Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Nederland geeft 3 miljoen aan Gaza»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de raketbeschietingen op Israël door het Hamas-bestuur van Gaza verwerpelijk zijn?

Het kabinet veroordeelt de raketbeschietingen op Israël door Hamas en andere organisaties, zoals Palestinian Islamic Jihad.

Vraag 3

In hoeverre deelt u de mening dat er geen cent ontwikkelingshulp (in welke vorm dan ook) gegeven moet worden aan een gebied dat bestuurd wordt door de terroristen van Hamas?

Het kabinet houdt de Palestijnse burgerbevolking niet collectief verantwoordelijk voor het handelen van Hamas. Het kabinet ziet geen reden de burgerbevolking van Gaza hulp te ontzeggen.

Vraag 4

Bent u bereid terug te komen op het voornemen om miljoenen euro's te geven en tevens bereid uw collega's uit andere landen aan te sporen hetzelfde te doen?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 1

Wat is uw reactie op de artikelen «De Amerikaanse concerns Google, Starbucks en Amazon moeten zich voor een Britse parlementaire commissie verantwoorden voor belastingontwijking»1 en «Concerns zoeken fiscale vluchtroute in Nederland»?2 Kunt u uitgebreid ingaan op alle genoemde feiten en beweringen in deze artikelen?

Artikel 67 van de Algemene Wet inzake Rijksbelastingen staat mij niet toe een oordeel geven over de belastingpositie van een individueel bedrijf. Het lijkt mij ook niet gepast een oordeel te geven over belastingzaken in een ander land.

Vraag 2

Deelt u de mening van de Britse voorzitter van de parlementaire commissie, mevrouw Margaret Hodge, dat de handelswijze van de genoemde Amerikaanse concerns kan worden gekwalificeerd als immoreel gedrag? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Hoe kwalificeert u de opstelling van Nederland, zoals deze wordt beschreven in beide genoemde artikelen?

De in de artikelen gegeven beschrijving van de opstelling van Nederland is niet juist. Nederland heeft niet tot doel belastingontwijking ten laste van het Verenigd Koninkrijk te faciliteren. De Nederlandse Belastingdienst past de geldende wet- en regelgeving toe en is dienstverlenend bij het verstrekken van zekerheid vooraf over toepassing van de regels.
Het is niet gebruikelijk dat daaraan de voorwaarde wordt gekoppeld dat het standpunt van de Belastingdienst niet openbaar gemaakt kan worden.

Vraag 4

Waarom werken de Nederlandse overheid en de Nederlandse Belastingdienst mee aan de mogelijkheid voor internationale concerns om belasting te ontwijken?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Kunt u aangeven hoe de constructie van het onderbrengen van merken van internationale concerns in Nederland werkt en wat de vastgestelde bijbehorende belastingtarieven zijn? Hoe wijkt deze constructie af ten opzichte van de mogelijkheden in ons omringende landen?

Het onderbrengen door een internationaal concern van merkenrechten in Nederland kan bezwaarlijk als een constructie worden aangemerkt.
Elk internationaal concern heeft de vrijheid zijn bedrijfsactiviteiten daar uit te voeren en de voor deze bedrijfsactiviteiten benodigde activa daar onder te brengen waar het hem goeddunkt. Als hij dat in Nederland doet kan het concern zekerheid vooraf krijgen over de wijze waarop op dat activum kan worden afgeschreven en, wanneer hij het activum verkrijgt van een verbonden partij, welke prijs de Belastingdienst zakelijk vindt. Er wordt nooit afgeweken van het wettelijke belastingtarief.

Vraag 6

Wordt wel eens via een tax-ruling afgeweken van het vastgestelde belastingtarief? Zo ja, is hier dan sprake van een standaard korting of verschilt dit weer per internationaal concern?

Nee.

Vraag 7

Zijn er internationale concerns aan wie een belastingkorting is gegeven? Zo ja, welke?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 8

Kunt u een voorbeeld laten zien van een tax-ruling aan een internationaal concern betreffende de royalty’s?

Er is geen eenduidig begrip «tax-ruling betreffende de royalty’s».
Wanneer een Nederlandse belastingplichtige een activum ter beschikking stelt van een verbonden vennootschap zal hij daarover een zakelijke vergoeding moeten verantwoorden in zijn belastingaangifte. Van de belastingdienst kan hij zekerheid krijgen over een zakelijke vergoeding voor de in Nederland verrichte dienst.
Mede in reactie op vraag 5 ben ik overigens graag bereid een technische briefing over de APA-/ATR praktijk door de Belastingdienst voor u te laten verzorgen.

Vraag 9

Kunt u aangeven wat de opbrengsten zijn van de belasting op royalty’s van internationale concerns die door Nederland gesluisd worden? Kunt u eventueel aangeven welk bedrag Nederland misloopt door eventuele kortingen?

Nee. De Belastingdienst houdt dit niet apart bij.
Nederland loopt geen belastinginkomsten mis aangezien er geen kortingen worden gegeven.

Vraag 10

Gaat u tegen deze belastingontwijking maatregelen nemen? Zo ja, wat zijn deze maatregelen en wanneer gaat u die nemen? Zo nee, waarom niet?

Er zijn recentelijk initiatieven ontplooid bij de Europese Commissie en bij de OESO om mogelijke belastingontwijking te analyseren en om naar maatregelen te zoeken. Daaruit blijken geen signalen dat er internationale onvrede is over de rol van Nederland bij mogelijke belastingontwijking. Nederland gaat actief in die projecten participeren. In mijn brief (Kamerstuk II 25 087, nr. 34) aan uw kamer van 17 januari 2013 ben ik overigens dieper op dit vraagstuk ingegaan.

Vraag 11

Zijn er landen die officieel hebben geklaagd over constructies die via Nederland mogelijk zijn? Zo ja, welke landen? Zo nee, is het bij u bekend dat er internationaal onvrede is?

Zie antwoord vraag 10.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Discussie over gasfonds opgerakeld»?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat u aan een voorstel werkt voor een nieuw gasfonds? Zo ja, kunt u dit voorstel motiveren en de werking van het fonds toelichten? Klopt het dat gedacht wordt aan het opzetten van een «sovereign wealth fund»?

In het kader van de gasrotonde is door een werkgroep gekeken op welke wijze de communicatie rondom mijnbouwactiviteiten en het draagvlak hiervoor verbeterd zouden kunnen worden. Deze werkgroep bestond uit vertegenwoordigers van diverse overheden, industrie, milieufederatie en wetenschap. Deze werkgroep heeft een aantal voorstellen gedaan, waaronder het voorstel om een deel van opbrengsten uit gaswinning in een fonds te storten, waaruit lokale, bijvoorbeeld duurzame energieprojecten gefinancierd kunnen worden.
Tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van de Nederlandse Olie en Gas Exploratie en Productie Associatie (Nogepa), die in het bovengenoemde artikel wordt genoemd, heeft de directeur-generaal Energie, Telecom en Mededinging van het Ministerie van Economische Zaken gerefereerd aan de voorstellen van deze werkgroep. In deze toespraak is het idee van het oprichten van een nieuw fonds niet «geponeerd», zoals de schrijver van het artikel «Discussie over gasfonds opgerakeld» beweert2. In deze toespraak is ook nadrukkelijk gezegd dat het in eerste instantie aan de industrie zelf is om de financiële middelen te vinden om een dergelijk fonds op te richten, indien zij dat zou willen, om onder andere de betrokkenheid van de bevolking bij de productie van gas te vergroten.
Ik ben nu bezig de voorstellen van de werkgroep te bestuderen en zal daarna beslissen welke opgepakt zullen worden voor nadere uitwerking. Ik zal ook de Tweede Kamer per brief informeren over wat ik met de voorstellen ga doen. Ik streef ernaar dit voor de begrotingsbehandeling te doen.

Vraag 3

Op welke wijze benutten andere landen met eindige, natuurlijke hulpbronnen, zoals bijvoorbeeld Noorwegen, de baten die deze bronnen opleveren? Worden deze baten in fondsen ingebracht en het rendement daarvan benut? Wat kan Nederland leren van deze landen?

Inkomsten vanuit natuurlijke hulpbronnen kunnen en worden door landen op verschillende manieren gebruikt. Mogelijkheden zijn onder andere het inzetten voor structurele investeringen in de economie, het opbouwen van een financieel fonds (een zogenaamd «Sovereign Wealth Fund») of voor aflossing van de staatsschuld.
Twee Europese voorbeelden zijn het Verenigd Koninkrijk en Noorwegen. In het Verenigd Koninkrijk is de winning van olie en gas geheel geprivatiseerd en verkrijgt de overheid via belastingheffing inkomsten die direct naar de overheidsbegroting gaan. Net als in Nederland is in Noorwegen ook de staat betrokken bij de winning van olie en gas. De baten (belastingen, licenties en dividend) gaan naar een sovereign wealth fund, het in 1990 opgerichte Petroleum Fund of Norway dat sinds 2006 deel uitmaakt van het Government Pension Fund. Het fonds belegt vooral in aandelen en onroerend goed en is gericht op rendement op de lange termijn, als een spaarpot voor de komende generaties.
Belangrijkste les vanuit andere landen en uit het verleden is dat inkomsten uit natuurlijke hulpbronnen niet moeten worden gebruikt voor uitgaven waarmee een permanente verhoging van de welvaartstaat wordt gecreëerd tot een niveau dat onhoudbaar wordt zodra de hulpbronnen opdrogen (de zogenaamde «Dutch disease»).

Vraag 4

In hoeverre wordt door de regering rekening gehouden met terugvallende aardgasbaten in de komende jaren en de effecten daarvan voor de begrotingen?

De meerjarenraming van de aardgasbaten voor 2012 en verder zijn opgenomen in de Miljoenennota (pagina 58 e.v.) en in de EZ-begroting (o.a. pagina 61 en 71). Deze meerjarenraming van de aardgasbaten is gebaseerd op het meest recente scenario van het CPB uit de concept-Macro Economische Verkenning (MEV). De bepalende factoren hierbij zijn de aardgasprijs en het volume van de verkopen. De aardgasprijs is gerelateerd aan enerzijds de prijs van olie in dollars in combinatie met de euro/dollar-koers en anderzijds aan de prijs van gas die onafhankelijk van de olieprijs op de markt tot stand komt op onder andere gasbeurzen. De verwachte productievolumes dalen in de loop van de periode van de meerjarenraming. Hierdoor wordt er rekening gehouden met terugvallende aardgasbaten.
De begrotingsregels van het kabinet bepalen dat delfstofbaten, waartoe de aardgasbaten behoren, tot de niet-kaderrelevante uitgaven en niet-belastingontvangsten worden gerekend. Dit betekent dat eventuele mee- en tegenvallers die zich in de toekomst ten opzichte van de huidige meerjarenraming voordoen, niet van invloed zijn op de (inkomsten- en) uitgavenkaders, maar direct doorwerken in het EMU-saldo en de EMU-schuld. Eventuele toekomstige mee- en tegenvallers in de aardgasbatenraming hebben derhalve geen effect op de departementale begrotingen, die binnen de vastgestelde kaders zijn opgesteld. Voorwaarde hierbij is wel dat het kabinet blijft voldoen aan de Europese begrotingsafspraken.

Vraag 5

Wat vindt u van de aanbeveling in de studie van De Nederlandse Bank uit 2008 «De Nederlandse gasbaten en het begrotingsbeleid: theorie versus praktijk» om de aardgasbaten niet te gebruiken voor de financiering van de lopende begroting, maar te gebruiken voor een financieel fonds waarvan het rendement naar de schatkist vloeit?

In 2008 heeft het kabinet gereageerd op de studie van De Nederlandsche Bank (Kamerstuk 31 700 nr. 44). Daarin heeft het kabinet destijds te kennen gegeven dat in het licht van begrotingsoverschotten en een gestaag dalende overheidsschuld de vraag naar de optimale vormgeving van vermogensbehoud een relevante is, die nadere studie verdient. In de beantwoording op de vragen «Aardgasinkomsten en een staatsfonds» (vragen 2012Z16568) is aangegeven hoe het kabinet invulling aan de nadere studie heeft gegeven.
Het huidige kabinet zet de lijn van het vorige kabinet voort om de aardgasbaten geheel ten goede te laten komen van de begroting. De aardgasbaten maken daarmee onderdeel uit van de integrale afweging van de overheidsfinanciën. Gezien de toename van de staatsschuld in recente jaren geniet de aflossing van de staatsschuld volgens het kabinet de voorkeur boven het instellen van een financieel fonds.

