Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de uitzending van Nieuwsuur over gezondheidsklachten door isolatie van begane grondvloeren met PUR-schuim1 en van het rapport «Maatschappelijke overwegingen bij het in situ aanbrengen van PUR-isolatie aan de onderzijde van vloeren»2?

Ja

Vraag 2

Heeft de Inspectie Leefomgeving en Transport en/of de Inspectie SZW zicht op de schaal waarop de besproken gezondheidsklachten voorkomen?

Nee, de Inspectie Leefomgeving en Transport en de Inspectie SZW hebben geen zicht op welke schaal gezondheidsklachten voorkomen. Er zijn tot op heden geen gezondheidsklachten bij de Inspectie SZW ingediend specifiek gerelateerd aan blootstelling van werknemers bij het aanbrengen van PUR-schuim in kruipruimtes.

Vraag 3

Is het waar dat het gemeentelijk bouwtoezicht de controle op de naleving van wettelijke voorschriften door isolatiebedrijven volledig overlaat aan de certificerende instelling? Zo nee, hoeveel gemeenten controleren wél de naleving van de wet? Zo ja, ziet u aanleiding om voortaan niet geheel blind te varen op zelfregulering, maar ook steekproefgewijs publieke controle uit te oefenen?

Wettelijke taken liggen in belangrijke mate op het vlak van het voldoen aan de bouwtechnische eisen van het Bouwbesluit (thermische isolatie, wering van vocht e.d.) nadat het PUR-schuim is aangebracht, en op het vlak van Arbeidsomstandigheden tijdens het aanbrengen van het PUR-schuim.
Voor het sprayen van de onderkant van begane grondvloeren met PUR-schuim bestaat voor het verlenen van een procescertificaat3 een Nationale Beoordelingsrichtlijn BRL 1332. In deze Beoordelingsrichtlijn zijn eisen en bepalingsmethoden opgenomen die gehanteerd dienen te worden door de certificatie- en attesteringsinstellingen die door de Raad voor Accreditatie zijn erkend. De in deze Beoordelingsrichtlijn opgenomen eisen zijn onder andere gebaseerd op de eisen die opgelegd worden door de overheid en op bouwtechnische eisen die zijn vastgelegd in het Bouwbesluit.
NUON is certificaathouder. Toezicht op de uitvoering in overeenstemming met de BRL 1 332 berust bij de certificerende instelling, in dit geval IKOB-BKB. In het hoofdstuk «prestatie-eisen» van deze BRL 1 332 zijn de bouwtechnische aspecten (thermische isolatie, wering van vocht e.d.) gegeven die in het kader van een attest voor het sprayen van begane grondvloeren met PUR-schuim moeten worden beoordeeld om te kunnen voldoen aan de eisen van het Bouwbesluit.
Genoemde certificering is in principe een private aangelegenheid. Echter in dit geval zijn de bouwtechnische aspecten, die in de BRL worden genoemd, ook getoetst aan de eisen van het Bouwbesluit en geldt dat het certificaat dat tot stand is gebracht binnen het door de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties erkende stelsel van kwaliteitsverklaringen. Uitvoering in overeenstemming met de BRL 1 332 geeft daarmee een gerechtvaardigd vertrouwen dat aan genoemde eisen van het Bouwbesluit is voldaan.
Dit stelsel bevat een reeks van intrinsieke checks & balances met betrekking tot privaat toezicht. Er vindt steekproefsgewijze private controle plaats. Voor aanvulling daarvan met steekproefsgewijze publieke controle zie ik geen aanleiding.
Wanneer de opdrachtgever voor uitvoering van de werkzaamheden door een gecertificeerd bedrijf kiest, vindt het toezicht privaat plaats binnen het zogenoemde erkende stelsel van kwaliteitsverklaringen en wordt hierop verder geen toezicht gehouden door de gemeente.
In de BRL 1 332 zijn naast de bouwtechnische aspecten ook eisen gesteld aan het proces. Voor verwerkingsvoorschriften wordt verwezen naar de uitvoeringsrichtlijn (URL) «Sprayen van de onderkant van begane grondvloeren met PUR-schuim». In de onderhavige situatie gaat het over het vrijkomen van gassen tijdens het proces van aanbrengen en de fase daarop volgend. Zie verder het antwoord op vraag 6.
Wanneer er erkende kwaliteitsverklaringen in de praktijk op dit punt tekortkomingen zouden hebben, dient deze te worden ingetrokken.

Vraag 4

Houdt de Arbeidsinspectie/Inspectie SZW actief toezicht op de naleving van de ARBO-wetgeving bij het aanbrengen van PUR-schuim onder bestaande vloeren? Zo ja, in welke mate?

De Inspectie SZW voert actieve inspecties uit in de bouwsector, maar voert geen specifieke inspecties uit op het aanbrengen van PUR-schuim onder de begane grondvloeren.

Vraag 5

Is het waar dat in Oostenrijk het gebruik van isocyanaat als component voor PUR-schuim verboden is?

Nee. Het gebruik van isocyanaat in PUR-schuim is in Oostenrijk niet verboden.

Vraag 6

Onderschrijft u dat vrijkomend isocyanaat tijdens en na afloop van de vorming van PUR-schuim een risicofactor is voor de applicateur respectievelijk de bewoners? Onderschrijft u dat bij verhitting of brand de vrijkomende gassen uit PUR-schuim eveneens een substantieel risico vormen? Zo nee, kunt u uw antwoorden motiveren? Zo ja, wat voor conclusies verbindt u hieraan voor het toepassingsgebied van PUR-schuim en de voorwaarden die aan de toepassing gesteld worden?

De uitvoeringsrichtlijn (URL) «Sprayen van de onderkant van begane grondvloeren met PUR-schuim» moet worden gebruikt in combinatie met de BRL 1332. In deze URL zijn onder andere eisen gesteld aan het proces (bijvoorbeeld verwerking en veiligheidsmaatregelen). Risico’s bij het sprayen zijn hierin onderkend. Zo zijn onder meer eisen gesteld aan de verblijfstijd in de kruipruimte en is beschermende kleding alsook geforceerde ventilatie van de begane grondvloer sterk aanbevolen, zodat de schadelijke stoffen snel worden afgevoerd en werknemers niet onnodig worden blootgesteld aan te hoge concentraties van die schadelijke stoffen. Ten aanzien van het mogelijk kunnen binnendringen van werkzame stoffen in binnenruimten is in de URL geen specifieke eis opgenomen ten aanzien van de luchtdichtheid van de begane grondvloeren.
Vooralsnog zijn er geen redenen om aan te nemen dat het uitvoeren van werkzaamheden in overeenstemming met de genoemde BRL en bijbehorende URL leidt tot onacceptabele risico’s voor werknemers en bewoners.
Voor wat betreft het risico van PUR-schuim bij brand heb ik u op 12 juli 2010 het Efectis-rapport «Brandveiligheid isolatiematerialen» (februari 2010) gestuurd. In dit rapport wordt geconcludeerd dat «de toxiciteit van rookgassen van brandbare isolatiematerialen niet significant groter is en in diverse gevallen waarschijnlijk lager dan die van andere gangbare bouwmaterialen; die verschillen vallen overigens grotendeels weg ten opzichte van de toxische effecten van koolmonoxide, dat in de meeste branden in grote hoeveelheden wordt geproduceerd door onvolledige verbranding». Over het vervolgonderzoek naar de brandveiligheid van isolatiematerialen dat in deze brief is toegezegd, zal ik u te zijner tijd informeren.

Vraag 1

Kent u het onderzoek van BMC, waaruit opnieuw blijkt hoeveel de wijkverpleegkundigen, en in dit geval die van de Zichtbare Schakel, besparen op o.a. tweedelijns zorg?1

Ja.

Vraag 2

Bent u ervan op de hoogte dat het experiment de Zichtbare Schakel dit jaar afloopt, en dat men geen uitzicht heeft op een vervolg?

Ik ben ervan op de hoogte dat het programma Zichtbare Schakel bij ZonMw eind dit jaar afloopt. Ik heb van diverse projecten een oproep ontvangen om de projecten voort te zetten. Ten eerste vanwege de inhoudelijke meerwaarde. Voorts werd vaak gememoreerd dat betreffende projecten personeel verliezen omdat betrokkenen kiezen voor een baan met meer zekerheid.
In de brief van 7 juni jl.2, die door mij en de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aan uw Kamer is gestuurd, is gemeld dat de lopende projecten Zichtbare schakel in ieder geval voor de jaren 2013 en 2014 voortgezet worden via een decentralisatie-uitkering in het Gemeentefonds. Met de borging van de projecten krijgen de wijkverpleegkundigen en de organisaties met wie zij samenwerken de kans om de werkzaamheden goed in te bedden en een plek te geven in de wijken.
In november vorig jaar heeft de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport de NZa gevraagd om een advies over de wijze waarop de rol van de wijkverpleegkundige bij de samenwerking tussen de verschillende zorg- en hulpverleners in de eerste lijn in de toekomst geborgd kan worden en hoe de inzet van de wijkverpleegkundige opgeschaald kan worden. Dit advies wordt deze zomer verwacht. Naar aanleiding van dit advies wordt beoordeeld op welke manier de wijkverpleegkundige het beste structureel gefinancierd kan worden. De financiering dient dan niet alleen voor de wijkverpleegkundigen uit de Zichtbare schakelprojecten worden geborgd, maar voor alle wijkverpleegkundigen. Met de wijziging in de financiering zal er ook een ander takenpakket voor de wijkverpleegkundigen kunnen ontstaan, waarbij de goede resultaten uit het programma Zichtbare schakel meegenomen zal worden.

Vraag 3

Bent u ervan op de hoogte dat projectleiders van de Zichtbare Schakel melden dat hun wijkverpleegkundigen nu al vertrekken, omdat er geen zicht is op continuering van hun werk via vaste aanstellingen? Heeft u plannen om deze afbraak van de projectresultaten tegen te gaan? Hoe gaat u ervoor zorgen dat de effectieve interventiemethoden, en vooral ook de andere organisatorische aanpak, behouden blijven? Hoe gaat u ervoor zorgen dat de (vaak zorgmijdende) cliënten van deze mensen straks niet geconfronteerd worden met opnieuw de ouderwetse en niet effectieve manier van werken?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Heeft u plannen in de maak om de wijkverpleegkundigen van de Zichtbare Schakel aan het werk te houden? Hoe wilt u het werk van de wijkverpleegkundige in de toekomst financieren?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Gaat u de indicatiestelling voor de werkzaamheden van de wijkverpleegkundigen definitief afschaffen, nu is gebleken dat het indicatievrij werken één van de belangrijkste peilers voor het succes van de wijkverpleegkundige is?

