Vraag 1

Kent u het bericht «Doof meisje kan geen journaliste worden»?1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw reactie op het feit dat Lisa vlak voor het begin van het studiejaar van de Hogeschool Utrecht heeft vernomen dat het niet zinvol is om aan haar studie te beginnen, omdat ze niet het hele curriculum kan volgen?

Zo is dat volgens de directeur van de opleiding Journalistiek van deze hogeschool niet gezegd. Volgens hem is de intentie uitgesproken de studente te helpen, maar is erop gewezen dat het voor haar wel moeilijk zou worden de verplichte vakken radio- en televisieonderwijs te halen.
De Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (WGBH/CZ) zegt dat een instelling geen onderscheid mag maken op grond van handicap of chronische ziekte. Het verbod van onderscheid houdt mede in dat de onderwijsinstelling verplicht is voor de betreffende student, indien nodig, doeltreffende aanpassingen te verrichten (tenzij deze voor de instelling een onevenredige belasting vormen). Door deze bepaling krijgen ook studenten met een functiebeperking (handicap of chronische ziekte) een eerlijke kans om een hoger onderwijsdiploma te behalen.
De studente is niet geweigerd, maar toegelaten op grond van een selectieprocedure. Zij kan de opleiding volgen en op grond van het bovenstaande de instelling vragen adequate aanpassingen te verrichten.
De onderwijsinstelling dient in overleg met de student te bezien welke voorzieningen adequaat zijn. Dat hangt af van de aard van de functiebeperking, maar ook van de manier waarop de instelling het onderwijs heeft georganiseerd. Komen instelling en student hier niet uit, dan kunnen zij de Commissie Gelijke Behandeling inschakelen. Vanaf 1 oktober 2012 gaan de werkzaamheden van deze commissie op in het College voor de Rechten van de Mens.

Vraag 3

Wat vindt u ervan dat dit bericht haar zo kort van tevoren bereikt, terwijl ze wel ingeloot is voor de studie en op basis van de inloting (nummer 5 van 500) uitermate geschikt zou zijn voor de journalistiek?

Volgens de directeur van de opleiding Journalistiek zijn op 31 mei, 6 juli, 24 augustus en 27 augustus met de studente gesprekken gevoerd. Bij het laatste gesprek was de directeur zelf aanwezig. Zie ook mijn antwoord op vraag 2.
De studente was overigens niet ingeloot, maar geselecteerd.
Voor de opleiding Journalistiek van de Hogeschool Utrecht worden jaarlijks 360 studenten toegelaten: 180 via gewogen loting, 180 via een decentrale selectietoets. De betreffende studente is bij die selectietoets als vijfde geëindigd, inderdaad een hoge score. In de toets tellen taalprestaties (spelling, woordenschat, tekstopbouw, taalbegrip), persoonlijke kenmerken (zorgvuldigheid, contact leggen met anderen, vriendelijkheid, openstaan voor nieuwe ervaringen) en motivatieaspecten (extrinsiek, intrinsiek, prestatie en vertrouwen en zekerheid over studiekeuze en afloop ervan) zwaar mee. In de toets zaten geen auditieve onderdelen.

Vraag 4

Wat vindt u van de reactie van de Hogeschool Utrecht dat het volgen van een aangepast programma «te veel tijd en geld zou kosten»?

Dat is volgens de directeur van de Hogeschool niet gezegd. Zie ook het antwoord op vraag 2.
Om te bepalen of aanpassingen een onevenredige belasting vormen voor de instelling, kan de instelling en/of de student het College voor de Rechten van de Mens (voorheen de Commissie Gelijke Behandeling) inschakelen. Dit college geeft niet alleen een oordeel in specifieke gevallen, maar geeft ook advies, biedt mediation aan en kan ook zelf een onderzoek instellen. Een instelling kan ook zelf het college vragen om een onderzoek te verrichten om te toetsen of haar (voorgenomen) besluit conform de WGBH/CZ is. Mocht een onderwijsinstelling menen dat de kosten van het verrichten van doeltreffende aanpassingen een onevenredige belasting vormen, dan dient de instelling dit expliciet in relatie tot de concrete situatie aan te tonen.

Vraag 5

Deelt u de mening dat een beperking geen reden kan zijn om iemand te weigeren voor de opleiding journalistiek en de Hogeschool Utrecht samen met Lisa dient te kijken hoe Lisa de opleiding wel kan volgen? Wat gaat u doen om dit alsnog te bereiken?

Ja, de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte verbiedt onderscheid te maken op grond van handicap of chronische ziekte. De studente is ook niet geweigerd. Zie ook mijn antwoord op vraag 2 en 4.

Vraag 6

Deelt u de mening dat dit voorval wederom bevestigt dat het VN-verdrag voor de rechten van mensen met een beperking zo snel mogelijk geratificeerd moet worden door Nederland?

Wat het voorval in de eerste plaats duidelijk maakt, is dat het bewust zijn van de verplichting om mensen met een beperking gelijk te behandelen onze voortdurende aandacht moet blijven hebben. De Wgbh/cz vervult hierbij een hele belangrijke rol, omdat deze wet de verplichting wettelijk verankert. Vanuit dit perspectief werkt de Staatssecretaris van VWS aan de ratificatie van het VN Verdrag handicap en aan de uitbreiding van de Wgbh/cz met «goederen en diensten». Op 7 november 2011 bent u geïnformeerd over de stand van zaken in het ratificatieproces. Het onderzoek naar de financiële consequenties van ratificatie van het VN Verdrag Handicap en de uitbreiding van de Wgbh/cz met «goederen en diensten» heeft inmiddels twee rapporten van het Studie- en Informatiecentrum Mensenrechten van de Universiteit Utrecht opgeleverd. Deze geven een belangrijke juridische onderbouwing voor het afronden van de wetsvoorstellen voor ratificatie en uitbreiding van de Wgbh/cz. De opdracht voor een afzonderlijk onderzoek dat zich op de berekening van kosten en baten toespitst is inmiddels verstrekt. Na afronding van dit onderzoek wordt u over de resultaten geïnformeerd.

Vraag 1

Is het waar dat, door het vonnis van 11 juli 2012, deeltijdstudenten die hun studie op uiterlijk 1 februari 2011 zijn begonnen en die zich hebben ingeschreven voor een deeltijdopleiding waarvan het «vastgelegde en feitelijk verzorgde onderwijsprogramma» een minimumduur kent die langer is dan de studieduur van de voltijd variant, vrijgesteld zijn van de langstudeerboete? Zo nee, hoe interpreteert u de rechterlijke uitspraak?

Nee, de deeltijdstudenten die vóór 1 februari 2011 aan een deeltijdopleiding zijn begonnen, zijn niet vrijgesteld van de langstudeerdersmaatregel, maar voor hen een overgangsmaatregel getroffen. De langstudeerdersmaatregel is door het vonnis van de rechtbank als volgt gewijzigd: de deeltijdstudent die op of vóór 1 februari 2011 stond ingeschreven, is het verhoogd tarief slechts verschuldigd, indien hij meer dan één jaar langer is ingeschreven dan de minimumduur van het door de onderwijsinstelling vastgestelde en feitelijk verzorgde onderwijsprogramma. Bij Algemene maatregel van Bestuur (Stb 2012, 377) is de langstudeerdersmaatregel gewijzigd.

Vraag 2

Is het zo dat u voor toepassing van het criterium «vastgelegde en feitelijk verzorgde onderwijsprogramma» gaat aansluiten bij hetgeen in «formeel vastgestelde documenten» zoals de Onderwijs- en Examenregeling («OER») dan wel in het Studentenstatuut of accreditatiebesluit is opgenomen over de duur van de deeltijdopleiding op de peildatum van 1 februari 2011? Is het zo dat, indien de studieduur van een deeltijdopleiding niet formeel is vastgelegd, onverkort het verhoogde collegegeld voor de student geldt?

Ja, voor het bepalen van de studieduur van de deeltijdopleiding dient te worden uitgegaan van formeel vastgelegde documenten. Ik heb uw Kamer een afschrift gestuurd van de brief die ik hierover aan de onderwijsinstellingen heb gestuurd (TK 31 288, nr. 309).
Wat onder formeel en vastgestelde documenten wordt verstaan, zal ik ruim interpreteren. Indien een instelling ervoor heeft gekozen de studieduur van de deeltijdse opleiding niet in de onderwijs- en examenregeling (OER) vast te leggen, geldt de feitelijk geprogrammeerde studieduur van deze deeltijdse opleiding zoals vastgelegd in of blijkend uit het studentenstatuut, de studiegids zoals deze gold op of vóór 1 februari 2011, het accreditatiebesluit, maar ook schriftelijke afspraken tussen de deeltijdopleiding en een groep studenten. Individueel vastgelegde afspraken tussen een student en een decaan of docent vallen niet hieronder. Ook kan de website van de instelling gelden als een formeel document mits de instelling kan aantonen dat de daarin opgenomen informatie over de duur van de deeltijdopleiding ook gold op of vóór 1 februari 2011. Indien er niets is vastgelegd, geldt onverkort de nominale wettelijke studieduur zoals deze van toepassing is op de opleiding.

Vraag 3

Deelt u de mening dat juist voor deeltijdstudenten maatwerk nodig is, omdat zij leren combineren met werken of de zorg voor een gezin en dat de flexibele studieduur een belangrijk onderdeel van maatwerk is? Zo nee, waarom niet?