Vraag 6

Kunt u aangeven waarvoor de aardgasbaten in het verleden, op dit moment en in de toekomst zijn of worden gebruikt? Welk deel wordt gebruikt voor de lopende begroting en welk deel gaat naar het Fonds Economische Structuurversterking? Welke projecten zijn de afgelopen jaren uit dit fonds gefinancierd? Welke rendementen zijn op deze investeringen behaald?

Voor 1994 kwamen de aardgasbaten volledig ten goede van de lopende begroting. Van 1994 tot en met 2010 is een deel van de aardgasbaten ten goede gekomen aan het FES. In de jaarverslagen van het FES is het totaal aan projecten inclusief bedragen en verantwoording terug te vinden. Met ingang van 2011 is de voeding van het FES stopgezet waardoor er geen nieuwe projecten uit het Fonds Economische Structuurversterking meer plaatsvinden.

Vraag 7

Klopt het dat gasproducenten op vrijwillige basis een bijdrage zouden kunnen gaan leveren aan een nieuw op te richten gasfonds? Of is er ook sprake van een verplichte, fiscale bijdrage door gasproducenten?

Het gasfonds is voorgesteld door de werkgroep die ik noemde in het antwoord op vraag 2. Dit gasfonds zou een privaat fonds van de gasproducenten zijn waar zij zelf de financiële bijdragen aan leveren. Het voorstel noemt onder andere dat met het fonds lokale, bijvoorbeeld duurzame energieprojecten gefinancierd kunnen worden.
Ik bestudeer nu de voorstellen van de werkgroep en zal de Tweede Kamer informeren over mijn reactie. Ik streef ernaar u mijn reactie voor de begrotingsbehandeling te sturen.

Vraag 8

Deelt u de stelling in het artikel dat voor een dergelijk gasfonds geen additionele belastingmaatregelen nodig zijn en dat onze gastoekomst moet worden heroverwogen?

Zie het antwoord op vraag 7.

Vraag 9

Bent u bereid te onderzoeken of een dergelijk gasfonds gebruikt kan worden om de investeringen in een duurzame en betaalbare energievoorziening en energiebesparing te financiëren?

Zie het antwoord op vraag 7.

Vraag 10

Bent u bereid deze vragen te beantwoorden vóór de begrotingsbehandeling 2013 van uw ministerie?

Ja.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het artikel «Beerput sociale werkplaats geopend: werknemers getreiterd»?1

Ja.

Vraag 2

Bent u (ook) geschrokken van het in bedoeld artikel omschreven klaarblijkelijk stelselmatig treiteren en kleineren van mensen die vaak minder weerbaar zijn dan andere werknemers? Wat vindt u van dergelijk gedrag?

Dergelijk gedrag is verwerpelijk. Uitgezocht moet worden of de signalen een accurate beschrijving van gedrag zijn.

Vraag 3

Heeft u de indruk dat in sociale werkplaatsen in dit opzicht sprake is van een (mogelijk) structureel probleem? Zo ja, welke rol ziet u voor u zelf weggelegd in het aanpakken daarvan? Zo nee, bent u dan bereid onderzoek te verrichten naar dergelijk (wan)gedrag dan wel cao-partijen te verzoeken in overweging te nemen tijdens hun momenteel plaatsvindende onderhandelingen aandacht aan een en ander te besteden?

Ik wil niet speculeren over het wel of niet voorkomen van misstanden bij Sw bedrijven. Ik kan dat uiteraard niet uitsluiten. In voorkomende gevallen kunnen werknemers een klacht indienen bij de Inspectie SZW die daarop een onderzoek zal doen.
Intimidatie van werknemers door collega’s of leidinggevenden is een vorm van interne agressie. Werkgevers hebben een zorgplicht voor hun werknemers en zijn volgens de Arbowet verplicht om een beleid te voeren ter vermindering van psychosociale arbeidsbelasting. Werknemers kunnen een klacht indienen bij de Inspectie SZW als ze weten of vermoeden dat hun werkgever zich niet aan de wet houdt. De Inspectie zal daarop een onderzoek doen. In het specifieke geval van de sociale werkvoorziening in Schiedam is overigens geen klacht ingediend bij de Inspectie. Wsw-werknemers zijn in dienst van de gemeente. De colleges van B en W zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de Wsw. Uit navraag blijkt dat de gemeente Schiedam reeds maatregelen heeft getroffen en een onderzoek heeft gestart. In de afspraken rond de cao ben ik geen partij. Ik ga ervan uit dat cao partijen op een verantwoorde manier afspraken over gezond en veilig werken maken.

Vraag 4

Bent u, mede tegen de achtergrond van het uit de afspraken in het regeerakkoord voortvloeiende extra aan de slag gaan van mensen met een beperking in het reguliere bedrijfsleven, voornemens (extra) aandacht te besteden aan de bejegening van mensen met een beperking door collega's en leidinggevenden? Zo ja, op welke wijze? Zo nee, waarom niet?

Het kabinet zet erop in om zoveel mogelijk mensen bij een gewone werkgever aan de slag te krijgen. Uitgangspunt is dat alle mensen, met en zonder beperking, volwaardige burgers zijn en volwaardig mee moeten kunnen doen of participeren in de samenleving. Een bejegening, die ook geldt in het reguliere verkeer tussen werkgevers en werknemers, maakt daarvan onderdeel uit.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht op de website van de Nationale Ombudsman van 20 november 2012, waarin staat dat naar zijn oordeel deurwaarders en overheidsinstanties de beslagvrije voet te laag vaststellen?

Ja.

Vraag 2

Onderschrijft u de stellingname dat deurwaarders de beslagvrije voet te laag vaststellen? Wat vindt u van het oordeel van de Nationale Ombudsman? Welke maatregelen bent u voornemens te nemen om te voorkomen dat dit blijft voorkomen?

Ik onderschrijf dat ook voor schuldenaren een bestaansminimum te allen tijde moet worden gegarandeerd. Ik acht het dan ook van belang dat de waarborg in de vorm van de beslagvrije voet wordt gehandhaafd.
Op basis van gegevens zoals de samenstelling van het huishouden, inkomsten en uitgaven (vooral woonlasten en ziektekosten) kan de gerechtsdeurwaarder op goede wijze de beslagvrije voet berekenen. Deze gegevens zullen doorgaans van de schuldenaar moeten komen; zijn of haar medewerking is onontbeerlijk voor een correcte berekening van de beslagvrije voet. Dit betekent enerzijds dat de gerechtsdeurwaarder duidelijk om de vereiste informatie dient te vragen. Recent heeft de Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders (KBvG) een juridische bijsluiter ontwikkeld die zonder juridisch jargon aan de schuldenaar duidelijk maakt wat er van hem of haar wordt verwacht. Anderzijds is het aan de schuldenaar om tijdig na het door de gerechtsdeurwaarder gedane verzoek de gevraagde informatie te verschaffen, zodat de gerechtsdeurwaarder de juiste berekening maken kan.
Ontbreken de bij de schuldenaar opgevraagde gegevens, dan zal de gerechtsdeurwaarder de beslagvrije voet moeten schatten. Bij het ontbreken van de partnergegevens zal hij op grond van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering de beslagvrije voet moeten halveren. Als de schatting te laag uitvalt, heeft de schuldenaar de gelegenheid om correctie te verzoeken onder overlegging van de voor een correcte vaststelling van de beslagvrije voet benodigde gegevens. Ik roep schuldenaren dan ook op om op te komen voor hun beslagvrije voet door tijdig de door de gerechtsdeurwaarder gevraagde gegevens te verschaffen dan wel correctie te vragen van een al vastgestelde beslagvrije voet.
Om het werk van gerechtsdeurwaarders gemakkelijker te maken en hen beter in staat te stellen de beslagvrije voet te berekenen, ben ik met het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de KBvG in overleg. Het gaat daarbij onder andere over de haalbaarheid van een register waarin in ieder geval alle ten laste van een schuldenaar gelegde beslagen worden geregistreerd. Dit kan leiden tot een beter inzicht in de aflossingscapaciteit van de schuldenaar, en was een van de aanbevelingen uit het rapport «Paritas Passé» van eerder dit jaar. Over de uitkomsten van dit overleg zal uw Kamer naar verwachting begin volgend jaar worden bericht in het kader van de kabinetsreactie op het genoemde rapport.

Vraag 3

Bent u bereid dit onderwerp te bespreken met de Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders en de Kamer over de uitkomst van dat overleg te informeren? Op welke termijn mag de Kamer de uitkomst van dat gesprek vernemen?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Bij welke instanties, naast gemeenten met hun gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens (GBA), wordt er geregistreerd welke personen een dubbele nationaliteit hebben en voor welke instanties is het van invloed voor die registratie als men stopt met de registratie in het GBA?

Welke instanties in hun registraties gegevens over de meervoudige nationaliteit (gegevens over de vreemde nationaliteit naast de gegevens over de Nederlandse nationaliteit) registreren, hangt af van de verschillende werkprocessen van de vele afzonderlijke instanties. Tijdens de voorbereiding van de nota van wijziging bij het wetsvoorstel Basisregistratie personen (Brp) inzake de beperking van de registratie van de meervoudige nationaliteit in de Brp is niet gebleken dat de gevolgen van de beperking van de registratie van de meervoudige nationaliteit in de Brp van grote invloed zullen zijn voor uitvoering van de taken.

Vraag 2

Hoeveel mensen hebben aangegeven dat zij problemen ondervinden met de huidige registratie van de dubbele nationaliteit en in welke rapporten zijn die cijfers terug te vinden?

Er is geen kwantitatief onderzoek gedaan naar hoeveel mensen problemen ondervinden met de huidige registratie van de meervoudige nationaliteit. Wel heeft een quickscan onder gemeenten in 2009 uitgewezen dat bijna 10% van de gemeenten in het jaar voorafgaand aan de quickscan klachten heeft ontvangen over de registratie van de meervoudige nationaliteit in de GBA. Daarnaast is in deze quickscan naar voren gekomen dat er personen zijn die zich uitsluitend Nederlander voelen en niet met een vreemde nationaliteit in de bevolkingsadministratie geregistreerd willen worden. Naar de mening van het kabinet is er dan ook sprake van een probleem dat om een oplossing vraagt.

Vraag 3

Bij welke instantie(s) wordt er nu en na het schrappen van de registratie van de dubbele nationaliteit in het GBA, informatie opgevraagd over de nationaliteit(en) om te bepalen of iemand gedenaturaliseerd kan worden?

De IND gebruikt de gegevens over de vreemde nationaliteit naast de gegevens over de Nederlandse nationaliteit uit de GBA in een beperkt aantal gevallen bij de uitvoering van de Rijkswet op het Nederlanderschap. Na het beperken van de registratie van de meervoudige nationaliteit zal, voor die gevallen waarin de gegevens over de vreemde nationaliteit naast de Nederlandse nationaliteit niet meer in de Brp, de beoogd opvolger van de GBA, zijn opgenomen, de IND ingeval van denaturalisatie de informatie gebruiken uit het dossier van de betreffende persoon waarover de IND al beschikt.

Vraag 4

Op welke wijze zal er na het schrappen van de registratie van de dubbele nationaliteit in het GBA worden bijgehouden hoeveel en welke mensen een dubbele nationaliteit hebben?

Dat hangt af van de afzonderlijke werkwijzen van de instanties die de gegevens over de meervoudige nationaliteit nodig hebben voor de uitvoering van hun taken. Sommige instanties zullen deze gegevens voor zichzelf bijhouden. Andere instanties zullen op het moment dat de gegevens nodig zijn een onderzoek instellen.

