Vraag 1

Klopt het dat sinds kort slachtoffers van misdrijven alleen aangifte bij de Griekse politie mogen doen als ze eerst honderd euro betalen?1

Alleen bij aangifte van voorkomende gevallen van belediging, smaad of laster, diefstal binnen de familie en licht lichamelijk letsel moet het slachtoffer een bedrag van € 100 voldoen. Om wachtlijsten te verkorten en de druk op het gerechtelijke stelsel te verminderen is dit bedrag per 1 januari 2011 verhoogd van 10 naar 100 euro.
Voor misdrijven zoals overval, beroving, diefstal of ernstig lichamelijk letsel is geen bijdrage verschuldigd. Iedereen, ongeacht de nationaliteit, kan dus bij de Griekse politie kosteloos aangifte doen van diefstal van bijvoorbeeld paspoort of portemonnee. Men dient dan een aangifte «tegen onbekenden» in en krijgt een verklaring van de aangifte mee.
Bij de consulaire afdeling van de Nederlandse Ambassade te Athene is nog nooit een klacht ontvangen van een Nederlander die moest betalen om aangifte van diefstal bij de Griekse politie te kunnen doen.

Vraag 2

Zo ja, wilt u dan de volgende vragen beantwoorden:

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Krap de helft van Amsterdammers is autochtoon»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de visie dat het, gezien de oververtegenwoordiging van allochtonen op het gebied van uitkeringsafhankelijkheid, schooluitval en criminaliteit, geen goede ontwikkeling is dat de stad steeds minder autochtonen telt? Zo nee, waarom niet?

De concentratie van achterstanden in sommige buurten en wijken in Nederland vindt het kabinet een zorgelijke ontwikkeling. Er bestaat onder wetenschappers echter geen consensus over de verklaringen voor de oververtegenwoording van niet-westerse allochtonen op genoemde terreinen. Wel is men het erover eens dat omgevingsfactoren zoals sociaal-economische positie, woonomgeving, scholing, leeftijd, discriminatie en achterstelling een belangrijke rol spelen. Er is geen indicatie dat afkomst van doorslaggevende betekenis is. De geschetste visie deel ik derhalve niet.

Vraag 3

Welke steden tellen nu al of in de komende twintig jaar, net als Amsterdam, meer allochtonen dat autochtonen?

De groep allochtonen waarover wordt gerapporteerd omvat zowel allochtonen van westerse als niet-westerse herkomst tot in de tweede generatie. Ook kinderen uit gemengde huwelijken worden tot deze groep gerekend. Omdat het percentage allochtonen in Nederland de komende jaren zal groeien door geboorten en immigratie, valt te verwachten dat meer steden in de toekomst op een percentage allochtonen van 50% of meer zullen uitkomen. Welke steden dat zijn is afhankelijk van verschillende factoren zoals bevolkingsgroei en vertrek van autochtonen uit de stad. In Den Haag en Rotterdam zijn nu respectievelijk 49% en 48% van de inwoners van allochtone afkomst. Het ligt in de rede dat in deze steden de komende jaren het aandeel autochtone bewoners onder de 50% zal zijn.
Totale bevolking
Autochtonen
Allochtonen totaal
Niet-westerse allochtonen
Westerse allochtonen
Amsterdam
779 800
387 900
319 900
272 800 (= 35% van totale bevolking)
119 100 (= 15% van totale bevolking)
Den Haag
495 000
254 000
241 100
167 900 (= 34%)
73 200 (= 15%)
Rotterdam
610 400
319 300
291 100
223 800 (= 37%)
67 300 (= 11%)
Utrecht
311 400
212 000
99 300
66 600 (= 21%)
32 700 (= 11%)
Bron: CBS Statline 2011

Vraag 4

In hoeverre deelt u de mening dat de massa-immigratie Nederland niet alleen miljarden per jaar kost maar ook, gezien de oververtegenwoordiging van allochtonen op het gebied van uitkeringsafhankelijkheid, schooluitval en criminaliteit, de leefbaarheid van de samenleving op een negatieve manier beïnvloedt?

Ik deel de mening dat een grote instroom van migranten met geen of weinig perspectief op een zelfstandig bestaan veel druk legt op de samenleving. Het kabinetsbeleid is er daarom op gericht de instroom van deze groep mensen te beperken . De groei van het aantal allochtonen in Amsterdam is echter slechts deels het gevolg van nieuwe immigratie. Voor een groter deel vloeit het voort uit het relatief hoge geboortecijfer onder allochtonen, de vestiging van westerse allochtonen in de hoofdstad en het vertrek van autochtonen uit de stad.

Vraag 5

Deelt u de visie van de minister-president, dat de multiculturele samenleving is mislukt? Zo nee, waarom niet?

Op 16 juni heeft uw Kamer een brief ontvangen met de visie die dit kabinet ten aanzien van integratie, binding en burgerschap heeft gevormd.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het artikel» NCDO verdient corrigerende tik op de vingers»?1

Het geschetste beeld van een organisatie die enkel uit is op eigen profilering en op het beconcurreren van andere initiatieven en organisaties herken ik niet. In het nieuwe beleid voor Burgerschap & Internationale Samenwerking opereert de NCDO als kennis- en adviescentrum. De NCDO bevordert op een praktische en laagdrempelige wijze de toegankelijkheid en beschikbaarheid van kennis over en ervaringen op het terrein van Burgerschap & IS. De organisatie heeft daarin uitdrukkelijk een positie tússen overheid en samenleving. Zij hanteert naar mijn stellige indruk een open en op samenwerking gerichte houding naar overheid, politiek, de OS-sector en andere onderdelen in de samenleving. Dat brengt ook met zich mee dat zij naar buiten treedt.

Vraag 2

Is het waar dat u eind juni uitsluitsel zult geven over de toekomst van de NCDO? Zo neen, wanneer dan wel?

Rol en taken van de NCDO nieuwe stijl zijn reeds vorig jaar2 vastgesteld als onderdeel van het vernieuwde beleid voor Burgerschap & Internationale Samenwerking . Het beleidsplan van de nieuwe NCDO voor de periode 2011–2014 is in december jl. goedgekeurd op voorwaarde van aanscherping op een aantal punten. Hieraan heeft de organisatie inmiddels voldaan. In 2011 staat de nieuwe NCDO voor € 9,6 mln op de begroting.

Vraag 3

Welke taak ziet u voor het NCDO weggelegd?

Veel zaken die een direct Nederlands belang raken, hebben een internationale dimensie. De overheid investeert in de bevordering van het bewustzijn daarvan. Burgers moeten zelf weloverwogen keuzes kunnen maken. Dat kan niet zonder een publiek bewustzijn over vraagstukken van armoede en ontwikkeling en het belang van Nederland om op deze terreinen actief te zijn. Het kan evenmin zonder een geïnformeerd publiek debat over deze vraagstukken en over beleidskeuzes die ermee samenhangen. Tegen deze achtergrond omvat het werkterrein van de NCDO «nieuwe stijl» vier domeinen:

Vraag 4

Bent u van mening dat in tijden van bezuinigingen op het budget voor ontwikkelingssamenwerking het budget voor draagvlakbeleid eveneens herzien moet worden? Zo ja, gaat u dit doen?

Er is op het budget voor dit beleidsterrein een forse korting doorgevoerd. In 2010 was voor de NCDO «oude stijl» een bedrag van € 27 mln beschikbaar. Daarbovenop besteedden andere particuliere organisaties nog eens een ongeveer even groot bedrag uit de MFS I-subsidie aan zogenoemde draagvlakactiviteiten. Dat laatste is onder MFS II niet meer mogelijk. Voor 2011 staat voor het nieuwe beleid voor Burgerschap & Internationale Samenwerking een totaalbedrag van € 22,6 mln op de begroting (€ 13 mln voor Subsidiefaciliteit Burgerschap & OS (SBOS) en € 9,6 mln voor de nieuwe NCDO). In de Begroting voor 2012 zal ik uitsluitsel geven over het beschikbare budget in 2012 en de jaren daarna.

Vraag 5

Bent u van mening dat op een totaalbedrag van 30 miljoen euro voor draagvlakbeleid inderdaad een kenniscentrum nodig is dat van dat bedrag tussen de 9–11 miljoen euro per jaar opsoupeert? Zo ja, waarom?

De kwalificatie «opsouperen» laat ik voor rekening van de vragensteller. De vernieuwde NCDO heeft in het nieuwe beleid anders dan voorheen niet langer de rol van subsidieverstrekker. De verdeling van het beschikbare budget tussen de nieuwe Subsidiefaciliteit Burgerschap & OS (SBOS) en de NCDO als centrum voor kennis en advies (zie vraag 4) is gebaseerd op een door beide ingediend, goed onderbouwd beleids- en activiteitenplan.

Vraag 6

Hoe wilt u voorkomen dat de NCDO anderen gaat beconcurreren?

De nieuwe NCDO heeft een eigen verantwoordelijkheid, maar uit haar beleidsplan voor 2010–2014 blijkt expliciet dat niet concurrentie, maar samenwerking de rode draad is. Dat sluit aan op de beleidsbrief «Investeren in mondiaal burgerschap» en het subsidiekader «Kennis voor Burgerschap en OS». Daarin worden complementariteit en samenwerking benadrukt.

Vraag 7

Acht u het wenselijk dat IS zonder overheidssubsidie wordt gemaakt? Zo neen, waarom niet? Zo ja, wanneer wilt u dit gaan invoeren?

