Vraag 1

Bent u bekend met de uitzending van PowNews van 11 oktober 2011 over het gebruik van dienstauto’s door managers van de Belastingdienst?

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat er managers zijn bij de Belastingdienst met een standplaats in Den Haag en een woonplaats ruim buiten Den Haag, die gebruik kunnen maken van een dienstauto met chauffeur voor woon-werkverkeer?

Ja. Het betreft hier managers die letterlijk door het hele land hun werk verrichten. Uitgangspunt is dat managers van de Belastingdienst gebruik maken van het openbaar vervoer. In bepaalde situaties waarin managers veel reistijd kwijt zijn en daarbij veel locaties moeten bezoeken, is dit echter niet efficiënt. Om die reden wordt voor een beperkt aantal managers een uitzondering gemaakt. Het gebruik van dienstauto is functiegebonden. Het gaat momenteel om negen managers die een auto met chauffeur hebben. De situatie is overigens niet statisch. De toedeling van dienstauto’s wordt periodiek herzien door de directeur-generaal van de Belastingdienst.

Vraag 3

Klopt het dat het managers betreft die niet op allerlei plaatsen in Nederland moeten zijn, maar gewoon een vaste standplaats hebben in Den Haag?

Nee, het gaat om landelijk werkende managers.

Vraag 4

Bent u bekend met het feit dat deze managers wel 150 kilometer (km) of soms zelfs 235 km van Den Haag wonen en daarmee dus 300 tot bijna 500 km per dag afleggen per auto met chauffeur?

Ja.

Vraag 5

Bent u bekend met het feit dat deze auto met chauffeur ook ingezet wordt om post op te halen in Den Haag? Klopt het dat er ook nog een pool-wagen beschikbaar is, wanneer een managementlid twee chauffeurs nodig heeft?

Dit is geen praktijk. Incidenteel kwam het voor dat post op kantoor door de chauffeur werd opgehaald voordat voor de betrokken manager de werkdag in het land aanving. Overigens komt dit vandaag de dag zo goed als niet meer voor. Nagenoeg alle post kan via IPads en netbooks onderweg «opgehaald» worden.
Daarnaast komt het af en toe voor dat stukken worden opgehaald die met spoed moeten worden ondertekend. Er is geen sprake van een situatie waarbij een managementlid twee chauffeurs nodig heeft.

Vraag 6

Kunt u een update geven van de kosten die deze diensten met zich meebrengen? Hoe apprecieert u de kosten die hiermee gemoeid zijn, in deze tijden van zware en pijnlijke bezuinigingen?

De verwachte kosten voor 2011 zijn € 797 000,–: € 701 000,– personeelskosten en € 96 000,– kosten voor aanschaf en onderhoud. De kosten van aanschaf en onderhoud zijn dit jaar lager dan andere jaren omdat er dit jaar geen nieuwe auto’s worden aangeschaft. In de voorafgaande drie jaren zijn jaarlijks gemiddeld twee auto’s vervangen voor een gemiddeld totaalbedrag van € 99 000 per jaar.
Voor een organisatie van 30 000 medewerkers die landelijk op talrijke locaties actief is, acht ik deze uitgaven verantwoord.

Vraag 7

Bent u het eens met het standpunt van voormalig staatssecretaris De Jager, die in 2008 schreef, in antwoord op vragen1 2, dat bij de Belastingdienst «op een afgewogen en efficiënte wijze» gebruik wordt gemaakt van dienstauto’s? Zo nee, wat is er veranderd sinds 2008? Zo ja, waarom definieert u bijna 500 km dagelijks woon-werkverkeer per auto met chauffeur als «afgewogen en efficiënt»?

Ja. De antwoorden van destijds op de vragen van de fracties van GroenLinks en van de PVV gelden nog onverminderd. Er is geen sprake van 500 km dagelijks woon-werkverkeer, omdat zoals aangegeven in het antwoord onder 2, sprake is van landelijk werkende managers.

Vraag 8

Bent u, wellicht naar aanleiding van de huidige bezuinigingen, bereid opnieuw te bezien of de hoeveelheid managers bij de Belastingdienst, die een dienstauto met chauffeur ter beschikking heeft, bijgesteld zou moeten worden?

Zoals aangegeven bij het antwoord onder 2, maakt de directeur-generaal van de Belastingdienst periodiek een afweging voor de toedeling van auto’s met chauffeur. In die afweging betrekt hij ook de budgettaire situatie van de Belastingdienst.

Vraag 1

Hoe beoordeelt u het nieuwsbericht «Amerika verijdelt terreuraanslagen door Iraniërs»1 en «US charges Iran in ambassador assassination plot»?2

Ik heb met verontwaardiging kennisgenomen van de berichtgeving over een voorgenomen aanslag op de Saoedische ambassadeur in Washington.

Vraag 2

Bent u bereid de diplomatieke relaties met Iran met onmiddellijke ingang te verbreken als blijkt dat het islamofascistische regime in Teheran inderdaad achter de verijdelde terroristische aanslagen zit? Zo nee, waarom niet?

Het kabinet is in overleg met de VS en andere bondgenoten om een gezamenlijke en effectieve reactie te formuleren. Ik zal uw Kamer informeren wanneer dat overleg is afgerond. De Nederlandse regering steunt het Amerikaanse voornemen om deze zaak te agenderen in de VN Veiligheidsraad.

Vraag 3

Wilt u deze vragen binnen 24 uur beantwoorden?

Ja.

Vraag 1

Bent u bekend met het persbericht van de Maltha groep «Studiebegeleidingsinstituten officieel erkend als zorginstelling» van 9 oktober 2011?

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat de drie studiebegeleidingsinstituten van de Maltha groep in Bilthoven, Zeist en Utrecht nu aangemerkt worden als zorginstelling, en dat studiebegeleiding daarmee wordt aangemerkt als zorg?

De aanleiding voor het persbericht van 9 oktober 2011 ligt naar alle waarschijnlijkheid in de op 21 september 2011 afgegeven toelatingsbeschikking in het kader van de WTZi, waarmee het Instituut Maltha B.V. is toegelaten als instelling voor de AWBZ-functie begeleiding, zoals bedoeld in artikel 6 van het Besluit zorgaanspraken AWBZ. Een dergelijke toelating betekent uitsluitend dat de instelling voldoet aan de in het Uitvoeringsbesluit WTZi gestelde transparantievereisten voor de bestuursstructuur en de bedrijfsvoering. De toelating in het kader van de WTZi voor de AWBZ-functie begeleiding betekent niet dat studiebegeleiding als zodanig daarmee is aangemerkt als AWBZ-zorg. Ook betekent het niet dat de studiebegeleiding van Instituut Maltha per definitie AWBZ-zorg is. Ik verwijs u naar het antwoord op vraag 3.

Vraag 3

Is het waar dat met deze erkenning de studiebegeleiding van de Maltha groep gefinancierd kan worden vanuit de Zorgverzekeringswet (Zvw) en uit de AWBZ?

Er kan door een instelling uitsluitend zorg worden verleend ten laste van de Zvw en AWBZ als een instelling beschikt over een toelating. In het onderhavige geval is er alleen een toelating aangevraagd als AWBZ-instelling voor de functie begeleiding.
Wat onder begeleiding wordt verstaan, is gedefinieerd in artikel 6 van het Besluit zorgaanspraken AWBZ. Het gaat hier om activiteiten door een instelling te verlenen aan verzekerden met een somatische, psychogeriatrische of psychiatrische aandoening of beperking, of een verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke handicap die matige of zware beperkingen hebben. De activiteiten bestaan onder meer uit het ondersteunen bij of het oefenen met vaardigheden of handelingen en het ondersteunen bij of het oefenen met het aanbrengen van structuur of het voeren van regie.
In de toelichting op de aanvraag heeft Instituut Maltha B.V. aangegeven waaruit de begeleiding bestaat. Op basis van die door de aanvrager gegeven toelichting was er geen aanleiding te veronderstellen dat er geen WTZi-toelating kon worden afgegeven voor de AWBZ-functie begeleiding. Daarmee is echter nog geen inhoudelijk oordeel gegeven over de activiteiten van Instituut Maltha.
Een WTZi-toelating geeft een instelling de mogelijkheid om productieafspraken te maken met het zorgkantoor om zorg te verlenen ten laste van i.c. de AWBZ. Of er daadwerkelijk zorg wordt verleend ten laste van de AWBZ hangt af van de concrete afspraken die Instituut Maltha B.V. hierover kan maken met het zorgkantoor.
Het zorgkantoor zal in dat kader bij het Instituut moeten nagaan in hoeverre de activiteiten van dit Instituut voldoen aan de eisen van rechtmatigheid, doelmatigheid en kwaliteit zoals die nu gelden in de AWBZ. Dat betekent dat het zorgkantoor moet vaststellen dat de activiteiten van het Instituut zijn gericht op de voor AWBZ-begeleiding vastgestelde doelen. Oftewel: zijn gericht op het bevorderen, behouden of compenseren van zelfredzaamheid. Studiebegeleiding, gericht op het behalen van een diploma, valt daar niet onder.

Vraag 4

Betekent deze erkenning dat alle leerlingen die studiebegeleiding krijgen AWBZ-geïndiceerd zullen worden? Om hoeveel leerlingen gaat het in totaal?

De toelating door het CIBG betekent niet dat alle leerlingen die studiebegeleiding krijgen bij het Instituut Maltha B.V. AWBZ-geïndiceerd zullen worden. Het is aan het CIZ om op basis van een individuele aanvraag te besluiten of een leerling in aanmerking komt voor AWBZ-begeleiding. Een leerling komt alleen in aanmerking voor een AWBZ-aanspraak begeleiding als hij een somatische of psychiatrische aandoening of beperking heeft, of als er bij hem een verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke beperking is vastgesteld, waardoor hij matig tot ernstig beperkt is in zijn zelfredzaamheid. Ook moet zijn vastgesteld dat in die beperking niet kan worden voorzien door gebruikelijke zorg van ouders of door andere voorliggende voorzieningen.

