Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Minder kaartverkoop door btw-verhoging»?1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw opvatting over de terugval in kaartverkoop, zoals in dit bericht vermeld?

Zoals bij de behandeling van het Belastingplan 2011 door mij is onderkend kan een prijsverhoging van toegangskaarten voor podiumkunsten tot een daling van de vraag leiden. Het kabinet heeft zich toen gebaseerd op het evaluatierapport van het verlaagde btw-tarief op cultuur.2 In dat rapport wordt voor de gehele sector podiumkunsten (gesubsidieerd en ongesubsidieerd) geconcludeerd dat de prijselasticiteit op korte termijn – 0,32 en op lange termijn – 0,37 bedraagt. De Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties (VSCD) schrijft de terugval in de kaartverkoop in zijn geheel toe aan de btw-verhoging. Naast de btw-verhoging zal echter ook de economische conjunctuur en de ontwikkeling van de koopkracht van invloed zijn op de kaartverkoop. Daarnaast blijkt uit gesprekken met culturele instellingen dat de trend van afnemende voorverkoop, en meer losse verkoop, zich doorzet. Aangezien de btw-verhoging nog maar kort geleden – namelijk 1 juli – heeft plaatsgevonden, is het te voorbarig om een gefundeerde uitspraak te doen over de effecten van de btw-verhoging op de omzet voor theaters en schouwburgen.

Vraag 3

Deelt u de mening dat de cultuursector zich coöperatief opstelt door al rekening te houden met de belastingverhoging bij het samenstellen van de programma’s? Zo nee, waarom niet?

De cultuursector reageert op het gedrag van de theaterbezoeker. Dat is een hele professionele, verstandige en zakelijke aanpak.

Vraag 4

Deelt u de mening dat de tegenvallende verkoopcijfers laten zien dat de btw-verhoging, ook voor de staatskas, geen productieve maatregel is? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Hoeveel kost de btw-verhoging de staat indien de kaartverkoop op dit lage niveau blijft?

De geraamde btw-opbrengst is verwerkt in het budgettair beeld. Bij afwijkende realisaties als gevolg van de omzetontwikkeling bij de podiumkunsten is het voor de belastingopbrengst de vraag waar de lagere uitgaven aan podiumkunsten dan aan worden besteed.

Vraag 6

Bent u bereid om de verhoging van het btw-tarief zo snel mogelijk terug te draaien, gezien de negatieve werking van deze maatregel? Zo nee, waarom niet?

Het kabinet ziet geen aanleiding om de besluitvorming, die met instemming van een meerderheid van uw Kamer tot stand is gekomen, terug te draaien.
Zoals toegezegd tijdens de behandeling van het Belastingplan 2011 in de Eerste Kamer, zullen de ontwikkelingen in de podiumkunstensector gemonitord worden. De maatregel is pas kort van kracht zodat thans hierin nog geen afdoende inzicht bestaat.

Vraag 1

Kunt u bevestigen dat theaters en schouwburgen voor het komende seizoen in de voorverkoop 18% minder omzet hebben behaald dan in de voorgaande jaren?

De enige gegevens die voor theaters en schouwburgen voorhanden zijn, zijn die van de belangenorganisatie voor de podia, de Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties (VSCD).

Vraag 2

Onderschrijft u de mening van theaters en schouwburgen dat deze daling wordt veroorzaakt door de btw-verhoging op podiumkunsten? Zo nee, wat veroorzaakt volgens u deze sterke omzetdaling?

