening dat mensenhandel een harde aanpak verdient, gelet op de ingrijpende gevolgen voor de slachtoffers die niet zelden in de seksindustrie worden uitgebuit?

Ja. Mensenhandel is een zeer ernstig delict met vreselijke gevolgen voor de slachtoffers dat een harde aanpak verdient. Om dit te bewerkstelligen heb ik u onder meer vorig jaar een wetsvoorstel gestuurd om de strafmaxima voor mensenhandel te verhogen van acht naar twaalf jaar. Vorige maand heeft u met dit voorstel ingestemd. Indien er sprake is van gekwalificeerde mensenhandel kan de strafmaat zelfs levenslang zijn. Ook is het een doelstelling van mij om in 2015 dubbel zo veel criminele organisaties te hebben aangepakt, waarbij (onder andere) prioriteit ligt bij organisaties die zich met mensenhandel bezig houden.

Vraag 8

Vindt u het in dat licht aanvaardbaar dat slechts 80 procent van de zaken voor de rechter wordt gebracht en in slechts ongeveer 50 procent van die zaken een veroordeling volgt?

De Nationaal Rapporteur Mensenhandel heeft opgeroepen tot specialisatie en opleiding in mensenhandelzaken binnen de rechtspraak. Binnen het Openbaar Ministerie worden mensenhandelzaken al geruime tijd als specialisme gezien. Binnen het Landelijk overleg van voorzitters van de strafsectoren van de gerechtshoven en de rechtbanken (LOVS) zijn hiertoe de nodige afspraken gemaakt. Per 1 januari 2013 wordt per gerecht de behandeling van mensenhandelzaken geconcentreerd bij een klein aantal rechters en juridisch medewerkers met expertise op dit gebied. Mensenhandelzaken die worden aangebracht door het Landelijk Parket kunnen per genoemde datum worden afgedaan bij vier speciaal daartoe aangewezen gerechten.

Vraag 9

Wat gaat u eraan doen om het veroordelingspercentage in zaken betreffende mensenhandel te verbeteren en bent u van plan om daarbij navolging te geven aan de aanbevelingen van de Nationaal Rapporteur Mensenhandel?

Zie antwoord vraag 8.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de uitzending van Zembla over het oppakken van vreemdelingen op basis van huidskleur?1

Voor de antwoorden op vraag 1 t/m 4 verwijs ik u graag naar de antwoorden op de kamervragen door het lid Karabulut met kenmerk 2012Z23015. Deze antwoorden zijn op 21 januari aan uw Kamer verzonden.

Vraag 2

Welke gevolgen hebben de in de uitzending vermelde uitspraken van de Raad van State voor de mogelijkheden om vreemdelingentoezicht uit te voeren?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Hoe kan het dat de Vreemdelingenpolitie in Kennemerland e.o. ondanks uitspraken van rechtbanken en de hoogste rechter toch een toezichtpraktijk voortzet die meerdere malen onrechtmatig is bevonden? Deelt u de mening dat ook de Vreemdelingenpolitie gehouden is om deze rechterlijke uitspraken te respecteren en op te volgen?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Heeft u indicaties dat andere korpsen van de Vreemdelingenpolitie in Nederland er dezelfde werkwijze op nahouden, die dus hoofdzakelijk gebaseerd is op huidskleur? Kunt u de Kamer daarover rapporteren?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 5

Wat is de precieze inhoud van het samenwerkingsverband in Kennemerland en omstreken tussen busmaatschappij Connexxion en de Vreemdelingenpolitie? Acht u dit soort samenwerkingen aanvaardbaar, zeker als later blijkt dat rechters de toezichtacties onrechtmatig bevinden wegens het onderscheid maken op basis van huidskleur?

Er was geen sprake van een formeel samenwerkingsverband tussen Connexxion en de (toenmalige) politie Kennemerland. Wel hebben agenten van de (vreemdelingen)politie, in het kader van vervoersbewijscontrole, tweemaal samengewerkt met controleurs van Connexxion bij het natrekken van de identiteit van zwartrijders. Sinds de komst van de OV-chipkaart, begin 2011, wordt er door Connexxion op een andere wijze gecontroleerd waardoor er bij controles niet langer een beroep wordt gedaan op de (vreemdelingen)politie. Wanneer er een directe aanleiding is, zoals in het geval van zwart rijden in het openbaar vervoer, acht ik het de normale gang van zaken dat de politie wordt ingeschakeld ter fine van het vaststellen van de identiteit.

Vraag 6

Hoe oordeelt u over het achterlaten van een uit vreemdelingenbewaring geplaatste vrouw met zware psychische problemen op het station van Amersfoort, zoals in bovengenoemde televisierapportage te zien was? Deelt u de mening dat het strijdig met mensenrechten kan zijn om zo met mensen om te gaan? Wat is uw beleid in het geval van uitplaatsing van kwetsbare groepen vreemdelingen na vreemdelingenbewaring?

