Vraag 1

Kent u de berichten «EU diplomat’s home costs £ 25,000 a month» en «Hoge woonkosten EU-diplomaten»?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat er ruim € 20.000 per maand aan woonlasten wordt betaald uit de zakken van de belastingbetalers voor één enkele (Nederlandse) EU-ambassadeur in Hong Kong en bijna € 30.000 per maand voor één enkele (Spaanse) EU-ambassadeur in Moskou? Zo nee, waarom niet?

EDEO heeft laten weten voor de huur van de residentie in Hong Kong € 22.000 per maand te betalen. De huur voor de residentie in Moskou bedraagt € 29.400 per maand. Residenties hebben een dubbele functie. De gebouwen worden vooral gebruikt voor officiële ontvangsten en doen daarnaast tegelijkertijd dienst als woonaccommodatie voor het hoofd van een vertegenwoordiging. Het gebouw in Moskou beschikt bijvoorbeeld over een aantal vergaderzalen.

Vraag 3

Is het waar dat deze kosten in geen verhouding staan tot de lokale woningmarkt? Wat zijn de door de belastingbetalers te dragen woonlasten van de Nederlandse consul-generaal in Hong Kong en de Nederlandse ambassadeur in Moskou? Hoe verhoudt dit zich tot de woonlasten genoemd in vraag 2 en hoe beoordeelt u die verhouding?

De huurmarkten in Moskou en Hong Kong behoren tot de duurste in de wereld. Net als voor andere officiële gebouwen wordt voorafgaand aan het aanhuren of aankopen van residenties marktonderzoek verricht. Selectiecriteria zijn naast geschiktheid voor de beoogde bestemming o.a. prijs, grootte, veiligheid, locatie, uitstraling, staat van onderhoud en (bouw-)technische overwegingen.
De EDEO laat weten dat huisvesting de beste prijs-kwaliteit verhouding moet hebben in vergelijking met andere objecten die aan de gestelde criteria voldoen. Ditzelfde geldt uiteraard evenzeer voor de dienstwoningen van Nederlandse posthoofden.
De residentie van de Nederlandse consul-generaal in Hong Kong is sinds 1970 Rijkseigendom. De ambtswoning van de ambassadeur in Moskou maakt deel uit van het complex van de ambassade, dat van de Russische staat wordt gehuurd en op dit moment wordt gerenoveerd. De ambassadeur woont gedurende de verbouwing in een appartement, waarvoor de huur EUR 12.500,- per maand bedraagt.

Vraag 4

Deelt u de mening dat het te gek voor woorden is dat Nederland zich in allerlei creatieve bochten moet wringen om 40 miljoen euro op de eigen diplomatie te bezuinigen, terwijl de EU jaarlijks ruim € 500 miljoen uitgeeft aan de Europese diplomatieke dienst?2 Zo nee, waarom niet?

Ik deel de mening in zoverre dat ik vind dat in een tijd waarin Nederland en andere lidstaten worden geconfronteerd met een noodzaak tot bezuinigingen, ook bij de EDEO soberheid moet gelden. Nederland heeft sinds de oprichting van de EDEO steeds aangedrongen op een budgetneutrale vormgeving van de Europese diplomatieke dienst. Ook zoekt Nederland samen met andere lidstaten naar een zo groot mogelijke synergie tussen het postennet van lidstaten en dat van de EDEO.

Vraag 5

Vindt u ook dat het niet aanvaardbaar is dat in tijden van crisis een EU-ambassadeur wordt beloond met een brutosalaris van £ 244.000 plus secundaire feestvoorwaarden zoals eerste klas reizen voor familieleden, riante expat vergoedingen, een zorgverzekering, een eigen auto met chauffeur, privé-personeel voor de EU-diplomaat en zijn familie, veel vrije dagen en gratis reizen van en naar huis?

De salariëring en arbeidsvoorwaarden dienen in lijn te zijn met de verantwoordelijkheden die de functionaris draagt en hem of haar in staat te stellen zijn functie zo goed mogelijk uit te oefenen. (Expat)vergoedingen zijn gebruikelijk voor personeel dat in het buitenland wordt gestationeerd, maar niet gepast voor EU-ambtenaren die permanent in Brussel wonen en werken. Tezamen met gelijkgestemde lidstaten zet het kabinet in op versobering van de salarissen en vergoedingen voor Europese ambtenaren.

Vraag 6

Hoe beoordeelt u in dit verband het interne inspectierapport, waaruit blijkt dat het financiële beheer van de Europese ambassades in 33% van de onderzochte gevallen ondermaats is?

Voor het beheer van Europese middelen gelden strenge regels. De Europese Commissie en Europese Rekenkamer zien toe op de naleving van die regels, de controle van de uitgaven en een goed functionerend financieel beheer.

Vraag 7

Erkent u dat dit het zoveelste bewijs is dat wij onze diplomatie niet aan de EU moeten overlaten, maar het veel beter zelf kunnen? Zo nee, waarom niet?3

De EDEO is niet opgericht om de vertegenwoordiging van individuele EU-lidstaten over te nemen, maar om waar en voor zover mogelijk als EU gezamenlijk en sterker naar buiten te kunnen treden. Nederland dringt aan op het bereiken van een zo groot mogelijke synergie tussen nationale diplomatie en EU diplomatie. Kostenvoordelen en signaalwerking van gezamenlijk optrekken en het belang van een eigen nationale aanwezigheid en geluid worden daarbij steeds zorgvuldig tegen elkaar afgewogen.

Vraag 8

Wat gaat u doen om aan deze wantoestanden zo snel mogelijk een eind te maken?

Het kabinet is niet bekend met misstanden. Waar dat wel het geval is, zal het kabinet dat aan de orde stellen.

Vraag 9

Wilt u deze vragen voor 30 januari 2013 beantwoorden?

Kamervragen worden, zoals gebruikelijk, prioritair behandeld. Het duurde enkele dagen om de voor beantwoording van deze set vragen benodigde informatie te verzamelen.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «European Commission defends privileged access for “big business”»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het onwenselijk zou zijn wanneer de Europese Commissie (een aantal) grote bedrijven informatie geeft die zij niet met andere belangenorganisaties deelt, waardoor het bedrijfsleven meer invloed op de inhoud van handelsakkoorden kan uitoefenen dan andere belanghebbenden?

Ik herken mij niet in de suggestie die in de vraag wordt gewekt, dat grote bedrijven een disproportionele invloed uitoefenen op de onderhandelingen over handelsakkoorden. De taak van de Europese Commissie is het uitonderhandelen van een vrijhandelsakkoord dat zoveel mogelijk tegemoet komt aan de Europese belangen op basis van een door de Raad aan de Commissie verstrekt onderhandelingsmandaat. Hiertoe heeft de Europese Commissie begrijpelijkerwijs behoefte aan informatie-uitwisseling met belanghebbende partijen. Het kan hierdoor voorkomen dat partijen – bedrijven, maatschappelijke organisaties, lidstaten of andere partijen – specifieke informatie ontvangen van de Europese Commissie die niet gelijktijdig is gedeeld met andere betrokken partijen

Vraag 3

Bent u van mening dat maatschappelijke organisaties, zoals mensenrechtenorganisaties en vakbonden, die geconsulteerd worden over te sluiten handelsakkoorden tussen de EU en derde landen, gelijktijdig toegang zouden moeten hebben tot dezelfde informatie als het bedrijfsleven?

Als het gaat om informatie-uitwisselingen met specifieke belanghebbende partijen ten behoeve van een effectieve standpunt bepaling van de EU in de onderhandelingen over een vrijhandelsakkoord dan kan het in het belang van het onderhandelingsproces zijn om deze informatie niet ook (gelijktijdig) te delen met andere bij het proces betrokken partijen. Ik vind het van belang dat de Europese Commissie zo transparant mogelijk is zonder haar onderhandelingspositie te schaden. De Europese Commissie dient in de onderhandelingen alle zienswijzen mee te nemen in de afwegingen die leiden tot de uiteindelijke onderhandelingsinzet.

Vraag 4

Bent u van mening dat het wenselijk is om informatie over te sluiten handelsakkoorden tussen de EU en derde landen gedurende het gehele proces van totstandkoming zo veel mogelijk openbaar te maken? Waarom wel/niet?

Nee, die mening deel ik niet. Het is voor een succesvolle uitkomst van het onderhandelingsproces van wezenlijk belang te voorkomen dat bepaalde gevoelige of nieuwe informatie over een specifieke EU positie bij de andere partij terecht komt op een ongewenst moment in de onderhandelingen. Het is daarom in het belang van de Europese Unie om specifieke belangen van specifieke spelers (bedrijven, maatschappelijke organisaties of andere betrokkenen) zoveel mogelijk in vertrouwelijkheid te behartigen. Bovendien is de Europese Commissie nog voorzichtiger geworden met het delen van informatie over lopende onderhandelingen doordat al een aantal keer gevoelige en vertrouwelijke informatie ongewild is verschenen in de pers. Hierdoor wordt informatie in toenemende mate niet meer schriftelijk maar alleen nog mondeling gedeeld met specifieke spelers. Hiervoor vindt regulier overleg plaats over lopende onderhandelingen met het maatschappelijk middenveld.

Vraag 5

Bent u van mening dat nationale regeringen en parlementen tijdig en op voldoende wijze door de Europese Commissie worden geïnformeerd over de totstandkoming van handelsakkoorden tussen de EU en derde landen?

Ja, ik wil daaraan zelf ook graag bijdragen door het parlement regelmatig en zo goed mogelijk te blijven informeren over lopende handelspolitieke zaken inclusief over de totstandkoming van handelsakkoorden en mogelijke implicaties van handelsakkoorden.

Vraag 6

Welke mogelijkheden ziet u om de informatievoorziening over te sluiten handelsakkoorden en hun mogelijke implicaties te verbeteren?

Zie mijn antwoord op vraag 5.

Vraag 1

Kent u het bericht «Forse stijging van lokale lasten»?1

Ja.

Vraag 2

Bent u bereid om grenzen te stellen aan de mate waarin gemeenten de lokale lasten kunnen laten stijgen, te meer omdat veel mensen al stevig door de crisis zijn getroffen? Zo nee, waarom niet?

De CBS cijfers tonen een ander beeld dan de analyse van de cijfers van de grote gemeenten door het Coelo en eerdere berichtgeving door Vereniging Eigen Huis (VEH), die beiden een veel gematigder ontwikkeling van de onroerende zaakbelasting (OZB) lieten zien. Op 20 december 2012 zond ik uw Kamer een brief over de ontwikkeling van de lokale lasten in 2013 en in het bijzonder de OZB2. In maart/april zal het Coelo, dit jaar voor het eerst en mede op basis van de cijfers van het CBS, de definitieve cijfers over de ontwikkeling van de OZB en andere lokale heffingen presenteren in de zogenoemde uniforme monitor lokale lasten. Dit is een monitor in opdracht van het Rijk en de medeoverheden waarin de cijfers worden gepresenteerd over de ontwikkeling van de lokale lasten ten aanzien waarvan Rijk en medeoverheden bestuurlijk met elkaar hebben afgesproken dat zij zich aan die cijfers committeren. Indien uit deze cijfers zou blijken, dat de ontwikkeling van de OZB in 2013 overeenkomt met de ontwikkeling zoals deze thans door het CBS is gepresenteerd, dan zou er sprake zijn van een forse overschrijding van de voor 2013 geldende macronorm OZB. Als dit het geval blijkt te zijn dan zal dit door het Rijk aan de orde worden gesteld in het reguliere Bestuurlijke overleg financiële verhoudingen (Bofv) met medeoverheden in het voorjaar. Daar kan ook worden besloten tot eventuele sancties.
De macronorm onroerende zaakbelasting betreft een afspraak over de maximale stijging van de opbrengst van de onroerende zaakbelasting tussen twee jaren. Voor het jaar 2013 betreft deze maximale stijging 3% ten opzichte van het voorgaande jaar. In 2012 is tijdens het Bofv afgesproken dat de overschrijding van 2012 moet worden gecompenseerd in 2013, zodat de feitelijke macronorm voor 2013 afgerond 2,7% bedraagt. Daarnaast kennen de rioolheffing, de afvalstoffenheffing en de rechten (waaronder de leges) een maximum. Voor deze heffingen mag de begrote opbrengst op het niveau van de verordening de begrote kosten niet overschrijden. Een verdere begrenzing van de lokale lasten lijkt mij op dit moment niet opportuun. De ontwikkeling van de lokale lasten heeft mijn aandacht en is onderwerp van gesprek tijden het Bofv.

Vraag 3

Bent u bereid om gemeenten die lokale lasten laten stijgen te dwingen om per direct te stoppen met ontwikkelingshulp, duurzaamheidsprojecten, kunstsubsidie en andere vormen van geldverspilling met perverse bijwerkingen? Zo nee, waarom niet?

Gemeenten hebben een autonome verantwoordelijkheid voor het vaststellen van hun begroting. Dit geldt voor de inkomsten en uitgaven, behoudens hogere regelgeving en bestuurlijke afspraken. Ik ben niet van plan om in deze autonome verantwoordelijkheid van gemeenten te treden.

Vraag 4

Hoe beoordeelt u het gegeven dat de onroerendezaakbelasting (OZB) met meer dan vijf procent stijgt, terwijl huizenprijzen dalen?

Het vaststellen van de tarieven voor de OZB is, binnen de grenzen die de wetgever heeft gesteld, een autonome bevoegdheid van gemeentebesturen. Daarnaast wordt voor de OZB, zoals aangegeven onder 2, ieder jaar een percentage vastgesteld waarmee de totale OZB-opbrengst in het daaropvolgende jaar maximaal mag stijgen. De wet en de bestuurlijke macronorm OZB vormen voor mij als minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de kaders waaraan ik de ontwikkeling van de OZB toets. Binnen deze kaders is het de autonome bevoegdheid en verantwoordelijkheid van gemeenteraden om een oordeel te vellen over de hoogte van de OZB-tarieven, mede ook in relatie tot de ontwikkeling van de huizenprijzen die (met enige vertraging) tot uitdrukking komt in de WOZ-waarde van woningen die de heffingsgrondslag vormt voor de OZB.