Vraag 5

Hoeveel extra leerlingen zullen gebruik maken van deze geïndiceerde studiebegeleiding, nu deze financieel toegankelijk wordt voor alle kinderen met leer- en motivatieproblemen?

Leer- en motivatieproblemen op zich vormen onvoldoende grondslag om aanspraak te kunnen maken op AWBZ-zorg. Verder verwijs ik graag naar de antwoorden op vraag 3 en vraag 4.

Vraag 6

Wat is uw reactie op de woorden van de heer Maltha dat «Nu de overheid passend onderwijs voor ogen heeft en zoveel mogelijk kinderen binnen het regulier onderwijs wil houden, is juist die deskundige hulp van buiten de school van belang. De scholen kunnen dit niet alleen af»?

Passend onderwijs wordt vormgegeven in regionale samenwerkingsverbanden voor primair en speciaal respectievelijk voortgezet en voortgezet speciaal onderwijs, waarin het aanbod van lichte en zware onderwijszorg wordt samengevoegd. Binnen een regionaal samenwerkingsverband is meer maatwerk mogelijk en kan een integrale afweging worden gemaakt over de verdeling van de onderwijszorgmiddelen. Het is aan de regionale samenwerkingsverbanden om te bepalen in hoeverre zij daarbij deskundige hulp van buiten de school willen betrekken.

Vraag 7

Kunt u toelichten waarom studiebegeleiding wordt bestempeld als zorg, en niet als een vorm van onderwijs, eventueel passend onderwijs?

Ik verwijs u naar mijn antwoord op vraag 2.

Vraag 8

Worden de bezuinigingen op het onderwijs nu opgevangen binnen de begroting van VWS?

Ik verwijs u naar mijn antwoord op de vragen 3, 4 en 5.

Vraag 9

Zullen de gemeenten Bilthoven, Zeist en Utrecht verantwoordelijk worden voor deze studiebegeleiding, zodra de functie begeleiding van de AWBZ wordt overgeheveld naar de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)?

De gemeenten Bilthoven, Zeist en Utrecht zullen als gevolg van de decentralisatie van de functie Begeleiding naar de Wmo verantwoordelijk worden voor het beoordelen van aanvragen tot ondersteuning op dit vlak van hun inwoners. Indien een verzoek van een leerling valt onder de compensatieplicht en de overige voorwaarden van de Wmo, zal de gemeente aan haar compensatieplicht moeten voldoen. Op welke wijze de gemeenten vervolgens invulling geven aan de concrete ondersteuning, bepalen zij – wederom binnen de kaders van de Wmo – zelf.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het onderzoek van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO), waaruit blijkt dat circa twintig procent van de studenten geen masterstudie gaat volgen als de basisbeurs voor de masterfase wordt afgeschaft?1

Ik waardeer de bijdrage van het ISO aan het debat over de introductie van het sociaal leenstelsel in de masterfase. Het onderwerp is op 6 april 2011 aan de orde geweest in het Algemeen Overleg over studiefinanciering naar aanleiding van de beleidsnotitie «Studeren is investeren». Het zal opnieuw aan de orde komen als het wetsvoorstel hierover in behandeling zal worden genomen.
Ik wil wel opmerken dat nergens wordt voorgesteld om de basisbeurs zomaar af te schaffen. Dat is niet aan de orde. Het gaat er om dat in plaats van de basisbeurs een sociaal leenstelsel wordt geïntroduceerd, zodat de toegankelijkheid gewaarborgd blijft.
Ik acht het dan ook niet waarschijnlijk dat de bovengenoemde uitkomst van het ISO-onderzoek bewaarheid zal worden. Iedereen die kan en wil studeren, krijgt – binnen bepaalde grenzen – voldoende financiële ruimte om in een opleiding te investeren.

Vraag 2

Erkent u dat afschaffing van de basisbeurs voor de masterfase een negatief effect heeft op de toegankelijkheid?

Zie vraag 1.

Vraag 3

Wat gaat u ondernemen om te voorkomen dat twintig procent potentieel zeer getalenteerde studenten afziet van een masteropleiding?

Zie vraag 1.

Vraag 4

Beseft u dat de afschaffing van de basisbeurs voor de masterfase extra pijnlijk is voor studenten die een tweejarige masteropleiding willen volgen? Wat gaat u hiertegen ondernemen?

Ik realiseer mij heel goed dat hoe langer een opleiding duurt, hoe meer de desbetreffende student zal moeten investeren. Maar ook voor meerjarige masteropleidingen geldt dat het om een goede investering in een goede opleiding gaat. Een keuze voor een dergelijke opleiding is, zoals ook in de beleidsnotitie Studeren is investeren naar voren is gekomen, vooral een inhoudelijke keuze. Het sociaal leenstelsel voor de masterfase geeft daar de nodige financiële ruimte voor.

Vraag 5

Hoe rijmt u de resultaten van het onderzoek met de ambitie van de regering om tot de top 5 van kennislanden te behoren?

In «Kwaliteit in Verscheidenheid», de Strategische Agenda voor het Hoger Onderwijs, Onderzoek en Wetenschap is aangegeven dat de besparingen die de invoering van het sociaal leenstelsel oplevert, geherinvesteerd worden in een kwaliteitsimpuls in het hoger onderwijs. De lat moet over de hele linie van het onderwijs omhoog, zowel door meer intensief en activerend onderwijs als meer differentiatie en profiel in het onderwijs. Nominaal studeren moet weer de regel worden in plaats van de uitzondering. Met het realiseren van de in de strategische agenda weergegeven streefdoelen zal de positie van Nederland in de internationale ranglijsten verbeteren.

Vraag 6

Hoe voorkomt u dat studenten steeds hogere schulden krijgen vanwege de hogere collegegelden en de lagere studiefinanciering?

Als aan studenten wordt gevraagd om zelf een groter deel van de investering in hun studie te financieren en hen tegelijkertijd meer mogelijkheden geboden worden om dat met een studielening te doen, dan ligt het in de lijn der verwachtingen dat meer studenten de leenmogelijkheden ook zullen gebruiken. Studenten zullen zeer bewust met deze mogelijkheden moeten omgaan. Ze kunnen zelf veel doen om de hoogte van hun schuld te beperken. Zo voorkomt sneller studeren (zie antwoord op vraag 5) dat studenten lang in de leenfase zitten. De voorlichting en ondersteuning vanuit DUO en andere organisaties als het Nibud (zie www.studentenleenwijzer.nl en www.wijzeringeldzaken.nl) zijn erop gericht om studenten bewust met de leenmogelijkheden te laten omgaan. Ik ben bereid, ook in het kader van de uitvoering van de motie van de leden Slob en Sap over studieschulden (TK 2011–2012, 33 000, nr.24), om het hele palet in beeld te brengen om te bezien of en waar dit versterking behoeft.

Vraag 7

Hoe verhoudt het beleid waarbij studenten steeds meer moeten lenen zich tot het algemene inzicht dat burgers (vanwege de schuldencrisis) juist minder makkelijk leningen zouden moeten afsluiten? Erkent u dat de overheid op dit punt tegenstrijdig beleid voert?

Ik zie een duidelijk onderscheid tussen lenen voor consumptieve doeleinden en lenen voor de studie. Lenen voor de studie is nog steeds een goede investering mits studenten hiermee bewust omgaan. Dit betekent dat studenten hun schulden niet nodeloos moeten laten oplopen vanwege een te luxe leefstijl. Zie ook het antwoord op vraag 6.

Vraag 8

Bent u bereid een reactie te geven op de conclusies en aanbevelingen van het onderzoek van ISO?

Met mijn antwoorden op uw vragen heb ik getracht een eerste reactie op het ISO-onderzoek te geven. Voor het overige stel ik voor om het ISO-onderzoek te betrekken bij de behandeling van het bovengenoemde wetsvoorstel.

Vraag 1

Bent u bekend met de berichten «Begin afgraven grensdijk Hedwigepolder»1 en «Steppekiekendieven op bezoek in Prosperpolder»?2

Ja.

Vraag 2

Kunt u aangeven hoe ver de graafwerkzaamheden aan Belgische zijde van de grens tussen de Hedwigepolder en de Prosperpolder inmiddels gevorderd zijn? Klopt het dat de dijk zal verdwijnen voordat u een nieuwe dijk kunt aanleggen rondom de Hedwigepolder?

Op 12 oktober 2011 is een begin gemaakt met het afgraven van de dijk tussen de Hedwige- en Prosperpolder. Voor het traject aan Nederlandse zijde bestaat nog geen verdere specificatie van planning. Hoever de werkzaamheden aan Belgische zijde zullen zijn gevorderd voordat de werkzaamheden aan de Nederlandse zijde worden opgestart is op dit moment nog niet te indiceren. Het overleg met Vlaanderen zal aanvangen, nadat mijn overleg met de Europese Commissie is afgerond.

Vraag 3

Klopt het dat met de realisatie van het door het kabinet gewenste alternatief voor het ontpolderen van de Hedwigepolder, wijzigingen in de Belgische werkzaamheden noodzakelijk zullen worden, bijvoorbeeld aan de primaire waterkering tussen de beide polders en de Schelde? Zo ja, kunt u aangeven wat deze wijzigingen inhouden, wat de bijbehorende aanvullende kosten naar schatting zijn en wie deze draagt?

De uitvoering van het alternatief voor de ontpoldering van de Hedwigepolder betekent in ieder geval dat tussen het Nederlandse deel van de Hedwigepolder en de door Vlaanderen doorgezette ontpoldering van de Prosperpolder/Hedwigepolder een primaire waterkering zal moeten worden aangelegd. In mijn brief van 17 juni 2011 aan uw Kamer heb ik de kosten daarvan geraamd op ongeveer € 15 miljoen (Tweede Kamer, 2010–2011, 30 862, nr. 48). Ik sluit niet uit dat er nog andere kleine aanpassingen nodig zijn en ga ervan uit dat deze binnen genoemde € 15 miljoen kunnen passen.