In verband met de privacy kan ik niet ingaan op dit individuele geval, dat speelde in 2011. Wel kan ik melden dat volgens de werkwijze van Dienst Justitiële Inrichtingen het medisch dossier nadrukkelijk wordt meegewogen bij de opheffing van vreemdelingendetentie. Opheffing van detentie gebeurt waar mogelijk in overleg met de medische dienst. In 2011 was deze medische dienst bij de meeste detentiecentra tot 18.00 aanwezig waardoor overleg ‘s avonds – dus ook in het onderhavige geval – niet mogelijk was. Het personeel van de Penitentiaire Inrichting maakte in die gevallen zelf de afweging of de vreemdeling zelfstandig kon reizen. In 2012 is de werkwijze aangepast en is de medische dienst ook ’s avonds (tussen 18.00 en 22.00) aanwezig.
Wanneer bewaring op last van de rechter wordt opgeheven dient de betrokkene zo spoedig mogelijk, maar in elk geval binnen zes uur, uit detentie te worden ontslagen. Indien de bewaring van een vreemdeling wordt opgeheven terwijl de vreemdeling geen rechtmatig verblijf heeft, blijft staan dat hij of zij gehouden is Nederland onmiddellijk te verlaten, en ook gezien het koppelingsbeginsel, geen recht op opvang heeft. Gezinnen met kinderen kunnen, wanneer zij zelf niet in hun onderdak kunnen voorzien, onderdak krijgen in een gezinslocatie. Voor het beleid ten aanzien van illegale vreemdelingen met medische problemen verwijs ik u naar de brief aan de Tweede Kamer van 30 januari 2012. Hierin wordt bericht over de toegang tot de zorg voor illegale vreemdelingen.2

Vraag 1

Kent u het bericht dat veroordeelde criminelen een bijstandsuitkering ontvangen?1

Ik heb kennis genomen van de uitzending van RTL Nieuws op 23 december 2012 over veroordeelde criminelen die een bijstandsuitkering ontvangen.

Vraag 2

Kunt u toelichten om welk bedrag en om hoeveel personen het gaat?

Sinds 1 januari 2011 is in de wet vastgelegd dat mensen hun sociale zekerheidsrechten verliezen als zij zich onttrekken aan een aan hen opgelegde vrijheidsstraf of vrijheidsbenemende maatregel. In de wet is voorzien in een overgangstermijn van 6 maanden. Dat betekent dat lopende uitkeringen vanaf 1 juli 2011 in geval van samenloop beëindigd kunnen worden. Om de wet te kunnen uitvoeren, vindt er gegevensuitwisseling plaats tussen Justitie en de uitvoeringsorganen sociale zekerheid. Voor gemeenten genereert het Inlichtingenbureau de samenloopsignalen. Gemeenten worden met deze samenloopsignalen in staat gesteld om de uitkering van voortvluchtige veroordeelden direct te beëindigen. Gemeenten kunnen er voor kiezen deze samenloopsignalen op ad-hoc-vraag af te nemen of deze automatisch te ontvangen van het Inlichtingenbureau, via een maandelijkse rapportage.
In de periode van september 2011 tot en met september 2012 heeft het Inlichtingenbureau 1036 signalen van voortvluchtige veroordeelden gegenereerd. Het is mij gebleken dat niet alle gemeenten gebruik maken van de maandelijkse rapportage van het Inlichtingenbureau.

Vraag 3

Kunt u toelichten hoeveel, en welke, gemeenten niet zijn aangesloten bij de informatiedienst, zodat deze gemeenten niet weten welke personen geen recht hebben op een uitkering?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Zijn gemeenten verplicht zich in te schrijven voor de nieuwsbrief van de informatiedienst? Zo ja, wat is de sanctie als gemeenten dit niet doen? Zo nee, bent u voornemens gemeenten dit alsnog te verplichten, omdat het verstrekken van uitkeringen aan gedetineerden in strijd is met de wet?

Gemeenten zijn niet verplicht om gebruik te maken van de maandelijkse rapportage van het Inlichtingenbureau. Gemeenten kunnen er ook voor kiezen deze samenloopsignalen op ad-hoc-vraag af te nemen van het Inlichtingenbureau. De gemeenten die de maandelijkse rapportage niet automatisch ontvangen zijn door het Inlichtingenbureau hierover benaderd. Zij hebben desgevraagd aangegeven de maandelijkse rapportage alsnog af te nemen. Een viertal gemeenten zal de signalen op ad-hoc vraag blijven afnemen vanwege hun werkproces en hun systemen.

Vraag 5

Wat bedoelt u met de opmerking dat u «gemeenten heeft aangespoord om meer werk te maken van de handhaving van de Wet werk en bijstand (WWB) op dit punt»? Welke acties gaat u concreet ondernemen?

Ik heb met de Verzamelbrief SZW van 21 december 2012 gemeenten erop gewezen dat de maandelijkse rapportage van het Inlichtingenbureau een efficiënt hulpmiddel is gebleken. Daarbij heb ik het belang benadrukt van een goed en efficiënt gebruik van de samenloopsignalen van het Inlichtingenbureau. Ik heb gemeenten erop gewezen dat zij verantwoordelijk zijn voor een correcte uitvoering van de wet en daartoe alle beschikbare gegevens dienen te gebruiken.

Vraag 6

In hoeverre is het u bekend of veroordeelde criminelen ook andere uitkeringen dan een bijstandsuitkering ontvangen? Bent u bereid dit in kaart te brengen?

Als een voortvluchtige veroordeelde een uitkering ontvangt, wordt deze beëindigd. Tot september 2012 zijn bij het UWV 1162 en bij de SVB 89 uitkeringen van voortvluchtige veroordeelden beëindigd.

Vraag 7

Hebben de desbetreffende veroordeelden, die hun straf nog moeten uitzitten, de wet (bijvoorbeeld de WWB) of anderszins voorschriften overtreden door de onterechte bijstandsuitkering wel in ontvangst te nemen? Zo ja, welke (strafrechtelijke) vervolgstappen worden aanvullend genomen bovenop de terugvordering?