Nee, deze mening deel ik niet. Een deeltijdstudie duurt niet per definitie langer dan een voltijdse studie. Uit het rapport «Kenmerken, wensen en behoeften deeltijd hoger onderwijs» van ResearchNed (maart 2012), dat samen met de brief deeltijd hoger onderwijs naar de Tweede Kamer is gestuurd, blijkt dat met name veel hbo-studenten in deeltijd net zolang over hun studie doen als voltijdstudenten of zelfs korter. De door het instellingsbestuur vastgelegde en feitelijk verzorgde studieduur voor die deeltijdopleidingen bedraagt veelal de nominale studieduur van 4 jaar voor een bacheloropleiding. Dat kan worden gerealiseerd door een efficiënte inrichting van het onderwijs, waarbij bijvoorbeeld gebruik wordt gemaakt van tijd- en plaatsonafhankelijk leren (e-learning) en de werkplek wordt benut voor de uitvoering van leeractiviteiten in het kader van de opleiding.

Vraag 4

Is het vermelden van de studieduur van voltijdopleidingen of deeltijdopleidingen in een «formeel vastgesteld document» bij wet verplicht? Zo nee, is er voor deeltijdopleidingen wel voldoende aanleiding om de studieduur van deeltijdopleidingen formeel te vermelden, aangezien het hier gaat om maatwerk?

In artikel 7.13 van de Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk onderzoek (WHW) is vastgelegd dat instellingen in de Onderwijs- en examenregeling heldere en adequate informatie moeten geven over de aard en inrichting van een opleiding. Als een student een opleiding gaat volgen, moet hij zich kunnen verlaten op dit document waar het gaat om de inhoud van de opleiding en de wijze waarop het onderwijs wordt verzorgd. Het artikel geeft een opsomming van de onderwerpen die ten minste in de OER geregeld moeten worden, zoals vorm van de opleiding (voltijds, deeltijds of duaal), inhoud van de opleiding, de studielast van de opleiding en van elk van de daarvan deel uitmakende onderwijseenheden. In artikel 7.4 van de WHW is opgenomen wat wordt verstaan onder de studielast van opleidingen in het wetenschappelijk onderwijs en hoger beroepsonderwijs. Bij de wijziging van de langstudeerdersmaatregel vanwege de rechterlijke uitspraak is dan ook ervan
uitgegaan dat de studieduur van deeltijdopleiding in de OER of een ander (formeel) document is vastgelegd.

Vraag 5

Heeft u een idee bij hoeveel instellingen de studieduur van deeltijdopleidingen niet is vastgelegd in enig formeel vastgesteld document en waarbij deeltijdstudenten onverkort het hoge collegegeld moeten betalen?

Nee, dat weet ik niet. In de brief aan de instellingen (TK 31 288, nr. 309) staat vermeld dat DUO op dit moment niet kan voorzien in de informatie die de instelling graag zou willen hebben om te kunnen beoordelen welk collegegeld aan de deeltijdstudent moet worden gevraagd. Deze instellingsspecifieke informatie is alleen bij de universiteiten en hogescholen bekend.

Vraag 6

Deelt u de mening dat het niet rechtvaardig is om, op basis van willekeurige verschillen tussen instellingen, deeltijdstudenten het verhoogde collegegeld te laten betalen omdat de studieduur van hun deeltijdopleiding nergens formeel is vastgelegd? Zo nee, waarom vindt u dit rechtvaardig?

Nee, deze mening deel ik niet. De instelling bepaalt zelf de vorm en inrichting van een opleiding. De duur van deeltijdopleidingen kan per opleiding en per instelling verschillen. Het betreft hier geen willekeur. De uitspraak van de rechter houdt ook rekening met het feit dat de duur van deeltijdopleidingen kan verschillen. Het is daarom logisch dat per deeltijdopleiding gekeken wordt naar wanneer een student langstudeerder wordt. Dit is niet onrechtvaardig.

Vraag 7

Deelt u de zorgen van de instellingen dat deze rechtsongelijkheid en willekeur tot een veelheid aan beroepszaken, mogelijk rechtszaken, en extra bureaucratische lasten leiden? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat gaat u daaraan doen?

Zoals reeds is aangegeven in het antwoord op vraag 6 verschilt de duur van deeltijdopleiding per opleiding en per instelling. Ik vind dit niet tot rechtsongelijkheid leiden. Een student kan bezwaar maakt tegen de door de instelling vastgestelde studieduur. Hij kan hiervoor bij de instelling terecht. Elke instelling heeft een procedure voor de rechtsbescherming van de student (titel 4 WHW).

Vraag 8

Bent u bereid de instellingen te compenseren voor de financiële gevolgen van juridische procedures en van rechterlijke uitspraken die voortvloeien uit onduidelijkheden, uitvoeringsproblemen en andere gebreken in de regelgeving, waarvoor u de verantwoordelijkheid draagt? Zo nee, gaan deze kosten wat u betreft dan van het onderwijsbudget af?

Zoals aangegeven in het antwoord op vraag 5, staat in de brief aan de instellingen (TK 31 288, nr. 309) vermeld dat DUO op dit moment niet kan voorzien in de informatie die de instelling graag zou willen hebben om te kunnen beoordelen welk collegegeld aan de deeltijdstudent moet worden gevraagd. Daarom zal bij de eerste berekening van de rijksbijdrage 2013 worden uitgegaan van de nu bij DUO bekende informatie bij het bepalen van de omslag van de langstudeerderskorting bij de instellingen. Dit betreft de situatie vóór de aanpassing van de regelgeving vanwege de uitspraak van de rechter. Aan de instellingen is gemeld dat deze rijksbijdrage zal worden herberekend op basis van informatie van de instellingen over de aantallen studenten waarop de langstudeerdersmaatregel alsnog niet van toepassing blijkt te zijn. De instellingen zullen hiervoor dus gecompenseerd worden. De instellingen worden niet gecompenseerd voor de kosten van bezwaar en beroep. Ze krijgen hiertoe lumpsumbekostiging.
Ik ben mij ervan bewust dat de wijziging van de langstudeerdersmaatregel vanwege de rechterlijke uitspraak eenmalig tot extra uitvoeringslasten kan leiden omdat niet alle instellingen de studieduur van hun deeltijdopleiding duidelijk in beeld hebben gebracht en omdat de instellingen voor het collegejaar 2012/2013 handmatig moeten bepalen of een deeltijdstudent het verhoogd wettelijke collegegeld al dan niet verschuldigd is. Deze tijdelijke extra uitvoeringslasen kunnen naar mijn mening binnen het budget van de instellingen kunnen worden opgevangen.

Vraag 9

Bent u bereid de instellingen financieel te compenseren voor de verzwaarde uitvoeringslast als gevolg van juridische procedures, de zeer complexe zo niet onuitvoerbare regelgeving die instellingen op zo’n korte termijn voor aanvang van het studiejaar dienen te implementeren? Zo nee, waarom niet?

Zie hiervoor het antwoord op vraag 8.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Wie een jaar te lang studeert, betaalt 3000 euro boete»?1

Ja.

Vraag 2

Waarom is ervoor gekozen om de peildatum op 1 november te stellen, waardoor veel studenten ongemerkt, via de zogenaamde 1 februariregeling, hun uitloopjaar al opgesoupeerd hebben?

De peildatum van langstudeerdersmaatregel is 30 september en niet 1 november. Als de student op deze datum is ingeschreven, telt dit inschrijvingsjaar mee voor de langstudeerdersmaatregel. De student moet dus niet vóór 1 november maar voor 30 september zijn uitgeschreven.
Het recht op studiefinanciering en meer specifiek de mogelijkheid om per 1 februari van het eerste jaar van de inschrijving de opleiding te stoppen en daarvoor de prestatiebeurs niet als lening te houden, staat los van de langstudeerdersmaatregel. Als de student van de 1 februari-regeling gebruikt maakt, heeft hij dus dit inschrijvingsjaar verbruikt omdat hij in de maand september ingeschreven is geweest in het hoger onderwijs.
Er is in de wet gekozen voor één peilmoment om de administratieve lasten voor de instellingen te beperken en te zorgen voor een zo transparant mogelijk systeem voor studenten.

Vraag 3

Bent u bereid om de regels betreffende de peildatum voor de langstudeerregeling, voor zover deze nog gaat gelden, aan te passen zodat studenten hun uitloopjaar niet meer ongemerkt verbruiken? Zo nee, waarom niet?

Nee, de peildatum voor de langstudeerdersmaatregel is bij wet geregeld. Deze peildatum is dezelfde als voor de bekostiging, namelijk 30 september.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Ook langstudeerboete voor zieke student»?1

Ja.

Vraag 2

Acht u het redelijk dan wel fatsoenlijk om studenten die ziek worden, daarvoor financieel te bestraffen? Zo nee, waarom doet u dit dan toch? Zo ja, bent u bereid daarmee zo snel mogelijk te stoppen?

Bij de uitwerking van de langstudeerdersmaatregel is op diverse manieren recht gedaan aan de specifieke situatie van zieke studenten. In de wet was al geregeld dat studenten met studiefinanciering, die vertraging oplopen als gevolg van hun handicap of chronische ziekte, een extra uitloopjaar krijgen voordat de langstudeerdersmaatregel op hen van toepassing is. De wet is op 31 juli jl. begunstigend gewijzigd (Stb. 2012, nr. 360) waardoor ook studenten die geen studiefinanciering krijgen, zoals deeltijdstudenten, nu ook recht hebben op een extra uitloopjaar. Tevens is geregeld dat voor studenten die vanwege een tijdens de bachelor- of masteropleiding ontstane handicap of chronische ziekte niet in staat zijn die opleiding met goed gevolg af te sluiten en een nieuwe, passender opleiding zijn gaan volgen, de teller van de langstudeerdersmaatregel weer op nul gaat.
Verder kunnen studenten wegens bijzondere omstandigheden zoals zwangerschap of ziekte een beroep doen op het profileringsfonds. Het is aan de instelling deze aanvraag te beoordelen, niet aan DUO.