Het publieksmagazine IS is één van de instrumenten waarmee de NCDO mondiaal burgerschap bevordert. Het magazine slaagt er in een grote en brede doelgroep te bereiken. Dat een deel van de subsidie daarvoor wordt gebruikt acht ik logisch. Wel is het van belang oneigenlijke concurrentie met andere niet-gesubsidieerde bladen over internationale samenwerking te voorkomen. In regulier beleidsoverleg met de NCDO en in de Redactieraad van IS (waarin het ministerie vertegenwoordigd is) zie ik daarop toe. Ook de mogelijkheid van diversificatie van inkomstenbronnen, waardoor de subsidieafhankelijkheid verkleind kan worden, staat daarbij expliciet op de agenda.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht: «CDJA wil Woerden weer intercitystation maken»?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat Woerden een belangrijk knooppunt en een van de meest centraal gelegen stations van Nederland is? Is het waar dat Woerden het grootste station is zonder intercitystatus? Is het waar dat het tijdverlies van een stop in Woerden slechts 2 minuten is, dankzij de 4 perrons?

Woerden is te omschrijven als een middelgroot vervoersknooppunt, centraal gelegen tussen diverse grote steden in de Randstad. Gezien deze centrale ligging wordt er per trein minimaal twee keer per uur een rechtstreekse verbinding geboden met de vier grootste steden van Nederland en met station Leiden Centraal.
Vanaf Woerden wordt twee keer per uur een Intercityverbinding geboden richting Utrecht Centraal en twee keer per uur richting Leiden. De overige richtingen worden met sprintertreinen bediend. Als u met «intercitystatus» bedoelt dat op een station intercity’s stoppen, dan is Woerden dus een station met intercitystatus.
De gemiddelde halteringstijd van een Intercitytrein is twee minuten. Deze tijd is niet afhankelijk van het wel of niet aanwezig zijn van vier perrons. Bij de overweging door NS m.b.t. het wel of niet laten stoppen van een Intercitytrein op een station wordt een afweging gemaakt tussen de extra reistijd voor doorgaande reizigers in de Intercitytrein ten opzichte van de voordelen (kortere reistijd) voor eventuele nieuwe reizigers.
NS streeft er naar om per dienstregeling 2013 het aantal treinen vanuit Woerden richting Utrecht uit te breiden tot 6 treinen per uur (2 keer per uur een Intercity en 4 keer per uur een Sprinter).

Vraag 3

Wat zijn de criteria voor het geven van de intercitystatus aan een station? Voldoet Woerden daaraan?

De voorschriften in de vervoerconcessie voor het hoofdrailnet vormen de randvoorwaarden waarbinnen NS zelf de dienstregeling kan bepalen. In de vervoerconcessie worden echter geen eisen gesteld aan op welke stations intercity’s moeten stoppen. Als u met «intercitystatus» bedoelt stations op welke intercity’s stoppen, dan gelden daarvoor geen criteria van het Rijk. NS maakt deze keuzes zelfstandig op basis van zaken als onder andere de beschikbare infrastructuurcapaciteit, de verwachte vervoervraag en de logistieke maakbaarheid. Bij het ontwikkelen en uitwerken van (wijzigingen van) de dienstregeling vraagt NS de zienswijze van consumentenorganisaties, regionale overheden en ProRail. Wanneer de regio daar belang aan zou hechten, kan ze via deze weg aandringen bij NS om de treindienst van/naar Woerden aan te passen. Zie verder mijn antwoord op vraag 2.

Vraag 4

Welke andere mogelijkheden ziet u om de ontsluiting per openbaar vervoer van Woerden te verbeteren en de stad zodoende voor onder meer forenzen en studenten aantrekkelijker te maken?

Voor zover het de ontsluiting per spoor betreft, zie antwoord 3. Overige ontsluitingsmogelijkheden per openbaar vervoer van in dit geval de gemeente Woerden vormen een zaak van de betrokken decentrale overheden.

Vraag 1

Herinnert u zich uw eerdere antwoorden op Kamervragen over een persoon die na langdurige detentie is vrijgesproken?1

Vraag 2

Hoe kan het dat u in antwoord op die vragen schrijft dat het niet mogelijk is geweest om vooraf de gemeente van terugkeer te informeren over zijn invrijheidsstelling, maar dat u ook schrijft dat ook in dit geval vanuit de penitentiaire inrichting waar betrokkene verbleef veel is ondernomen om alle relevante informatie aan de gemeente van zijn terugkeer te verstrekken? Hoe is dit met elkaar te rijmen?

Vraag 3

Wat is in dit concrete geval nu precies vanuit de penitentiaire inrichting waar betrokkene verbleef ondernomen? Aan welke gemeente is uiteindelijk relevante informatie verstrekt? Hoe kan het dat betrokkene hiervan zelf niet eens op de hoogte is gesteld en ook niet wist naar welke gemeente hij kon terugkeren?

Vraag 4

Welke maatregelen gaat u nemen om ervoor te zorgen dat dit specifieke probleem zich in de toekomst niet meer voordoet?

Vraag 5

Bent u bereid de Kamer op de hoogte te stellen van de uitkomst van de gesprekken die u gaat voeren met het Verbond van Verzekeraars over het probleem dat verzekeraars ex-gedetineerden, ongeacht of iemand is vrijgesproken, in sommige gevallen weigeren? Wanneer zal dat naar verwachting zijn?

Vraag 1

Kent u de berichten over politiegeweld tegen homo’s bij een demonstratie voor gelijke rechten in Moskou?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de Russische autoriteiten handelen in strijd met hun internationale verplichtingen, met name zoals aangegaan in de Raad van Europa, door vreedzame demonstranten met geweld uit elkaar te slaan en door de systematische discriminatie van homo's?

Ja, de Russische autoriteiten zijn door het Europese Hof voor de Rechten van de Mens ook verplicht om homo-demonstraties toe te staan.

Vraag 3

Bent u bereid rechtstreeks en via de EU de Russische autoriteiten aan de spreken op hun internationale verplichtingen betreffende zowel het recht op demonstratie, alsmede de gelijkberechtiging van homo's?

Zowel bilateraal als in EU-verband dringt Nederland bij de Russische autoriteiten aan op het belang van de vrijheid van meningsuiting en het recht op demonstratie. Zolang de situatie in Rusland hier aanleiding toe geeft zal Nederland dit blijven doen. Daarbij zijn de internationale verplichtingen, zoals door Rusland onder andere aangegaan in het kader van de Raad van Europa, en de uitspraken van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens leidend.
De EU heeft tijdens de EU-Rusland mensenrechtendialoog op 4 mei jl. er bij de Russische zijde op aangedrongen een vergunning te verlenen voor het houden van de Gay Pride in Moskou.

Vraag 4

Bent u tevens bereid een duidelijke veroordeling uit de spreken, wederom rechtstreeks en in EU-verband, van het optreden van de Russische politie? Zo nee, waarom niet?

Hoge Vertegenwoordiger Ashton heeft namens de EU op 11 mei jl. haar zorgen geuit m.b.t. de situatie van de LGBT-gemeenschap in Rusland2. Nederland steunt deze verklaring en voorgaande verklaringen die de Russische autoriteiten oproept het recht op demonstraties van minderheden te respecteren.
LGBT-rechten vormen voor mij een van de speerpunten in het mensenrechtenbeleid ten aanzien van Rusland. In dit kader steunen de Nederlandse Ambassade in Moskou en het Consulaat Generaal in Sint Petersburg op verschillende manieren (financieel en door aanwezigheid bij bijeenkomsten) organisaties die zich op constructieve wijze inzetten voor de rechten van de LGBT-gemeenschap.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Miljoenen liters rioolwater in Westerschelde door breuk» uit het Algemeen Dagblad?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat deze gebeurtenis grote gevolgen kan hebben voor het milieu en de Nederlandse en Vlaamse economie, aangezien de Westerschelde een belangrijke vaarroute is en de regio veel toerisme trekt en dat deze zaak daarom zo snel mogelijk moeten worden onderzocht? Zo nee, waarom niet?

Ik deel de mening niet dat deze gebeurtenis grote gevolgen kan hebben voor het milieu en de Nederlandse en Vlaamse economie. De lozing van ongezuiverd afvalwater heeft 48 uur aangehouden, waardoor de gevolgen lokaal en tijdelijk zijn gebleven. Het verloop van de lozing is nauwlettend gevolgd en er zijn diverse bemonsteringen uitgevoerd. Er heeft geen overschrijding plaatsgevonden van de landelijke bacteriële norm.

Vraag 3

Bent u van mening dat tevens tot op de bodem moet worden uitgezocht of deze breuk met achterstallig onderhoud te maken heeft en of verantwoordelijken fouten hebben gemaakt? Zo nee, waarom niet?

Het Waterschap Brabantse Delta onderzoekt de oorzaak van de breuk in de persleiding op zijn terrein. Afhankelijk van de bevindingen zal het bevoegd gezag en eventueel de VROM-inspectie op de hoogte worden gehouden van de uitkomsten.

Vraag 4

Mocht deze dramatische gebeurtenis met achterstallig onderhoud te maken hebben, bent u dan bereid om ook onderzoek te doen naar de staat van het gehele Nederlandse rioleringsstelsel, zodat dit niet op nog meer plekken kan gebeuren? Zo nee, waarom niet?

Het betreft hier geen breuk in het gemeentelijk rioolstelsel, maar een breuk in een persleiding in beheer van het waterschap. De persleiding waarin de breuk is opgetreden is regelmatig aan inspectie onderworpen. Uit de benchmark riolering 2010 blijkt overigens dat het Nederlandse rioolstelsel op orde is, er is geen sprake van achterstallig onderhoud. De volgende rapportage volgt in 2013. Aanvullend onderzoek naar de staat van de gemeentelijke riolering acht ik niet nodig.

Vraag 5

Bent u tevens bereid om, in vervolg op vraag 4, alternatieve methoden van tijdelijke opslag van rioolwater, zoals het bergbezinkbassin in Eindhoven, in kaart te brengen en te promoten bij gemeenten en waterschappen? Zo nee, waarom niet?

Een bergbezinkbassin kan een rol spelen in het opvangen van een beperkt deel van het rioolwater tijdens hevige neerslag in een bepaald gebied, maar niet voor het opvangen van water dat vrijkomt bij een breuk in een persleiding op een niet vooraf bekende plek.