Vraag 1

Wat is uw oordeel over het bericht dat Veronica Magazine een facelift verloot onder kopers van de DVD «De Verbouwing»?1

Dit soort acties rond cosmetische ingrepen zijn in Nederland niet verboden. De sector heeft zelf normen gesteld met betrekking tot publiciteit. Deze staan in de door de Nederlandse Vereniging van Plastische Chirurgen (NVPC) opgestelde «Leidraad plastische chirurgie en esthetische behandelingen in particuliere klinieken». Hierin staat onder andere dat publiciteit op welke wijze dan ook juridisch duidelijk, eerlijk, waarheidsgetrouw en maatschappelijk verantwoord moet zijn. De IGZ hanteert deze Leidraad als veldnorm in het kader van haar toezicht op de naleving van de Wet BIG en de Kwaliteitswet Zorginstellingen.

Vraag 2

Deelt u de mening dat acties, waarbij cosmetische ingrepen worden verloot, het gevaar met zich meebrengen dat mensen impulsief overgaan tot een cosmetische ingreep? Kunt u uw antwoord toelichten? Wat bent u van plan te ondernemen om te voorkomen dat dergelijke promotie-acties in de toekomst niet meer voorkomen? Kunt u uw antwoord toelichten?

Een cosmetische ingreep is een ingrijpende behandeling met de nodige risico’s. Iedereen die een cosmetische ingreep wil ondergaan moet zich dus goed kunnen informeren, zodat duidelijk is waar de behandeling uit bestaat en welke risico’s eraan verbonden zijn. De Wet op de Geneeskundige Behandelovereenkomst (WGBO) stelt eisen aan het juist en volledig informeren van cliënten. Normen van de beroepsgroep stellen ook eisen aan het informeren van cliënten, bijvoorbeeld over de bedenktijd.
Voor volwassenen is het in principe een eigen keuze of zij ingaan op een dergelijke actie. Zij hebben zelf een grote eigen verantwoordelijkheid om op basis van goede informatie het risico van een cosmetische ingreep af te wegen. Ik onderzoek momenteel de cosmetische sector om eventueel maatregelen te kunnen nemen tegen de disbalans die is ontstaan tussen de mogelijkheden, de risico’s en de wettelijke waarborgen die aan cosmetische ingrepen zijn verbonden. Ik zal hierin de vraag meenemen of het voorkomen van dergelijke promotieacties kan bijdragen aan het maken van de juiste afweging.

Vraag 3

Wat vindt u ervan dat 500 kopers van de DVD «De verbouwing» een gratis consult krijgen? Deelt u de mening dat het erop lijkt dat de kliniek waar dit wordt aangeboden op deze manier meer facelifts aan de man probeert te brengen? Deelt u de mening dat dit onwenselijk is? Wat bent u van plan hiertegen te ondernemen? Kunt u uw antwoord toelichten?2

De betreffende plastische chirurg heeft hiermee in strijd gehandeld met de hierboven genoemde binnen de eigen beroepsgroep vastgestelde normen. Hij is hier door de eigen beroepsvereniging op aangesproken en heeft een waarschuwing ontvangen. Ik heb begrepen dat de publiciteit rond deze actie door hem is gestaakt.

Vraag 1

Onderschrijft u de conclusie van de Vereniging Docenten Techniek dat het aantal lesuren techniek op 40% van de scholen daalt?1 Zo nee, waarom niet?

Het is positief dat de Vereniging Docenten Techniek een enquête heeft uitgevoerd naar de aandacht voor techniek in het onderwijs. Hoewel het onderzoek is gebaseerd op de respons van slechts 115 leraren en dus niet representatief is, neem ik het signaal serieus. In mijn eerdere antwoorden op de vragen van het lid Jadnanansing van 29 januari jl. heb ik aangegeven dat ik niet beschik over gegevens over het aantal uren dat scholen in het voortgezet onderwijs besteden aan techniek. Ik weet dus niet of het aantal lesuren techniek daadwerkelijk daalt. Zie ook mijn antwoord op vraag 5. Het signaal van de Vereniging Docenten Techniek zal ik wel betrekken in mijn analyse van de problematiek en bij de afspraken die worden gemaakt in het kader van het Techniekpact.

Vraag 2

Wordt systematisch onderzoek gedaan naar de oorzaken van (verschillen in) belangstelling voor het vak techniek in het voortgezet onderwijs? Zo ja, wat zijn de belangrijkste bevindingen? Zo nee, waarom niet?

Zie mijn antwoord op vraag 4.

Vraag 3

Speelt de participatie van basisscholen in het voedingsgebied van scholen voor voortgezet onderwijs een belangrijke rol in de interesse voor techniek in deze onderwijssector?

Er zijn afgezien van voorbeelden van «best practices» geen systematische gegevens bekend van het effect van aandacht voor techniek op de basisschool op de keuze van kinderen voor hun studierichting. Wel is bekend dat kinderen die niet op jonge leeftijd op een positieve manier met techniek in aanraking komen in veel geringere mate voor een technisch beroep kiezen dan kinderen waar dat wel voor geldt.2 Ik vind het dan ook belangrijk dat in het primair onderwijs de aandacht voor techniek wordt gestimuleerd. Weliswaar wordt via het Stimuleringsprogramma van het Platform Bèta Techniek (PBT) ook een aantal projecten in het primair onderwijs uitgevoerd, zoals Techkidz (JetNet junior) waarmee de aandacht voor techniek in het primair onderwijs wordt vergroot, maar op dit moment is de aanpak nog te versnipperd. In het voorjaar ontvangt uw Kamer een uitwerking van het amendement dat de leden Lucas (VVD) en Jadnanansing (PvdA) tijdens de begrotingsbehandeling 20133 hebben ingediend. Dit amendement richt zich onder andere op meer structurele focus voor techniek in het primair onderwijs.

Vraag 4

Wordt systematisch onderzoek gedaan naar de (verschillen in) uitstroom vanuit het voortgezet onderwijs naar technische vervolgopleidingen, afhankelijk van de participatiegraad van de scholieren in het vak techniek? Zo ja, wat zijn de belangrijkste bevindingen? Zo nee, waarom niet?

Er wordt geen systematisch onderzoek gedaan naar de verschillen in belangstelling voor techniek en naar de uitstroom vanuit het voortgezet onderwijs naar de technische vervolgopleidingen. Toch is er over de belangstelling voor techniek en de uitstroom naar technische vervolgopleidingen het één en ander bekend, vooral via het Stimuleringsprogramma van PBT dat sinds 2004 door het ministerie van OCW wordt gesubsidieerd. Het programma zet vooral in op het vergroten van de aandacht voor techniek in het onderwijs en op het vergroten van de in- en doorstroom in technisch vervolgonderwijs.
De aanpak heeft er mede toe geleid dat zowel in havo als vwo de keuze voor de natuurprofielen4 is gestegen. De toegenomen populariteit van de bètaprofielen is het sterkst bij meisjes. In het vmbo is er echter sprake van een lichte daling van het aandeel leerlingen dat voor techniek kiest. Voor een overzicht van de cijfers verwijs ik u naar de bijlage5.
Uit de doorstroomatlas vmbo die u in juni 20126 voor het eerst heeft ontvangen, blijkt dat leerlingen die in het vmbo voor techniek hebben gekozen, wel vaker voor dezelfde sector op het mbo (ongeveer driekwart) kiezen dan leerlingen uit andere sectoren en dat dit aandeel de afgelopen jaren is gestegen.7 De doorstroomatlas geeft inzicht in de doorstroom van vmbo-leerlingen naar het vervolgonderwijs en is hiermee een mooi instrument bij het monitoren van beleidsdoelstellingen, zoals het bevorderen van de in- en doorstroom van leerlingen in het technisch beroepsonderwijs. Ik ben dan ook voornemens de doorstroomatlas als instrument te continueren.
De instroom van eerstejaars studenten vanuit het voortgezet onderwijs in het hoger (bèta)technisch onderwijs was in 2012 ongeveer 18%. In 2004/2005 was die 17%.8

Vraag 5

Welke redenen ziet u voor het afnemen van het aantal lesuren techniek? Ziet u hier verband met de toegenomen nadruk op rekenen en taal in het onderwijs?

Zoals ik al heb geantwoord op de vragen van het lid Jadnanansing d.d. 29 januari jl. beschik ik niet over gegevens over het aantal uren dat scholen in het voortgezet onderwijs besteden aan techniek. Ik weet dan ook niet of het aantal lesuren daalt en of er een verband is met de toegenomen druk op rekenen en taal in het onderwijs. De reden daarvoor is dat in het voortgezet onderwijs alleen het aantal uren onderwijstijd voor het totale onderwijsprogramma wettelijk is geregeld. Scholen hebben vrijheid in het programmeren van de lessen, zowel in uren als in de vormgeving van diverse vakken. Het onderwijs van aan techniek gerelateerde kerndoelen en eindexamenvakken kan dan ook op verschillende manieren worden vormgegeven. Dit gebeurt niet altijd in een vak genaamd techniek.

Vraag 6

Hoe oordeelt u in het licht van dit afnemende aantal lesuren over de investeringen die de afgelopen jaren zijn gedaan in het techniekonderwijs? Zijn er mogelijkheden om het rendement van de gedane investeringen te verhogen, bijvoorbeeld door de aanpak van de meest succesvolle scholen ook elders in te voeren?

Zoals ik eerder heb opgemerkt, weet ik niet zeker of het aantal lesuren techniek daadwerkelijk afneemt. Momenteel investeer ik op verschillende manieren in het techniekonderwijs en een betere doorstroom naar de technische arbeidsmarkt. Allereerst werk ik samen met de stakeholders uit het beroepsonderwijs en de technische branches aan de ontwikkeling van nieuwe examenprogramma’s techniek in het vmbo. Dit zal leiden tot aantrekkelijkere technische programma’s voor leerlingen en betere doorstroom naar technisch vervolgonderwijs en beroepen. In augustus dit jaar gaat een eerste cohort leerlingen met deze examenprogramma’s proefdraaien. Verder investeer ik in het programma «Toptechniek in Bedrijf». Daarin ondersteun ik het regionale beroepsonderwijs en bedrijfsleven (financieel en inhoudelijk) bij het opzetten van samenwerking en sterke technische onderwijsroutes. Tot slot starten in augustus 2014 experimenten met een vakmanschap- en technologieroute. Op dit moment ben ik bezig met het opzetten van een wettelijk kader om deze doorlopende leerroutes tussen het vmbo en mbo mogelijk te maken. Vooral de technologieroute richt zich hierbij op een grotere instroom in de technische tekortsectoren.
Ik zie zeker mogelijkheden om het rendement van de investeringen te verhogen. We weten dat het belangrijk is om kinderen al in het primair onderwijs in aanraking te laten komen met techniek en hiermee interesse voor techniek te ontwikkelen. Zoals in mijn antwoord op vraag 3 al aangegeven, is de aanpak nu nog te gefragmenteerd. Het is verder van belang dat binnen de hele onderwijsloopbaan structureel aandacht is voor techniek ook bij de leraren. Hierbij is het cruciaal dat techniek met behulp van het lokale bedrijfsleven zo tastbaar en concreet mogelijk wordt gemaakt voor jongeren. Op scholen waar een blijvend of groeiend aantal jongeren voor techniek kiest, zien we een duidelijke verbinding met het vervolgonderwijs en het bedrijfsleven in de regio. Een regionale inkleuring en aanpak renderen. Deze potentiële verbeteringen pak ik in het Techniekpact op. Zie ook mijn antwoord op vraag 7.

Vraag 7

Welke acties gaat u ondernemen om de dalende trend van het vak techniek te keren? Wat vindt u van de suggestie, geopperd door de respondenten van het onderzoek, om het vak techniek verplicht te stellen?

Het kabinet heeft aangekondigd om via een Techniekpact samen met onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven de opdracht op te pakken om onder meer het technisch beroepsonderwijs in den brede te verbeteren. Het Techniekpact moet de huidige vaak versnipperde aanpak omzetten in structurele aandacht in het onderwijs voor techniek. Het streven is het Techniekpact in april 2013 te sluiten.
Best practices op het terrein van techniekonderwijs in het primair en voortgezet onderwijs laten zien dat verplichtstelling van het vak niet nodig is om goede resultaten te bereiken. Het huidige curriculum biedt voldoende mogelijkheden om aandacht aan techniek te besteden. Cruciale factoren zijn daarbij het enthousiasme en een goede toerusting van docenten, doorlopende leerlijnen en actieve betrokkenheid van het lokale bedrijfsleven. Ik wil dan ook vooral inzetten op de versterking van deze factoren in plaats van het verplicht stellen van het vak techniek. Een verplichtstelling zal bovendien veel tijd en energie vragen, die afleidt van de kern van de zaak: het geven van goed techniekonderwijs. Scholen hebben nu de vrijheid het onderwijs van aan techniek gerelateerde kerndoelen en eindexamenvakken op verschillende manieren vorm te geven.

Vraag 1

Bent u bekend met het onderzoek dat de Vereniging Eigen Huis (VEH) heeft gedaan waaruit blijkt dat honderdduizenden huishoudens in Nederland een paar honderd euro per jaar teveel betalen voor de toevoer van gas?1

Het is mij bekend dat consumenten op de website van de VEH kunnen invullen wat voor soort meter zij hebben en wat hun verbruik is. Volgens de VEH hebben ruim 50.000 huishoudens deze lijst ingevuld. Op basis hiervan concludeert de VEH dat 6% van de huishoudens over een te grote gasaansluiting beschikt. De VEH heeft desgevraagd aangegeven dat zij geen nader onderzoeksrapport heeft opgesteld.

Vraag 2

Deelt u de conclusie van de VEH dat de meeste netbeheerders in Nederland een te hoog tarief voor het transport van gas rekenen en veel consumenten zijn benadeeld?