Op grond van artikel 17 WWB is de uitkeringsontvanger verplicht op verzoek of onverwijld uit eigen beweging mededeling te doen van alle feiten en omstandigheden waarvan redelijkerwijs duidelijk moet zijn dat deze van invloed kunnen zijn op het recht op bijstand. Dit geldt ook voor de situatie van onttrekking aan een opgelegde vrijheidsstraf of vrijheidsbenemende maatregel. Met de inwerkingtreding per 1 januari 2013 van de Wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW-wetgeving zijn gemeenten verplicht om de uitkering, die als gevolg van het niet nakomen van de inlichtingenplicht ten onrechte is verstrekt, terug te vorderen (dit geldt voor vorderingen die vanaf 2013 zijn ontstaan. Voor 2013 was het terugvorderen een bevoegdheid van gemeenten). Daarnaast dient de gemeente vanaf 1 januari 2013 een bestuurlijke boete op te leggen van 100% (eerste overtreding) of 150% (bij recidive) van het benadelingsbedrag. Ook kan in plaats van een bestuurlijke boete een strafrechtelijke sanctie aan de orde zijn. Dit speelt in principe vanaf een benadelingsbedrag van € 50.000.

Vraag 8

Welke maatregelen gaat u (of gaan de desbetreffende gemeenten) nemen om de bedragen terug te vorderen?

Zie antwoord vraag 7.

Vraag 9

Hoe voorkomt u dat gemeenten in de toekomst weer onterecht uitkeringen aan veroordeelden gaan verstrekken, terwijl deze veroordeelden hun straf nog moeten uitzitten? Wie neemt de regie op dit punt in 2013?

Gemeenten zijn op grond van de wet verplicht de uitkering van voortvluchtige veroordeelden met terugwerkende kracht te beëindigen en deze terug te vorderen. Gemeenten hebben daarin hun eigen verantwoordelijkheid. Het Inlichtingenbureau ondersteunt gemeenten bij de uitvoering van deze wet. Om het belang van een correcte uitvoering van de wet te onderstrepen heb ik alle gemeenten via de Verzamelbrief SZW gewezen op het belang van een goed en efficiënt gebruik van samenloopsignalen van het Inlichtingenbureau.

Vraag 1

Kent u het bericht «Huizen zijn goedkoper op executieveiling»1 en het onderliggende onderzoeksrapport «Executieveilingen: verbeteren of voorkomen?»2

Ja.
Ja.

Vraag 2

Kunt u reageren op de bevindingen? Kunt u het grote verschil tussen transactieprijs via de executieveiling (gemiddeld 40% lager dan de marktwaarde) en de onderhandse verkoop (gemiddeld 14% lager dan de marktwaarde) verklaren? Kunt u het verschil tussen deze korting bij Nederlandse executieveilingen en die bij veilingen in het buitenland verklaren?

Het is bekend dat de transactieprijs via de veiling lager is dan bij onderhandse verkoop. Een verklaring voor dit verschil is dat op een executieveiling huizen binnen een korte tijdspanne moeten worden verkocht, waardoor de prijs lager wordt. Verder zijn er bijkomende kosten bij aankoop van een woning op een veiling. Bij onderhandse verkoop bestaan de bijkomende kosten voor de koper uit de van te voren bekende overdrachtsbelasting en notariskosten. Bij executieveilingen komen hierbij voor de koper veilingkosten en eventuele achterstallige betalingen voor onder andere belastingen of vereniging van eigenaren. Bovendien is vaak niet duidelijk in welke staat de woning zich bevindt, of de bewoner vrijwillig uit de woning zal vertrekken en of er nog huurders aanwezig zijn. Tevens zijn de banken terughoudend met de financiering van een woning die gekocht wordt op de veiling. Deze risico’s zullen door de potentiële koper in zijn bod worden betrokken. De genoemde factoren zijn voor het kabinet aanleiding geweest om met het wetsvoorstel verbetering executieveilingen de informatievoorziening te verbeteren, de kosten voor kopers te beperken en de procedure voor ontruiming te vereenvoudigen (Kamerstukken II 2012–13, 33 484, nr. 2). Het tweede deel van de beantwoording van de vraag treft u in het antwoord van vraag 3 aan.

Vraag 3

Wat zijn de ervaringen in landen als de VS, Spanje en Ierland met executieveilingen? Zorgen daar de wettelijke kaders voor een betere prijs bij dergelijke veilingen?

Er is geen recente informatie beschikbaar over specifieke ervaringen in andere landen. Uit een eerder verricht rechtsvergelijkend onderzoek naar executoriale verkoop van woningen in de EU-lidstaten3 komt wel naar voren dat de procedures en de effectiviteit en efficiëntie sterk verschillen. De Nederlandse procedures springen er in lengte en flexibiliteit positief uit. De opbrengst van een huis op de Nederlandse executieveiling ligt wel lager dan in andere Europese landen. Of dat samenhangt met het wettelijke kader is niet bekend. Voor veel landen, waaronder Nederland, geldt dat de opbrengst van de verkoop van een huis op de executieveiling onder de marktwaarde van de woning ligt.

Vraag 4

Kunt u verklaren waarom het aantal executieveilingen recent is gedaald, terwijl het economisch gezien in Nederland minder gaat en er meer mensen in betalingsproblemen komen?

Zoals uit de cijfers van het Kadaster naar voren komt (zie het antwoord op vraag 25) is het totale aantal executieveilingen over 2012 gedaald ten opzichte van 2011. Dit zou het eerste resultaat kunnen zijn van de inzet van het Waarborgfonds Eigen Woningen als de uitvoerder van de Nationale Hypotheek Garantie (NHG), de banken en overige financiële instellingen om te voorkomen dat woningen op de veiling worden aangeboden. De financiële instellingen besteden meer aandacht aan vroegtijdige signalering van betalingsproblemen en trachten door begeleiding van de consument, financieel beheer, schuldsanering en dergelijke gedwongen verkopen te voorkomen. Indien gedwongen verkoop toch noodzakelijk blijkt dan tracht men een executieveiling te voorkomen en door middel van een onderhandse verkoop de opbrengst van de verkoop te optimaliseren.