Vraag 1

Wat is uw reactie op de geconstateerde misstanden bij de sociale werkplaats in Schiedam waar werknemers jarenlang zijn getreiterd en geïntimideerd door de leiding, te zwaar werk moesten verrichten, voor schut werden gezet, aan het werk moesten terwijl zij ziek waren en machtsmisbruik en een falende leiding zouden hebben ondergaan? Wanneer zijn de eerste meldingen van werknemers binnengekomen en bij wie? Hoe is hierop gereageerd?1 2

Ik vind het gedrag zoals dat uit de berichtgeving naar voren komt verwerpelijk. Uitgezocht moet worden of het een accurate beschrijving betreft.
Ik heb over de berichtgeving navraag gedaan bij de gemeente Schiedam. Daaruit blijkt het volgende:
De signalen zijn binnengekomen bij de vertrouwenspersoon van de gemeente. Op 2 november 2012 zijn naar aanleiding van ernstige signalen over intimidatie de directeur en vier medewerkers van BGS door de gemeente Schiedam op non-actief gesteld. Het personeel is direct op de hoogte gesteld van de maatregelen. De gemeentesecretaris van de gemeente Schiedam heeft op 2 november voorlopig de taken van de directeur overgenomen.
Met ingang van 9 november is er een officieel meldpunt ingesteld voor medewerkers van de Berckenrode groep Schiedam (BGS). Op 12 november benoemde het college van Schiedam een interim directeur voor de BGS.
Op 13 november stelde het college een commissie in die het onderzoek gaat leiden naar de vermeende integriteitschendingen bij de BGS. De commissie zal naar aanleiding van de ontvangen meldingen een persoonsgericht onderzoek doen naar het vermeend schenden van de Gedragscode Integriteit Schiedam door de vijf personen. Ook wordt onderzocht in hoeverre in een eerder stadium meldingen zijn gedaan die in dit kader relevant zijn.

Vraag 2

Welke mogelijkheden hebben werknemers van een sociale werkvoorziening om zich tegen dergelijke mensonterende toestanden te verzetten? Deelt u de mening dat werknemers klachten en misstanden bij een onafhankelijk meldpunt moeten kunnen melden? Zo ja, welke rol zouden gemeenten hierbij moeten spelen? Zo nee, waarom niet?

Intimidatie van werknemers door collega’s of leidinggevenden is een vorm van interne agressie. Werkgevers hebben een zorgplicht voor hun werknemers en zijn volgens de Arbowet verplicht om een beleid te voeren ter vermindering van psychosociale arbeidsbelasting, hetgeen omvat de onderwerpen agressie en geweld, seksuele intimidatie, pesten, discriminatie en werkdruk. Tot de maatregelen behoren het opstellen van een gedragscode, het aanstellen van een vertrouwenspersoon, het inrichten van een meldings- en registratie-systeem, klachtenprocedure en klachtencommissie en het (laten) verzorgen van training en onderricht van werkgevers en werknemers. Werknemers kunnen een klacht indienen bij de Inspectie SZW als ze weten of vermoeden dat hun werkgever zich niet aan de wet houdt. De Inspectie zal daarop onafhankelijk een onderzoek doen.

Vraag 3

Acht u het waarschijnlijk dat – in navolging van BSG Schiedam, Pauw Bedrijven in Nieuwegein en Pantar in Amsterdam, ook bij andere sociale werkplaatsen in Nederland dergelijke misstanden aan de orde zijn? Zo ja, bij welke bedrijven? Zo nee, waarom niet? Bent u bereid om een onderzoek in te stellen naar de arbeidsomstandigheden en veiligheid in sociale werkplaatsen en ervaringen van werkers?

Ik wil niet speculeren over het wel of niet voorkomen van misstanden bij Sw bedrijven. Ik kan dat uiteraard niet uitsluiten. In voorkomende gevallen kunnen werknemers een klacht indienen bij de Inspectie SZW die daarop een onderzoek zal doen.

Vraag 4

Ziet u een relatie tussen de forse bezuinigingen op de sociale werkplaatsen van de afgelopen jaren op de begeleiding, het verminderen van budget voor werkplekaanpassingen en de onveilige situaties in sociale werkplaatsen? Zo ja, wat gaat u hiertegen doen? Zo nee, waarom niet?

Nee. Een correcte bejegening van werknemers door collega’s of leidinggevenden dient in alle omstandigheden de normale standaard te zijn en is een kwestie van goed fatsoen.

Vraag 5

Bent u bereid om deze vragen voor het algemeen overleg over de Wsw en de Wajong op 22 november a.s. te beantwoorden?

Ja

Vraag 1

Kent u het bericht «Verpleegkundigen: werkdruk te hoog om pensioen te halen»?1

Het bericht is mij bekend.

Vraag 2

Wat is uw reactie op het feit dat 40 procent van de verpleegkundigen zegt er zeker van te zijn het werk niet tot het pensioen vol te kunnen houden en 28 procent daaraan twijfelt? Wat is uw reactie op het feit dat bij verzorgenden het beeld nog somberder is en dat maar liefst 51% zeker weet het werk niet vol te houden tot het pensioen?

De twee berichten waar u naar verwijst, hebben dezelfde bron, het Panel Verpleging & Verzorging van het NIVEL. Het verschil berust in verschillende invalshoeken op dezelfde gegevens. Het recente bericht van het NIVEL uit november legt een relatie met onder andere de werkdruk en de duurzame inzetbaarheid van verpleegkundigen. In het eerdere bericht uit januari bleek ook dat ongeveer 40% van de verpleegkundigen denkt niet in staat te zijn hun huidige werk tot het pensioen te kunnen doen. Maar omdat dit niet veel verschilt van het Nederlands gemiddelde, lag de nadruk in die berichtgeving op de conclusie dat juist door betere ondersteuning en aanpassing van het werk, relatief veel verpleegkundigen verwachten wel tot hun pensioen te kunnen werken.
Omdat verpleegkundigen belangrijk werk doen, moeten deze werknemers zoveel mogelijk voor de zorg behouden blijven. Het Panel Verpleging & Verzorging suggereert dat maatwerk daarbij van grote waarde kan zijn. Ik deel die conclusie. Het is de verantwoordelijkheid van werkgevers en werknemers gezamenlijk om het werk zo vorm te geven dat werknemers duurzaam inzetbaar blijven.

Vraag 3

Hoe verklaart u het verschil tussen de resultaten van dit NIVEL-onderzoek en de panelgegevens van begin dit jaar, waaruit blijkt dat veel verzorgenden best door willen werken tot hun 65ste, mits ze extra ondersteund zouden worden door de werkgever?2 Kunt u dit toelichten?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Zijn er cijfers beschikbaar over de uitstroom van personeel in de sector verpleging en verzorging? Hoe lang werken mensen gemiddeld in deze sector? In welke leeftijd is de uitstroom het grootst? Hoe groot is het aandeel 55-plussers in genoemde sector?

Het percentage Verpleegkundig, Verzorgend en Sociaal Pedagogisch (VOV) medewerkers in de Verpleging Verzorging en Thuiszorg (VVT) dat in 2010 de zorgsector heeft verlaten (inclusief gepensioneerden) is 6,1%. De gemiddelde periode dat VOV-personeel in de VVT werkzaam is, is 16,8 jaar. Bij werknemers ouder dan 25 jaar is de uitstroom in deze sector het grootst in de leeftijd 55–56 jaar (9,8%). 20,7% van het personeelsbestand in de sector VVT was in 2010 is ouder dan 55 jaar. Het aantal 55-plussers dat werkt in de zorg groeit de laatste jaren, vooral doordat de uittredeleeftijd in de zorg tussen 2007 en 2011 gestegen van 61 jaar naar ruim 63 jaar.

Vraag 5

Deelt u de mening dat het belangrijk is personeel in de zorg te behouden, enerzijds om de kwaliteit te garanderen en anderzijds om aan een toename van de zorgvraag te kunnen voldoen? Wat is uw inzet om het behoud van personeel in de zorg te verbeteren?

In het bericht stelt de onderzoeker dat zorgverleners die minder tevreden zijn met hun werk of die een hogere werkdruk ervaren, zich minder vaak in staat voelen door te werken tot hun pensioen dan degenen die meer tevreden zijn of een lagere werkdruk ervaren. Ik deel haar opvatting dat hier een aandachtspunt ligt voor werkgevers. Het is primair hun verantwoordelijkheid om, in samenwerking met werknemers, de werkdruk te beheersen en de werktevredenheid te verbeteren. De arbo-catalogi bieden hiervoor voldoende instrumenten. De Inspectie SZW controleert of werkgevers zich aan de arboregels houden.
Zoals eerder vermeld, is maatwerk essentieel om langer doorwerken in de zorg te stimuleren. Dat geldt overigens niet alleen voor de zorg, maar voor alle bedrijfstakken. In steeds meer zorg-CAO’s zijn door sociale partners inmiddels afspraken gemaakt om allerlei generieke (en daardoor weinig efficiënte) regelingen om te zetten in individuele arrangementen. Vanuit het kabinet wordt de duurzame inzetbaarheid van zorgpersoneel langs verschillende wegen gestimuleerd. De minister van SZW heeft een Europees Sociaal Fonds-regeling opgezet, gericht op versterking van de duurzame inzetbaarheid bij werkgevers, inclusief zorginstellingen. De Inspectie SZW zet zich de komende jaren extra in voor goede arbeidsomstandigheden met de sectoraanpak zorg en welzijn. Daarnaast ondersteunen we projecten van zorginstellingen op het gebied van duurzame inzetbaarheid. Hiervoor is jaarlijks € 1 miljoen beschikbaar. Verder ondersteunen we het regionale arbeidsmarktbeleid met € 30 miljoen voor de periode 2012–2015, waarin duurzame inzetbaarheid een prominente plaatst inneemt.

Vraag 6

Wat is uw reactie op het feit dat zorgverleners die voortdurend het gevoel hebben te weinig tijd te hebben voor cliënten, een verhoogd risico op voortijdige uitval hebben?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Wat is uw inzet om zorgverleners langer aan het werk te houden, hen de mogelijkheid te geven meer tijd aan cliënten te laten besteden en minder werkdruk te laten ervaren?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 8

Welke plannen steunt of initieert u om de beroepstrots onder verpleegkundigen en verzorgenden te vergroten?

Programma’s als «Excellente Zorg» en «In voor Zorg» stimuleren en appelleren direct en indirect aan de beroepstrots.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Pensioenfondsen weigeren premies te verlagen»?1

In het krantenbericht wordt gesteld dat pensioenfondsen de premies niet willen verlagen en de vrijvallende premieruimte willen gebruiken om hun financiële positie te verbeteren en kortingen voor de huidige gepensioneerden te voorkomen.
De Pensioenwet verplicht pensioenfondsen een feitelijke premie vast te stellen die tenminste kostendekkend is. Op het moment dat de fiscaal maximaal toegestane opbouwpercentages wettelijk worden verlaagd, daalt de kostendekkende premie van de (verlaagde) opbouw. De vaststelling van de feitelijke premie is echter niet alleen afhankelijk van de maximum opbouwpercentages. Sociale partners kunnen (binnen de grenzen van het Witteveenkader) de vrijval van premieruimte aanwenden voor een verbetering van de regeling op andere onderdelen. Ook de pensioenwetregelgeving kan invloed hebben op de premiestelling. Zo dient een pensioenfonds bij een dekkingstekort in beginsel een premie vast te stellen die bijdraagt aan herstel. Voor zover een fonds een deel van de vrijval wil gebruiken voor het verbeteren van de financiële positie van het fonds, is een pensioenfondsbestuur verplicht zich daarbij te richten naar de belangen van alle bij het pensioenfonds betrokken deelnemers, gewezen deelnemers, andere aanspraakgerechtigden, pensioengerechtigden en de werkgever(s). Op grond van deze wettelijke eis tot evenwichtige belangenbehartiging moet het pensioenfondsbestuur ervoor zorgen dat genoemde groepen zich door het bestuur op evenwichtige wijze vertegenwoordigd kunnen voelen. De evenwichtige belangenbehartiging is essentieel voor het draagvlak en vertrouwen in ons pensioenstelsel en het behoud van de collectiviteit en solidariteit waarop pensioenfondsen zijn gebaseerd.

Vraag 2

Deelt u de mening dat wanneer werkenden minder pensioen mogen opbouwen, dit tot uiting moet komen in lagere premies?