Zoals bij de behandeling van het Belastingplan 2011 door mij is onderkend kan een prijsverhoging van toegangskaarten voor podiumkunsten tot een daling van de vraag leiden. Het kabinet heeft zich toen gebaseerd op het evaluatierapport van het verlaagde btw-tarief op cultuur.1 In dat rapport wordt voor de gehele sector podiumkunsten (gesubsidieerd en ongesubsidieerd) geconcludeerd dat de prijselasticiteit op korte termijn – 0,32 en op lange termijn – 0,37 bedraagt. Naast de btw-verhoging zal ook de economische conjunctuur en de ontwikkeling van de koopkracht van invloed zijn op de kaartverkoop. Daarnaast blijkt uit gesprekken met culturele instellingen dat de trend van afnemende voorverkoop, en meer losse verkoop, zich doorzet. Aangezien de btw-verhoging nog maar kort geleden – namelijk 1 juli – heeft plaatsgevonden, is het te voorbarig om een gefundeerde uitspraak te doen over de effecten van de btw-verhoging op de omzet voor theaters en schouwburgen.

Vraag 3

Kunt u aangeven wat de daling van de verkoop van kaarten betekent voor het aanbod van podiumkunsten in de Nederlandse theaters en schouwburgen?

Als vanuit de consument de vraag afneemt bestaat de mogelijkheid dat de omvang van het aanbod hierop reageert. Deze reactie kan verschillende vormen aannemen, bijvoorbeeld het verdwijnen van bestaand aanbod en het ontstaan van nieuw aanbod. Exacte relaties zijn niet bekend.

Vraag 4

Is het volgens u mogelijk dat het aantal aangeboden voorstellingen door de btw-verhoging nog verder daalt dan de inkrimping met 9% waar nu al sprake van is?

Dat valt niet te voorspellen. Er zijn vele factoren van invloed op het consumentengedrag: crisis, btw, soort aanbod etc.

Vraag 5

Wat betekent de geconstateerde omzetdaling voor theaters en schouwburgen voor de ingecalculeerde opbrengsten voor de overheid van de btw-verhoging als we ervan uitgaan dat deze voor het hele jaar geldt?

Het kabinet ziet geen aanleiding om de besluitvorming, die met instemming van een meerderheid van uw Kamer tot stand is gekomen, terug te draaien.
Zoals toegezegd tijdens de behandeling van het Belastingplan 2011 in de Eerste Kamer, zullen de ontwikkelingen in de podiumkunstensector gemonitord worden. De maatregel is pas kort van kracht zodat thans hierin nog geen afdoende inzicht bestaat.

Vraag 6

Bent u bereid bij een negatief saldo voor de overheid de maatregel te herzien en de btw-verhoging in 2012 terug te draaien?

Vraag 1

Wat is uw oordeel over het artikel «Museum wil collectie afstoten»?1

Het artikel heeft mijn aandacht getrokken.
In beginsel zie ik voor mij geen rol, immers het uitgangspunt van de Wet tot behoud van cultuurbezit is, dat collecties in publiek bezit in goede handen zijn, en geen bescherming van het rijk behoeven.

Vraag 2

Deelt u de zorgen van de volkenkundige musea over het plan van het Wereldmuseum te Rotterdam, om onder meer de Afrika-collectie te verkopen met een mogelijke opbrengst van 60 miljoen euro?

Ik begrijp de verontrusting van de volkenkundige musea.
In dit stadium deel ik hun zorgen echter niet. Ik ga ervan uit dat de Gemeente Rotterdam zijn verantwoordelijkheid neemt jegens schenkers en publiek, rekening houdt met gevoelige herkomstvraagstukken en zich inzet voor het behoud van de Rotterdamse collecties, ook voor toekomstige generaties.

Vraag 3

Hoe oordeelt u over de bewering van de museumdirecteur dat dit plan voortkomt uit de bezuinigingen op cultuur en de eigen inkomenseis?

Ik waardeer het als instellingen die afhankelijk zijn van overheidssubsidies zich inspannen om die afhankelijkheid te verkleinen. Daarbij moet de balans tussen ondernemerschap en de publieke verantwoordelijkheid voor beheer en behoud van een collectie steeds opnieuw worden onderzocht, waarbij het ondernemerschap vanzelfsprekend meer zal worden uitgedaagd bij teruglopende overheidssubsidies. In het rijksbeleid wordt het erfgoed relatief ontzien bij bezuinigingen. Toch tracht ik ook musea tot ondernemerschap te prikkelen door een – in mijn ogen heel redelijke – eigen inkomsteneis te stellen. In 2012 en volgende jaren zal bekend worden wat het resultaat is van deze beleidswijziging. Deze eis richt zich overigens tot de door het rijk gesubsidieerde musea; het Wereldmuseum behoort daar niet toe en valt onder het beleid van de Gemeente Rotterdam.

