Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht dat het Greenpeace-schip Arctic Sunrise is vertrokken uit de Karische Zee nadat de Russische kustwacht heeft gedreigd zo nodig het vuur te openen op het schip als orders niet opgevolgd zouden worden?

Ja.

Vraag 2

Was u eveneens geschokt door deze dreigementen en deelt u de mening dat deze opstelling strijdig is met het recht op vrijheid van protest zoals neergelegd in artikel 10 en 11 van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM), mede in aanmerking genomen dat Greenpeace International vooraf kenbaar heeft gemaakt in de Karische Zee op vreedzame en legale wijze tegen olie-exploratie te willen protesteren?

Ja.

Vraag 3

Deelt u voorts de mening dat de weigering van toegang tot de Karische Zee en het enteren van het schip strijdig zijn met het recht op de vrijheid van scheepvaart zoals neergelegd in artikel 58 lid 1 van het VN Zeerechtverdrag, in aanmerking genomen dat het schip een volwaardige ijsbreker is, dat er momenteel geen zee-ijs in het relevante deel van de Karische Zee aanwezig is en dat de aangevoerde weigeringsgronden verband houden met de bestandheid van het schip tegen ijs?

In artikel 58 van het VN Zeerechtverdrag Lid 1 is inderdaad het beginsel van recht op de vrijheid van scheepvaart in de Exclusieve Economische Zone neergelegd. In lid 3 van hetzelfde artikel is echter ook neergelegd dat bij de uitoefening van dat recht de wetten en regelgeving in acht moeten worden genomen die de kuststaat in overeenstemming met de bepalingen van het Verdrag heeft aangenomen. Op basis van artikel 234 van het VN Zeerechtverdrag betreffende «ice covered areas» heeft Rusland «Rules of navigation on the water area of the Northern Sea Route» vastgelegd. Daarin is onder meer vastgelegd dat voor het varen door de Noordelijke Zeeroute voorafgaande notificatie en toestemming noodzakelijk zijn en dat het schip en de bemanning moeten voldoen aan een aantal (technische) eisen. Deze regels zijn opgesteld om ervoor te zorgen dat schepen die in dit gebied opereren voldoen aan veiligheids- en milieueisen. Voor de goede orde geldt dat artikel 58, lid 3 jo artikel 234 van het VN Zeerechtverdrag geen vrijbrief inhoudt om de vrijheid van scheepvaart ongelimiteerd te belemmeren.
Rusland heeft geen toestemming verleend aan het Greenpeace schip de Artic Sunrise om de Noordelijke Zeeroute te bevaren, omdat Greenpeace onvolledige informatie zou hebben aangeleverd over de technische vereisten van het schip. De Artic Sunrise beschikt over de op één na hoogste ijsklassering hetgeen ruim voldoende is voor de voorgenomen reis en er zijn geen reden om aan de technische staat van het schip te twijfelen.

Vraag 4

Bent u bereid Rusland aan te spreken op het machtsvertoon met bijbehorende dreigementen en in gesprek te gaan met de Russische autoriteiten over het toestaan van vreedzame demonstraties in de Karische Zee? Zo nee, waarom niet?

Ja. Op 27 augustus jl. is de Russische ambassade ontboden teneinde opheldering te verkrijgen over de door Rusland uitgevoerde inspectie van de Artic Sunrise. Allereerst is geprotesteerd tegen het dreigen met geweld en daarnaast is onderstreept dat Rusland toestemming aan Nederland had moeten vragen voor het uitvoeren van de inspectie, omdat het schip onder Nederlandse vlag vaart. Aangedrongen is op zo spoedig mogelijke toezending van de bevindingen, conform de vereisten van het VN Zeerechtverdrag. Voorts is nadere uitleg gevraagd over de aangevoerde redenen («technische tekortkomingen») om het schip geen vrije doorvaart te verlenen. Benadrukt daarbij is dat speciale maatregelen voor de Noordelijke Zeeroute geen ongebreidelde belemmering van de vrije scheepvaart met zich mee kunnen brengen. Tot slot is navraag gedaan naar een veiligheidszone van 4 zeemijl (circa 7,4 km) die rondom het Russische exploratieschip «Geolog Dmitry Nalivkin» zou zijn gelegd. Gewezen is op het excessieve karakter daarvan, omdat het Greenpeace feitelijk het recht ontneemt op vreedzame wijze te demonstreren, zoals toegestaan op basis van het EVRM en omdat het VN Zeerechtverdrag zones van 500 meter als standaard hanteert.

Vraag 5

Deelt u de mening dat olie-exploratie in het Noordpoolgebied een uiterst zorgelijke ontwikkeling is, in aanmerking genomen dat het opruimen van een olielek in gebieden waar (een deel van het jaar) zee-ijs aanwezig is technisch niet of zeer slecht mogelijk is? Zo ja, welke stappen onderneemt u op internationaal niveau om deze ontwikkeling tegen te gaan?

Hiervoor zij verwezen naar het verslag van het schriftelijk overleg over het Beleidskader Nederland en de Poolgebieden 2011–2015 (Kamerstuknummer 33 400 V nr. 134). Ondermeer is hierin aangegeven dat de Nederlandse regering de zorg deelt dat economische ontwikkeling in het Arctische gebied schade kan toebrengen aan de fragiele Arctische ecosystemen, biodiversiteit en ecosysteemfuncties. Verder zijn verschillende stappen in dit verslag beschreven die op internationaal en bilateraal niveau alsook in EU verband worden gezet, zoals in de Arctische Raad en de Internationale Maritieme Organisatie.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «In the West Bank, a new settlement is born»?1

Ja.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u het nieuws dat kolonisten voor het eerst in 20 jaar een nieuwe nederzetting op de Westoever hebben gebouwd? Gaat het inderdaad om een nieuwe nederzetting of geldt Leshem als een nieuwe wijk binnen de reeds gebouwde nederzetting Aley Zahav?

In formele zin is Leshem geen nieuwe nederzetting, omdat de Israëlische autoriteiten Leshem niet als zodanig erkennen. Zij merken Leshem als een (nieuwe) wijk van de bestaande nederzetting Aley Zahav aan. Volgens Israëlische deskundigen vertoont Leshem in de praktijk wel kenmerken van een nieuwe nederzetting. Zo heeft Leshem een eigen toegang, een andere bevolkingssamenstelling dan Aley Zahev en een eigen culturele commissie.
Alle bouwactiviteiten voorbij de Groene Lijn zijn in strijd met het internationaal recht en ziet het kabinet als ondermijnend aan het vredesproces.

Vraag 3

Hoe beoordeelt u het feit dat minister van Volkshuisvesting Uri Ariel als eregast aanwezig was bij de inwijdingsceremonie van de nieuwe nederzetting «Leshem»?

Dit lijkt het kabinet niet bevorderlijk voor het Midden Oosten Vredesproces.

Vraag 4

Klopt het dat het bouwen van nieuwe nederzettingen op de Westoever, ook in de C-gebieden, niet valt te rijmen met de Oslo-akkoorden?

In artikel V van de overeenkomst tussen Israël en de PLO van 13 september 1993 over «Permanent status negotiations» is vastgelegd dat «It is understood that these negotiations shall cover remaining issues, including: Jerusalem, refugees, settlements, security arrangements, border, relations and cooperation with their neighbors, and other issues of common interest». Artikel XXXI (7) van de overeenkomst tussen Israël en de PLO van 28 september 1995 bepaalt dat «Neither side shall initiate or take any step that will change the status of the West Bank and the Gaza Strip pending the outcome of the permanent status negotiations.»

Vraag 5

Deelt u de mening dat deze stap geen constructieve bijdrage levert aan het door Secretary of State Kerry geïnitieerde vredesproces, zeker nu onderhandelingen al stroever lopen door het incident in Qalandiya?

Ja, het kabinet deelt deze mening.

Vraag 6

Bent u bereid de Israëlische regering op te roepen tot ontmanteling van deze nieuwe nederzetting – een overigens niet ongebruikelijke praktijk buiten de grote «settlement blocs» met in het achterhoofd de Oslo-akkoorden en het vredesproces?

Het Nederlands standpunt ten aanzien van bouw in en van nederzettingen is bekend bij de Israëlische autoriteiten. Israël wordt hier regelmatig op aangesproken in de bestaande contacten.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Ophef Israël over negatief Nederlands bouwadvies»?1

Ja.

Vraag 2

Kloppen de berichten dat Nederland het bedrijf Royal Haskoning heeft geadviseerd om te stoppen met de bouw van een waterzuiveringsinstallatie in Jeruzalem? Zo ja, wat is hiervoor de juridische grondslag? Betreft het hier een juridisch afdwingbaar advies? Welke consequenties heeft dit advies voor Nederlandse rechtspersonen, in het bijzonder wanneer er geen gevolg aan een dergelijk advies wordt gegeven?

Het Kabinetg heeft Royal HaskoningDHV niet geadviseerd om te stoppen mee te werken aan openbare voorzieningen in Oost-Jeruzalem, maar heeft het bedrijf geïnformeerd over de bezetting van het gebied door Israël en de rechten en verplichtingen van de bezettende mogendheid. Het Kabinet acht Israëlische nederzettingen onrechtmatig en een obstakel voor de vrede en ontmoedigt daarom Nederlandse bedrijven investeringen te doen of andere activiteiten te ontplooien in of ten behoeve van Israëlische nederzettingen. Dit betreft staand beleid. Het is Nederlandse bedrijven echter niet verboden om deze economische relaties aan te gaan. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij de bedrijven zelf.

Vraag 3

Is het waar dat de bouw van het systeem al jaren in nauw overleg met de Palestijnse Autoriteit is gepland? Zo ja, deelt u de mening dat dit advies juist samenwerking tussen Israëli's en Palestijnen ontmoedigt?

De PA/Palestijnse Water Autoriteit is volgens eigen zeggen niet betrokken bij het project en heeft in een vroeg stadium herhaaldelijk aangegeven bezwaren te hebben.

Vraag 4

Bent u ervan op de hoogte dat met de bouw van de waterzuiveringsinstallatie wordt beoogd ca. 200.000 burgers, voornamelijk Palestijnen, te voorzien van schoon drinkwater? Bent u van mening dat deze burgers geen recht hebben op schoon drinkwater?

De installatie zou rioolwater in Oost-Jeruzalem zuiveren. Dit staat echter niet gelijk aan het prepareren van afvalwater voor consumptie. Het project heeft dan ook geen impact op de beschikbare hoeveelheid drinkwater.

Vraag 5

Op welke wijze denkt de Nederlandse regering met deze handelwijze bij te dragen aan een duurzaam vredesproces?

Nederland heeft zich als prioriteit gesteld om bij te dragen aan het bereiken van een vredesakkoord tussen partijen. Het Kabinet is van mening dat de uitbreiding van nederzettingenactiviteiten hierbij een obstakel vormen.
Zie ook het antwoord op vraag 2.

Vraag 6

Kunt u een overzicht verstrekken van alle samenwerkingsprojecten die Nederland (financieel) ondersteunt? Heeft dit advies ook betrekking op andere projecten, bijvoorbeeld voor de scanapparatuur voor grensovergangen waarvoor Nederland in 2012 heeft betaald?

De relatie die hier wordt gelegd met de Nederlandse steun aan ontwikkelingsprojecten in de Palestijnse Gebieden gaat niet op aangezien deze projecten niet in of ten behoeve van nederzettingen worden uitgevoerd.
Zie verder het antwoord op vraag 2.

Vraag 7

Wilt u de Kamer met spoed informeren over deze zaak?

Ja.

Vraag 1

Bent u bekend met de cijfers omtrent condoomgebruik en soa's1 van jongeren?2

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat deze cijfers zorgwekkend zijn? Zo nee, waarom niet?

Deze uitkomsten bevestigen het belang om te investeren in een gezonde leefstijl van de jeugd, waaronder het bevorderen van seksuele gezondheid.
Het beleid van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) is gericht op de inzet van bewezen effectieve interventies. Hierbij wordt onder meer ingezet op promotie van condoomgebruik.
Het is van belang dat jongeren op het moment dat zij voor het eerst seksueel actief worden (elk jaar circa 200.000) over voldoende informatie en vaardigheden beschikken om seksuele relaties prettig, veilig en vrijwillig vorm te geven. Dat ze weten hoe ze zich tegen soa’s of een zwangerschap kunnen beschermen, dat ze seksueel weerbaar zijn en dat ze weten waar ze terecht kunnen met vragen of problemen.

Vraag 3

Wat voor acties onderneemt u om de bewustwording van het belang van condoomgebruik onder jongeren te stimuleren?

Van het ministerie van VWS ontvangen de GGD’en, op grond van de regeling «Aanvullende seksuele gezondheidszorg», een subsidie ten behoeve van seksualiteitshulpverlening. In dit kader voeren de GGD’en onder de noemer «Sense» (zie ook www.sense.info ) op preventie gerichte activiteiten uit, zoals de promotie van condoomgebruik, om seksueel risicogedrag onder jongeren te verminderen.
De GGD’en worden hierin ondersteund door de landelijke thema-instituten op dit terrein: Rutgers WPF en Soa Aids Nederland. Momenteel wordt voor de Sense-hulpverlening onderzocht hoe e-health (gezondheidszorg die gebruik maakt van moderne media zoals internet, mobiele telefonie en sociale media), het beste ingezet kan worden ten behoeve van bevordering van seksuele gezondheid van jongeren.
Specifiek voor het onderwijs zijn door Rutgers WPF en Soa Aids Nederland diverse lespakketten ontwikkeld. Een belangrijk voorbeeld hiervan is «Lang leve de liefde».