Als de opbouw lager wordt, is het logisch dat de premie (uiteindelijk) ook daalt. Deze gedachtegang ligt ook ten grondslag aan de geraamde budgettaire opbrengst. Zie verder het antwoord op vraag 1.

Vraag 3

Vindt u het ook onwenselijk als een lagere pensioenopbouw niet leidt tot lagere premies maar wordt gebruikt om de rekening van de tekorten van pensioenfondsen eenzijdig bij werkenden te leggen?

Het kabinet verwacht dat de rekening van tekorten niet eenzijdig bij werkenden wordt gelegd. Dat zou immers strijdigheid impliceren met het uitgangspunt van evenwichtige belangenbehartiging. Het is primair de verantwoordelijkheid van pensioenfondsbesturen om in concrete situaties een oordeel te vellen over de evenwichtige belangenbehartiging. DNB houdt daar toezicht op. Zie ook het antwoord op vraag 1.

Vraag 4

Wat is het effect van de voorgestelde inperking naar 1,75% per jaar op de uiteindelijke pensioenopbouw van jongeren? Kunt u ingaan op de bewering van MHP dat dit leidt tot een kwart minder pensioen?2

De voorgenomen verlaging van de maximum opbouwpercentages per 2015 heeft tot gevolg dat ten opzichte van het in 2014 geldende fiscale kader – per dienstjaar circa 18½% minder pensioen via de omkeerregel kan worden opgebouwd.3 Deze verlaging zal voor alle werknemers op gelijke wijze gelden en impliceert dat iemand die vanaf 2015 begint met pensioensparen door langer te werken eenzelfde pensioenvermogen in de tweede pijler kan bereiken als iemand die al enige jaren pensioen spaart. Deze toename in opbouwjaren past ook bij de toegenomen levensverwachting en de noodzaak om langer door te werken.
In dit verband kan worden gewezen op de ontwikkeling in het wettelijk systeem rond pensioensparen via aanpassingen in de Pensioenwet en de Wet op de loonbelasting 1964 in de afgelopen jaren. Eerder gold het uitgangspunt dat met 35 opbouwjaren een pensioen van 70% eindloon bereikt kon worden. De wettelijke opbouwperiode is vervolgens vergroot. Allereerst door de toetredingsleeftijd voor deelname aan een pensioenregeling in de Pensioenwet te verlagen van 25 naar 21 jaar. Ook is de fiscale pensioenrichtleeftijd sinds 1999 stapsgewijs verhoogd van 60 naar 67 jaar (in 2014) en deze leeftijd zal verder oplopen met de ontwikkeling van de levensverwachting. Hoewel de wettelijke opbouwperiode de afgelopen jaren aldus is verlengd, heeft dit nooit geleid tot een verhoging van het aantal benodigde opbouwjaren voor een adequaat pensioen. Met de voorgenomen verlaging van de maximum opbouwpercentages gebeurt dit wel.
Het feit dat in de tweede pijler jaarlijks minder pensioen zal worden opgebouwd, betekent overigens niet dat de vermogenspositie voor toekomstige generaties automatisch navenant minder wordt. Bij minder pensioenopbouw in de tweede pijler ontstaat immers financiële ruimte voor bijvoorbeeld aflossing van eigenwoningschuld. Ook vermogensopbouw met netto-inkomen behoort tot de mogelijkheden.
De MHP gaat uit van een werknemer die 40 jaar blijft werken en betrekt in zijn berekeningen ook het effect van de inperking van het fiscale kader van het vorige kabinet (in het lente-akkoord is het opbouwpercentage verlaagd van 2,25% naar 2,15%). De verlaging van het opbouwpercentage van 2,25% naar 1,75% voor middelloonregelingen resulteert bij een gelijkblijvende arbeidsduur in een daling van de vervangingsratio (inclusief de AOW) van 90% middelloon naar 70% middelloon. Dat impliceert een daling van circa 22% vanaf een niveau dat vanuit een internationaal perspectief als hoog kan worden aangemerkt.

Vraag 5

Wat is uw reactie op de opmerkingen van het Centraal Planbureau (CPB) over de inperking van het Witteveenkader bij de doorrekening van het Regeerakkoord? Kunt u daarbij specifiek ingaan op de veronderstelling van het CPB dat de inperking leidt tot lagere premies? Wat zijn de budgettaire consequenties als blijkt dat deze veronderstelling niet klopt? Wat zijn in dat geval de generationele effecten binnen pensioenfondsen? Kunt u ook specifiek ingaan op de constatering van het CPB dat het fiscale kader niet waterdicht is?

De voorgenomen verlaging van de maximale jaarlijkse opbouw van 2,15 naar 1,75% bij middelloonregelingen komt overeen met een versobering van de pensioenopbouw met circa 18½%. In de raming is verondersteld dat de versobering van het fiscale kader grotendeels doorwerkt in lagere premies en slechts in beperkte mate tot verbetering van de regeling. Daarnaast is verondersteld dat de maatregel met enige vertraging doorwerkt in de overheidsinkomsten, doordat de pensioenpremies mogelijk niet direct volledig worden aangepast aan de versobering van de opbouw (bijvoorbeeld om de dekkingsgraad te verbeteren) en doordat de daling van de werkgeverspremies mogelijk niet direct gecompenseerd wordt door hogere bruto lonen (en een navenant hogere opbrengst van de loonheffing).
Afhankelijk van de vormgeving van de pensioenovereenkomst en de premieafspraken die door sociale partners respectievelijk pensioenfondsbesturen worden gemaakt, kunnen de premies meer of minder (en sneller of langzamer) dalen dan het CPB heeft verondersteld. In geval de premies meer (en/of sneller) dalen, ontstaat een budgettaire meevaller voor de overheid, in geval de premies minder (en/of langzamer) dalen ontstaat een budgettaire tegenvaller.
De generatie-effecten van een minder sterke premiedaling zijn niet op voorhand te bepalen, deze zijn afhankelijk van de wijze waarop de vrijvallende premie door sociale partners en fondsbesturen wordt ingezet. Bijvoorbeeld een verbetering van het nabestaandenpensioen heeft andere generatie-effecten dan een verbetering van de indexatiekwaliteit.
Het fiscale kader is waterdicht in die zin dat er nooit meer pensioen per dienstjaar kan worden uitgekeerd dan de fiscale maximum opbouwpercentages toestaan. De constatering van het CPB dat het fiscale kader niet waterdicht is, moet zo worden opgevat dat een verlaging van de maximum opbouwpercentages niet direct en zonder meer tot een evenredige daling van de premies hoeft te leiden. Zie ook het antwoord op vraag 1.

Vraag 6

Ziet u mogelijkheden om bij het beoogde wetsvoorstel waarin het opbouwpercentage wordt verlaagd naar 1,75% (de aanpassing van het Witteveenkader) tegelijkertijd juridisch te verankeren dat de lagere pensioenopbouw ook daadwerkelijk leidt tot lagere premies?

Pensioenfondsbesturen moeten – vanwege de wettelijke eis van evenwichtige belangenbehartiging – zorgvuldig omgaan met de te hanteren premiestelling. Het kabinet is voornemens de door pensioenfondsen gehanteerde premies nauwlettend te monitoren.

Vraag 7

Bent u bereid om over dit punt in gesprek te gaan met de pensioensector en de Kamer te informeren over de uitkomsten?

Ja.

Vraag 8

Kunt u deze vragen beantwoorden voor het algemeen overleg over pensioenonderwerpen op 6 december a.s.?

Gezien het uitstel van het algemeen overleg is het streven erop gericht om de vragen binnen de gebruikelijke drie weken termijn te beantwoorden.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de volgende zinsnede uit het regeerakkoord: «De hypotheekrenteaftrek blijft bestaan om de aanschaf van een eigen woning te stimuleren en wordt als volgt aangepast. Voor bestaande en nieuwe hypothecaire leningen wordt vanaf 2014 het maximale aftrektarief (vierde schijf), in stappen van een half procent per jaar, teruggebracht naar het tarief van de derde schijf.»?1

Ja.

Vraag 2

Kent u de zinsnede uit de motie Zijlstra/Samsom: «verzoekt de regering verder, voor bestaande en nieuwe hypothecaire leningen vanaf 2014 het maximale aftrektarief in stappen van een half procent per jaar af te bouwen tot 38% en de opbrengst jaarlijks in zijn geheel terug te sluizen in de inkomstenbelasting door een verlenging van de derde schijf;»?2

Ja.

Vraag 3

Klopt het dat iemand die een inkomen heeft tussen de € 21 059 en € 40 248, en in 2014 € 100 extra verdient, daarover € 42 belasting moet betalen en € 3 algemene heffingskorting verliest, waardoor zijn marginale tarief de facto 45% is?

De maatregelen met betrekking tot de arbeidskorting en de algemene heffingskorting zoals bedoeld in de motie Zijlstra/ Samsom zijn nog niet uitgewerkt. Dat zal in de loop van 2013 haar beslag krijgen. Daarnaast zijn de exacte schijflengtes en bedragen die in de relevante artikelen worden genoemd vanwege de jaarlijkse tabelcorrectiefactor niet bekend. Om die reden is het niet mogelijk om aan te geven wat de marginale druk in 2014 precies zal zijn voor verschillende inkomens. Overigens wordt ingevolge de motie Zijlstra/ Samsom de inkomensafhankelijke heffingskorting en arbeidskorting, teneinde het geschetste koopkrachtbeeld te bereiken, geleidelijk (in drie jaar) ingefaseerd.

Vraag 4

Klopt het dat iemand die een inkomen heeft tussen de € 40 248 en € 62 941, en in 2014 € 100 extra verdient, daarover € 42 belasting moet betalen en € 3 algemene heffingskorting verliest en ook nog € 4 arbeidskorting verliest, waardoor zijn marginale tarief de facto 49% is?

Zie antwoord op vraag 3.

Vraag 5

Klopt het dat voor de vierde schijf het aftrekpercentage stapsgewijs wordt teruggebracht van 52% (in 2013) naar 38% (in 2041)?

Ja.

Vraag 6

Hoeveel procent van de huiseigenaren trekt de hypotheekrenteaftrek af in de tweede, in de derde en in de vierde schijf?

Uit aangiftegegevens blijkt dat circa 23% van de huiseigenaren met hypotheekrenteaftrek een belastbaar inkomen hebben in de tweede schijf. Voor circa 43% van de huiseigenaren valt het belastbaar inkomen in de derde schijf en voor circa 17% van de huiseigenaren in de vierde schijf. Het tarief in de tweede en derde schijf is 42%.

Vraag 7

Wat is het effectieve percentage belastingvoordeel dat mensen krijgen door de aftrek van hun hypotheekrente in de jaren 2014, 2015, 2016 en verder in de tweede en derde schijf?

Het tarief waartegen de aftrekbare kosten met betrekking tot een eigen woning in de tweede en de derde schijf in aftrek mogen worden gebracht, blijft, in deze kabinetsperiode, ongewijzigd. Het tabeltarief blijft het aftrektarief. Voordat het aftrekpercentage is gedaald van 52% (tarief vierde schijf in 2013) naar 42% (tarief tweede en derde schijf in 2013) zijn 20 jaar verstreken. Met de huidige tariefstructuur komt deze vraag pas dan aan de orde. Het is voorbarig om nu uitspraken te doen over het dan geldende belastingpercentage in de derde schijf of het gecombineerde belasting- en premiepercentage in de tweede schijf. Er kunnen immers tal van factoren zijn die, naast deze afbouw, een rol spelen bij de uiteindelijke hoogte van die percentages.

Vraag 8

Op welke manier gaat u het lagere aftrekpercentage van de hypotheekrente vormgeven? Gebeurt dat via een heffingskorting?

De betreffende maatregel uit het regeerakkoord is voorzien voor 1 januari 2014. Om die reden maken deze maatregelen geen onderdeel uit van het wetsvoorstel Wet herziening fiscale behandeling eigen woning waarvan de voorziene inwerkingtredingsdatum 1 januari 2013 is. De geleidelijke afbouw van het percentage waartegen de aftrekbare kosten met betrekking tot een eigen woning kunnen worden afgetrokken alsmede de terugsluis wordt opgenomen in een wetsvoorstel dat wellicht voor het zomerreces, maar uiterlijk op Prinsjesdag, bij de Tweede Kamer zal worden ingediend. Op dit moment worden verschillende varianten bestudeerd, waardoor nog geen uitspraken kunnen worden gedaan over de vormgeving van de maatregel. Volledigheidshalve wordt erop gewezen dat van een heffingskorting geen sprake zal kunnen zijn. Er wordt immers een deel van het fiscale voordeel teruggenomen voor een deel van de belastingplichtigen. Dat kan niet worden bereikt door een extra korting te geven op de te betalen belasting.