Vraag 3

Waarom wordt met het beboeten van zieke studenten de toezegging aan de Kamer geschonden dat dit niet zou gebeuren? Hoe repareert u dit zo snel mogelijk?

In de media is met name gesproken over een specifiek geval van een studente met multiple sclerose. In dat specifieke geval heeft DUO inderdaad niet juist geopereerd, maar dit is inmiddels rechtgezet. Met de wijziging van de wet op 31 juli jl, zoals genoemd in mijn antwoord op vraag 2, ben ik tegemoetgekomen aan de toezegging aan de Kamer.

Vraag 4

Deelt u de mening dat dit voor de zoveelste keer laat zien dat er veel meer nadelen dan voordelen aan de langstudeerboete vast zitten en dat de langstudeerboete niet moet worden opgelegd? Zo nee, waarom niet?

Nee, ik ben niet van mening dat er meer nadelen dan voordelen zitten aan de langstudeerdersmaatregel. Ten eerste was deze ombuiging noodzakelijk om te kunnen herinvesteren in het onderwijs en ten tweede verwacht ik dat door deze maatregel het rendement in het hoger onderwijs wordt verhoogd.

Vraag 1

Wat is uw oordeel over het artikel «Verlos onze universiteiten van die knoeiende managers»?1

Het NRC-krantenartikel van 7 augustus 2012 geeft de opinie van één promovendus aan de VU weer. Aan deze opinie kan ik geen objectieve conclusies verbinden.

Vraag 2

Is het waar dat het College van Bestuur van de Vrije Universiteit (VU) heeft besloten tot een bezuinigingsoperatie van 33 miljoen euro en een mogelijk verlies van 450 fte aan arbeidsplaatsen?

Uit de toekomstparagraaf bij het jaarverslag 2011 blijkt dat de VU voor de komende vijf jaar een ombuiging van 33 miljoen euro als doelstelling heeft opgenomen in het instellingsplan. De VU zal een aantal werkzaamheden niet meer of anders gaan verrichten. Daarbij gaat het voornamelijk om besparingen op inkoop, bezuinigingen op de bedrijfsvoering en bezuinigingen op de niet-kerntaken van de VU. De VU zet in op een efficiëntere samenwerking met VUmc en een sterkere verbinding met externe partners waardoor de instelling beoogt een betere kosteneffectiviteit te verkrijgen. Het is bekend dat het College van Bestuur van de VU een reorganisatievoorstel voorbereidt waarin een mogelijk verlies aan arbeidsplaatsen wordt voorzien.

Vraag 3

Hoe oordeelt u over de redenering dat deze korting nodig is vanwege te verwachten tegenvallende inkomsten uit Den Haag? Kunt u die verwachting onderschrijven? Zo nee, bent u bereid de VU hierover te informeren?

Ik hecht aan een zo voorspelbaar mogelijke bekostiging voor de instellingen. Garanderen dat de bekostiging in de toekomst niet verandert, kan ik echter niet. Als er wijzigingen worden voorzien, treed ik hierover zoals gebruikelijk in overleg met de instellingen. Het is aan het College van Bestuur om een al dan niet behoudende inschatting te maken van de toekomstige inkomsten.

Vraag 4

Hoe verklaart u dat er bij de VU tegelijkertijd geld wordt vrijgemaakt voor andere uitgaven, zoals de verdubbeling van inhuur van externen, de uitgaven aan nieuwbouw alsmede verbouwingskosten voor Het Nieuwe Werken?

Uit het jaarverslag 2011 komt naar voren dat de VU in de komende vijf jaar investeert in effectievere inrichting van het onderwijs en onderzoek. Hierbij zet de instelling tegelijkertijd in op verbetering van studiesucces, onderwijskwaliteit en op de impact, kwaliteit en output van onderzoek. In dit kader zijn ook investeringen en efficiëntieslagen in de huisvesting van de instelling gepland.
Het gaat hier ondermeer om vervanging en vernieuwing van verouderd vastgoed, waarmee de groei van de universiteit niet meer optimaal kan worden opgevangen.

Vraag 5

Hoe oordeelt u over het rapport van Bureau Berenschot, waaruit zou blijken dat het bestuur van de VU een «te ongunstig scenario schetst» en Berenschot van mening is dat de ontslagen niet nodig zijn?

De inhoud van dit rapport is mij niet bekend.

Vraag 6

Wat onderneemt u tegen universiteiten die zich inlaten met derivaten waardoor zij tientallen miljoenen euro’s dreigen te verliezen?2

In de OCW-beleidsregel Beleggen en Belenen is opgenomen op welke wijze instellingen derivaten mogen gebruiken. Op dit moment inventariseert de Inspectie van het Onderwijs hetgebruik c.q. bezit van derivaten bij alle instellingen van het hoger onderwijs. Dit onderzoek is naar verwachting in het najaar van 2012 gereed. Ik wacht de resultaten van dat onderzoek af alvorens ik besluit of aanvullende maatregelen of aanpassingen van de beleidsregel noodzakelijk zijn.

Vraag 7

Is het waar dat de VU voor circa 80 miljoen in het rood staat door negatieve derivaten? Wat gaat u doen om dit soort praktijken te voorkomen?

Voor het onderzoek, in het antwoord op vraag 6 beschreven, heeft de Inspectie ondermeer bij de VU informatie opgevraagd. Uit de analyse van deze informatie zal blijken wat de stand van zaken op het gebied van derivaten bij de VU is. Voor de beantwoording van de tweede vraag verwijs ik naar het antwoord op vraag 6.

Vraag 8

Deelt u de mening dat de werkwijze van het VU-bestuur buitengewoon veel onvrede oproept bij het personeel van de VU? Bent u bereid hierover in gesprek te gaan?

Het College van Bestuur heeft de integrale verantwoordelijkheid voor de gang van zaken binnen de instelling. Hieronder valt ook het personeelsbeleid. Ik ga ervan uit dat het College van Bestuur van de VU signalen van onvrede de gepaste aandacht zal geven.

Vraag 9

Deelt u de mening van de auteur van het artikel in NRC dat de zeggenschap over het bestuur van universiteiten verbeterd moet worden? Zo ja, bent u bereid daartoe voorstellen te doen?

Nee. Per 1 september 2010 is met de Wet versterking besturing het governance model met een Raad van Toezicht en een College van Bestuur voor alle bijzondere hoger onderwijsinstellingen voorgeschreven. De Wet versterking besturing wordt in 2013 geëvalueerd.

Vraag 1

Kent u het bericht «Zieke student toch beboet»?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het bericht dat studenten die door ziekte studievertraging hebben opgelopen toch verhoogd collegegeld moeten betalen, ondanks het feit dat voor (chronisch) zieken een uitzondering geldt op de langstudeermaatregel, zoals is vastgelegd in de wet en door u is toegezegd?

In de wet was al geregeld dat gehandicapte of chronisch zieke studenten met studiefinanciering een extra uitloopjaar krijgen voordat de langstudeerdersmaatregel op hen van toepassing is. De wet is op 31 juli jl. begunstigend gewijzigd (Stb. 2012, nr. 360) voor chronisch zieke en gehandicapte studenten die geen studiefinanciering krijgen, zoals deeltijdstudenten. Zij hebben nu ook recht op een extra uitloopjaar. Tevens is geregeld dat voor studenten die vanwege een tijdens de bachelor- of masteropleiding ontstane handicap of chronische ziekte niet in staat zijn die opleiding met goed gevolg af te sluiten en een nieuwe, passende opleiding zijn gaan volgen, de teller van de langstudeerdersmaatregel weer op nul gaat. Dit had ik toegezegd aan de Kamer.
De studenten die onder deze regelingen vallen, hoeven niet het hogere collegegeld te betalen gedurende het extra uitloopjaar.
Daarnaast kent de wet de mogelijkheid om in bijzondere gevallen zoals ziekte een beroep te doen op het profileringsfonds van de instelling. De studenten betalen dan betalen wel het hogere collegegeld, maar kunnen daar (gedeeltelijk) compensatie voor krijgen. De instelling beslist hierover.
DUO doet er alles aan om de studenten zo goed mogelijk te informeren, maar omdat er op korte termijn veel wijzigingen in de langstudeerdersmaatregel zijn geweest, is het mogelijk dat de informatievoorziening door DUO gedurende enkele dagen niet helemaal volledig of niet juist is geweest.

Vraag 3

Voldoen alle instellingen aan de eis in de wet dat zij regels moeten opstellen voor uitzonderingsgevallen, zoals studenten met een handicap of ziekte? Kunnen studenten die door ziekte studievertraging oplopen niet altijd een beroep doen op het profileringsfonds?

Ik ga er vanuit dat instellingen zich aan de wet houden. Studenten kunnen wegens bijzondere omstandigheden studievertraging oplopen, bijvoorbeeld door zwangerschap, ziekte of anderszins, een beroep doen op het profileringsfonds (artikel 7.51 Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek). Het is aan de instelling deze aanvraag te beoordelen.

Vraag 4

Bent u bereid zo snel mogelijk een oplossing te vinden voor de groep gedupeerde studenten?

Voor zover er sprake is van gedupeerde studenten, is dit inmiddels gebeurd.

Vraag 1

Kent u het bericht «DUO gaf foute voorlichting zieke student»?1 2

Ja.

Vraag 2

Wat is volgens u de oorzaak van deze fout van DUO?