Vraag 1

Wat zijn de precieze kosten van de renovatie van paleis Soestdijk? Welke bron gebruikt de minister hiervoor? Welke lasten zijn nu jaarlijks gemoeid met de instandhouding van het paleis?1

De kosten van een renovatie hangen sterk samen met het toekomstig gebruik van het paleis en zijn omgeving. In de brief van de minister voor Wonen, Wijken en Integratie van 13 juli 2010 geeft deze aan dat de totale kosten voor restauratie/renovatie van het totale landgoed worden geraamd op een bedrag boven de € 100 miljoen, waarvan ca € 65 miljoen voor het paleisgebouw.
Op dit moment zijn geen middelen voorhanden voor een renovatie.
De huidige instandhoudingskosten bedragen ca € 3 miljoen per jaar. Hiervan wordt € 0,7 miljoen gedekt uit de begroting van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het overige wordt ten laste van het resultaat Rijksgebouwendienst gebracht.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de kosten voor het (achterstallig) onderhoud aan paleis Soestdijk een verantwoordelijkheid van het Rijk zijn?

Als eigenaar van het paleis neemt het Rijk de kosten voor het beheer en onderhoud van het paleis voor zijn rekening.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het aanbeveling verdient het achterstallig onderhoud aan het paleis niet verder te laten oplopen omdat renovatie daarmee alleen maar duurder wordt?

De huidige inspanning van het rijk om het paleis in z’n huidige conditie te houden, is voor de komende jaren toereikend om te voorkomen dat een toekomstige renovatie duurder wordt.

Vraag 4

Wat zijn de uitkomsten van de zoektocht naar een nieuwe bestemming voor paleis Soestdijk?

De interdepartementale stuurgroep «Herbestemming Paleis Soestdijk» heeft aan diverse toekomstige herbestemmingsopties gewerkt. Kern van de resultaten van de studies, zoals verwoord in de brief van 13 juli 2010, was dat er door de financieel-economische situatie op dit moment geen zicht is op een concrete herbestemming van het paleis.

Vraag 5

Afgezien van de kosten, wat is uw mening met betrekking tot de voorgestelde nieuwe publieke functie van paleis Soestdijk als onderkomen voor het NHM?

In de brief van 13 juli 2010 is aangegeven dat het de voorkeur geniet om paleis Soestdijk een passende en bij voorkeur een bestemming met publieke betekenis te geven. Een combinatie van publiek-private functies is niet uitgesloten. In geval van verkoop van een gebouw in rijkseigendom aan een private partij kiest de Staat in principe voor de marktwaarde op basis van een reële taxatie.
Over de subsidiering van het NHM in de toekomst heeft de staatssecretaris van OCW na een integrale afweging voor de hele cultuursector zijn besluit kenbaar gemaakt in de brief over de financiering van de culturele basisinfrastructuur, die in juni namens het kabinet naar de Tweede Kamer is gezonden.

Vraag 6

Hoe beoordeelt u het voorstel van het NHM en de provincie Utrecht om de eigendom van het paleis over te dragen aan een nieuwe stichting die zich samen met het NHM verantwoordelijk maakt voor het werven van het grootste deel van de fondsen, benodigd voor de renovatie, evenals voor de herbestemming van het paleis?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Deelt u de mening dat de mogelijkheid van het onderzoeken van deze voorgestelde herbestemming van Soestdijk afhankelijk is van het voortbestaan van het Nationaal Historisch Museum? Heeft de minister hierover gesproken met de staatssecretaris? Zo ja, welke afspraken zijn hierover gemaakt?

Over het voortbestaan van het NHM kan het kabinet geen besluit nemen. Dat gaat de stichting zelf aan. Over de subsidiering van het NHM in de toekomst heeft de staatssecretaris van OCW na een integrale afweging voor de hele cultuursector het besluit van het kabinet kenbaar gemaakt in eerdergenoemde brief.

Vraag 8

Hoe redelijk vindt u de eis dat het NHM voor 10 juni 2011 negentig tot honderd miljoen euro moet hebben opgehaald om opheffing te vermijden zonder daarbij uitspraken te doen over de voorgestelde verzelfstandiging? Vindt u het redelijk dat culturele instellingen de overheid sponsoren?

Het kabinet neemt geen standpunt in over het opheffen van het NHM. Het kabinet heeft eerder besloten om het NHM niet langer te subsidiëren voor het realiseren van een gebouw, zoals aan de Tweede Kamer gemeld bij brief van 29 oktober 2010. Ik heb het NHM ook niet gevraagd voorstellen omtrent herbestemming van paleis Soestdijk te ontwikkelen. Wel heeft het kabinet begin juni de Tweede Kamer helderheid geboden over de toekomstige besteding van de voor cultuur beschikbare middelen.

Vraag 9

Bent u bereid om aan de Rijksgebouwendienst en het NHM een opdracht te geven om een haalbaarheidsstudie uit te voeren? Zo nee, waarom niet?

Uit het voorgaande zal duidelijk zijn dat het kabinet geen opdracht verstrekt voor een haalbaarheidsonderzoek: niet door de Rijksgebouwendienst en niet door de stichting HNM. Het kabinet heeft in zijn brief van begin juni het standpunt ingenomen de stichting NHM niet meer te subsidiëren. Over de toekomst van de stichting neemt de stichting zelf een besluit.

Vraag 10

Bent u bereid de toekomst van het NHM in beraad te houden tot de uitkomsten van dit onderzoek?

Zie antwoord vraag 9.

Vraag 1

Klopt het dat u in totaal 18 miljoen euro gaat bezuinigen op patiënten- en ouderenorganisaties?1 Zo ja, wat zijn de consequenties voor het functioneren van deze patiënten- en ouderenorganisaties en de representatieve functie die zij uitoefenen?

Dat klopt, bij brief van 25 mei jl. (TK 29 214, nr. 59) aan Uw Kamer heb ik aangegeven welke maatschappelijke functie patiënten-, gehandicapten-, en ouderenorganisaties vervullen en voor welke taken een bijdrage uit algemene middelen passend is. Onder de representatieve functie versta ik het inbrengen van ervaringsdeskundigheid om zorg, ondersteuning en maatschappelijke participatie te verbeteren. Ik vind dat organisaties dat op een manier moeten doen, waarbij ze zoveel mogelijk kunnen bereiken: door meer samen te werken en één geluid te laten horen. Het nieuwe beleidskader stimuleert deze samenwerking. Ouderenorganisaties ontvangen geen subsidiemiddelen meer. Oud zijn zelf is geen aandoening. Voor de beperkingen die bij ouderdom komen kijken zijn specifieke patiënten- of gehandicaptenorganisaties die daar aandacht aan besteden.

Vraag 2

Deelt u de mening dat patiënten- en ouderenorganisaties een belangrijke taak hebben in het uitoefenen van tegenmacht ten opzichte van grote belanghebbende partijen als zorginstellingen en zorgverzekeraars?

Ik deel dat patiënten- en gehandicaptenorganisaties een belangrijke taak hebben in het beïnvloeden van partijen om zorg, ondersteuning en maatschappelijke participatie te verbeteren. Ondanks dat er minder middelen beschikbaar zijn, zorg ik wel voor meer invloed van de patiënten- en gehandicaptenorganisaties bij zowel de agenda van het Kwaliteitsinstituut, als de uitvoering van die agenda. Op die manier wordt de stem van de cliënt echt meegenomen.

Vraag 3

Welke rol spelen de patiënten- en ouderenorganisaties in uw visie bij het verbeteren van de kwaliteit van zorg?

In mijn brief van 25 mei 2011 (TK 29 214 nr. 59) ben ik uitgebreid ingegaan op de rol van patiënten- en gehandicaptenorganisaties bij het verbeteren van de kwaliteit van zorg. Daarnaast versterk ik de invloed van patiënten-gehandicaptenorganisaties bij het Kwaliteitsinstituut. Uit mijn brief van 14 juni 2011 (CZ-PKI-3061827) volgt dat het nadrukkelijk mijn inzet is om de inbreng van het cliëntperspectief bij programmering en ontwikkeling van professionele standaarden te borgen. Van patiënten- en gehandicaptenorganisaties wordt verwacht dat zij de ervaringsdeskundigheid die zij ter beschikking hebben als kennis kunnen inbrengen in de professionele standaarden. Ervaringsdeskundigheid overstijgt daarbij de ervaring van een individuele cliënt, want het betreft een gebundelde inbreng van systematisch verzamelde ervaringen. Dit vergt van patiënten- en gehandicaptenorganisaties nog een zekere professionaliseringslag ten aanzien van het ontwikkelen en effectief inzetten van hun ervaringsdeskundigheid. Ik ondersteun hen daarbij door naast invloed ook middelen ter beschikking te stellen voor deze specifieke inbreng.

Vraag 4

Welke financiering voor de patiënten- en ouderenorganisaties past het beste bij uw visie?

In mijn brief van 25 mei 2011 en het bijbehorende concept-beleidskader (TK 29 214, nr. 59) is uitgebreid beschreven hoe ik de toekomstige financiering wil inrichten. Daarbij heb ik aangegeven dat ouderenorganisaties geen subsidiemiddelen meer binnen dit beleidskader ontvangen. Ik onderscheid vier taken met een bijpassende bekostiging:

Vraag 5

Wat vindt u van het idee om patiëntenorganisaties te financieren uit de zorgpremies, zodat zij onafhankelijker van de overheid, zorginstellingen en zorgverzekeraars kunnen opereren en minder de dupe worden van bezuinigingsmaatregelen als gevolg van kostenoverschrijdingen op uw begroting?