Ik deel deze conclusie niet. Uit gegevens van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) blijkt dat er in totaal 127.000 grote meters hangen. Dit is 1,8% van het totale aantal kleinverbruiker aansluitingen. De netbeheerders schatten op basis van een vergelijking tussen jaarverbruik en metergrootte dat circa 20.000 tot 30.000 kleinverbruikers een te grote aansluiting zouden kunnen hebben. Volgens de netbeheerders ligt het aantal kleinverbruikers dat mogelijk een hoger tarief heeft betaald dan gelet op het (piek)verbruik noodzakelijk is dus aanmerkelijk lager dan de VEH veronderstelt.
Dat wil niet zeggen dat het huidige tarief te hoog is of dat kleinverbruikers zouden zijn benadeeld. De kleinverbruikers betalen sinds 2005 een jaarlijks tarief voor het transport van gas. Dit tarief is afhankelijk van de grootte van de aansluiting. De grootte van de aansluiting bepaalt de grootte van de meter. Kleinverbruikers met een grote aansluiting betalen een hoger tarief. Het tarief is gereguleerd; de NMa stelt jaarlijks de tarieven vast die de netbeheerders mogen berekenen.
De grootte van de aansluiting wordt bepaald door de piekbelasting. De netbeheerders hebben hier geen inzicht in. De netbeheerder beschikt alleen over de gegevens van de grootte van de aansluiting en het totaal verbruikte volume over het jaar. Het is dan ook voor de netbeheerders niet vooraf vast te stellen of kleinverbruikers een te grote aansluiting hebben.
Het is de verantwoordelijkheid van de kleinverbruiker om van te voren de aansluiting en het piekverbruik met elkaar te laten overeenstemmen. De kleinverbruiker kan vervolgens kiezen voor het verkleinen dan wel vergroten van zijn of haar aansluiting.

Vraag 3

Bent u het eens met de conclusie van de VEH dat de tarieven van de netbeheerders in veel gevallen te hoog zijn omdat huishoudens een grotere gasaansluiting hebben dan voor hun gebruik nodig is? Wat is uw zienswijze op de aanbeveling van de VEH dat huishoudens recht hebben op een kleine gasaansluiting die de netbeheerders kosteloos moeten aanbrengen?

Ik vind het belangrijk dat netbeheerders klachten van kleinverbruikers serieus nemen en dat die klachten op een klantvriendelijke wijze worden afgehandeld. Ik ben dan ook positief over de werkwijze die de gezamenlijke netbeheerders hebben aangekondigd. Die werkwijze houdt in dat de netbeheerders momenteel alle individuele kleinverbruikers benaderen die een grote aansluiting hebben. Als blijkt dat deze klanten een grotere aansluiting hebben dan nodig, dan bieden de netbeheerders aan om de aansluiting kosteloos te verkleinen.
Ten aanzien van mogelijk in het verleden te veel betaalde tarieven zullen de netbeheerders per geval bekijken of in het verleden betaalde tarieven moeten worden gecompenseerd. De netbeheerders hanteren als uitgangspunt dat kleinverbruikers in ieder geval in aanmerking komen voor compensatie over de periode 2005–2012 in situaties waarbij na 2005 op initiatief van de netbeheerder een te grote meter is geplaatst bij een kleinverbruiker met een constant gebleven jaarverbruik en een piekbelasting waarvoor een kleinere meter toereikend is.

Vraag 4

In hoeverre kunt u, als toezichthouder op het Nederlandse gasnet, de netbeheerders dwingen om de tarieven, indien nodig, voor het transport van gas naar beneden bij te stellen?

In de Gaswet is vastgelegd dat de hoogte van de transporttarieven onafhankelijk wordt bepaald door de NMa. Ik kan de netbeheerders niet dwingen de tarieven voor het transport van gas naar beneden bij te stellen.
Zoals ik bij mijn antwoord op vraag 2 heb toegelicht zijn de tarieven gebaseerd geweest op de aansluiting die de kleinverbruiker heeft. De consument kiest zelf zijn aansluiting. Het tarief van de aansluiting wordt vervolgens bepaald door de NMa. Als onafhankelijke toezichthouder ziet zij erop toe dat netbeheerders alleen de efficiënte kosten voor de uitvoering van haar wettelijke taken in de tarieven mogen verwerken.

Vraag 5

Bent u voornemens uw toezichthoudende instrumenten hiervoor dan ook actief in te zetten richting de netbeheerders?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Wat gaat u doen om te bewerkstelligen dat consumenten die de dupe zijn geworden van het betalen van onnodig hoge capaciteitstarieven financieel worden gecompenseerd? Bent u bereid om u hiervoor actief in te zetten?

De netbeheerders hebben aangeven dat zij per geval zullen bekijken of in het verleden betaalde tarieven moeten worden gecompenseerd. De netbeheerders hebben daarbij toegezegd mij op de hoogte te houden van de wijze waarop hier in de praktijk invulling aan wordt gegeven.

Vraag 1

Deelt u de mening dat zo groot mogelijke transparantie ten aanzien van besluitvorming in de Europese Unie (EU) essentieel is voor het maatschappelijk debat over de EU? Deelt u de mening dat de Eerste en Tweede Kamer, gezien hun democratische controletaak en hun rol in het maatschappelijk debat, zo veel mogelijk informatie over deze besluitvorming moeten krijgen?

Het kabinet hecht groot belang aan transparantie en aan een optimale betrokkenheid van de nationale parlementen bij de Europese wetgevings- en besluitvormingsprocessen. De Eerste en Tweede Kamer dienen te beschikken over de informatie die zij voor hun democratische controletaak nodig hebben. Zoals vermeld in mijn brief van 18 januari jongstleden (Kamerstuk 22 112, nr. 1548), is het kabinet van mening dat we op dit punt in Nederland voorop lopen in de EU. Ter onderbouwing van die stelling verwijs ik graag nogmaals naar het overzicht dat de Kamer heeft ontvangen op 28 september 2012 (Kamerstuk 22 112, nr. 1474).
Met de in mijn voornoemde brief van 18 januari aangekondigde extra stap, wil het kabinet nog eens onderstrepen hoeveel belang het hecht aan die transparantie. Beide Kamers kunnen de hen geboden mogelijkheid van inzage in interne stukken van de Raad onder meer gebruiken om te verifiëren of de informatie die ze ontvangen van het kabinet correct en volledig is. Vanwege de reeds uitgebreide eigen informatievoorziening vanuit het kabinet, zou een dergelijke stap inhoudelijk in onze ogen niet nodig hoeven te zijn. Dat is ook een van de redenen waarom het Nederlandse kabinet pas nu, en nadat een groot aantal andere lidstaten ons is voorgegaan, tot deze stap heeft besloten. Bovendien kon op basis van het in mijn brief genoemde COSAC-rapport het, mijns inziens onjuiste, beeld ontstaan dat het Nederlandse kabinet minder informatie geeft aan het parlement dan andere regeringen binnen de EU. Met deze stap behoort Nederland nu ook voor wat betreft de directe toegang tot interne EU-stukken tot de groep van «meest open» landen.

Vraag 2

Waarom heeft het Nederlandse parlement, in tegenstelling tot 21 van de 27 nationale parlementen in de EU, tot op heden geen toegang gehad tot de zogenoemde Limité-documenten, met name de conceptconclusies van de Europese Raad? Welke vijf overgebleven nationale parlementen van EU-lidstaten hebben nog altijd geen toegang tot de Limité-documenten? Deelt u de mening dat deze ongelijkheid zo spoedig mogelijk opgeheven moet worden?

Zie het antwoord op vraag 1. Volgens het genoemde COSAC-rapport hebben dan nu uitsluitend de parlementen in Ierland, Luxemburg, Malta, Polen en Roemenië geen toegang tot Limité-documenten. Ik wijs u erop dat waar parlementen deze toegang krachtens het overzicht wel hebben, dat veelal gebeurt in de vorm van toezending van de betreffende stukken door de regering aan het parlement. Dat biedt dus niet de onmiddellijke toegang die de Eerste en Tweede Kamer krijgen via de EU-extranet-database en ook niet dezelfde gegarandeerde volledigheid.
Ik ben het met u eens dat een uniforme praktijk op dit gebied, evenals ten aanzien van de bredere opzet van de informatievoorziening tussen nationale regeringen en parlementen van EU-lidstaten, voordelen zou kunnen bieden. Tegelijkertijd bestaat de EU uit lidstaten die ieder zeer hechten aan hun eigen, historisch gegroeide, nationale interne organisatie en tradities. Een volledige uniformering daarvan zal in de praktijk niet verwezenlijkbaar, en mijns inziens ook niet wenselijk, zijn.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het verschaffen van toegang tot de conceptconclusies van de Raad voor de leden van de Eerste en Tweede Kamer zonder dat zij openlijk over deze stukken kunnen spreken geen wezenlijke bijdrage zal leveren aan het vergroten van de transparantie van Europese besluitvorming? Deelt u de mening dat deze semi-openbaarheid tot moeizame gedachtewisselingen in beide Kamers kan leiden en daarmee juist de schijn van geheimzinnigheid rond EU-besluitvorming dreigt te vergroten?

Het kabinet ziet zich genoodzaakt vast te houden aan de in de hele EU geldende richtsnoeren over vertrouwelijkheid van raadsdocumenten, zodat iedere mogelijke onduidelijkheid of geheimzinnigheid zoveel mogelijk wordt voorkomen. Of dit tot moeizame gedachtenwisselingen leidt, zal in hoge mate afhangen van de wijze waarop de leden van de Eerste en Tweede Kamer omgaan met deze geboden mogelijkheid.

Vraag 4

Bent u van mening dat de zogenoemde Limité-documenten, in het bijzonder de conceptconclusies van de Raad, in de nabije toekomst dit stempel niet meer zouden moeten dragen en volledig openbaar zouden moeten zijn? Zo nee, waarom niet? Zo ja, bent u bereid dit aan de orde te stellen in de Raad Algemene Zaken en hiertoe voorstellen te doen?

Die mening ben ik niet toegedaan. Zoals ook gesteld wordt in de in EU-verband overeengekomen richtsnoeren over vertrouwelijkheid van deze documenten, kan het «de besluitvormingsprocedures van de Raad nadelig beïnvloeden als deze documenten te vroeg bekend worden gemaakt». Zoals dat met de besluitvorming op alle overheidsniveaus het geval is, kan het naar buiten brengen van besluitvormings- of onderhandelingsstukken het onderhandelingsproces nadelig beïnvloeden. De besluitvaardigheid en de effectiviteit van de EU zou door een dergelijke stap onder druk kunnen worden gezet. Overigens ben ik van mening dat er inhoudelijk, zoals in de voorgaande antwoorden wordt onderstreept, ook geen aanleiding is om tot publicatie van deze stukken over te gaan. De belangrijkste inhoudelijke elementen die in de stukken staan, worden immers door het kabinet reeds op andere wijze aan de Kamer gemeld. Wel heeft de Kamer er nu een extra instrument om te controleren of het kabinet zich goed heeft gekweten van zijn informatieplicht.

Vraag 5

Kunt u deze vragen voor aanvang van het algemeen overleg inzake de informatievoorziening over Europese dossiers, welke plaatsvindt op dinsdag 12 februari aanstaande, beantwoorden?

Ja.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Steekpenningen betaald bij fregattendeal met Chili»?1

In 2004 heeft de Staat met Chili een overeenkomst gesloten over de verkoop van de vier fregatten van de Koninklijke marine. Het betreft twee luchtverdegingsfregatten (L-fregatten) en twee multipurpose-fregatten (M-fregatten). Hierover is de Kamer op 17 maart 2004 commercieel vertrouwelijk geïnformeerd (kenmerk M2004000542).
Nederland verkoopt overtollig defensiematerieel in beginsel rechtstreeks aan andere overheden, zonder de inschakeling van tussenpersonen. Het betreft de verkoop van materieel van government to government.Bij de verkoop van de vier fregatten aan Chili heeft Defensie geen tussenpersoon ingeschakeld.
Nadat de fregatten aan Chili waren verkocht heeft Defensie op verzoek van het land een aanvullend contract gesloten met Koninklijke Schelde. Dit contract had betrekking op de modificatie van de twee M-fregatten. Bij het sluiten van dit contract is door Defensie ook geen tussenpersoon ingeschakeld.
De berichten in de Volkskrant van zaterdag 19 januari 2013 betreffen een interne Chileense aangelegenheid. Het zou gaan om de betaling van steekpenningen door een Chileense tussenpersoon aan Chileense overheidsfunctionarissen. Defensie is hier op geen enkele wijze bij betrokken.

Vraag 2

Wat is uw oordeel over het bericht dat marinewerf De Schelde 1,2 miljoen dollar commissie betaalde aan zijn vertegenwoordiger in Chili, die vervolgens circa acht ton smeergeld betaalde aan Chileense officieren, wat resulteerde in een order voor De Schelde om vier verkochte fregatten aan te passen?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Deelt u de mening van de Chileense officier van justitie dat De Schelde «heeft geprofiteerd» van het werk van Schelde-vertegenwoordiger Ibieta?

Dat De Schelde profijt zou hebben gehad van de inschakeling van Schelde-vertegenwoordiger Ibieta en zo ja, in welke mate, is mij niet bekend.

Vraag 4

Bent u op de hoogte van de rechtszaken die hierover in Chili worden gevoerd? Is hierover contact geweest tussen de Nederlandse justitiële autoriteiten en de Chileense? Zo ja, is daarbij informatie uitgewisseld? Wilt u de Kamer op de hoogte stellen van deze informatie?

Door de Rijksrecherche is uitvoering gegeven aan een rechtshulpverzoek van Chili ten behoeve van een Chileens strafrechtelijk onderzoek naar onder meer corruptie en witwassen. In het kader van de uitvoering van dit rechtshulpverzoek zijn op verzoek van de Chileense autoriteiten twee personen in Nederland als getuige gehoord, in aanwezigheid van Chileense opsporingsambtenaren. De resultaten van de uitvoering van dit rechtshulpverzoek zijn verzonden naar de verzoekende Chileense autoriteit. Het is niet mogelijk om deze informatie aan de Tweede Kamer te verstrekken aangezien het een individuele zaak betreft.