DUO heeft in korte tijd een grote aanpassing van haar administratieve processen moeten doorvoeren om een juiste indicatie van het collegegeld – wettelijk, verhoogd of instellings – aan de instellingen te kunnen geven. Op 31 juli is er nog een aanpassing van de wet in het Staatsblad gepubliceerd (Stb 2012, nr. 360) die begunstigend is voor chronisch zieken, gehandicapten en deeltijders.
DUO doet er alles aan om de studenten zo goed mogelijk te informeren, maar omdat er op korte termijn veel wijzigingen in de langstudeerdersmaatregel zijn geweest, is het mogelijk dat de informatievoorziening door DUO enkele dagen niet helemaal volledig of niet juist is geweest.

Vraag 3

Binnen welke termijn kan DUO deze fout herstellen?

Zie hiervoor ook het antwoord op vraag 1. De website www.duo.nl is up to date en geeft ook op dit specifieke punt de juiste informatie. Wel kan het zo zijn dat in individuele gevallen studenten aan de telefoon niet in alle gevallen de meest actuele informatie hebben gekregen.
Waar DUO onjuiste informatie heeft gegeven, is dit inmiddels gecorrigeerd.

Vraag 4

Worden de studenten die ten onrechte een langstudeerdersboete kregen, hierover op korte termijn persoonlijk geïnformeerd?

De hoogte van het collegegeld wordt vastgesteld door de universiteit of hogeschool. Indien in eerste instantie door DUO een onjuiste indicatie is gegeven aan deze instelling, kan het zijn dat de instelling de student ten onrechte heeft aangemerkt als langstudeerder. Na aanpassing van haar administratieve processen zal DUO de juiste informatie omtrent de indicatie collegegeld zo spoedig mogelijk beschikbaar stellen aan de instellingen. De instellingen zullen vervolgens de studenten het correcte bedrag in rekening brengen en eventueel teveel betaald collegegeld terugstorten.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Crisisstudent komt naar Nederland?»1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat er komend studiejaar naar schatting 16 000 studenten uit de Europese crisislanden uit Zuid-Europa naar EU-landen in Noord-Europa zullen trekken? Hoeveel van die 16 000 studenten zullen zich naar schatting bij Nederlandse universiteiten en hogescholen melden?

Zoals ik in mijn brief van 16 mei 2012 heb aangegeven, kunnen internationale studenten een belangrijke bijdrage leveren aan de kwaliteit van het Nederlandse hoger onderwijs en een positief effect hebben op de overheidsfinanciën. Om deze baten te realiseren is het onder andere van belang dat de groep internationale studenten voldoende divers is, dat de studenten voldoen aan de instroomeisen van universiteiten en hogescholen en dat een voldoende groot deel van deze studenten na hun studie in Nederland blijft wonen om te werken. De studenten die na afronding van hun studie in Nederland blijven om te werken dragen meer bij aan de Nederlandse belastinginkomsten dan de Nederlandse overheid heeft bijgedragen aan hun studiekosten.
De genoemde schatting van 16 000 studenten is gebaseerd op de bezoekersstatistieken van de website www.studyportals.eu. Of en in hoeverre deze statistieken een realistisch beeld schetsen van de daadwerkelijke inschrijvingen, is voor mij op basis van de beschikbare gegevens niet te beoordelen. Cijfers van de Nuffic laten weliswaar een groei zien van het aantal studenten uit Portugal, Spanje, Italië en Griekenland, maar het blijft een relatief kleine groep studenten. Het totaal aantal studenten uit Portugal, Spanje, Italië en Griekenland bedroeg 2 030 in collegejaar 2005/2006 en 3 765 in collegejaar 2011/2012.

Vraag 3

Klopt de berekening dat de Nederlandse belastingbetaler voor elke Zuid-Europese crisisstudent ongeveer € 8 000 moet bijleggen (€ 3 000 aan het verschil tussen instellingsgeld en collegegeld plus € 5 000 aan studiebeurs)? Zo nee, hoe groot is dat bedrag dan wel?

Zuid-Europese studenten kunnen net als Nederlandse studenten tegen betaling van het wettelijk collegegeld in Nederland studeren, mits zij in Nederland of in de grenslanden wonen. Dit betekent dat de Nederlandse overheid bekostiging voor hen betaalt. Gemiddeld is dit een bedrag van ongeveer 6 000 euro per student per jaar.
Buitenlandse studenten uit de Europese Unie komen alleen in aanmerking voor Nederlandse studiefinanciering, indien zij binnen de definitie van migrerend werknemer vallen. Om aan de definitie van migrerend werknemer te voldoen moet een EU-student een minimaal aantal uur per week werken. Deze norm ligt op dit moment op minimaal 32 uur per maand en wordt per 1 januari 2013 verhoogd naar minimaal 56 uur per maand.
Zoals ik in mijn brief van 16 mei 2012 heb aangegeven wegen deze kosten ruimschoots op tegen de baten voor de overheidsfinanciën, er van uitgaande dat een deel van de afgestudeerden in Nederland blijft werken, voor de overheidsfinanciën. Het CPB heeft berekend dat, bij een blijfkans van 19% en een aantal verdere aannames, de jaarlijkse baten voor de overheid zouden kunnen oplopen tot 740 mln euro. Bovendien heeft internationale mobiliteit een positief effect op de kwaliteit van het hoger onderwijs en op de Nederlandse kenniseconomie.

Vraag 4

Heeft u al geld gereserveerd of gaat u geld reserveren voor de opvang van Zuid-Europese crisisstudenten? Zo ja, hoeveel geld en op welke posten heeft u bezuinigd om dat te realiseren? Zo nee, hoe gaat de Nederlandse samenleving deze opvang bekostigen?

Het budget voor de hogeronderwijsinstellingen wordt onder meer bepaald door het aantal studenten. Meer studenten betekent een verhoging van het budget volgens de systematiek t-2. Het demissionaire kabinet heeft in 2010 in het regeerakkoord middelen voor de stijging van de aantallen leerlingen en studenten beschikbaar gesteld. Omdat het om een beperkte groep studenten gaat zijn de financiële effecten eveneens beperkt (zie mijn antwoord op vraag 2).

Vraag 5

Deelt u de mening dat van de Nederlandse belastingbetaler niet gevraagd kan worden om de studie van Zuid-Europese crisisstudenten te bekostigen? Wat gaat u doen om aan deze situatie een einde te maken nog voor de start van het nieuwe studiejaar?

Aan studenten uit de EER die in Nederland danwel in de grenslanden wonen en in Nederland studeren kan geen hoger collegegeld worden gevraagd dan aan Nederlandse studenten. Omgekeerd geldt dit ook voor de ruim 14 000 Nederlandse studenten die in het buitenland in een EER-land studeren. Ik vind dit een wenselijke situatie, omdat dit internationale mobiliteit van studenten bevordert. Internationale mobiliteit van studenten heeft belangrijke baten voor het Nederlandse onderwijs en heeft, wanneer een voldoende groot deel van deze studenten na hun studie in Nederland blijft werken, een positief effect op de overheidsfinanciën.
Mijn beleid is gericht op het stimuleren van mobiliteit. Daarbij streef ik, zoals ik in het Algemeen Overleg van 30 mei 2012 heb aangegeven, naar meer balans tussen inkomende en uitgaande mobiliteit.

Vraag 1

Bent u bekend met de brief van ISO, LKVV en LSVB1 betreffende de langstudeerdersboete, zoals recent verzonden naar uw departement en naar Kamerleden die het woord voeren over hoger onderwijs?

Ja, ik ga ervan uit dat u doelt op de brief van het advocatenkantoor Stibbe mede namens de ISO van 20 juli jl.

Vraag 2

Wat valt volgens u, voor deeltijd- en voltijdstudenten, precies onder de nominale studieduur?

De nominale studieduur is de duur zoals vastgelegd in de Onderwijs- en Examenregeling (OER) of een ander door het instellingsbestuur vastgelegd document, zoals de studiegids. De studieduur wordt vastgesteld in studiepunten (ECTS).

Vraag 3

Deelt u de mening dat een langere studieduur een onvermijdelijke eigenschap van een deeltijdstudie is en dat daarmee rekening gehouden moet worden in wetgeving? Zo nee, waarom niet?

Nee, deze mening deel ik niet. Een deeltijdstudie duurt niet per definitie langer dan een voltijdse studie. Uit het rapport «Kenmerken, wensen en behoeften deeltijd hoger onderwijs» van ResearchNed, dat samen met de brief deeltijd hoger onderwijs naar de Tweede Kamer is gestuurd, blijkt dat met name veel hbo-studenten in deeltijd net zo lang of zelfs minder lang over hun studie doen als voltijdstudenten. De door het instellingsbestuur vastgelegde studieduur voor die deeltijdstudies bedraagt veelal de nominale studieduur van 4 jaar voor een bacheloropleiding. Dat kan worden gerealiseerd door een efficiënte inrichting van het onderwijs, waarbij bijvoorbeeld gebruik wordt gemaakt van tijd- en plaatsonafhankelijk leren (e-learning) en de werkplek wordt benut voor de uitvoering van leeractiviteiten in het kader van de opleiding.

Vraag 4

Deelt u de mening dat het vonnis van de rechter enige duidelijkheid in deze zaak heeft gebracht, maar voor veel studenten nog steeds onduidelijk is of, en zo ja op welke gronden, zij te maken krijgen met de langstudeerdersboete? Zo nee, waarom niet?

Nee, deze mening deel ik niet. Het vonnis van de rechtbank is duidelijk voor de voltijdstudenten: voor hen blijft de langstudeerdersmaatregel onverkort van toepassing. Voor de deeltijdstudenten is het vonnis ook helder: deeltijdstudenten die nà 1 februari 2011 aan een deeltijdstudie zijn begonnen, vallen onder de langstudeerdersmaatregel. Voor deeltijdstudenten die vóór 1 februari 2011 aan een deeltijdstudie zijn begonnen, is recht gedaan aan de uitspraak van de rechter. Het Uitvoeringsbesluit WHW 2008 is conform de rechterlijke uitspraak inzake deeltijdstudenten aangepast (Staatsblad 2012, nr. 377). De studenten zullen hierover via de gebruikelijke communicatiekanalen zoals www.duo.nl goed geïnformeerd worden. Ook heb ik hierover overleg met hen gevoerd.