Vraag 9

Deelt u de mening dat over de toekomst van de hypotheekrenteaftrek duidelijkheid moet bestaan zodat kopers en bestaande huiseigenaren weten waar ze aan toe zijn?

Ja. Het kabinet biedt deze duidelijkheid met het wetsvoorstel herziening fiscale behandeling eigen woning (beoogde inwerkingtreding per 1 januari 2013) en het wetsvoorstel dat voor volgend jaar is voorzien waarin voor de komende 28 jaar een tijdpad wordt neergelegd van de geleidelijke verlaging van het aftrekpercentage (beoogde inwerkingtreding per 1 januari 2014). Van dit kabinet zijn geen verdere maatregelen te verwachten.3 De woningmarkt wordt zo zekerheid geboden.

Vraag 10

Wilt u deze vragen zo spoedig mogelijk beantwoorden, zo mogelijk binnen twee weken?

Ja.

Vraag 1

Kent u het bericht «Lubbers schoffeerde Tilburg èn Den Bosch»?1

Ja.

Vraag 2

Bevat de reconstructie van deze krant van de benoemingen van de daarin genoemde burgemeesters feitelijke onjuistheden? Zo ja, welke zijn dat?

De vragen hebben betrekking op een periode waarin voor de benoeming van burgemeesters een andere procedure gold dan tegenwoordig. Zo was het niet de gemeenteraad die, op basis van een advies van de vertrouwenscommissie, een aanbeveling tot benoeming deed, maar de commissaris van de Koningin (als rijksorgaan). Instelling van een vertrouwenscommissie was nog facultatief. En de minister van Binnenlandse Zaken kon bij het doen van een voordracht tot benoeming – die bij grote gemeenten via de ministerraad loopt – nog een eigen afweging maken. Sinds 2001 kan de minister van BZK slechts op zwaarwegende gronden afwijken van de door de gemeenteraad vastgestelde aanbeveling. Onder de oude procedure was van een doorslaggevende rol van de gemeenteraad dus geen sprake. De minister van Binnenlandse Zaken dan wel de ministerraad had de ruimte om bij het doen van de voordracht tot benoeming een eigen afweging te maken, in afwijking van het advies van de vertrouwenscommissie. Gezien het feit dat deze procedure destijds in de vereiste vertrouwelijkheid is gevoerd en inmiddels sprake is van een geheel andere benoemingsprocedure, ligt het niet op mijn weg daar een oordeel over te vellen.

Vraag 3

Acht u de waardeoordelen die de krant met de termen «schofferen» en «Haagse machtspolitiek» verbindt aan de genoemde burgemeestersbenoemingen, op hun plaats? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Was het gebruikelijk dat aanbevelingen van vertrouwenscommissies niet overgenomen werden? Zo ja, hoe vaak gebeurde dat? Zo nee, waar blijkt uit dat het niet gebruikelijk was?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Was het gebruikelijk dat, net zoals kennelijk gebeurde bij de benoeming van de burgemeester van ’s-Hertogenbosch in 1989, vertegenwoordigers van het bedrijfsleven hun voorkeur kenbaar maakten over een van de kandidaten voor een burgemeesterspost?

Het vragen van het oordeel van derden over kandidaten maakte op geen enkele wijze deel uit van de procedure. Wel geldt in zijn algemeenheid dat het een ieder vrij staat een voorkeur voor bepaalde personen in relatie tot bepaalde functies kenbaar te maken.

Vraag 6

Hoe groot was of is het door de genoemde krant ontdekte lek? Is dit lek inmiddels gedicht?

Op 5 september jl. heeft een journalist van het Brabants Dagblad gemeld dat hij (benoemings)dossiers van Commissarissen van de Koningin en van burgemeesters bij het Nationaal Archief heeft kunnen inzien en fotograferen. Op grond van het besluit van de minister van BZK van 18 december 2008 (Stcrt. 2009, 5) zijn bij de overbrenging naar het Nationaal Archief beperkingen aan de openbaarheid van de in totaal circa 770 dossiers gesteld. Van acht personen, van wie vijf nog in leven zijn, zijn dossiers door het Nationaal Archief abusievelijk zonder beperkingen ter inzage gegeven. Deze personen zijn door de algemene rijksarchivaris op de hoogte gesteld van de verleende inzage. Na de melding door het Brabants Dagblad is de onbelemmerde inzage in het archief geblokkeerd. Daarmee wordt herhaling van dit incident voorkomen. Onderzoek heeft uitgewezen dat de betreffende dossiers niet door andere personen dan de genoemde journalist zijn ingezien. Deze journalist zou op grond van het besluit van de minister van BZK van 18 december 2008 (Stcrt 2009, 5) nzage hebben gehad in de dossiers, maar dan uitdrukkelijk met in achtneming van de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer van de betrokkenen.

Vraag 7

Kan het bekend worden van toentertijd vertrouwelijke informatie nu nog schade aan betrokken personen berokkenen? Zo ja, welke schade betreft dit en hoe groot kan die zijn? Zo nee, waarom niet? Wat verzet zich tegen het openbaar maken van volledige dossiers over burgemeestersbenoemingen die bijvoorbeeld langer dan 20 jaar geleden actueel waren?

Uitgangspunt in de benoemingsprocedure is de vertrouwelijkheid. De beperkingen op de openbaarheid van de dossiers die zijn overgedragen aan het Nationaal Archief zijn gesteld vanwege de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer. Openbaarmaking van persoonlijke gegevens zou immateriële schade kunnen veroorzaken, ook al betreft het zaken die langer dan 20 jaar geleden actueel waren.

Vraag 1

Kent u het bericht «Verloskunde Sionsberg sluit definitief in december»?1

Ja. Het ziekenhuisbestuur heeft in lijn met eerdere besluiten steeds aangegeven dat er sprake is van sluiting van de klinische verloskunde uiterlijk per 1 mei 2013, maar zoveel eerder als noodzakelijk is. Het besluit om eerder te stoppen met de klinische verloskunde in De Sionsberg volgt op het vertrek van medewerkers, vooruitlopend op de sluiting van de afdeling klinische verloskunde in mei 2013. Hierdoor kan De Sionsberg de dienstroosters op de betreffende afdeling in de laatste periode van dit jaar niet meer verantwoord gevuld krijgen. Als gevolg daarvan kan goede en verantwoorde klinische verloskunde in De Sionsberg niet meer worden gegarandeerd. Overigens betreft het hier alleen sluiting van de klinische verloskunde; de rest van de zorg rond zwangerschap en geboorte wordt blijvend in De Sionsberg aangeboden.

Vraag 2

Sinds wanneer is het u bekend dat de afdeling klinische verloskunde niet in mei 2013 dichtgaat, maar al over vier weken?

Het besluit om de afdeling eerder te sluiten is op 13 november 2012 genomen door het bestuur van het ziekenhuis. Het besluit is op 13 november gecommuniceerd naar de interne betrokkenen, de betrokken partijen in de regio, de Raden van Bestuur van de omliggende ziekenhuizen, De Friesland Zorgverzekeraar en de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ).

Vraag 3

Kunt u aangeven in hoeverre het ziekenhuisbestuur de lokale bevolking heeft meegenomen in de plannen om verloskundige zorg te schrappen? Deelt u de mening dat een ziekenhuis meer is dan alleen verzamelplek van zorg, maar ook een maatschappelijk instelling met betekenis voor de omgeving en dat daarom lokaal draagvlak voor te nemen beslissingen van groot belang is?

Ik ben met u eens dat een ziekenhuis een maatschappelijke verantwoordelijkheid heeft en dat lokaal draagvlak daarom van belang is. Het ziekenhuisbestuur heeft in lijn met eerdere besluiten steeds aangegeven dat er sprake is van sluiting van de klinische verloskunde uiterlijk per 1 mei 2013, maar zoveel eerder als noodzakelijk is. Deze standpunten zijn steeds weergegeven in de communicatie met de regionale pers, in de gesprekken met het gemeentelijk bestuur, de eerstelijns verloskundigen en de gesprekken met onder andere de actiegroep Red de Sionsberg. Deze actiegroep wordt door het ziekenhuisbestuur gezien als een belangrijke spreekbuis voor de bevolking in Noordoost Friesland op het gebied van de ziekenhuiszorg.

Vraag 4

Op welke wijze is de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) bij deze beslissing betrokken, gezien de eerdere bemoeienis van de IGZ met de toekomst van de geboortezorg in Friesland?

In het jaargesprek met de IGZ in september van dit jaar is door het ziekenhuisbestuur aangegeven dat, wanneer het ziekenhuis de dienstroosters van de afdeling klinische verloskunde niet meer sluitend zou kunnen krijgen, sluiting mogelijk voor 1 mei 2013 zou moeten plaatsvinden om de patiëntveiligheid te borgen. In het jaargesprek met de IGZ heeft het ziekenhuis tevens aangegeven dat de eerste stappen zijn gezet, gericht op de herinrichting van de geboortezorg in de regio Noordoost Friesland, conform het op 6 juli 2012 door de IGZ geaccordeerde Plan van Aanpak Herinrichting geboortezorg Noordoost Friesland. Deze eerste stappen bestaan uit het op orde hebben van voldoende faciliteiten in de omliggende ziekenhuizen in Drachten en Leeuwarden, om de extra bevallingen op te vangen, en het beschikken over de noodzakelijke werkafspraken tussen de betrokken zorgverleners om de continuïteit en veiligheid van de zorg te realiseren. De faciliteiten zijn inmiddels op orde en de noodzakelijke werkafspraken zijn gemaakt. Op de dag van het besluit, 13 november 2012, is de IGZ door het ziekenhuisbestuur geïnformeerd over het genomen besluit.

Vraag 5

Is het u bekend dat er gesproken wordt van beoogde samenwerking tussen de vakgroep en maatschap gynaecologen van de beide ziekenhuizen, zodat vrouwen bij dezelfde groep gynaecologen kunnen bevallen? Kunt u aangeven of deze samenwerking voor de sluiting van de afdeling klinische verloskunde al is bereikt?

Ja, dit is mij bekend. Ik heb begrepen dat deze samenwerking zich in een afrondend stadium bevindt.

Vraag 6

Welke gevolgen heeft deze beslissing voor de aanrijtijden?

Aandachtspunt in de besluitvorming is steeds geweest de bereikbaarheid van de acute zorg in de regio binnen de gestelde normtijd van 45 minuten. Om die reden heeft De Friesland zorgverzekeraar eerder dit jaar een set aan maatregelen genomen. Zie hiervoor mijn brief van 12 november 2012, met kenmerk CZ-3140692.

Vraag 7

Welke gevolgen heeft deze beslissing voor de vrouwen die in Noordoost-Friesland willen thuisbevallen?

Door de betrokken zorgverleners wordt voor iedere zwangere vrouw een zorgvuldige screening op risico’s uitgevoerd. Op basis van deze screening worden, samen met de zwangere vrouw, afspraken gemaakt over de plaats en de wijze van bevallen. Deze afspraken worden steeds gemaakt met als uitgangspunt de veiligheid voor moeder en kind. Dit kan betekenen dat er, binnen de groep van 4175 mensen die buiten de 45 minutennorm wonen, straks om redenen van veiligheid minder vaak gekozen wordt voor het thuis bevallen. Indien de zwangere buiten de 45 minutennorm woont, zal De Friesland zorgverzekeraar de eigen bijdrage voor de poliklinische bevalling (€ 350,–) betalen.

Vraag 8

Welke gevolgen heeft de sluiting van de afdeling op de leefbaarheid van de regio Noordoost-Friesland?

Gezien de getroffen maatregelen om de kwaliteit en toegankelijkheid van de zorg te waarborgen is er in principe geen aanleiding voor een verandering van de leefbaarheid in de betreffende regio.