Vraag 4

Heeft u reeds bepaald op welke afstand van de aan Belgische zijde afgegraven dijk tussen de polders een eventuele nieuwe Nederlandse dijk zou moeten worden opgetrokken en welke vorm deze moet krijgen? Komt deze in principe op Nederlands grondgebied of op Belgisch grondgebied te liggen?

De definitieve locatie en het traject van de nog aan te leggen dijk moet nog bepaald worden. Deze komt op Nederlands grondgebied te liggen.

Vraag 5

Kunt u aangeven wat de laatste stand van zaken is wat betreft de kostenramingen en de tijdsplanning voor de aanleg van een eventuele nieuwe dijk tussen de Hedwige en Prosperpolder? Hoe lang duurt de vergunningverlening voor deze dijk? Wanneer bent u van plan de aanbesteding hiervoor te beginnen en hoe lang zouden de werkzaamheden duren?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 6

Kunt u aangeven of, en zo ja, op welke wijze de aanleg van een eventuele nieuwe Nederlandse dijk en het niet ontpolderen van de Hedwigepolder van invloed zijn op de overstromingsrisico’s in en rondom de regio Antwerpen en de Hedwigepolder zelf?

Zowel de dijken op Vlaams grondgebied als op Nederlands grondgebied zullen op basis van de laatste normen voor hoogwaterveiligheid worden uitgevoerd. Daarmee is de veiligheid op Nederlandse en Vlaams gebied veiliggesteld. Over de overstromingsrisico’s rondom de regio Antwerpen in een nieuwe situatie zonder ontpoldering van de Nederlandse Hedwigepolder heb ik geen informatie. Op basis van eerdere Vlaamse informatie kan ik meedelen dat de oorspronkelijke plannen tot ontpoldering van zeer beperkte positieve invloed waren op de veiligheidsrisico’s in de regio Antwerpen.

Vraag 7

Kunt u aangeven of, en zo ja, op welke wijze de aanleg of aanwezigheid van een eventuele nieuwe Nederlandse dijk en het niet ontpolderen van de Hedwigepolder van invloed zullen zijn op de natuurkwaliteit in en rondom de Belgische Prosperpolder?

Als gevolg van het niet ontpolderen van de Nederlandse Hedwigepolder zal het toekomstig natuurgebied Prosperpolder niet rechtstreeks aansluiten op het bestaande natuurgebied Land van Saeftinghe.
Dit gegeven heb ik meegewogen bij het kabinetsvoorstel over het alternatief voor de ontpoldering van de Hedwigepolder.

Vraag 8

Ziet u in de aanwezigheid van bijzondere vogels zoals de steppekiekendieven een bevestiging van de meerwaarde van de natuur in het Schelde estuarium?

Nee, de steppekiekendief is een dwaalgast en een bezoek van een dwaalgast wordt in hoge mate door toeval bepaald.

Vraag 9

Zijn er onder het Natura 2000-gebied Westerschelde beschermde soorten dieren en planten die voor een duurzame instandhouding een brak getijde gebied nodig hebben met een minimale omvang die groter is dan de Prosperpolder?

Er zijn meerdere soorten die meer ruimte nodig hebben dan een gebied ter grootte van de Prosperpolder, maar het gaat daarbij niet om specifiek aan brak getijdengebied gebonden soorten.

Vraag 10

Klopt het dat de smient naar verwachting in de Prosperpolder zal gaan overwinteren, wanneer deze volledig als natuurgebied is ingericht? Kunt u bevestigen dat dit een soort is waarvoor u de plezierjacht via de herziening van de natuurwetgeving mogelijk wil maken? Wordt het na de herziening van de wetgeving mogelijk om in de Hedwigepolder te jagen op smienten en andere vogels die tijdelijk vanuit de Prosperpolder zich tijdelijk naar de Hedwigepolder verplaatsen?

In het wetsvoorstel natuur, waarvan ik thans een ontwerp naar maatschappelijke organisaties heb gezonden voor commentaar, is de smient aangewezen als bejaagbare soort. Als smienten bejaagd of verstoord worden, kunnen ze hun gedrag aanpassen. Dit betekent dat smienten vanuit de Hedwigepolder in de Prosperpolder zouden kunnen gaan overwinteren.

Vraag 1

Bent u bekend met het recent uitgebrachte rapport van de VN-missie in Afghanistan UNAMA waaruit blijkt dat martelingen een dagelijkse realiteit zijn in veel detentiecentra in Afghanistan?1

Vraag 2

Hoe beoordeelt u de bevindingen uit dit rapport waaruit blijkt dat circa de helft van de gedetineerden die ondervraagd zijn door de Afghaanse veiligheidsdienst (NDS), te maken heeft met ondervragingstechnieken die zowel onder het internationale recht als onder Afghaanse wetgeving gekenmerkt kunnen worden als marteling?

Vraag 3

Kunt u aangeven of in de provincie Kunduz sprake is van deze ondervragingstechnieken in detentiecentra? Zo ja, bent u bereid uw onmiddellijke veroordeling uit te spreken over deze wantoestanden? Indien nee, waarom niet?

Vraag 4

Kunt u aangeven of politietrainers van de Afghan Uniformed Police (AUP) die door Nederlandse politietrainers worden opgeleid, betrokken zijn bij deze martel- en folterpraktijken?

Vraag 5

Kunt u bevestigen of de internationale troepenmacht ISAF inmiddels de overdracht naar alle NDS-detentiecentra heeft opgeschort? Indien dit niet het geval is, bent u bereid om u uitdrukkelijk en onomwonden uit te spreken voor het stopzetten van de overdracht van gedetineerden naar NDS-detentiecentra? Indien nee, waarom niet?

Vraag 6

Kunt u aangeven of de Afghaanse autoriteiten hun actieplan om dit type gedrag te voorkomen voldoende uitvoeren? Indien dit niet het geval is, bent u bereid om uw zorgen en uw bezwaren te uiten over deze wandaden? Zo nee, waarom niet?

Vraag 1

Kunt u bevestigen dat onlangs een zestal zelfverbrandingen door Tibetaanse monniken is uitgevoerd in en bij het klooster van Kirti?1 Indien neen, hoe zijn dan de feiten?

Het bericht van de International Campaign for Tibet dat er tussen 3 en 16 oktober van dit jaar vijf incidenten van zelfverbranding door Tibetaanse monniken en een non hebben voorgedaan, komt overeen met de informatie waarover ikzelf beschik. Door een gebrek aan informatie van officiële Chinese zijde en beperkte toegang tot het gebied voor onafhankelijke (internationale) waarnemers kan ik deze informatie niet nader verifiëren.

Vraag 2

Kan men naar uw oordeel stellen dat deze zelfverbrandingen ingegeven zijn door het immer voordurende gebrek aan burgerlijke en religieuze vrijheden in Tibet? Indien neen, wat zijn dan de redenen?

De monniken en de non hebben volgens mediaberichten met het voltrekken van hun daad hun onvrede willen uiten over het Chinese beleid in Tibet en over het ontzeggen van de toegang van de Dalai Lama tot Tibet.

Vraag 3

Bent u van mening dat het wekenlang afgesloten houden van een groep mensen van de buitenwereld door paramilitairen, of het afvoeren naar en gevangen houden op onbekende locaties, zoals dat met de monniken in Kirti het geval is, in strijd is met de fundamentele rechten van de mens zoals ook China deze ondertekend heeft? Zo nee, waarom niet? En zo ja, wat gaat u hieraan doen?

Arrestaties, intimidatie en onredelijke beperking van bewegingsvrijheid van mensen die vreedzaam protesteren zijn in strijd met de vrijheid van meningsuiting, vrijheid van vergadering, het verbod op arbitraire detenties en de vrijheid van religie en geloofsovertuiging. Nederland dringt zowel in EU-verband als bilateraal bij de Chinese autoriteiten aan op eerlijke rechtspraak, het uitbannen van arbitraire detenties, het respecteren van de culturele identiteit en religieuze vrijheid van minderheden in het algemeen en Tibetanen in het bijzonder. Hun situatie is aan de orde gesteld in de mensenrechtendialoog tussen de EU en China.

Vraag 4

Bent u bereid, met het oog op de komende EU–China top op 25 oktober a.s., er bij de Chinese autoriteiten op aan te dringen een einde te maken aan de onderdrukking van de Tibetanen in zijn algemeenheid en de inperking van de vrijheid van godsdienst in het bijzonder? Indien neen, waarom niet? Zo ja, op welke wijze zult u dat doen?

De EU–China top heeft niet op 25 oktober plaatsgevonden, maar is tot nader order uitgesteld naar aanleiding van EU-besprekingen over de eurocrisis.

Vraag 5

Welke concrete stappen heeft u het afgelopen jaar genomen teneinde de dialoog tussen China en de Tibetaanse regering in ballingschap die sinds januari 2010 niet meer heeft plaatsgevonden te doen hervatten? Op welke wijze gaat u de hervatting van deze dialoog aan de orde stellen bij de bovengenoemde EU–China top?2

De Nederlandse regering is van mening dat beide partijen door middel van dialoog tot een duurzame oplossing zouden moeten komen, met een zinvolle mate van autonomie voor Tibet binnen de kaders van de grondwet van de Volksrepubliek China als resultaat. Dit wordt consequent naar voren gebracht in contacten met de Chinese autoriteiten. Bilateraal is dit bijvoorbeeld gebeurd tijdens het bezoek van de directeur van het Institute of Ethnology and Anthropology van de Chinese Academy of Social Sciences, in aanwezigheid van de Chinese ambassadeur op 31 maart jl. Ook in EU-kader is tijdens de Strategische Dialoog met China op 12 mei jl. en tijdens de EU-China mensenrechtendialoog van 16 juni jl. over Tibet gesproken.