Vraag 5

Is het waar dat de aanschaf van de vier Nederlandse fregatten in 2004 werd beklonken in aanwezigheid van Schelde-vertegenwoordiger Ibieta en de toenmalige directeur materieel van de Koninklijke Marine?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 6

Is uw ministerie op enige wijze betrokken bij de steekpenningen die zijn betaald in verband met verkoop en/of aanpassing van de vier fregatten?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 7

Deelt u de mening dat uw relatie met De Schelde door deze zaak wordt beschadigd? Wat voor gevolgen heeft dit voor de toekomstige samenwerking met De Schelde?

Nee, de relatie tussen Damen Schelde Naval Shipbuilding, de rechtsopvolger van De Schelde, en Defensie is sinds de berichtgeving in de Volkskrant niet gewijzigd.

Vraag 8

Bent u bereid om (strafrechtelijk) onderzoek te laten doen naar de mogelijke betrokkenheid van De Schelde bij deze zaak? Zo nee, waarom niet?

Het Landelijk Parket kan in deze fase geen uitspraak doen of er een zelfstandig strafrechtelijk onderzoek gaande is of zal worden ingesteld naar de mogelijke betrokkenheid van De Schelde.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de resolutie van het Europees Parlement van 17 januari 2013 over de mensenrechtensituatie in Bahrein?1

Ja.

Vraag 2

Steunt u deze resolutie?

De vrijheid van meningsuiting, een eerlijke en onafhankelijke rechtspraak en het naleven van mensenrechten zijn voor de Nederlandse regering belangrijke aandachtspunten in het buitenlands beleid. Nederland veroordeelt dan ook, in lijn met resolutie 2013/2513 van het Europees Parlement, de doorgaande mensenrechtenschendingen door de Bahreinse autoriteiten en veiligheidstroepen en roept de Bahreinse overheid op om grondrechten te respecteren en de aanbevelingen van het rapport van de Bahrain Independent Commission of Inquiry (BICI) te implementeren. Andere onderdelen uit de resolutie, bijvoorbeeld de oproep tot sancties, kan ik op dit moment niet steunen. (zie ook antwoord vraag 3 en 4).

Vraag 3

Deelt u de mening dat de EU niet adequaat reageert? Zo ja, waaraan wijt u dit?

De EU veroordeelt regelmatig de mensenrechtenschendingen in Bahrein en onderstreept de noodzaak tot een inclusieve nationale dialoog. De Nederlandse regering steunt deze lijn. Om tot een constructieve politieke oplossing te komen is het van belang dat het wederzijds vertrouwen in Bahrein hersteld wordt. Binnenkort zal een reconciliatiedialoog tussen de overheid en oppositiegroepen van start gaan en kan dit proces nieuw leven in worden geblazen. In het licht van deze ontwikkelingen vindt de regering het opleggen van sancties op dit moment niet aan de orde.

Vraag 4

Ondersteunt u de oproep van het Europees Parlement aan de Europese Unie om gerichte sancties op te leggen aan de mensenrechtenschenders in Bahrein? Zo ja, welke concrete maatregelen gaat u daartoe nemen?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Kunt u toezeggen dat er geen traangas en (digitale) wapens meer vanuit Nederland naar Bahrein geëxporteerd zullen worden?

Na het uitbreken van de opstanden in Bahrein heeft de Nederlandse regering besloten om eventuele aanvragen voor export van militaire goederen naar Bahrein aan te houden tot de situatie aanleiding geeft voor hervatting van de behandeling. Er worden dus op dit moment geen exportvergunningen afgegeven voor traangas en andere militaire goederen bestemd voor Bahrein.

Vraag 6

Gaat u er op toezien dat Bahrein alsnog de aanbevelingen uit het rapport van de Bahrain Independent Commission of Inquiry (BICI) gaat opvolgen? Zo ja, welke concrete maatregelen gaat u daartoe nemen?

De Bahreinse overheid heeft in onvoldoende mate de aanbevelingen uit het rapport van de Bahrain Independent Commission of Inquiry (BICI) doorgevoerd. In bilateraal en in EU-verband benadrukt Nederland het belang dat alle aanbevelingen van het BICI-rapport geïmplementeerd worden. Dat geldt ook voor de aanbevelingen uit de Universal Periodic Review in 2012.

Vraag 7

Bent u op de hoogte van de op handen zijnde strafzaak tegen mensenrechtenactivist Sayed Yousif Almuhafdha, die op 29 januari moet voorkomen en een gevangenisstraf van een jaar riskeert voor het verspreiden van tweets?2

Ja. De tweede hoorzitting in de strafzaak tegen Sayed Yousif Almuhafda is uitgesteld tot 4 maart.

Vraag 8

Bent u bereid Bahrein op te roepen Sayed Yousif Almuhafdha en andere mensenrechtenactivisten menswaardig te behandelen en op te roepen tot een eerlijk proces volgens internationale mensenrechtenverdragen?

Nederland is ten aanzien van Bahrein voorstander van een aanpak in EU-verband omdat dit een effectiever kanaal is om de boodschap over te brengen dat een eerlijk proces noodzakelijk is. De EU spreekt zich regelmatig uit over de rechtsgang in Bahrein. Zo heeft Hoge Vertegenwoordiger Ashton op 10 januari haar diepe teleurstelling uitgesproken over het besluit van het hooggerechtshof van Bahrein om 13 politieke activisten te veroordelen.
De EU is voornemens om, in samenwerking met de Bahreinse autoriteiten en ter ondersteuning van de implementatie van de aanbevelingen uit het BICI-rapport, een trainingsprogramma op te zetten voor Bahreinse rechters. Nederland steunt dit voornemen.

Vraag 1

Kent u de berichten «Heffingen waterschappen gaan toch weer omhoog»1 en «Stijging waterschapsbelastingen gelijk aan inflatieniveau»?2

Ja.

Vraag 2

Met hoeveel procent zijn de tarieven van de waterschapsbelastingen in 2012 gemiddeld gestegen en hoeveel bedroeg de inflatie in dat jaar? Met hoeveel procent is de lastendruk voor waterschapsbelasting voor gezinnen gestegen? Met hoeveel procent steeg de totale belastingopbrengst van de waterschappen?

De waterschapstarieven zijn in 2012 gemiddeld met ongeveer 2% gestegen, zie ook de brief aan uw Kamer van 3 april 20123. De inflatie bedroeg in dat jaar gemiddeld 2,5%. De lastendruk voor een meerpersoonshuishouden in een huurwoning is in 2012 gemiddeld met 2,2% gestegen en voor een meerpersoonshuishouden in een koopwoning met 2,3%.
De totale opbrengst van de waterschappen is in 2012 met 3,6% omhoog gegaan. Omdat voor de meeste belastingen het aantal eenheden in 2012 hoger is dan in 2011, stijgen de tarieven en dus de lastendruk gemiddeld genomen met een lager percentage dan de belastingopbrengst. Dit is in de afgelopen jaren overigens steeds het geval geweest. Voor meer informatie over en achtergronden verwijs ik u naar het boekje «De belastingen van de waterschappen in 2012» van de Unie van Waterschappen.
Ook over de tarieven voor 2013 zal de Unie een dergelijke publicatie uitbrengen. Naar verwachting is deze eind februari beschikbaar.

Vraag 3

In hoeverre passen de stijgingen van de tarieven van de waterschapsbelasting bij de afspraken die in het Bestuursakkoord 2011–2015 (deelakkoord Water) gemaakt zijn ten aanzien van een doelmatigheidswinst in de kosten voor het beheer van het watersysteem en de waterketen? Zou een doelmatigheidswinst niet eerder moeten leiden tot lagere tarieven? Zo nee, waarom niet?

De afspraken over doelmatigheidswinsten en een gematigde lastenstijging in het Bestuursakkoord Water zijn gemaakt tegen de achtergrond van stijgende kosten in verband met investeringen die nodig zijn om ons land te beschermen tegen zee- en rivierwaterspiegelstijging, heviger regenbuien, langere perioden van droogte en de aangescherpte normen voor waterkwaliteit. In het Bestuursakkoord Water hebben rijk, provincies, gemeenten, waterschappen en drinkwaterbedrijven met elkaar afgesproken te streven naar een doelmatigheidswinst die vanaf 2011 geleidelijk zal oplopen tot uiteindelijk € 750 mln. per jaar in 2020.
In figuur 7.4 van hoofdstuk 7 «Monitoring doelmatigheidswinst» van Water in Beeld 20124 is te zien dat bij het sluiten van het Bestuursakkoord nog niet werd gerekend op doelmatigheidswinst in 2012. De figuur geeft aan dat de verwachting was dat belastingopbrengsten van de waterschappen eerst iets hoger zou zijn en pas na verloop van tijd zouden dalen ten opzichte van de ontwikkeling zonder invloed van het akkoord.
De gerealiseerde ontwikkelingen voor 2012 worden in mei gepresenteerd in de rapportage «Water in Beeld 2013». Mijn verwachting is dat de lastenontwikkeling bij de waterschappen voor 2012 past binnen de afspraken die zijn gemaakt in het Bestuursakkoord Water.

Vraag 4

Hoeveel doelmatigheidswinst moesten waterschappen in 2012 behalen en hoeveel hebben zij daadwerkelijk behaald?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Is de behaalde doelmatigheidswinst volledig besteed aan investeringen door de waterschappen? Zo ja, welke investeringen waren dat? Zo nee, waarom niet en waar is die doelmatigheidswinst dan gebleven?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 6

Nu de Unie van Waterschappen stelt dat de afspraken uit het Bestuursakkoord zijn nagekomen, en de Vereniging Eigen Huis die mening niet lijkt te delen, wie van beide heeft naar uw mening gelijk en waarom?

Zoals uit de beantwoording van de vragen 3, 4 en 5 blijkt is, anders dan de Vereniging Eigen Huis lijkt te veronderstellen, in het Bestuursakkoord Water niet afgesproken dat de te realiseren doelmatigheidswinsten gaan leiden tot lagere lasten, maar dat ze leiden tot een matiging van de lastenstijging.

Vraag 7

In hoeverre worden waterschappen vanwege taakverzwaringen gedwongen hun tarieven te verhogen? In hoeverre kunnen die taakverzwaringen worden gefinancierd uit het behalen van doelmatigheidswinst en in hoeverre niet?

De waterschappen hebben te maken met hogere kosten. Niet alleen door bezuinigingen op de rijksbegroting5, maar ook door andere verplichtingen zoals de investeringen die nodig zijn om te voldoen aan de Kaderrichtlijn Water. In de monitoringsafspraken (zie de eerdere verwijzing naar Water in Beeld) wordt rekening gehouden met deze hogere kosten. Juist door de doelmatigheidswinsten kunnen de tarieven gematigd stijgen.

Vraag 8

Deelt u de verklaring van de Unie van Waterschappen voor de grote regionale verschillen in de ontwikkeling van de waterschapsbelastingen? Zo nee, wat is uw verklaring voor die verschillen?

De Unie van Waterschappen verwijst naar gebiedsspecifieke kenmerken: de inrichting van het gebied en de eisen die worden gesteld. Ik voeg hieraan toe dat daarnaast bestuurlijke keuzes per waterschap worden gemaakt. U kunt daarbij denken aan het ambitieniveau en het tempo waarmee invulling wordt gegeven aan wettelijke verplichtingen en bestuurlijke afspraken en de mate waarin reserves worden aangesproken of opgebouwd.

Vraag 1

Heeft u ook zoveel schrijnende verhalen binnengekregen van mensen die fors moeten bijbetalen door de verhoging van de vermogensinkomensbijtelling? Wilt u uw antwoord toelichten?1

Bij mij is er een aantal reacties binnen gekomen met vragen over de vermogensinkomensbijtelling. Daarnaast heeft het CAK aangegeven dat er, op 29 januari, 80 bezwaarschriften zijn ontvangen en één verzoek om een betalingsregeling als gevolg van de vermogensinkomensbijtelling. Zowel de reacties van de burgers, als de bezwaarschriften en het verzoek zullen worden beantwoord.

Vraag 2

Hoeveel mensen hebben een verhoging van de eigen bijdrage voor AWBZ en/of Wmozorg gekregen vanwege vermogensinkomensbijtelling?

In totaal betalen 238.886 cliënten een eigen bijdrage voor intramurale zorg. Hiervan hebben 63.532 cliënten een verandering van de eigen bijdrage gehad, als gevolg van de vermogensinkomensbijtelling. Daarvan is voor 1838 cliënten per 2013 ondanks de VIB een lagere eigen bijdrage vastgesteld. Uit nadere analyse, blijkt dat hier het verzamelinkomen 2011 t.o.v. het verzamelinkomen 2010 is gedaald.
Voor extramurale zorg en Wmo zijn nog geen exacte aantallen bekend. De eigen bijdrage voor deze groep cliënten wordt steeds voor een periode van vier weken vastgesteld op basis van de geleverde zorg in die vier weken. Dit betekent dat in februari pas de declaraties bij het CAK bekend zijn over de geleverde zorg in de eerste vier weken. Het CAK dient deze gegevens te verwerken en kan vervolgens in maart de eigen bijdrage gaan opleggen voor de eerste vier weken zorg van het jaar. Dan zullen ook exacte cijfers voor die eerste vier weken bekend zijn.

Vraag 3

Hoe kan het dat mensen een hogere eigen bijdrage aanslag krijgen dan het inkomen is? Hoeveel mensen betreft dit?