Vraag 9

Kunt u deze vragen beantwoorden voor het algemeen overleg over zwangerschap en geboorte op 13 december 2012?

Ja.

Vraag 1

Kent u het bericht dat Zuid-Sudan een VN-medewerker heeft uitgezet, nadat de lokale overheid weigerde in te gaan op aantijgingen tegen het Zuid-Sudanese leger?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u ingaan op de aantijgingen die tegen de Zuid-Sudanese veiligheidstroepen zijn gedaan?

Het bericht in de New York Times verwijst naar het UNMISS rapport «Incidents of Inter-communal Violence in Jonglei State» van juni 2012. Dit rapport bevat de uitkomsten van het onderzoek van UNMISS naar het intertribale geweld rond de jaarwisseling in de provincie Jonglei. Het rapport stelt dat de Zuid-Sudanese autoriteiten meer hadden moeten doen om burgers te beschermen, gewelddadige incidenten te onderzoeken en daders ter verantwoording te roepen.
Uit het meest recente rapport van de SGVN van 8 november 2012 blijkt dat de Zuid-Sudanese autoriteiten de aanbevelingen uit het UNMISS rapport gedeeltelijk hebben opgevolgd. Zo is in Jonglei met steun van UNMISS een vredes- en verzoeningsproces in gang gezet tussen betrokken gemeenschappen. De commissie die in maart is ingesteld om het intertribale geweld rond de jaarwisseling te onderzoeken, is echter nog niet begonnen met zijn werk.

Vraag 3

Kunt u aangeven in hoeverre de VN-missie in Zuid-Sudan (UNMISS) kan bijdragen aan het verbeteren van de situatie bij deze veiligheidstroepen? Welke benchmarks zijn op dit gebied gesteld?

UNMISS heeft een adviserende en ondersteunende rol bij het verbeteren van het functioneren van Zuid-Sudanese overheidsinstituties, waaronder het leger en de politie. Drie van de in totaal vijf benchmarks zijn hierop van toepassing. Benchmark I heeft betrekking op de capaciteit van de Zuid-Sudanese overheid om conflicten te voorkomen, te mitigeren en op te lossen en effectief burgers te beschermen. Benchmark III gaat over de versterking van de capaciteit van instituties op het gebied van veiligheid (o.a. het leger) en de rechtsstaat. Benchmark IV tenslotte heeft betrekking op de rol van de overheid bij het monitoren en voorkomen van mensenrechtenschendingen. Voor elk van deze benchmarks zijn resultaten geformuleerd. Het rapport van de Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties over UNMISS van 8 november 2012 geeft voorbeelden van de voortgang die is geboekt ten aanzien van deze benchmarks. Zo zijn de Zuid-Sudanese autoriteiten bezig met de ontwikkeling van een Nationale Veiligheidsstrategie en hebben zij een interministerieel Rule of Law forum opgezet om onder meer arbitraire detentie aan te pakken. UNMISS speelt een adviserende en faciliterende rol bij beide processen.

Vraag 4

Kan uit deze uitzetting worden afgeleid dat het voor VN-medewerkers in het algemeen moeilijker wordt om in Zuid-Sudan te werken? Zo nee, waarom niet? Zo ja, kunt u ingaan op de gevolgen die dit heeft voor UNMISS?

De regering is bezorgd over het signaal dat de Zuid-Sudanese regering heeft afgegeven met de uitzetting van de UNMISS mensenrechtenmedewerker. De uitzetting is in strijd met het Handvest van de Verenigde Naties en de Status of Forces Agreement die Zuid-Sudan met de VN heeft ondertekend.
Op verschillende fronten is daarom druk op Zuid-Sudan uitgeoefend om het besluit tot uitzetting van de UNMISS mensenrechtenmedewerker terug te draaien. Zo vroegen o.a. de VN Hoge Commissaris voor de Mensenrechten Pillay en EU Hoge Vertegenwoordiger Ashton aandacht voor de zaak. De kwestie is ook besproken in de vergadering van de VN-Veiligheidsraad van 28 november, waar het rapport van de SGVN van 8 november op de agenda stond.
De regering gaat er van uit dat de Zuid-Sudanese autoriteiten de boodschappen van de internationale gemeenschap ter harte nemen en VN-medewerkers de ruimte geeft om het mandaat van UNMISS uit te voeren. Nederland zal de Zuid-Sudanese autoriteiten hierop aan blijven spreken.

Vraag 5

Deelt u de mening dat verbetering van mensenrechten een belangrijke voorwaarde is voor samenwerking tussen de internationale gemeenschap en Zuid-Sudan? Zo ja, op welke manier zult u bevorderen dat de Zuid-Sudanese overheid haar verantwoordelijkheid neemt voor de door de VN geconstateerde feiten?

Verbetering van de mensenrechtensituatie in Zuid-Sudan is van groot belang. Nederland voert hierover een stevige politieke dialoog met de Zuid-Sudanese autoriteiten en trekt hierbij zoveel mogelijk op met anderen om boodschappen kracht bij te zetten (o.a. EU-partners, VS, Canada, Noorwegen, Zwitserland en Afrikaanse partners). Tegelijkertijd draagt Nederland via het OS-programma bij aan de opbouw van Rule of Law-instituties en versterking van een onafhankelijk maatschappelijk middenveld. In Zuid-Sudan, een jonge staat waar nog amper sprake is van een functionerende rechtsstaat, is het van belang dat de internationale gemeenschap betrokken blijft en deze instituties ondersteunt met het oog op versterken van de rechtsstaat.

Vraag 6

Kunt deze vragen beantwoorden voor het algemeen overleg algemeen overleg over Sudan en Zuid-Sudan op 13 december 2012?

Ja.

Vraag 1

Kent u het bericht «Prins Bernhard wilde massa-executie»?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) niet op het bericht wil reageren?2 Zo nee, wat is de reactie van de RVD? Zo ja, waarom wilde de RVD niet reageren?

Het behoort niet tot de reguliere taken van de RVD te reageren op dergelijke berichten.

Vraag 3

Bent u bereid delen van het Koninklijk Huisarchief openbaar te maken voor historici om deze kwestie nader te onderzoeken? Zo ja, welke delen gaat u op welke termijn open stellen? Zo nee, waarom niet?

Er is geen grond voor de veronderstelling dat het Koninklijk Huisarchief terzake delen bevat.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Toneelleider Ivo van Hove grootverdiener»?1

Ja.

Vraag 2

Hoeveel verdient Ivo van Hove, artistiek leider van de Toneelgroep Amsterdam? Is dit meer dan de balkenendenorm?

Naar aanleiding van de Kamervragen is het salaris van Ivo van Hove door het ministerie opgevraagd bij de raad van toezicht van Toneelgroep Amsterdam. Uit de jaaropgaven van Ivo van Hove blijkt dat zijn salaris niet boven de Balkenendenorm uit komt. Dit is ook in lijn met de jaarverantwoordingen van Toneelgroep Amsterdam en de controleverklaringen opgesteld een onafhankelijk accountant van Toneelgroep Amsterdam, die in het bezit zijn van het ministerie. Volgens deze opgaven komen de salarissen van de medewerkers bij Toneelgroep Amsterdam niet boven de norm gesteld in de Wet Openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde Topinkomens (WOPT) ook wel Balkenendenorm genoemd. Deze wet zal na goedkeuring van de eerste kamer opgaan in de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT). Aangezien het salaris niet boven de norm uitkomt, wordt het salaris niet openbaar gemaakt.

Vraag 3

Hoeveel verdient Jan Versweyveld, decorontwerper bij hetzelfde gezelschap? Is dit meer dan de balkenendenorm?

Naar aanleiding van de Kamervragen is het salaris van Jan Versweyveld door het ministerie opgevraagd bij de raad van toezicht van Toneelgroep Amsterdam. Uit de jaaropgaven van Jan Versweyveld blijkt dat zijn salaris niet boven de Balkenendenorm uit komt. Dit is ook in lijn met de jaarverantwoordingen van Toneelgroep Amsterdam en de controleverklaringen opgesteld een onafhankelijk accountant van Toneelgroep Amsterdam, die in het bezit zijn van het ministerie. Volgens deze opgaven komen de salarissen van de medewerkers bij Toneelgroep Amsterdam niet boven de norm gesteld in de Wet Openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde Topinkomens (WOPT) ook wel Balkenendenorm genoemd. Deze wet zal na goedkeuring van de eerste kamer opgaan in de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT). Aangezien het salaris niet boven de norm uitkomt, wordt het salaris niet openbaar gemaakt.

Vraag 4

Als één van beide heren meer dan de balkenendenorm verdient, op welke manier gaat u hier tegen optreden?

Geen van beide heren verdient meer dan de Balkenendenorm voor werkzaamheden die publiek gefinancierd worden. Toezicht en handhaving op salarissen van publiek gefinancierde middelen is geregeld in de WOPT/WNT.
Voor zover het om publieke middelen gaat, is er bij Toneelgroep Amsterdam geen sprake van onrechtmatigheid. Ik doe wel een algemene oproep aan instellingen met publiek geld om, zeker in tijd van bezuinigingen, de gelden juist te besteden.

Vraag 5

Gaat u voortaan in subsidievoorwaarden nadrukkelijk opnemen dat er volledige openheid van zaken gegeven dient te worden en dat salarissen aan banden worden gelegd? Zo nee, waarom niet?

Culturele instellingen dienen zich te houden aan de WOPT/WNT. Dit is het algemene kader voor de publieke en semipublieke sector. Openbaarmaking is geregeld via deze wet.

Vraag 1

Klopt het dat het besluit om bevallingen vanaf 1 januari 2013 niet meer in het Diaconessenhuis in Meppel te laten plaatsvinden is ingegeven vanuit een arbeidsmarktprobleem, namelijk het niet tijdig kunnen aantrekken van een nieuwe gynaecoloog? Zo ja, welke stappen zijn ondernomen om dit arbeidsmarktprobleem te voorkomen?

De Raad van Bestuur van Zorgcombinatie Noorderboog heeft, omwille van kwaliteit en doelmatigheid het besluit genomen om bevallingen vanaf 1 januari 2013 niet meer in het Diaconessenhuis te laten plaatsvinden. Van de diverse redenen die aan dit besluit ten grondslag liggen is het aanstaande tekort aan gynaecologen van doorslaggevend belang. Zoals ik in mijn antwoord op vraag 2 van de leden Bruins Slot en Agnes Mulder (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2012–2013, nr. 572) beschrijf, speelt het feit dat er in het Diaconessenhuis slechts 700 bevallingen per jaar plaatsvinden hierin een belangrijke rol. Het betreft hier een lokaal arbeidsmarktprobleem.
In algemene zin heb ik de afgelopen periode diverse acties ondernomen om een eventueel landelijke tekort aan gynaecologen tegen te gaan. Ten eerste ligt de instroom van studenten gynaecologie op het niveau van het meest recente advies van het capaciteitsorgaan. Ten tweede heb ik u per brief van 1 maart 2012 (kenmerk CZ/TSZ 3106339), laten weten dat ik de drie strengste bevallingsnormen niet onverkort zal invoeren. Invoering van deze normen zou immers, met name in kleine ziekenhuizen, de inzet van extra gynaecologen vergen en dat is niet overal haalbaar. Ten derde is in het regeerakkoord opgenomen dat met verzekeraars een convenant wordt afgesloten inzake de concentratie van acute zorg, waaronder ook de acute verloskundige zorg. Mogelijk heeft ook deze concentratie positieve effecten op een mogelijk landelijk tekort aan gynaecologen. Uitgangspunt hierbij is natuurlijk wel dat de kwaliteit en bereikbaarheid wordt geborgd, zoals in de plannen in de regio Meppel het geval is.

Vraag 2

Waren er eventueel ook tijdelijke oplossingen mogelijk geweest totdat er een nieuwe gynaecoloog zou zijn aangetrokken om het team rondom klinische bevalling weer compleet te maken? Zijn er nog alternatieven onderzocht?

Zie mijn antwoord op vraag 5 van de leden Bruins Slot en Agnes Mulder (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2012–2013, nr. 572). In het advies van de heer Blijham zijn ook alternatieve modellen voor de regio meegenomen. Hij komt echter tot de conclusie dat deze niet haalbaar en ondoelmatig zijn.