Vraag 4

Deelt u de mening dat bewustwording van seksuele gezondheid en preventie van soa's een taak is van het onderwijs?

Naar mijn mening hebben ouders en verzorgers de belangrijkste rol in de opvoeding en (seksuele) vorming van hun kinderen. Daarnaast levert het onderwijs een essentiële bijdrage aan de vorming van leerlingen door ze toe te rusten met de kennis en vaardigheden die nodig zijn voor hun maatschappelijk functioneren. Daarom is in de kerndoelen voor het primair onderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs onder meer vastgelegd dat scholen aandacht moeten besteden aan de sociale redzaamheid van leerlingen.
Het leren zorgdragen voor hun eigen lichamelijke en psychische gezondheid en die van anderen, maar ook het respectvol leren omgaan met seksualiteit en met diversiteit binnen de samenleving, maken hiervan deel uit. Voor het middelbaar beroepsonderwijs is in de kwalificatie-eisen loopbaan en burgerschap opgenomen dat leerlingen leren zorgdragen voor hun eigen gezondheid. Bewustzijn van de eigen leefstijl en gezondheidsrisico’s van de eigen leefstijl, verantwoorde keuzes maken en activiteiten ondernemen die bijdragen aan een gezonde leefstijl, zijn daarvoor nodig. Naast bewegen en sport, voeding, roken, alcohol en drugs, wordt ook seksualiteit hierbij expliciet genoemd.
De wijze waarop dit vervolgens wordt vormgegeven, wordt op schoolniveau bepaald. Voor informatie en advies kunnen scholen websites als www.seksuelevorming.nl , www.langlevedeliefde.nl en www.schoolenveiligheid.nl raadplegen.

Vraag 5

Bent u bereid stappen te ondernemen om het onderwijs over soa's en preventie daarvan te verbeteren? Zo nee, waarom niet?

Nee: zie het antwoord op vraag 4.

Vraag 6

Deelt u de mening dat er verbeteringen noodzakelijk zijn in de lessen seksuele vorming in het basisonderwijs, bijvoorbeeld door deze altijd op een interactieve manier aan te bieden?

Zie de antwoorden op vraag 4 en 5.

Vraag 7

Deelt u voorts de mening dat ouders of verzorgers meer bij dit onderwijs betrokken dienen te worden, zodat zij het gesprek met hun kinderen hierover kunnen voortzetten? Zo nee, kunt u toelichten waarom niet?

Seksualiteit kan voor ouders een lastig onderwerp zijn om met hun kinderen te bespreken. Om ouders hierbij handvatten te bieden is de website www.uwkindenseks.nl ontwikkeld. Deze website is onderdeel van de social media aanpak seksuele weerbaarheid van jongeren, gefinancierd door de ministeries van VWS en OCW. Op deze website vinden ouders allerlei tips en voorbeelden van gesprekken met kinderen.
Ook scholen en GGD’en kunnen ouders ondersteunen door ouderavonden te geven over dit onderwerp en te laten zien hoe ouders invulling kunnen geven aan deze opvoedingstaak. Scholen bepalen echter zelf bij welke onderwerpen en op welke manier zij ouders betrekken bij het onderwijs van hun kinderen.

Vraag 1

Hoe verklaart u dat op de website van de Koninklijke Vereniging «Het Nederlandse Trekpaard en De Haflinger» nog vele foto’s te zien zijn van trekpaarden met gecoupeerde staarten, ondanks het feit dat couperen sinds 2001 verboden is en dat zelfs de meeste winnaars geen staart meer hebben?1

Het beleid van de Koninklijke Vereniging (KV) «Het Nederlandse Trekpaard en De Haflinger» is gericht op het behoud van het Nederlandse trekpaard met staart. De vereniging heeft mij verzekerd haar uiterste best te doen om zo min mogelijk gecoupeerde staarten in beeld te brengen. Begin volgend jaar verwacht zij een nieuwe website te hebben waarmee dit beleid nog effectiever kan worden uitgevoerd.

Vraag 2

Klopt het dat het verbod op het couperen van paardenstaarten massaal ontdoken wordt door leden van de Koninklijke Vereniging «Het Nederlandse Trekpaard en De Haflinger»?

Er is sprake van een aantal fokkers binnen de vereniging die stellig en overtuigd zijn in hun opvatting dat het Nederlandse trekpaard gecoupeerd dient te zijn. Zij maken gebruik van de wetgeving in Frankrijk die geen verbod kent op het uitvoeren van de ingreep.

Vraag 3

Is er sprake van georganiseerde ontduiking van de wet middels de zogenaamde Frankrijk route? Welke actie heeft u ondernomen om de massale ontduiking van de wet tegen te gaan?

In mijn brief van 21 maart 2013 (TK 31 389, nr. 124) in het kader van het Nota-overleg over de Wet dieren heb ik u geïnformeerd over de stand van zaken in de ons omringende landen en heb ik uiteengezet dat mijn mogelijkheden beperkt zijn.
Ik heb onlangs de voorzitter van de KV «Het Nederlandse Trekpaard en De Haflinger» gevraagd om nogmaals met de bedoelde fokkers in overleg te gaan, om te bezien of er toch nog mogelijkheden zijn die hen zouden kunnen bewegen om het Nederlandse trekpaard te blijven fokken en de staart te behouden. Daarnaast houdt de vereniging sinds 2010 de aantallen nog gecoupeerde veulens op keuringen bij om te bezien of de weg van de geleidelijke uitfasering effect heeft.

Vraag 4

Hoe kan het dat de Koninklijke Vereniging «Het Nederlandse Trekpaard en De Haflinger» het predicaat Koninklijk heeft terwijl binnen de vereniging klaarblijkelijk massaal de wet wordt ontdoken en veel dierenleed wordt berokkend?

De KV «Het Nederlandse Trekpaard en De Haflinger» heeft op 20 april 1948 het predicaat Koninklijk ontvangen. De vereniging voldoet aan de thans geldende criteria, waaronder:
Het predicaat wordt in principe voor 25 jaar toegekend, en kan worden verlengd als de vereniging blijft bestaan en nog steeds aan de geldende normen voldoet. De organisatie heeft zich toegelegd op het veranderen van de cultuur binnen de fokkerij en draagt de boodschap uit dat het couperen van paardenstaarten maatschappelijk ongewenst is. Dit is in het communicatieplan verankerd en wordt actief op de ledenvergaderingen uitgedragen.

Vraag 5

Hoe kan het dat de Koninklijke Vereniging «Het Nederlandse Trekpaard en De Haflinger» door het ministerie van Economische Zaken beloond wordt met een stamboekerkenning terwijl binnen de vereniging structureel staarten gecoupeerd worden en dit gedrag bij prijsuitreikingen beloond wordt?

Stamboeken worden erkend op basis van Europese zoötechnische regelgeving, die in medebewind uitgevoerd door de Productschappen Vee, Vlees en Eieren. De fokkerijregelgeving stelt o.a. eisen aan het voorkomen van erfelijke gebreken en schadelijke raskenmerken en het voorkomen van inteelt. De vorm van de oren of de vorm van de staart maakt geen deel uit van de voorwaarden.

Vraag 6

Is de Koninklijke Vereniging «Het Nederlandse Trekpaard en De Haflinger» wel eens vanuit het ministerie van Economische Zaken aangesproken op de gangbare praktijk van staarten couperen? Is hierbij aangedrongen op maatregelen zoals het uitsluiten van paarden met gecoupeerde staarten bij wedstrijden of het hebben van een staart als norm bij schoonheidswedstrijden?

Met enige regelmaat vindt overleg plaats met het bestuur van KV «HetNederlandse Trekpaard en De Haflinger» en het ministerie. De laatste keer was op 25 september jl. Het onderwerp is uitvoerig aan de orde geweest, waarbij de nadruk is gelegd op aanvullende maatregelen die door de vereniging kunnen worden getroffen om de beperkte groep fokkers te demotiveren om de staarten te laten couperen. Ook de suggestie om gecoupeerde paarden bij jurering niet meer te belonen met de eerste plaats(en) is daarbij expliciet genoemd.

Vraag 7

Bent u bereid de Koninklijke Vereniging «Het Nederlandse Trekpaard en De Haflinger» te schrappen als erkend stamboekhouder indien zij zich niet actief in gaat spannen tegen couperen van paardenstaarten?

De fokkerijregelgeving voor paarden, die gebaseerd is op Europese fokkerijregelgeving, stelt eisen aan een stamboek voordat een stamboek erkend kan worden. De vorm van de oren of de vorm van de staart maakt geen deel uit van de voorwaarden. De Koninklijke Vereniging «Het Nederlandse Trekpaard en De Haflinger» voldoet aan alle voorwaarden voor erkennen van een stamboek, van intrekken van de erkenning kan dus geen sprake zijn.

Vraag 8

Gaat de regering zich ervoor inspannen om de Koninklijke Vereniging «Het Nederlandse Trekpaard en De Haflinger» het predicaat Koninklijk te ontnemen?

Nee. Zie mijn antwoord op vraag 4.

Vraag 9

Wilt u er bij het Koninklijk Huis op aandringen de Koninklijke Vereniging «Het Nederlandse Trekpaard en De Haflinger» het predicaat Koninklijk te ontnemen indien de vereniging geen effectieve stappen tegen het couperen van paardenstaarten onderneemt?

Zie antwoord vraag 8.

Vraag 10

Bent u bereid een dwingende clausule op te laten nemen in de stamboeken van paarden en honden voor het hebben van een staart en de oorspronkelijke oren?

Nee, een gezond fokbeleid en de bepalingen over stamboeken zien onder meer op het voorkomen van erfelijke gebreken en schadelijke raskenmerken.
Voor honden zijn eisen hieromtrent vastgelegd in artikel 19 van het conceptbesluit gezelschapsdieren. Fokkerijregelgeving voor paarden is gebaseerd op de Europese fokkerijregelgeving en stelt o.a. voorwaarden aan het voorkomen van inteelt. Zie ook mijn antwoord op vraag 4.
Het couperen van staart en oren is al separaat bij wet verboden. Ik stel geen aanvullende regels hiervoor.

Vraag 11

Klopt het dat als de Landelijke Inspectiedienst Dierenbescherming (LID) honden met gecoupeerde oren aantreft, hier niet op gehandhaafd wordt door het Openbaar Ministerie? Wat is de beleidslijn?

Als niet bewezen kan worden dat de hond in kwestie op Nederlands grondgebied is gecoupeerd, zonder medische noodzaak, kan door het Openbaar Ministerie geen handhaving plaatsvinden. Dit omdat in andere Europese landen geen sprake hoeft te zijn van een coupeerverbod.

Vraag 12

Zijn er cijfers bekend van aantallen gecoupeerde dieren per soort?

De LID houdt geen cijfers bij van aantallen gecoupeerde dieren per soort.
De KV «Het Nederlandse Trekpaard en De Haflinger» houdt sinds 2010 bij hoeveel veulens er jaarlijks worden aangeboden op de keuringen. Dit betrof:
Jaar 2010: 81 veulens ter keuring, waarvan 32 gecoupeerd
Jaar 2011: 88 veulens ter keuring, waarvan 31 gecoupeerd
Jaar 2012: 70 veulens ter keuring, waarvan 24 gecoupeerd
De vereniging ziet de trend dat bij veel veulens die niet ter keuring worden gebracht, gekozen wordt om de staart lang te laten. Hier worden geen cijfers van bijgehouden.

Vraag 13

Wat doet de regering om het couperen van staarten en oren in heel Europa te doen verbieden? Bent u bereid u hiervoor in te zetten?

In het kader van de ontwikkeling van de Europese strategie voor dierenwelzijn is door mijn voorganger in 2011 reeds gepleit voor harmonisatie van een verbod op bepaalde ingrepen, zoals het couperen van staarten bij honden en paarden.
Ik zal dit wederom bij de Europese Commissie inbrengen in het kader van de uitwerking van het beoogde nieuwe EU wetgevingskader dierenwelzijn.
Ook bij de herziening van de Europese zoötechnische regelgeving, die dit najaar geagendeerd staat, zal ik ervoor pleiten dat het aspect welzijn van dieren, een veel duidelijker positie krijgt in de fokkerijregelgeving.

Vraag 14

Wilt u overleg plegen met de Franse overheid met de vraag waarom Franse dierenartsen meewerken aan het couperen van staarten bij buitenlandse paarden uit landen (zoals Nederland) waar deze ingreep wettelijk verboden is? Bent u bereid de Franse regering te verzoeken hier maatregelen tegen te nemen?

De kwestie is vorig jaar op ambtelijk niveau besproken en heeft niet tot het gewenste resultaat geleid. Frankrijk geeft aan het onderwerp geen prioriteit en heeft aangegeven geen reden te zien om de eigen regelgeving aan te passen. De Franse dierenartsen handelen zelf binnen het wettelijk kader van hun land.

Vraag 1

Kent u het bericht «Aansprakelijkheid van bestuurders wordt ondermijnd»?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat op grond van arresten van de Hoge Raad de hoofdelijke aansprakelijkheid van bestuurders kan worden omzeild in het geval het buitenlandse rechtspersoon-bestuurders van Nederlandse rechtspersonen betreft? Zo ja, op grond van welke overwegingen is dat zo? Zo nee, op welke wijze kunnen buitenlandse rechtspersoon-bestuurders van Nederlandse rechtspersonen dan wel aansprakelijk worden gesteld via de «doorbraakregeling»?