Vraag 5

Deelt u de mening dat niet ad infinitum in de geschiedenis van een student kan worden teruggekeken naar eerder gevolgde opleidingen ten behoeve van het opleggen van de langstudeerdersboete? Zo ja, wat is volgens u een redelijke termijn? Zo nee, deelt u de mening dat zulks zich slecht verhoudt met de principes van behoorlijk bestuur?

Voor de berekening van het aantal ingeschreven studiejaren van een student wordt uitgegaan van de optelling van diens inschrijvingen in het Centraal register inschrijving hoger onderwijs op de peildatum in enig jaar vanaf 1 september 1991.

Vraag 6

Deelt u de mening dat de werking van de langstudeerdersboete direct ingaat tegen het principe van «een leven lang leren», daar deeltijdstudies effectief ontmoedigd worden door de regeling, terwijl zij grote economische en maatschappelijke waarde hebben? Zo nee, hoe draagt de langstudeerdersboete volgens u bij aan de aantrekkingskracht van deeltijdstudies voor mensen die niet in voltijd kunnen studeren?

Nee, deze mening deel ik niet. Op 30 maart jl. heb ik mijn beleidsvisie over deeltijd hoger onderwijs aan de Tweede Kamer en de Eerste Kamer gezonden (32618, nr. L). In voornoemde brief ben ik nader ingegaan op de gevolgen van de langstudeerdersmaatregel voor deeltijdstudenten. Ik ben van mening dat deze op stelselniveau geen disproportionele gevolgen heeft voor deeltijdstudenten uitgaande van de rechtelijke uitspaak. Wel is er aanleiding om in individuele gevallen tegemoet te komen aan bijzondere omstandigheden die ten grondslag liggen aan het langstuderen. In de brief wordt voorgesteld om in individuele gevallen deeltijdstudenten tegemoet te komen via het profileringsfonds. Ik heb hiervoor extra middelen aan de instellingen ter beschikking gesteld. Net als bij voltijdstudenten is de vaststelling van de hoogte en de duur van de compensatie de verantwoordelijkheid van de instellingen. In de toekomst wil ik voor deeltijdonderwijs vraagfinanciering invoeren om de vraaggerichtheid en flexibiliteit van het deeltijdonderwijs te vergroten. Dit zal ook kunnen resulteren in grotere aan aantrekkingskracht op de doelgroep. De langstudeerdersmaatregel is dan niet meer van toepassing op deeltijdstudenten.

Vraag 7

Worden de studentenorganisaties betrokken bij het opstellen van een overgangsrechtelijke regeling, gezien het feit dat zij goed op de hoogte zijn van de problematiek en daardoor van toegevoegde waarde kunnen zijn in het proces?

Ik heb op 13 en 27 juli de voorzitters van de colleges van bestuur geïnformeerd over de uitvoering van de wet- en regelgeving van de langstudeerdersmaatregel. In deze brieven wordt uiteengezet hoe OCW voornemens is de uitspraak van de rechtbank uit te werken. Deze brief is ter informatie ook verzonden naar de studentenorganisaties. Ook heb ik overleg met hen gevoerd. In de brief van de ISO staat dat zij graag een kopie van de (overgangsrechtelijke) regeling ontvangen.

Vraag 1

Heeft u het advies «Cultuureducatie: leren, creëren, inspireren» van de Raad voor Cultuur gelezen?1

Ja.

Vraag 2

In hoeverre kunnen de Cultuurkaart en het Jeugdcultuurfonds soelaas bieden voor de scholen die worstelen met cultuureducatie?

Ik streef ernaar om dit najaar een beleidsreactie op het advies van de Onderwijsraad en de Raad voor Cultuur naar uw Kamer te zenden. Voor nu volstaat de constatering dat de raden zich in hun advies vooral richten op de inhoudelijke verankering van cultuureducatie en dat Cultuurkaart en Jeugdcultuurfonds in eerste instantie gericht zijn op het faciliteren van de samenwerking tussen school en zijn culturele omgeving.

Vraag 3

Hoe ver bent u gevorderd met het overeind houden van de Cultuurkaart voor het komend jaar, zoals verzocht in de door Kamer aangenomen motie Klijnsma/ Van der Werf?2

Voor Prinsjesdag zal ik uw Kamer informeren over de wijze waarop ik invulling zal geven aan de moties die uw kamer op 6 juli 2012 op het terrein van cultuur heeft aangenomen.

Vraag 4

Bent u bereid scholen tegemoet te komen waar zij kampen met problemen met cultuureducatie, zoals door de Raad voor Cultuur gesignaleerd? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe?

Het programma Cultuureducatie met Kwaliteit dat ik in 2011 heb gestart, heeft tot doel de kwaliteit van cultuureducatie door middel van een samenhangende aanpak te borgen. In mijn beleidsreactie zal ik nader ingaan op de acties die op basis van het advies van de raden in gang zullen worden gezet.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Langstudeerboete voor dubbelinschrijvers»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het evident onredelijk is dat studenten een boete van 3000 euro moeten betalen vanwege de wijze van invoeren van de harde knip? Zo nee, waarom niet?

Nee, deze mening deel ik niet. Vanaf het collegejaar 2012–2013 wordt de harde knip bij wet ingevoerd. De harde knip houdt in dat studenten hun bachelor volledig moeten hebben afgerond voordat ze aan een master mogen beginnen. Momenteel is wettelijk geregeld dat alle bacheloropleidingen minstens één aansluitende doorstroommaster hebben. Deze master wordt aan dezelfde instelling gevolgd en kan in veel gevallen begonnen worden zonder dat de student de bachelor volledig afgerond heeft. Dit heet de zachte knip. In de zachte knip-situatie is de student bij zowel de bachelor- als de masteropleiding ingeschreven en verbruikt hij dus ingeschreven studiejaren. Hij volgt immers twee opleidingen, bachelor en master, en behaalt voor beide ook studiepunten. Door het landelijk invoeren van de harde knip is dit niet meer mogelijk.

Vraag 3

Bent u bereid om de studenten in kwestie vrij te stellen van de boete, omdat ze deze niet hebben gekregen vanwege hun studieduur, maar vanwege een administratieve kwestie? Zo nee, waarom niet?

Nee, zoals aangegeven in het antwoord op vraag 2 betreft het hier niet slechts een administratieve kwestie. De student staat ook ingeschreven in de masteropleiding en doet examens. Als hij uitloopt in zijn studieduur, wordt hij volgens de langstudeerdersmaatregel langstudeerder.

Vraag 4

Waarom trekt u de gehele langstudeerdersboete niet in, bij gebrek aan politiek en maatschappelijk draagvlak?

Voor het antwoord op deze vraag verwijs ik naar mijn brief van 17 augustus (Tweede Kamer, 31 288, nr. 310).

Vraag 1

Bent u bekend met de website met een uiteenzetting over de wijze waarop banken omgaan met het meewegen van een studieschuld bij een hypotheekaanvraag?1

Ja, ik ben bekend met de website.

Vraag 2

In hoeverre klopt naar uw mening de beschreven berekenwijze van banken vanuit hun gedragscode, waarbij men niet naar de werkelijke financiële maandlasten van een oud-student kijkt, maar waarbij men een norm van 2% over het totale schuldbedrag per maand hanteert?

Vraag 3

Hoe verhoudt deze omschrijving zich ten opzichte van uw eerdere beantwoording van eerdere vragen, waarin u onder andere aangaf dat de lasten van de studieschuld worden meegenomen bij hypotheekaanvraag?2

Vraag 4

Deelt u de mening dat deze op de website beschreven benadering, de gehanteerde maandlast van de terugbetaling van de studieschuld, in relatie tot de aangevraagde hypotheek, opdrijft?

Vraag 5

Hoe beoordeelt u de oproep, dat banken de werkelijke maandlasten van een oud-student moeten meewegen bij de vaststelling van het maximale hypotheekbedrag en niet een normpercentage van 2% per maand over de gehele studieschuld?

Vraag 6

Bent u bereid om dit aspect onder de aandacht te brengen bij financiële instellingen, zodat de maandlasten van een studieschuld binnen redelijkheid worden meegewogen voor oud-studenten die voor het eerst een woning willen kopen?

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Rechter: langstudeerboete mag opgelegd worden»?1

Ja

Vraag 2

Deelt u de mening dat, hoewel de rechter terughoudend is in zijn uitspraak, de langstudeerdersboete op politiek wankele grond staat? Zo nee, waarom niet?

Nee, ik deel de mening dat de langstudeerdersmaatregel op politiek wankele grond staat, niet. Het kan zijn dat sommige partijen in hun verkiezingsprogramma hebben opgenomen dat zij de langstudeerdersmaatregel willen terugdraaien. Dit zijn echter verkiezingsprogramma’s en pas nadat er een nieuw kabinet is gevormd, zal duidelijk worden wat de politiek van plan is met de langstudeerdersmaatregel. Bovendien zal er een gat in de begroting ontstaan als de langstudeerdersmaatregel wordt afgeschaft of uitgesteld. Het verhoogd collegegeld gaat immers materieel in per september 2012. Zolang er geen alternatief is én de wet niet is gewijzigd, blijft de langstudeerdersmaatregel van kracht. Bovendien genereert het mogelijk genoemde alternatief van het invoeren van een sociaal leenstelsel in de bachelor- en in de masterfase pas op langere termijn opbrengsten.
De rechter was terughoudend in zijn uitspraak vanwege de bevoegdheidsverdeling tussen de staatsorganen, de trias politica. De rechter zit niet op de stoel van de wetgever. Bovendien mag de rechter niet toetsen aan de Grondwet of algemene rechtsbeginselen

Vraag 3

Deelt u de mening dat de kans dat de langstudeerdersboete het collegejaar 2013–2014 haalt buitengewoon gering lijkt, gezien de politieke meerderheid die zich vormt voor afschaffing?