Sinds 1 januari 2013 geldt er een vermogensinkomensbijtelling in de AWBZ. Voor die datum werd de eigen bijdrage slechts gebaseerd op het inkomen van de cliënt. Cliënten met een laag inkomen en een hoog vermogen betaalden relatief een beperkte eigen bijdrage. Door het invoeren van de vermogensinkomensbijtelling betalen mensen niet alleen naar rato van hun inkomen maar wordt ook het vermogen van mensen gedeeltelijk betrokken.
Voor het vaststellen van de eigen bijdrage intramurale zorg ontvangt het CAK eerst het verzamelinkomen en de betaalde belasting van de belastingdienst. Op basis van deze gegevens in combinatie met de berekende premie voor de Zvw (incl. zorgtoeslag) berekent het CAK het netto-inkomen. Op dit inkomen worden vervolgens door het CAK diverse kortingen toegepast, waaronder zak- en kleedgeld. Na deze kortingen wordt het bijdrageplichtig inkomen vastgesteld, dat als basis dient voor het vaststellen van de eigen bijdrage. Bij dit bijdrageplichtig inkomen wordt 8% grondslag sparen en beleggen uit box 3 opgeteld. Hierdoor stijgt voor mensen met een vermogen boven de vrijstellingsgrens (minimaal € 21.139 en afhankelijk van het inkomen voor 65+ maximaal € 49.123) het bijdrageplichtig inkomen en daarmee de eigen bijdrage. De eigen bijdrage kan niet boven het wettelijk vastgestelde maximum uitkomen.
Door de stijging van het bijdrageplichtig inkomen kan het zijn dat een eigen bijdrage wordt opgelegd die hoger is dan het netto inkomen van de cliënt. Om deze eigen bijdrage te betalen hoeft deze groep cliënten in principe niet bij te lenen. Zij kunnen dan het vermogen (deels) liquide maken.
Het CAK geeft aan dat het in de intramurale zorg om ongeveer 4800 cliënten gaat waarvan de netto inkomsten lager liggen dan de opgelegde eigen bijdrage. Deze cliënten zouden dan kunnen bijdragen uit hun vermogen.

Vraag 4

Bent u van mening dat het wenselijk is dat mensen moeten lenen voor het betalen van hun eigen bijdrage? Wilt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Hoe verhoudt een hogere eigen bijdrage dan het inkomen zich tot de zak- en kleedgeldregeling? Heeft het Centraal Administratiekantoor (CAK) deze regeling gehanteerd bij het vaststellen van de hogere eigen bijdrage?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 6

Hoeveel mensen hebben inmiddels bezwaar gemaakt bij het CAK tegen de verhoging van de eigen bijdrage? Bent u bereid dit uit te zoeken, en de Kamer hierover te informeren? Zo nee, waarom niet?

Het CAK heeft aangegeven dat er op 29 januari, 80 cliënten bezwaar hebben gemaakt naar aanleiding van de vermogensinkomensbijtelling.

Vraag 7

Kunt u aangeven wat de som is die binnenkomt door de introductie van de vermogensinkomensbijtelling? Bent u bereid dit uit te zoeken, en de Kamer hierover te informeren? Zo nee, waarom niet?

Voor de vermogensinkomensbijtelling is in het Begrotingsakkoord 2013 uitgegaan van een opbrengst van ongeveer € 150 miljoen op jaarbasis voor cliënten die in een intramurale instelling verblijven en ongeveer € 50 miljoen op jaarbasis voor cliënten die extramurale zorg of een voorziening uit de WMO ontvangen. Op basis van de eerste beschikkingen die het CAK heeft gestuurd, geeft het CAK aan dat de opbrengst voor intramurale AWBZ in dezelfde orde van grootte ligt. Er zijn nog geen beschikkingen uitgegaan voor de WMO of extramurale AWBZ. Het is nu te vroeg om met zekerheid aan te geven wat de opbrengst zal worden. Mede gezien het feit dat de eigen bijdragen voor cliënten die gebruik maken van extramurale AWBZ en/of een voorziening uit de WMO dit jaar nog niet zijn opgelegd. Ook kan de hoogte van de eigen bijdrage per cliënt gedurende het jaar variëren door verandering in inkomen, vermogen of vraag naar zorg/voorziening. Dit zal uiteindelijk ook invloed hebben op de macro-opbrengst. Als laatste kunnen de beschikkingen die in januari uit zijn gegaan nog veranderen door bijvoorbeeld een aanvraag tot peiljaarverlegging.

Vraag 8

Hoeveel mensen hebben gevraagd een betalingsregeling te treffen bij het CAK, omdat zij sinds januari maandelijks torenhoge bedragen dienen te betalen vanuit hun eigen vermogen?

Het CAK heeft aangegeven dat er op 29 januari één verzoek is binnen gekomen voor een betalingsregeling.

Vraag 9

Wanneer zijn mensen geïnformeerd over de verhoging van de vermogensinkomensbijtelling? Hoe hebben mensen zich (financieel) kunnen voorbereiden? Wilt u uw antwoord toelichten?

Naast algemene voorlichting via www.rijksoverheid.nl, heeft het CAK voor de eigen bijdrageregelingen ZmV/ZvV/Wmo ruim 238.000 cliënten, die bij hen bekend waren en mogelijk een hogere bijdrage zouden gaan betalen als gevolg van de vermogensinkomensbijtelling, in december 2012 per brief geïnformeerd. Dit zijn alle cliënten die in 2012 een eigen bijdrage hebben betaald en tevens een vermogen hebben in box 3 boven de heffingsvrije voet.

Vraag 10

Klopt het dat mensen vanwege een te koop staande eigen woning extra aangeslagen worden door de theoretische redenering dat er inkomen vanuit het huis zou plaatsvinden? Wilt u uw antwoord toelichten?

De maatregel is destijds niet zozeer ingevoerd vanuit de redenering dat er inkomen uit het huis zou plaatsvinden, maar om ongelijkheid te verminderen tussen mensen met een inkomen en mensen zonder inkomen maar met vermogen.
Wat betreft de eigen woning: ik vind het belangrijk dat mensen de mogelijkheid hebben om zo lang mogelijk thuis te blijven wonen. Als iemand onverhoopt toch moet verhuizen naar een verpleeg- of verzorgingstehuis kan dat invloed hebben op de hoogte van de eigen bijdrage AWBZ/Wmo.
De eigen woning heeft echter niet altijd en niet vanaf dag één invloed op de hoogte van de eigen bijdrage. De woning telt niet mee voor de eigen bijdrage zolang de (fiscaal) partner in de woning blijft wonen (het blijft dan de «eigen woning» in box2.
Door de belastingdienst zal de «eigen woning» de eerste twee jaar na opname in verpleeg- of verzorgingshuis nog als «eigen woning» aangemerkt worden in box 1. Het CAK zal de eigen woning dan niet betrekken bij de berekening van de eigen bijdrage. Verder geldt dat voor de vermogensinkomensbijtelling wordt uitgegaan van vermogen in het jaar T-2.
Dit betekent dat pas vier jaar na opname in verpleeg- of verzorgingstehuis, de oorspronkelijke «eigen woning» door het CAK wordt betrokken bij de berekening van de eigen bijdrage als gevolg van de vermogensinkomensbijtelling. Immers, pas na twee jaar zullen de woning én hypotheekschuld door de belastingdienst worden meegenomen in box 3 en weer twee jaar later zal dit vermogen in box 3 door het CAK worden betrokken bij de vermogensinkomensbijtelling. De cliënt heeft hierdoor vier jaar de tijd om de eigen woning te verkopen/ te verhuren en met de opbrengst daarvan daarmee deels mee te betalen aan de eigen zorg, net zoals mensen met een inkomen dat doen.
Vervolgens biedt het CAK nog de mogelijkheid om gedurende één jaar de lage eigen bijdrage te betalen in plaats van de hoge eigen bijdrage, indien de woning nog steeds te koop staat. Na dat jaar dient wel de te weinig betaalde eigen bijdrage alsnog betaald te worden.
Vervolgens biedt het CAK nog de mogelijkheid om gedurende één jaar de lage eigen bijdrage te betalen in plaats van de hoge eigen bijdrage, indien de woning nog steeds te koop staat. Na dat jaar dient wel de te weinig betaalde eigen bijdrage alsnog betaald te worden.
Voor de duidelijkheid wordt hieronder een zeer vereenvoudigd tijdspad uitgewerkt voor een cliënt, zonder partner, die op 1 januari 2013 naar een verpleeg- of verzorgingshuis gaat en gedurende het hele tijdspad in bezit blijft van een woning.
1 januari 2013:
1 januari 2014:
1 januari 2015:
1 januari 2016:
1 januari 2017:

Vraag 11

Erkent u dat de vrijstellingsgrens van ongeveer 21.000 euro aan spaargeld veel te laag is? Wilt u uw antwoord toelichten?

Zoals ook aangegeven in de nota naar aanleiding van het verslag, wordt hiermee aangesloten bij de vrijstellingsgrenzen die nu gelden in de fiscaliteit. Het bedrag aan vermogen dat geldt voor de vermogensinkomensbijtelling, betreft het vermogen dat boven de vrijstellingsgrenzen van box 3 uitkomt. Deze verschillen naar leeftijd en hoogte van het inkomen. Het is niet zo dat het vermogen boven de vrijstellingsgrenzen per definitie een zeer fors eigen vermogen is. Echter, cliënten met vermogen boven de vrijstellingsgrenzen hebben wel meer draagkracht dan cliënten zonder een dergelijk vermogen en daar wordt bij de vaststelling van de eigen bijdrage rekening mee gehouden.

Vraag 12

Welke maatregelen gaat u op korte termijn treffen om te voorkomen dat mensen in financiële problemen komen door de introductie van de vermogensinkomensbijtelling?

De Kamer heeft destijds naar aanleiding van het Begrotingsakkoord bewust voor de onderhavige regeling gekozen. Veel fracties stellen nu vragen naar aanleiding van de consequenties van de uitvoering van deze regeling.
Ik acht het zuiver eerst met de Kamer in overleg te treden over de vraag welke gevolgen kennelijk door de Kamer ongewenst worden geacht.

Vraag 1

Kent u het bericht «veel topsalarissen op ministeries»?1

Ja. In het bericht wordt nader ingegaan op de rapportage van publiek gefinancierde topinkomens conform de Wet Openbaarmaking uit Publieke middelen gefinancierde Topinkomens (Wopt) over het verantwoordingsjaar 2011, die ik op 8 januari 2013 aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal heb aangeboden (TK 2012–2013, 30 111, nr. 57).

Vraag 2

Is het waar dat op het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap veel topambtenaren meer verdienen dan de voor de rijksoverheid gewenste normering van topinkomens? Zo ja, wat is daarvan de oorzaak? Zo nee, waarin wijkt de werkelijkheid af van de berichtgeving?

In de Wopt-rapportage worden alle topinkomens2, die in het verantwoordingsjaar 2011 de Wopt-norm van € 193.000 overschrijden, openbaar gemaakt. In de Wopt-rapportage worden twee meldingen verbonden aan het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap genoemd (bijlage 1, functies onder nummer 188 en 189). In het bericht in de Volkskrant wordt geschreven over dezelfde twee gevallen. Het overschrijden van de Wopt-norm is alleen bepalend voor de openbaarmaking, en heeft als zodanig geen normatieve betekenis. Met de inwerkingtreding van de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) per 1 januari 2013 is wel sprake van een (maximum) normering. Voor het jaar 2013 is de algemene WNT-norm € 228.599.

Vraag 3

Kunt u aangeven hoeveel door de overheid ingehuurde zelfstandige adviseurs een uurtarief in rekening brengen dat gebruteerd naar een arbeidsovereenkomst hoger ligt dan de zogenoemde Balkenendenorm? Zo nee, waarom niet?

Nee, voor de breedte van de publieke en semipublieke sector worden deze gegevens niet centraal bijgehouden. De Wopt heeft alleen betrekking op functionarissen die in loondienst zijn.
Ingehuurde zelfstandige adviseurs kunnen wel onder de WNT vallen, mits deze in een periode van achttien maanden een functie voor meer dan zes maanden vervullen.3 Dit geldt overigens ook voor ingehuurde functionarissen die geen zelfstandige zijn, maar afkomstig zijn van (externe) adviesbureaus.
Vervult de ingehuurde adviseur de functie van topfunctionaris in de zin van de WNT4, dan mag de vergoeding voor zijn werkzaamheden (exclusief btw) niet hoger zijn dan de WNT-norm en dient bovendien deze vergoeding in alle gevallen op naam openbaar te worden gemaakt, ook als de vergoeding lager is dan de WNT-norm. Is overigens sprake van een deeltijdfunctievervulling of wordt de functie niet het gehele jaar vervuld, dan geldt de WNT-norm pro rata. Als geen sprake is van de functie van topfunctionaris, dan dient de vergoeding voor de ingehuurde adviseur op functie openbaar te worden gemaakt, uitsluitend als zijn vergoeding exclusief btw (pro rata) de WNT-norm te boven gaat.
Specifiek voor het rijk geldt sinds 1 januari 2011 voor externe adviseurs die buiten de zogeheten mantelcontracten om worden ingehuurd een maximumuurtarief van € 225, exclusief BTW. Hierover heeft de staatssecretaris van BZK de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal 5 juli 2010 een brief geschreven (TK, 2009–2010, 32 124, nr. 18). Voor de ministeries is afgesproken dat zij jaarlijks in hun departementale jaarverslag aan de Tweede Kamer rapporteren hoe vaak en op grond van welke noodzaak dit maximumuurtarief is overschreden. In de Jaarrapportage Bedrijfsvoering Rijk die jaarlijks in de maand mei aan de Tweede Kamer wordt aangeboden geeft de minister voor Wonen en Rijksdienst vervolgens een totaaloverzicht. In de Jaarrapportage Bedrijfsvoering Rijk 2011 (Tweede Kamer, 2011–2012, 31 490, nr. 88) is weergegeven dat in het betreffende jaar vijf ministeries het maximumtarief niet hebben overschreden. Vier ministeries hebben deze norm één tot drie keer overschreden. Bij het ministerie van Financiën en het ministerie van Veiligheid en Justitie is het aantal overschrijdingen respectievelijk twaalf en negen. De reden van de overschrijdingen was gelegen in de noodzaak zeer specifieke en schaarse expertise in te huren.

Vraag 4

Bent u bereid in uw beleid normering topinkomens ook een genormeerd uurtarief in te stellen, dat overheidsdiensten maximaal mogen vergoeden aan extern adviseurs, in lijn met de Balkenendenorm? Zo nee, waarom niet? Zo ja, op welke termijn en wijze?