Vraag 4

Is dit plan in overeenstemming met de ethische code van de musea, de LAMO (Leidraad voor Afstoting van Museale Objecten)? Zo ja, worden de objecten in eerste instantie voor (bijna) niets aan andere musea aangeboden en komt de opbrengst ten goede van de collectie? Zo nee, wat gaat u hiertegen ondernemen?

De ethische ICOM-code en de LAMO zijn instrumenten van zelfregulering, waaraan musea als beheerders van collecties zich gebonden achten en die zij zelf onderhouden. Ik ga ervan uit dat gemeenten, provincies en rijksoverheidsorganen de musea die hun collecties beheren in staat stellen die codes na te leven en zelf die codes als kader hanteren bij het verlenen van volmachten om voorwerpen af te stoten. Ik doe dat als het gaat om de rijkscollectie waarvoor ik verantwoordelijk ben.
De beoordeling van de vraag of een voorstel van het Wereldmuseum binnen deze codes past ligt bij de Gemeente Rotterdam. Er is contact met de Gemeente Rotterdam. Rotterdam geeft aan nog geen concrete voorstellen ter besluitvorming te hebben ontvangen.

Vraag 5

Is het volgens u ethisch verantwoord dat een deel van de collectie mogelijk aan particulieren wordt verkocht, terwijl de stukken publiek bezit zijn? Hoe verhoudt zich dit tot de zorgplicht van musea voor het cultureel erfgoed?

Noch de ethische ICOM-code noch de LAMO sluiten uit dat voorwerpen uit een collectie uiteindelijk, na een grondige afweging aan particulieren worden verkocht. De zorgplicht betreft niet alleen de musea, doch ook de eigenaren van de collecties, die het beheer in handen hebben gegeven van museale instellingen. Ik ga ervan uit dat alle betrokkenen in beginsel handelen met in acht name van de ethische code en de LAMO.

Vraag 6

Deelt u de mening dat dit plan het imago van de overheid als betrouwbare beheerder van collecties zal schaden? Kunt u zich voorstellen dat mensen in de toekomst minder snel hun kunstobjecten aan musea zullen schenken als deze net zo makkelijk weer verkocht worden?2

Vraag 7

Hoe gaat u voorkomen dat ook andere musea zeer gewaardeerde delen van hun collecties gaan verkopen?

Ik vertrouw op de zelfregulering van de musea, door middel van de ethische code en de LAMO. Ook heb ik vertrouwen in mijn bestuurlijke partners op gemeentelijk en provinciaal niveau bij hun besluiten over het afstoten van collecties of collectieonderdelen.

Vraag 8

Bent u bereid in gesprek te gaan met de gemeente Rotterdam, met als inzet dat de collectie van het Wereldmuseum behouden blijft? Zo nee, waarom niet?

Ik heb naar aanleiding van het bewuste krantenartikel al gesproken met de verantwoordelijke wethouder in Rotterdam. Zij heeft mij geïnformeerd over hetgeen de Volkskrant berichtte, en aangegeven dat er nog geen concreet voorstel voor besluitvorming door het Wereldmuseum is ingediend.

Vraag 9

Gaat u het beleid omtrent afstoting van museale objecten aanscherpen, opdat deze wijze van verkoop in de toekomst wordt voorkomen? Zo nee, waarom niet?