Zie hiervoor het antwoord op vraag 2.

Vraag 4

Wat kunnen studenten die per 1 september 2012 een langstudeerdersboete krijgen, van u verwachten? Deelt u de mening dat kwijtschelding gezien de politieke verhoudingen de enige logische oplossing is? Zo nee, waarom niet?

De studenten die per 1 september 2012 het verhoogd collegegeld verschuldigd zijn – rekening houdend met de uitspraak van de rechter – zullen dit ook dan moeten betalen. Ik ben niet van mening dat kwijtschelding gezien de politieke verhoudingen de enige logische oplossing is, afgezien nog van het feit dat ik daar de bevoegdheid niet voor heb. Zie hiervoor mijn antwoord op vraag 2.

Vraag 5

Bent u op zijn minst bereid om in de geest van behoorlijk bestuur de inning van de boetes zolang uit te stellen totdat duidelijk is of een nieuw kabinet de maatregel zal handhaven? Zo nee, waarom niet?

Nee, ik ben hiertoe niet bereid. Door de invoering van de langstudeerdersmaatregel bestaat het wettelijke collegegeld uit twee tarieven. Het basistarief en het verhoogd tarief. Het verhoogde tarief -indien verschuldigd-zal gewoon betaald moeten worden door studenten. De langstudeermaatregel is door de rechter met uitzondering voor een kleine groep deeltijdstudenten rechtmatig verklaard en de tarievenstructuur binnen het wettelijk collegegeld zal dan ook materieel per september 2012 ingaan.

Vraag 6

Welke actie gaat u ondernemen op het punt van de deeltijdstudenten, waarbij de rechter uitsprak dat de wet aanpassing behoeft?

Ik zal bevorderen dat zo spoedig mogelijk een algemene maatregel van bestuur (amvb) wordt gepubliceerd waarin gehoor wordt gegeven aan de uitspraak van de rechtbank. Studenten aan een deeltijdse opleiding die zich uiterlijk op 1 februari 2011 hebben ingeschreven voor die opleiding zijn pas het verhoogde wettelijke collegegeld verschuldigd indien zij meer dan één jaar langer staan ingeschreven dan de minimumduur van die opleiding die bepaald is door het instellingsbestuur. Deze duur kan bijvoorbeeld vastgelegde zijn in de Onderwijs- en Examenregeling (OER), de studiegids en het studentenstatuut. Bepalend is de duur van de opleiding op 1 februari 2011.
De amvb zal op 1 september 2012 in werking treden.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Studie medisch hulpverlener op losse schroeven»?1

Ja.

Vraag 2

Hoe kan het dat een sector om een bepaalde opleiding vraagt en vervolgens geen stageplaatsen kan of wil aanbieden?

De ziekenhuizen hebben bij de ontwikkeling van de opleiding medisch hulpverlener aangegeven dat zij behoefte hebben aan deze opleiding en zijn enthousiast over de opleiding medisch hulpverlener.
De sector geeft aan dat de nieuw opgeleiden nog wel plaats moeten vinden op de werkvloer. Nu het aantal aanmeldingen van studenten voor deze opleiding de verwachtingen overtreft, is het ingewikkelder geworden. Het aantal aangeboden stageplaatsen is daarmee onvoldoende voor het aantal studenten. De hogescholen en het werkveld hebben elk jaar overleg over het aantal toe te laten studenten. Afgelopen jaar is de instroom van het aantal studenten van 90 plaatsen naar 75 plaatsen teruggebracht.
Voor de ambulancesector en de spoedeisende hulp in de ziekenhuizen is daarbij het vraagstuk van de juridische inbedding van de afgestudeerden van de opleiding medisch hulpverlener rond de bevoegdheden in de voorbehouden handelingen relevant. Daarover wordt met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, de hogescholen, de ziekenhuizen en de ambulancesector gesproken, met als doel op zo kort mogelijke termijn doch in ieder geval (ruim) voordat de studenten zijn afgestudeerd en de arbeidsmarkt betreden, zij een volwaardig eigenstandig beroep in de zorg kunnen uitoefenen. Hierbij is, voor zover mogelijk, een breed gedragen advies vanuit de sector noodzakelijk.

Vraag 3

Deelt u de mening dat de student nu de dupe wordt en het tekort aan medisch hulpverleners niet slinkt en dat deze situatie ongewenst is? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat gaat u doen om dit probleem voor de student zo snel mogelijk op te lossen?

Ja, die mening deel ik. Onzekerheid voor studenten over de toekomst van de beroepsuitoefening is altijd ongewenst, ook in het geval van de opleiding medisch hulpverlener. Ik heb in de beantwoording van vraag 2 aangegeven dat het ministerie in gesprek is met het veld over de noodzaak en mogelijkheden van juridische inbedding van de afgestudeerden op de arbeidsmarkt. Om zorg te dragen voor voldoende stageplaatsen is de opleiding medisch hulpverlener vanaf het collegejaar 2012–2013 opgenomen in het Stagefonds. Het Stagefonds maakt het mogelijk dat zorginstellingen die stageplaatsen realiseren voor deze studenten een bijdrage krijgen voor de kosten van de stagebegeleiding. Ik ga er vanuit dat de opname in het Stagefonds zijn vruchten zal afwerpen wat betreft het positief beschikbaar stellen van stageplaatsen. Gelet op het feit dat de opleiding pas recent is opgenomen in het fonds zijn op dit moment hierover nog geen resultaten bekend.
De ziekenhuizen hebben tevens initiatief genomen om in samenwerking met de hogescholen zowel de inbedding als overige organisatorische problemen gezamenlijk op te pakken. Zo wordt het beroepsbeeld nader gespecificeerd en wordt binnen de zorginstellingen nader naar passende stages gezocht.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht dat zeker een kwart van de studerende topsporters uit de Nederlandse Olympische ploeg een grote kans loopt op een langstudeerdersboete?1

Elke student kan al één jaar uitlopen in de bachelorfase en één jaar in de masterfase voordat het verhoogde wettelijk collegegeld van toepassing is. Met deze extra uitloopjaren en de aangekondigde tijdelijke verruiming van de mogelijkheid om het bedrag van het verhoogde collegegeld te lenen, wordt studenten die bijvoorbeeld bestuurswerk willen doen of die naast de studie topsport bedrijven, hiervoor ook de ruimte geboden.
Studenten kunnen verder in een bijzondere situatie bij hun instelling een beroep doen op een bijdrage uit het profileringsfonds. In de wet is geregeld in welke bijzondere situaties dit mogelijk is. Daarnaast kan de instelling zelf regels stellen voor een beroep op het profileringsfonds. Sommige universiteiten en hogescholen, zoals bijvoorbeeld Fontys, hebben topsportersregelingen, waarbij bijvoorbeeld excellente sporters een financiële compensatie krijgen voor de opgelopen studievertraging.
Ik wil de keuzevrijheid van de student en de diversiteit van de instellingen bevorderen. Studenten kunnen kiezen voor een instelling met beleid dat voldoende uitdagend is en dat onderwijs biedt dat het beste aansluit bij hun talent. Dit geldt voor topsporters, maar ook voor studenten met andere ambities. Verschillende instellingen moeten verschillend beleid neerzetten, waardoor studenten kunnen kiezen wat hen het beste aanspreekt.
Ook kunnen sporters sponsors zoeken die hen financieel kunnen ondersteunen. Studenten die topsport bedrijven kunnen onder bepaalde voorwaarden ook een uitkering krijgen van het NOC*NSF.

Vraag 2

Deelt u de mening van de bestuurders van hogescholen dat de langstudeerdersboete voor deze groep van topsporters moet worden geschrapt of aangepast?

Nee, zie hiervoor mijn antwoord op vraag 1.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Studieboete dreigt voor Nederlandse olympiërs»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de langstudeerdersboete op deze manier een ontmoedigende werking heeft voor jongeren die zich op hun sport willen toeleggen? Zo nee, waarom niet?

Nee, deze mening deel ik niet. Elke student kan al één jaar uitlopen in de bachelorfase en één jaar in de masterfase voordat het verhoogde wettelijk collegegeld van toepassing is. Met deze extra uitloopjaren en de aangekondigde tijdelijke verruiming van de mogelijkheid om het bedrag van het verhoogde collegegeld te lenen, wordt studenten die bijvoorbeeld bestuurswerk willen doen of die naast de studie topsport bedrijven, hiervoor ook de ruimte geboden.
Studenten kunnen verder in een bijzondere situatie bij hun instelling een beroep doen op een bijdrage uit het profileringsfonds. In de wet is geregeld in welke bijzondere situaties dit mogelijk is. Daarnaast kan de instelling zelf regels stellen voor een beroep op het profileringsfonds. Sommige universiteiten en hogescholen, zoals bijvoorbeeld Fontys, hebben topsportersregelingen, waarbij bijvoorbeeld excellente sporters een financiële compensatie krijgen voor de opgelopen studievertraging.
Ik wil de keuzevrijheid van de student en de diversiteit van de instellingen bevorderen. Studenten kunnen kiezen voor een instelling met beleid dat voldoende uitdagend is en dat onderwijs biedt dat het beste aansluit bij hun talent. Dit geldt voor topsporters, maar ook voor studenten met andere ambities. Verschillende instellingen moeten verschillend beleid neerzetten, waardoor studenten kunnen kiezen wat hen het beste aanspreekt.
Ook kunnen sporters sponsors zoeken die hen financieel kunnen ondersteunen. Studenten die topsport bedrijven kunnen onder bepaalde voorwaarden ook een uitkering krijgen van het NOC*NSF.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het onwenselijk is dat topsport via de langstudeerdersboete afgeremd wordt? Zo nee, waarom niet? Zo ja, bent u bereid de topsporters uit te zonderen van deze maatregel?