Buitenlandse rechtspersoon-bestuurders van naar Nederlands recht opgerichte rechtspersonen kunnen op grond van Nederlands recht aansprakelijk worden gesteld. Of de natuurlijke personen die bestuurders zijn van die buitenlandse rechtspersoon-bestuurder op hun beurt, zoals artikel 2:11 van het Burgerlijk Wetboek bepaalt, hoofdelijk aansprakelijk kunnen zijn, is een vraag die krachtens het Nederlandse internationaal privaatrecht moet worden beantwoord aan de hand van het recht op grond waarvan de rechtspersoon is opgericht, dat wil zeggen het recht van het land waar de rechtspersoon zijn statutaire zetel heeft. Het op die rechtspersoon toepasselijke recht beheerst onder meer de aansprakelijkheid van bijvoorbeeld de oprichters, bestuurders, vennoten en commissarissen (artikelen 10:118 en 10:119, aanhef en onder d en e, BW). Het betreft hier vaste rechtspraak van de Hoge Raad (HR 18 maart 2011, NJ 2011/132, bevestigd in HR 21 juni 2013, nr. 13/02534). Over de vraag of, in welke mate en onder welke voorwaarden het toepasselijke buitenlandse recht hoofdelijke bestuurdersaansprakelijkheid kent, kan in algemene zin geen uitspraak worden gedaan. Wel geldt het Nederlandse recht, in de vorm van de artikelen 2:138 en 2:149 BW, voor de aansprakelijkheid van bestuurders en commissarissen van een buitenlandse rechtspersoon die hier vennootschapsbelastingplichtig is, als die rechtspersoon in Nederland failliet wordt verklaard (art. 10:121 BW).

Vraag 3

Zijn er andere wegen dan de doorbraakregeling waarlangs buitenlandse rechtspersoon-bestuurders van Nederlandse rechtspersonen aansprakelijk kunnen worden gesteld? Zo ja, wat zijn die wegen en zijn die net zo effectief als het gaat om de verhaalsmogelijkheden voor crediteuren of het voorkomen van bijvoorbeeld faillissementsfraude?

Zoals aangegeven, kunnen buitenlandse rechtspersoon-bestuurders van naar Nederlands recht opgerichte rechtspersonen op grond van Nederlands recht aansprakelijk worden gesteld, ook in geval van paulianeuze handelingen ten nadele van crediteuren of faillissementsfraude. De aansprakelijkheid van de bestuurders van die buitenlandse rechtspersoon-bestuurder wordt in beginsel beheerst door het toepasselijke buitenlandse recht, dat door de Nederlandse rechter moet worden toegepast als deze bevoegd is. Dat toepasselijke recht bepaalt de voorwaarden voor eventuele aansprakelijkheid. Het Nederlandse civiele recht vindt, zoals ook blijkt uit de recente uitspraak van de Hoge Raad van 21 juni 2013, daarin haar begrenzing. Een uitzondering op deze regel vormt artikel 10:121 BW. Als een buitenlandse rechtspersoon-bestuurder aansprakelijk wordt gehouden, kan de Nederlandse rechtspersoon de schade verhalen op de buitenlandse rechtspersoon-bestuurder. Indien deze de schade vergoedt, is er geen noodzaak om de bestuurder van deze buitenlandse rechtspersoon aan te spreken. Als de buitenlandse rechtspersoon-bestuurder geen verhaal biedt, zou de Nederlandse rechtspersoon het faillissement kunnen verzoeken. Indien de buitenlandse rechtspersoon in Nederland failliet is verklaard, kunnen de bestuurders aansprakelijk worden gesteld op grond van artikel 10:121 BW, voor zover zij hun taak kennelijk onbehoorlijk hebben vervuld en aannemelijk is dat dit een belangrijke oorzaak is van het faillissement. Omdat wij het van belang achten om over dit vraagstuk ook op Europees niveau van gedachten te wisselen, zullen wij dit opbrengen in het kader van de consultatie die de Europese Commissie momenteel houdt naar eventuele mogelijkheden tot harmonisatie van het materiële faillissementsrecht.

Vraag 4

Deelt u de mening dat de verhaalsmogelijkheden voor crediteuren en de aanpak van (faillissements)fraude belemmerd kunnen worden in het geval buitenlandse rechtspersoon-bestuurders van Nederlandse rechtspersonen niet of heel moeilijk hoofdelijk kunnen worden aangesproken? Zo ja, wat gaat u doen om deze belemmering weg te nemen? Zo nee, waarom niet?

De Europese lidstaten hebben weliswaar onderling verschillende, maar wel gedegen systemen die voorzien in aansprakelijkheid van bestuurders van rechtspersonen die op hun beurt ook bestuurders zijn. Dat artikel 2:11 BW niet rechtstreeks greep biedt op de bestuurder van een buitenlandse rechtspersoon die op haar beurt een Nederlandse rechtspersoon bestuurt, doet daar niet aan af. Op grond van het internationale privaatrecht zal in die gevallen namelijk de regeling van toepassing zijn die het thuisland van de rechtspersoon-bestuurder voor deze materie heeft. Op basis daarvan kan de natuurlijke persoon in kwestie worden aangepakt. In het kader van de genoemde consultatie zullen wij de Commissie vragen na te gaan of de rechtsstelsels van de lidstaten op dit punt dermate verschillen, dat de goede werking van de interne markt in het gedrang kan komen.

Vraag 5

Deelt u de mening van de auteurs van het genoemde bericht «dat Europese wetgeving noodzakelijk is om de door de Hoge Raad ingezette koers te wijzigen»? Zo ja, op welke wijze gaat u het initiatief tot deze Europese wetgeving nemen? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Gaat het aangekondigde wetsvoorstel inzake het civielrechtelijk bestuursverbod ook bepalingen bevatten waardoor aan bestuurders van buitenlandse rechtspersonen een bestuursverbod in Nederland kan worden opgelegd? Zo nee, waarom niet?

Het aangekondigde wetsvoorstel inzake het civielrechtelijk bestuursverbod gaat inderdaad rekening houden met het feit dat buitenlandse rechtspersonen niet moeten worden misbruikt met het oogmerk om een in Nederland opgelegd bestuursverbod te omzeilen.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Steeds vaker twee banen»? Wat is uw reactie op de onderliggende analyse van onderzoeksorganisatie TNO en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)?1

In zowel het artikel in Trouw als de onderliggende analyse van TNO medewerkers in ESB van 16 augustus 2013 wordt geconcludeerd dat 8,5% van de werkenden meerdere banen heeft. Net iets meer dan de helft van de ondervraagden geeft als reden voor het combineren van twee banen een antwoord waaruit blijkt dat zij in zichzelf willen investeren (afwisseling, ontwikkelen, beter arbeidsmarktperspectief). Dat juich ik natuurlijk van harte toe.
De andere helft van de ondervraagden geeft aan dat zij twee banen combineren vanuit financiële motieven. De meerderheid hiervan doet dit voor een extraatje en een kleine 20% van alle mensen die meer banen combineren geeft aan dat zij dit doen om rond te kunnen komen. De meerderheid van deze mensen werkt in deeltijd.
Voor deze mensen heb ik veel respect. Ik vind het goed dat mensen die schulden dreigen te krijgen of deze al hebben niet bij de pakken neer gaan zitten en zich inspannen om uit de problemen te blijven of te komen.

Vraag 2

Wat zijn volgens u de oorzaken van het feit dat 8,5% van de Nederlanders meerdere werkkringen heeft?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Acht u het wenselijk dat 20 procent van de Nederlanders die meerdere banen hebben daartoe overgaat om rond te kunnen komen of om schulden af te lossen? Kunt u dit toelichten?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Hoe verklaart u het grote verschil met België en Duitsland waar veel minder mensen twee banen nodig hebben om te kunnen rondkomen? Kunt u dit uitgebreid toelichten?

In het ESB artikel staat dat in vergelijking met Amerikaanse en andere Europese werknemers Nederlandse werknemers er relatief vaak meerdere banen op na houden. In 2011 bestond het werk van ruim zeven procent van de Nederlandse beroepsbevolking uit meerdere banen (Eurostat, 2012). Alleen in de Scandinavische landen ligt het percentage werknemers met twee of meer banen iets hoger dan in Nederland. In landen als België en Duitsland ligt dat percentage rond de vier procent.
Deze vergelijking is gebaseerd op Eurostat cijfers (Labour Force Survey/Enquête Beroepsbevolking 2012) en is gebaseerd op de werkzame beroepsbevolking, waaronder parttimers en zelfstandigen. Deze groepen combineren vaker banen. In Nederland zijn verhoudingsgewijs meer zelfstandigen en parttimers werkzaam dan in België en Duitsland, daardoor zijn er in Nederland dus ook relatief meer mensen die twee banen combineren.

Vraag 5

Deelt u de mening dat werknemers in Nederland bij voorkeur met één baan genoeg moeten kunnen verdienen om een gezin te kunnen onderhouden en rond te kunnen komen? Zo nee, waarom niet?

Ja, deze mening deel ik. Het minimumloon voor volwassenen is in Nederland in vergelijking tot andere Europese landen met een wettelijk minimumloon relatief hoog. Rekening houdend met verschillen in koopkracht, kent alleen Luxemburg een hoger minimumloon. Voor de overgrote meerderheid van huishoudens in Nederland geldt dat wie in een dienstverband fulltime werkt, met het wettelijk minimumloon een inkomen heeft dat boven de lage-inkomensgrens ligt.

Vraag 6

Hoe beoordeelt u het feit dat er ondertussen meer dan 345.000 mensen zijn in Nederland die werken, maar toch in armoede moeten leven? Vindt u het wenselijk dat werknemers in de horeca, zorg, onderwijs, cultuur en recreatiesector onvoldoende verdienen om rond te komen? Welke maatregelen gaat u nemen om deze beschamende ontwikkeling een halt toe te roepen?2

Het is niet altijd te vermijden dat ook mensen die werken tijdelijk in financieel moeilijke omstandigheden komen. Het is voorstelbaar dat iemand in een jaar zijn hoofdinkomen uit arbeid haalt, maar in dat jaar ook een tijd niet heeft gewerkt waardoor het totale jaarinkomen onder de armoedegrens uitkomt. Hieronder vallen bijvoorbeeld ook mensen die partime werken of een 0-urencontract hebben. Ook schulden kunnen zwaar op het huishoudinkomen rusten. En sommige levensgebeurtenissen, zoals een scheiding, kunnen leiden tot armoede, omdat het huishoudinkomen lager wordt en er veel uitgaven niet meer gedeeld kunnen worden. Als iemand werkt en toch langdurig een inkomen onder de armoedegrens heeft, is dit een zorgelijke situatie.
De groep die in 2011 vier jaar of langer in armoede leefde en het hoofdinkomen uit arbeid haalde, bestond uit 40.000 huishoudens.
Het kabinet neemt maatregelen die er aan bijdragen dat mensen die werken tegen lage lonen er financieel op vooruit gaan. Zo wordt in 2013 het maximale bedrag aan arbeidskorting met € 374 verhoogd, van € 1.723 tot € 2.097.

Vraag 7

Kunt u een overzicht geven van de ontwikkeling van het aantal mensen met een baan dat toch in armoede moet leven in Nederland in de afgelopen 20 jaar? Kunt u ook een overzicht geven van de ontwikkeling van het aantal mensen met meerdere banen in de afgelopen 20 jaar?

Tabel 1. Aantal huishoudens tot 100% van de lage-inkomensgrens met arbeid als belangrijkste bron van het inkomen (Statline)
Perioden
181
5,1%
187
5,2%
191
5,3%
195
5,4%
196
5,4%
184
5,0%
215
5,7%
225
5,8%
213
5,3%
213
5,3%
216
5,2%
252
5,9%
193
4,5%
201
4,6%
229
5,3%
220
5,1%
222
5,2%
219
5,0%
211
4,7%
227
5,0%
241
5,3%
217
4,8%
256
5,6%
In 2000 heeft een revisie van de Inkomensstatistiek plaatsgevonden. Hierdoor zijn de cijfers na 2000 niet geheel vergelijkbaar met de cijfers van de periode 1990–2000.
Voorlopige cijfers
Tabel 2. Aantal mensen uit beroepsbevolking met een tweede baan; cijfers zijn vanaf 1996 beschikbaar (Statline)5
337
5,8%
341
5,6%
374
6,0%
374
5,8%
384
5,9%
373
5,6%
410
6,3%
407
6,2%
421
6,4%
434
6,7%
445
6,8%
471
7,1%
529
7,8%
559
8,1%
552
8,0%
541
7,9%
532
7,8%
544
7,9%

Vraag 8

Bent u bereid om gedegen onderzoek te doen naar de groep «werkende armen» en de specifieke kenmerken van de verschillende subgroepen binnen deze groep? Zo ja, wanneer kan de Kamer dit onderzoek verwachten? Zo nee, waarom niet?

Ik heb het CBS reeds gevraagd om aanvullende analyses uit te voeren op de samenstelling en zo mogelijk achtergronden van de groep langdurig werkende armen. In het eerste kwartaal van 2014 zal het CBS hierover publiceren.