Uit het programma Zichtbare schakel blijkt dat het indicatievrij werken bijdraagt aan het succes van de wijkverpleegkundige. Het experiment regelarme instellingen bevat een aantal experimenten waarbij wordt gewerkt zonder de huidige indicatiestelling. De resultaten uit deze experimenten en uit het programma Zichtbare schakel neem ik mee in de afweging voor verdere ontwikkeling rondom de indicatiestelling.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het onlangs verschenen onderzoek van de Europese Commissie en het Europese Milieuagentschap naar de kwaliteit van het open zwemwater in de Europese Unie?1

Ja.

Vraag 2

Wat vindt u van het bericht dat de kwaliteit van het open zwemwater in Nederland slechter is dan in de meeste andere Europese landen, en dat één op de tien onderzochte plekken niet voldoet aan de minimale eisen zoals vastgesteld in Bijlage I van de Zwemwaterrichtlijn (2006/7/EG)

Het verbeteren van de zwemwaterkwaliteit heeft de constante aandacht van mij en de andere betrokken overheden, zoals waterbeheerders, provincies en gemeenten. Ik ben dan ook blij dat de neerwaartse trend in de zwemwaterkwaliteit die zichtbaar was vanaf 2009, is gestopt. De kwaliteit in 2011 is met 3,9% verbeterd ten opzichte van 2010. We streven er met zijn allen naar om zo veel mogelijk locaties aan de vereiste kwaliteit te laten voldoen. Daarnaast neemt het aantal officieel aangewezen locaties elk jaar toe.

Vraag 3

Kunt u verklaren hoe de slechte staat van het open zwemwater in Nederland wordt veroorzaakt?

De kwaliteit van het zwemwater conform de EU zwemwaterrichtlijn wordt bepaald door de hoeveelheid microbiologische verontreiniging. Microbiologische verontreiniging in het oppervlaktewater heeft als oorsprong fecale bronnen van mens en dier. Bekende vervuilingsroutes zijn: effluent van rwzi’s, riooloverstorten, emissies uit (recreatie)vaartuigen, afspoeling van landbouwgrond en andere grond, watervogels, de mens als gebruiker van het zwemwater. Deze routes hebben per zwemlocatie een verschillende invloed al naar gelang de lokale omstandigheden. Ook klimaat en weer hebben een invloed op de routes zoals natte of droge zomers, hoge of lage temperaturen. Al deze aspecten bij elkaar maken het voor de Nederlandse situatie, een relatief klein land met veel inwoners, en relatief veel officieel aangewezen locaties, belangrijk om overal de gewenste kwaliteit te realiseren. Zie hiervoor ook figuur 3.2 uit de rapportage van de Europese Commissie.

Vraag 4

Hoe beoordeelt u de stelling van kennisinstituut Deltares, dat de oorzaak voor een belangrijk deel valt toe te schrijven aan de afstroming van stoffen uit de landbouw richting het oppervlaktewater?2

Zoals ik bij de beantwoording van vraag 3 reeds heb aangegeven is afspoeling van landbouwgrond één van de routes waardoor microbiologische verontreiniging in het water kan komen. De bijdrage van deze route is per zwemwaterlocatie verschillend.

Vraag 5

Bent u bekend met het rapport «Humane risico’s van gewasbeschermingsmiddelen in zwemwater» van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)?3 Is bij u bekend of in alle officiële zwemwateren in Nederland de blootstelling aan gewasbeschermingsmiddelen onder de 10% van de Acceptable Daily Intake (ADI) blijft?

Ik ben bekend met het rapport van het RIVM.
Het RIVM concludeert in het rapport dat voor de zeven officiële zwemwaterlocaties in Zuid-Holland waar gewasbeschermingsmiddelen zijn gemeten, de blootstelling lager was dan 10% van de Acceptable Daily Intake (ADI, een humane gezondheidsnorm) en er dus geen risico’s zijn voor de gezondheid van zwemmers. De meeste van de tientallen onderzochte gewasbeschermingsmiddelen werden niet aangetroffen. Voor de gewasbeschermingsmiddelen waarvoor een relatief hoge concentratie werd gemeten, bleek de blootstelling nog ruim onder 10% van de ADI te blijven, zelfs wanneer de blootstelling zeer conservatief werd geschat (waarbij niet enkel blootstelling via dagelijks zwemmen werd geschat, maar ook via het eten van vis uit de betreffende zwemwateren; zie ook RIVM rapport «Risico's van imidacloprid in oppervlaktewater voor de mens. Briefrapport 601712008/2011, C.E. Smit et al.). Navraag bij het RIVM leert mij, dat wanneer ik de metingen van de tientallen gewasbeschermingsmiddelen in de zeven zwemwateren als indicatief aanneem voor alle officiële zwemwateren in Nederland, de kans zeer klein is dat de blootstelling 10% van de ADI overschrijdt.

Vraag 6

Deelt u de mening dat de gezondheidsrisico’s tijdens het zwemmen in open wateren toenemen door de invloed van klimaatverandering op de aangroei van bacteriën, virussen en blauwalgen in ons oppervlakte- en zwemwater? Vindt u dat hiermee ook de urgentie tot handelen groeit?

In 2010 heeft het RIVM in mijn opdracht een onderzoek (voetnoot4 uitgevoerd naar klimaatverandering en risico’s voor recreatiewater. Uit dit onderzoek blijkt dat klimaatverandering invloed heeft op gezondheidsrisico’s van recreatiewater. De conclusie is ook dat verder onderzoek gewenst is, maar dat er geen urgente noodzaak tot handelen is. Aandacht voor de zwemwaterkwaliteit blijft hoe dan ook nodig.

Vraag 7

Vindt u het acceptabel dat Nederlanders niet meer veilig kunnen zwemmen in veel van de open zwemwateren in ons land? Zo nee, welke concrete maatregelen gaat u treffen om deze situatie te verbeteren?

De gezondheid van de zwemmer heeft uiteraard de aandacht van mij en de andere betrokken overheden. Voortdurend wordt er gewerkt aan een verbetering van de zwemwaterkwaliteit. In 2009 heb ik in de rapportage aan de Commissie over de uitvoering van de Kaderrichtlijn Water een groot aantal maatregelen opgenomen ter verbetering van de waterkwaliteit, o.a. maatregelen die betrekking hebben op bronnen van microbiologische verontreiniging, zoals effluenten van rwzi’s, riooloverstorten, emissies uit (recreatie)vaartuigen en afspoeling van landbouwgrond. Daarnaast wordt de burger geïnformeerd wanneer de zwemwaterkwaliteit op een zwemwaterlocatie niet voldoet. Dit gebeurt zowel op de zwemwaterlocatie als op andere manieren, bijvoorbeeld via het internet en teletekst. Wanneer een risico groot wordt ingeschat, geeft de provincie een negatief zwemadvies, of vaardigt een zwemverbod uit.

Vraag 8

Verwacht u dat de Europese doelstellingen voor de kwaliteitsstatus van zwemwater, zoals vastgelegd in artikel 5 lid 3 van de Zwemwaterrichtlijn, door Nederland gehaald zullen worden, ook ondanks de invloed van klimaatverandering en de «versobering en temporisering» van de Kaderrichtlijn water (2000/60/EG)?

Ik kan ondanks de inspanningen die gepleegd worden niet met zekerheid zeggen of voor alle officiële zwemwaterlocaties in Nederland de doelstelling genoemd in art 5 lid 3 van de Zwemwaterrichtlijn gehaald zal worden. Klimaatverandering of de «versobering en temporisering» van de Kaderrichtlijn water zullen hierop, met verwijzing naar mijn antwoord op vraag 6 en 9, geen invloed hebben.

Vraag 9

Klopt de redenering dat, door gebrek aan budget voor de Kaderrichtlijn Water (2000/60/EG), het beperken van de afstroming van stoffen uit de landbouw richting het oppervlaktewater de enige optie is om de kwaliteit van het zwamwater te verbeteren? Zo nee, welke alternatieve oplossingen zijn er?

Gebrek aan budget voor de Kaderrichtlijn Water heeft geresulteerd in temporisering van de uitvoering van een aantal inrichtingsmaatregelen. Het gaat bijvoorbeeld om de aanleg van vistrappen, nevengeulen en natuurvriendelijke oevers. U bent hierover geïnformeerd middels Kamerstuk 27 625 nr. 189. Deze inrichtingsmaatregelen hebben invloed op vissen en waterplanten, maar relatief weinig op de chemische en de microbiologische waterkwaliteit die voor zwemwater
relevant is. Alternatieve oplossingen voor microbiologische verontreiniging zijn zwemwaterlocatiespecifiek. Ik verwijs hierbij naar mijn antwoord op vraag 3.

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van de nominatie van het concept «Gaslevering- en lekcontrole systeem met gebruik van slimme gasmeters» (bijlage), voor de Innovatieprijs Brandveiligheid 2012?

Ja. De Innovatieprijs werd uitgereikt in het kader van het Nationaal Brandveiligheidscongres van SBR (kennisplatform voor bouw en vastgoed) dat mede werd gefinancierd door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Met deze Innovatieprijs wordt beoogd product- of procesinnovatie op het gebied van brandveiligheid te stimuleren.

Vraag 2

Onderschrijft u de conclusie van de jury: «Als het idee grootschalig wordt ingevoerd, zal het daadwerkelijk extra veiligheid bieden aan bewoners en zal het aantal slachtoffers van brand in woningen verder worden beperkt.»?

Hoewel er geen gegevens beschikbaar zijn over hoe vaak branden in woningen ontstaan door gaslekken, kan dit systeem mogelijk een bijdrage leveren aan de brandveiligheid in woningen doordat de kans op brand als gevolg van een gaslek wordt beperkt.

Vraag 3

Onderschrijft u de stelling dat dit soort applicaties voor de slimme meter de meerwaarde voor de consument sterk kunnen verhogen en daarmee het draagvlak voor de uitrol van deze meters versterken?

De slimme meter dient een verbeterde werking van de energiemarkt en maakt het mogelijk om met actuele informatie over het energieverbruik te komen tot energiebesparing. Bovendien heeft de meter een randvoorwaardelijke functie voor het energienetwerk van de toekomst, waarin netwerken intelligentere functies moeten bevatten. Ook biedt de slimme meter voor marktpartijen de mogelijkheid om gebruiksvriendelijke toepassingen te ontwikkelen. Indien consumenten deze toepassingen aan hun meter willen toevoegen, kunnen zij de meerwaarde van de slimme meter verhogen.
De acceptatiegraad van de slimme meter, als indicator voor draagvlak, is één van de aspecten die de minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie monitort in het kader van de kleinschalige uitrol in 2012 en 2013. De resultaten van de monitoring zal de minister van EL&I aan uw Kamer toezenden, wanneer eind 2013 besluitvorming over de opschaling aan de orde is.