Vraag 1

Kent u het bericht dat de Iraanse actrice Marzieh Vafamehr is veroordeeld tot 90 zweepslagen en één jaar gevangenisstraf vanwege haar rol in een Iraanse film?1

Ja.

Vraag 2

Bent u bereid u in EU-verband in te spannen voor een duidelijke veroordeling van deze arrestatie, zeker gezien het gegeven dat het onduidelijk is waarom de actrice is veroordeeld? Indien niet, waarom niet?

Ja. Dit heeft geleid tot een krachtige Europese veroordeling van de behandeling van mevrouw Vafamehr, bij monde van de EU Hoge Vertegenwoordiger Ashton op 18 oktober jl.

Vraag 3

Bent u eveneens bereid om u in EU-verband in te spannen om de vervolging van zes onafhankelijke filmmakers in Iran te veroordelen? Indien niet, waarom niet?

Ja. Mede op Nederlands verzoek heeft EU Hoge Vertegenwoordiger Ashton op 26 september jl. in sterke bewoordingen bezwaar aangetekend tegen de arrestatie van de zes filmmakers en de Iraanse regering opgeroepen tot hun onmiddellijke vrijlating.

Vraag 4

Bent u bereid, zowel in bilaterale contacten, als via de Europese Unie en de relevante VN- instrumenten, de Iraanse autoriteiten blijvend aan te spreken op hun internationaalrechtelijke verplichtingen op het vlak van mensenrechten? Zo ja, op welke wijze gaat u dit doen? Zo nee, waarom niet?

Ja. De Nederlandse regering spreekt de Iraanse overheid aan op haar verplichtingen ten aanzien van de bescherming van mensenrechten, zowel bilateraal als in EU verband. Binnen de VN maakt Nederland zich onder meer sterk voor een krachtige Iranresolutie, waarin de mensenrechtensituatie in het land onder de loep wordt genomen. Nederland heeft zich in verschillende fora sterk gemaakt voor verlening van toegang van VN Speciaal Rapporteur Shaheed tot Iran.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het artikel «Van Bijsterveldt: weigerambtenaren ruimte geven noem ik ook emancipatie»?1

Het artikel betreft de weergave van een interview dat ik heb gegeven aan NRC Handelsblad.

Vraag 2

Betreffen uw uitspraken in dit artikel uw persoonlijke standpunt of dat van het kabinet?

Vraag 3

Hoe verhouden uw uitspraken zich tot uw toezegging eind oktober 2011 een reactie te geven op het advies van de Commissie Gelijke Behandeling uit 2008 om weigerambtenaren te verbieden?

Vraag 4

Waarom komt u met een standpunt over de weigerambtenaar voordat u de Kamer heeft geïnformeerd?

Nee. Zie antwoord op vraag 2 en 3.

Vraag 5

Bent u bereid binnen 48 uur deze vragen te beantwoorden en uw reactie op het advies van de Commissie Gelijke Behandeling naar de Kamer te zenden? Indien nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht over commercieel draagmoederschap in Nederland?1 Herinnert u zich tevens de Kamervragen van Arib over commercieel draagmoederschap in India?2

Ja.

Vraag 2

Wat zijn de uitkomsten van de expertmeeting die eind maart/begin april heeft plaatsgevonden over draagmoederschap en illegale opneming van kinderen? Geven de uitkomsten van deze expertmeeting u aanleiding maatregelen ter zake te treffen? Zo ja, welke? Zo nee, waarom niet?

Vraag 3

Deelt u de mening dat het feit dat het afstammings- en adoptierecht geen specifieke bepalingen omtrent draagmoederschap bevatten, leidt tot onduidelijkheid over de juridische positie van kinderen die worden geboren na draagmoederschap en tot onzekerheid over de juridische positie van wensouders en draagouders? Zo ja, bent u voornemens beleid dan wel wetgeving dienaangaande te ontwikkelen of aan te passen? Zo nee, waarom niet?

Vraag 4

Waarom kent het Nederlandse recht geen helder onderscheid tussen altruïstisch en commercieel draagmoederschap? Acht u een dergelijk onderscheid noodzakelijk? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom niet?

Vraag 5

Deelt u de mening dat eenduidig inzicht moet worden verkregen in de aard en omvang van (commercieel) draagmoederschap en illegale opneming van kinderen? Bent u in dat verband voornemens een doorzichtige meldingstructuur te ontwikkelen voor de verschillende instanties die met deze problematiek in aanraking komen? Zo nee, waarom niet?

Vraag 6

In hoeverre is er sprake van praktijken die wettekst verboden zijn? Hoe wordt de wet in dit verband gehandhaafd?

Vraag 1

Bent u bekend met personele problemen bij de meldkamer van Het Korps landelijke politiediensten (KLPD) in Driebergen? Klopt het dat de minimale bezetting is teruggebracht van elf naar negen medewerkers? Klopt het dat de operationele sterkte 72 man is, maar dat er op dit moment maar 42 mensen operationeel zijn?

Uit navraag bij het KLPD blijkt dat de meldkamer van het KLPD in Driebergen een formatieve sterkte heeft van 62 fte in de functies van senior medewerker meldkamer en medewerker meldkamer. Op dit moment is er in totaal 51,2 fte werkzaam in bovengenoemde functies bij de meldkamer KLPD.
In mijn hoedanigheid van korpsbeheerder van het KLPD heb ik geen signalen ontvangen dat de huidige bezetting van de Meldkamer van het KLPD leidt tot personele of operationele risico’s.
Als gevolg van een vacaturestop binnen het KLPD zijn vacatures ontstaan in de meldkamer van het KLPD. Op dit moment is er een vacatureruimte van 10,88 fte. De bezetting en de prestaties van de KLPD meldkamer worden structureel bekeken en indien nodig worden maatregelen genomen.

Vraag 2

Klopt het dat bij de meldkamer van het KLPD 20 vacatures open staan? Klopt het dat er sprake is van een vacaturestop en dat deze vacatures dus niet ingevuld zullen worden?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Bent u bekend met personele problemen bij de centrale meldkamer van de regiopolitie Utrecht? Klopt het dat beschikbare medewerkers soms werkweken maken van 65 uur?

Op de peildatum van 1 oktober jl. was er in de meldkamer politie Utrecht sprake van 7 vacatures. Vanaf 1 november 2011 zijn hiervan 3 vacatures weer vervuld. Daarnaast loopt er een vervolg op de selectieprocedure, die er positief uitziet. De verwachting is dat de meldkamer politie Utrecht eind 2011 nog 1 vacature heeft.
Uit informatie van de korpsbeheerder van de regiopolitie Utrecht is mij gebleken dat aaneengesloten werkperiodes van 65 uur soms voorkomen, maar geen regel zijn. Een dergelijke werkperiode komt soms voor indien een politiefunctionaris, die op eigen verzoek gebruik maakt van de zogenaamde 9 uurs modaliteit, 7 aaneengesloten dagen werkt. In de opvolgende periode zijn niet genoten vrije dagen ingeroosterd, waardoor de betrokken functionaris die periode een beduidend minder aantal uren maakt. De korpsbeheerder geeft aan dat wanneer naar de gemiddelden per 4 of 16 weken wordt gekeken er geen werkweken van 65 uur worden gedraaid. Het middelen van werktijd over meerdere weken is toegestaan volgens de regelgeving.
De korpsbeheerder van Utrecht heeft aangegeven dat in de afgelopen periode sprake is geweest van roosterdruk (het niet of moeilijk kunnen invullen van roosters) door eerder genoemde vacatures Door het invullen van de vacatures moeten incidentele overtredingen van de Arbeidstijdenwet zoveel mogelijk worden voorkomen.
Het is aan de korpsen de Arbeidstijdenwet en de Landelijke Arbeidstijden Richtlijn van de politie na te leven. De planning van de inzet van de meldkamermedewerkers geschiedt conform de Arbeidstijdenwet en de Landelijke Arbeidstijdenregeling. De Arbeidsinspectie ziet toe op de naleving hiervan.

Vraag 4

Hoe zit het met de personele bezetting bij de rest van de meldkamers in Nederland? Kunt u een overzicht geven van de feitelijke operationele sterkte van elk van deze meldkamers?

De verantwoordelijkheid voor het functioneren van het politiedeel van de meldkamer ligt bij de korpsbeheerders. Naast de meldkamer van het KLPD en Utrecht zijn er 21 regionale meldkamers omdat er twee meldkamers zijn waar meerdere politieregio’s in zijn opgenomen.
De 25 korpsbeheerders hebben mij geïnformeerd over de formatieve en feitelijke sterkte van het politiedeel in de regionale meldkamers per 1 oktober jl. Deze informatie is in bijgevoegd overzicht weergegeven.1) Deze informatie geeft landelijk geen beeld van een structurele onderbezetting bij de meldkamers. Van de 21 meldkamers melden 9 meldkamers een hogere feitelijke sterkte op 1 oktober 2011 dan de formatieve sterkte. In 3 meldkamers is de feitelijke sterkte conform de formatieve sterkte en in 8 meldkamers is sprake van een lagere feitelijke sterkte variërend van – 0,8 fte tot – 8,9 fte ten opzichte van de formatieve sterkte. De feitelijke sterkte houdt geen rekening met kortdurend verzuim, opleiding of neventaken van medewerkers. Verder is gebleken dat in de regionale meldkamers waar sprake is van onderbezetting de vacatures intussen zijn of worden ingevuld.

Vraag 5

Wat betekenen deze problemen voor de werkdruk van de overgebleven medewerkers? Hoe verhoudt de werkdruk en de druk op de roosters zich tot de Arbeidstijdenwet en de Landelijke Arbeidstijdenregeling?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Vraag om organen te snel gesteld. Artsen brengen orgaandonatie al ter sprake als patiënt nog niet hersendood is»?1

Ja.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u de stelling van donorintensivist Gerritsen dat het beter zou zijn om de vraag om orgaandonatie pas na de hersendoodprocedure aan de nabestaande te stellen?