Zie het antwoord op vraag 3.

Vraag 5

Deelt u de mening dat het slechts doorvoeren van genormeerde topinkomens in dienstverband, zonder normering van tarieven voor externe adviseurs, zou kunnen leiden tot een wildgroei in uitbesteding? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe wilt u dit voorkomen?

Ja. Het is dan ook een goede zaak dat voor de externe inhuur bij het rijk buiten de mantelcontracten een maximumuurtarief geldt, en dat overigens de wetgever bij de totstandkoming van de WNT dit risico heeft voorzien.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de zelfmoord van de Russische activist A.D. in het uitzetcentrum in Rotterdam?1 Heeft u tevens kennisgenomen van het bericht «Fout IND bij detentie Dolmatov»?2

Ja.

Vraag 2

Wat is uw reactie op deze gebeurtenis en op de zienswijze van de advocaat, die zegt dat de activist ten onrechte in een uitzetcentrum is geplaatst? Klopt het dat een week eerder nog beroep tegen de afwijzing van de asielaanvraag was ingesteld? Klopt het dat de activist daarmee nog niet uitzetbaar was en hij zijn beroep in Nederland mocht afwachten? Wat zijn de redenen dat hij desondanks in het uitzetcentrum is geplaatst?

Ook ik ben natuurlijk geschokt door het overlijden van de heer Dolmatov. Naar aanleiding van deze gebeurtenis heb ik de Inspectie Veiligheid en Justitie (IVenJ) gevraagd een onderzoek te starten. Zie hiervoor ook mijn antwoord bij vraag 5.

Vraag 3

Kunt u aangeven wat de criteria zijn wanneer een uitgeprocedeerde asielzoeker/vreemdeling in een uitzetcentrum wordt geplaatst? Wat is de maximale termijn van het verblijf daar? Wat is het regime in deze uitzetcentra? Welke medische voorzieningen zijn er?

Vreemdelingen die Nederland dienen te verlaten en dit niet zelfstandig binnen de wettelijke termijnen hebben gedaan, kunnen, indien er gronden aanwezig zijn, in vreemdelingenbewaring worden gesteld ter fine van uitzetting. In de vreemdelingenbewaring zijn er twee groepen te onderscheiden: aan de grens geweigerde vreemdelingen en vreemdelingen die in Nederland worden aangehouden wegens onrechtmatig verblijf. Zij worden ingesloten op grond van respectievelijk artikel 6 of artikel 59 van de Vreemdelingenwet (Vw 2000). Als gevolg van de Europese Terugkeerrichtlijn geldt er in beginsel een maximale duur voor vreemdelingenbewaring van 6 maanden. Deze mag worden verlengd met 12 maanden als betrokkene niet meewerkt aan het vertrek of als de benodigde documentatie uit het land waar naartoe moet worden uitgezet op zich laat wachten. De kaders voor het regime worden, afhankelijk van de bewaringsgrond, gevormd door het Reglement Regime grenslogies of de Penitentiaire beginselenwet.
De medische zorg die aan inbewaringgestelden wordt aangeboden is gelijkwaardig aan de zorg die burgers in de vrije maatschappij op grond van de basisverzekering krijgen, behoudens de zorg die in redelijkheid uitgesteld kan worden tot het einde van de vrijheidsontneming zonder dat er gezondheidsschade optreedt.

Vraag 4

Was de activist tijdens de behandeling van zijn asielaanvraag en in het uitzetcentrum onder medische behandeling vanwege psychische klachten? Was bekend dat hij suïcidaal was? Was hij desondanks) geschikt om in een uitzetcentrum te plaatsten? Welke afwegingen hebben bij dat oordeel een rol gespeeld?

Zoals reeds bij in het antwoord op vraag 2 vermeld, heb ik de IVenJ gevraagd om de feiten rondom het overlijden van de heer Dolmatov te onderzoeken. De bevindingen van dit onderzoek wacht ik af.

Vraag 5

Wat is de reden dat u een onderzoek door de Inspectie Veiligheid en Justitie naar deze zaak gelast heeft? Welke aspecten van deze zaak komen in dat onderzoek aan de orde? Bent u bereid ook onafhankelijk onderzoek in te stellen naar deze zaak en daarbij alle van belang zijnde aspecten te betrekken?

De IVenJ is de toezichthouder op het terrein van veiligheid en justitie. Om die reden heb ik de Inspectie gevraagd deze zaak te onderzoeken. De onderzoeksvraag behelst: «Is zorgvuldig gehandeld door de overheid bij het in bewaring stellen van betrokkene, en gedurende de periode dat betrokkene in vreemdelingenbewaring verbleef? Dit omvat ook de handelwijze en alertheid van de verschillende ketenpartners betreffende de eerdere medische toestand van betrokkene, alsmede de overdracht van relevante informatie rondom de toestand van betrokkene tussen deze ketenpartners.»
Net als andere rijksinspecties is de IVenJ onafhankelijk in haar functioneren en oordeelsvorming.

Vraag 6

Heeft u indicaties dat de afwijzing van de asielaanvraag en/of de plaatsing in het uitzetcentrum verband houden met de zelfmoord van de activist?

Ik wacht de bevindingen van het onderzoek door de IVenJ op dit punt af.

Vraag 7

Wat is de reden dat de asielaanvraag is afgewezen? Houdt dit verband met de geloofwaardigheid van het asielrelaas of met de zwaarwegendheid van zijn relaas in relatie tot de toelatingsgronden?

Ik hanteer het uitgangspunt terughoudend om te gaan met het verstrekken van informatie over individuele zaken. Over de inhoud van een asielrelaas worden in zijn algemeenheid geen mededelingen gedaan, ook niet na het overlijden van de betrokken vreemdeling.

Vraag 8

Kunt u aangeven welke bescherming het Nederlandse asielbeleid biedt ten aanzien van politieke activisten uit Rusland die oppositie voeren tegen president Poetin?

Er geldt geen bijzonder beleid ten aanzien van de Russische Federatie. Derhalve gelden dezelfde uitgangspunten zoals deze voortvloeien uit het Vluchtelingenverdrag en de overige internationale en Europese verplichtingen. Opposanten van de Russische overheid zullen op de gebruikelijke wijze aannemelijk moeten maken dat zij gegronde vrees voor vervolging hebben. De Nederlandse overheid zal op basis van de informatie, die over de Russische Federatie bekend is, de asielaanvraag beoordelen.

Vraag 1

Hoe beoordeelt u de kortingsactie van Groupon voor cosmetische ingrepen?1

Sinds 2011 is het in België verboden om reclame te maken voor cosmetische chirurgie. Het maken van reclame voor cosmetische ingrepen is in Nederland niet bij wet verboden. De sector heeft zelf normen gesteld met betrekking tot publiciteit. Deze staan in de door de Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie (NVPC) opgestelde «Leidraad plastische chirurgie en esthetische behandelingen in particuliere klinieken» (hierna «Leidraad»)). Hierin staat onder andere dat publiciteit op welke wijze dan ook juridisch duidelijk, eerlijk, waarheidsgetrouw en maatschappelijk verantwoord moet zijn. De IGZ hanteert deze Leidraad als veldnorm in het kader van haar toezicht op naleving van de Wet BIG en de Kwaliteitswet Zorginstellingen.
De cosmetische ingrepen zullen bij de kliniek in België plaatsvinden. Hierop is dan ook de Belgische wet- en regelgeving wat betreft de kwaliteit van de geleverde zorg van toepassing. Dit geldt ook voor cosmetische ingrepen die in België worden uitgevoerd op Nederlandse klanten. Ik heb geen reden om aan te nemen dat de Belgische wet- en regelgeving onvoldoende waarborgen biedt.

Vraag 2

Deelt u de zorgen van de beroepsgroep hierover?

Ja

Vraag 3

Herinnert u zich de toezegging2 om strenge voorwaarden aan cosmetische ingrepen in brede zin voor private en publieke aanbieders gelijk te trekken, zodat de strenge regels van de beroepsgroep voor iedereen gelden?

Ja

Vraag 4

Deelt u de mening dat er meer eerlijke voorlichting moet komen, gericht op risico’s van cosmetische chirurgie en ingrepen? Zo ja, hoe gaat u dat regelen?

Een cosmetische ingreep is vaak een ingrijpende behandeling, die in veel gevallen onomkeerbaar is. Voor het ondergaan van een cosmetische ingreep hebben volwassenen een grote eigen verantwoordelijkheid voor het afwegen van het risico. Iedereen die een cosmetische ingreep wil ondergaan moet zich dus goed kunnen informeren en goed geïnformeerd worden, zodat duidelijk is waar de behandeling uit bestaat en welke risico’s eraan verbonden zijn.
In het voorjaar kom ik met voorstellen voor maatregelen om risico’s in de cosmetische sector te verkleinen. Het stimuleren van bewustwording van de risico’s van cosmetische ingrepen zal hier een belangrijk onderdeel van uitmaken.

Vraag 5

Deelt u de mening dat reclame als die van Groupon voor cosmetische chirurgie en ingrepen verboden moet worden? Zo ja, hoe gaat u dat regelen? Zo nee, waarom niet?

Voor volwassenen is het een eigen keuze of zij ingaan op een actie zoals die van Groupon. Zij hebben zelf een grote eigen verantwoordelijkheid voor het afwegen van het risico. In het lopende onderzoek naar de cosmetische sector zal ik de vraag meenemen of het verbieden van dit soort acties kan bijdragen aan het maken van de juiste afweging.
Overigens is ook wetgeving betreffende oneerlijke handelspraktijken van toepassing. De Consumentenautoriteit houdt toezicht op de naleving van de Wet oneerlijke handelspraktijken. Groupon Nederland heeft onlangs naar aanleiding van meldingen van consumenten toegezegd consumenten duidelijker te informeren over onder andere levertijden en bedenktermijnen van de door hen aangeboden kortingsbonnen.

Vraag 6

Vindt u België een voorbeeld als het gaat om een reclameverbod voor genoemde ingrepen?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Bent u bereid een breed actieplan cosmetische chirurgie en ingrepen aan de Kamer te sturen, waarin strenge voorwaarden voor ingrepen, voorlichtingseisen, verbod op reclame en het toezicht en handhaving hierop worden geformuleerd?

Tijdens de begrotingsbehandeling heb ik aangekondigd dat ik de risico’s in de cosmetische sector beter in kaart wil brengen en welke maatregelen nodig zijn om deze risico’s te verkleinen. In het voorjaar zal ik de Kamer informeren over mijn voorstellen hiervoor.

Vraag 8

In hoeverre moet een aanpak van medische missers op dit gebied Europees worden aangepakt?

Zorgverleners die aansprakelijk gesteld kunnen worden voor een handeling die schade aan een patiënt veroorzaakt, kunnen in ieder Europees land via de tucht- of strafrechter, al dan niet gedeeltelijk, uit hun beroep worden gezet. In Nederland acht de tuchtrechter zich ook bevoegd om cosmetische handelingen uitgevoerd door op grond van de Wet BIG zelfstandig bevoegden tuchtrechtelijk te toetsen.
In de zorgsector is het niet zo dat Europese landen elkaars tucht- / stafrechtelijke maatregelen automatisch overnemen. Wel wordt in de meeste EU landen een tucht- of strafrechtelijke sanctie opgelegd in het buitenland meegewogen bij de beslissing of betrokkene zijn beroep mag uitoefenen in dat land. Ik heb in het AO over de informele Europese Raad van 4 en 5 maart aangegeven wat de acties zijn die ik momenteel onderneem en uw Kamer daarover terugrapporteer voor eind mei a.s.
Daarnaast is er bij de herziening van de Europese richtlijn erkenning beroepskwalificaties ook een bepaling opgenomen die bevoegde autoriteiten van beroepen in de gezondheidszorg (arts, apotheker, tandarts, etc.) verplicht om alle lidstaten en de Europese Commissie te waarschuwen indien die beroepsbeoefenaar een (tijdelijk) beroepsverbod opgelegd heeft gekregen in de lidstaat waar hij werkzaam is. Nederland ondersteunt het waarschuwingsmechanisme en maakt zich in de Raad sterk om het uit te breiden tot alle beroepen in de gezondheidszorg.

Vraag 1

Bent u er van op de hoogte dat het Centraal Bureau Rijvaardigheid (CBR), in verband met de weersomstandigheden, examens voor het motorrijbewijs A deze week heeft geannuleerd en dat dergelijke besluiten van het CBR bindend zijn?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat hierdoor kandidaten onder de 24 jaar niet meer, vóór het ingaan van de nieuwe regeling op 19 januari 2013, hun motorrijbewijs A kunnen halen en deze groep daardoor extra kosten moet maken omdat het oude theorie-examen en de behaalde bijzondere oefeningen niet meer geldig zijn? Kunt u aangeven om hoeveel kandidaten dit gaat?

Het theorie-examen is 1,5 jaar geldig, het praktijkexamen, dat uit twee delen bestaat, één jaar. Als het tweede deel van het praktijkexamen wegens weers-omstandigheden wordt uitgesteld, dan kan dat kosteloos worden ingehaald. Dit geldt voor alle kandidaten, ongeacht de leeftijd.
Jongeren vanaf 18 jaar konden onder de oude regeling het motorrijbewijs A-beperkt halen. Daarmee kon 2 jaar later automatisch het rijbewijs A-zwaar verkregen worden, zonder aanvullende examens.
Na de inwerkingtreding van de derde rijbewijsrichtlijn op 19 januari 2013 is het niet meer mogelijk rijbewijzen oude stijl te halen, dus ook niet rijbewijs A-beperkt. Jongeren tot 24 jaar kunnen momenteel uitsluitend rijbewijs A1 halen. A1 is geldig voor lichte motoren (125 cc en maximaal 11 kW); voor een zwaarder type motor
moet eerst twee jaar praktijkervaring op een A1 motor worden opgedaan en praktijkexamen A2 worden gedaan. Met rijbewijs A2 kan na 2 jaar op dezelfde wijze worden doorgestroomd naar rijbewijs A.
Dit systeem van getrapte instroom betekent voor jongeren dat de weg naar een rijbewijs voor zware motoren (A) langer is geworden. Bovendien moeten zij meer examens afleggen dan onder de oude regeling.
Naast het systeem van getrapte instroom bestaat ook de mogelijkheid directe toegang tot rijbewijs A te krijgen. Die weg staat open voor jongeren vanaf 24 jaar. Voor de volledigheid meld ik u dat ik onlangs heb besloten ook de directe toegang tot rijbewijs A2 in te voeren voor jongeren vanaf 20 jaar. De wetgeving en de uitvoeringspraktijk worden hierop aangepast.
Bij directe instroom moeten theorie- en praktijkexamen worden gedaan.
Volgens de opgave van het CBR zijn 999 jongeren onder de 24 jaar gedupeerd door de uitval van motorrijexamens in januari.