Vraag 4

Ziet u wettelijke (Bouwbesluit, Gaswet) en/of institutionele belemmeringen die het meeliften van het concept «slimme gasmeter», als separate dan wel geïntegreerde dienst, met de uitrol van de slimme meter kunnen belemmeren? Zo ja, welke en hoe zouden deze belemmeringen weggenomen kunnen worden?

Het Bouwbesluit en de Gaswet staan de introductie van dit concept niet in de weg. Andersom is het voor mij een voorwaarde dat deze mogelijke additionele functionaliteit geen belemmering vormt voor de uitrol van slimme meters.

Vraag 5

Bent u bereid om in overleg met de netbeheerders een kosten-baten-analyse te laten uitvoeren van de implementatie van een systeem van gaslekdetectie en automatische afsluiting van de gaslevererantie bij lekkage, gekoppeld aan de slimme meter?

Een kosten batenanalyse acht ik niet aan de orde. Het betreffende idee, hoe charmant ook, heeft nog geen bewezen effect op de brandveiligheid en bevindt zich pas in een vroege conceptfase. Het is primair aan de ontwikkelaar zelf om de benodigde stappen te zetten om het idee marktrijp te maken. De netbeheerders hebben aangegeven bereid te zijn om in gesprek te gaan met de ontwikkelaar van het concept om niet alleen de theoretische, maar ook de praktische haalbaarheid van het concept na te gaan.

Vraag 1

Bent u op de hoogte van de publicatie van het onderzoek van het onderzoeksinstituut Nivel in samenwerking met de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG), waarin geconcludeerd wordt dat zorggebruikers niet weten waar ze kunnen klagen, zich niet serieus genomen voelen en daardoor weinig vertrouwen hebben in de afhandeling van klachten binnen de gezondheidszorg?1

Ja, ik ben op de hoogte van dit onderzoek.

Vraag 2

Deelt u de mening dat hierdoor «patiënten die klagen, onterecht worden overgeslagen»?

Uit het onderzoek heb ik de stelling dat «patiënten die klagen, onterecht worden overgeslagen» niet kunnen afleiden. De conclusies uit het onderzoek deel ik wel, zie mijn antwoord op vraag 6 en 8.

Vraag 3

Deelt u de zorgen dat in de zorg alles om de patiënt/ zorgconsument draait, maar dat deze tegelijk de zwakste positie heeft? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe gaat u deze versterken?

Ik ben net als u van mening dat de positie van de cliënt in de zorg moet worden versterkt. De onlangs controversieel verklaarde Wet cliëntenrechten zorg (Wcz) geeft hier uitvoering aan. Één van de verbeteringen betreft het makkelijker maken voor cliënten om de naleving van hun rechten af te kunnen dwingen. De klachtenregeling van een zorginstelling zelf moet laagdrempeliger en cliëntvriendelijker worden en als de cliënt niet tevreden is over de uitkomst van de procedure moet hij de klacht kunnen voorleggen aan een onafhankelijke instantie die niet alleen schadevergoedingen kan toekennen, maar die ook bindende uitspraken doet over het gedrag van de zorgaanbieder. Deze uitspraken worden openbaar gemaakt. Zo heeft klagen effect voor het individu en kan van de uitspraken worden geleerd (zie in dit verband ook mijn antwoord op vraag 5 en 6).

Vraag 4

Kan het zijn dat een enorme toename aan klachten van individuele burgers bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) gedurende de afgelopen jaren te wijten is aan het gegeven dat patiënten zich in voorliggende klachtenprocedures niet serieus voelen genomen? Zo ja, wat vindt u er dan van dat mensen ten einde raad bij de IGZ aankloppen, en ook daar te horen krijgen dat de IGZ er niet voor individuele burgers is?

Het aantal meldingen dat de IGZ ontvangt over incidenten in de zorg is de laatste jaren sterk gestegen. Een deel van de mensen die zich tot de IGZ wendt, betreft mensen die niet tevreden zijn over de wijze waarop hun klacht binnen een zorginstelling is afgehandeld. Dit geldt ook voor een deel van de mensen die zich tot de tuchtrechter wenden2. De IGZ behandelt echter geen klachten van patiënten en cliënten in de zin van waarheidsvinding achteraf en persoonlijke genoegdoening van de cliënt. De IGZ investeert overigens fors in het beter betrekken en goed omgaan met burgers, patiënten en cliënten. De IGZ ziet meldingen als signalen over de kwaliteit van zorg en treedt op wanneer deze kwaliteit onder de maat is of wanneer er sprake is van gevaar voor de patiëntveiligheid. Wanneer er een vermoeden is dat de kwaliteit van zorg en/of patiëntveiligheid in het geding is, dan onderzoekt de IGZ dat. Dit kan ook individuele cliënten betreffen.
Voor de afhandeling van individuele klachten is er op dit moment een wettelijk geregelde klachtenprocedure, die ik graag effectiever en transparanter wil maken. De huidige Wet klachtrecht cliënten zorgsector verplicht een zorginstelling een klachtencommissie in te stellen, die klachten gegrond of ongegrond verklaart en de instelling niet bindend adviseert over de afhandeling hiervan. Dit is te vrijblijvend, ineffectief en onvoldoende transparant gebleken. Om die reden heb ik in het voorstel voor de Wcz opgenomen dat mensen terecht moeten kunnen bij een onafhankelijke geschilleninstantie die bindende uitspraken doet, schadevergoedingen kan toekennen en die uitspraken openbaar maakt, zie mijn antwoord op vraag 3.

Vraag 5

Deelt u de mening dat patiënten/ zorgconsumenten betere ondersteuning in de klachtafhandeling verdienen, bijvoorbeeld door instelling van laagdrempelige ondersteuning via een «ombudsman zorg»?

Ik deel de mening dat er goede ondersteuning moet zijn bij de klachtafhandeling. Om die reden is in het wetsvoorstel voor de Wcz opgenomen dat een cliënt terecht moet kunnen bij een onafhankelijke persoon die hem bijstaat met informatie, advies en ondersteuning. Daarnaast zijn er in het veld ook verschillende organisaties waar mensen terecht kunnen voor informatie, advies en bemiddeling. Enkele voorbeelden hiervan zijn de Zorgbelangorganisaties, de loketten van verschillende cliëntenorganisaties en het bemiddelingsloket bij de Letselschaderaad. Hier kunnen cliënten terecht met vragen over een (potentieel) geschil met een zorgaanbieder, ook wanneer er (nog) geen sprake is van een juridische procedure. Ik kan mij overigens voorstellen dat de patiënt hierin niet zomaar de weg kan vinden. Daarom heb ik in de Wcz voorstellen gedaan om de patiënt beter te begeleiden en om veel meer helder te maken waar hij naartoe moet. De geschillencommissie zal deze rol moeten gaan spelen.

Vraag 6

Wat vindt u van de conclusies van het Nivel en de KNMG dat zes op de tien patiënten het niet duidelijk vinden waar zij met hun klachten terecht kunnen, en dat slechts een derde van de patiënten zich serieus genomen voelt bij klachten?

Deze conclusies herken ik. Deze liggen in de lijn van eerdere onderzoeken naar de werking van het klachtrecht in de zorg3. Deze onderbouwen het belang van de verbeteringen in het klachtrecht die ik door wil voeren. Graag wijs ik ook op het recent door de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF) en de Vereniging Klachtenfunctionarissen (VKIG) uitgevoerde onderzoek naar de vindbaarheid van klachtenfunctionarissen bij 84 ziekenhuizen en 95 andere zorgorganisaties, waarbij de onderzoekers een «mystery-klager» hebben ingezet.4 De conclusie van het onderzoek is dat de klachtenfunctionaris bij zowel de ziekenhuizen als de overige instellingen zeer goed bereikbaar is, maar dat de informatie van de klachtenfunctionaris niet altijd even duidelijk is en het klachtenmanagement niet effectief genoeg. De NPCF besluit haar nieuwsbericht over het onderzoek met een pleidooi voor een snelle invoering van de Wcz omdat dit wetsvoorstel in bredere klachtenmogelijkheid voorziet. Zo wordt onder andere een klachten- en geschillenprocedure voorgeschreven die niet vrijblijvend is, meer waarborgen voor onafhankelijkheid kent en transparanter is (zie ook mijn antwoord op vraag 3).

Vraag 7

Welke conclusies verbindt u aan het onderzoek over de klachtenprocedures in de gezondheidszorg? Welke conclusies verbindt u hieraan over de houding van hulpverleners in de gezondheidszorg op het gebied van klachtenafhandeling en omgang met de patiënt?

Het onderzoek van het Nivel en de KNMG onderschrijft het belang dat de voorgestane verbeteringen in het klachtrecht snel worden doorgevoerd. De IGZ betrekt de resultaten van het onderzoek bij haar toezicht op de klachtafhandeling. In 2012 wordt dit toezicht geïntensiveerd en in 2013 volgt een thematisch onderzoek van de inspectie naar klachtafhandeling.

Vraag 8

Wat vindt u van de conclusies van het Nivel en de KNMG dat slechts een derde van de patiënten vindt dat de procedure van klachtenafhandeling in de gezondheidszorg eerlijk, dat slechts een vijfde deze procedures onpartijdig vindt en dat meer dan de helft van de patiënten het met de stelling eens is dat artsen en ziekenhuizen elkaar de hand boven het hoofd houden? Welke conclusies verbindt u hieraan over de positie van de patiënt in de gezondheidszorg?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 9

Wat vindt u van de conclusie van het Nivel en de KNMG dat zowel zorggebruikers als artsen denken dat er geen openheid is wanneer er iets niet goed gegaan is in de behandeling? Wat gaat u eraan doen om meer openheid en transparantie te bewerkstelligen bij de afhandeling van klachten?

Deze conclusie is teleurstellend. Ik hecht aan een goede en open communicatie tussen arts en cliënt. In de behandelrelatie, maar ook wanneer iets niet goed is gegaan of als er sprake is van een geschil. Ik vind dat cliënten recht hebben op informatie als er iets fout is gegaan en dat de zorgaanbieder deze informatie verplicht op moet nemen in het dossier. Dit versterkt tevens de positie van de cliënt in juridische procedures. Dit is opgenomen in de Wcz.
Ik zie eveneens dat de partijen in het zorgveld met dit soort signalen aan de slag zijn gegaan om meer (gevoel van) openheid te realiseren. Zo heeft de Letselschaderaad in juni 2010 de Gedragscode Openheid medische incidenten; betere afwikkeling Medische Aansprakelijkheid (GOMA) uitgebracht. In deze code worden aanbevelingen gedaan gericht op het bevorderen van openheid in de zorgverlening. Deze code wordt breed onderschreven door zowel cliëntenorganisaties, organisaties van zorgaanbieders – en zorgverleners en schadeverzekeraars. Deze code bestaat uit twee delen. Het eerste deel gaat over het reageren op incidenten door de zorgverlener. Het tweede deel over een adequate afwikkeling van verzoeken om schadevergoeding door belangenbehartigers en verzekeraars. Met name het eerste deel beschrijft de gewenste openheid en transparantie nadat er iets mis is gegaan in de zorg. Het toont ook aan dat de verbeteringen die in de Wcz worden voorgesteld nodig zijn.