Vraag 3

Verwacht u dat een gebrek aan medisch specialisten in andere krimpregio's zal leiden tot het moeten sluiten van afdelingen?

Ik heb geen concrete signalen ontvangen dat andere ziekenhuizen om deze reden afdelingen moeten sluiten.

Vraag 4

Wordt de afdeling gesloten omdat er niet voldaan wordt aan de bevallingsnormen, opgesteld door de Stuurgroep Zwangerschap en Geboorte, of wordt de afdeling gesloten omdat niet wordt voldaan aan de minimumnormen gesteld door de overheid?

Met het aanstaande tekort aan gynaecologen in Meppel zou het niet mogelijk zijn geweest om aan de geldende minimumnormen te voldoen.

Vraag 5

Kunt u aangeven in hoeverre het sluiten van deze afdeling past binnen uw streven om zorg voor de mensen in het landelijk gebied bereikbaar te houden, ook als het om acute verloskundige zorg gaat (zie het verslag van het algemeen overleg Zwangerschap en geboorte van 7 maart jl.1?

Het uitgangspunt voor dit besluit is dat zorg dicht bij wordt geboden waar het kan, en verder weg waar het moet. De begeleiding tijdens en na afloop van de zwangerschap verandert niet en blijft gewoon in handen van de vertrouwde gynaecoloog dichtbij in het Diaconessenhuis. De gynaecologische zorg in het Diaconessenhuis wordt zelfs uitgebreid met verschillende specialisaties zoals vruchtbaarheidsonderzoek. Alleen voor de acute verloskundige zorg dient de zwangere vrouw naar het ziekenhuis in Zwolle te reizen indien dit nodig is. Hiervoor is een aantal afspraken met de Regionale Ambulance Voorzieningen (RAV) gemaakt waarvan onderzoek van het RIVM aantoont dat de bereikbaarheid in de regio zelfs verbetert.

Vraag 6

Kunt u aangeven hoe u deze beslissing waardeert binnen uw woorden tijdens dat algemeen overleg dat «bij acute verloskundige zorg afstand en bereikbaarheid ongelooflijk belangrijk zijn» en dat u «zich hard maakt dat juist in landelijk gebied de infrastructuur goed op orde wordt gehouden»?

Zie mijn antwoord op vraag 5. Het op orde houden van een goede infrastructuur in landelijk gebied is inderdaad erg belangrijk voor mij. Dit mag echter niet ten koste gaan van de kwaliteit van zorg. Ook mensen in het landelijk gebied hebben recht op kwalitatief goede zorg.

Vraag 7

Kunt u uiteenzetten hoe uw oordeel van de huidige situatie overeenkomt met het niet nemen van onomkeerbare stappen zoals gevraagd in de moties van de leden Arib en Smilde2? Waarom is er niet gewacht totdat College Perinatale Zorg (CPZ) haar plannen presenteerde, te meer omdat u het CPZ als een belangrijke pijler van het Nederlandse verloskundig systeem heeft genoemd in dat algemeen overleg?

In de motie Smilde wordt de regering verzocht «erop aan te dringen dat ziekenhuizen geen onomkeerbare stappen nemen met betrekking tot de concentratie van verloskundige zorg, bijvoorbeeld door het sluiten van verloskundige afdelingen, voordat de Inspectie voor de Gezondheidszorg de plannen van aanpak van ziekenhuizen heeft beoordeeld.» Met de beoordeling van de plannen van aanpak door de IGZ wordt verwezen naar de inventarisatie van de IGZ naar de voortgang van de implementatie van de stuurgroepnormen in de ziekenhuizen. Deze inventarisatie is op geaggregeerd niveau gepresenteerd in een rapport dat ik u bij brief van 1 maart 2012 (kenmerk CZ/TSZ-3106339) heb toegestuurd. Daarmee is er op basis van deze motie geen reden om de sluiting van de acute verloskunde in Meppel, of andere onomkeerbare stappen in de acute verloskundige zorg, tegen te houden. Uiteraard houdt de IGZ in Meppel, net als in de rest van Nederland, toezicht op de naleving van de normen voor kwaliteit en bereikbaarheid. De andere motie, van de leden Arib en Smilde, gaat in op de ontwikkeling van regionale zorgstandaarden voor zorg rond zwangerschap en geboorte, maar stelt niets over het nemen van onomkeerbare stappen. Zie voor een reactie op deze motie mijn antwoord op vraag 9 van de leden Bruins Slot en Agnes Mulder (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2012–2013, nr. 572).

Vraag 8

Welk effect heeft de beslissing om de afdeling klinische verloskundige zorg in Meppel te sluiten op de mogelijkheid van thuis bevallen in de regio?

Zie mijn antwoord op vraag 6 van de leden Bruins Slot en Agnes Mulder (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2012–2013, nr. 572).

Vraag 9

Welk effect heeft de beslissing op de verloskundige keten in deze regio?

Zie mijn antwoord op vraag 11 van de leden Bruins Slot en Agnes Mulder (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2012–2013, nr. 572).

Vraag 10

Wat is de omvang van de kosten die in vraag 10 van de eerdere vragen van de leden Bruins Slot en Agnes Mulder3 worden genoemd?

Onduidelijk is nog hoe hoog de kosten en reductie van kosten als gevolg van dit besluit precies zijn, omdat nog onduidelijk is welke keuzes de zwangere vrouwen in de regio uiteindelijk maken ten aanzien van de locatie waar zij willen bevallen. Daarmee wordt gaandeweg het jaar pas duidelijk wat exact de gevolgen van het besluit zijn voor bijvoorbeeld de extra kosten voor eerstelijns verloskunde en de ambulancevoorzieningen.

Vraag 11

Kunt u aangeven in hoeverre de afbouw van voorzieningen (concentratie van afdelingen) ook de maatschappelijke functie van zorg kan raken als kwaliteit niet het doorslaggevende argument is?

Zoals ik in antwoord op vraag 12 van de leden Bruins Slot en Agnes Mulder (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2012–2013, nr. 572) heb beschreven ben ik van mening dat een ziekenhuis een maatschappelijke functie in de regio heeft. Ik heb daarbij wel aangegeven dat de kwaliteit en bereikbaarheid van zorg mijns inziens leidend is. Naar mijn mening is kwaliteit van zorg, waaronder het hebben van voldoende kwalitatief personeel, in Meppel doorslaggevend geweest in de plannen.

Vraag 12

Kunt u deze vragen beantwoorden voor het algemeen overleg over zwangerschap en geboorte d.d. 13 december a.s.?

Ja

Vraag 1

Kent u de uitzending van Nieuwsuur van 15 november jl waarin een item was opgenomen over de sloop van schepen op stranden in Azië waarbij regelmatig doden vallen?1

Ja.

Vraag 2

Bent u bereid u in te zetten voor het vastleggen van minimumeisen aan veiligheid, milieu en arbeidsomstandigheden bij de ontmanteling van zeeschepen, ook al vindt de ontmanteling plaats buiten Nederland?

Ja. In mei 2009 kwam de Hong Kong Convention for the Safe and Environmentally Sound Recycling of Ships tot stand. Nederland droeg in de Internationale Maritieme Organisatie van de VN samen met niet-gouvernementele organisaties en de Internationale Arbeids Organisatie actief bij aan de totstandkoming van dit verdrag, dat bepalingen bevat die betrekking hebben op de gehele levensduur van het schip. Tevens is Nederland nauw betrokken bij de ontwikkeling van een zestal technische richtlijnen behorend bij dit verdrag. Zeer recent (oktober) zijn ook deze richtlijnen in IMO afgerond en aangenomen. Het Hong Kong-verdrag zal echter niet eerder in werking treden dan nadat aan de voorwaarden daarvoor is voldaan (naar verwachting tussen 2017–2020). Ondertussen wordt in Europees verband gewerkt aan een verordening voor scheepsrecycling. De eisen van het Hong Kong-verdrag worden hiermee onderdeel van het communautaire recht en deze zullen dan eerder gelden voor Europese schepen. Nederland draagt actief bij aan de totstandkoming van deze Europese verordening om het slopen van schepen op een veilige en milieuverantwoorde manier te laten plaatsvinden.

Vraag 3

Bent u bereid om met reders en financiers in gesprek te gaan om afspraken te maken over het vrijwillig meewerken aan het stellen van minimum-voorwaarden aan veiligheid, milieu en arbeidsomstandigheden bij sloop van in eigendom zijnde schepen of gefinancierde schepen?

Ter voorbereiding op de inwerkingtreding van het Hong Kong-verdrag zijn in 2009 de «Guidelines on Transitional Measures for Shipowners Selling Ships for Recycling»2 opgesteld, die onderschreven werden door nationale verenigingen van scheepseigenaren. Daarnaast kiezen ook meer en meer individuele reders voor een verantwoorde ontmanteling van hun schepen zoals in China, waar het Nederlandse bedrijf Sea2cradle het verantwoord ontmantelen van schepen begeleidt. Ook financiers nemen in overleg met de sector al hun eigen maatschappelijke verantwoordelijkheid om in overleg met de sector te werken aan duurzame oplossingen3. Daarom is er geen noodzaak tot bijeenbrengen van genoemde partijen.

Vraag 4

Kunt u de Kamer over de uitkomst van deze gesprekken informeren?

Zie het antwoord op vraag 3.

Vraag 1

Kunt u aangeven hoe de ingeboekte € 290 miljoen besparing op dagbesteding (en mogelijk andere maatregelen in het kader van de AWBZ overheveling naar de Wet maatschappelijke ondersteuning) is opgebouwd?1

Voor de maatregelen in het kader van begeleiding en persoonlijke verzorging is een besparing van € 290 mln. ingeboekt in 2014 en van € 1540 mln. in 2015. Het gaat om zowel zorg in natura als de pgb’s. Voor de berekening van de € 290 mln. is er van uit gegaan dat de nieuwe cliënten ca. 20% van de kosten met zich meebrengen over een grondslag van € 1,45 mld. (stand 2010)2.
Het verschil tussen de berekende besparing die in het Regeerakkoord is opgenomen voor 2014 en 2015 is dat in 2015 de maatregel (en daarmee de besparing) niet alleen maar nieuwe gevallen geldt, maar een taakstellende besparing wordt opgelegd over het gehele budget wat naar de gemeenten wordt overgemaakt.
Het CPB gaat er van uit dat de taakstellende besparing te realiseren valt3, doordat een bedrag van ca. € 10 mld. naar de gemeentelijke Wmo wordt overgeheveld. Een verzekerd recht verandert daardoor in een voorziening met compensatieplicht. Gemeenten kunnen daardoor beter maatwerk leveren.
Zoals ik ook in mijn beantwoording tijdens de begrotingsbehandeling heb aangegeven, ben ik op dit moment in gesprek met de vertegenwoordigers van gemeenten, zorgaanbieders, zorgverzekeraars en cliëntorganisaties over een gezamenlijke visie op de langdurige zorg.
De feitelijke invulling van de taakstelling kan dan ook afwijken van de nu ingeboekte maatregelen. In de hoofdlijnenbrief, die ik in het begin van 2013 aan uw kamer wil sturen, zal ik u over de invulling van mijn beleid nader informeren.

Vraag 2

Kunt u aangeven hoe de ingeboekte € 1540 miljoen besparing in 2014 is opgebouwd?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Kunt u aangeven hoeveel mensen in 2012 dagbesteding ontvangen, uitgesplitst naar intramuraal en extramuraal?

Op 1 juli 2012 hebben 353.000 personen een ZZP-indicatie die is afgegeven door het CIZ. Hiervan hebben 317.000 personen (90%) aanspraak op dagbesteding en 36.000 (10%) personen niet. De cliënten die geen dagbesteding hebben zijn geïndiceerd voor ZZP’s, behorend bij de sectoren verstandelijke handicap (VG), lichamelijke handicap (LG), zintuigelijke handicap (ZG visueel en auditief) en GGZ. De ZZP’s behorend bij de sectoren verpleging en verzorging (VV), licht verstandelijke handicap (LVG) en sterk gedragsgestoorde licht verstandelijke handicap (SGLVG) bevatten altijd dagbesteding. Van de cliënten geïndiceerd door de Bureaus Jeugdzorg zijn geen gegevens beschikbaar.
Van de 428.000 personen die op 1 juli 2012 een extramurale indicatie hebben die is afgegeven door het CIZ, hebben 101.000 cliënten een indicatie met begeleiding in groepsverband (dagbesteding). Van de cliënten geïndiceerd door de Bureaus Jeugdzorg zijn geen gegevens beschikbaar.
Wellicht ten overvloede wil ik opmerken dat de maatregel in het regeerakkoord alleen betrekking heeft op de extramurale dagbesteding.