Vraag 1

Heeft u het bericht «Topdrukte bij UWV leidt tot problemen» vernomen?1 Wat is hierop uw reactie?

Vraag 2

Deelt u de mening dat voor het functioneren van het gelijk speelveld tussen publieke en private verzekeringen tegen ziekte en arbeidsongeschiktheid transparante informatie essentieel is om het risico te kunnen inschatten dat werkgevers lopen als zij ervoor kiezen eigenrisicodrager te worden?

Vraag 3

Klopt het dat de informatie die werkgevers nodig hebben om te bepalen of zij per 2014 eigenrisicodrager worden voor de Ziektewet of de Wet werkhervatting gedeeltelijk arbeidsgeschikten (WGA) nog niet hebben ontvangen van het UWV? Zo ja, op welke termijn verwacht het UWV deze informatie alsnog te kunnen leveren aan werkgevers?

Vraag 4

Klopt het dat in vorige jaren werkgevers nog vijf weken de tijd hadden na 1 oktober om het eigenrisiodragerschap te organiseren, maar dat de Belastingdienst nu heeft gevraagd aan werkgevers om dit voor 2014 al veel eerder in het jaar te doen? Zo ja, is dit verzoek aan werkgevers afgestemd met de informatieverstrekkingstermijn van het UWV?

Vraag 5

Deelt u de mening dat, als werkgevers de informatie niet tijdig krijgen van het UWV, zij dan geen gewogen besluit kunnen nemen voor het eigenrisicodragerschap en ook niet tijdig aan het eventuele verzoek van de Belastingdienst kunnen voldoen? Hoe bent u van plan ervoor te zorgen dat werkgevers wel aan hun verplichtingen kunnen voldoen?

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Kanslozenkaravaan uit Balkan komt eraan»?1 Zo ja, wat is uw reactie op het artikel?

Het aangehaalde artikel suggereert dat de Roemeense overheid actief beleid voert om bepaalde mensen naar de rijkere delen van de Europese Unie te sturen. Dergelijke signalen heb ik niet ontvangen.
In het artikel wordt ook gesproken over uitzendbureaus die met schijncontracten mensen uit Roemenië en Bulgarije naar West-Europa halen en voor laag loon laten werken. Het is onwenselijk dat door de komst van migranten de Nederlandse arbeidsvoorwaarden onder neerwaartse druk komen te staan. Dat leidt onder andere tot oneerlijke concurrentie voor bonafide werkgevers en opent de deur voor arbeidsuitbuiting. In navolging van het project EU-arbeidsmigratie (2010) is in 2012 gestart met het programma Aanpak Malafide Uitzendbureaus. Tevens heeft het kabinet in april van dit jaar het actieplan schijnconstructies aangekondigd2 met tal van maatregelen om schijnconstructies aan te pakken. Zoals ik eerder heb aangegeven hecht ik een groot belang aan internationale samenwerking. En marge van de Raad Werkgelegenheid en Sociaal beleid op 20 juni jl. in Luxemburg heb ik afspraken bekrachtigd met mijn Roemeense en Bulgaarse ambtsgenoten. Deze afspraken gaan behalve over gegevensuitwisseling ook over voorlichting over rechten en plichten van werknemers in Nederland om zo bij te dragen aan het voorkomen dat mensen in zee gaan met malafide werkgevers. De onderhandelingen met Polen over vergelijkbare afspraken, boven op de bestaande bilaterale samenwerking met Polen, hoop ik dit najaar af te ronden. Mijn Roemeense en Bulgaarse collega’s hebben daarnaast ook deelgenomen aan de bestuurlijke top op 9 september jl. Bij die gelegenheid hebben we gezamenlijk geconstateerd dat het vrij verkeer van werknemers in de EU ook schaduwkanten heeft en dat bilaterale samenwerking in het licht van de openstelling van de Nederlandse arbeidsmarkt voor Bulgaren en Roemenen (met ingang van 1 januari 2014) van belang is. We hebben afgesproken dat we ons gaan inspannen om excessen, zoals onderbetaling, uitbuiting en schijnconstructies, tegen te gaan. De eerder overeengekomen bilaterale samenwerkingsafspraken gaan we nu uitwerken in concrete acties.

Vraag 2

Wat is uw reactie op de uitlatingen van inspecteurs van de Rapid Intervention Police Service in Boekarest dat «kanslozen» met bijvoorbeeld een strafblad hun heil vooral elders moeten zoeken» en dat «draaideurcriminelen niet zullen worden tegengehouden als ze naar rijke delen van de Europese Unie willen»?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het vrije verkeer van personen een groot goed is, maar niet bedoeld is voor het herplaatsen van criminelen, dat de uitlatingen van de inspecteurs ongepast zijn en dat de Roemeense autoriteiten zelf verantwoordelijk zijn voor de aanpak van hun criminelen?

Dat Nederland met zijn open en internationaal georiënteerde economie profiteert van de Europese Unie en de bijbehorende verworvenheden staat buiten kijf. We moeten echter ook oog hebben voor de schaduwkanten van het vrij verkeer van personen. De vaak slechtere sociaaleconomische positie van migranten uit Midden- en Oost-Europa kan leiden tot onwenselijke sociale situaties en maatschappelijke overlast. Het is daarom van groot belang de hierboven beschreven initiatieven ten aanzien van EU-arbeidsmigratie voort te zetten.
Uiteraard betekent het recht op vrij verkeer van personen niet dat de lidstaten van herkomst niet langer zelf verantwoordelijkheid hoeven te nemen voor hun eigen onderdanen. Maar zoals eerder aangegeven, ik heb geen aanwijzingen dat de Roemeense overheid dit anders ziet.

Vraag 4

Bent u bereid om contact te leggen met uw Roemeense collega om de uitlatingen van de inspecteurs aan de kaak te stellen en het aanmoedigingsbeleid van de Roemeense politie te stoppen?

Ik kan mijn Roemeense collega alleen ergens op aan spreken als ik daarvan duidelijke signalen heb. Dat is hier niet het geval. Overigens heb ik tijdens de Top EU-arbeidsmigratie van mijn Roemeense collega de indruk gekregen dat zij zich wil inzetten om te voorkomen dat Roemenen naar andere landen migreren, vanwege groeiende schaarste aan werknemers in eigen land.

Vraag 5

Heeft u signalen dat andere EU-landen ook gebruik maken van dit aanmoedigingsbeleid om «kanslozen» hun heil te laten zoeken in rijkere EU-landen? Zo ja, bent u bereid om ook met uw collega's van deze landen contact te leggen en dit aanmoedigingsbeleid te stoppen?

Net zo min als ik signalen heb over een aanmoedigingsbeleid van de Roemeense overheid heb ik signalen dat andere lidstaten een aanmoedigingsbeleid voeren. Het is derhalve niet opportuun om specifiek dit onderwerp bij de Roemeense overheid, bij andere EU-lidstaten, dan wel in Europees verband aan de orde te stellen.
Uiteraard zijn de negatieve gevolgen van het vrij verkeer van werknemers onderwerp van gesprek in Europa. Zoals aangegeven in mijn brief van 13 september jl, blijft het kabinet zich inspannen om in Europees verband aandacht te vragen voor de schaduwkanten van het vrij verkeer van werknemers. In de brief is ook aangekondigd dat het kabinet zich wil richten op het voorlichten van EU-burgers in de landen van herkomst over hun kansen op de Nederlandse arbeidsmarkt, gericht op het werven van hoogopgeleide arbeidsmigranten en het ontmoedigen van arbeidsmigranten voor de onderkant van de arbeidsmarkt.

Vraag 6

Meerdere landen binnen de EU kunnen geconfronteerd worden met dit aanmoedigingsbeleid van de Roemeense politie; bent u bereid dit op Europees niveau onder de aandacht te brengen om gezamenlijk dit beleid een halt toe te roepen?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Wilt u de Kamer op de hoogte te houden van de vorderingen in uw gesprekken en de reactie van uw Roemeense collega?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 8

Welke mogelijkheden heeft Nederland om Roemeense veroordeelde criminelen te weren dan wel uit te zetten naar Roemenië?

Een in Nederland tot vrijheidsstraf veroordeelde gedetineerde Roemeen kan op grond van de Wet Overdracht Tenuitvoerlegging Strafvonnissen (WOTS) worden overgebracht naar Roemenië om daar zijn straf uit te zitten.
Wanneer Roemenië het Kaderbesluit3 implementeert, zal de Wet wederzijdse erkenning en tenuitvoerlegging strafvonnissen (WETS) waar mogelijk worden toegepast. Op dat moment wordt het mogelijk dat in Nederland veroordeelde Roemenen hun straf in Roemenië uitzitten, zonder dat hun instemming nodig is.4
Daarnaast komen strafrechtelijk veroordeelde vreemdelingen zonder verblijfstatus sinds 2011 niet meer in aanmerking voor voorwaardelijke invrijheidstelling na twee-derde van de straf. In plaats daarvan bestaat de bevoegdheid om de tenuitvoerlegging van de vrijheidsstraf tussentijds te beëindigen indien de vreemdeling kan worden uitgezet. Dat betekent dat als de illegaal niet meewerkt aan de uitzetting, hij de volledige straf moet uitzitten. Als hij wel Nederland verlaat, dan kan de straf worden bekort. Hierdoor wordt voor de strafrechtelijk veroordeelde vreemdeling gedurende de tenuitvoerlegging van zijn straf een prikkel tot vertrek gecreëerd. Keert de vreemdeling terug naar Nederland en heeft hij geen verblijfstitel, dan «herleeft» het strafrestant en wordt door het OM een tenuitvoerlegging gevorderd.
Het verblijfsrecht van een EU-burger en zijn familieleden, ongeacht hun nationaliteit, kan worden ontzegd of beëindigd. De vreemdeling kan ook ongewenst verklaard worden om redenen van openbare orde of openbare veiligheid.5 Ook kunnen sinds 2011 zogenaamde «veelplegers» ongewenst worden verklaard en worden uitgezet. Hierover bent u onlangs geïnformeerd in mijn brief over EU-arbeidsmigratie.

Vraag 1

Bent u op de hoogte van het evaluatierapport over Aruba van het IMF1 en het artikel «IMF: Aruba moet tekort aanpakken»2?

Ja.

Vraag 2

In hoeverre klopt het dat de Arubaanse overheid het gat in de begroting bewust heeft laten oplopen tot 8,5% van het BBP?

In het rapport van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) staat aangegeven dat het tekort van de Arubaanse overheid in 2012 naar verwachting op 8,5 procent van het bruto binnenlands product zal uitkomen.

Vraag 3

Klopt het dat de schuldenpositie van Aruba de laatste drie jaar is opgelopen tot ongeveer 60% van het BBP in 2013?3

Het IMF stelt dat de overheidsschuld voor 2013 naar verwachting uitkomt op 72,3 procent van het bruto binnenlands product. Uit het rapport van het IMF blijkt verder dat de overheidsschuld in 2012 op 67 procent, in 2011 op 61,2 procent en in 2010 op 55,9 procent van het bruto binnenlands product uitkwam.

Vraag 4

Deelt u de mening dat het overheidstekort van Aruba op korte termijn ingeperkt moet worden? Zo nee, waarom niet?

Aruba is sinds het verwerven van de Status Aparte in 1986 een autonoom land in het Koninkrijk der Nederlanden en voert derhalve een eigen financieel en economisch beleid. Het is daarmee de verantwoordelijkheid van de Arubaanse regering om toe te zien op houdbare overheidsfinanciën, met de Staten als controlerend orgaan.
Dit neemt niet weg dat bijvoorbeeld tijdens zijn recente bezoek aldaar minister-president Rutte namens het kabinet de Arubaanse regering onze zorgen over de staat van de Arubaanse overheidsfinanciën heeft overgebracht.

Vraag 5

Kunt u aangeven hoe de Arubaanse regering het tekort dit jaar zal terugdringen tot 6% en of de regering van Aruba structureel zal werken aan gezonde overheidsfinanciën en daarbij gebruik zal maken van de aanbevelingen van het IMF en Standard & Poor’s?

De Arubaanse regering heeft richting de rijksministerraad, mede naar aanleiding van de aldaar geuitte zorgen, aangegeven begrotingsregels in de Staatsregeling te verankeren en een College van Advies in te stellen dat zal toezien op de naleving van deze regels. De IMF rapportage bevat een aantal (potentiële) beleidsopgaven voor Aruba daartoe.

Vraag 6

In hoeverre voldoet Aruba momenteel aan de criteria van houdbare overheidsfinanciën die gelden in het Koninkrijk en internationaal gehanteerd worden?

Het Koninkrijk kent als zodanig geen eenduidige criteria. Per land binnen het Koninkrijk gelden verschillende criteria. Nederland is gebonden aan de criteria van de EMU, Curaçao en Sint Maarten worden gebonden door de afspraken van de schuldsanering van «»10-10-10»». Voor Aruba geldt dat op de kapitaalmarkt blijkt of er voldoende vertrouwen is in de overheidsfinanciën om een lening verstrekt te krijgen.

Vraag 7

Kunt u aangeven wie er eindverantwoordelijk is als Aruba zijn financiën niet op orde krijgt en er niet in slaagt om besparingen te realiseren en hervormingsmaatregelen te treffen?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Kent u de berichten «Crimineel Martha op vrije voeten» en «Topcrimineel vrijgelaten door Hof van Amsterdam»?1 2 Klopt het wat hierin vermeld wordt?