Allereerst wil ik aangeven dat de keus om te bezuinigen op patiëntenorganisaties reeds is gemaakt in het regeer- en gedoogakkoord. Deze bezuinigingsmaatregel is daarbij niet het gevolg van kostenoverschrijdingen in de zorg.
In mijn brief van 25 mei 2011 (TK 29 214, nr. 59) heb ik onder premiefinanciering verstaan: het betalen van pg-organisaties uit de premiemiddelen voor de basisverzekering. Deze manier van premiefinanciering is voor mij niet wenselijk.
Bij de financiering uit premiemiddelen wil ik als principe zuiver houden dat de zorgverzekering en premieopbrengsten bedoeld zijn voor het leveren van zorg. Ik wil het ondersteunende werk van de patiënten- en gehandicaptenorganisaties, hoe nuttig ook niet onder zorgverlening scharen. Het nastreven van zuiverheid in deze vind ik met name van belang omdat ik bij de keuze voor premiefinanciering de werkgevers mede verplicht om eraan mee te betalen, Volgens een onderzoek van de CG-Raad zou de premieverhoging neerkomen op € 0,80 per persoon per maand, dus € 9,60 per jaar. Ik vind een dergelijke verhoging van de premie groot. Ten tweede zal ook bij inning van middelen via de zorgpremie het verdelingsvraagstuk en de systematiek en die daarbij horen, inclusief het toezicht op de besteding van middelen, aan de orde zijn.
Ten derde leidt premiefinanciering ertoe dat organisaties afhankelijker worden van verzekeraars, tegen wie ze juist ook een tegenwicht moeten bieden. Dit geldt des te meer als verzekeraars gaan beslissen over de verdeling van de middelen. Ik vind dat emancipatie van de patiënten- en gehandicaptenorganisaties niet bereikt wordt door een afhankelijkheidsrelatie met verzekeraars aan te gaan.
Ten vierde zijn patiënten- en gehandicaptenorganisaties er in eerste instantie voor patiënten en gehandicapten. Mensen met een aandoening of beperking kunnen als zij dit willen bij die organisaties terecht voor lotgenotencontact en informatievoorziening. Als zij dit belangrijk vinden, dan betalen ze lidmaatschap. Dit lidmaatschap wordt overigens steeds vaker vergoed middels de aanvullende verzekeringen.
Ten slotte wordt vaak aangedragen dat verzekeraars en aanbieders hun belangenbehartiging ook middels premiemiddelen betalen. Als zij dit doen, dan is dat hun eigen keuze. Zij kiezen ervoor om een lidmaatschapsvergoeding te betalen, dit is echter geen verplichting die voortvloeit uit de premiemiddelen en is derhalve geen automatisme. Zij kunnen hun belangenbehartiger afrekenen op het moment dat deze zijn taak niet goed uitvoert. Die belangenbehartiger moet zich bewijzen naar zijn leden
Indien overigens onder premiefinanciering wordt verstaan dat aanbieder en verzekeraars specifieke diensten van pg-organisaties verlangen, waarbij organisaties specifieke kennis inbrengen en daar vergoeding voor ontvangen, dan acht ik dat wel mogelijk en juich ik dat zelfs toe. Het gaat dan om incidentele bijdragen vanuit de verzekeraars of aanbieders en niet om een structurele koppeling aan premiegelden.

Vraag 1

Welk voorzieningenniveau beoogt de Nederlandse regering voor de kinderopvang op de BES-eilanden?

Bij de transitie heeft de wetgever er voor gekozen om de verantwoordelijkheid voor de kinderopvang in ieder geval de komende vijf jaar bij de eilandbesturen te laten. Dat neemt niet weg dat de eilandbesturen en het kabinet hebben vastgesteld dat het verbeteren van het voorzieningenniveau onderdeel uitmaakt van een integrale aanpak gericht op verbetering van de sociaal-economische situatie van Caribisch Nederland. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is bereid inhoudelijk ondersteuning te verlenen bij de vormgeving van deze aanpak.

Vraag 2

Wat is het huidige voorzieningenniveau voor kinderopvang op de BES-eilanden en hoe verhoudt deze zich tot het beoogde voorzieningsniveau?

Het huidige voorzieningenniveau voor de kinderopvang verschilt per eiland en per instelling. Naar verwachting voldoet een deel van de voorzieningen aan de door het eilandbestuur beoogde niveau en een ander deel niet.

Vraag 3

Kunt u een overzicht verschaffen van de (beoogde) resultaten van reeds bestaande projecten, alsook van de nog uit te voeren plannen om de kinderopvang op de BES-eilanden op het beoogde voorzieningenniveau te brengen?

Ik beschik niet over een overzicht van eventuele projecten van de eilandbesturen om kinderopvang op het beoogde niveau te brengen.
Binnen het programma Sociaal Economische Initiatief (SEI) Bonaire, loopt een project Kinderopvang Bonaire. Een van de doelstellingen van dit project is om bij minimaal 5 crèches de kwaliteit van de kinderopvang op het door het eilandsbestuur beoogde niveau te brengen.

Vraag 4

Hoeveel budget is beschikbaar om het beoogde voorzieningenniveau van de kinderopvang op de BES-eilanden te realiseren? Waaruit blijkt dat dit budget toereikend is om de beoogde doelstellingen te behalen?

De eilandbesturen stellen de doelstellingen voor de kinderopvang vast en bepalen welk budget zij beschikbaar willen stellen. De eilanden beschikken hiertoe over de zogeheten «vrije uitkering». Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties zal een referentiekader ontwikkelen waarmee beter inzicht wordt verkregen in de taken van de eilanden in relatie tot de vrije uitkering. Het kabinet streeft ernaar om per 2013 een extra budget beschikbaar te stellen voor de integrale aanpak in de vorm van een bijzondere uitkering.

Vraag 5

Welke problemen voorziet u bij het realiseren van het beoogde voorzieningenniveau van de kinderopvang op de BES-eilanden? Welke stappen onderneemt u om deze voorziene problemen te ondervangen?

Ik respecteer de verantwoordelijkheid van de eilandbesturen voor de integrale aanpak. Zij worden vanuit Nederland ondersteund bij het vormgeven daarvan.

Vraag 6

Hoe verhoudt de eigen bijdrage voor de kinderopvang op de BES-eilanden zich tot het salarisniveau op de eilanden?

De eigen bijdrage voor de kinderopvang verschilt per eiland en per instelling. Ik beschik niet over voldoende gegevens om vast te kunnen stellen hoe de eigen bijdrage voor de kinderopvang zich verhoudt tot het salarisniveau op de eilanden.

Vraag 7

Wat is er bekend over de effecten van de kinderopvangtoeslag op de arbeidsparticipatie?

De kinderopvangtoeslag is niet van toepassing op Caribisch Nederland.

Vraag 1

Kunt u de meest recente cijfers aangeven over de exposure van Nederlandse banken, verzekeraars en pensioenfondsen op Griekse staatsobligaties uitgesplitst naar categorie?

Vraag 2

Kunt u aangeven wat in de genoemde categorieën de netto exposure van Nederlandse instellingen op Griekse Credit Default Swaps (CDS) is?

Vraag 3

Is de indruk juist dat een Griekse default bij een haircut van 50% bij Nederlandse banken of verzekeraars geen kapitaalinjecties noodzaakt? Is dit ook bij een haircut van 70% het geval?

Vraag 4

Kunt u het meest recente cijfer noemen van het nominale bedrag aan Griekse staatobligaties dat door de Europese Centrale Bank (ECB) is opgekocht?

Vraag 5

Kunt u het bedrag noemen dat door de ECB betaald is hiervoor dan wel de gemiddelde prijs (eurocenten op euro schuld)?

Vraag 6

Kunt u het breakeven percentage noemen van de haircut waarop de ECB verlies maakt, ervan uitgaande dat na een schuldsanering Griekenland in de ogen van de financiele markten weer solvabel is?

Vraag 7

In welke orde van grootte ligt een eventueel verlies dat het Europees Stelsel van Centrale Banken (ESCB) zelf kan nemen via de winst- en verliesrekeningen bij een Griekse default zonder dat kapitaalinjecties van de lidstaten noodzakelijk zijn?

Vraag 8

Kunt u meest recente bedrag noemen van het totaal bij de ECB in onderpand gegeven Griekse staatsobligaties?

Vraag 9

Kunt u aangeven hoeveel liquiditeit als percentage van de nominale waarde in ruil voor dit onderpand gemiddeld genomen is gegeven?

Vraag 10

Kunt u aangeven hoeveel van het totale bedrag aan Griekse obligaties in onderpand door Griekse banken in onderpand is gegeven?

Vraag 11

Kunt u aangeven of het waar is dat een aantal gezonde Europees banken Griekse staatsobligaties in onderpand heeft gegeven bij de ECB teneinde «geld te maken» met illiquide of laaggeprijsde activa? Indien dit juist is, wat vindt u van deze praktijk?

Vraag 12

Kunt u aangeven in hoeverre de stelling waar is dat een Griekse default bij Europese banken nauwelijks tot problemen zou leiden?

Vraag 13

Wat vindt u van de opmerkingen van de heer Willem Buiter dat Griekenland failliet is en de ECB doet aan «paniekzaaierij» over de onafwenbare schuldsanering?1

Vraag 1

Kent u het artikel «Anbi – recente ontwikkelingen» van Mr. S.A.M. de Wijkerslooth-Lhoëst1 en het artikel «Heeft de fiscaal fondswervende instelling nog een toekomst?» van Mr. M. Kopinsky?2

Ja.

Vraag 2

Bent u van mening dat de fiscale regelingen voor ANBI’s3 en fiscaal fondswervende instellingen van essentieel belang zijn voor de maatschappelijke doelen die zij beogen?

Via fiscale faciliteiten wordt beoogd het geven aan ANBI’s te bevorderen c.q. mogelijke fiscale belemmeringen weg te nemen. Deze faciliteiten zijn hierdoor voor de instellingen en de maatschappelijke doelen die zij dienen uiteraard van belang.

Vraag 3

Deelt u de zorg dat onduidelijkheid over de ANBI-status respectievelijk de status van een fiscaal fondswervende instelling mogelijk de realisatie van in het maatschappelijk belang wenselijke activiteiten beperkt of geheel in gevaar brengt?