Vraag 4

Hoeveel nieuwe aanvragen voor extramurale dagbesteding zijn er jaarlijks? Kunt u aangeven welk budget daarmee gemoeid is?

In de periode 1 juli 2011 tot 1 juli 2012 zijn er 31.500 nieuwe indicaties afgegeven voor begeleiding in groepsverband (dagbesteding). Hiervan zijn voor 1 juli 2012 al 8.500 cliënten weer uitgestroomd, waarschijnlijk omdat ze zijn overleden of kort na de extramurale indicatie een verblijfsindicatie hebben gekregen. Van de cliënten geïndiceerd door de Bureaus Jeugdzorg zijn geen gegevens beschikbaar. Mede omdat gegevens over het totale gebruik van de personen die een nieuwe aanvraag hebben gedaan ontbreekt, is een raming van het bijbehorende bedrag niet goed mogelijk. In de komende maanden zal aanvullende informatie worden verzameld om deze raming alsnog op te stellen.

Vraag 5

Gaat voor de aanspraken «persoonlijke verzorging» en «begeleiding» in 2014 ook een «bufferjaar» gelden om «aanzuigende werking» te beperken en een «opgeschoond bestand» aan gemeenten over te doen?2

In het Regeerakkoord is afgesproken om aanspraken te versoberen. Over de persoonlijke verzorging is opgenomen dat met ingang van 2014 de norm voor gebruikelijke zorg wordt aangescherpt en kortdurende zorgvragen niet meer worden vergoed. Ook de aanspraak op de dagbesteding (begeleiding groep) wordt in 2014 aangescherpt. Ten aanzien van het beperken van aanspraken voor individuele begeleiding in 2014 is niets opgenomen in het Regeerakkoord. Vanaf 2015 wordt de extramurale begeleiding en persoonlijke verzorging overgeheveld naar het gemeentelijk domein.

Vraag 6

Is het waar dat de beperking van persoonlijke verzorging al ingevoerd wordt in het zogenaamde transitiejaar van 2014?

Zoals in het Regeerakkoord is opgenomen vervalt in 2014 bij de functie persoonlijke verzorging het recht op zorg bij een indicatie korter dan zes maanden en wordt de norm voor gebruikelijke zorg van 60 naar 90 minuten per week verhoogd.

Vraag 7

Hoeveel mensen worden jaarlijks vanuit de situatie dat zij thuis woonden met extramurale dagbesteding opgenomen in een zorginstelling?

Vraag 8

Hoeveel kost een Zorgzwaartepakket 4 Verpleging & Verzorging, Verstandelijk Gehandicapt, Lichamelijk Gehandicapt (in een instelling) (ZZP 4 V&V, VG, LG) op jaarbasis?

Het gaat bij ZZP 4 in de sector verpleging en verzorging om totaal € 924 mln. in 2012. De jaarprijs is € 41.750 bij verzorgingshuiszorg en € 50.975 bij verpleeghuiszorg.
Het gaat bij ZZP 4 in de sector verstandelijk gehandicapten om totaal € 468 mln. in 2012. De jaarprijs zonder behandeling en dagbesteding is € 39.650, zonder behandeling en met dagbesteding € 52.300, met behandeling zonder dagbesteding € 45.900 en met behandeling en dagbesteding € 58.550.
Het gaat bij ZZP 4 in de sector lichamelijk gehandicapten om totaal € 120 mln. in 2012. De jaarprijs zonder behandeling en dagbesteding bedraagt € 45.925, zonder behandeling met dagbesteding € 58.550, met behandeling zonder dagbesteding € 54.225 en met behandeling en dagbesteding € 68.400.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het artikel «Omvangrijk onderzoek naar illegale orgaanhandel»?1

Ik ben blij dat de Europese Commissie geld beschikbaar heeft gesteld voor dit internationale onderzoek en verheugd voor het Erasmus Medisch Centrum dat zij het onderzoek mogen uitvoeren.

Vraag 2

Hoe herkent u het beeld dat er «steeds meer aanwijzingen zijn dat ook Nederlandse patiënten in het buitenland organen kopen en laten transplanteren»?

Het is mij bekend dat ook Nederlandse patiënten die wachten op een orgaan, soms naar het buitenland gaan voor een transplantatie. Of in die gevallen sprake is van orgaanhandel is lastig te beoordelen. Het is goed dat daar onderzoek naar wordt gedaan.

Vraag 3

Zijn u concrete gevallen in Nederland bekend? Zo ja, om hoeveel gevallen gaat het en welke stappen zijn er genomen?

Mij is een concreet geval bekend uit 2007 van een patiënt die naar Pakistan is gereisd om zich daar te laten transplanteren. De kosten van deze transplantatie werden destijds nog vergoed uit hoofde van de Zorgverzekeringswet. Mijn ambtsvoorganger heeft hierop het besluit Zorgverzekeringen zodanig aangepast dat transplantaties buiten de EU alleen nog voor vergoeding in aanmerking komen wanneer sprake is van een bloedverwant, echtgenoot of geregistreerd partner.

Vraag 4

Bent u bereid al tijdens de duur van het aangekondigde internationale onderzoek een analyse te maken van de Nederlandse situatie, en deze aan de Kamer te doen toekomen?

Naar aanleiding van het onderzoeksrapport van de Nationaal Rapporteur Mensenhandel heb ik de Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS) gevraagd om met een voorstel te komen voor de wijze waarop op regelmatige basis een indicatie kan worden gegeven van de omvang van orgaanhandel in Nederland. Ik ben in afwachting van dat voorstel. Ik zal de Tweede Kamer te zijner tijd informeren over de gegevens die aan de hand van de door NTS voorgestelde methode zijn verzameld.

Vraag 5

Hoe is het verbod op orgaanhandel op dit moment in Nederland en in Europa vormgegeven? Welke sancties staan hierop?

Orgaanhandel is in de Wet op de orgaandonatie strafbaar gesteld in artikel 32 en wordt bestraft met een gevangenisstraf van ten hoogste een jaar of een geldboete van de vierde categorie.

Vraag 6

Bent u van mening dat er een verband bestaat tussen de aanwijzingen dat Nederlandse patiënten organen kopen, en de afwezigheid van een goed functionerend systeem van orgaandonatie? Zo ja, kunt u dit toelichten? Zo nee, waarom niet?

Nee. Ik zie wel een verband tussen het tekort aan donororganen en de aanwijzing dat Nederlandse patiënten organen kopen.

Vraag 7

Wat is uw opvatting over de uitlatingen van onderzoekers van het Rathenau-instituut en de Nationaal Rapporteur Mensenhandel, waarin zij wijzen op de noodzaak de huidige donatiepraktijk in Nederland aan te passen aan de nieuwe realiteit van orgaanhandel?2 Bent u bereid mogelijkheden hiertoe te verkennen?

Ik neem aan dat u met uw vraag doelt op het financieel stimuleren van donatie bij leven, bijvoorbeeld in de vorm van een vrijstelling van ziektekostenpremies. Los van het feit dat ik twijfels heb bij het effect van zo’n maatregel, is zo’n maatregelen juridisch ook niet mogelijk, omdat deze in strijd is met nationale en Europese wet- en regelgeving. Zowel de Wet op de orgaandonatie als Richtlijn 2010/53/EU inzake kwaliteits-en veiligheidsnormen voor menselijke organen bestemd voor transplantatie staan niet toe dat donoren een vergoeding ontvangen die meer bedraagt dan de kosten, inclusief inkomstenderving, die een rechtstreeks gevolg zijn van de verwijdering van het orgaan. Voor de vergoeding van kosten die een rechtstreeks gevolg zijn van de verwijdering van een orgaan, heb ik de subsidieregeling Donatie bij leven ingesteld.

Vraag 1

Bent u bekend met het voornemen van de gemeente Smallingerland om (in strijd met gemaakte afspraken) uitgeprocedeerde asielzoekers op te vangen?1

Ja.

Vraag 2

Hoe gaat u deze ernstige ondermijning van het terugkeerbeleid voorkomen?

Het is nog niet duidelijk of en hoe de gemeente daadwerkelijk (nood)opvang gaat bieden aan deze mensen en op welke wijze een en ander gefinancierd gaat worden. Ik wil niet vooruitlopen op het besluit van de gemeente Smallingerland.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het schandalig is dat genoemde gemeente deze opvang ook nog wil betalen met geld dat bedoeld is voor mensen met een beperking (Wmo- gelden)? Zo ja, hoe pakt u genoemde gemeente op deze misstand aan? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Kunt u garanderen dat er geen cent belastinggeld, dat bedoeld is voor mensen met een beperking, naar vreemdelingen gaat die hier niet eens mogen zijn? Zo nee, waarom niet?

Nee. De gemeenten hebben beleidsvrijheid ten aanzien van hun eigen middelen.

Vraag 5

Kunt u gemeenten als Smallingerland duidelijk maken dat het hier gaat om vreemdelingen waarbij (tot en met de onafhankelijke rechter) is vastgesteld dat ze geen gevaar lopen in het land van herkomst, daar (dus) naar terug moeten keren maar dit simpelweg weigeren? Zo nee, waarom niet?

Vreemdelingen die niet in aanmerking komen voor bescherming in Nederland, moeten voldoen aan hun vertrekplicht en Nederland verlaten. Vreemdelingen dragen zelf verantwoordelijkheid voor hun vertrek. Deze uitgangspunten van ons terugkeerbeleid ben ik niet bereid los te laten.
Vreemdelingen die terug willen, kunnen terug. Indien ze bereid zijn om terug te keren naar hun land van herkomst, kunnen ze ervoor kiezen om hierbij te worden gefaciliteerd door de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) eventueel met inbegrip van onderdak in een vrijheidsbeperkende locatie. Deze vreemdelingen kunnen dus een situatie van illegaliteit of een verblijf in een (nood)opvang voorkomen of beëindigen, mits ze in woord en daad bereid zijn te werken aan het vertrek.
Het bieden van structurele(nood)opvang door gemeenten aan personen die niet langer rechtmatig in Nederland verblijven is dus onnodig en kan een goed functionerend terugkeerbeleid frustreren. Personen ten aanzien van wie besloten is dat zij terug moeten keren, wordt zo ten onrechte toch hoop op uiteindelijke toelating voorgehouden. De focus van deze mensen is dan niet gericht op daadwerkelijk vertrek.
De DT&V informeert gemeenten over de mogelijkheden voor individuele vreemdelingen om terug te keren naar de landen van herkomst (of een derde land). Aan gemeenten kan praktische hulp worden geboden en maatwerk voor de betroffen vreemdelingen kan worden voorgesteld. Ook met gemeente Smallingerland onderhoudt de DT&V regelmatig contact.

Vraag 6

Kunt u bevorderen dat veel meer uitgeprocedeerde asielzoekers terugkeren naar het land van herkomst dan wel uitgezet worden, zodat het niet meer nodig is om gemeenten steeds aan te spreken op het (tegen de afspraken in) bieden van opvang? Zo nee, waarom niet?

Dit kabinet maakt zich sterk voor een actief en consequent terugkeerbeleid. Wie hier niet mag blijven moet vertrekken, bij voorkeur zelfstandig en indien noodzakelijk gedwongen. Uitgangspunt voor het huidige beleid zijn onder meer de maatregelen, genoemd in de brief «Terugkeer in het vreemdelingenbeleid» van
1 juli 20112. Door middel van de in deze brief genoemde en inmiddels grotendeels geïmplementeerde maatregelen zal Nederland, waar nodig met versteviging van het beleid en het opvoeren van de druk op de landen van herkomst, de terugkeer van die vreemdelingen die niet toegelaten zijn bevorderen.