Vraag 3

Vindt u het acceptabel dat jongeren onder de 24 jaar, die alleen nog moesten opgaan voor hun praktijkexamen voor motorrijbewijs A, nu gedwongen worden examen te doen voor motorrijbewijs A1 en pas als ze 24 jaar zijn examen kunnen doen voor motorrijbewijs A, dan wel pas twee jaar na het behalen van motorrijbewijs A1 examen kunnen doen voor motorrijbewijs A2?

De aanscherping van de toegang tot de rijbewijzen voor de zwaardere motoren maakt deel uit van de derde rijbewijsrichtlijn en is bedoeld om de veiligheid van deze kwetsbare groep verkeersdeelnemers te verhogen. De regels van de richtlijn zijn bindend. Zij laten mij geen ruimte hiervan af te wijken.
Voor deze verandering zijn de kandidaten in een vroegtijdig stadium gewaarschuwd door het CBR. Het CBR heeft sinds begin vorig jaar uitgebreide voorlichting gegeven over de nieuwe wetgeving en heeft gewaarschuwd niet te lang te wachten met het reserveren van de praktijkexamens vanwege de grote drukte in de aanloop naar de inwerkingtreding van de nieuwe regeling en het risico van slecht weer in januari.

Vraag 4

Bestaat er een hardheidsclausule bij het CBR voor enerzijds kandidaten die buiten hun schuld om geen examen hebben kunnen doen en anderzijds specifiek voor deze situatie waarin sprake is van wijzigende regelgeving? Zo nee, bent u bereid in overleg met het CBR tot een regeling te komen waardoor de kandidaten die deze week door de weersomstandigheden geen examen hebben kunnen doen alsnog onder de oude regelgeving examen kunnen doen? Bent u bereid om in overleg met het CBR te komen tot een meer algemene hardheidsclausule voor dit soort situaties?

Een hardheidsclausule die eruit bestaat dat onder de nieuwe regeling tijdelijk nog rijbewijzen oude stijl worden afgegeven is juridisch niet mogelijk. De richtlijn biedt daar geen ruimte voor. Een dergelijke overgangsregeling zou bovendien praktisch niet uitvoerbaar zijn geweest vanwege de verregaande aanpassingen aan de geautomatiseerde systemen en de software van de uitvoerende organisaties (RDW en gemeenten) die daarvoor nodig zouden zijn geweest.
Ik ben bereid om de kandidaten voor het motorrijbewijs onder de 24 jaar die vanwege de weersomstandigheden in januari geen examen konden doen, financieel tegemoet te komen in de extra kosten die zij onder de nieuwe regeling hebben als zij een zwaarder rijbewijs willen halen. Ik heb het CBR verzocht dit verder uit te werken.

Vraag 1

Kent u het artikel «Provincies ruziën over rijkskantoren»?1

Ja, ik heb kennis genomen van dat artikel.

Vraag 2

Is er inderdaad sprake van oneigenlijke constructies, zoals de Commissarissen van de Koningin van de drie noordelijke provincies beweren? Hoe zit de constructie precies in elkaar? Waar komt het door Commissaris van de Koningin van de provincie Drenthe genoemde bedrag van acht miljoen euro vandaan?

Zulke constructies zijn mij niet bekend. Wel is mij één geval bekend dat een gemeente (Zwolle) vanuit de stedenbouwkundige visie (herbestemming tot woningbouw) bepaalde gronden wil verwerven. Omdat daar twee rijkspanden op staan, zijn die onderwerp van aandacht van die gemeente. Van concrete afspraken, bijvoorbeeld over de prijs van panden is geen sprake.
De provincie Overijssel heeft een éénmalige onderzoeksbijdrage van € 200.00 toegezegd als het masterplan Overijssel past op het kantorenbeleid van de provincie. Dit staat geheel los van de locatiekeuzes die de rijksoverheid nu moet maken, die structurele baten voor het concern rijksoverheid als doel hebben. Andere overheden mogen hun eigen afwegingen maken over locatievoorkeuren en de inzet van hun middelen. Overigens zijn het soort handelwijzen waarnaar u vraagt verwerpelijk en zal ik er niet aan meewerken.

Vraag 3

Is het waar dat Justitie alle gevangenissen in de drie noordelijke provincies wil sluiten, zoals gesteld wordt in het artikel?

Navraag leert dat het ministerie van Veiligheid en Justitie in het voorjaar een brief aan uw Kamer zal sturen waarin de plannen rond gevangenissen staan beschreven.

Vraag 4

Deelt u de mening dat de financiële bijdragen van provinciale- of gemeentelijke overheden geen rol mogen spelen bij de vestiging van rijksdiensten en de concentratie ervan?

Ik deel met u het principe dat dergelijke bijdragen geen rol mogen spelen bij locatiebeslissingen.

Vraag 5

Deelt u de mening dat deze praktijken strijdig zijn met de in december 2009 unaniem door de Tweede Kamer aangenomen motie Heijnen, De Pater-van der Meer (32 123 VII), waarin de regering verzocht wordt reorganisaties van de rijksoverheid zo veel mogelijk te laten bijdragen aan de versterking van de economische structuur en werkgelegenheid in krimpgebieden?

De praktijken waarnaar u verwijst worden door mij niet waargenomen. Over de invulling van genoemde motie bericht ik u medio 2013.

Vraag 1

Kent u het artikel «Iran unable to get life-saving drugs due to international sanctions», waarin de auteurs onder meer schrijven dat als gevolg van de westerse sancties tegen Iran «hundreds of thousands of Iranians with serious illnesses have been put at imminent risk», dat de sancties «have led to dire shortages of life-saving medicines such as chemotherapy drugs for cancer and bloodclotting agents for haemophiliacs», dat «there are over 8,000 haemophiliacs who are finding it harder to get blood clotting agents» waardoor «operations on haemophiliacs have been virtually suspended because of the risks created by the shortages, dat «an estimated 23,000 Iranians with HIV/Aids have had their access to the drugs they need to keep them alive severely restricted» en dat «the society representing the 8,000 Iranians suffering from thalassaemia (…) has said its members are beginning to die because of a lack of an essential drug, deferoxamine, used to control the iron content in the blood»?1

Vraag 2

Kunt u van de bovengenoemde voorbeelden apart aangeven of u dit kunt bevestigen en indien u dit niet kunt, wat dan uw informatie hierover is? Kunt u verder aangeven over welke andere informatie over gevolgen van de westerse sancties tegen Iran met betrekking tot medicijnen en medische apparatuur (zoals tekorten en specifieke patiëntengroepen die hierdoor momenteel blootgesteld zijn aan gevaar en de omvang van deze groepen) u nog meer beschikt?

Vraag 3

Kunt u bevestigen of patiënten in Iran overleden zijn als gevolg van de westerse sancties tegen het land?

Vraag 4

Kunt u bevestigen dat voordat de westerse sancties van de laatste twee jaar tegen Iran werden ingesteld er niet zulke grote problemen waren als hierboven genoemd? Indien nee, wat zijn hier dan de feiten?

Vraag 5

Bent u bekend met de uitspraak van de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Ban Ki-moon, die vorig jaar oktober zei dat «the sanctions imposed on the Islamic Republic of Iran have had significant effects on the general population, including an escalation in inflation, a rise in commodities and energy costs, an increase in the rate of unemployment and a shortage of necessary items, including medicine»?2

Vraag 6

Hoe beoordeelt u het tekort aan medicijnen etc. in Iran als gevolg van de westerse sancties tegen het land? Kunt u uw antwoord toelichten?

Vraag 7

Kunt u aangeven of en zo ja hoe en met welke frequentie de effecten van de westerse sancties tegen Iran worden gemonitord en geëvalueerd? Kunt u met betrekking tot de bovengenoemde problematiek aangeven wat de bevindingen van de laatste monitoring en evaluatie waren?

Vraag 8

Deelt u de opvatting van de auteurs dat reeds genomen maatregelen van westerse landen om medicijnen uit te zonderen van de sancties tegen Iran niet effectief zijn omdat deze conflicteren met bestaande sancties? Indien neen, waarom niet? Kunt u uw antwoord toelichten en daarbij ingaan op hoe de genomen maatregelen conflicteren met bestaande sancties?

Vraag 9

Kunt u bevestigen dat in EU-verband gesprekken plaatsvinden die tot doel hebben om oplossingen te vinden voor de problemen die de westerse sancties veroorzaken met betrekking tot import van medische producten door Iran? Indien ja, kunt u aangeven wat hier precies wordt besproken en wat de Nederlandse stellingname hierin is?

Vraag 10

Kunt u aangeven of u mogelijkheden ziet om deze nadelige gevolgen van de sancties tegen te gaan? Kunt u uw antwoord toelichten?

Vraag 11

Herinnert u zich de uitspraak van uw voorganger over de westerse sancties tegen Iran dat «de maatregelen die we nemen effectief (moeten) zijn, het regime raken en de bevolking ontzien»?3 Deelt u deze opvatting?

Vraag 12

Deelt u de opvatting dat de huidige sancties de bevolking niet ontzien? Indien neen, waarom niet? Indien ja, bent u bereid om in EU-verband aan te dringen op maatregelen die ertoe moeten leiden dat medische producten onbelemmerd door Iran geïmporteerd kunnen worden? Indien neen, waarom niet? Indien ja, kunt u aangeven hoe u van plan bent dit precies te doen? Kunt u uw antwoord toelichten?

Vraag 13

Bent u van mening dat, zolang er geen effectieve maatregelen zijn genomen tegen de huidige problemen, geen nieuwe sancties, die mogelijk nadelige gevolgen kunnen hebben voor de import van medische producten, tegen Iran zouden moeten worden ingesteld? Indien neen, waarom niet? Kunt u uw antwoord toelichten?

Vraag 1

Bent u ervan op de hoogte dat de provincie Drenthe grote hoefdieren, zoals edelherten en wilde zwijnen, afschiet zodra deze dieren een stap zetten binnen de provinciegrens?1 Zo ja, wat vindt u hiervan?

Ja. Zie verder het antwoord op vraag 4.

Vraag 2

Kunt u aangeven hoeveel edelherten, wilde zwijnen en damherten er de afgelopen 3 jaar preventief zijn afgeschoten in de provincie Drenthe en in welke mate er sprake was van overlast, schade of gevaar? Zo ja, kunt u daarbij ook aangeven hoe de overlast, schade of gevaar is gemeten? Zo nee, waarom niet?

Nee. Het betreffende afschot is de verantwoordelijkheid van de provincie Drenthe.

Vraag 3

Kunt u bevestigen dat uw ambtsvoorganger in het algemeen overleg Biodiversiteit op 15 november 2012 heeft gezegd «dat het prachtig zou zijn als je in Europa ook voor het grote wild een meer evenwichtig stabiel netwerk krijgt waarin alle soorten zich op een natuurlijke manier kunnen bewegen. Dan kom je misschien ook van die vervelende beheerjacht af, want dat hangt allemaal met elkaar samen»? Zo ja, deelt u deze opvatting?

Ja.

Vraag 4

Kunt u uiteenzetten hoe dit provinciale beleid zich verhoudt tot uw beleid dat zich juist richt op het verbinden van natuurgebieden door het aanleggen van de ecologische hoofdstructuur inclusief verbindingszones, zodat dieren vrijelijk kunnen migreren?

De aanwijzing van leefgebieden is onderdeel van de taken die in het bestuursakkoord zijn gedecentraliseerd. De bestaande leefgebieden voor grote hoefdieren zijn ingerasterd. Daarbuiten geldt een nulstandbeleid. Het nulstandbeleid maakt deel uit van de provinciale taken omtrent beheer en schadebestrijding en is nodig uit oogpunt van veterinaire risico’s, verkeersveiligheid en schadebestrijding.
Mijn beleid is er op gericht om, in samenwerking met de provincies, een robuuste Ecologische Hoofdstructuur (EHS) te realiseren. In de afweging over het inrichten van leefgebieden voor grote hoefdieren of verbindingszones tussen die leefgebieden zullen de belangen die gediend zijn met het nulstandbeleid zorgvuldig moeten worden meegewogen.

Vraag 5

Deelt u de mening dat het zeer onwenselijk is dat provincies edelherten, wilde zwijnen en damherten preventief laten afschieten zodra ze gesignaleerd worden binnen de provinciegrenzen, nog voordat er ook maar sprake is van overlast, schade of gevaar? Zo ja, hoe wilt u dit in de toekomst voorkomen? Zo nee, waarom niet en hoe verhoudt zich dit tot het «nee, tenzij» principe dat ten grondslag ligt aan de Flora- en faunawet?

Nee. Zie het antwoord op vraag 4.

Vraag 6

Deelt u de mening dat inspanningen van rijkswege, om te komen tot de aanleg van ecoducten en andere verbindingszones, gefrustreerd kunnen worden door regionaal afschotbeleid zoals nu in Drenthe? Zo nee, waarom niet?

Nee. Ecoducten en verbindingszones zijn niet alleen of uitsluitend bedoeld voor grote hoefdieren, maar voor alle dieren. Zie verder het antwoord op vraag 4.
Overigens is onlangs door de verantwoordelijke gedeputeerde aangekondigd dat de mogelijkheden van een beleidswijziging worden bezien.

Vraag 7

Bent u voornemens contact op te nemen over deze kwestie met de verantwoordelijke gedeputeerde in Drenthe? Zo nee, waarom niet?