De stelling is gebaseerd op het uitgangspunt dat je zo lang mogelijk moet wachten met het aan de orde stellen van orgaandonatie voor de grootste kans op toestemming. Die stelling onderschrijf ik, maar de vraag is wel hoelang je daarmee kunt wachten zonder de naasten in het ongewisse te laten over de diagnostische onderzoeken die je verricht. Ik vind niet dat je het hele proces van vaststellen van de hersendood kunt doorlopen zonder dat naasten worden geïnformeerd over het enige doel van dit proces, te weten mogelijke orgaandonatie. In Nederland is het een goed gebruik geworden om patiënten of hun naasten te informeren over de verschillende onderzoeken die worden gedaan. Zodra er sprake is van medisch zinloos handelen zal de arts de naasten daarvan op de hoogte stellen. Daarna zijn er twee mogelijkheden, of de behandeling wordt gestaakt, of de mogelijkheid van orgaandonatie wordt verkend. Tegenover de naasten vind ik het niet juist om deze mogelijkheid te verkennen en de gehele hersendoodprocedure te doorlopen, zonder hen uit te leggen wat het doel van deze onderzoeken is. Als je daarover wel open communiceert, komt het onderwerp dus vanzelf aan de orde. Overigens betekent dat niet dat ook meteen om toestemming wordt gevraagd, de toestemmingsvraag mag pas na het overlijden worden gesteld.

Vraag 3

Is het waar dat 80% van de patiënten nog niet hersendood is verklaard op het moment dat de orgaandonatie ter sprake wordt gebracht? Wat zijn de redenen om orgaandonatie eerder ter sprake te brengen? Hoe beoordeelt u deze redenen?

Ik gaf bij het antwoord op vraag 2 al aan dat het niet past bij de Nederlandse cultuur ten aanzien van informatieverstrekking aan patiënten of hun naasten om geen uitleg te geven bij de onderzoeken die worden verricht. In de situatie van een beademde patiënt bij wie verdere behandeling medisch zinloos is geworden, brengt dit met zich mee dat de voor orgaandonatie noodzakelijke hersendooddiagnostiek niet kan worden verricht zonder de naasten daarbij te vertellen wat het doel is van de onderzoeken die worden verricht. Omdat het gehele hersendoodprotocol alleen wordt doorlopen ingeval van orgaandonatie, is het onvermijdelijk dat het onderwerp ter sprake komt voordat de diagnose hersendood is geverifieerd. Ik vind het jammer dat daardoor soms een kans op orgaandonatie verloren gaat, maar ik hecht ook veel waarde aan een goede informatieverstrekking door zorgverleners aan patiënten of hun naasten. Wanneer bij naasten de indruk ontstaat dat informatie wordt achtergehouden, kan dat het vertrouwen in orgaandonatie schade toebrengen. Door deze situatie is het extra belangrijk dat artsen op de intensive care goed getraind zijn in het voeren van slecht nieuwsgesprekken en het ter sprake brengen van orgaandonatie.

Vraag 4

Hoe verhoudt het aantal orgaandonaties in Nederland zich ten opzichte van het aantal orgaandonaties in andere Europese landen en Spanje in het bijzonder? Hoe beoordeelt u de stelling dat het in Spanje beter geregeld is? Kunt u uw antwoord toelichten?

Het aantal orgaandonaties in Nederland bedroeg in 2010 13,7 donaties per miljoen inwoners. In Spanje waren er 32 donaties per miljoen inwoners2. Cijfers van andere landen om ons heen zijn: België; 20,5, Duitsland 15,8, Frankrijk 23,8, Verenigd Koninkrijk 16,4, en Denemarken 13. Je mag deze cijfers eigenlijk niet met elkaar vergelijken. Deze cijfers zeggen namelijk niets over het donatiepotentieel. Wanneer gecorrigeerd wordt voor de relevante mortaliteit worden de verschillen tussen deze landen kleiner. Uit het proefschrift van Remco Coppen, getiteld: Organ Donation, policy and legislation blijkt dat de verschillen in mortaliteit tussen landen voor een groot deel de verschillen in het aantal orgaandonoren tussen landen verklaren.3
De stelling dat het in Spanje beter geregeld is wil ik graag van een paar nuances voorzien. Spanje wordt, ook door mij, vaak genoemd als land waar goede resultaten worden gehaald op het gebied van orgaandonatie. Ik ben het eens met de stelling dat het in Spanje beter geregeld is voor zover dat de manier betreft waarop de verantwoordelijkheidsverdeling rond orgaandonatie in de ziekenhuizen is georganiseerd. Ik informeer u later dit jaar over de manier waarop ik de organisatie van orgaandonatie in de Nederlandse ziekenhuizen wil verbeteren.
Voor zover de stelling betrekking zou hebben op het denken over en het handelen rondom het levenseinde zou ik liever willen stellen dat het in Spanje anders geregeld is, omdat daarover in Spanje andere opvattingen bestaan. Wanneer in Nederland verdere behandeling van een patiënt medisch zinloos is geworden, wordt de behandeling gestaakt, waarna deze patiënt overlijdt. In Spanje is het staken van de behandeling niet toegestaan en wordt soms nog dagen medisch zinloos doorbehandeld tot de patiënt uiteindelijk toch overlijdt. Hersendooddiagnostiek is daar een van de manieren om vast te stellen dat de patiënt is overleden, zodat wel legitiem kan worden gestopt met behandelen. Hersendooddiagnostiek wordt in Spanje dus niet uitsluitend toegepast bij een potentiële donor, maar bij heel veel patiënten op de Intensive Care. Daarom kan men in Spanje wel wachten met het bespreken van orgaandonatie tot het moment dat de hersendood is vastgesteld, in Spanje is het immers geen onderzoek dat enkel op orgaandonatie is gericht.

Vraag 5

Hoe beoordeelt u de kritiek van buitenlandse artsen? Is het waar dat het te vroeg vragen om toestemming aan familieleden tot een hoog percentage weigeringen leidt? Zo nee, waar blijkt dit uit? Indien dit u niet bekend is, bent u dan bereid hier onderzoek naar te doen?

De kritiek van deze buitenlandse artsen houdt geen rekening met de Nederlandse situatie. Zoals ik hierboven beschreef kunnen lokale omstandigheden ertoe leiden dat orgaandonatie in het ene land eerder ter sprake moet worden gebracht dan in het andere. Het onderzoek waarnaar wordt gevraagd is reeds gedaan, daarnaar wordt in het betreffende artikel in de Volkskrant verwezen. Daaruit bleek dat het theoretisch het beste is om zo lang mogelijk te wachten met het aan de orde stellen van orgaandonatie. Maar ik heb u hierboven ook uitgelegd waarom het in de Nederlandse praktijk niet altijd mogelijk is om orgaandonatie pas aan de orde te stellen nadat de diagnose hersendood is geverifieerd.
Het is van het grootste belang dat het onderwerp orgaandonatie niet te vroeg aan de orde wordt gesteld maar pas met de naasten wordt besproken nadat deze er van doordrongen zijn geraakt dat verdere behandeling medisch zinloos is geworden. Met andere woorden, wanneer door de arts is geconcludeerd dat de patiënt binnen afzienbare tijd zal overlijden. De indruk mag nooit ontstaan dat orgaandonatie al wordt overwogen terwijl nog genezing mogelijk is.
Om dit soort moeilijke gesprekken met de familie goed te kunnen voeren is het nodig dat personeel dat werkzaam is op de Intensive Care, daarin continue wordt getraind. Daarom heeft de Nederlandse Transplantatie Stichting met behulp van subsidie van VWS de training Communicatie rond Donatie ontwikkeld. Een studie naar het effect van deze training bevestigt dat goede communicatie en begeleiding van familie leidt tot meer toestemmingen4. Ook uit het rapport Praktijken van orgaandonatie in Nederlandse ziekenhuizen5 blijkt dat het aanbeveling verdient om ziekenhuizen te stimuleren om de inzet van ervaren en gemotiveerde mensen te verbeteren. Ik zal deze inzichten meenemen bij mijn besluit ten aanzien van de manier waarop ik de organisatie van orgaandonatie in de Nederlandse ziekenhuizen wil verbeteren.

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van het artikel «Payrollen, dat ontslaat wel zo lekker»?1

Ja.

Vraag 2

Hoe waardeert u het systeem van payrolling voor de werknemers? Ziet u een relatie tussen het Nederlands ontslagrecht en het groeiende gebruik van payrolling? Klopt het dat door het uitblijven van modernisering van het ontslagrecht, de werkgevers in hoge mate uitwijken naar payroll-constructies?

Over de ontwikkeling van payrolling, mede in het licht van de gevolgen voor werknemers als het gaat om ontslag, heeft het kabinet op 23 juni jl. advies gevraagd aan de Stichting van de Arbeid. De Stichting heeft mij bij brief van 17 oktober jl. laten weten dat het advies naar verwachting begin december van dit jaar zal worden uitgebracht. Vervolgens zal het kabinet een standpunt bepalen en de Kamer hierover informeren. Ik acht het niet opportuun hierop vooruit te lopen.

Vraag 3

Is de praktijk van het payrolling al besproken met de sociale partners? Zo ja, met welk resultaat? Zo niet, is overleg over dit onderwerp gepland of wordt dit onderwerp als niet prioritair en onbelangrijk ingeschat?

Zoals bij het antwoord op vraag 2 aangegeven heeft het kabinet de Stichting van de Arbeid om advies hieromtrent gevraagd. Daaruit blijkt dat het kabinet beide onderwerpen (payrolling als zodanig en in relatie tot ontslag) van belang acht.

Vraag 4

Hoe is het personeelsbestand van payrollers opgebouwd? Betreft dit veel jonge ambtenaren?