De strafzaak tegen betrokkene waarin hij door het gerechtshof Amsterdam is veroordeeld tot een gevangenisstraf van acht jaar is door de Hoge Raad teruggewezen naar het gerechtshof. Betrokkene is na de schorsing van zijn voorlopige hechtenis in deze zaak aangehouden op verdenking van nieuwe feiten. Na de schorsing van zijn voorlopige hechtenis voor deze nieuwe feiten is hij aansluitend opnieuw in voorlopige hechtenis genomen vanwege de eerste zaak.
Bij de tussentijdse toetsing van de voorlopige hechtenis wegens de eerste zaak is deze door het gerechtshof recent opnieuw geschorst op verzoek van betrokkene. Het gerechtshof heeft, naast de gebruikelijke voorwaarden zoals het zich niet schuldig maken aan nieuwe strafbare feiten, wel aanleiding gezien om bijzondere voorwaarden op te leggen die ondermeer zijn gericht op het beperken van de bewegingsvrijheid van betrokkene.

Vraag 2

Deelt u de mening dat deze crimineel, ten aanzien waarvan de kans op herhaling levensgroot is en die tevens een groot gevaar vormt voor de samenleving, nooit vrijgelaten had mogen worden? Zo ja, welke maatregelen gaat u nemen om deze beslissing van het Hof van Amsterdam terug te draaien? Zo nee, waarom niet?

Een voorlopige hechtenis kan worden geschorst wanneer de persoonlijke belangen van de betrokkene om in vrijheid de behandeling van diens zaak af te wachten prevaleren boven de belangen van de samenleving bij het voortduren van de voorlopige hechtenis. Ik kan niet treden in de beoordelingen door de rechtbank en het gerechtshof in verband met de schorsingen in de in antwoord 1 genoemde strafzaken. Het Openbaar Ministerie heeft bij het laatstgenoemde verzoek tot schorsing voor voortduring van de voorlopige hechtenis gepleit. Er staan voor het Openbaar Ministerie geen rechtsmiddelen open tegen het besluit van het gerechtshof.

Vraag 3

Deelt u de mening dat levensgevaarlijke criminelen nooit zomaar vrijgelaten mogen worden alleen maar vanwege het feit dat zij in hoger beroep gaan? Zo nee, waarom niet?

Het enkele feit dat een verdachte in hoger beroep gaat tegen een vonnis is geen grond voor het schorsen van diens voorlopige hechtenis. Het is dan ook niet aan de orde om in verband daarmee maatregelen te nemen. Ik verwijs verder naar mijn antwoord op de overige vragen.

Vraag 4

Wat is de stand van zaken met betrekking tot de doelstelling uit het Regeerakkoord «Executie direct na veroordeling in eerste aanleg»? Bent u bereid met de grootst mogelijke spoed deze doelstelling te realiseren? Zo nee, waarom niet?

Een wetsvoorstel dat strekt tot het regelen van de dadelijke tenuitvoerlegging van gevangenisstraffen van ten minste één jaar, zoals voorzien in het Regeerakkoord, zal nog deze maand ter consultatie worden aangeboden aan de gebruikelijke adviesinstanties.

Vraag 5

Bent u bereid per direct maatregelen te nemen zodat in de toekomst dergelijke onverbeterlijke misdadigers nooit meer zomaar vrijgelaten worden alleen maar vanwege het feit dat zij in hoger beroep gaan? Zo ja, welke maatregelen gaat u nemen en per wanneer? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 1

Bent u op de hoogte van het artikel «Minister wil maatregelen tegen sensatiejournalistiek»?1

Ja

Vraag 2

In hoeverre klopt het dat de minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening van Sint Maarten de persvrijheid wil inperken door het invoeren van een gefaseerd media-accreditatiebeleid?

De persvrijheid is een zeer hoog goed. Iedere inperking van journalistieke vrijheden is daarom aan regels gebonden, niet alleen aan de Staatsregeling, maar ook aan verdragsbepalingen. De naleving van grondrechten is een landsaangelegenheid. De regering van Sint Maarten legt daarover aan de Staten van Sint Maarten verantwoording af.

Vraag 3

Klopt het dat een journalist die zich niet aan deze code zal houden, geen accreditatie krijgt en dus beperkt wordt in zijn werk?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

In hoeverre past het voorstel van de minister van Sint Maarten binnen artikel 10 lid 1 van de staatsregeling over de vrijheid van meningsuiting?2

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Deelt u de opvatting dat het inperken van journalistieke vrijheden in strijd is met deze staatsregeling en een ernstige aantasting van de democratie is? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 6

Bent u bereid in contact te treden met de regering van Sint Maarten om haar te wijzen op het grondrecht van de vrijheid van meningsuiting en het belang daarvan in een democratie? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de uitspraak van de Raad van State van 21 augustus jongstleden, waaraan onder meer aandacht wordt besteed in Het Noordhollands Dagblad van diezelfde datum («Megaboete illegalen Tuitjenhorn van tafel»)?1

Vraag 2

Is bedoelde uitspraak voor u dan wel de Inspectie SZW aanleiding om hernieuwde aandacht te besteden aan de wijze van onderzoek in gevallen als hier aan de orde en/of de procedure voor dergelijke onderzoeken aan te passen? Zo ja, op welke wijze? Zo nee, waarom niet?

Vraag 3

Bent u van mening dat, indien de door de Raad van State gevolgde redenering in de aan de orde zijnde uitspraak correct is, sprake is van een «constructie die binnen de huidige wet- en regelgeving past, maar toch onwenselijk is» (zie uw beantwoording van eerdere vragen omtrent een «mogelijke schijnconstructie met Poolse arbeiders»2? Zo ja, op welke wijze gaat u er dan voor zorgen dat dergelijke constructies in de toekomst niet meer mogelijk zijn? Zo nee, waarom niet?

Vraag 1

Onderkent u het belang van de ondersteunende rol die niet-gourvermentele organisaties (NGO’s) kunnen hebben voor het aannemelijk maken van het asielrelaas door asielzoekers?

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat de NGO Center for Legal Aid Assistance & Settlement (CLAAS) nog steeds subsidie ontvangt van Nederland en dat zij een nauwe band heeft met de Nederlandse ambassade in Pakistan? Kunt u aangeven of deze status ertoe leidt dat door CLAAS verstrekte akten en documenten in beginsel als betrouwbaar worden aangemerkt? Zo nee, waarom niet en welke aanvullende criteria worden gehanteerd?

In de periode 2011–2013 financiert de Nederlandse ambassade in Islamabad uit het Mensenrechtenfonds een project van de organisatie CLAAS. De activiteit waarvoor CLAAS subsidie ontvangt, is een andere dan de in deze vragen beschreven activiteit. De subsidieverstrekking zegt daarmee niet per definitie iets over de status van door CLAAS verstrekte informatie in de asielprocedure.
In algemene zin wordt informatie van een NGO door de IND niet zonder meer als betrouwbaar aangemerkt. Dit geldt overigens ook voor informatie van enig ander persoon of organisatie. De IND maakt altijd een beoordeling ten aanzien van de objectiviteit, betrouwbaarheid en onafhankelijkheid van de bron waarvan de informatie afkomstig is. Daarnaast wordt er gekeken naar de inhoud van de informatie. Daarbij kan bijvoorbeeld gekeken worden of de informatie overeenkomt met de verklaringen van de vreemdeling tijdens de procedure of met de beschikbare informatie over de situatie in het land van herkomst. Ook kan gekeken worden of de informatie door (andere) bronnen bevestigd wordt. Verder is het van belang vast te stellen op welke wijze, praktisch en inhoudelijk, de informatie tot stand is gekomen. Op basis hiervan kan de IND een oordeel vormen over de waarde die toegekend wordt aan de ingebrachte informatie. Voorgaande geldt ook voor een organisatie als CLAAS. Bij iedere zaak wordt, op basis van de inhoud van de informatie, een individuele afweging gemaakt.
Ik heb geen informatie over hoe in andere Europese landen wordt omgegaan met informatie van CLAAS.

Vraag 3

Klopt het dat de informatie van CLAAS in andere Europese landen, waaronder het Verenigd Koninkrijk, in principe als betrouwbaar wordt aangemerkt in asielprocedures? Wordt deze lijn door de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) ook gevolgd? Zo nee, welke redenen zijn er voor de IND om hiervan af te wijken?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Waarom wordt aan documenten die met behulp van CLAAS zijn verkregen bewijskracht ontzegd, terwijl de oorzaak ligt in het feit dat het bureau documentenonderzoek van de IND geen uitspraak kan doen? Deelt u de mening dat deze situatie onbevredigend is en bent u bereid te onderzoeken op welke wijze meer recht gedaan kan worden aan de inspanningen van de vreemdeling?

Het onderzoek door Bureau Documenten van de IND is tweeledig: een technisch onderzoek (wijze waarop documenten worden vervaardigd) en een tactisch onderzoek (onderzoek naar de (on)verenigbaarheid van verschillende aspecten). Als Bureau Documenten een document binnenkrijgt waarvan het geen vergelijkingsmateriaal heeft, dan kan er op basis van eerdergenoemd onderzoek niet altijd een uitspraak worden gedaan over de echtheid. Als er door Bureau Documenten geen uitspraak kan worden gedaan, betekent dit echter niet dat de inhoud van een document zonder meer terzijde geschoven wordt. Allereerst zal worden bezien of onderzoek anderszins, bijvoorbeeld in het land van herkomst, tot de mogelijkheden behoort. Indien ander onderzoek ook geen uitkomst biedt, zal zoals ik in antwoord 2 en 3 heb toegelicht, in iedere zaak een individuele beoordeling plaatsvinden. Ik acht deze werkwijze zorgvuldig en toereikend.

Vraag 1

Kent u de berichten «Markt krijgt drie maanden voor start loket ov-data», «Beide NDOV-loketten naar volgende ronde» en «9292 doelwit van DDoS-aanvallen»?1 2 3

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat op dit moment formeel geen van de twee getoetste marktpartijen een Nationale Data Openbaar Vervoer-(NDOV) loket is? Herinnert u zich de door u toegezegde deadline om op 1 januari 2013 een loket te kunnen tonen?4 Waarom is deze deadline inmiddels met bijna negen maanden overschreden?

In mijn brief over de voortgang van NDOV heb gemeld dat een belangrijke informatieketen is gerealiseerd. Dit is juist vanwege het feit dat 9292OV en OpenGeo een loket voor doorgifte van OV-gegevens uitvoeren.
De beide loketten hebben zich in september gemeld. Ze zijn getoetst aan de door de overheden opgestelde criteria in de eerste helft van 2013. Beide loketten waren eind maart op het moment van toetsing operationeel. Afnemers kunnen dus sinds die tijd data halen bij beide loketten. De toetsing vond plaats na de publicatie van «kaders voor een loket voor brongegevens reisinformatie openbaar vervoer» 31 augustus 2012
De onderzoekers geven aan dat beide partijen op het moment van toetsen voldoen aan alle criteria. De toets was bedoeld om vast te kunnen stellen of marktpartijen bereid en in staat zijn om de functie van NDOV-loket te vervullen. Dat is gezien het resultaat van de toets het geval. Met de komst van de loketten is de laatste schakel ingevuld en is er een belangrijke stap gezet in de zogenaamde reisinformatieketen. Hierdoor zijn vervoerders, app bouwers en service providers beter in staat om actuele reisinformatiediensten aan te bieden aan de reizigers zodat deze een bewuste keuze kunnen maken.
Het streven is dat er per 1 januari 2014 een duurzame vorm van samenwerking tussen de partijen wordt ingericht. Dit gekozen model wordt na één jaar geëvalueerd.

Vraag 3

Bent u er van op de hoogte dat de vervoerders niet twee datastromen naar twee loketten sturen, maar dat de ene NDOV-organisatie als bron van de andere fungeert?5 Is het vervoerdersoverleg, waar ook uw ministerie aan deelnam, akkoord gegaan met deze manier van aanleveren?

Conform de bepalingen in het Besluit Personenvervoer 2000 zijn vervoerders verplicht data te leveren. In NDOV-verband is afgesproken dat zij de gegevens conform Bijlage 1 van het Publicatiedocument11 aan alle NDOV-loketten leveren.
In het overleg van overheden en vervoerders is afgesproken dat vervoerders zelf bepalen op welke wijze zij de gegevens aanleveren, zolang de gegevens maar geleverd worden en dat dit onder dezelfde condities gebeurd voor een ieder die deze gegevens wenst. Een aantal vervoerders (Arriva, Veolia, RET en HTM) heeft daarvoor afspraken gemaakt met 9292SSC (shared service center) om hen te ontzorgen bij het leveren van deze data.

Vraag 4

Deelt u de mening dat als dit distributiecentrum uitvalt, bijvoorbeeld door een DDoS-aanval, zoals die afgelopen week langere tijd plaatsvond, alle afnemers van beide loketten geen data meer ontvangen en de aansturing van dynamische reisinformatie panelen op straat uitvalt, waarvan de reiziger altijd de dupe is?

Voorop staat dat de reizigers kunnen beschikken over goede reisinformatie. Daarom spreken de overheden hun vervoerder erop aan als data niet worden geleverd aan een loket. Het is vervolgens zaak dat vervoerders dit snel oplossen.