Vraag 5

Heeft u gegevens over het aantal (vrijwillige) onderhandse verkopen? Is er sprake van een grote toename van dit soort van verkopen en op welke wijze is deze toename te verklaren? Kunt u hierbij reageren op de bevindingen op basis van cijfermateriaal van het NHG dat in 2006 nog 48% van de observaties in de veilingzaal eindigde, terwijl dit aandeel in 2011 is teruggelopen tot slechts 24%?3 Vindt u deze ontwikkeling wenselijk? Zo nee, waarom niet? Zo ja, waarom wel?

Er zijn geen openbaar beschikbare gegevens over de aantallen onderhandse verkopen voor de gehele Nederlandse woningmarkt. Wel is informatie hierover beschikbaar voor NHG-hypotheken en hebben DNB en de AFM in 2012 kredietverstrekkers gevraagd naar het aantal onderhandse verkopen.
De Stichting Waarborgfonds Eigen Woningen (WEW) geeft aan dat door inspanningen (maatwerkoplossingen) van zowel het WEW als de kredietverstrekkers om de verkoop op de veiling te voorkomen in de afgelopen jaren, het aandeel gedwongen verkopen dat plaats vindt via de veiling bedroeg in de jaren 2003 tot en met 2005 ongeveer 70%. In 2006 en 2007 was het percentage 60% en daarna is het langzaam gaan verschuiven naar 40% en verder afgenomen naar 13% (zie ook de beantwoording van vraag 26).
De afname in het aantal executieveilingen bij de hypotheken met NHG is met het oog op het beperken van de restschuld wenselijk omdat de opbrengst van woningen op de veiling doorgaans lager is dan bij een onderhandse verkoop. Hiermee wordt een beroep op het fonds van de NHG zo veel mogelijk beperkt.
DNB en de AFM hebben 14 kredietverstrekkers informatie gevraagd over onderhandse verkopen in de periode 2008 t/m 2011. Een woningverkoop wordt door DNB en de AFM aangemerkt als een onderhandse verkoop als de transactie plaatsvindt nadat een betalingsachterstand is ontstaan van meer dan 90 dagen. Niet alle kredietverstrekkers hebben voor alle jaren informatie kunnen leveren. Hierdoor kunnen de uitkomsten afwijken van de markttotalen. De uitkomsten op jaarbasis staan in onderstaande tabel.
1.356
1.518
2.711
3.847
Het aantal onderhandse verkopen is op basis van deze gegevens gestegen in de afgelopen jaren. Deze trend lijkt zich ook in 2012 door te zetten. Van de Nederlandse Vereniging van Banken heb ik begrepen dat het aantal onderhandse verkopen in 2012 op 4.500 wordt geschat.

Vraag 6

Hoeveel mensen krijgen te maken met gedwongen verkoop? Vindt u dat er genoeg gebruik wordt gemaakt van maatwerkoplossingen bij banken?

Zoals in het antwoord op vraag 5 is aangegeven bestaan er geen betrouwbare gegevens over het totale aantal gedwongen verkopen. Over maatwerkoplossingen bij de banken is mij de door het WEW geleverde informatie zoals onder vraag 5 en onder vraag 22 aangegeven informatie bekend.
Voorts kan ik u melden dat de AFM in 2012 onderzoek heeft gedaan naar de afhandeling van betalingsachterstanden bij hypotheken door kredietverstrekkers. Over de bevindingen zal de AFM binnenkort naar buiten treden. De AFM is van oordeel dat kredietverstrekkers een breed palet aan mogelijkheden hebben om met de klant tot een oplossing te komen en deze zouden ook passend ingezet moeten worden. De AFM heeft een aantal kredietverstrekkers hier al op gewezen.

Vraag 7

In welke mate heeft de terugloop in executieveilingen te maken met het vertrouwen in veilingen en de prijs die daar tot stand komt?

Zoals in het antwoord op de vragen 2 en 5 is aangegeven, is bekend dat de opbrengst van de woning via de executieveiling lager is dan bij onderhandse verkoop. Het ligt daarom voor de hand dat zowel de geldgever als de consument zoekt naar alternatieven voor de veiling, zoals onderhandse verkoop.

Vraag 8

Indien u niet over de nodige gegevens beschikt, bijvoorbeeld omdat deze niet door het kadaster worden bijgehouden, vindt u het dan wenselijk dat deze gegevens in de toekomst wel worden bijgehouden? En bent u in dat geval bereid om hier onafhankelijk onderzoek naar te doen?

Het aantal verkopen op executieveilingen wordt bij het Kadaster geregistreerd maar bij gedwongen verkopen wordt geen onderscheid gemaakt tussen een reguliere vrije verkoop van een woning en een gedwongen onderhandse verkoop. Het proces van gedwongen onderhandse verkoop kent veel gelijkenis met reguliere vrije onderhandse verkoop. Het onderscheid in transacties wordt niet bij het Kadaster geregistreerd. Het verkrijgen van data over gedwongen onderhandse verkopen is daarmee in de praktijk niet mogelijk. Ik zie onvoldoende meerwaarde in het bijhouden van die gegevens en ben niet voornemens zo’n onderzoek te doen.

Vraag 9

Zijn er aanwijzingen dat in het afgelopen jaar het besluit van de NMa rondom executieveilingen (besluit 6538, 13 december 2011) positief effect heeft gehad op de toeloop richting veilingen en de prijsvorming?

De Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) is in 2009 een kartelonderzoek gestart naar prijsafspraken bij executieveilingen. Inmiddels is het onderzoek afgerond en heeft de NMa eind 2011 aan 14 handelaren en onlangs aan nog eens 65 handelaren boetes opgelegd van in totaal € 10,4 miljoen. Er is geen onderzoek gedaan naar het effect van het NMa-onderzoek. De prijs op executieveilingen wordt door verschillende factoren beïnvloed, het gedrag van de handelaren is daar één van. Voor een betere werking van executieveilingen is het van belang dat veilingen transparanter worden en dat particuliere kopers meer kansen krijgen om mee te bieden. Handhavend optreden door de NMa draagt er ongetwijfeld toe bij dat handelaren op executieveilingen nu in concurrentie bieden. Ook het bij uw Kamer voorliggende wetsvoorstel ter verbetering van de executieveilingen (Kamerstukken II 2012–13, 33 484, nr. 2) draagt bevat maatregelen om de transparantie en competitie te bevorderen. Bovendien heeft de NMa een handleiding gepubliceerd met richtsnoeren voor het in concurrentie bieden op executieveilingen.5

Vraag 10

Kunt u aangeven of de NMa nog steeds onderzoek doet naar kartelvorming bij executieveilingen en onderhandse verkopen? Vindt u dat de NMa deze markt nadrukkelijk in de gaten dient te houden gelet op het grote economische belang?

Het in 2009 gestarte mededingingsrechtelijk onderzoek van de NMa is met de recent genomen besluiten afgerond (zie voetnoot 5). De NMa zal ook in de toekomst in de gaten houden of de Mededingingswet bij executieveilingen wordt nageleefd. Zij zal zo nodig handhavend optreden.

Vraag 11

Kunt u aangeven of de 56 door de NMa van kartelovertreding verdachte, en tot nu ca. 14 beboete, huizenhandelaren nog steeds actief zijn op executieveilingen en/of anderszins bijvoorbeeld via onderhandse executoriale biedingen? Wat vindt u hiervan?

Inmiddels heeft de NMa boetes uitgedeeld aan 65 andere handelaren, zodat in totaal 79 handelaren beboet zijn. Het mededingingsrecht is er niet op gericht partijen uit de markt te halen. De betreffende handelaren kunnen dus nog actief zijn op veilingen. Hierover bestaat bij dit kabinet geen informatie. Aangezien betreffende handelaren bestraft zijn voor hun handelen, staat het hun vrij opnieuw actief te zijn op onder andere executieveilingen. In dit kader verwijs ik ook naar de opmerking in het antwoord op vraag 9: «handhavend optreden door de NMa draagt er naar verwachting toe bij dat handelaren op executieveilingen nu in concurrentie bieden». Er bestaat daarom geen bezwaar tegen de deelname van beboete huiseigenaren op onder andere de veiling.

Vraag 12

Bent u het eens dat er goed toezicht moet zijn op de partijen die van rechtswege betrokken zijn bij de verkoopprocedures na het inroepen van het recht op hypotheek (artikel 3:268 B), gelet op het belang bij makelaars en notarissen? Zo ja, op welke wijze is dit toezicht georganiseerd? En vindt u dit afdoende geregeld?

De notaris houdt als publiek ambtenaar onafhankelijk toezicht op de executieveiling. Zo heeft hij een rol bij de voorbereiding van de veiling, door bijvoorbeeld de veilingvoorwaarden te controleren. De notaris controleert verder of het bieden op de veiling eerlijk verloopt. Tot slot draagt hij zorg voor de levering van het verkochte goed aan de hoogste bieder. Dit betekent dat de notaris in de eerste plaats verantwoordelijk is voor een juist verloop van de executieveiling. De onderhandse executoriale verkoop staat uiteindelijk onder toezicht van de rechter, doordat de voorzieningenrechter van de rechtbank een onderhandse verkoop moet goedkeuren. De verdere afwikkeling van de onderhandse executoriale verkoop ligt in handen van de notaris. Indien er aanwijzingen zijn voor onrechtmatigheden, zoals kartelafspraken of strafbare feiten, dan kunnen de NMa of het Openbaar Ministerie worden ingeschakeld. Hiermee bestaat voldoende toezicht op de executie van het hypotheekrecht.

Vraag 13

Kunt u aangeven op welke wijze de keuze tussen executieveiling of onderhandse verkoop wordt gemaakt? Is hierbij sprake van dwang of drang? Vindt u het wenselijk dat banken steeds meer mensen bewegen om te kiezen voor (vrijwillige) onderhandse verkoop vanwege de zeer lage opbrengst bij executieveilingen?

Het is in het belang van de bank en de consument om te streven naar een zo hoog mogelijke opbrengst wanneer een woning executoriaal moet worden verkocht. Hoe aan dit streven concreet invulling wordt gegeven, hangt af van het interne beleid van de banken en is verder afhankelijk van de situatie van de consument. Uiteraard heeft het de voorkeur als een keuze tussen de verkoop van een woning op de executieveiling en onderhandse verkoop tot stand komt na onderling overleg. In de praktijk komt het echter voor dat woningbezitters geen medewerking verlenen aan enige vorm van verkoop van de woning. Zoals in de beantwoording van vraag 2 en vraag 5 wordt aangegeven, is bekend dat in de huidige situatie de onderhandse verkoop doorgaans meer oplevert. Daarom is het redelijk dat financiële instellingen mensen stimuleren om te kiezen voor (vrijwillige) onderhandse verkoop. Het is echter aan de financiële instelling om, zo mogelijk in overleg met de woningbezitter, tot de meest gunstige keuze te komen. Zoals vermeld in het antwoord op vraag 6 heeft de AFM in 2012 onderzoek gedaan naar de afhandeling van betalingsachterstanden. Ook de AFM heeft aangegeven van mening te zijn dat kredietverstrekkers die het klantbelang voorop stellen executieveilingen zoveel mogelijk zouden moeten vermijden met het oog op de lagere verwachte verkoopopbrengst.