Vraag 10

Wat is uw oordeel over het artikel «reorganisatie geslaagd, patiënt overleden»?2 Deelt u de mening dat ook hier de patiënt niet centraal staat, op welke manier wilt u dat veranderen?

Het artikel beschrijft beeldend de ervaringen van de journalist bij de presentatie van de reorganisatie van het Erasmus MC. De journalist stelt daarin dat in de reorganisatie te weinig is gekeken naar het belang van de patiënt en de verbeteringen die nodig zouden zijn om de zorg meer patiëntgericht te maken. Zoals ik ook in de eerdere antwoorden heb aangegeven vind ik het van belang om de positie van de cliënt in de zorg te versterken, zodat het voor zorginstellingen vanzelfsprekend wordt om ook in dit soort trajecten het belang van de cliënt centraal te stellen. De ervaringen wijzen nog eens extra op de noodzaak van de in de Wcz voorgestelde verbeteringen.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Nederland te discriminerend»?1

Vraag 2

Deelt u de mening dat de mensenrechtensituatie en in het bijzonder de positie van minderheden zoals homoseksuelen, joden en Christenen, in Iran veel slechter is dan de positie van minderheden in Nederland?

Vraag 3

Deelt u de mening dat de VN-mensenrechtenraad door dergelijke uitspraken, alsook de disproportionele veroordelingen van Israël in vergelijking met landen als Birma, Iran en Pakistan, haar legitimiteit verliest?

Vraag 4

Hoe denkt u deze Raad, waarin landen zitten die werkelijk menen Nederland les te kunnen lezen, met uw lidmaatschap van binnenuit te hervormen?

Vraag 1

Hoe beoordeelt u de nieuwsberichten «Turkish pianist charged with insulting Islam»1 en «Turkish pianist Fazil Say charged over Islam « insult»2?

Ik heb kennisgenomen van dit nieuwsbericht.

Vraag 2

Hoe luidt de aanklacht tegen Fazil Say, op grond van welke rechtsbeginselen wordt hij vervolgd en hoe beoordeelt u die rechtsbeginselen?

De heer Say is aangeklaagd voor onder meer «het beledigen van religieuze waarden van een deel van de bevolking» op grond van artikel 216.3 van het Turkse strafrecht.

Vraag 3

Deelt u de constatering dat sprake is van een nieuwe aanval van de herislamiserende Turkse staat op de vrijheid van meningsuiting? Zo nee, waarom niet? Zo ja, bent u dan bereid de Turkse ambassadeur te ontbieden en uw ongenoegen en verontrusting over te brengen?

De vrijheid van meningsuiting en de persvrijheid in Turkije staan in toenemende mate onder druk. Nederlandse zorgen hierover worden in contacten met de Turkse regering besproken.

Vraag 4

Bent u het, vanwege de aanzwellende golf van wandaden van de herislamiserende Turkse staat – tegen Israël en Cyprus; tegen christelijke en andere minderheden; tegen de vrijheid van meningsuiting; tegen het kemalisme met de stellingen: Zo nee, waarom niet?

Het «Bilaterale Jaar Nederland – Turkije» biedt, zoals Uw Kamer eerder is geïnformeerd, ruime aandacht aan de politieke dialoog met Turkije.
Toetreding tot de EU vindt pas plaats als Turkije voldoet aan strikte voorwaarden, met name de Kopenhagen-criteria.

Vraag 5

Bent u bereid het proces tegen Fazil Say door een waarnemer te laten bijwonen? Zo nee, waarom niet?

Nederland volgt het proces, zoals gebruikelijk bij dergelijke rechtszaken, op de voet. De rechtszitting is voorzien op 18 oktober a.s. Eventuele aanwezigheid hierbij wordt, in overleg met EU-partners, nader bezien.

Vraag 6

Wilt u deze vragen voor de gewenste duidelijkheid ieder afzonderlijk beantwoorden?

Ja.

Vraag 1

Kent u de «Final list of participants Bilderberg meeting 2012»?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat u tot de deelnemers aan de Bilderbergconferentie behoorde?

Ja.

Vraag 3

In welke kwaliteit bezocht u de Bilderbergconferentie?

Ik werd uitgenodigd als de minister-president van Nederland.

Vraag 4

Bent u bereid de agenda van de Bilderbergmeeting met de Kamer te delen? Zo nee, waarom niet?

Net als veel andere internationale conferenties, vallen de besprekingen van de Bilderberg Conferentie onder de zogenoemde Chatham House rules. Door deel te nemen heb ik dat aanvaard. Op de website van de Bilderberg Conferentie valt overigens te lezen over welke onderwerpen o.m. gesproken werd op deze bijeenkomst: politiek, economische en maatschappelijke onderwerpen als trans-Atlantische relaties, ontwikkeling van het politieke landschap in Europa en de VS, bezuinigingen en groei in ontwikkelde economieën, cyber security, uitdagingen op het gebied van energie, de toekomst van de democratie, Rusland, China en het Midden-Oosten.

Vraag 5

Kunt u aangeven hoe het uitnodigingsbeleid van de Bilderbergmeetings tot stand komt? Zo nee, waarom niet?

Het secretariaat van de Bilderberg Conferentie is verantwoordelijk voor het uitnodigingenbeleid. Ik verwijs daar naar.

Vraag 6

Kunt u aangeven of de Eurocrisis, het ESM en de begrotingsproblemen van afzonderlijke lidstaten onderwerp van bespreking zijn geweest op de conferentie? Zo nee, waarom niet? Zo ja, kunt u specifiek zijn in uw antwoord?

Zie antwoord op vraag 4.

Vraag 7

Deelt u de mening dat in onzekere tijden transparantie gewenst is bij de mogelijke bespreking van crisismaatregelen? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord op vraag 4.

Vraag 8

Kunt u aangeven wat, waar en wanneer er openbaar gemaakt zal worden van de besproken onderwerpen en conclusies van deze conferentie? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord op vraag 4.

Vraag 9

Kunt u aangeven van welke Nederlandse deelnemers de reis- en of verblijfskosten voor deelname aan de conferentie ten laste van de rijksuitgaven komen en op welke wijze deze uitgaven gelegitimeerd zijn, in relatie tot het uitnodigingsbeleid, het particuliere karakter van de bijeenkomst en de niet openbare agenda?

De kosten voor reis- en/of verblijf komen voor leden van de regering voor rijksrekening.

Vraag 10

Hoe verhoudt uw antwoord op vragen van het lid van Bommel over dit onderwerp in 2011, waarin u zegt te zijn uitgenodigd in uw kwaliteit van minister-president, zich tot het uitgangspunt van de organisatoren dat niemand op basis van functie wordt uitgenodigd maar op basis van persoonlijke kwaliteiten en op persoonlijke titel?2

Als in mijn antwoord op vraag 3 aangegeven ben ik uitgenodigd als minister-president van Nederland. De besprekingen tijdens de conferentie worden echter gevoerd onder de Chatham House Rules om zo een open uitwisseling van ideeën en meningen te bevorderen.De beantwoording van de vragen van het lid Van Bommel over dit onderwerp in 2011 had geen betrekking op de minister-president.

Vraag 1

Kent u het bericht ««Foute» jeugdtrainer blijft uit beeld»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het bijzonder zorgwekkend is dat het nog steeds mogelijk blijkt dat personen, die eerder ontucht met kinderen hebben gepleegd, toch in staat zijn weer dat bij een andere sportvereniging te doen? Zo ja, wat gaat u hier concreet tegen doen? Zo nee, waarom niet? Acht u het in het bericht genoemde voorbeeld van de schaakvereniging dan niet ernstig genoeg?

Zoals aangegeven in de antwoorden op eerdere vragen van het lid Arib (PvdA) van uw Kamer2, vind ik het absoluut onwenselijk dat ontuchtplegers als vrijwilliger met kinderen kunnen werken. Ik heb daarbij aangegeven dat mijn ambtgenoot van VWS en ik de op- en inrichting van een tuchtcollege voor de vrijwilligerssector en het gebruik van een referentielijst faciliteren. Op deze referentielijst komen personen die gedragsregels hebben overtreden en hiervoor tuchtrechtelijk zijn gesanctioneerd. Doel hiervan is te voorkomen dat zij bij een (andere) vrijwilligersorganisatie aan de slag kunnen gaan. Ik houd de ontwikkelingen van dit systeem nauwlettend in de gaten en verwacht eind 2012 een bruikbaar registratiesysteem, dat gevuld gaat worden met tuchtrechtveroordelingen. Naast dit systeem heeft de sport een eigen registratiesysteem. Het voornemen bestaat om beide referentielijsten in 2014 aan elkaar te koppelen.
De bovengenoemde zaken vormen mijn inziens een stevig pakket aan preventiemaatregelen om het risico op seksueel misbruik van kinderen binnen het vrijwilligerswerk te beperken.

Vraag 3

Over welke mogelijkheden beschikken vrijwilligersorganisaties en sportclubs om te voorkomen dat iemand die eerder ontucht met kinderen heeft gepleegd bij hun organisatie komt werken? Acht u deze mogelijkheden afdoende? Zo ja, hoe kan het dan toch gebeuren dat ontuchtplegers opnieuw aan de slag kunnen? Zo nee, aan welke mogelijkheden ontbreekt het dan?

Een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) heeft de mogelijkheid om het justitiële verleden van een vrijwilliger te screenen en veroordeelde ontuchtplegers te weren. Zoals ik eerder in mijn beantwoording heb aangegeven is er geen wettelijke basis om de VOG voor vrijwilligers verplicht te stellen.3 Daarbij ben ik van mening dat met een dergelijke wettelijke maatregel de verantwoordelijkheid in volle omvang zou verschuiven naar de overheid, terwijl dat juist primair hoort te (blijven) liggen bij de clubs die activiteiten voor kinderen organiseren. Om vrijwilligersorganisaties in de kosten van de VOG-aanvraag tegemoet te komen, kan vanaf 1 januari 2012 de VOG gratis worden aangevraagd door een grote groep vrijwilligers die met kinderen werken als jeugdtrainer de sport, bij scouting of als begeleider van het Steunpunt KinderVakanties.4

Vraag 4

Kan een verplichte Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) voor een ieder die met kinderen werkt, ook als vrijwilliger, eraan bijdragen dat het risico kleiner wordt dat iemand die eerder ontucht met kinderen heeft gepleegd dat weer opnieuw kan doen? Zo ja, waarom bestaat een dergelijke verplichting dan nog niet? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Zou het in het artikel genoemde voorbeeld van een man die na het eerder plegen van ontucht toch weer bij een andere sportclub aan de slag kon, niet voorkomen kunnen worden als de man in kwestie een VOG had moeten overleggen? Zo nee, waarom niet?