Vraag 5

In hoeverre is het wenselijk dat de eigenaar van dit distributie centrum «9292SSC», Reisinformatiegroep B.V., naast NDOV-loket (9292opendata.org), ook «service provider» is (9292.nl), en daarmee een directe concurrent is van zowel het andere NDOV-loket als van de service providers van beide loketten? Is deze bundeling van verschillende rollen getoetst door de Autoriteit Consument en Markt (ACM)?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 6

Klopt het dat Reisinformatiegroep B.V. op dit moment naast het invullen van de rol van «service provider» aan consumenten ook conversiediensten tussen internationale en nationale standaarden voor de vervoerders RET en HTM verzorgt om vervolgens aan de NDOV-loketten te leveren?6 Hoe garandeert u hier de gelijke behandeling en gelijkwaardige informatiepositie van het andere loket en de overige aangesloten «service providers» bij de loketten, als 9292SSC claimt namens vervoerders op te treden? Deelt u de mening dat zij vanuit die communicatiepositie altijd in staat is om eerder strategische beslissingen te nemen en te beïnvloeden op zowel distributie- als presentatieniveau?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 7

Kunt u aangeven hoe u akkoord kunt gaan met centrale aanlevering voor NDOV als dit de Nederlandse reisinformatie afhankelijk maakt van het wel en wee binnen één organisatie, die voor deze taak in 2010 nog 17,2 miljoen euro nodig dacht te hebben en het advies aan u was om dit openbaar aan te besteden?7

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 8

Is het waar dat dit distributiecentrum weigert om reisinformatie één op één en per vervoerder onafhankelijk door te leveren naar de NDOV-loketten maar de gegevens bundelt tot één nieuw product, wat vertragend werkt?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 9

Deelt u de mening dat Reisinformatiegroep B.V. alleen een NDOV loket kan voeren als hij zich committeert aan alle criteria van het publicatiedocument?8 Klopt het dat dit op dit moment niet het geval is?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 10

Kunt u aangeven waarom het criterium van een maximum van 1.000 euro aan verstrekkingskosten per jaar, dat door u is bepaald9, niet terug is te vinden in de door 9292opendata.org gehanteerde datalicentievoorwaarden, maar dat hier alleen wordt gesproken over een maximum bedrag dat door overheden en vervoerders wordt vastgesteld?10 Wat is de reden dat de vervoerders volgens de datalicentievoorwaarden van 9292 iets te zeggen hebben over de tarieven van het NDOV-loket?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 11

Klopt het dat het loket spoordata nog niet is gerealiseerd? Klopt het dat 9292SSC tijdens de bespreking over dit loket heeft aangegeven dat zij ook als «shared service center» reisinformatie aan derden gaat leveren wanneer zij formeel door u niet tot NDOV wordt verklaard?11 Hoe typeert u deze houding? Deelt u de mening dat spoorvervoerders gewoon op de kortst mogelijke termijn de spoordata aan beide NDOV-loketten moeten gaan aanleveren onder dezelfde voorwaarden, zodat een gelijk speelveld ontstaat?

De NDOV-loketten leveren alle OV-gegevens voor reisinformatie. Er is geen apart loket voorzien voor «spoordata».
Overheden hebben afspraken met vervoerders over de levering van data en spreken zonodig hun vervoerders op de uitvoering van deze afspraken aan. De spoorvervoerders moeten net als alle andere vervoerders hun data leveren conform de gegevens in Bijlage 1 in het Publicatiedocument van 31 augustus 2013.

Vraag 12

Klopt het dat u de Waddeneilanden buiten de scope van NDOV wilt houden, maar deze informatie wel door de vervoerders aan 9292 beschikbaar wordt gesteld? Zijn er meer openbaar vervoerdiensten die niet binnen de kaders van NDOV vallen? Hoe verhoudt dit zich tot artikel 10 van het Besluit Personenvervoer 2000?

Ik wil de Waddeneilanden niet buiten de scope van NDOV houden. Bijlage 1 van het Publicatiedocument van 31 augustus 2012 is leidend. Bij de start zijn om praktische redenen niet alle vervoerders opgenomen zoals de veerdiensten. Het is wel de intentie dat Bijlage 1 op termijn wordt aangevuld met de veerdiensten.

Vraag 13

Klopt het dat op dit moment ook OV-chipkaarttariefinformatie in het TransLinkSystems-formaat SDOA/EOD exclusief door alle vervoerders beschikbaar wordt gesteld voor de website 9292.nl, maar de volledige tariefinformatie (inclusief kortingsproducten) niet beschikbaar is en komt voor de afnemers van de loketten?12 Kunt u aangeven wat hiervan de reden is?

De OV-chipkaartdata zijn eigendom van de vervoerders. Zij kunnen bepalen of zij deze beschikbaar stellen, in welke vorm en aan wie.
In het kader van NDOV zijn alleen afspraken gemaakt over het beschikbaar stellen van het tarief reizen op saldo. Mijn ambitie is dat er in de toekomst meer informatie over tarieven beschikbaar gesteld gaat worden. Dit is echter een traject dat de overheden samen met de vervoerders doorlopen. De hiervoor te ontwikkelen standaarden worden gezamenlijk opgesteld.

Vraag 14

Deelt u de mening dat in het kader van transparante OV-chipkaarttarieven en abonnementen naar de reiziger alle ruwe informatie rond deze tarieven zo spoedig mogelijk beschikbaar moet worden gemaakt voor de NDOV loketten, zodat er nieuwe en van vervoerders onafhankelijke diensten ontstaan zoals ovchipkaartabonnement.nl? Heeft u de vervoerders hierover al aangesproken? Welke mogelijkheden heeft u om dit bij de vervoerders af te dwingen conform het besluit personenvervoer 2000, artikel 10 lid 1 sub e? Kunt u garanderen dat deze informatie binnen een maand openbaar beschikbaar is voor alle dienstverleners die daar om hebben verzocht?

Zie antwoord vraag 13.

Vraag 15

Klopt het dat GOVI (Grenzeloze Openbaar Vervoer Informatie) als de grootste leverancier van reisinformatie op DRIS-panelen13 bij de haltes sinds kort haar gegevens niet meer direct aangeleverd krijgt van vervoerders, maar gedwongen is om data af te nemen van 9292SSC?

GOVI ontving tot voor kort gegevens rechtstreeks van vervoerders en krijgt nu de gegevens van een aantal vervoerders (Arriva, Veolia, RET en HTM) via 9292SSC. 9292SSC vervult voor deze vervoerders de rol van «shared service center».
Het staat vervoerders vrij om de data zelf te leveren of om een partij te kiezen die ze ondersteunt bij de levering van data, zolang de data maar aan alle loketten geleverd worden onder dezelfde condities.
De verantwoordelijkheid voor het leveren van data en het voldoen aan de kwaliteitseisen zoals gesteld in de concessie-eisen blijft liggen bij de vervoerder.

Vraag 16

Bent u er mee bekend dat GOVI, op een klein deel van één vervoerder na, alle geplande en actuele data van alle vervoerders in Nederland kreeg? Klopt het dat GOVI tevens als kanshebber naar voren kwam in de «Audit Business Case» NDOV? Waarom heeft u niet gekozen voor uitbreiding van de functiebeschrijving van GOVI als loket van ruwe stad/streekinformatie?

GOVI krijgt van alle vervoerders actuele data, maar nog niet van alle regio’s. De audit ging over juridische, technische en financiële aspecten van de door vervoerders aangeboden businesscase. De Businesscase bleek niet haalbaar. De overheden zien bij voorkeur dat het loket in de markt ontstaat. Zij hebben de markt de kans geboden om te laten zien of ze voldoen aan de door de overheden opgestelde criteria. Bij GOVI gaat het om een overheidsloket.

Vraag 17

Bent u bereid om in de Hoofdrailnetconcessie vast te leggen dat Europese standaarden voor de uitwisseling van dienstregelingen en tariefinformatie (NeTEx) worden gebruikt, zoals ook uw doelstelling is voor de uitwisseling van reisinformatie over bus, tram en metro?

Er wordt gestreefd om zoveel mogelijk gebruik te maken van standaarden. In de nieuwe Hoofdrailnetconcessie wordt gedacht aan een verwijzing om gegevens voor reisinformatie te leveren conform Bijlage 1 van het Publicatiedocument.

Vraag 18

Wanneer zullen de data van het NDOV loket geschikt zijn om MIPOV-rapportages14 van te maken zodat er werkelijk open data in het OV ontstaan en er niet alleen reisinformatieapplicaties kunnen worden gemaakt op basis van deze data, maar ook analyse-instrumenten over bijvoorbeeld vertragingen en uitval in het OV?

NDOV gegevens zijn bestemd voor reisinformatie en niet voor managementinformatie. Managementinformatie is een zaak tussen concessieverlener en concessiehouder. Dit valt daarmee buiten de scope van NDOV.

Vraag 1

Is de berichtgeving waar dat apothekers veel hogere kortingen ontvangen op geneesmiddelen dan zij doorgeven aan zorgverzekeraars? Zo ja, wat is uw oordeel hierover?1

Ik kan deze vragen niet beantwoorden omdat ik niet beschik over de afspraken tussen apotheekhoudenden en farmaceutische groothandels en ook niet over de contracten tussen apotheekhoudenden en zorgverzekeraars met afspraken over kortingen en het afromen daarvan. Daarnaast is mij niet bekend op welke informatie de Telegraaf zich baseert.

Vraag 2

Hoeveel apothekers krijgen meer dan vijf procent korting bij de inkoop van geneesmiddelen? Wilt u een overzicht sturen aan de Kamer? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Waarom hebben apothekers laten weten aan zorgverzekeraars dat er geen rek meer zit in inkoopprijzen voor geneesmiddelen, terwijl zij forse kortingen ontvangen bij de inkoop? Kunt u uw antwoord toelichten?

Waarom apothekers dit hebben laat weten, weet ik niet. Ik houd er wel rekening mee dat er meer factoren in het spel kunnen zijn dan alleen de gegevens die de Telegraaf kennelijk voor zijn artikel heeft gebruikt. Volledigheidshalve verwijs ik verder naar de zeer recente publicatie «Data en feiten 2013» van de aan de Koninklijke Maatschappij der Pharmacie (KNMP) gelieerde Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK). Daarin is onder meer aangeven dat de tariefinkomsten van apothekers in 2012 zijn gedaald en dat deze daling niet wordt goedgemaakt door de hoogte van de tarieven en het volume in 2013:
Bron Stichting Farmaceutische kengetallen (SFK) dd. 29 augustus 2013, Pharmaceutisch Weekblad, Jaargang 148 nr 35.
In een reactie op de website van de KNMP op het desbetreffende artikel in de Telegraaf, voegt de KNMP hier aan toe:
Bron: website KNMP, dd. 27-08-2013.

Vraag 4

Vindt u het eerlijk dat mensen die zorg nodig hebben veel geld moeten betalen voor geneesmiddelen en incontinentiematerialen, terwijl de apotheker hieraan fors blijkt te verdienen? Kunt u uw antwoord toelichten?

Nee. Volledigheidshalve merk ik echter op dat geneesmiddelen en incontinentiemateriaal tot de verzekerde zorg behoren. Behoudens de eigen betalingen en het eigen risico komen de uitgaven hiervoor ten laste van de zorgverzekering en niet van de individuele patiënt. Wel zouden de zorgpremies hoger kunnen worden. De zorgpremies zijn echter gedaald als gevolg van lagere uitgaven voor genees- en hulpmiddelen.

Vraag 5

Vindt u het wenselijk dat zorgverzekeraars honderden miljoenen euro’s teveel uitbetalen aan medicijnverstrekkers, waardoor de premies sneller stijgen? Zo ja, waarom? Zo nee, wat gaat u hieraan doen?

De premies zijn gedaald met name door minder uitgaven voor farmaceutische zorg en voor medische hulpmiddelen. Zie verder de antwoorden op de vragen 1, 2 en 3.

Vraag 6

Hoeveel procent korting krijgen apothekers op incontinentiematerialen en verbandmiddelen? Hoeveel geld is hiermee in totaal gemoeid? Bent u bereid dit uit te zoeken en de Kamer hierover te informeren? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Deelt u de mening dat deze perverse prikkel per direct gestopt moet worden, en dat er een eerlijke prijs moet komen voor geneesmiddelen en incontinentiematerialen? Zo ja, welke maatregelen gaat u treffen? Zo nee, waarom niet?

Ik kan dit niet beoordelen daartoe ontbreken gegevens. Zie ook de antwoorden op de vragen 1,2 en 3.

Vraag 8

Gaat u het geld terugvorderen dat apothekers in hun eigen zak hebben gestoken voor geneesmiddelen en incontinentiematerialen? Zo ja, per wanneer? Zo nee, waarom niet?

Vraag 9

Wat is uw reactie op de uitspraak van een woordvoerder van de branche-organisatie van apothekers, de KNMP, dat zorgverzekeraars wel degelijk weten dat apothekers geld overhouden aan kortingen? Is dit daadwerkelijk het geval? Kunt u uw antwoord toelichten?

Nee. Enerzijds kan ik dat niet en anderzijds is het de taak van zorgverzekeraars in ons zorgstelsel om goede verantwoorde zorg (inclusief geneesmiddelen) voor hun verzekerden tegen aanvaardbare prijzen te contracteren. Dat dit lukt blijkt uit de fors lagere uitgaven voor farmaceutische zorg (ruim € 600 mln) en voor hulpmiddelen (€ 75 mln) ten opzichte van de raming en uit de verlaging van de zorgpremies als gevolg hiervan.