Deze zorg deel ik niet. Wel vind ik onduidelijkheid over de fiscale status van deze instellingen onwenselijk. Daarom is enkele jaren geleden ook de ANBI-beschikking in het leven geroepen, waarin de Belastingdienst een oordeel geeft over de fiscale status. Op de door de Belastingdienst verleende ANBI-status kan worden afgegaan, tenzij sprake is van kwade trouw.
Met betrekking tot de fiscaal fondswervende instelling geldt dat in de aangifte vennootschapsbelasting een beroep kan worden gedaan op de daarvoor bestaande faciliteit, mits aan de voorwaarden wordt voldaan. In de praktijk is gebleken dat onduidelijkheid bestaat over de reikwijdte van de bepaling inzake de fiscaal fondswervende instellingen. In de afgelopen jaren zijn hierover dan ook diverse procedures gevoerd. Hof ’s-Hertogenbosch2 heeft aan de voorwaarden waaronder gebruik gemaakt kan worden van deze faciliteit een uitleg gegeven die in mijn optiek niet strookt met de oorspronkelijke gedachte achter de regeling (een faciliteit voor typisch fondswervende activiteiten). Zoals in het onderschrift bij die hofuitspraak en in de brief van 21 juni 2011 van de staatssecretarissen van Veiligheid en Justitie, van Financiën en van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, inzake de Geefwet aan uw Kamer is aangegeven overweeg ik daarom de huidige wettelijke bepaling meer in overeenstemming te brengen met de oorspronkelijke gedachte die ten grondslag ligt aan deze bepaling om daarmee voldoende duidelijkheid te scheppen voor de fondsenwervende instelling3. Een en ander zal worden uitgewerkt in het Belastingplan 2012.

Vraag 4

Bent u er van op de hoogte dat de bevoegde inspectie (Belastingdienst Den Bosch) de ANBI-status in een aantal gevallen heeft geweigerd omdat de verzoekende stichting haar commerciële activiteiten onder had gebracht in een BV waarin de ANBI zeggenschap had en/of zich bemoeide met de activiteiten van de BV?

Activiteiten met een min of meer commercieel karakter zijn op zichzelf geen belemmering voor de ANBI-status. Tot de aangewezen ANBI’s behoren er zeer vele die in het kader van hun doelstelling zulke activiteiten verrichten. Het gaat dan bijvoorbeeld om activiteiten waarmee middelen worden verworven voor het doel van de instelling. Ook kan worden gedacht aan commerciële activiteiten die onverbrekelijk samenhangen met de algemeen nut beogende activiteit.
De ANBI-status wordt thans echter niet verleend als de commerciële activiteiten van instellingen zodanige vormen aannemen, dat het onderscheid tussen een ANBI en een onderneming vervaagt.
Als voorbeeld noem ik gevallen waarin de feitelijke activiteiten en het financiële beleid van die instelling niet – zoals de wet vereist – nagenoeg uitsluitend zijn gericht op het algemeen nut, maar op de continuïteit van de onderneming.
Zoals in de eerder genoemde brief van 21 juni inzake de Geefwet is aangegeven, is het kabinet van mening dat het binnen het beleid van stimuleren van ondernemerschap binnen de filantropische sector past om ruimhartiger om te gaan met de mate waarin commerciële activiteiten binnen de ANBI toegestaan kunnen worden. Het mag echter niet zo zijn dat dit ruimhartigere beleid ertoe leidt dat de ANBI als vehikel gaat dienen om ondernemingen belastingvrijdom of bepaalde faciliteiten in de sfeer van de vennootschapsbelasting te bieden. Evenmin mag deze benadering ertoe leiden dat ANBI´s een oneerlijk concurrentievoordeel ten opzichte van gangbare marktpartijen wordt gegeven die dezelfde activiteiten ontplooien. In het kader van de Geefwet zal daarom worden gezocht naar een goede balans tussen enerzijds ruimhartiger beleid met betrekking tot de toegestane commerciële activiteiten binnen ANBI’s en anderzijds het voorkomen van oneigenlijk gebruik of een oneerlijk concurrentievoordeel.

Vraag 5

Hoe verhoudt zich dit tot de uitleg van de toenmalige staatssecretaris bij de totstandkoming van de aangescherpte ANBI-regeling waarin naar voren komt dat het ontplooien van commerciële activiteiten niet in de weg staat van de ANBI-status, mits deze commerciële activiteiten geen doel op zich zijn en de opbrengst daarvan geheel voor het goede doel wordt aangewend?

De Belastingdienst/Oost Brabant (die belast is met de uitvoering van de ANBI-regeling) past de huidige regeling naar mijn mening toe met inachtneming van de door mijn ambtsvoorganger gegeven uitleg en de daarbij gegeven voorbeelden.

Vraag 6

Bent u van mening dat de juridische vorm waarin de commerciële activiteiten plaatsvinden, niet van belang is voor de beoordeling van de ANBI-status? Oftewel, kan het museum uit het voorbeeld van de parlementaire geschiedenis haar winkel in een aparte BV onderbrengen, zonder dat dit gevolgen heeft voor haar ANBI-status, mits de opbrengst voor het goede doel wordt aangewend?

Indien een ANBI haar commerciële activiteiten onderbrengt in een separate BV, heeft dit in beginsel geen gevolgen voor de ANBI-status van de instelling. Vanzelfsprekend moet ook in dat geval wel worden getoetst of de ANBI feitelijk het algemeen nut beoogt, daarbij de commerciële activiteiten en deelnemingen in acht nemend. Overigens zij opgemerkt dat eventuele belastingplicht voor de vennootschapsbelasting losstaat van de ANBI-status. Indien een lichaam ondernemingsactiviteiten verricht dan bestaat er in beginsel belastingplicht voor de vennootschapsbelasting. Bij stichtingen en verenigingen is dit het geval voor zover zij een onderneming drijven. NV’s en BV’s worden geacht met hun gehele vermogen een onderneming te drijven en zijn om die reden integraal belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting. Vervolgens dient zich de vraag aan in hoeverre dat lichaam een beroep kan doen op in de Wet op de vennootschapsbelasting 1969 opgenomen faciliteiten, zoals die van de fiscaal fondsenwervende instelling.

Vraag 7

Bent u vanwege het grote maatschappelijk belang bereid een nadere invulling te geven van de vormen waarin de commerciële activiteiten, zoals bedoeld in voornoemde Kamerstukken4, mogen plaatsvinden?

Zoals in het antwoord op vraag 4 is aangegeven zal in het kader van de Geefwet worden teruggekomen op het vraagstuk hoe commerciële activiteiten zich verhouden tot de ANBI-status.
In de eerder genoemde brief van 21 juni inzake de Geefwet is eveneens aangekondigd dat het kabinet € 25 miljoen zal vrijmaken door de aftrek van onderhoud voor rijksmonumenten in te perken. Dit budget zal fiscaal worden ingezet voor cultureel ondernemerschap.

Vraag 1

Waarop baseerde u uw uitspraak tijdens het verantwoordingsdebat dat Nederland op de vijfde plek van de Global Competitiveness Index (GCI) staat?

Ik baseerde mijn uitspraken tijdens het verantwoordingsdebat op de Global Competitiveness Index 2010/2011 van het World Economic Forum en Education at a Glance 2010 van de OESO.
Nederland stond volgens deze bronnen in de top 10 van meest concurrerende landen. Voor concurrentiekracht in algemene zin stond Nederland op nummer 8. Binnen die groep staat Nederland op nummer 5 voor wat betreft de uitgaven aan onderwijs als percentage van het bruto binnenlands product.
Ik sprak hiervan omdat het kabinet de prestaties in het onderwijs beziet in het licht van ons groeivermogen. De Nederlandse onderwijsprestaties moeten omhoog in het belang van het groeivermogen van onze economie. Beter presteren met onderwijs zit niet in meer geld en niet in een fundamentele aanpassing van ons onderwijsstelsel. Wel is een andere manier van werken nodig.

Vraag 2

Waarop baseerde u uw uitspraak tijdens het verantwoordingsdebat dat deze index te maken heeft met de totale onderwijsuitgaven in het bruto binnenlands product?

Zie antwoord op vraag 1.

Vraag 3

Klopt het dat Nederland in de GCI 2010/20111 slechts op plaats acht staat en niet op plaats vijf zoals u beweerde?

Zie antwoord op vraag 1.

Vraag 4

Klopt het dat de GCI 2010/2011 slechts tien indicatoren over onderwijs bevat op een totaal van meer dan 110 indicatoren?

Ja.

Vraag 5

Klopt het dat geen van deze indicatoren betrekking heeft op de totale onderwijsuitgaven in het bruto binnenlands product?

Ja.

Vraag 6

Deelt u de mening dat de GCI daarmee geen goed beeld geeft van de inspanningen van dit kabinet op het gebied van kennis en onderwijs?

Ja.

Vraag 7

Deelt u de mening dat uw uitspraken over de GCI tijdens het verantwoordingsdebat op onjuiste informatie waren gebaseerd?

Nee. De uitspraken waren onderbouwd door de genoemde cijfers van GCI en OESO. Ik heb daarover in het vragenuurtje van 7 juni gezegd dat Nederland evenveel uitgeeft aan onderwijs als de landen in de top 5 van meest concurrerende economieën in de wereld, terwijl Nederland zelf nog niet tot die top 5 economieën behoort.

Vraag 8

Wat betekent de constatering dat deze informatie onjuist was voor het kabinetsbeleid met betrekking tot de onderwijsinvesteringen en de doelstelling de internationale top 5 te halen?

Ik deel deze constatering niet.

Vraag 9

Wat vind u ervan dat dit de tweede keer is in korte tijd dat een lid van uw kabinet met betrekking tot het onderwijs onjuiste informatie gebruikt ter ondersteuning van het kabinetsbeleid?2

Ik deel deze constatering niet.

Vraag 10

Bent u het met ons eens dat de jaarlijkse «foto» van de Kennisinvesteringsagenda (KIA) een meer specifiek beeld geeft van de Nederlandse kennisprestaties dan de GCI?