Het beleid van afstoten van museale objecten zoals neergelegd in de ethische ICOM-code en de LAMO beschouw ik in de eerste plaats als een overigens zeer gewaardeerd instrument van zelfregulering. Waar het veld, en daarmee bedoel ik zowel de museale instellingen als de collectie-eigenaars achter de museale instellingen, zichzelf reguleren acht ik overheidsregulering overbodig. Ik volg de ontwikkelingen die het veld op dit punt ontplooit op de voet.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Come-back van Tienertoer»?1

Ja, ik heb kennisgenomen van diverse mediaberichten over de terugkeer van de Tienertoer.

Vraag 2

Wat vindt u van het initiatief van de Culturele Jongeren Pas (CJP) om deze zomer een proef te doen met de Tienertoer?

Ik vind het positief dat CJP het initiatief heeft genomen om, in het licht van de jarenlange samenwerking met NS, de Tienertoer nieuw leven in te blazen. Het gaat deze zomer om een proef. CJP en NS zullen monitoren of het initiatief aanslaat en op basis daarvan bekijken of en op welke manier de Tienertoer definitief terugkomt.

Vraag 3

Wat vindt u van de hernieuwde doelstelling van de Tienertoer, namelijk om jongeren te verleiden meer culturele activiteiten te ondernemen?

Ik sta hier positief tegenover. Deze doelstelling past immers in het beleid van dit kabinet, zoals vastgelegd in het Regeerakkoord: «De overheid schept condities op het gebied van kunst en cultuur die de kwaliteit verhogen en de toegankelijkheid waarborgen. (...) Het kabinet wil meer ruimte geven aan de samenleving en het particulier initiatief en de overheidsbemoeienis beperken. Kunst en cultuur zijn tenslotte ook van en voor de samenleving.»

Vraag 4

Deelt u de mening dat dit initiatief van de CJP door de scherpe prijs (33 euro voor drie dagen onbeperkt reizen) veel jongeren kan verleiden tot het ondernemen van culturele activiteiten, Nederland te verkennen en jongeren laat kennis maken met het openbaar vervoer?

Net als CJP en NS zal ik met belangstelling volgen of dit initiatief aanslaat.

Vraag 5

Deelt u de mening dat dit een prachtig initiatief is, wat zeer nieuwsgierig maakt naar de uitkomsten van de proef?

Zie mijn antwoorden op de vragen 2 en 4.

Vraag 6

Bent u bereid de uitkomsten van deze proef te betrekken bij de discussie rond de toekomst van de Cultuurkaart voor jongeren?

In het Regeerakkoord heeft het kabinet aangekondigd dat (de overheidssubsidie voor) de Cultuurkaart wordt geschrapt. Het aanstaande schooljaar is het laatste waarin de Cultuurkaart in de huidige vorm zal bestaan. Als er maatschappelijke en/of particuliere initiatieven zijn om de Cultuurkaart en/of de Tienertoer in de toekomst voort te zetten, dan staat het kabinet daar positief tegenover.

Vraag 1

Bent u op de hoogte van de op 12 juli 2011 in het parlement van Hongarije aangenomen wet inzake het recht op gewetensvrijheid en godsdienst en over de status van kerkgenootschappen?

Ja.

Vraag 2

Bent u bekend met het feit dat er op dit moment 362 geregistreerde kerkgenootschappen in Hongarije functioneren?

Ja.

Vraag 3

Wat is uw oordeel over de gevolgen van deze wet, die op 1 januari 2012 ingaat en die ertoe leidt dat slechts 14 specifiek in de wet genoemde kerkgenootschappen zich niet behoeven te registreren en dat derhalve 348 kerkgenootschappen gederegistreerd dreigen te raken?

Ik stel voorop dat een registratieregeling voor kerkgenootschappen als zodanig niet ongebruikelijk is en niet bij voorbaat strijdig hoeft te zijn met enige internationaalrechtelijke norm. De zorg over de verenigbaarheid van de Hongaarse wet op kerkgenootschappen met de mensenrechtelijke verplichtingen van Hongarije die uit uw vragen spreekt is niettemin ook de mijne. De wet kan op gespannen voet staan met verplichtingen onder het EVRM (Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden), waarbij met name de vrijheid van godsdienst (artikel 9 EVRM), het verbod van discriminatie (artikel 14 EVRM) en het recht op een effectief rechtsmiddel (artikel 13 EVRM) in het geding zijn. Een relatie tussen het onderhavige onderwerp en toekomstige toetreding van de EU tot het EVRM zie ik niet.