Vraag 14

In de brief over woningcorporaties (d.d. 14 december 2012, TK 29 453, nr. 284) heeft u aangegeven gegevens te vragen aan NVB en WEW over de restschuldproblematiek. Bent u ook bereid om de NVB te vragen naar het beleid rondom executieveilingen en onderhandse verkoop bij betalingsachterstanden? Bent u tevens bereid te vragen naar het beleid m.b.t. de verschillende regio's (krimp- en/of schaarsteregio's) en verschillende woninggebieden, gelet op de conclusie in het eerder genoemde rapport dat woningen in populaire wijken vaker onderhands worden verkocht, terwijl panden in mindere wijken sneller doorverwezen worden naar de veilingzaal? Vindt u dergelijk onderscheid legitiem en acceptabel? Heeft dit onderscheid geen zeer nadelige gevolgen voor de hypotheekhouders?

Zoals onder vraag 5 is aangegeven heeft het WEW gegevens verstrekt over de inspanningen die worden verricht bij betalingsachterstanden in geval van een hypotheek met NHG. Met betrekking tot uw vraag over het beleid van de banken rondom executieveilingen en onderhandse verkoop bij betalingsachterstanden is onder vraag 6 aangegeven dat de AFM in 2012 onderzoek heeft gedaan naar de afhandeling van betalingsachterstanden bij hypotheken door kredietverstrekkers en binnenkort met de resultaten naar buiten komt. Tevens wordt in de beantwoording van vraag 22 gemeld dat de NVB aangeeft dat hypotheekaanbieders in overeenstemming met de Gedragscode Hypothecaire Financieringen (GHF) handelen.
Voor het overige is het aan de banken om te beoordelen hoe zij omgaan met betalingsproblematiek in de verschillende regio’s en woninggebieden.

Vraag 15

Bent u bereid om ook bij het WEW navraag te doen over de ontwikkelingen van executoriale verkoop en onderhandse verkoop?

Het WEW verstrekt deze gegevens in haar openbare jaarverslag. Tevens bestaat er op dit punt reguliere informatie-uitwisseling tussen het WEW en het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. De ontwikkelingen op het gebied van executoriale verkoop van woningen met NHG worden uiteraard nauwlettend gevolgd.

Vraag 16

Kunt u aangeven of het beleid de laatste tijd bij het WEW is aangescherpt? Zo ja, op welke wijze? Vindt u dat de balans tussen risico's voor het WEW (met achtervanger het Rijk) en voor de banken voldoende is geregeld?

De afgelopen jaren heeft het WEW haar beleid gericht op het voorkomen danwel beperken van de verliezen steeds verder aangescherpt. In samenwerking met de geldgevers wordt er op gestuurd om woningverkoop op de veiling te voorkomen. Dit beleid wordt in 2013 geïntensiveerd. Het WEW staat met de NHG borg voor de door de geldgevers met NHG verstrekte hypotheken. Dit betekent dat de verliezen van de geldgever op hypotheken met NHG door het WEW worden vergoed, ongeacht de vraag of de woning onderhands of via de veiling is verkocht. Er wordt nauw samengewerkt tussen het WEW en de geldgevers om de verliezen zo veel mogelijk te beperken en te voorkomen.

Vraag 17

Bent u bereid om samen met WEW een analyse te maken van de ontwikkelingen van executies, gedwongen en (vrijwillige) onderhandse verkoop van de afgelopen (crisis-)jaren en deze analyse af te zetten tegen de ontwikkelingen eind jaren 1970/begin jaren 1980, gelet op mogelijke parallellen?

Gezien de verschillende achtergronden van het ontstaan van de huidige crisis (problemen bij de banken) en de crisis eind jaren zeventig/ begin jaren 80 (stagflatie en oliecrisis) is er geen meerwaarde in een dergelijke exercitie. De inspanningen van dit kabinet richten zich op de huidige ontwikkelingen en op welke wijze het overheidsbeleid een bijdrage aan oplossingen kan leveren.

Vraag 18

Kunt u aangeven wat het juridische kader is bij onderhandse executoriale verkoop? Wat is hierbij de rol van de voorzieningenrechter? Is het mogelijk dat de rechter bij deze vorm van verkoop de verschillende belangen afweegt? Zo nee, vindt u dit niet wenselijk?

Bij de aankondiging van de executieveiling wordt aangegeven dat ook onderhands kan worden geboden, door middel van een aan de notaris gericht geschrift (artikel 547 Rv). Als de hypotheekhouder of de hypotheekgever besluit tot onderhandse verkoop, dan moet de koopovereenkomst door de voorzieningenrechter worden goedgekeurd (artikel 3:268 lid 2 BW). Hiertoe moet een verzoek vergezeld gaan van een volledige koopakte. Ook moeten eventuele andere ingekomen biedingen aan de voorzieningenrechter worden gemeld (artikel 548 Rv). Indien door de hypotheekhouder of hypotheekgever voor de afloop van de behandeling van het verzoek om onderhandse verkoop toe te staan, aan de rechter een gunstiger aanbod wordt voorgelegd, kan de rechter bepalen dat de verkoop overeenkomstig dat gunstigere aanbod zal geschieden. Met de belangen van alle betrokkenen wordt daarmee op adequate wijze rekening gehouden. De geplande veiling vervalt indien de rechter het verzoek tot goedkeuring van de koopovereenkomst inwilligt. Mocht de rechter geen goedkeuring verlenen, dan bepaalt de rechter een nieuwe dag waarop de veiling zal plaatsvinden (artikel 548 Rv).

Vraag 19

Welke acties gaat u ondernemen om er voor te zorgen dat de restschuld na gedwongen onderhandse verkoop dan wel executieverkoop zo laag als mogelijk blijft? Welke aanpassingen in wet- en regelgeving zijn hiervoor nodig? Bent u van mening dat banken meer zorgvuldigheid dienen te betrachten en hoe gaat u dat bevorderen?