De foto van de Kennisinvesteringsagenda geeft een samenvatting van beschikbare informatie over de uitgaven aan kennis in Nederland. Die informatie is specifieker dan wat er in de GCI is opgenomen.

Vraag 11

Bent u bereid uw uitspraken over de kennisprestaties van ons land voortaan te baseren op de foto van de Kennisinvesteringsagenda zodat onjuiste informatie buiten het debat blijft?

Nee. Het kabinet benut informatie uit verschillende bronnen om het beleid te onderbouwen. Daarvoor is goed inzicht nodig over prestaties in internationaal perspectief en ontwikkelingen in de loop van de tijd. Daarvoor worden onder andere bronnen gebruikt als de GCI, de OESO, maar ook het CBS en het CPB.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de uitspraak van de rechtbank Zwolle van 31 maart 2011, waarin de rechtbank heeft beslist prejudiciële vragen aan het Europese Hof van Justitie te stellen over de verenigbaarheid van de Wet Inburgering Buitenland (WIB) met de Gezinsherenigingsrichtlijn (hierna: de richtlijn)?

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat u op 12 mei 2011 heeft besloten om aan de vreemdeling in de betreffende zaak alsnog in beginsel een machtiging tot voorlopig verblijf (mvv) af te geven, met vrijstelling van het inburgeringsexamen in het buitenland? Wat is de reden voor deze inwilliging en wat is de grond waarop de mvv nu is verleend? Wat is de reden dat deze beslissing op dit moment alsnog komt, terwijl u twee jaar lang weigerde de mvv af te geven, en dit standpunt twee jaar lang in juridische procedures verdedigde?

Ja, dat klopt. De reden voor inwilliging is gelegen in een combinatie van een aantal, in beroep opgekomen c.q. aangevoerde, individuele feiten en omstandigheden welke tot de conclusie hebben geleid dat sprake is van een zeer bijzonder geval. Betrokkene heeft in dit verband in beroep nieuwe feiten naar voren gebracht en met stukken onderbouwd welke niet eerder bekend waren. In de beroepsfase worden er door de rechter geen nieuwe feiten en omstandigheden meegenomen in de beoordeling maar deze kunnen wel aanleiding geven voor een heroverweging.
Dit samenstel van individuele omstandigheden heeft er naar mijn oordeel toe geleid dat de draaglast zwaarder is geworden dan de draagkracht van betrokkene. Mede gezien ook de gestelde belangen van de kinderen en haar echtgenoot heeft heroverweging van het eerdere besluit plaatsgevonden en is er een uitzondering gemaakt op het vereiste dat het basisexamen inburgering in het buitenland moet zijn behaald en is de gevraagde mvv met als doel «gezinshereniging» alsnog verstrekt.

Vraag 3

Klopt het dat u in de beslissing op bezwaar en tot tweemaal toe ter zitting in beroep bij de rechtbank heeft verdedigd dat de WIB niet strijdig is met de richtlijn en dat er geen aanleiding is om af te wijken van het relevante beleid of regelgeving? Handhaaft u dit standpunt nog steeds? Kunt u dit toelichten?

Ja, ik handhaaf het standpunt dat de WIB niet strijdig is met de richtlijn en dat er in de besluitvormingsfase geen aanleiding was af te wijken van het relevante beleid of regelgeving. Ik ben van mening dat de Richtlijn Gezinshereniging hier voldoende ruimte toe biedt.

Vraag 4

Is het waar dat het de eerste keer is sinds de inwerkingtreding van de WIB dat u afwijkt van uw beleid en de regels omtrent het stellen van de exameneis?

Nee, er is sinds de inwerkingtreding van de WIB in een beperkt aantal zaken een uitzondering gemaakt op het vereiste dat het basisexamen inburgering in het buitenland moet zijn behaald. De regelgeving maakt het maken van uitzonderingen mogelijk.

Vraag 5

Heeft u de mvv in deze individuele zaak verleend, omdat u een uitspraak van het Europees Hof wilde voorkomen? Had u indicaties dat het Europees Hof zou oordelen dat de WIB in strijd is met de richtlijn?

Nee, in deze individuele zaak is een mvv verleend om redenen genoemd in antwoord 2. Er waren mij geen indicaties bekend dat het Europees Hof zou oordelen dat de WIB in strijd is met de richtlijn.

Vraag 6

Hoe verhoudt het door u vermijden van het ontstaan van jurisprudentie zich met uw uitgangspunt, dat u onlangs in overleg met de Kamer uitsprak, om in vreemdelingenzaken slechts beroepsprocedures te voeren als daar de eenheid van jurisprudentie mee gediend is?

In het AO op 27 april jl. inzake stroomlijning van de asielprocedure heeft minister Leers benadrukt dat in hoger beroep gaan bij de Raad van State soms juist van belang is om de rechtseenheid te waarborgen.
In onderhavige zaak is de vreemdeling in beroep gegaan tegen de afwijzing van de mvv aanvraag. Hoger beroep is hier niet aan de orde. De rechtbank heeft voordat deze een uitspraak wilde doen, prejudiciële vragen gesteld aan het Europese Hof van Justitie. Dit is een bevoegdheid van de verwijzende rechtbank en gaat buiten mijn bevoegdheid om.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van uitspraak C-485/07, waarin het Europese Hof in Luxemburg bepaalt dat Nederland de uitkering inzake de toeslagenwet, die voorziet tot aanvulling tot het Nederlandse sociale minimum, uit moet blijven keren in Turkije?

Ja.

Vraag 2

Welke gevolgen heeft dit voor uitkeringen inzake de toeslagenwet, die zijn ingegaan voor 2000, die zijn ingegaan tussen 2000 en 2010 en uitkeringen die zijn ingegaan na 1/1/2011?

Met het arrest Akdas (C485/07) van 26 mei 2011 geeft het Europese Hof van Justitie antwoord op een aantal prejudiciële vragen die door de Centrale Raad van Beroep zijn gesteld. De Centrale Raad van Beroep zal dit arrest betrekken bij de behandeling van het hoger beroep in de zaak Akdas. In de zaak Akdas c.s gaat het om uitkeringsgerechtigden van Turkse afkomst die – nadat ze in Nederland hebben gewerkt en arbeidsongeschikt zijn geworden – op vrijwillige basis zijn teruggegaan naar Turkije. Naast de arbeidsongeschiktheidsuitkering werd een toeslag op grond van de Toeslagenwet betaald, waarmee deze uitkering werd aangevuld tot het – in Nederland geldende – sociaal minimum. Vanaf 2000 is die toeslag geleidelijk afgebouwd. Akdas c.s. hebben tegen diverse beschikkingen van het UWV over afbouw van de toeslag bezwaar en beroep aangetekend. De Centrale Raad van Beroep achtte het voor het beantwoorden van de rechtsvraag of het beëindigen van het recht op toeslag voor deze personen correct is, noodzakelijk het Europese Hof van Justitie een aantal vragen voor te leggen. Deze vragen richten zich op de interpretatie van artikel 6 van het Besluit 3/80 van de Associatieraad Europese Unie met Turkije inzake de coördinatie van de sociale zekerheid van Turkse werknemers die op het grondgebied van de Europese Unie werken of hebben gewerkt. Zoals gezegd is deze zaak nog in behandeling bij de Centrale Raad van Beroep. Pas nadat de Centrale Raad van Beroep uitspraak heeft gedaan inzake Akdas c.s. wordt duidelijk wat de exacte gevolgen zijn van het arrest Akdas van het Europese Hof van Justitie voor de export van uitkeringen inzake de Toeslagenwet. Zodra ik daar meer duidelijkheid over heb, zal ik uw Kamer nader informeren. Hierbij zal ik tevens nader ingaan op de vragen die uw Kamerleden hebben gesteld.

Vraag 3

Hoeveel mensen, die eerder hun toeslag zijn kwijtgeraakt, krijgen hem terug op grond van deze wet en uitspraak en hoe is de groep samengesteld?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Onder welke omstandigheden zijn uitkeringen inzake de toeslagenwet nu exporteerbaar naar buurland Duitsland?

Toeslagen krachtens de Toeslagenwet zijn nu niet exporteerbaar naar Duitsland. Voor de Lidstaten van de EU/EER en Zwitserland geldt op het terrein van de sociale zekerheid de Verordening betreffende de coördinatie van de socialezekerheidsstelsels (Verordening (EG) Nr. 883/2004). De toeslag krachtens de Toeslagenwet is met ingang van 5 mei 2005 aangemerkt als een bijzondere, niet op premie- of bijdragebetaling berustende prestatie (artikel 70 van Verordening (EG) Nr. 883/2004 + plaatsing op Bijlage X). Deze wordt met ingang van 1 januari 2010 (na een overgangsperiode waarin op grond van de wet vervolgens nog afbouw van deze toeslag heeft plaatsgevonden) in zijn geheel niet meer geëxporteerd naar de Lidstaten van de EU/EER en Zwitserland.

Vraag 5

Onder welke omstandigheden moeten uitkeringen inzake de toeslagenwet geëxporteerd worden naar Turkije, dat geen lid van de EU is?

Zoals bij antwoord 2 en 3 is toegelicht wordt pas na uitspraak van de Centrale Raad van Beroep duidelijk wat de exacte gevolgen zijn van het arrest Akdas van het Europese Hof van Justitie voor de export van uitkeringen inzake de Toeslagenwet.

Vraag 6

Naar welke verdragslanden (Bosnië-Herzegovina; Brazilië; Canada; Chili; Israël; Kaapverdië; Kosovo; Kroatië; Marokko; Montenegro; Nieuw-Zeeland; Servië; Tunesië; Verenigde Staten; Zuid-Korea) kan de export van toeslagen al worden stopgezet?