Vraag 1

Kent u het bericht: «Moordenaar niet teruggekeerd van verlof»?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat de Bredase moordenaar Ron N. (45) in juli 2013 niet is teruggekeerd van verlof uit de gevangenis en sindsdien spoorloos is?

Op 26 juli 2013 heeft de gedetineerde N. regimair verlof gekregen. Hij diende zich weer te melden bij de penitentiaire inrichting op 28 juli 2013, hetgeen niet is gebeurd. Vervolgens is gedetineerde N. op maandag 26 augustus 2013 aangehouden in Oostenrijk.

Vraag 3

Was dit het eerste verlof van de crimineel?

Nee. Gedetineerde N. was sinds 20 juni 2013 geplaatst in een zeer beperkt beveiligde inrichting (ZBBI) en daarbij hoort (in de regel) weekendverlof.

Vraag 4

Deelt u de mening dat het bizar is dat een crimineel al na twee derde van de aan hem opgelegde straf voorwaardelijk vrij komt en dat hij dan ook nog eens voor die tijd mag «resocialiseren»? Zo nee, waarom niet?

Nee, die mening deel ik niet. Een goede voorbereiding en een gecontroleerde terugkeer van gedetineerden in de samenleving dragen bij aan het terugdringen van recidive. Wel ben ik van mening dat het huidige verblijf buiten een penitentiaire inrichting door de deelname aan een penitentiair programma of het verlenen van (algemeen of regimair) verlof moet worden afgeschaft. In het Regeerakkoord is daarom in de afschaffing van de huidige detentiefasering voorzien. Bij de terugkeer in de samenleving dienen we meer dan nu het geval is, rekening te houden met de veiligheid van die samenleving en de belangen van slachtoffers en nabestaanden. Naar mijn mening is daarom in het belang van de samenleving toezicht nodig op veroordeelden aan wie het verblijf buiten de penitentiaire inrichting is toegestaan. De toepassing van elektronische detentie voorziet in aanvullende waarborgen voor een veilige en op beperking van de recidive gerichte executie van vrijheidsstraffen.
Het wetsvoorstel dat voorziet in de afschaffing van de bestaande detentiefasering en in de invoering van elektronische detentie is onlangs bij uw Kamer ingediend.

Vraag 5

Deelt u de mening dat het resocialiseren van gevangenen de Nederlandse belastingbetaler een hoop geld kost zonder dat duidelijk is of het wel werkt en het daarom niet meer dan logisch is dat een veroordeelde crimineel daar zelf een geldelijke bijdrage aan moet leveren? Zo nee, waarom niet?

Resocialisatie van gedetineerden is van groot belang in de bestrijding van recidive en het zo veel als mogelijk proberen te voorkomen van nieuwe slachtoffers. Met zijn gedrag en inspanningen tijdens de detentieperiode moet de gedetineerde laten zien dat hij bereid is te investeren in zichzelf. In dat geval ben ik bereid te investeren in de gedetineerde. Met de aanstaande invoering van promoveren en degraderen in het gevangeniswezen kan de gedetineerde door middel van het laten zien van goed gedrag extra activiteiten ten behoeve van de resocialisatie verdienen. Ook de toepassing van elektronische detentie moet worden verdiend.
Zoals eerder toegezegd (Kamerstukken II 2012–2013, 33 552, nr. 5) wordt uw Kamer op korte termijn geïnformeerd over de uitwerking van de eigen bijdrage voor gedetineerden.

Vraag 6

Bent u bereid het verlof van gevangenen af te schaffen, daar zij gewoon hun straf dienen uit te zitten en gevangenen maar in hun «vrije» tijd (dus na het uitzitten van (twee derde van) de opgelegde gevangenisstraf) moeten gaan resocialiseren? Zo nee, waarom niet en bent u dan bereid om tenminste voorafgaand aan een verlof de politie hierover te informeren en te voorzien van een signalement? Zo nee, waarom niet?

Zie het antwoord op vraag 4. Verder is het enkele feit dat een gedetineerde met verlof gaat geen basis voor het verstrekken van informatie over de gedetineerde aan de politie. Wel wordt de burgemeester (indien hij zich hiervoor heeft aangemeld) op de hoogte gesteld van algemeen verlof van ernstige gewelds- en zedendelinquenten in het kader van openbare orde en veiligheid.

Vraag 7

Is de maatschappij geïnformeerd over deze loslopende moordenaar? Bent u bereid burgers altijd direct te informeren als een crimineel de benen neemt? Zo nee, waarom niet?

Het Openbaar Ministerie informeert de maatschappij in dergelijke gevallen doorgaans alleen actief in het kader van opsporingsberichtgeving. Gedurende het opsporingsonderzoek was er geen aanleiding voor de inzet van opsporings-berichtgeving. Rond 22 en 23 augustus 2013 heeft de pers vragen gesteld aan het OM naar aanleiding van de geplande zitting op 27 augustus 2013. Hierop heeft het OM bevestigd dat de reden voor deze zitting was dat gedetineerde N. niet van verlof was teruggekeerd. Op maandag 26 augustus heeft het OM een persbericht uitgebracht dat gedetineerde N. in Oostenrijk was aangehouden.

Vraag 8

Wat is er tot nu toe gedaan om deze crimineel op te sporen?

Na de melding van het niet-terugkeren van gedetineerde N. is direct een opsporingsonderzoek naar diens verblijfplaats ingesteld. Het onderzoek heeft ertoe geleid dat gedetineerde N. op maandag 26 augustus 2013 door een Oostenrijks arrestatieteam is aangehouden en inmiddels weer in Nederland is. Het Openbaar Ministerie heeft gezien dit voorval bij de rechtbank gevorderd dat de voorwaardelijke invrijheidstelling van gedetineerde N. verder achterwege blijft.

Vraag 9

Welke maatregelen gaat u nemen om deze crimineel per direct op te sporen en weer terug in de gevangenis te stoppen zoals de officier van justitie ook wil?

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Weduwe buitenland houdt pensioen»?1

Ja.

Vraag 2

Gaat het kabinet in beroep tegen deze uitspraak van de rechter? Zo nee, waarom niet?

Ja, de Sociale Verzekeringsbank zal hoger beroep instellen tegen de uitspraak van de Rechtbank Amsterdam van 22 augustus jl., waarin de Rechtbank heeft geoordeeld dat de verlaging per 1 januari 2013 van reeds lopende nabestaanden-uitkeringen door toepassing van het woonlandbeginsel in strijd is met verschillende internationale regelingen.

Vraag 3

Bent u nog steeds van mening dat de nabestaandenuitkeringen van weduwen die naar het buitenland vertrekken moeten worden aangepast (verlaagd) naar het niveau van het woonland? Zo nee, waarom niet?

Ja, conform de Wet woonlandbeginsel in de sociale zekerheid wordt de hoogte van een uitkering in het kader van de Algemene nabestaandenwet (Anw) in landen buiten de EU, EER en Zwitserland afgestemd op het kostenniveau van het land waar de belanghebbende woont.

Vraag 4

Bent u bereid op de kortst mogelijke termijn reparatiewetgeving voor te leggen aan de Kamer? Zo nee, waarom niet?

Nee, de Sociale Verzekeringsbank zal hoger beroep instellen tegen de uitspraak. Reparatiewetgeving is niet aan de orde.

Vraag 5

Hoeveel zou deze rechterlijke uitspraak de Nederlandse belastingbetaler per jaar extra kunnen kosten?

Voor verlaging van de nabestaandenuitkeringen door toepassing van het woonlandbeginsel is vanaf 2013 in totaal circa € 8 mln. ingeboekt. Dit bedrag loopt – in verband met de afnemende groep van mensen geboren voor 1950 in de Algemene nabestaandenwet – de komende jaren af.

Vraag 6

Deelt u de mening dat het gekkenwerk is dat horden Marokkaanse en Turkse vrouwen hun Nederlandse uitkering houden in Marokko en Turkije?

De Sociale Verzekeringsbank voert de door het parlement aangenomen sociale zekerheidswetgeving uit.

Vraag 1

Kent u de signalen van gemeenten en de VNG over het oneigenlijk gebruik van de WOB met betrekking tot het vorderen van dwangsommen bij niet tijdig beslissen op een WOB-verzoek?

Deze signalen zijn mij bekend. Ik herken de problematiek. Dergelijke signalen van oneigenlijk gebruik (ook wel: misbruik) van de Wob heb ik van diverse organen ontvangen. Zo heeft het college van procureurs-generaal namens de ketenpartners CJIB en politie uitdrukkelijk aandacht gevraagd voor het oneigenlijk gebruik van de Wob in dit kader.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de dwangsom, zoals geïntroduceerd door de «Wet dwangsom en direct beroep bij niet tijdig beslissen» (verder: Wet dwangsom), in zijn algemeenheid een nuttig instrument is dat er aan kan bijdragen dat bestuursorganen binnen de daarvoor geldende wettelijke beslistermijnen een beschikking geven? Zo nee, waarom niet?

In mijn brief van 11 maart 2013 naar aanleiding van vragen van de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken over de monitor Wet dwangsom (Kamerstukken II 2012/13, 29 934, nr. 30) heb ik reeds geoordeeld dat de Wet dwangsom een bijdrage levert aan meer tijdige besluitvorming.

Vraag 3

Deelt u de mening dat de WOB van belang is om burgers, waaronder journalisten, inzage te geven in overheidsinformatie en om daarmee de deelname aan de democratie en overheidsbesluitvorming te bevorderen? Zo ja, deelt u dan ook de mening dat de WOB niet bedoeld is om burgers via de weg van het vorderen van een dwangsom, financieel voordeel te geven?

In de considerans van de Wob is het doel van die wet reeds verwoord: een goede en democratische bestuursvoering. Het gaat er dan ook om dat burgers toegang moeten hebben tot overheidsinformatie om het bestuur adequaat te kunnen controleren en eventuele misstanden aan de kaak te kunnen stellen. Daarnaast moeten zij over voldoende informatie beschikken om deel te kunnen nemen aan het werk van de overheid. Wob-verzoeken die gericht zijn op financieel gewin door het innen van dwangsommen hebben inderdaad niets te maken met een goede en democratische bestuursvoering.

Vraag 4

Deelt u de mening dat het genoemde oneigenlijk gebruik van de WOB weliswaar voortvloeit uit de Wet dwangsom maar dat de wijze waarop overheidsinformatie op grond van de WOB moet worden verstrekt geen verband houdt met de dwangsomregeling? Zo ja, deelt u dan tevens de mening dat het beëindigen van het oneigenlijk gebruik van de WOB ook los van een inhoudelijke herziening van de WOB, zoals bijvoorbeeld aangekondigd door de fractie van GroenLinks, geregeld kan worden? Zo ja, hoe en op welke termijn gaat u dit doen? Zo nee, waarom niet?

Ik ben van oordeel dat er snel iets moet gebeuren aan het oneigenlijk gebruik van de Wob. Met de toezending van een afschrift van mijn brief aan de Nationale ombudsman heb ik uw Kamer kort voor de zomer reeds bericht dat onderzoek wordt gedaan naar de effecten van drie recent in de Algemene wet bestuursrecht (Awb) ingevoerde «versnellingsinstrumenten», waaronder de Wet dwangsom. Daarbij wordt op verzoek van mij en mijn ambtgenoot van Veiligheid en Justitie ook het gesignaleerde misbruik van de Wet dwangsom bij met name de Wob betrokken. De resultaten van dit onderzoek zijn naar verwachting op korte termijn beschikbaar. Mede op basis van deze resultaten bezie ik op welke wijze op korte termijn paal en perk kan worden gesteld aan oneigenlijk gebruik van de Wob. Een volledige inhoudelijke herziening van de Wob is daarvoor in elk geval geen noodzakelijke voorwaarde.

Vraag 5

Op welke wijze kunnen indieners van een WOB-verzoek, anders dan via de dwangsomregeling, binnen het bestuursrecht afdwingen dat een bestuursorgaan tijdig informatie verstrekt? Acht u deze mogelijkheden afdoende om voor een effectieve werking van de WOB te zorgen? Zo ja, deelt u dan de mening dat het niet per se nodig is dat WOB-verzoeken onder de werking van de Wet dwangsom blijven vallen? Zo nee, waarom acht u die mogelijkheden niet afdoende?

Ingevolge artikel 7:1, eerste lid, onderdeel f, Awb kan tegen het niet nemen van een besluit rechtstreeks (dus zonder een daaraan voorafgaande bezwaarfase) beroep worden ingesteld bij de bestuursrechter. In beginsel doet de bestuursrechter op een dergelijk beroep binnen acht weken uitspraak (art. 8:55b Awb). Indien het beroep gegrond is en nog geen besluit is bekendgemaakt, bepaalt de bestuursrechter ingevolge artikel 8:55d Awb dat het bestuursorgaan binnen twee weken na de dag waarop de uitspraak wordt verzonden alsnog een besluit bekendmaakt. De rechter verbindt aan zijn uitspraak een dwangsom voor iedere dag dat het bestuursorgaan in gebreke blijft de uitspraak na te leven. De vraag of hiermee in het kader van het waarborgen van tijdige besluitvorming op grond van de Wob kan worden volstaan, zal ik binnenkort bezien mede in het bredere perspectief van de uitkomsten van eerdergenoemd onderzoek.