Ja, zoals aangegeven bij vraag 6 wil de betreffende gedeputeerde de mogelijkheid van een beleidswijziging bezien. Gezien onder andere de belangen voor diergezondheid is hierover contact opgenomen met de gedeputeerde. Dit contact wordt voortgezet.

Vraag 1

Kent u het bericht «Amsterdam ontslaat Hells Angels»?1

Vraag 2

In hoeverre strookt het ontslaan van leden van motorclubs die in verband worden gebracht met criminele activiteiten met de justitiële en bestuurlijke aanpak van die clubs? Is die aanpak gehinderd door deze dienstverbanden? Zo ja, in welke functies zijn deze ambtenaren werkzaam en hoe lang is dat al bekend? Waarom is er niet eerder opgetreden? zo nee, waarom niet?

Een brede geïntegreerde aanpak is ingezet om het normoverschrijdende gedrag dat diverse leden van motorclubs vertonen en de ondermijnende georganiseerde criminaliteit een halt toe te roepen. Daartoe worden gecombineerd bestuurlijke, fiscale en strafrechtelijke instrumenten ingezet. Aandacht voor zogeheten outlawbikers in overheidsdienst is een van de speerpunten in het plan van aanpak bestrijding 1%-motorclubs, zoals gemeld in de brief van de minister van Veiligheid en Justitie van 17 augustus 2012 aan de Tweede Kamer (Kamerstukken II 2011/12, 29 911, nr. 71). Hierbij is de vraag aan de orde hoe het lidmaatschap van een 1%-motorclub zich verhoudt tot goed ambtenaarschap. Daarvoor verwijzen wij u naar het antwoord op de vragen 3 en 4.
Uit recent onderzoek binnen de gemeente Amsterdam is gebleken dat drie ambtenaren lid zijn van een 1%-motorclub. Eén daarvan is recent veroordeeld tot een gevangenisstraf, met als gevolg dat tegen deze persoon een arbeidsrechtelijke procedure is gestart. Aangezien de procedure binnen de gemeente nog loopt, kan verder niet op de specifieke stand van zaken en de functies van de medewerkers worden ingegaan en evenmin op de vraag in hoeverre de aanpak wordt gehinderd door deze dienstverbanden.

Vraag 3

Is of acht u het in verband met mogelijk ontslag van belang welk soort functie een ambtenaar die lid is van bijvoorbeeld de Hells Angels of Satudarah binnen een overheidsorganisatie bekleedt? Zo ja, in welk opzicht? Zo nee, waarom niet?

Het kabinet acht het ongewenst dat een ambtenaar – ook in privésituaties – willens en wetens in omgevingen met personen verkeert, die min of meer structureel normen en wetten overtreden. Het lidmaatschap van een vereniging waarvan de leden crimineel gedrag vertonen, is als een dergelijke situatie te beschouwen. Dit schaadt en schendt het vertrouwen in het ambt en de overheid. Het spreekt voor zich dat deze ongewenstheid in elk geval van toepassing is op lidmaatschap van zogenoemde Outlaw motorclubs of wel een 1%-motorclub. Deze kenmerken zich immers door het feit dat zij zich erop laten voorstaan dat hun leden min of meer structureel normen en wetten overtreden.
Integriteitsbeleid bij de overheid is gekoppeld aan goed ambtenaarschap en goed werkgeverschap. Deze begrippen zijn verankerd in artikel 125ter van de Ambtenarenwet. Goed ambtenaarschap houdt onder meer in dat de ambtenaar zorgvuldig en zich van zijn verantwoordelijkheid bewust, omgaat met bevoegdheden, middelen en informatie en het algemeen belang dat hij dient, leidend laat zijn. Tevens dient de ambtenaar in staat te zijn verleidingen te weerstaan en, beter nog, te voorkomen dat hij in risicovolle situaties terecht komt. Ook onderdeel van het goed ambtenaarschap is dat de ambtenaar de regels interpreteert naar de letter èn de geest; dat hij een zorgvuldige afweging maakt van de legitieme rechten, belangen en verwachtingen, ook in situaties waarbij het niet (onmiddellijk) duidelijk is wat de juiste keuze is. Daarnaast dient de ambtenaar bereid te zijn om zijn overwegingen (vooraf dan wel achteraf) te toetsen en daarover verantwoording af te leggen. Een ambtenaar kan disciplinair worden gestraft wegens plichtsverzuim wanneer hij zich niet gedraagt zoals dat van een goed ambtenaar mag worden verwacht.
Bij de invulling van het goed ambtenaarschap mogen aan sommige functies zwaardere eisen worden gesteld. Dat is bijvoorbeeld het geval bij vertrouwensfuncties.
Het als overheidswerkgever maatregelen overwegen en nemen, die de persoonlijke levenssfeer van ambtenaren aangaan, veronderstelt een zorgvuldige afweging van belangen. De wetgever heeft deze belangenafweging neergelegd in de Ambtenarenwet. Enerzijds dient een ambtenaar zich conform artikel 125a van de Ambtenarenwet te onthouden van de uitoefening van het recht van vereniging en vergadering, indien door uitoefening van deze rechten de goede vervulling van zijn functie of de goede functionering van de openbare dienst, voor zover deze in verband staat met zijn functievervulling, niet in redelijkheid zou zijn verzekerd. Anderzijds dient de overheid als werkgever zich conform artikel 125ter Ambtenarenwet als goed werkgever te gedragen. Dit betekent in casu dat de overheidswerkgever een zorgvuldige afweging moet maken, indien hij constateert dat een ambtenaar zich begeeft in een ongewenste omgeving. Het ambtenarenrecht en het integriteitsbeleid bieden voldoende mogelijkheden om als werkgever maatregelen te nemen als sprake is van plichtsverzuim. Strafontslag is daarbij de meest zware maatregel. Ook is ontslag wegens ongeschiktheid mogelijk.

Vraag 4

Deelt u de mening dat leden van organisaties die in verband worden gebracht met criminele activiteiten niet in overheidsdienst zouden moeten zijn? Zo ja, over welke mogelijkheden beschikken overheidswerkgevers om dergelijke ambtenaren te ontslaan? Op welke juridische grondslag kan een dergelijk ontslag worden gebaseerd? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Is er een verschil tussen de overheid als werkgever en particuliere werkgevers als het gaat om het verlenen van ontslag aan leden van bijvoorbeeld de Hells Angels of Satudarah? Zo ja, waaruit bestaat dat verschil?

In essentie dient ook in de markt een werknemer zich als een goed werknemer te gedragen en dat houdt in dat hij zijn werkgever geen schade moet berokkenen. De afweging kan echter bij een marktwerkgever tot een andere uitkomst leiden, omdat het oordeel afhankelijk is van taken en functie.

Vraag 6

Bent u bereid na te gaan of en in hoeverre ook de rijksoverheid ambtenaren in dienst heeft die lid zijn van motorclubs die in verband worden gebracht met criminele activiteiten?

In antwoord op de vragen 3 en 4 hebben wij reeds aangegeven dat het lidmaatschap van een 1%-motorclub voor iemand in overheidsdienst onwenselijk is.
De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties zal in zijn contacten met de medeoverheden de norm uitdragen dat ambtenaren ook in privésituaties niet willens en wetens in omgevingen met personen verkeren, die min of meer structureel normen en wetten overtreden en hen verzoeken hieraan aandacht te besteden in bijvoorbeeld de gedragscodes.
De minister voor Wonen en Rijksdienst zal bezien op welke wijze hij deze norm meeneemt bij een actualisatie van de Modelgedragscode Integriteit Sector Rijk. Vooruitlopend hierop zal door de mnister voor Wonen en Rijksdienst door middel van een circulaire de sector Rijk worden geïnformeerd over deze norm.
Als signalen daar aanleiding toe geven zullen leidinggevenden hun medewerkers op een dergelijk lidmaatschap aanspreken en met hen in gesprek gaan over de vraag of dat lidmaatschap al dan niet verenigbaar is met de ambtelijke functie en over eventuele consequenties voor de ambtelijke functie.
Gelet op het voorgaande achten wij een onderzoek als door vragenstellers voorgesteld niet nodig. Met de nu in gang gezette maatregelen zal het doel dat wordt nagestreefd naar onze mening worden bereikt.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het rapport «Investeringen Nederlandse financiële instellingen in bedrijven die communicatieapparatuur aan Syrië leverden» door IKV Pax Christi en Oxfam Novib van 17 januari 2013?1

Ja.

Vraag 2

Bent u van mening dat banken en pensioenfondsen die investeren in bedrijven die communicatieapparatuur leveren, hun invloed kunnen gebruiken om deze bedrijven aan te sporen tot beleidsveranderingen, om zo te voorkomen dat deze bedrijven (wapen)technologie leveren aan regimes waarvan bekend is dat zij een slechte staat van dienst hebben op het gebied van mensenrechten?

Het uitoefenen van invloed door financiële instellingen op bedrijven om die bedrijven aan te sporen geen technologie te leveren aan regimes met een slechte staat van dienst op het gebied van mensenrechten behoort tot maatschappelijk verantwoord ondernemen. De regering hanteert het uitgangspunt dat maatschappelijk verantwoord ondernemen een onderwerp is waar de financiële sector zelf verantwoordelijkheid dient te nemen. De mate waarin het aanwenden van invloed door middel van het wel of niet doen van investeringen belangrijk kan zijn, hangt af van de relatie tussen de financiële instelling en het betrokken bedrijf. Het kabinet verwacht dat ook financiële instellingen bij het aanwenden van deze invloed de OESO Richtlijnen voor Multinationale Ondernemingen als uitgangspunt nemen.

Vraag 3

Hoe belangrijk denkt u dat het aanwenden van de invloed door banken en investeerders op de genoemde bedrijven kan zijn om te voorkomen dat technologie wordt gebruikt voor schendingen van mensenrechten in landen als Syrië? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Kunt u de Kamer informeren over de maatregelen die de Nederlandse regering op Europees niveau kan voorstellen om het risico te beperken dat technologie wordt geëxporteerd en zal worden gebruikt voor de schending van mensenrechten, al dan niet in het kader van due dilligence beleid? Ziet u, naar aanleiding van het rapport door IKV Pax Christi en Oxfam Novib, redenen om nieuwe maatregelen ter beperking van dit risico in te voeren? Kunt u uw antwoord toelichten?

Nederland heeft in Europees verband voorgesteld om een bepaling toe te voegen aan de dual-useverordening die het mogelijk maakt om de export van goederen en technologie te verbieden indien het vermoeden bestaat dat deze zullen worden ingezet voor mensenrechtenschendingen. Daarnaast steunt Nederland de voorstellen in de internationale exportcontroleregimes om bepaalde gevoelige goederen en technologie onder een generieke vergunningplicht te brengen. De goederenlijsten van de exportcontroleregimes worden geconsolideerd op Europees niveau, en samengebracht in de dual-useverordening.
Op dit moment ligt er een voorstel van de Commissie tot aanpassing van de dual-useverordening. Het doel van deze aanpassing is om het actualiseren van de goederenlijsten bij de verordening, wat nu via de normale wetgevingsprocedure verloopt, te vereenvoudigen en te bespoedigen. Het EP heeft een aantal amendementen op dit voorstel aangenomen, waaronder het toevoegen van een bepaling op het gebied van internetfilters en communicatie-apparatuur zoals Nederland die ook heeft voorgesteld. Veel lidstaten geven echter de voorkeur aan het loskoppelen van de procedurele aanpassingen met betrekking tot de lijsten en de inhoudelijke aanpassingen. In 2011 heeft de Commissie een groenboek exportcontrole gepubliceerd. Men verwacht dat de inhoudelijke discussie die naar aanleiding van dit groenboek en de reacties daarop in 2013 en 2014 tot inhoudelijk aanpassing van de verordening zal leiden. Nederland wil dit liever niet afwachten, maar vertegenwoordigt daarmee een minderheidsstandpunt.
Sommige Lidstaten, waaronder Nederland, kunnen gebruik maken van een artikel in de dual-useverordening die lidstaten een nationale bevoegdheid biedt om, via een ministeriële regeleling, goederen en technologie onder een vergunningplicht te brengen als deze gebruikt kunnen worden voor mensenrechtenschendingen. Omdat niet alle Lidstaten deze mogelijkheid kunnen of willen gebruiken, en omdat er geen waarborgen zijn voor de geharmoniseerde toepassing van deze bepaling, zal Nederland zich in blijven zetten voor eerdergenoemde bepaling.
Specifiek ten aanzien van Syrië geldt via de sanctieverordening een verbod op de verkoop, levering, overdracht en export, direct of indirect, van goederen en technologie voor monitoring van (internet)communicatie waarmee de Syrische bevolking kan worden onderdrukt. Deze goederen staan in bijlage V van Verordening 36/2012. Ook geldt een verbod op het geven van technische of financiële bijstand bij en het leveren van tussenhandeldiensten bij deze goederen;

Vraag 5

Bent u bekend met de Digital Freedom Strategy resolutie zoals aangenomen in het Europees Parlement in december 2012, die o.a. oproept tot een verbod op export van repressieve technologieën en diensten aan autoritaire regimes?2 Wat is uw oordeel over deze resolutie?

Ja. De Digital Freedom Strategy is geheel in overeenstemming met het Nederlandse beleid op dit punt, net als de bredere, geïntegreerde agenda van de strategie om internetvrijheid te bevorderen. Nederland behoudt deze kabinetsperiode zijn ambitie om wereldwijd leidend te zijn bij de bevordering van internetvrijheid als voorzitter van de Freedom Online Coalitie, donor van een breed palet aan projecten uit het Mensenrechtenfonds en aanjager van het debat over internetvrijheid in multilaterale fora.

Vraag 6

Bent u van plan het voorstel van het Europees Parlement aan de Europese Commissie te ondersteunen om nieuwe regulering te ontwerpen voor de export van «dual use» technologie? Indien neen, waarom niet? Indien ja, hoe bent u van plan dit vorm te geven?

Ja. Zie ook het antwoord op vraag 4.