Het is het beleid van de Nederlandse regering om bilaterale socialezekerheidsverdragen, op grond waarvan een verplichting bestaat toeslagen te exporteren, aan te passen wanneer dit mogelijk is. Voor zover er sprake is van exportverplichtingen op basis van een bilateraal socialezekerheidsverdrag, zal Nederland dit ter sprake brengen bij de verdragsbesprekingen in verband met de beëindiging van de export van kinderbijslag.
Recent voorbeeld is het verdrag met Tunesië. Met Tunesië is ambtelijk overeenstemming bereikt over aanpassing van het verdrag. De verdragsbesprekingen met Tunesië zullen nog worden voortgezet in verband het beëindigen van de export van kinderbijslag.
Het verdrag met Brazilië wordt voorlopig toegepast. Deze voorlopige toepassing van dit verdrag zal met ingang van 1 januari 2012 worden beëindigd.

Vraag 7

Welke juridische mogelijkheden heeft u om de toeslagen, die bedoeld zijn om aan te vullen tot het Nederlands sociaal minimum, niet langer exporteerbaar te laten zijn, zowel binnen de EU als buiten de EU?

Voor de exporteerbaarheid van de toeslagen binnen de EU zie het antwoord op vraag 4. Voor de exporteerbaarheid van de toeslagen buiten de EU geldt dat die toeslagen geëxporteerd moeten worden indien die verplichting bestaat op grond van een bilateraal socialezekerheidsverdrag. Slechts door aanpassing of opzegging van het bilateraal socialezekerheidsverdrag is het mogelijk om de toeslagen niet langer exporteerbaar te laten zijn.
Indien export van toeslagen geboden is op grond van een associatieovereenkomst of -besluit, is het slechts door een aanpassing of beëindiging daarvan mogelijk om de toeslagen krachtens de Toeslagenwet niet langer exporteerbaar te laten zijn.

Vraag 8

Welke verdere gevolgen heeft deze uitspraak voor de Nederlandse sociale zekerheid?

Het Europese Hof van Justitie heeft in zijn uitspraak de prejudiciële vragen van de Centrale Raad van Beroep beantwoord. Het is nu aan de Centrale Raad van Beroep om – met in achtneming van de antwoorden van het Europese Hof van Justitie op de prejudiciële vragen – uitspraak te doen. Naar aanleiding van de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep zal duidelijk worden wat de gevolgen zijn voor de Nederlandse sociale zekerheid.
Zie ook antwoord 2 en 3.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht dat twee voormalige oppositiekandidaten in Wit-Rusland veroordeeld zijn tot gevangenisstraf wegens deelname aan demonstraties?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het recht om te demonstreren een groot voorrecht is binnen een rechtstaat en dat met dit recht zorgvuldig moet worden omgegaan?

Ja, het recht om te demonstreren is een wezenlijk onderdeel van de rechtsstaat.

Vraag 3

Bent u van mening dat de protesten na de – door onafhankelijke waarnemers als zwaar frauduleus bestempelde – verkiezingen zijn veroorzaakt door deze voormalige presidentskandidaten? Zo, ja waarom? Zo nee, waar ligt volgens u de mogelijke oorzaak?

Ja, maar niet uitsluitend. Voormalige presidentskandidaten Statkevitsj en Uss behoorden tot een groep van Belarussische oppositieleden die heeft opgeroepen en deelgenomen aan een demonstratie die bedoeld was als protest tegen de frauduleuze presidentiële verkiezingen van 19 december 2010. Daarnaast waren er vele andere demonstranten. De demonstratie was officieel niet toegestaan. Deze had een vreedzaam karakter en oppositieleiders hebben de deelnemers opgeroepen zich van geweld te onthouden. In de loop van de demonstratie is door enkele aanwezigen (niet de oppositieleiders) schade toegebracht aan een regeringsgebouw, waarna ordetroepen hard ingrepen, de demonstratie uiteen joegen en honderden deelnemers arresteerden. Volgens meerdere waarnemers zouden de aanvallen op het gebouw zijn uitgegaan van personen die niet tot de oppositie behoren. Deze personen zijn tot op heden niet geïdentificeerd of berecht. Een onafhankelijk onderzoek waartoe internationaal is opgeroepen, heeft niet plaatsgevonden.

Vraag 4

Deelt u de mening dat het een slechte ontwikkeling is dat er landen zijn waarin het recht op demonstratie nog altijd niet is erkend, dan wel dat er overheden zijn die deelnemers aan demonstraties intimideren of straffen of hardhandig ingrijpen tijdens demonstraties?

Ja.

Vraag 5

Bent u bereid de veroordeling van de voormalig presidentskandidaten rechtstreeks en in EU-verband ter sprake te brengen? Zo ja, op welke wijze zult u dit doen? Zo nee, waarom niet?

Ja, ik blijf de veroordeling van voormalige presidentskandidaten en demonstranten in bilaterale contacten en in multilateraal kader (EU, OVSE, Raad van Europa, EBRD) aan de orde brengen.
In de EU blijft Nederland zich inspannen om het strikte huidige EU-sanctiebeleid1 tegen het regime te handhaven en is Nederland voorstander van aanvullende maatregelen, waaronder economische sancties. De leidraad hierbij moet wel zijn dat maatregelen gericht moeten zijn tegen het regime en dat de bevolking niet onnodig moet worden getroffen. Mede op sterk aandringen van Nederland besloot de EU op 20 juni jl. om de lijst van personen tegen wie sancties gelden wederom uit te breiden (voor het eerst ook met bedrijven), een wapenembargo in te stellen op middelen die kunnen worden ingezet voor interne repressie en verdere leningen van het EIB aan het Belarussische regime afhankelijk te maken van verbetering in de mensenrechtensituatie.

Vraag 1

Bent u bekend met het rapport van het VN-Mensenrechtencomité gedateerd op 25 augustus 2009?1

Ja.

Vraag 2

Bent u bekend met het rapport VN- comité voor de uitbanning van rassendiscriminatie van 25 maart 2010?2

Ja.

Vraag 3

Bent u tevens bekend met de openbare brief gericht aan de Permanente Vertegenwoordiger van Nederland te Geneve van 16 december 2010 waarin de speciale rapporteur van het VN-Mensenrechtencomité de Permanente Vertegenwoordiger verzoekt om het rapport van het VN-Mensenrechtencomité onder uw aandacht te brengen? Kunt u aangeven of dit ook is gebeurd?3

Ja, ik ben bekend met deze brief.

Vraag 4

Heeft de Nederlandse regering al geantwoord op de brief van 16 december 2010? Zo ja, kunt u dat antwoord aan de Kamer toezenden? Zo nee, waarom niet?

De regering heeft nog niet geantwoord op deze brief. Beantwoording zal plaatsvinden door zo spoedig mogelijke indiening van de gevraagde tussenrapportage. De verschillende Koninkrijksdelen leggen momenteel de laatste hand aan de tussenrapportage. Naar verwachting kan de definitieve tekst vóór 15 augustus bij het Mensenrechtencomité worden ingediend.

Vraag 5

Heeft de Nederlandse regering inmiddels gehoor gegeven aan het verzoek om binnen een jaar na verzending van het rapport aan te geven op welke wijze Nederland aanbeveling 21 van het rapport VN- comité voor de uitbanning van rassendiscriminatie gaat uitvoeren? Zo ja, kunt u dit aan de Kamer toezenden? Zo nee, waarom niet?

De regering zal uiterlijk 15 juli a.s. gehoor geven aan het verzoek van het VN-comité voor de uitbanning van rassendiscriminatie.

Vraag 6

Deelt u de mening dat het niet tijdig antwoorden op de brieven afkomstig van mensenrechtencomités, en bovendien betrekking hebben op het naleven van de mensenrechten, schadelijk is voor het imago van Nederland op het gebied van mensenrechten? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe gaat u dit verbeteren?

Nederland is zich bewust van het belang van tijdige en accurate nakoming van zijn verdragsverplichtingen. Inmiddels zijn goede procedures afgesproken om vertraging bij de aanlevering van de tussenrapportages te voorkomen.

Vraag 7

Bent u bereid deze vragen te beantwoorden vóór het algemeen overleg over mensenrechten en vrijheid van godsdienst en meningsuiting op 14 juni aanstaande?

Vanwege het noodzakelijke interdepartementale overleg bij de (tussen)rapportages worden de antwoorden op de vragen u helaas pas hierbij toegezonden.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het artikel «Veteranen krijgen deels rechtsgevoel terug»?1

Ja.

Vraag 2

Gaat de heer Weerts op eigen initiatief en kosten Servische veteranen helpen of gebeurt dit op initiatief en kosten van het Veteraneninstituut?

De organisatie Kontakt der Kontinenten voert in het kader van het Matra-programma een project uit in Servië gericht op de integratie van veteranen in de samenleving. Vanwege zijn deskundigheid op dit gebied is de heer Weerts om advies gevraagd. Kosten komen niet ten laste van de begroting van Defensie of het Veteraneninstituut.

Vraag 3

Is de zorg voor Servische veteranen niet een eerste prioriteit van de Servische overheid?

De zorg voor Servische veteranen is in eerste instantie een verantwoordelijkheid van de Servische overheid.

Vraag 4

Geeft het Veteraneninstituut hulp aan buitenlandse veteranen? Zo ja, is er een apart budget voor hulp aan buitenlandse veteranen? Hoeveel geld is met de hulp gemoeid?

Neen.

Vraag 5

Deelt u de mening dat het Veteraneninstituut zich met haar doelstellingen alleen moet richten op Nederlandse veteranen?

Het Veteraneninstituut richt zich op alle Nederlandse militairen die ons land hebben gediend onder oorlogsomstandigheden of tijdens internationale operaties in VN-verband of daarbuiten en inmiddels de dienst hebben verlaten. In het kader van deze doelstelling heeft het Veteraneninstituut internationale contacten voor kennisuitwisseling.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Scheepsbouw bezorgd over concurrentie»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het voor bedrijven van het Nederlandse scheepsbouwcluster belangrijk is tot een internationaal gelijk speelveld te komen? Zo ja, kunt u aangeven welke acties u gaat ondernemen om tot een gelijk speelveld te komen? Zo nee, kunt u aangeven hoe u vindt dat bedrijven moeten omgaan met een prijsdruk en zelfs de onmogelijkheid om te leveren?