Vraag 6

Deelt u de mening dat de mogelijkheid die op grond van de Wet dwangsom bestaat om bij overschrijding van de beslistermijn in de WOB, zonder eerst bezwaar bij het bestuursorgaan aan te hoeven tekenen, rechtstreeks in beroep te kunnen gaan bij de rechter, ook kan dienen tot het geven van een tijdige WOB-beschikking door het bestuursorgaan? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Voldoen de gewraakte aanvragen voor een WOB-beschikking in alle gevallen aan de eisen van artikel 4:2 lid 1 onder c van de Algemene Wet Bestuursrecht (AWB) waarin is bepaald dat een aanvraag een aanduiding van de gevraagde beschikking moet bevatten?

Ingevolge artikel 3 van de Wob kan een ieder verzoeken om informatie neergelegd in documenten over een bestuurlijke aangelegenheid. De verzoeker vermeldt bij zijn verzoek de bestuurlijke aangelegenheid of het daarop betrekking hebbende document waarover hij informatie wil ontvangen. Daarmee is tevens voldaan aan de eis van artikel 4:2, eerste lid, onder c, van de Awb.
Artikel 3 van de Wob bepaalt verder dat de verzoeker bij zijn verzoek geen belang hoeft te stellen en dat het bestuursorgaan de verzoeker bij een te algemeen geformuleerd verzoek zo spoedig mogelijk vraagt om zijn verzoek te preciseren en hem daarbij behulpzaam is.

Vraag 8

Moet een aanvrager gebruik maken van een formulier dat het bestuursorgaan voor een aanvraag heeft vastgesteld (artikel 4:4 AWB)? Zo ja, wat zijn de gevolgen voor de aanvraag indien de aanvrager geen gebruik heeft gemaakt van een door het bestuursorgaan vastgesteld formulier? Zo nee, waarom niet?

Aan het doen van een verzoek stelt de Wob geen formele eisen. Uitgangspunt is dat een Wob-verzoek vormvrij is: een dergelijk verzoek kan naar keuze schriftelijk (eventueel elektronisch, mits het bestuursorgaan kenbaar heeft gemaakt dat die weg openstaat) of mondeling worden gedaan. De Wob schrijft dan ook niet het gebruik van een formulier als bedoeld in artikel 4:4 van de Awb voor. Het is aan het bestuursorgaan dat bevoegd is op de aanvraag te beslissen, te beslissen of het wenselijk is voor het indienen van aanvragen en het verstrekken van gegevens een formulier vast te stellen. Als een formulier is vastgesteld kan een aanvraag die anders dan via het formulier is ingediend onder omstandigheden op grond van artikel 4:5 Awb buiten toepassing worden gelaten (indien essentiële gegevens ontbreken of het op andere wijze indienen van de aanvraag voor het bestuursorgaan tot administratieve problemen aanleiding geeft). Wel moet het bestuursorgaan op grond van artikel 4:5 Awb de aanvrager eerst gelegenheid bieden alsnog een aanvraagformulier in te vullen.
Overigens geeft artikel 4:4 Awb zelf niet de bevoegdheid gegevens te verlangen: de vraag om welke gegevens via het formulier mag worden gevraagd, wordt beheerst door de artikelen 4:2 en 4:3 Awb alsmede de wettelijke regeling waarop het besluit waarop de aanvraag betrekking heeft, is gebaseerd, i.c. de Wob.
Overigens heb ik begrepen dat sommige bestuursorganen de mogelijkheid om Wob-verzoeken langs de elektronische weg in te dienen niet hebben opengesteld. Bulkverzoeken waarbij een verzoek om informatie met één e-mail aan een groot aantal bestuursorganen kan worden gezonden of dubbele, bijna identieke Wob-verzoeken die kort na elkaar per fax worden ingediend met de bedoeling het bestuursorgaan op het verkeerde been te zetten, kunnen zo effectief worden tegengegaan. Het is echter zeer de vraag of deze handelwijze een werkelijke rem zet op het oneigenlijk gebruik van de Wob, gericht op het innen van (grote bedragen aan) dwangsommen. Ook dit zal binnenkort worden bezien bij gelegenheid van de resultaten van eerdergenoemd onderzoek.

Vraag 9

Kan de WOB zodanig worden aangepast dat een aanvraag zonder een vastgesteld formulier niet in behandeling hoeft te worden genomen? Zo ja, acht u dit een werkbare oplossing ter voorkoming van het genoemde oneigenlijk gebruik van de WOB? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 8.

Vraag 10

Ziet u mogelijkheden tot het stellen van andere vormeisen ten aanzien van het doen van een WOB-verzoek waardoor oneigenlijk gebruik niet of nauwelijks meer mogelijk wordt? Zo ja, waar denkt u dan aan? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 8.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het artikel «De onderzoeker en de tabak»?1

Het komt regelmatig voor dat onderzoeken die in opdracht van en gefinancierd door brancheorganisaties of andere belanghebbenden worden opgesteld, aan ministeries ter kennisneming worden toegestuurd. De ministeries beoordelen vervolgens of en zo ja in hoeverre deze onderzoeken bruikbare informatie bevatten. Daarbij wordt niet uit het oog verloren door wie het onderzoek is uitgevoerd en wie de opdrachtgever is. Voor een overzicht van recent door het ministerie van Financiën ontvangen onderzoeken naar grenseffecten als gevolg van accijns- en prijsverschillen met de buurlanden zij bijvoorbeeld verwezen naar de onlangs aan de Kamer gezonden grenseffectenrapportage. Het merendeel van deze onderzoeken is uitgevoerd door of in opdracht van de alcohol- of tabaksbranche. In de grenseffectenrapportage is ingegaan op de relevantie van deze onderzoeken voor het vaststellen van de grenseffecten als gevolg van de accijnsverhoging per 1 januari jongstleden.

Vraag 2

Hoe oordeelt u over de betrokkenheid van Philip Morris bij de totstandkoming van onderzoek en cijfers over de juistheid van de handel in illegale tabaksproducten? Is het feit dat Philip Morris opdrachtgever voor het onderzoek is, en grote financiële belangen heeft als tabaksfabrikant, niet een belangenverstrengeling die dient te worden vermeden? Kunt u uw antwoord toelichten?

Philip Morris is opdrachtgever van het STAR-rapport. Het jaarlijks opstellen van dit rapport maakt onderdeel uit van de verplichtingen die voortvloeien uit een overeenkomst van Philip Morris met de Europese Commissie en de lidstaten. Ook andere grote tabaksfabrikanten zoals Japan Tobacco, British American Tobacco en Imperial Tobacco hebben een overeenkomst met de Europese Commissie en de lidstaten. Deze overeenkomsten zijn openbaar2 en hebben tot doel om namaak en smokkel van sigaretten te bestrijden. In de overeenkomsten is onder andere opgenomen wat van de fabrikanten wordt verwacht om te voorkomen dat hun producten op de illegale markt terecht komen. De Europese Commissie is betrokken bij de onderzoeksopzet van het STAR-rapport. Voor zover de STAR-rapporten van belang zijn voor activiteiten op het terrein van toezicht of fraudebestrijding, worden ze daarvoor ook gebruikt.

Vraag 3

Waarom gebruikt u informatie die is gefinancierd door de tabaksindustrie? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Welke bevindingen van het STAR-rapport 2012 en eerdere rapporten heeft het kabinet daadwerkelijk gebruikt in haar beleid? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Zijn er andere rapporten en onderzoeken door het kabinet gebruikt die in opdracht van de tabaksindustrie ontwikkeld en/of gefinancierd zijn? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 6

Wilt u antwoord geven op hetgeen wordt gesteld door de Algemene Rekenkamer over het STAR-rapport en aan zijn verzoek tegemoet komen? 2)

In het onderzoeksrapport van de Algemene Rekenkamer was opgenomen dat in Nederland geen informatie beschikbaar zou zijn over de mate waarin tabaksfabrikanten aan de verplichtingen voldoen die volgen uit Europese overeenkomsten. In reactie hierop heb ik aangegeven dat dit niet juist is, omdat het Ministerie van Financiën wel over informatie beschikt, zoals het STAR-rapport.
De Rekenkamer geeft aan dat het STAR-rapport niet publiek beschikbaar is en inhoudelijk onvolledig. De rapporten zijn in het verleden altijd vertrouwelijk aan het ministerie van Financiën verstrekt. Het staat mij niet vrij deze rapporten zonder toestemming van de opdrachtgever aan de Kamer te verstrekken. Het laatste STAR-rapport is overigens openbaar gemaakt.4 Hierin zijn ook de cijfers uit voorgaande jaren opgenomen waardoor deze informatie uit eerdere rapporten feitelijk ook openbaar is geworden. Zoals blijkt uit de openbare overeenkomst tussen Philip Morris, de Europese Commissie en de lidstaten, gaan de verplichtingen die volgen uit de overeenkomst verder dan de inhoud van het jaarlijkse STAR-rapport. Zo dient bijvoorbeeld ook informatie te worden verstrekt over het traceren en volgen van sigaretten. Het Europees bureau voor fraudebestrijding (OLAF) ziet toe op het uitvoeren van de verplichtingen. Het Ministerie van Financiën neemt hier kennis van.

Vraag 7

Zijn de STAR-rapporten – behalve de laatste – nog steeds geheim? Zo ja, wat vindt u daarvan? Wilt u bewerkstelligen dat deze dan openbaar worden, en zorg dragen voor toezending aan de Kamer?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 8

In hoeverre is er sprake van extreme belastingstelsels en regelgeving, waardoor de consumptie van tabak verschuift van de legale naar de illegale tabaksmarkt? Bent u bereid dit uit te zoeken en de Kamer hierover te informeren bij de toegezegde grenseffectenrapportage? Zo nee, waarom niet?

De verschillen tussen belastingstelsels en regelgeving tussen landen worden binnen de Europese Unie enigszins beperkt door Europese richtlijnen. De Europese richtlijn 2011/64/EU voorziet onder meer in minimumtarieven voor de accijnzen van tabaksproducten binnen de Europese Unie.5 Ook de structuur van de tabaksaccijnzen is hierin vastgelegd. Desalniettemin zijn er grote verschillen tussen de accijnstarieven van de verschillende lidstaten. De hoogste accijnstarieven van sigaretten binnen de Europese Unie zijn ongeveer viermaal het minimumtarief. Per 1 januari 2014 gaat het minimumtarief van sigaretten omhoog. De accijnsverschillen met landen buiten de Europese Unie zijn overigens soms groter dan de verschillen tussen de lidstaten van de EU onderling.
De Douane heeft in het verleden herhaaldelijk onderzoek gedaan om inzicht te krijgen in de omvang van de zwarte markt van accijnsgoederen op basis van een empty package survey (het rapen van lege sigarettenverpakkingen). Het laatste onderzoek is afgerond in 2011. Van de toen verzamelde verpakkingen was één op de tien pakjes niet in de Nederlandse heffing betrokken. Sigaretten die buiten de Nederlandse heffing blijven zijn overigens niet per definitie illegaal, ook sigaretten die door reizigers legaal vanuit het buitenland naar Nederland worden meegenomen, kunnen legaal zijn ingevoerd. Het is moeilijk, zo niet onmogelijk om vast te stellen in hoeverre buitenlandse sigaretten terecht of ten onrechte buiten de heffing zijn gebleven. Alleen van nagemaakte illegale sigaretten kan dat met zekerheid worden vastgesteld. Deze laatstgenoemde categorie is in het onderzoek uit 2011 berekend op minder dan 1%.

Vraag 9

Bent u bereid de bestaande contacten met de tabaksindustrie en haar lobbyisten zoveel mogelijk te beperken? Zo nee, waarom niet?

Zoals bij de beantwoording van de Kamervragen van 2 september 2013 (nr. 2013Z15401) is aangegeven, wordt alleen contact gezocht wanneer dat nodig wordt geacht, bijvoorbeeld waar het gaat om technische zaken bij implementatie van wet- en regelgeving. De ministeries houden zich aan wat in art. 5.3 van het FCTC-verdrag staat voorgeschreven wanneer het gaat om tabaksontmoedigingsbeleid.

Vraag 10

Is u bekend of, en zo ja in welke mate, hoogleraren een functie bekleden in, dan wel werkzaam zijn voor, de tabaksindustrie? Zo ja, kunt u de Kamer een overzicht doen toekomen. Zo neen, bent u bereid dit uit te zoeken en de Kamer daarover te berichten?

Of en in welke mate hoogleraren functies bekleden of werkzaam zijn voor de tabaksindustrie is niet bekend. Het zou ondoenlijk zijn om overzichten bij te houden van alle relaties die er zijn tussen hoogleraren en bedrijven of bedrijfstakken, om die reden kan aan uw verzoek niet worden voldaan. Over nevenfuncties dient wel helderheid te bestaan. Er zijn afspraken gemaakt dat hoogleraren hun nevenfuncties vermelden op hun profielpagina’s op de website van hun instelling.

Vraag 11

Ondersteunt u de mening van de president van de KNAW, professor Hans Clevers, die stelt dat hoogleraren geen posities bij de tabaksindustrie dienen in te nemen, omdat een wetenschapper «op deze wijze helpt de status van Philip Morris te legitimeren.»? Zo ja, welke stappen gaat u ondernemen om ervoor zorg te dragen dat hoogleraren en wetenschappers vanuit de universitaire wereld dit inderdaad doen? Zo neen, waarom niet?

Nee, deze mening deel ik niet. De heer Clevers deed deze uitspraak op persoonlijke titel.