Voor de geschetste situatie in het artikel geldt dat de sportclub de beoogde vrijwilliger kan vragen een VOG te overleggen. Een veroordeelde pedoseksueel zou voor de functie van vrijwilliger die met kinderen werkt, geen VOG hebben gekregen. Als de vrijwilliger geen VOG krijgt kan de club besluiten hem niet te laten functioneren binnen haar organisatie.

Vraag 6

Deelt u de mening dat een zwarte lijst van eerdere ontuchtplegers bij sportclubs en vrijwilligersorganisaties van nut kan zijn bij het voorkomen van herhaling van een misdrijf? Zo ja, wat kunt en gaat u doen om deze organisaties te helpen bij het tot stand brengen van een dergelijke lijst? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Oeganda onderzoekt verdwijnen Nederlands geld»?1

Ja, zie hierover mijn brief aan de Kamer van 1 juni 2012 met referentie DSO 112/12.

Vraag 2

Kunt u aangeven wanneer de uitkomsten van het onderzoek van de Netherlands Universities» Foundation for International Cooperation (Nuffic) bekend worden gemaakt en wanneer dit onderzoek naar de Tweede Kamer wordt gestuurd?

De Nuffic heeft op advies van de ambassade haar eigen onderzoek opgeschort tot het onderzoek van de Oegandese Auditor General (AG) is afgerond. Dit zal nog een aantal weken kunnen duren omdat de Nuffic de AG gevraagd heeft de meest recente aantijging (mogelijke fraude voor het bedrag van EUR 800 000 met de nieuwbouw van een ICT faculteit) ook op te nemen in het onderzoek.
Na ontvangst van het rapport van de AG zal ik de bevindingen met de Nuffic bespreken. Ik verwacht u uiterlijk eind juli over de uitkomst van het onderzoek te kunnen informeren.

Vraag 3

Kunt u aangeven wanneer het onderzoek van de Oegandese politie is afgerond en de Kamer te zijner tijd ook op de hoogte stellen van de uitkomsten van dat onderzoek?

De ambassade in Oeganda heeft navraag gedaan bij de fiscale recherche maar de fiscale recherche kon nog niet aangeven wanneer exact het onderzoek is afgerond. Ik zal de ambassade vragen dit nauwlettend te volgen en zal de Kamer direct na ontvangst van een rapport over het onderzoek informeren.

Vraag 4

Deelt u de mening dat als er inderdaad gefraudeerd is met Nuffic-gelden in Oeganda, er een breder onderzoek dient te komen naar de bestedingen van Nuffic-gelden in ontwikkelingslanden?

Uit het onderzoek zal blijken of inderdaad sprake is van fraude. Als de fraude wordt bevestigd, dan zal ik erop toezien dat de nodige (juridische) stappen ondernomen worden en gelden worden teruggevorderd. Afhankelijk van de uitkomst van het onderzoek zijn ook verdere stappen denkbaar.
Een breder onderzoek naar de bestedingen van Nuffic-gelden acht ik op dit moment niet aan de orde.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het artikel «Ze pakken je werkelijk alles af»?1

Ik kan mij de aanvankelijke reactie van de betrokken caféhouders voorstellen. Uit het door de kansspelautoriteit uitgebrachte persbericht blijkt dat de beeldvorming in de media minder genuanceerd is dan de Kansspelautoriteit heeft uitgedragen.

Vraag 2

Is het waar dat de Kansspelautoriteit actief gaat controleren op cafés en kroegen die een EK-poule organiseren? Is het waar dat deze boete kan oplopen tot 780 000 euro?2

De kansspelautoriteit heeft als zelfstandig bestuursorgaan een aantal wettelijke taken, waaronder het toezicht op de naleving en de handhaving van de toepasselijke wet- en regelgeving en de vergunningen. In beginsel bepaalt de kansspelautoriteit zelf hoe zij die taken uitvoert en welke prioriteiten zij daarbij stelt.
De kansspelautoriteit heeft aangegeven haar aanpak van illegale kansspelen vooral te richten op grootschalige en bedrijfsmatig georganiseerde kansspelen. Zij zal niet in actie komen bij op bescheiden schaal georganiseerde voetbalpoules in cafés. In geval van overtreding van het verbod om zonder vergunning kansspelen aan te bieden kan de kansspelautoriteit, afhankelijk van de zwaarte van de overtreding, een bestuurlijke boete opleggen van maximaal 780 000 euro, of, indien dat meer is, 10% van de jaaromzet.

Vraag 3

Op basis van welke criteria wil de Kansspelautoriteit vaststellen of er sprake is van een open of een besloten EK-poule? Is dit onderscheid in de praktijk toetsbaar? Mag de eigenaar van een klein café voor bijvoorbeeld vier stamgasten een EK-poule organiseren?

De kansspelautoriteit zal de vraag of een gelegenheid «voor het publiek is opengesteld» mede beantwoorden aan de hand van in de jurisprudentie ontwikkelde criteria. In dat verband kan van belang zijn of een ieder zich – al dan niet tegen betaling – toegang kan verschaffen tot de ruimte waar het spel wordt gespeeld en vervolgens ook aan het spel kan deelnemen. Overigens zal de kansspelautoriteit niet in actie komen tegen poules op bescheiden schaal voor klanten van een café.

Vraag 4

Is het niet verstandiger om de mankracht van de Kansspelautoriteit in te zetten voor de opsporing van grote goksyndicaten in plaats van particuliere EK-poules in kroegen en cafés? Bent u bereid om deze opsporingsactie op te schorten? Deelt u in ieder geval de mening dat de Kansspelautoriteit ruimhartig moet zijn bij de controles op particuliere EK-poules in kroegen en cafés?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Bent u ervan op de hoogte dat twee rechtszaken tegen het klooster Mor Gabriel nog steeds lopen?

Ja.

Vraag 2

Heeft u kennisgenomen van het feit dat de rechtszaak tegen de voorzitter van de stichting van het klooster op 25 april jl. voor de 13e keer verdaagd werd en nu op 13 juni plaats zal vinden?

Ja, ik heb kennis van genomen de verdaging van de rechtszaak. Voor de zitting was reeds duidelijk dat het om een strikt procedurele zitting zou gaan. Het houden van dergelijke procedurele zittingen komt in het Turkse rechtssysteem regelmatig voor. In dat opzicht is het hoge aantal zittingen in de rechtszaak tegen de voorzitter van het klooster niet opzienbarend.

Vraag 3

Hoe beoordeelt u de zeer frequente verdagingen van zaken tegen het klooster en tegen de voorzitter van de kloosterstichting?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Herinnert u zich dat in antwoorden op eerdere vragen uw ambtsvoorganger heeft aangegeven dat ambassades van EU-lidstaten bij toerbeurt de rechtszaken tegen het klooster zouden bijwonen en dat de Kamer daarover geïnformeerd zou worden?1

Ja.

Vraag 5

Kunt u aangeven welke vertegenwoordigers van de Europese Unie bij welke zittingen van rechtszaken tegen het Mor Gabriel klooster aanwezig waren sinds 2009 en kunt u per zitting aangeven wat de relevante observaties waren?

De afspraak tussen ambassades van geïnteresseerde landen in Ankara is dat in beginsel een vertegenwoordiger van de EU-delegatie de zittingen zal bijwonen. Daarnaast wordt per zitting bepaald of andere geïnteresseerde ambassades een vertegenwoordiger zullen sturen. Ook is afgesproken dat strikt procedurele zittingen niet worden bijgewoond. De Nederlandse ambassade is aanwezig geweest bij zittingen in mei, juni en november 2009. Verder zijn het vooral de Duitse en Zweedse ambassades die zittingen bijwonen.
In het algemeen kan geconstateerd worden dat de uitspraken in de rechtszaken over het klooster bij de lokale rechtbanken in Midyat veelal in het voordeel van het klooster uitvallen, maar dat de Hoge Raad veeleer de tegenpartij in het gelijk heeft gesteld. Nu de rechtsmiddelen voor één van de zaken in Turkije zijn uitgeput, heeft het klooster besloten de zaak aanhangig te maken bij het Europese Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg.

Vraag 6

Zijn er ook (geplande) zittingen geweest in deze drie en een half jaar waarbij geen vertegenwoordiger van de EU aanwezig was?

Ja. Zoals onder antwoord 5 aangegeven worden louter procedurele zittingen niet door waarnemers bijgewoond.

Vraag 7

Kunt u deze vragen beantwoorden vóór 15 juni met het oog op het nota-overleg over het Mor Gabrielklooster op 20 juni?

Ja.

Vraag 1

Hoe beoordeelt u het aannemen van de internationale richtlijnen voor landrechten in mei jl. door de lidstaten van de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO)?1 Deelt u de mening dat dit een belangrijke stap is naar betere bescherming van kleine boeren tegen landroof?

Ik ben verheugd dat de leden van de Committee on World Food Security (CFS) op 11 mei jl. na een lang en af en toe moeizaam proces de Voluntary Guidelines on the Responsible Governance of Tenure of Land, Fisheries and Forests in the Context of Food Security hebben aangenomen. Ik ben met u van mening dat dit een belangrijke stap is in het bevorderen van land governanceop globaal, regionaal, nationaal en sub-nationaal niveau, niet in de laatste plaats omdat in de CFS naast lidstaten (het CFS staat open voor alle lidstaten van FAO, IFAD en andere VN organisaties of programma’s) ook vertegenwoordigers van het bedrijfsleven en maatschappelijke middenveld meepraten én meebeslissen. Onze inzet in de EU Working Group on Land Issues en de deelname aan de onderhandelingen in Rome in juli 2011, oktober 2011 en maart 2012 hebben duidelijk resultaat gehad. Hiervan kunnen kleinschalige boeren en boerinnen nu daadwerkelijk en eerlijker profiteren. Niet alleen omdat hun rechtszekerheid toe kan nemen, maar ook omdat andere actoren, betrokken bij landverwerving en landgebruik, nu gewezen kunnen worden op het feit dat er wereldwijde consensus is inzake richtlijnen over hoe op een eerlijke en duurzame wijze om te gaan met landrechten.

Vraag 2

Op welke wijze bent u voornemens om deze richtlijnen, die nationale regeringen oproepen om de landrechten van hun bevolking beter te beschermen, maar tegelijkertijd ook wijzen op de verantwoordelijkheid van andere landen en hun bedrijven, toe te passen in het Nederlands beleid?