Zoals aangegeven bij het antwoord op vraag 2 ben ik van mening dat het aantal uitzonderingen op de langstudeerdersmaatregel zeer beperkt moet zijn. Ook heb ik daar aangegeven dat ik niet van mening ben dat de topsport via de langstudeerdersboete wordt afgeremd.

Vraag 4

Deelt u de mening dat dit bericht helder aantoont dat de boete zijn doel voorbij schiet en dat het beter is zo snel mogelijk een andere regeling te bedenken?

Nee, ik deel deze mening niet. Zie hiervoor het antwoord op vraag 2 en 3. Ik heb deze mening ook eerder meegedeeld in de beantwoording van Kamervragen op 4 april jl. (Kamervragen (aanhangsel), 2011–2012, 2032).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «LSVb vreest meer uitval onder eerstejaars»?1 2

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat grootschalige uitval van eerstejaars studenten geen gewenst effect van het BSA3 is? Zo nee, waarom niet?

Instellingen verhogen de studiepuntennorm voor het BSA, om studenten daarmee uit te dagen tot betere prestaties en om de rendementen te verhogen. Het is niet zo, dat een dergelijke verhoging tot grootschalige uitval leidt; als gevolg van andere maatregelen die de instellingen tegelijkertijd (gaan) nemen, zoals het intensiveren van studiebegeleiding, het verbeteren van de docentkwaliteit, het aanbieden van studiekeuzeactiviteiten, het verhogen van de onderwijsintensiteit en het aanpassen van examenreglementen, zal de uitval naar verwachting op termijn juist afnemen en het rendement toenemen.

Vraag 3

Deelt u de mening dat matchingsgesprekken de verwachte uitval van veel eerstejaarsstudenten zouden kunnen voorkomen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat gaat u doen om ervoor te zorgen dat op afzienbare termijn elke student een matchingsgesprek krijgt?

Ja, studiekeuzegesprekken en andere studiekeuzeactiviteiten zijn instrumenten die een bijdrage kunnen leveren aan de terugdringing van de uitval in het eerste jaar, mede gelet op de analyse dat het maken van een verkeerde studiekeuze één van de belangrijkste redenen is dat zoveel studenten in het eerste jaar uitvallen.
In de Strategische Agenda Hoger Onderwijs, Onderzoek en Wetenschap «Kwaliteit in verscheidenheid»4, zijn maatregelen genoemd om de uitval in het eerste jaar terug te dringen. Mede ter uitwerking daarvan is een wetsvoorstel in voorbereiding waarin onder andere het wettelijk recht op studiekeuzeactiviteiten wordt geregeld. Dit wetsvoorstel zal naar verwachting in het najaar van 2012 aan de Tweede Kamer worden aangeboden.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Hoogleraar Erasmus ontkent fraude»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening van de hoogleraar in kwestie dat de regels ruimte laten voor de fraude die hij heeft gepleegd? Zo nee, moeten de regels worden aangescherpt?

Nee, die mening deel ik niet. Door de VSNU zijn de gedragsregels onlangs aangescherpt. Onderzoekers hebben een eigen verantwoordelijkheid als het gaat om naleving van de (aangescherpte) gedragregels.

Vraag 3

Wat zegt het over het wetenschappelijke klimaat aan de EUR en in het veld van de sociale psychologie dat de hoogleraar in kwestie in een ander bericht2 zegt dat «de cultuur binnen zijn werkveld en afdeling zodanig is dat hij zich als persoon niet schuldig voelt»?

Ik kan geen uitspraken doen over de cultuur binnen de EUR. De cultuur binnen welke instelling dan ook kan nimmer een excuus zijn om de regels te overtreden. Zoals ik in mijn antwoord op vraag 2 al heb aangegeven, heeft, de onderzoeker een eigen verantwoordelijkheid op het punt van naleving van gedragsregels. De instelling ziet hierop toe en neemt – indien noodzakelijk – maatregelen.

Vraag 4

Ziet u naar aanleiding van dit geval reden tot een gesprek met de universiteiten dan wel het aanscherpen van de regels? Zo nee, waarom niet?

Nee, daartoe zie ik geen aanleiding. Zie verder het antwoord op vraag 2.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Minder interesse in lerarenopleiding»?1

Ja.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u de daling in aanmeldingen voor lerarenopleidingen en pabo’s?

Uit de cijfers die de HBO-Raad begin juni heeft gepubliceerd blijkt dat de pedagogische sector (–10,6%) inderdaad de grootste daling laat zien van het aantal verzoeken van inschrijving voor het studiejaar 2012–2013. Deze cijfers zijn afkomstig van Studielink. Studenten registreren zich hier rechtstreeks, maar ook hogescholen leveren gegevens aan.
De HBO-raad benadrukt ten zeerste dat het om voorlopige cijfers gaat. De inschrijving loopt namelijk tot 1 oktober. De uiterste aanmelddatum verschilt per hogeschool en opleiding, waarbij vervolgens de verwerking van het inschrijvingsproces kan doorlopen tot eind september. Ook worden studenten die zich op meer dan één plek aanmelden meerdere keren geteld. De definitieve cijfers over de instroom in de lerarenopleiding zijn begin 2013 bekend.

Vraag 3

Deelt u de mening dat de nullijn voor leraren het aanzien van en de interesse in het beroep heeft aangetast? Zo niet, hoe verklaart u de afgenomen aanmeldingen voor de lerarenopleidingen en de pabo’s?

De nullijn voor overheid en onderwijs is een maatregel die is genomen om de overheidsfinanciën weer op orde te brengen. Tegelijkertijd worden echter de maatregelen uit het actieplan Leerkracht, zoals inkorten carrièrelijn en versterken functiemix, onverkort voortgezet. Daarnaast is in het Lente-akkoord afgesproken dat er vanaf 2013 jaarlijks € 75 miljoen extra geïnvesteerd wordt in de verdere professionele ontwikkeling van leraren en schoolleiders.
De keuze van jongeren voor een opleiding is afhankelijk van verschillende factoren en omstandigheden. Het is daarom lastig te voorspellen welke invloed deze maatregelen hebben op de besluitvorming van (potentiële) studenten om al dan niet aan een lerarenopleiding te beginnen.
Zoals eerder gemeld door de HBO-raad is een mogelijke verklaring voor de daling van het aantal vooraanmeldingen voor de pabo, de strengere selectie van studenten door de invoering van de reken- en taaltoets.

Vraag 4

Kunt u, gelet op de afgenomen aanmeldingen voor de lerarenopleidingen, met cijfers aangeven hoe groot het tekort aan leerkrachten zal zijn nadat een groot deel van de leraren met pensioen is gegaan?

Per sector is het volgende indicatieve beeld te gegeven van het lerarentekort in de komende jaren:
In de brief «Ontwikkelingen op de onderwijsarbeidsmarkt en resultaten tussenmeting versterking functiemix», die tegelijkertijd met de antwoorden op deze vragen naar Uw Kamer is gestuurd, wordt uitgebreider op de voorspelde tekorten ingegaan. Daarnaast is in deze brief vermeld dat ik de komende maanden nadere analyses ga uitvoeren. Ik zal daar later dit jaar over rapporteren.

Vraag 5

Hoeveel studenten moeten zich gemiddeld per jaar aanmelden om het toekomstige tekort aan leraren te kunnen dichten?

Zie het antwoord op vraag 4.

Vraag 6

Welke maatregelen gaat u treffen om het aanzien van het beroep leraren te herstellen en om het toekomstige tekort aan leraren op te vangen? Gaat u daarvoor de nullijn voor leraren opheffen? Zo nee, waarom niet?

Naast de maatregelen uit het actieplan Leraar 2020 – een krachtig beroep! zet het kabinet de maatregelen voort uit het actieplan Leerkracht. De extra investeringen uit dit actieplan bedragen in 2012 770 miljoen euro, waarvan bijna 600 miljoen betrekking heeft op beloning. Met de extra middelen voor de versterking van de functiemix kunnen schoolbesturen meer leraren promoveren naar hogere leraarsfuncties met een bijbehorende beloning. Door het creëren van meer loopbaanmogelijkheden voor leraren wordt het beroep aantrekkelijker.
Daarnaast neem ik enkele maatregelen die specifiek gericht zijn op de voorspelde tekorten:
In de eerder genoemde brief «Ontwikkelingen op de onderwijsarbeidsmarkt en resultaten tussenmeting versterking functiemix» worden deze maatregelen nader toegelicht.
Het is aan een nieuw kabinet om te beslissen over het wel of niet opheffen van de nullijn.

Vraag 1

Hebben zich er sinds de door u vanaf 2008 gevolgde discussie over het meten van grondwaterstanden nog nieuwe ontwikkelingen voorgedaan op dit gebied? Zo ja, welke? In welke mate krijgen alternatieve hypotheses m.b.t. het meten van grondwaterstanden een kans?