Het is ten eerste aan de geldverstrekkers hierin hun verantwoordelijkheid te nemen.
Naast het op dit moment bij uw Kamer voorliggende wetsvoorstel ter verbetering van de executieveilingen (Kamerstukken II 2012–13, 33 484, nr. 2) heeft het kabinet maatregelen genomen ten aanzien van de stapsgewijze afbouw van de LTV (Loan to Value) ratio’s en heeft dit kabinet de financiering van restschulden mogelijk gemaakt. Voorts zet dit kabinet met de maatregelen met betrekking tot de hypotheekrenteaftrek aflossing van de hypotheek weer centraal. Deze maatregelen tezamen zullen er in de toekomst toe leiden dat er minder restschulden zullen voorkomen.

Vraag 20

Bent u verder van mening dat notarissen voldoende doen om er voor te zorgen dat de executieveilingen goed verlopen? Welke verbeteringen ziet u rondom de inzet van notarissen en hoe gaat u dit bevorderen? Bent u van mening dat het de taak is van notarissen om (vrijwillige) onderhandse verkoop te bevorderen of hebben zij een bredere taak- en doelstelling ook met het oog op de huizenbezitters die uit hun huis worden gezet? Kunt u dit toelichten? Bent u in gesprek met de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie om het proces tot executieveilingen te verbeteren?

In het antwoord op vraag 18 is ingegaan op de rol van de notaris bij de executieveiling. Het is inherent aan de wettelijke executieprocedure dat de belangen van de schuldeiser een grote rol spelen. Het past binnen deze procedure dat de notaris alle relevante belangen -dus ook die van de huizenbezitter- in dit proces betrekt. Zo kan de notaris door middel van voorlichting aan de huizenbezitter wijzen op de voordelen van een onderhandse verkoop. Verder draagt de notaris er, in opdracht van de executerende partij, zorg voor dat de aankomende veiling aan een zo breed mogelijk publiek bekend wordt gemaakt en dat potentiële kopers van zoveel mogelijk informatie over het te verkopen object worden voorzien. In deze aankondiging wordt ook melding gemaakt van de mogelijkheid tot het doen van een onderhandse bieding. Het ligt, gezien de wettelijke taken van de notaris, niet voor de hand dat de notaris nauwer wordt betrokken bij de daadwerkelijke bevordering van de onderhandse verkoop. Voor dat doel kan uiteraard wel een makelaar worden ingeschakeld. Bij de voorbereiding van het wetsvoorstel (Kamerstukken 2012–13 33 484, nr. 2 e.v.) tot verbetering van de executieveilingen is de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) betrokken geweest. Ook los van dit wettelijke traject zijn door de betrokken partijen, zoals de KNB, initiatieven ontplooid om de executieveiling te verbeteren. Dit heeft onder meer geleid tot het concentreren van de openbare executoriale verkopen bij 16 regioveilingen, die op uniforme wijze opereren. Deze concentratie maakt het naar verwachting aantrekkelijker voor particulieren om deel te nemen aan een dergelijke veiling.

Vraag 21

Bent u bekend met het feit dat banken/hypotheekverstrekkers gedragscode 15 hypothecaire financieringen veelal niet naleven. Welke maatregelen wilt u in dit kader treffen?

Bent u bekend met het feit dat banken en hypotheekverstrekkers ook bij tijdelijke betalingsachterstanden en in aantoonbaar oplosbare situaties toch overgaan tot executieverkoop en in dit kader zelfs door inhoudsdeskundigen aangedragen realistische integrale oplossingen en betaalvoorstellen ongegrond afwijzen evenals aanwezige andere voor de hand liggende oplossingen compleet buiten beschouwing laten? Wat vindt u van dit feit dat banken onderbouwde oplossingen die executieverkoop kunnen voorkomen onbeargumenteerd afwijzen? Zou het in deze financieel moeilijke tijden juist niet gewenst zijn en zeker ook van banken verwacht mogen worden (ook gezien het feit dat banken debet zijn aan de bankencrisis vanaf 2008) dat zij openstaan voor realistische oplossingen en pro-activiteit? Welke maatregelen en/of aanvullende wetgeving zou u kunnen treffen?
Artikel 15 van de GHF bepaalt dat aanbieders van hypothecair krediet bij (dreigende) betalingsproblemen eerst in overleg treden met de consument. Ik heb van de NVB begrepen dat zij zich niet herkent in het signaal dat banken dit artikel niet naleven. De NVB stelt dat een woning enkel via een executieveiling verkocht wordt als er geen andere oplossing meer mogelijk is. Dat kan bijvoorbeeld zo zijn als consumenten naar het buitenland zijn vertrokken of als consumenten op geen enkele andere manier willen meewerken aan een onderhandse verkoop. De NVB bestrijdt dan ook dat aanbieders niet in lijn met de GHF handelen en vroegtijdig aansturen op een executieveiling. Deze informatie komt overeen met de informatie die hierover in de beantwoording van vraag 4 en vraag 5 is gegeven.

Vraag 22

Bent u bekend met het feit dat banken en hypotheekverstrekkers ook bij tijdelijke betalingsachterstanden en in aantoonbaar oplosbare situaties toch overgaan tot executieverkoop en in dit kader zelfs door inhoudsdeskundigen aangedragen realistische integrale oplossingen en betaalvoorstellen ongegrond afwijzen alsmede aanwezige andere voor de hand liggende oplossingen compleet buiten beschouwing laten? Wat vindt u van dit feit dat banken onderbouwde oplossingen die executieverkoop kunnen voorkomen onbeargumenteerd afwijzen? Zou het in deze financieel moeilijke tijden juist niet gewenst zijn en zeker ook van banken verwacht mogen worden (ook gezien het feit dat banken debet zijn aan de bankencrisis vanaf 2008) dat zij openstaan voor realistische oplossingen en pro-activiteit? Welke maatregelen en/of aanvullende wetgeving zou u kunnen treffen?