Ik ben van plan om de Voluntary Guidelines on the Responsible Governance of Tenure of Land, Fisheries and Forests in the Context of Food Securityactief bekend te stellen bij een breed publiek en het gebruik daarvan samen met Nederlandse actoren (LANDac, Universiteiten, Kadaster, NGO’s, bedrijven) en internationale partners (EU (-lidstaten), FAO, IFAD, Wereldbank, UN-Habitat, International Land Coalition, LPI etc) te promoten en ondersteunen. Daarbij betrek ik niet alleen Nederlandse ambassades maar ook uitvoeringsorganisaties als FMO, NUFFIC en Agentschap NL. Op die manier wil ik alle betrokkenen – zowel in Nederland als in onze partnerlanden – aansporen om gezamenlijk te werken aan het bevorderen van betere land governance in lijn met de recent aangenomen internationale richtlijnen voor landrechten.

Vraag 3

Deelt u de mening dat in het kader van coherentie van beleid het van belang is dat deze richtlijnen ook hun beslag krijgen in nationale wetgeving? Zo neen, waarom niet?

De Voluntary Guidelines on the Responsible Governance of Tenure of Land, Fisheries and Forests in the Context of Food Security gelden net zo goed voor Nederland als voor alle andere CFS leden. Dit houdt in dat de Nederlandse regering zich niet alleen actief zal inzetten op het versterken van betere land governancein partnerlanden maar ook zal inzetten op het aansporen en aanspreken van zoveel mogelijk betrokken Nederlandse actoren om de internationale richtlijnen voor landrechten als leidraad en ijkpunt te gebruiken en de toepassing daarvan daadwerkelijk te bevorderen.

Vraag 4

Deelt u de mening dat deze richtlijnen ook van toepassing moeten worden op het bedrijfsleveninstrumentarium, aangezien de verantwoordelijkheid van bedrijven ook een belangrijk onderdeel is van de richtlijnen? Zo neen, waarom niet?

De Tweede Kamer is al eerder geïnformeerd over het feit dat ik bedrijven graag zie als een deel van de oplossing en niet als een deel van het probleem. In betreffende brief DDE-168/2012 van 1 mei 2012 wordt ook aangegeven dat het hanteren van de OESO richtlijnen voor IMVO en de resultaatmetingen voor armoede zeer belangrijk is. Daartoe zijn met uitvoeringsorganisaties als Agentschap NL en FMO afspraken gemaakt om de risico’s voor het ondernemen in ontwikkelingslanden in kaart te brengen. Eén van die risico’s is landrechten. De recent aangenomen Voluntary Guidelines on the Responsible Governance of Tenure of Land, Fisheries and Forests in the Context of Food Security vormen een goed referentiepunt hierbij en versterken mijn beleid in deze.

Vraag 5

Is het waar dat ook Nederlandse banken betrokken kunnen zijn bij de financiering of investeringen in bedrijven die betrokken zijn bij landroof? Kent u daar voorbeelden van? Kunt u dit toelichten? Als u geen voorbeelden kent, bent u dan bereid te onderzoeken welke banken op enigerlei wijze betrokken zijn bij landroof? Zo nee, waarom niet?

Er zijn geen aanwijzingen dat Nederlandse banken betrokken zijn (geweest) bij de financiering of investeringen in bedrijven die in verband zijn of worden gebracht met oneerlijke of niet duurzame land deals. De regering ziet daarom op dit moment geen meerwaarde in verder onderzoek. Wel wordt ingezet op het bevorderen en blijvend versterken van zoveel mogelijk transparantie, duurzaamheid, en naleving van mensenrechten rond allerhande – internationale en lokale – land deals. Daarom worden internationale organisaties als GRAIN en de International Land Coalition ondersteund en wordt Nederlands en internationaal onderzoek naar succes- en faalfactoren van landtransacties en landbeheer bevorderd. Deze aanpak is naar mijn mening effectiever: de kans dat slechte deals niet alleen gesignaleerd worden maar ook in opspraak komen, is groter en goede deals kunnen beter voor het voetlicht gebracht worden.

Vraag 6

Deelt u de mening dat de internationale richtlijnen voor landrechten ook van toepassing moeten zijn op investeringen in bedrijven door financiële instellingen en banken met staatssteun? Zo neen, waarom niet?

Uit mijn antwoorden op voorgaande vragen kunt u opmaken dat Nederland zich actief wil inzetten om het gebruik en het belang van de Voluntary Guidelines on the Responsible Governance of Tenure of Land, Fisheries and Forests in the Context of Food Security zo breed mogelijk te bevorderen en te verankeren. Zowel in Nederland als daarbuiten. Onderscheid maken tussen financiële instellingen en bedrijven die wel of geen staatssteun ontvangen acht ik daarbij niet zinvol.

Vraag 7

Bent u bereid middels een brief aan de Kamer, uiteen te zetten op welke wijze u de internationale richtlijnen gaat toepassen in uw beleid? Zo neen, waarom niet?

In de aan de Tweede Kamer toegezegde voortgangsrapportage rond de speerpunten zal – voor zover van toepassing – expliciet aandacht worden besteed aan resultaten die van belang zijn in de context van de Voluntary Guidelines on the Responsible Governance of Tenure of Land, Fisheries and Forests in the Context of Food Security. Ik ben van mening dat de inzet op het bevorderen van land governance niet op zichzelf staat en vindt de relatie tussen de inzet hierop en die op aanpalende onderwerpen binnen de voedselzekerheids-, water- en stabiliteitsagenda’s zeker zo belangrijk.

Vraag 1

Bent u op de hoogte van de komst van het nieuwe handboek voor de psychiatrie DSM en het bericht dat een vooraanstaand Nederlands professor uit de werkgroep persoonlijkheidsstoornissen voor het nieuwe DSM handboek is gestapt, samen met een Canadese collega?1

Ja.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u het opstappen van deze professoren, daar zij van mening zijn dat de werkwijze voor het opstellen van het nieuwe handboek tot het verruimen van de criteria voor diagnoses en vervolgens tot inflatie van bepaalde diagnoses leidt en in sommige gevallen zal leiden tot een toename van medicijngebruik, ook onder kinderen?

Voor mijn standpunt wat betreft de werkwijze bij herziening van de DSM IV en de relatie met medicalisering in de ggz verwijs ik u naar mijn eerdere antwoorden op de vragen van Mevrouw Wolbert (2011Z16003) en Mevrouw Gerbrands (2012Z09632).

Vraag 3

Bent u op de hoogte van het feit dat betrokken wetenschappers bij de ontwikkeling van het DSM handboek financiële betrekkingen hebben met de farmaceutische industrie?

Het feit dat wetenschappers betrekkingen hebben met de farmaceutische industrie is niet per se ongewenst. Het (innovatie)beleid van dit kabinet is onder meer gericht op samenwerking binnen de «gouden driehoek» van wetenschap, overheid en bedrijfsleven. Dat is goed voor de kwaliteit van het wetenschappelijk onderzoek in Nederland alsook voor de innovatieve kracht en de economie van ons land. Het is mijns inziens de manier om topwetenschappers en toponderzoek in Nederland te houden en belangrijk onderzoek en belangrijke innovatieve ontwikkelingen niet te verliezen aan landen die dit wel zo organiseren. Samenwerking met de industrie kan echter risico geven op belangenverstrengeling of de schijn daarvan vergroten. Ik zet daarom in op maatregelen om ongewenste afhankelijkheden in onderzoek en advisering tegen te gaan en zoveel mogelijk belangenverstrengeling te voorkomen. Door het veld is een drietal Codes ontwikkeld (voor geneesmiddelen reclame, medische hulpmiddelen reclame en ter voorkoming van oneigenlijke belangenverstrengeling). Deze Codes voorzien in zelfregulering en publicatie van wederzijdse banden, zodat voorafgaand aan samenwerking er duidelijkheid is over mogelijke belangen. Vanaf het eerste kwartaal van 2013 zal het transparantieregister openbaar te raadplegen zijn. Hierin staan alle financiële relaties gemeld (voor bedragen van meer dan € 500), die beroepsbeoefenaren in 2012 hadden met farmaceutische bedrijven.

Vraag 4

Hoe staat het met de regeling die de Code Geneesmiddelenreclame (CGR) zou ontwikkelen om tot transparantie te komen over de banden tussen artsen en de farmaceutische industrie?2

De CGR heeft de regels eind 2011 uitgewerkt en gepubliceerd3. Het daadwerkelijk bouwen van het register wordt nu ter hand genomen. Dit register is in het eerste kwartaal van 2013 openbaar te raadplegen.

Vraag 5

Hoe beoordeelt u de zelfregulering van transparantie ter voorkoming van belangenverstrengeling van artsen, wetenschappers en de farmaceutische industrie in de praktijk?

Ik denk dat zelfregulering een heel geëigend instrument is om op dit onderwerp toe te passen. Bij dit onderwerp is vooral het draagvlak onder artsen, wetenschappers en industrie van belang. Doordat zij zelf het initiatief hebben genomen om dit te realiseren is de kans ook veel groter dat zij er in zullen slagen deze transparantie te bereiken. Mijn vertrouwen hierin is gebaseerd op de ervaring met de openbaarmaking van kerngegevens van wetenschappelijk onderzoek. Waar de jaarcijfers van de Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek (CCMO) in 2009 lieten zien dat slechts in 48% van het industriegebonden onderzoek de kerngegevens werden gepubliceerd, werd in 2011 een 100% score behaald.

Vraag 6

Wat gaat u eraan doen om de gewenste transparantie te bereiken en belangenverstrengeling te voorkomen?

Ik ondersteun het initiatief van de CGR om te komen tot transparantie over de (financiële) banden en ik onderschrijf de Code ter voorkoming van oneigenlijke beïnvloeding van het gezamenlijke initiatief van de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG), Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) en de Gezondheidsraad (GR). Deze Code wordt door steeds meer partijen in de zorgsector onderschreven. Waar naar toegewerkt moet worden is dat optimaal kennis en kunde benut kan worden zonder dat oneigenlijke motieven een rol kunnen spelen in een werkgroep of commissie. Er moet een goede gewoonte ontstaan om hier open met elkaar het gesprek over te voeren waarbij niet geaarzeld moet worden om sommige deelnemers bij bepaalde onderdelen van een traject niet te betrekken. Samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en wetenschap is cruciaal voor het behoud van de gezondheidszorg. Daar moeten we dus een goede balans in weten te bereiken.