Momenteel zijn 1 100 payrollwerknemers werkzaam bij de rijksoverheid. Ongeveer 75% van deze payrollwerknemers bevindt zich in de leeftijdscategorie 25 tot 45 jaar (zie ook eerdere antwoorden van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties op vragen van de leden Heijnen en Hamer, ingezonden op 8 april 2011, Kamerstukken II 2010–2011, 29 544, nr. 2647). Overigens, payrollmedewerkers zijn niet in dienst bij de rijksoverheid, maar bij het payrollbedrijf en worden tewerkgesteld bij een derde, de opdrachtgever.

Vraag 5

Wat is het beleid van de overheid voor payrollen voor de toekomst? Gaat de overheid het aantal payrollers verder uitbreiden? Welke argumenten spelen hierbij een rol?

Zoals verwoord in antwoord op vraag 2 heeft het kabinet de Stichting van de Arbeid om advies gevraagd. De Stichting brengt naar verwachting in december advies uit. Daarna zal het kabinet met een reactie komen waarbij tevens zal worden ingegaan op het beleid ten aanzien van inhuur van payrollmedewerkers bij de rijksoverheid. Ik acht het niet opportuun hierop vooruit te lopen.

Vraag 6

Kan het kabinet u een indicatie geven van de hoogte van de ontslagvergoeding inclusief bijkomende voorziening in Euro’s van een ambtenaar, die is aangesteld bij een ministerie en die van een ambtenaar, die voor een payrollbedrijf werkt?

Een ontslagvergoeding op grond van het BW kent het ambtenarenrecht niet; bij ontslag anders dan door eigen toedoen ontstaat in de regel aanspraak op WW en – bij een vaste aanstelling – bovenwettelijke WW.
Indien een medewerker in dienst is van een payrollbedrijf, betreft dit niet een ambtenarenaanstelling maar een arbeidsovereenkomst met het payrollbedrijf. In die zin is er geen sprake van een ambtenaar die voor een payrollbedrijf werkt. Voor werknemers van een payrollbedrijf die werkzaam zijn voor de rijksoverheid gelden de bepalingen betreffende het recht op ontslagvergoeding zoals die zijn vastgelegd in de cao voor payrollondernemingen. Deze cao houdt per 1 januari 2012 op te bestaan. Na die datum is het recht op en de hoogte van een eventuele ontslagvergoeding afhankelijk van wat een payrollonderneming hierover afspreekt met de payrollwerknemer of van wat hierover in een andere op dat moment van toepassing zijnde cao is afgesproken. Als er geen afspraken zijn gemaakt en de werknemer meent recht te hebben op een ontslagvergoeding dan kan hij zich wenden tot de rechter die hier vervolgens over zal beslissen.

Vraag 7

Wanneer verwacht het kabinet het standpunt van de Stichting van de Arbeid over payrolling? Gaat het kabinet hierover de Kamer informeren?

Zie de antwoorden op de vragen 2, 3 en 5.

Vraag 1

Kent u het bericht «Grieken kopen 400 tanks in VS»?1

Ja.

Vraag 2

Is dit bericht waar? Zo ja, deelt u de mening dat het te gek voor woorden is dat Griekenland 400 tanks koopt terwijl het land nagenoeg failliet is en afhankelijk is van miljarden euro's aan financiele steun onder andere van de Nederlandse belastingbetaler? Zo nee, waarom niet?

Zoals de Minister van Financiën heeft aangegeven in reactie op eerdere vragen hierover van de leden Irrgang en Van Bommel (SP) (kenmerk BFB 2011–1972M) is de berichtgeving over de aanschaf van 400 tanks door Griekenland onjuist. Naar verluidt hebben de VS een aanbod gedaan om 400 gevechtstanks van het type A1A Abrams gratis te leveren. Omdat de kosten die met transport en logistiek daarvan zijn gemoeid zeer aanzienlijk zouden zijn en voor rekening van Griekenland komen, hebben de Grieken afgezien van deze transactie. Dit wordt bevestigd door het Griekse ministerie van Defensie. Ik zie derhalve geen aanleiding om Griekenland op deze kwestie aan te spreken.

Vraag 3

Deelt u de mening dat Griekenland per direct moet afzien van de aankoop van deze 400 tanks en dit geld beter kan besteden aan het terugdringen van haar begrotingstekort? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Bent u bereid per ommegaande Griekenland aan te spreken op deze krankzinnige plannen en bij hun weigering om van deze aankoop af te zien iedere verdere steun aan Griekenland per direct stop te zetten? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Wilt u deze vragen voor dinsdag 11 oktober, te 11.00 uur beantwoorden?

Ja.

Vraag 1

Bent u bekend met het proefschrift «Culturele vrijheid en het Strafrecht» waarin wordt gepleit voor het legaliseren van het besnijden van meisjes?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het besnijden van meisjes en vrouwen een barbaarse daad is en dat het in Nederland voornamelijk voor lijkt te komen bij meisjes met een islamitische achtergrond? Zo nee, waarom niet?

Meisjesbesnijdenis of vrouwelijke genitale verminking is een ernstige vorm van kindermishandeling en een schending van de rechten van het kind en vrouwen. Meisjesbesnijdenis is strafbaar in Nederland. Deze vorm van geweld is als mishandeling strafbaar gesteld in de artikelen 300 tot en met 303 van het Wetboek van Strafrecht. Wijzigingen van deze artikelen ligt niet in het voornemen.

Vraag 3

Bent u het eens dat de islamisering van Nederland in de hand wordt gewerkt als dit wordt toegestaan? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Wilt u garanderen dat het besnijden van meisjes ten alle tijden strafbaar zal blijven, in welke vorm dan ook? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het artikel «Getuigen ICC uit asielprocedure geweerd»?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat deze vier Congolese getuigen niet zijn toegelaten tot de Nederlandse asielprocedure? Klopt het dat de Immigratie- en Naturalisatiedienst(IND) eerder heeft aangegeven dat deze vier Congolezen wel tot de asielprocedure zouden worden toegelaten? Klopt het dat het Internationaal Strafhof Nederland meerdere malen heeft opgedragen deze Congolezen in de asielprocedure op te nemen? Waarom worden deze vier getuigen niet toegelaten tot de Nederlandse asielprocedure?

Het is niet juist dat het Internationaal Strafhof (hierna «ISH» of «Hof») Nederland heeft opgedragen de vier Congolese getuigen in de Nederlandse asielprocedure op te nemen. Het Hof heeft bepaald dat deze gedetineerde getuigen na afloop van hun getuigenis dienen terug te keren naar de Democratische Republiek Congo («DRC») in overeenstemming met het ISH Statuut en de toepasselijke afspraak tussen het Hof en de DRC. Hierbij heeft het ISH maatregelen opgelegd ter bescherming van de getuigen tegen represailles na terugkeer in de DRC vanwege hun getuigenis. De getuigen hebben het ISH echter laten weten asiel te willen aanvragen in Nederland. Het ISH heeft Nederland hierop uitgenodigd om te reageren. Het ministerie van Buitenlandse Zaken, dat de contacten onderhoudt met het ISH en met de DRC, heeft daarop aangegeven dat de verzoeken in behandeling zullen worden genomen. Hierbij zal worden getoetst aan het verbod op refoulement onder het internationaal recht, waaronder artikel 3 van het EVRM. De Nederlandse Vreemdelingenwet 2000 is op de getuigen niet van toepassing (zie ook het antwoord op vraag 5). Het betreft hier namelijk getuigen die in de DRC terecht staan en daar gedetineerd zijn. In overeenstemming met eerdergenoemde afspraak tussen het ISH en de DRC bevinden zij zich in het ISH Detentie Centrum. Op grond van het zetelverdrag tussen Nederland en het ISH, en de Nederlandse uitvoeringswetgeving ISH, verkeren zij buiten de Nederlandse rechtsmacht.
De positie van Nederland is hierin consistent geweest en in overeenstemming met de positie die Nederland ten tijde van de vestiging van het ISH in Nederland heeft ingenomen ten aanzien van ISH en asiel. Ik verwijs in dit verband naar de brief van de toenmalige Minister van Justitie aan uw Kamer van 3 juli 2002 (Kamerstukken II, vergaderjaar 2001–2001, 28 098 (R1704), nr. 13).

Vraag 3

Vindt u het verantwoord om deze Congolezen uit te zetten terwijl zij onder meer verklaringen hebben afgelegd over de betrokkenheid van president Kabila bij grootschalige mensenrechtenschendingen? Deelt u de mening dat Nederland artikel 3 van het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en fundamentele vrijheden(EVRM) zou schenden door de Congolezen uit te zetten?

De vier Congolese getuigen zijn op verzoek van het ISH naar Nederland gekomen om hier te getuigen in strafprocessen voor het ISH. Getuigenbescherming is essentieel voor het functioneren van het ISH. Het ISH is hiervoor verantwoordelijk en neemt die verantwoordelijkheid zeer serieus. Dit blijkt ook uit de gang van zaken bij het ISH ter zake van deze getuigen en de door het ISH opgelegde beschermende maatregelen bij terugkeer van de getuigen naar de DRC. De procedure in Nederland loopt nog en er is in dit stadium van die procedure nog geen oordeel te geven over de vraag of de getuigen bij terugkeer een reëel risico lopen te worden onderworpen aan een met artikel 3 EVRM strijdige behandeling of dat anderszins sprake zal zijn van schending van het non-refoulementsbeginsel.

Vraag 4

Deelt u de mening dat Nederland, door de uitspraak van het Internationaal Strafhof te negeren, de internationale rechtsorde schoffeert?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Wat houdt de alternatieve procedure met betrekking tot behoefte om bescherming in, die de Congolezen nu door de IND zou zijn aangeboden?