Ja. Een gelijk speelveld is van groot belang voor bedrijven in Nederland, dat geldt zeker ook voor de scheepsbouw.
In internationaal verband hecht Nederland er aan om te komen tot afspraken over een level playing field. Er bestaan op dit gebied bijvoorbeeld al jarenlang meningsverschillen tussen Europa en landen als Zuid-Korea en China. Nederland blijft zich hard maken om te komen tot een level playing field. Het is daarom teleurstellend te moeten constateren dat de OESO-onderhandelingen over scheepsbouw zijn stopgezet.
Overigens ben ik van mening dat de scheepsbouw een normale bedrijfstak is. Ik ben daarom geen voorstander van specifieke subsidies voor de scheepsbouw, omdat de ontwikkeling van de sector hier niet bij is gebaat. Nederland heeft dit standpunt altijd bij de Europese Commissie kenbaar gemaakt, er moet immers voor worden gewaakt dat een wedloop aan subsidieconcurrentie ontstaat.
Echter, als het level playing field wordt verstoord en wordt aangetoond dat andere lidstaten subsidie beschikbaar stellen aan hun scheepsbouw, zal de Nederlandse overheid de mogelijkheden bezien om een gelijk speelveld te realiseren. Een voorbeeld hiervan is de Subsidieregeling Innovatieve Zeescheepsbouw, waarvoor in de periode 2007–2010 € 60 miljoen ter beschikking is gesteld. Voor 2011 heb ik deze subsidieregeling verlengd en een budget van € 4,2 miljoen beschikbaar gesteld. Deze regeling valt onder het Europese steunkader voor de scheepsbouw.
Ook op het terrein van de financiering van scheepsnieuwbouw is eerder al een regeling ingevoerd in navolging van bestaande regelingen van andere Europese lidstaten. Het doel hiervan is een level playing field tot stand te brengen. Na eerder gevoerd overleg met banken en sector is een aangepaste garantieregeling eind 2010 door de Europese Commissie goedgekeurd. Op dit moment vindt nog overleg plaats met de Europese Commissie over de hoogte van de risico-opslagen.
Aantoonbare verstoringen van het level playing field binnen Europa worden door mijn departement aangekaart bij de Europese Commissie. In mijn brief aan uw Kamer van 8 juni jl. heb ik het proces inzake de Spaanse Tax Lease en de voortgang van het onderzoek van de Commissie hiernaar nader toegelicht. Tijdens het wetgevingsoverleg op 8 juni jl. heb ik vervolgens aangegeven dat, indien de Commissie niet deze zomer met een besluit komt over de Spaanse Tax Lease constructie, ik de Commissie hierover zal benaderen.

Vraag 3

Bent u van mening dat er subsidies, leningen of garantstellingen in het leven geroepen moeten worden om zo een gelijk speelveld te waarborgen? Zo ja, kunt u aangeven wat de mogelijkheden zijn en welke maatregelen u gaat nemen? Kunt u aangeven wat er eventueel naast ondersteuning op financieringsgebied aan mogelijkheden ligt om in de scheepsbouwsector tot een internationaal gelijk speelveld te komen?

Ja, zie ook mijn antwoord op vraag twee. Indien wordt aangetoond dat het speelveld voor bedrijven wordt verstoord, zal ik bezien wat er nodig is om het gelijke speelveld te waarborgen. De financiële mogelijkheden hiervoor zijn vanwege de beschikbare middelen echter zeer beperkt.
Omdat de Garantieregeling Scheepsnieuwbouwfinanciering het oogmerk heeft kostendekkend te zijn, is hier in principe geen beslag op de beschikbare middelen voorzien. De aangepaste regeling zal in werking treden als het overleg met de Europese Commissie over de te hanteren risico-opslagen is afgerond.
Voorts kan de Nederlandse scheepsbouw natuurlijk gebruik maken van het reguliere instrumentarium in Nederland, waaronder bijvoorbeeld de regeling Tijdelijke Garantie Ondernemingsfinanciering, de Willekeurige Afschrijving, de Werkkapitaaldekking en de Exportfinanciering.
Voorts heeft het kabinet ervoor gekozen om, samen met bedrijfsleven en kennisinstellingen, voor negen topsectoren agenda’s op te stellen. Eén van deze topsectoren is water. Het maritieme cluster maakt hiervan deel uit en is intensief betrokken bij het opstellen van de agenda van deze topsector. Het doel van deze agenda is de internationale concurrentiepositie van de maritieme sector te versterken en kansen te benutten. Ook economische diplomatie maakt meer dan voorheen deel uit van het kabinetsbeleid. Het Nederlandse bedrijfsleven wordt hierdoor ondersteund bij het internationaal ondernemen.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «ETF’s1: het nieuwste gevaar voor de financiële markten»?2

Ja.
Er zijn veel verschillende soorten ETFs. Het onderpand van fysieke ETFs is belegd in (onderdelen van) de te volgen index. Wanneer het niet mogelijk of wenselijk wordt geacht om de onderliggende index als onderpand te gebruiken kan er ander onderpand aangeboden worden, zoals het geval is bij synthetische ETFs.
Wanneer het onderpand de gevolgde index niet weerspiegelt, kan dit tot problemen leiden indien investeerders op grote schaal hun aandelen verkopen, of wanneer de ETF-aanbieder failleert. Investeerders hebben in zulke gevallen immers een claim op het onderpand, wat een significant andere exposure kan opleveren dan gewenst. Daarom is het van belang dat aanbieders van ETFs transparant zijn over de fondsconstructie en dat investeerders begrijpen in welke producten ze investeren en welke risico’s daaraan zijn verbonden.
AFM heeft in 2010 een rapport3 gepubliceerd waarin zij aanbieders heeft gewezen op de belangrijkste kenmerken die in de informatieverstrekking naar voren dienen te komen. Hierin is onder andere opgenomen dat een belegger volledig geïnformeerd dient te worden over de risico’s die aan synthetische ETFs zijn verbonden.

Vraag 2

Wat vindt u van het gegeven dat er geen verplichting is dat het onderpand lijkt op de oorspronkelijke indexbelegging?

Er bestaan veel verschillende soorten trackers of wel ETF´s. Bij synthetische ETF´s hoeft het onderpand niet overeen te komen met de onderliggende index. Het is belangrijk dat de bijhorende risico’s bekend zijn en dat de swap geheel of zelfs overgecollateraliseerd is. Dit betekent dat er meer onderpand is dan er door de belegger is geïnvesteerd.

Vraag 3

Wat vindt u van het gegeven dat een groot aantal trackers niet fysiek belegt in de onderliggende waarde?

Het kan zijn dat banken minder liquide stukken gebruiken als onderpand voor de swap die aan de synthetische ETF ten grondslag ligt. Dit zegt overigens niet dat dergelijk onderpand op geen enkele andere wijze gebruikt kan worden.

Vraag 4

Kunt u bevestigen dat synthetische ETF’s door banken worden gebruikt om geld op te halen met een illiquide onderpand dat op geen enkel andere manier bruikbaar zou zijn? Zo nee, kunt u bevestigen dat dat niet het geval is? Uit welk onderzoek blijkt dat?

Het is uiteraard van belang dat beleggers weten wat een belegging in een ETF inhoudt. Om die reden geven ETFs een prospectus uit waarmee beleggers geïnformeerd worden. De AFM heeft een leidraad gepubliceerd waarin is aangegeven aan welke eisen de overige informatieverstrekking dient te voldoen.

Vraag 5

Vindt u het van belang dat men kan weten waar men uiteindelijk in belegt?

De toenemende complexiteit van ETF’s vergroot het belang van transparantie van de kant van ETF-aanbeiders/ -beheerders en sterke due diligence van investeerders in ETF´s. Duidelijkheid moet bestaan over de replicatiemethode, het onderpandbeheer en het uitlenen van effecten. Beleggers worden door middel van een prospectus geïnformeerd. Beleggers dienen zelf een afweging te maken of ze daarmee voldoende geïnformeerd zijn om een beleggingsbeslissing te nemen. Zie ook het onderzoek van de AFM.

Vraag 6

Heeft de belegger daar voldoende zicht op als het om trackers gaat?

Het feit dat de top-3 ETF-aanbieders een groot deel van de markt in handen heeft, impliceert mogelijk een concentratierisico. Daarnaast kan een hoge marktconcentratie leiden tot inefficiënte prijzen. Tegelijkertijd concurreren ETF-aanbieders wel degelijk op fees.

Vraag 7

Welke consequenties heeft het voor de markt dat er maar een handjevol aanbieders zijn? Welke risico’s gaan daarmee gepaard?

Ja.

Vraag 8

Bent u bekend met het onlangs uitgebrachte rapport van de Financial Stability Board (FSB)3, waarin er voor wordt gewaarschuwd dat de enorme groei van ETF’s de financiële markten mogelijk kan destabiliseren?

Op voorhand is het moeilijk te zeggen wat het effect is van een faillissement van een aanbieder op de waarde van de tracker. Dit hangt onder andere af van het type ETF en de marktomstandigheden waarin de aanbieder failleert. In eerste instantie zal het management van de faillerende aanbieder proberen een nieuwe beheerder te vinden. In een worst case scenario hebben investeerders recht op het onderpand. In het geval van een fysieke ETF bestaat dit uit (een deel van) de stukken van de gevolgde index. Bij een synthetische ETF is dit niet het geval, wat niet wegneemt dat ten minste 90% van de swap door onderpand moet zijn gedekt.
Overigens is de AFM van mening dat er nog steeds ruimte is voor verbetering wat betreft die duidelijkheid. Daarom is in de tweede helft van 2011 een hernieuwd onderzoek van de AFM gepland dat zich mede op de informatieverstrekking over deze risico’s zal richten.

Vraag 9

Is het volgens u nu voldoende duidelijk voor iedere belegger welke consequenties een faillissement van de aanbieder zou hebben voor de waarde van zijn trackers?