Het onderzoeksinstituut Alterra heeft naar aanleiding van de bedoelde discussies de verschillende wijzen van meten van grondwaterstanden in de afgelopen 60 jaar en van interpretatie van de metingen met de daarbij mogelijk optredende fouten onderzocht. Het betreffende rapport («Meten en interpreteren van grondwaterstanden») is op 5 juli verschenen en is als bijlage bij deze brief gevoegd1. Over het rapport zal na de zomer een wetenschappelijke workshop worden gehouden.
Op nationaal niveau is de laatste jaren vooral gewerkt aan stroomlijning van de grondwatermonitoring voor de Kaderrichtlijn Water.
Momenteel wordt gewerkt aan de afronding van het draaiboek daarvoor. Deze monitoring heeft betrekking op de schaal van grondwaterlichamen en vooral op het diepe grondwater en is niet geschikt voor gebiedsgerichte (freatische) verdrogingsmonitoring.
Sinds 2008 hebben provincies bij de ontwikkeling van een beoordelingsmethode van natuurkwaliteit2 ook gewerkt aan een gezamenlijk verdrogingsmeetnet, op basis van vegetatiekartering en grondwaterstandmeting. Het proces van decentralisatie van natuurbeleid en herijking van de EHS heeft de ontwikkeling van dit meetnet vertraagd. Enkele provincies werken met eigen verdrogingsmeetnetten.
De discussie over de methoden voor en toepassingen van grondwatermeting in wetenschappelijke en vaktechnische kring is een open discussie, waarbij alle relevante inzichten en hypothesen kunnen worden ingebracht en besproken.

Vraag 2

In welke mate is naar uw mening de onafhankelijkheid van wetenschappelijk onderzoek bij de Dienst Landbouwkundig Onderzoek (DLO) voldoende gewaarborgd?

Ik heb geen reden om te twijfelen aan de onafhankelijkheid van het wetenschappelijk onderzoek bij de Dienst Landbouwkundig Onderzoek.
Deze wordt onder andere gewaarborgd door interne reviews, een gedragscode voor wettelijke onderzoekstaken en de visitaties, die DLO elke vier jaar laat uitvoeren3. Deze visitatie vindt plaats volgens het Standard Evaluation Protocol For Public Research Organisations (SEP) en de door de KNAW vastgelegde criteria voor onderzoeksvisitaties.
In het algemeen geldt dat onheuse belangenverstrengeling dient te worden voorkomen. Aan de Koninklijke Academie van Wetenschappen is advies gevraagd over vertrouwen en integriteit in de wetenschap. Eén van de vragen die daarbij aan de orde komen is hoe de onderzoekswereld zich dient op te stellen jegens publieke opdrachtgevers en private financiers. Dit advies wordt in het najaar verwacht en zal, zoals eerder toegezegd, aan uw Kamer worden toegezonden.

Vraag 3

Bent u op de hoogte van de vervolgstudie WOt-rapport 89 die ten grondslag ligt aan de getallen in de Natuurbalans 2008 waarin gebruik is gemaakt van peilbuisinformatie? Kunt u de ontbrekende screening naar de bruikbaarheid van de gebruikte peilbuizen met betrekking tot de bodemopbouw aan de Kamer toesturen en kunt u aangeven waarom deze aanvankelijk niet was bijgevoegd?

Ik ken het WOt-rapport 89, opgesteld in opdracht van het Planbureau voor de Leefomgeving. Het rapport beschrijft hoe grondwaterstanden in natuurgebieden kunnen worden gereconstrueerd met data uit verschillende waarnemingsbronnen. Voor het onderzoek, waar het WOt-rapport 89 over rapporteert, is gebruik gemaakt van een in het rapport verantwoorde selectie van gebruikte peilbuizen uit de openbare DINO-databank van TNO (zie http://www.dinoloket.nl/index.html).

Vraag 4

In welke mate hebben de meettechnieken voor het bepalen van de grondwaterstand nog verbetering geboekt sinds de start van het arbeidsgeschil dat ontstond na een klokkenluidersmelding?

De ontwikkeling van de meettechniek heeft geen relatie met het genoemde arbeidsgeschil. Wel heeft de discussie rond dit geschil geleid tot een grotere bewustwording van het belang van goede protocollen rond grondwaterstandsmetingen. De stand van zaken ten aanzien van de meetmethoden en betrouwbaarheid en bruikbaarheid van grondwaterstandsdata is beschreven in het bijgevoegde Alterra-rapport.

Vraag 5

Bent u nog steeds van mening dat, conform uw antwoord op de vragen van 25 november 2011, de gesignaleerde overschatting van de grondwaterstanddaling enkele centimeters bedraagt en geen decimeters? Kunt u de worst cases waarvoor is nagegaan van welke orde van grootte de fout is alsmede de screening naar de bruikbaarheid van de hierbij gebruikte peilbuizen met betrekking tot de bodemopbouw alsnog naar de Kamer zenden? Welke actie is er ondernomen met betrekking tot de worst cases? Wat is er met de genoemde foutmarge gedaan?

Er is geen reden om mijn antwoord van 17 februari 2012 (TK 30 825,120) aan te passen. Het antwoord heeft betrekking op studies, waarbij de gemiddelde afwijkingen tussen verschillende meetmethodes in de orde van grootte van centimeters lagen, maar de standaardafwijking in de uitkomsten in de orde van grootte van decimeters.
In het bijgevoegde Alterra-rapport wordt geconstateerd, dat bij de verschillende methodieken niet systematisch in kaart gebracht is, hoe fouten in waarnemingen en/of in de verwerking van gegevens doorwerken in het eindresultaat. De vraag of verdroging systematisch wordt onder- of overschat is daardoor niet eenduidig te beantwoorden. In het rapport zijn de metingen beschreven, waarop de fouteninschattingen zijn gebaseerd.

Vraag 6

Kunt u naar aanleiding van uw antwoord op vraag 4, waarin u stelt dat metingen met te diepe grondwaterstandbuizen betrekking kunnen hebben op ieder gebied waar de bodemopbouw bestaat uit lagen die sterk verschillen, aangeven welke gebieden dit precies zijn en per gebied aangeven welke lagen het betreft?1

Nee. De bedoelde passage in mijn antwoord van 17 februari jl. betreft een algemene constatering over een mogelijkheid, waar degenen die grondwaterstandmeters plaatsen en de data daarvan gebruiken in elk gebied op bedacht moeten zijn. De bodemopbouw van Nederland is dusdanig gevarieerd, dat dit niet in voldoende detail op één kaart is aan te geven. Informatie over het bodemprofiel behoort bij elke peilbuismeting te worden te worden geregistreerd.

Vraag 7

Kunt u naar aanleiding van uw antwoord op de vragen 7 en 8 aangeven in welke mate de samenleving schade ondervindt indien de grondwaterstand verkeerd gemeten blijkt te worden?

In mijn brief van 17 februari 2012 heb ik aangegeven, waarom ik van mening ben dat er geen sprake is van maatschappelijke schade. Ik acht het niet zinvol om te speculeren over mogelijke schades in hypothetische situaties.

Vraag 8

Kunt u, aangezien elke gebiedsstudie begint met een screening naar de bruikbaarheid van de peilbuizen en deze meetgegevens van grondwaterstanden ter ondersteuning worden gebruikt voor het bepalen van de mate van verdroging en selectie van te nemen maatregelen, de screening naar de bruikbaarheid van de peilbuizen met betrekking tot de bodemopbouw voor de stroomgebiedsplannen en de beheerplannen van de Natura 2000-gebieden, waarin hydrologische maatregelen worden voorgesteld, op korte termijn naar de Tweede Kamer sturen?

Nee. Screening van peilbuizen in gebiedsstudies vindt vooral plaats bij het vooronderzoek voor concrete maatregelen. De resultaten ervan worden gebruikt in de planvorming en uitvoering van die maatregelen. Dit is de verantwoordelijkheid van provincies, waterschappen, terreinbeheerders en uitvoerende aannemers. Deze detailinformatie wordt niet centraal geregistreerd en het verzamelen daarvan bij een grote verscheidenheid aan projecten is zeer arbeidsintensief. Bovendien zullen in de beschikbare documentatie veelal alleen de gegevens vermeld zijn van wel bruikbaar geachte peilbuizen, niet van de afgewezen peilbuizen.

Vraag 9

In hoeverre sluiten de huidige modellen die gebruikt worden voor het bepalen van landbouwkundige schade, het bepalen van maatregelen en het beleid zoals bijvoorbeeld het Nationaal Hydrologisch Instrument (NHI), aan bij de werkelijkheid met betrekking tot de door u genoemde grootste onzekerheid die voortvloeit uit de schematisering van de werkelijkheid in modellen: de aannames met betrekking tot dikte en doorlatendheid van bodemlagen in het model?

Het NHI is in ontwikkeling en met name bedoeld voor de landelijke beleidsanalyse. Het NHI voldoet aan toetsingscriteria gesteld voor zulke landelijke studies. Het testen en verbeteren van de resultaten van de verschillende versies vormt onderdeel van het ontwikkelingstraject. De aansluiting op de werkelijkheid kan op verschillende wijze worden vastgesteld, en hangt ook af van de specifieke vraagstelling. De rapportage hierover is ontsloten op www.nhi.nu.

Vraag 10

Bent u op de hoogte van een recentelijk uitgevoerde toetsing van het NHI? Kunt u de ontbrekende screening van de bruikbaarheid van de gebruikte peilbuizen met betrekking tot de bodemopbouw aan de Kamer toesturen en kunt u aangeven waarom deze ontbreekt?

Ja, ik ben op de hoogte van de recentelijk uitgevoerde toetsing van het NHI (versie 2.1 en 2.2). De informatie staat op www.nhi.nu en is recentelijk ook in een tijdschrift gepubliceerd4. Bij die toetsing is ook sprake van een screening van peilbuizen. Een screening van de bruikbaarheid van peilbuizen specifiek met betrekking tot bodemopbouw is niet beschikbaar. Er spelen namelijk meer onzekerheden. Daarnaast is ook de gegevensbasis te beperkt om dit te kunnen doen.