De omstandigheid dat de Vreemdelingenwet 2000 niet van toepassing is, laat onverlet dat in de onderhavige procedure getoetst zal worden aan het geldende internationale kader inzake non-refoulement. Bij de behandeling van de verzoeken door Nederland, is de Nederlandse overheid – handelend als een bestuursorgaan – gehouden aan de toepasselijke bepalingen van de Algemene wet bestuursrecht. Dit is ook gedeeld met de gemachtigden van deze personen. Daarmee is een zorgvuldige procedure gewaarborgd en is ook de toegang tot de Nederlandse rechter verzekerd.

Vraag 6

Wat is de rol van het ministerie van Buitenlandse Zaken in het, na een eerdere toezegging van de IND om de Congolezen wel toe te laten tot de Nederlandse asielprocedure, nu niet toelaten van de Congolezen?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 7

Deelt u de mening dat het essentieel is voor het kunnen functioneren van het Internationaal Strafhof, dat getuigen voldoende worden beschermd?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 8

Bent u bereid de uitspraak van het Internationaal Strafhof alsnog te respecteren en de Congolezen alsnog toe te laten tot de Nederlandse asielprocedure?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Bent u bekend met de aankondiging van de TROS om per 1 januari 2012 te stoppen met dat deel van de kinderprogrammering waar verkoop van bij het kinderprogramma behorende producten een rol speelt?1

Ja.

Vraag 2

Waarom is Sesamstraattandpasta wel toegestaan en zijn Sprookjesboomboekjes dat niet? Klopt het dat merchandising in sommige gevallen wel is toegestaan en in andere gevallen niet? Kunt u aangeven welke regels er gelden voor de publieke omroep? Zo nee, waarom niet?

Laat ik allereerst de geldende regels voor de publieke omroep weergeven. Principieel uitgangspunt is de non-commercialiteit van de publieke omroep en de eigen verantwoordelijkheid van de omroepen om die te bewaken. Dat is wettelijk verankerd.
Allereerst in artikel 2.1, tweede lid, onderdeel d, van de Mediawet 2008: het media-aanbod is onafhankelijk van commerciële invloeden. Daarnaast bepaalt artikel 2.88 Mediawet 2008 dat publieke omroepen zelf verantwoordelijk zijn voor de inhoud van hun media-aanbod en redactioneel onafhankelijk zijn van adverteerders, sponsors en andere financiers. Dit is verder uitgewerkt in het verbod om dienstbaar te zijn aan commerciële belangen van derden (het zogenaamde dienstbaarheidverbod van artikel 2.141 Mediawet 2008) en in de specifieke regels over reclame en sponsoring (artikelen 2.89 tot en met 2.114 Mediawet 2008 en de daarop gebaseerde regels van de artikelen 7 tot en met 14a van het Mediabesluit).
Tot slot gelden er specifieke regels voor het verrichten van nevenactiviteiten, opgenomen in de artikelen 2.132 tot en met 2.135 van de Mediawet 2008. Het Commissariaat voor de Media heeft beleidsregels vastgesteld en brochures gemaakt die toelichten hoe in de praktijk de wettelijke regels worden toegepast. Bovendien is er in de loop der tijd uitvoerige jurisprudentie ontstaan over de uitleg en toepassing van de wettelijke regels.
Merchandise is het commercieel exploiteren van rechten op karakters/figuren, namen en (beeld)merken door het op de markt brengen van producten en diensten. Er moet onderscheid gemaakt worden tussen merchandise die ontwikkeld wordt door of in samenwerking met een publieke omroep en merchandise die ontwikkeld wordt door derden buiten een publieke omroep om.
In het eerste geval is er sprake van een nevenactiviteit van de publieke omroep. Daarvoor is voorafgaande toestemming nodig van het Commissariaat. Die toetst vooraf of de nevenactiviteit verband houdt met of ten dienste staat van de publieke taak, marktconform wordt verricht en kostendekkend is.
In het tweede geval – merchandise ontwikkeld door derden buiten publieke omroepen om – is er uiteraard geen sprake van een nevenactiviteit van een publieke omroep die getoetst moet worden. Sesamstraattandpasta, maar ook de Sprookjesboomboekjes zijn daar voorbeelden van. Die merchandise door derden is toegestaan. Mocht echter de NTR – die Sesamstraat uitzendt – of de TROS – die Sprookjesboomfeest uitzond – bijvoorbeeld zijn naam of logo op de Sesamstraattandpasta of de Sprookjesboomboekjes willen zetten, dan is er sprake van merchandise waaraan die omroepen meewerken. Dat is dan een en een nevenactiviteit die vooraf getoetst moet worden.
Merchandise hoeft geen belemmering te zijn bij de aankoop van kinderprogrammering, als de keuze voor aankoop en uitzending maar het resultaat is van programma-inhoudelijke afwegingen, niet gebeurt om commerciële belangen van derden te dienen (of de ogen te sluiten voor de kans dat het zal gebeuren of gebeurt) en de onafhankelijkheid van de publieke omroep overeind blijft. De merchandise op zichzelf is meestal ook niet het probleem. Publieke omroepen moeten vooral alert zijn op de reclame- en sponsorregels en het dienstbaarheidverbod als het gaat om aankoop van programma’s waar commerciële derden ook merchandiseproducten en -diensten van op de markt brengen. De TROS heeft in de kwestie van het kinderprogramma Het Sprookjesboomfeest geen boete gekregen vanwege ongeoorloofde merchandise, maar vanwege overtreding van de reclameregels en van het dienstbaarheidsverbod. Het logo, de naam, de karakters, het décor en de muziek in het kinderprogramma Het Sprookjeboomfeest zijn vrijwel identiek aan die van attracties in de Efteling en aan die welke de Efteling commercieel gebruikt op producten. Volgens het Commissariaat bevat het programma te veel ongeoorloofde reclame-uitingen voor de Efteling en producten van de Efteling. Daarnaast is het Commissariaat van mening dat de omstandigheden er toe leiden dat er sprake is van dienstbaarheid aan het commercieel exploiteren van de Efteling-attractie. Daarbij speelden vooral het moment van uitzending van de afleveringen van het programma in relatie tot de bouw van de Efteling-attractie, de opvoering van een gelijknamige musical en de publiciteit daarover een rol. Het is niet aan mij om een oordeel te geven of de opgelegde boetes terecht zijn; dat is een zaak van het Commissariaat en uiteindelijk de rechter.

Vraag 3

Bent u bekend met de brief aan het Commissariaat voor de Media2, waarin de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) stelt dat het CvdM heeft aangegeven dat het niet mogelijk is om specifieke regels voor de aankoop van kinderprogrammering op te stellen vanwege de casuïstiek? Deelt u de mening dat zonder specifieke regels onduidelijkheid voor de omroepen blijft bestaan inzake merchandising bij kinderprogrammering?

Ja, ik ken de brief van de NPO.
Merchandise bij kinderprogrammering is mogelijk. Maar het mag er niet toe leiden dat commerciële partijen daar meer dan normaal van profiteren. Publieke omroepen en programma’s mogen geen springplank zijn voor commerciële activiteiten. Het is op het vlak van dit dienstbaarheidverbod in relatie tot merchandise en aankoop van programma’s waar de behoefte aan meer duidelijkheid bestaat. Het dienstbaarheidverbod staat al van oudsher in de wet. Hoewel de bepaling algemeen van aard is, is het geen richtingloze regel. De toelichting bij de wet geeft deze bepaling nader inhoud: een omroep overtreedt het dienstbaarheidverbod als geen sprake is van normaal economisch handelen waarbij door derden meer dan normale winst wordt gemaakt of andere concurrentievoordelen worden behaald. Of daar sprake van is moet echter beoordeeld worden aan de hand van de concrete omstandigheden van het geval. Het is niet goed mogelijk daar specifiekere regels voor te maken. Wat betreft de toets op het dienstbaarheidverbod in relatie tot aankoop van programma’s heeft het Commissariaat in een expertmeeting op 31 mei 2011 de omroepen nadere duidelijkheid willen geven. Het Commissariaat heeft de omroepen concrete richtsnoeren aan de hand gedaan die hen kunnen helpen bij de beoordeling of zij zich niet dienstbaar maken aan de commerciële belangen van derden bij de aankoop van vooral kinderprogrammering. Daarnaast heeft de NPO inmiddels zelf ook concrete randvoorwaarden geformuleerd voor de aankoop van programma’s, die met het Commissariaat zijn gewisseld.3

Vraag 4

Deelt u de mening dat, om onbedoelde fouten te voorkomen, het mogelijk moet zijn het CvdM vooraf te laten toetsen welke zaken toelaatbaar zijn en welke niet?

Wanneer omroepen daarom vragen is het Commissariaat altijd bereid informatie en uitleg te geven over de toepassing van de regels. In voorkomende gevallen kan het Commissariaat desgevraagd een bestuurlijk rechtsoordeel geven of voorgenomen activiteiten naar verwachting passen binnen de wettelijke regels en het toezichtbeleid. Maar dat gebeurt wel altijd onder het voorbehoud van definitieve toetsing achteraf op basis van de werkelijke feiten en onverminderd de eigen verantwoordelijkheid van de omroepen om te zorgen dat de regels in acht worden genomen. Als het gaat om de inhoud van programma’s verbieden de Grondwet (artikel 7) en de Mediawet 2008 (artikel 7.20) toezicht vooraf.

Vraag 5

Deelt u de mening dat het schrappen van kinderprogrammering als gevolg van onduidelijkheid in de regelgeving een onnodig verlies betekent voor de kinderprogrammering van de publieke omroep?

Ja, dat zou ik betreuren. Het is naar mijn mening ook niet nodig. Ik zie heel goed dat bepaalde vormen van financiering belangrijk zijn om goede en kostbare kinderprogramma’s mogelijk te maken. Zoals gezegd is merchandising bij kinderprogrammering mogelijk. Maar de wijze waarop dat gebeurt moet wel in overeenstemming zijn met het non commerciële karakter van de publieke omroep en de inhoud van de programma’s moet voldoen aan de wettelijke regels.