Vraag 1

Onder verwijzing naar uw antwoord op eerdere vragen, waarin u heeft aangegeven het te betreuren als bezuinigingen van provincies ten koste gaan van de regionale omroep en naar het feit dat sommige provincies inmiddels toch kortingen toepassen op het wettelijk budget van de regionale omroepen zoals vastgelegd in artikel 2.170 van de Mediawet 2008, wat is de stand van zaken in de verschillende provincies en kunt u de Kamer daarvan een overzicht verstrekken?1

In de periode 2009–2011 hebben de provincies de overeengekomen indexering op het structurele subsidieniveau toegepast. Ik wil u verwijzen naar de evaluatie van het Commissariaat voor de Media van november 2011.2 Voor 2012 en verder is mij bekend dat verschillende provincies willen bezuinigen op het budget van de regionale publieke omroep. Ik heb de volgende informatie over de stand van zaken in de verschillende provincies:
In de volgende provincies bestaan voornemens om de reguliere budgetten van de regionale omroep te verlagen, maar officiële besluiten zijn er nog niet: Flevoland (20% per 2015), Gelderland (10% per 2014), Overijssel (10%), Drenthe (€ 75 000 in 2012 oplopend tot € 125 000 in 2015 en geen extra middelen per 2013) en Zeeland (2% in 2012, 4% in 2013 en 6% in 2014).

Vraag 2

Onder verwijzing naar uw toezegging tijdens het wetgevingsoverleg media van 12 december 2011 in overleg te gaan met de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en het IPO2 om de zorgen van de Kamer over het niet nakomen van de wettelijke zorgplicht over te brengen, heeft dit overleg inmiddels plaatsgevonden en zo ja, kunt u aangeven wat de uitkomsten van dit overleg zijn geweest?

Er is contact geweest met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is echter pas eventueel aan zet als de besluitvorming in de verschillende provincies en de lopende bezwaar- en beroepsprocedures zijn afgerond.

Vraag 3

Bent u bekend met de uitspraken van de rechtbanken in Den Bosch3 en Haarlem4 waarin de besluiten tot korting op de regionale omroepen door de provincies Noord-Brabant en Noord-Holland weliswaar vernietigd worden, maar waarin het uitgangspunt wordt gehanteerd dat de zorgplicht van provincies ongewijzigd ten opzichte van de jaren 2006 tot en met 2011 moet worden uitgevoerd? Wat is uw reactie op het feit dat de rechter hiermee een andere uitleg aan artikel 2 170 van de Mediawet geeft dan u in antwoord op de eerder genoemde vragen hebt aangegeven? Hoe kunt u er voor zorgen dat de doelstelling van de wet, zoals u deze interpreteert, daadwerkelijk wordt nagekomen? Is hiervoor een herziening van de wet nodig?

Ik ben bekend met de uitspraken. Volgens de rechter in beide uitspraken vloeit uit de zorgplicht voort dat de provincie een subsidie moet verlenen die gelijk is aan het budget 2004 plus een reële index zoals afgesproken, tenzij de kosten op andere wijze zijn gedekt dan wel de provincie aannemelijk maakt dat de regionale omroep met een lager bedrag het in 2004 bestaande niveau van activiteiten met betrekking tot de verzorging van media-aanbod kan realiseren. RTV Noord-Holland heeft hoger beroep ingesteld tegen de uitspraak van de rechtbank Haarlem. Ik wacht de uitkomst daarvan af. Voorts verwijs ik naar de antwoorden op de aangehaalde eerdere Kamervragen.8

Vraag 4

Kent u het verzoek van enkele regionale omroepen aan het Commissariaat voor de Media om handhavend op te treden tegen provincies die korten op de provinciale zorgplicht en kent u de reactie van het Commissariaat voor de Media op dit verzoek? Hoe beoordeelt u de reactie van het Commissariaat voor de Media in het licht van zijn, door u ook meermaals aangehaalde, verantwoordelijkheden?

Ik ben bekend met de handhavingsverzoeken en de reactie van het Commissariaat voor de Media. De zorgplicht is bij de toezichtsartikelen van het Commissariaat genoemd met het doel om het Commissariaat in staat te stellen doorlopend te monitoren en informatie te verzamelen voor de driejaarlijkse9 evaluatie. Op basis daarvan kan het Commissariaat de provincies wijzen op hun zorgplicht. Zoals uit de parlementaire geschiedenis van het zorgplichtartikel volgt, zijn echter bewust geen sanctiebevoegdheden aan het Commissariaat gegeven.10 Tegen de besluiten van de provincies over de budgetten kunnen regionale omroepen bezwaar maken en beroep en hoger beroep instellen bij de bestuursrechter. Het is dan aan de bestuursrechter om vast te stellen of een provincie zijn wettelijke verplichtingen nakomt. De weg via de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is een aller-uiterste middel en pas aan de orde als provincies zich niet aan de wet houden. Omdat de besluitvorming in de diverse provincies nog niet is afgerond en bezwaar- en beroepsprocedures nog lopen, heeft het Commissariaat verzoeken om zich te wenden tot de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties afgehouden teneinde die procedures niet te doorkruisen. Dit is conform de gebruikelijke handelwijze van het Commissariaat.

Vraag 5

Wat vindt u van het feit dat het Commissariaat voor de Media geen aanleiding ziet om handhavend op te treden zonder zelf onderzoek gedaan te hebben naar de vraag of verlaging van de bekostiging leidt tot een daling van het niveau van activiteiten zoals is vastgelegd in de Mediawet 2008?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Wat is uw visie op de (toezichthoudende) rol van het Commissariaat voor de Media als de regionale omroepen in hoger beroep wel of niet het door hen gevraagde recht aan hun zijde krijgen? Deelt u de mening dat het Commissariaat voor de Media zijn toezichthoudende rol, door nu geen onderzoek te doen niet serieus neemt?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Bent u bekend met de uitzending van de Azerbeidzjaanse Staatstelevisie AzTV over het alternatieve songfestival op 26 mei 2012 in Amsterdam?

Ja.

Vraag 2

Heeft u kennisgenomen van het feit dat in die uitzending Nederlandse organisatoren (met name IKV Pax Christi) door middel van onjuiste en verzonnen informatie in diskrediet werden gebracht, hetgeen niet alleen het werk van deze Nederlandse organisaties bemoeilijkt maar mogelijk ook negatieve effecten zal hebben op het werk en de veiligheid van partners van de Nederlandse organisaties in het land zelf?

Het is mij bekend dat de Nederlandse organisatoren menen dat zij door middel van onjuiste en verzonnen informatie in de betreffende uitzending in diskrediet zijn gebracht. Ik beschik echter niet over aanwijzingen dat deze eenmalige uitzending het werk van de betreffende Nederlandse organisaties zal bemoeilijken, noch dat deze negatieve effecten zal hebben op het werk en de veiligheid van partners van de Nederlandse organisaties in het land zelf.

Vraag 3

Bent u het ermee eens dat dit geval past in een trend waarin de Azerische autoriteiten steeds vaker de media beïnvloeden om kritische non-gouvernementele organisaties in diskrediet te brengen om hen zo de mond te snoeren en de aandacht af te leiden van de slechte reputatie van Azerbeidzjan op het terrein van mensenrechten en democratie?

De EU, OVSE en Raad van Europa uiten regelmatig hun zorgen over de beperkte interpretatie van Azerbeidzjan van mediavrijheid en vrijheid van vereniging en vergadering, en de gevolgen daarvan voor journalisten en mensenrechtenactivisten. Nederland deelt deze zorgen.

Vraag 4

Wat doet u om organisaties binnen en buiten Azerbeidzjan, die zich met mensenrechten, democratie en/of vrede bezig houden, te ondersteunen tegen dergelijke lastercampagnes?

De Nederlandse ambassadeur in Azerbeidzjan heeft de kwestie aan de orde gesteld bij de Azerbeidjaanse regering. Hij zal, waar dit zinvol is, in zijn contacten duidelijk maken waar deze organisaties voor staan en hoe Nederland aankijkt tegen hun werk.

Vraag 5

Welke trends signaleert u als het gaat om de persvrijheid in Azerbeidzjan? Wat doet Nederland en wat kan Nederland doen, al dan niet in samenwerking met de EU, om de onafhankelijkheid van de media in Azerbeidzjan te vergroten?

De persvrijheid in Azerbeidzjan is beperkt. Nederland ondersteunt daarom sinds geruime tijd projecten van de OVSE en NGO’s ter bevordering van de mediavrijheid in Azerbeidzjan. Hiertoe worden het mensenrechtenfonds en het MATRA-programma benut. Nederland zet zich voorts in om bij het Internet Governance Forum in Baku (6–9 november a.s.) internetvrijheid op de agenda te zetten.

Vraag 6

Kunt u maatregelen treffen om de organisaties die aan het alternatieve songfestival hebben meegewerkt, te ondersteunen tegen de lastercampagne?

Het betreft hier een eenmalig nieuwsitem van enkele minuten. Mij is vooralsnog niet gebleken dat de betreffende organisaties hierdoor worden belemmerd in hun werkzaamheden en ondersteuning behoeven.

Vraag 7

Bent u bereid het voorval mee te nemen in uw aanstaande gesprek met de minister van Buitenlandse Zaken van Azerbeidzjan?

Ja. Ik heb met minister Mammadyarov uitgebreid gesproken over de mensenrechtensituatie in Azerbeidzjan en de rol van NGO’s. Ik heb daarbij aangegeven dat, ook los van de kritiek, het in het belang van Azerbeidzjan is een hoog niveau van respect voor mensenrechten en de rechtsstaat te garanderen.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het artikel «Energiedrank de supermarkt uit»?1

Ja.

Vraag 2

Wat vindt u van het voorstel van de GGD dat de drankjes voortaan alleen nog maar verkrijgbaar moeten zijn bij winkels die gespecialiseerd zijn in voedingssupplementen?

Ik vind dit geen goed idee. In de supermarkt zijn diverse producten te koop waarvan teveel eten of drinken niet gezond is. Het is van belang dat jongeren weerbaar worden gemaakt en leren omgaan met de verleidingen van producten waarvan overmatig gebruik niet goed voor hen is. Ouders hebben hierin een belangrijke verantwoordelijkheid.

Vraag 3

Deelt u de mening dat ouders allereerst zelf verantwoordelijk zijn om kinderen geen energiedrankjes te geven en dat het bannen uit de supermarkt te ver gaat?

Ja, daar ben ik het mee eens.

Vraag 4

Wilt u ertoe bijdragen dat ouders ook beter weten dat energiedrankjes ongezond zijn? Zo ja, hoe? Zo nee, waarom niet?