Zie antwoord vraag 21.

Vraag 23

Bent u bekend met het feit dat woningen die via executieveiling en/of onderhandse executoriale verkoop verkocht worden direct erna doorverkocht worden voor bedragen die meer dan 50% van het executie bod/onderhandse executoriale bod bedragen? Bent u bekend met het feit dat in dit kader ook beide notariële leveringen (dus aan de huizenhandelaar en aan de volgende eigenaar) door een en dezelfde notaris worden gedaan; hetgeen 2 keer een transactie is van dezelfde woning in zeer korte tijd, waarbij de meeropbrengst niet ten goede komt aan de voormalig huiseigenaar/«geëxecuteerde». Wat vindt u hiervan?

Het is bekend dat in een enkel geval een woning direct wordt doorverkocht. Het feit dat een notaris in dit soort gevallen 2 keer bij de verkoop van dezelfde woning betrokken is, is op zichzelf genomen niet van belang. Zo’n doorverkoop zal vaker voorkomen naarmate een woning verder onder de prijs wordt verkocht. Hierbij speelt een rol dat de opbrengst van de woning bij verkoop op de veiling onder andere sterk door het moment van veilen wordt bepaald. Dit is inherent aan het systeem van veilingen. Een factor die van belang is, is het aantal bieders op de veiling. Als het aantal bieders laag is, zal ook de opbrengst achterblijven bij de verwachtingen. Tevens kan een hogere prijs bij het doorverkopen van een woning bijvoorbeeld worden verklaard doordat er na de aanvankelijke executieveiling meer bekend is geworden over de staat van het pand. Zo kan de staat van de woning beter zijn dan aanvankelijk werd gedacht. Daarnaast zijn de transactiekosten voor de koop van een woning op een executieveiling hoger dan die bij een reguliere koop. Bieders op een executieveiling houden rekening met de hiervoor genoemde risico’s en kosten bij het bepalen van hun bod.
Verder is van belang te melden dat de NMa boetes heeft opgelegd aan handelaren die de opbrengst op de executieveilingen kunstmatig laag hebben gehouden. Tevens zet het kabinet in om het aantal deelnemers aan de executieveilingen te vergroten, door het wetsvoorstel ter verbetering van de executieveilingen (Kamerstukken II 33 484, nr. 2). Het aantal gevallen waarin een huis direct na aankoop voor een onverklaarbaar hoge prijs wordt doorverkocht, zal naar verwachting door beide maatregelen worden verminderd.

Vraag 24

Denkt u aan concrete wijzigingen in wet- en regelgeving om een en ander in het belang van mensen met een betalingsachterstand te verbeteren? Zo ja, op welke termijn kan de Kamer deze tegemoet zien?

Het op dit moment bij uw Kamer aanhangige wetsvoorstel ter verbetering van de executieveilingen (Kamerstukken II 2012–13, 33 484, nr. 2) draagt er aan bij om de positie van mensen met een betalingsachterstand te verbeteren. Dit wetsvoorstel beoogt de opbrengst van een huis op de executieveiling te verbeteren wanneer een huiseigenaar vanwege betalingsachterstanden zijn huis gedwongen moet verkopen. Voorts is de rente op restschulden aftrekbaar gemaakt en hiernaast is er door dit kabinet voor gezorgd dat mensen, als ze met twee huizen zitten, nog een jaar extra de rente op 2 hypotheken af kunnen trekken, tot drie jaar na het jaar van de verhuizing. Deze maatregelen dragen bij aan lagere maandlasten voor huishoudens met restschulden. In de nieuwe regels voor aftrekbaarheid van de hypotheekrente is ook nog voorzien in een speciale regeling voor betalingsachterstanden. Onder voorwaarden leidt een periode waarin niet wordt afgelost niet tot het verlies van de aftrekbaarheid van de hypotheekrente. Het kabinet overweegt op dit moment geen aanvullende regelgeving.

Vraag 25

Kunt u aangeven hoeveel woningen er verkocht zijn via executoriale verkoop per maand sinds 1 januari 2010?

Onderstaand is een weergave van de gegevens zoals deze bekend zijn bij het Kadaster.
206
189
228
189
170
195
241
134
54
220
232
128
2.186
393
15
270
223
222
224
222
144
66
226
281
384
2.670
149
167
259
226
269
229
259
170
91
225
259
185
2.488

Vraag 26

Kunt u aangeven hoeveel woningen er verkocht zijn via onderhandse executoriale verkoop per maand sinds 1 januari 2010?

Zoals in het antwoord op vraag 5 aangegeven, bestaan hierover landelijk geen betrouwbare cijfers. Onderstaand is een weergave van de gegevens zoals deze van hypotheken met NHG op dit moment al bekend zijn.
1.220
878
342
1.819
1.404
415
3.067
2.731
336

Vraag 27

Kunt u aangeven hoeveel woningeigenaars een betaalachterstand hadden op hun hypotheek, per maand sinds 1 januari 2010?

Onderstaand treft u het aantal bij de BKR geregistreerde kredietnemers met betalingsproblemen aan. Het BKR heeft ons laten weten dat alle betalingsachterstanden conform de Wet op het financieel toezicht (Wft) en het BKR Reglement gemeld worden, van 500 euro of meer en langer lopend dan 3 maanden. Consumenten met een betalingsachterstand van minder dan 3 maanden hebben dus geen negatieve registratie.
44.981
46.947
49.228
52.821
55.275
57.413
59.607
62.453
65.329
68.717
72.367
niet beschikbaar