Vraag 6

Worden kinderprogramma’s van Nederlandse bodem inzake merchandising door het CvdM anders beoordeeld dan kinderprogramma’s van buitenlandse makelij? Is dat volgens u terecht?

Nee, er is geen verschil in beoordeling. De toets of het dienstbaarheidverbod wordt overtreden is bij beide categorieën hetzelfde.

Vraag 7

Bent u bereid om met het CvdM in gesprek te gaan om duidelijkheid te scheppen, zodat voor 1 januari 2012 duidelijkheid ontstaat voor omroepen wat is toegestaan aan merchandising voor kinderprogramma’s en wat niet?

Ik vind het belangrijk dat er zo veel mogelijk duidelijkheid is voor de omroepen. Ik zal het Commissariaat vragen zich in te blijven spannen om zoveel mogelijk duidelijkheid voor de omroepen te scheppen. Op 17 november aanstaande organiseert het Commissariaat een vervolgseminar over de toepassing van het dienstbaarheidverbod.

Vraag 1

Is het u bekend dat in onze samenleving jaarlijks zo'n 30 000 ouderen door middel van een babbeltruc aan de deur of via de telefoon voor honderden zo niet duizenden euro's worden opgelicht, waarbij sommige ouderen zelfs meerdere keren?1

Het aantal van 30 000 is, zo leid ik uit de context van de berichtgeving af, gebaseerd op eigen onderzoek van De Stentor. Ik kan dit aantal niet bevestigen uit eigen gegevens.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de politie meer aandacht moet besteden aan het oplossen van deze ernstige delicten?

De babbeltruc is bekend bij de politie. De politie besteedt in samenwerking met ketenpartners actief aandacht aan het thema en waarschuwt inwoners via onder andere internet, flyers en lokale bladen tegen oplichters. Zo is recent in de uitzending van «Opsporing Verzocht» van 6 september 2011 ingegaan op deze vorm van criminaliteit, met onder meer praktische tips om oplichting tegen te gaan. Het Openbaar Ministerie treedt op als sprake is van strafbare feiten zoals oplichting, bedreiging of bedrog bij verkoop.

Vraag 3

Bent u bereid onderzoek te laten verrichten naar het criminologische beeld van de daders?

Ik zie op dit moment geen aanleiding om onderzoek naar het criminologische beeld van de daders uit te laten voeren.

Vraag 4

Bent u bereid een voorlichtingscampagne te houden om ouderen meer bewust te maken van de risico's die zij lopen, te meer nu het aantal ouderen, en daarmee het aantal mogelijke slachtoffers, in onze samenleving toeneemt?

Zoals vermeld in antwoord op vraag 2 vindt reeds op diverse manieren voorlichting plaats. Ook de Fraudehelpdesk speelt een rol op het gebied van voorlichting door burgers die slachtoffer zijn geworden te begeleiden naar de juiste instantie en door het verstrekken van informatie over preventie. Signalen over nieuwe oplichtingspraktijken worden actief in de openbaarheid gebracht.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het artikel «Remkes feliciteert waterschap op zeeniveau»?1

Ja.

Vraag 2

Bent u verbaasd dat de huidige voorzitter van het Interprovinciaal Overleg (IPO) de waarde van de zelfstandigheid van de waterschappen zo hoog acht, terwijl het IPO vorig jaar nog opperde de taken van de waterschappen bij de provincie onder te brengen? Zo nee, waarom niet?

Op 23 mei 2011 is het Bestuursakkoord Water ondertekend door de bij het waterbeheer betrokken partijen. In dit bestuursakkoord zijn afspraken gemaakt over onder meer de taakverdeling tussen Rijk, gemeenten, provincies en waterschappen, alsmede over de wijze waarop de verschillende bestuurslagen met elkaar samenwerken om de gemeenschappelijke doelen te realiseren. Van onderbrenging van de taken van de waterschappen bij de provincie is in deze afspraken geen sprake. Aangezien ook het IPO het bestuursakkoord water heeft ondertekend, verbaast de uitspraak van de voorzitter van het IPO mij niet.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het, in het kader van de kerntakendiscussie en reorganisatie van het binnenlands bestuur, een goed idee is de taken van de waterschappen bij de provincie onder te brengen en daarmee de waterschappen op te heffen? Zo ja, bent u bereid hierover plannen naar de Kamer te sturen? Zo nee, waarom niet?

In het regeerakkoord is vastgelegd dat het kabinet met een voorstel komt dat erin voorziet dat de besturen van de waterschappen door de gemeenteraden verkozen worden. Daarmee heeft het kabinet de keuze gemaakt om de waterschappen als functioneel orgaan met een gekozen bestuur te laten voortbestaan. Ook in mijn visienota «Bestuur en bestuurlijke inrichting» heb ik duidelijk gemaakt dat de waterschappen Grondwettelijk ingestelde functionele bestuursorganen blijven.
Het behoud van de huidige organisatievorm is belangrijk omdat de opgaven op het gebied van waterveiligheid omvangrijk zijn. De uitvoeringskracht van de waterschappen is van essentieel belang om voortvarend aan de slag te blijven. De waterschappen beschikken over deze uitvoeringskracht omdat zij uitsluitend het belang van goede waterstaatszorg behartigen en via hun heffingen de benodigde middelen voor hun wettelijke taken kunnen genereren, terwijl deze niet kunnen worden aangewend voor andere belangen.

Vraag 4

Indien u ervan uit gaat dat de heer Remkes niet als voorzitter van het IPO heeft gesproken, bent u dan van mening dat de ondemocratisch, door de Koning benoemde, bestuurder Commissaris van de Koningin Remkes, zich beter bezig kan houden met het besturen van zijn provincie, dan zich te bemoeien met het binnenlands bestuur en te lobbyen voor een randstadprovincie? Zo nee waarom niet?

In onze gedecentraliseerde eenheidsstaat beschikken de medeoverheden over autonome vrijheid. Het is daarmee niet aan mij te oordelen over welke zaken de heer Remkes zich al dan niet uitlaat, in welke van de twee hoedanigheden dan ook.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Vakbeweging telt steeds meer 65-plussers»?1

Het bericht schetst een bekende ontwikkeling. De vergrijzing van de vakbond in combinatie met een dalende organisatiegraad van de vakbond is een ontwikkeling die al enige tijd gaande is. In andere landen in West Europa, zoals Duitsland, Engeland en Zweden, zien we vergelijkbare ontwikkelingen. Ook andere maatschappelijke organisaties hebben te maken met relatief sterke vergrijzing, veelal in combinatie met dalende ledenaantallen.

Vraag 2

Wat is volgens u de oorzaak van het feit dat vakbonden sneller vergrijzen dan de bevolking? Hoe kan het dat het aantal vakbondsleden van 65-plus de afgelopen twintig jaar met 6,8% is toegenomen, terwijl het aantal 65-plussers in de bevolking met 2,3% toenam? Hoe kan het dat 60% van de vakbondsleden tot 65 jaar tussen 45 en 65 jaar oud is, terwijl dit percentage in de samenleving op slechts 40% ligt? Hoe kan het dat het aandeel vakbondsleden onder 25 jaar in de afgelopen twintig jaar is gedaald van 10% naar 4%?

Ik constateer met u dat het aantal vakbondsleden tussen de 45 en 65 jaar gestaag toeneemt en dat in verhouding tot de beroepsbevolking deze groep oververtegenwoordigd is. De dalende organisatiegraad en de «scheve» verdeling ten opzichte van de beroepsbevolking is mede het gevolg van feit dat relatief weinig jongeren lid worden van de vakorganisaties.
Uit onderzoek (TNO, NEA 2009) is gebleken dat de belangrijkste reden voor jongeren om geen lid te worden van de vakbond is dat mensen niet stil staan bij de mogelijkheid om lid te worden. Achtergrond kan zijn dat mensen niet perse lid hoeven te zijn van de vakbond om toch te kunnen profiteren van alle voordelen, zoals de cao en O&O fondsen. Het aantal jongeren is overigens het afgelopen jaar wel voor het eerst sinds 1993 toegenomen (met 3 000).

Vraag 3

Wat is volgens u de oorzaak van het feit dat vrouwen ondervertegenwoordigd zijn in de vakbonden? Hoe kan het dat slechts een derde van de vakbondsleden vrouw is?

De lagere organisatiegraad van vrouwen is een historisch gegeven. Echter, het aantal vrouwelijke vakbondsleden stijgt inmiddels al gedurende twintig jaar (van 332 duizend in 1991 tot 647 duizend in 2011). Ook in het afgelopen jaar is het aantal vrouwen dat lid is geworden toegenomen (met 20 duizend). Deze ontwikkeling zou het gevolg kunnen zijn van de stijgende participatiegraad van vrouwen.

Vraag 4

Vindt u het wenselijk als vakbonden een representatieve afspiegeling van de bevolking – of tenminste het werknemersbestand – zijn? Klopt het dat vakbonden de belangen van hun leden behartigen? Denkt u in dat kader dat de samenstelling van het ledenbestand invloed heeft op de adviezen en inzet van de vakbonden?

Een doel van de vakbeweging is om de belangen van hun leden te behartigen. Ervaring leert dat de vakbonden daarnaast ook oog hebben voor het algemeen belang. Dit is kenmerkend voor het Nederlandse poldermodel.
Het is de verantwoordelijkheid van de vakbonden om leden te werven. Iedereen in Nederland kan lid worden van een vakbond. Uit het onderzoek van het CBS blijkt dat alle onderscheiden groepen binnen de vakbond zijn vertegenwoordigd.

Vraag 5

Onderneemt u initiatieven om te stimuleren dat vakbonden een betere afspiegeling van de bevolking worden? Hoe kijkt u in dat licht aan tegen een organisatie als «Alternatief voor vakbond»?

Het is een zaak van de vakbonden om leden aan zich te binden. Daar ga ik niet over. Dit geldt ook voor «Alternatief voor vakbond».