Ja, het is belangrijk dat ouders zich bewust zijn van de effecten van consumptie van energiedrankjes bij hun kinderen. Daarom zet ik met mijn beleid in op goede informatievoorziening voor ouders en jongeren. Het Voedingscentrum geeft informatie over cafeïnerijke producten als energiedrankjes en ontraadt kinderen onder de 13 jaar het gebruik van energiedrankjes. Jongeren tussen 13 en 18 wordt aangeraden om consumptie van cafeïnerijke producten te beperken tot 1 consumptie per dag. Daarnaast wordt via schoolprogramma’s en de Jeugdgezondheidszorg informatie gegeven over gezonde en ongezonde voeding (waaronder suiker- en cafeïnehoudende dranken).

Vraag 5

Deelt u de mening dat op energiedrankjes een duidelijke waarschuwing moet komen te staan dat deze drankjes ongezond zijn voor jonge kinderen? Zo nee, waarom niet?

Ik deel uw mening dat op energiedrankjes met een hoog cafeïnegehalte een waarschuwing moet staan. Dit is al geregeld. Op dit moment is het verplicht het cafeïnegehalte te vermelden op dranken die meer dan 150 mg cafeïne per liter bevatten, voorafgegaan door de waarschuwing «hoog cafeïnegehalte» (artikel 21a van het Warenwetbesluit Etikettering). Eind 2011 is bovendien met steun van Nederland een nieuwe Europese Verordening voedingsinformatie voor consumenten aangenomen (nr. 1169/2011). Op grond van deze verordening moet vanaf 13 december 2014 op dranken met een cafeïnegehalte van meer dan 150 mg/l een verplichte waarschuwing op het etiket: «Niet aanbevolen voor kinderen en vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven.»

Vraag 6

Ziet u mogelijkheden bij de producenten van deze drankjes, het Centraal Bureau Levensmiddelen en de branchevereniging voor supermarkten er op aan te dringen dat tot zelfregulering wordt overgegaan? Zo nee, waarom niet?

Dat vind ik niet nodig omdat de Nederlandse vereniging Frisdranken, Waters, Sappen (FWS) in samenwerking met de Europese brancheorganisatie UNESDA al een code voor de etikettering en marketing van energiedranken heeft. Hierin is onder andere opgenomen dat frisdrankbedrijven voor energiedranken geen marketingactiviteiten zullen ontwikkelen die zijn gericht op kinderen jonger dan 12 jaar. Verder adviseert de FWS haar leden om «consumeer met mate» op het etiket te zetten. Het is aan de producenten om hier hun verantwoordelijkheid in te nemen.

Vraag 7

Bent u bereid als de sector niet via zelfregulering overgaat om waarschuwingen op de blikjes te plaatsen, het dan in regelgeving vast te leggen dat er een waarschuwing op komt? Zo nee, waarom niet?

Dit is niet aan de orde. Zoals hierboven aangegeven, zijn waarschuwingen al via zelfregulering en wetgeving geregeld.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het besluit van de NMa1 van 27 april 2012 waarin zij de besluitaanvraag van Stichting Platform Makers afwijst op basis van prioriteit?2

Ja.

Vraag 2

Herinnert de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap zich dat zij in antwoord op eerdere vragen3 heeft gesteld dat in de betreffende casus de NMa moet beoordelen of er sprake is van machtsmisbruik? Hoe apprecieert u het bovengenoemde besluit van de NMa in het licht hiervan?

Ik heb op de betreffende vragen van het lid Harbers het volgende geantwoord: «of er sprake is van misbruik van een machtspositie is niet ter beoordeling van mij, maar van de Nederlandse Mededingingsautoriteit».
De NMa heeft, naar aanleiding van een klacht van de Stichting Platform Makers over gedragingen van de NPO, op 27 april 2012 het besluit genomen geen onderzoek te doen naar aanleiding van de klacht. Zie hierover de antwoorden op vragen 3 en 4.

Vraag 3

Bent u bereid in gesprek te gaan met de NMa om te bespreken of zij mogelijk toch prioriteit kan geven aan deze aanvraag, aangezien het kabinet zelf de auteurs doorverwees naar de NMa? Zo niet, waarom niet? Tot welke instantie kunnen de auteurs zich nu wel wenden volgens u?

De NMa is een zelfstandig bestuursorgaan. Zij dient haar wettelijke taken onafhankelijk van de beleidsverantwoordelijke minister uit te voeren. Het is dan ook aan de NMa om haar prioriteiten vast te stellen. Zij is hiertoe zelf ook het beste in staat. Een gesprek met de NMa over een individueel geval kan daarom niet aan de orde zijn. Vanzelfsprekend staan tegen besluiten van de NMa wel rechtsmiddelen open. Belanghebbenden kunnen binnen zes weken na de dag van bekendmaking van het besluit bezwaar indienen bij de NMa en vervolgens zo nodig beroep bij de bestuursrechter.

Vraag 4

Is het waar dat de NMa belangenorganisaties van auteurs en artiesten verbiedt actief adviestarieven te publiceren of prijsafspraken te maken, maar nu blijkt dat zij geen prioriteit geeft aan inzet van het mededingingsrecht om mogelijk misbruik van marktpositie van grote opdrachtgevers te onderzoeken? Vindt u dat een evenwichtige toepassing van het mededingingsrecht in de culturele sector moet plaatsvinden? Zo niet, welke middelen staan het kabinet ter beschikking hierin verandering te brengen?

De NMa kwalificeert prijsadviezen als prijsafspraken. In de meeste gevallen gaat een adviesprijs als referentiepunt fungeren dat door de meesten, en wellicht door allen, wordt toegepast. Daarmee valt het geven van prijsadviezen onder het kartelverbod van artikel 6 van de Mededingingswet. Dit beperkt zich niet tot de culturele sector maar is algemeen van toepassing.
Wij zijn van mening dat ook in de culturele sector een evenwichtige toepassing van het mededingingsrecht plaats dient te vinden. Makers die op zelfstandige basis hun artistieke prestaties economisch exploiteren, vormen ondernemingen in de zin van de Mededingingswet en zijn evenals hun verenigingen onderworpen aan het mededingingsrecht.
De NMa maakt in elk individueel geval een afweging. Zij houdt hierbij rekening met het economisch belang, het belang voor de consument, de ernst van de vermoedelijke overtreding en de doeltreffendheid en doelmatigheid van het optreden van de NMa. De NMa neemt dan ook in haar afweging mee of er naar aanleiding van een onderzoek, dat aanzienlijke inzet van middelen vergt, een overtreding kan worden vastgesteld. In het onderhavige geval is de NMa tot de conclusie gekomen dat de kans hierop gering moet worden geacht.

Vraag 5

Wanneer dient het kabinet het genoemde wetsvoorstel auteurscontractenrecht in bij de Tweede Kamer?

Dit wetsvoorstel wordt één dezer dagen bij de Kamer ingediend.

Vraag 1

Kent u het bericht «Boerengezin geschrokken en boos vanwege doodgeschoten koe»?1

Ja.

Vraag 2

Heeft de opsporing van de daders van dit misdrijf hoge prioriteit gekregen? Zo nee, waarom niet?

Het openbaar ministerie (OM) heeft mij het volgende meegedeeld.
Naar aanleiding van het incident is direct een strafrechtelijk onderzoek ingesteld en zijn de nodige opsporingshandelingen verricht. Naast onderzoek ter plaatse is ondermeer een getuigenoproep gedaan, waarna zich diverse getuigen hebben gemeld.
Aangezien het onderzoek nog gaande is, kan ik daarover geen nadere mededelingen doen.

Vraag 3

Bent u bereid een beloning uit te loven voor tips die leiden tot opsporing en vervolging van de dader(s)? Zo nee, waarom niet? Zo ja, op welke termijn en wijze?

Er is een beloning voor tips uitgeloofd door een stichting die ageert tegen geweld tegen dieren. Voor het uitloven van een beloning door het OM bestaat volgens het OM op dit moment nog geen aanleiding.

Vraag 1

Deelt u de mening dat de sancties tegen Iran, die ook Europese verzekeraars verbieden Iraanse olietransporten te verzekeren, de Iraanse oliehandel zo goed als wereldwijd stilgelegd hebben?

De aankondiging van een verbod per 1 juli a.s. om transporten van Iraanse olie te verzekeren in Europa heeft bijgedragen aan een significante wereldwijde daling van de handel in Iraanse olie. Naar verwachting zal deze daling zich voortzetten wanneer het verbod ingaat.

Vraag 2

Is het waar dat verzekeringen op wapentransporten naar Syrië niet zijn opgenomen in de Europese sancties tegen Syrië? Zo ja, deelt u de mening dat dit wenselijk is, om zodoende de wapenhandel met Syrië verder stil te leggen? Bent u bereid u hiervoor in te zetten en daarmee de Europese sancties tegen Syrië aan te scherpen naar voorbeeld van de sancties tegen Iran? Indien verzekeringen op wapentransporten naar Syrië wel zijn opgenomen in de Europese sancties tegen Syrië, op welke wijze wordt hierop gecontroleerd door de regering? Zijn de Europese en Nederlandse financiële en assurantiesectoren er voldoende van op de hoogte dat de sancties tegen Syrië ook op hen van toepassing zijn? Leidt dit in de praktijk ook tot belemmering van wapentransporten naar Syrië vanuit landen die geen wapenembargo hanteren? Zo nee, waarom niet?

Krachtens de Europese sancties tegen Syrië geldt een verbod op verzekering van vracht voor zover bestaande uit wapens bestemd voor Syrië. De lidstaten handhaven zelf de bepalingen van de Verordening. Het toezicht op de naleving van Europese sancties is in Nederland belegd bij het team POSS (precursoren, sancties en strategische goederen) van de Douane. Het ministerie van EL&I, het ministerie van Financiën en de Centrale Dienst voor In- en Uitvoer berichten via nieuwsbrieven, websites, e.d. actief over zaken aangaande sancties. Het team POSS besteedt hier aandacht aan bij bedrijfsbezoeken. Gezien het belang van deze materie zullen genoemde diensten de informatie over de sancties tegen Syrië nogmaals actief onder de aandacht van het Nederlandse bedrijfsleven brengen.
De praktijk heeft bewezen dat het verbod wel degelijk kan leiden tot belemmering van wapentransporten naar Syrië vanuit landen die geen wapenembargo hanteren. Er is ten minste één geval bekend van een schip dat mogelijk wapens naar Syrië vervoerde en na intrekking van de verzekering is teruggevaren richting de thuishaven. Wel is het zo dat wegens de in verhouding tot olietransporten vaak lagere verzekerde bedragen wapentransporten bij vele verzekeraars verzekerd kunnen worden, ook buiten de EU. Daarnaast is het mogelijk dat wapentransporten niet verzekerd worden, bijvoorbeeld wanneer overheden zelf garant staan. Ten slotte zal een verzekeraar niet altijd kunnen controleren of de vracht ook daadwerkelijk naar de opgegeven bestemming wordt vervoerd.