Vraag 4

Hoe beoordeelt u het feit dat onder de 14 als kerkgenootschap erkende organisaties geen enkele moslim-, boedhistische, bahaï of progressief joodse organisatie valt?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Hoe beoordeelt u dat voor herregistratie een kostbare en tijdrovende administratieve procedure moet worden gestart? Hoe beoordeelt u daarnaast dat bij herregistratie niet onafhankelijke experts worden ingeschakeld, maar dat herregistratie slechts mogelijk is wanneer een tweederde meerderheid van het Hongaarse parlement daartoe besluit?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 6

Hoe beoordeelt u het feit dat tegen besluiten op grond van deze wet geen beroep mogelijk is?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 7

Deelt u de mening dat deze wet in Hongarije een vorm van aantasting van godsdienstvrijheid introduceert die zowel in strijd is met internationale verdragen, zoals artikel 9 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM), als met uitspraken betreffende weigering tot registratie als kerkgenootschap van het Mensenrechtenhof in Straatsburg?1

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 8

Deelt u de mening dat artikel 17 van het Verdrag van Lissabon2 niet zo mag worden geïnterpreteerd dat lidstaten de vrijheid van godsdienst en het verbod op discriminatie op grond van godsdienst ondermijnen? Deelt u tevens de mening dat vrijheid van godsdienst en gelijkheid van burgers tot de kernelementen van een democratische rechtsstaat behoren, zoals ook wordt geëist van kandidaat-lidstaten onder de Kopenhagen-criteria? Deelt u daarnaast de mening dat deze normen ook gehanteerd moeten worden voor bestaande lidstaten? Zo nee, waarom niet?

Ik ben het met u eens dat vrijheid van godsdienst en levensovertuiging en gelijkheid van burgers tot de kernwaarden behoren waarop de Europese Unie berust. Dit is neergelegd in artikel 2 van het EU-verdrag. De lidstaten van de EU delen deze waarden, en ook iedere kandidaat-lidstaat dient zich hieraan te verbinden, zoals is bepaald in artikel 49 EU-verdrag.

Vraag 9

Deelt u de zorg dat deze maatregel, die fiscale voordelen voorziet voor erkende kerken, in combinatie met de maatregel waarbij een groot aantal openbare scholen via een subsidieregeling over zullen gaan in handen van één kerk mogelijk kan leiden tot een situatie waarbij vrijheid van godsdienst de facto niet meer uitgeoefend kan worden? Hoe beoordeelt u deze situatie?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 10

Deelt u de mening dat de Hongaarse wet een strijdigheid inhoudt met art. 10 van het Handvest voor de Grondrechten van de Europese Unie? Zo nee, waarom niet?

Volgens artikel 51, lid 1 van het Handvest van de Grondrechten van de EU is dit Handvest van toepassing wanneer de lidstaten het recht van de Unie ten uitvoer brengen. Ik zie vooralsnog geen aanknopingspunt om aan te nemen dat deze Hongaarse wet het recht van de Unie ten uitvoer brengt. Het Handvest voor de Grondrechten van de Europese Unie is daarom niet van toepassing op de betreffende wet.

Vraag 11

Deelt u de mening dat artikel 9 van het EVRM de vrijheid van godsdienst beschermt? Hoe verhoudt de voorliggende maatregel zich tot de toekomstige toetreding van de EU tot het EVRM?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 12

Bent u bereid zowel bilateraal alsook in EU-verband concrete stappen te ondernemen om te voorkomen dat deze wet per 1 januari 2012 in werking treedt? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke stappen gaat u ondernemen? Hoe verhouden deze zich tot de door u in uw brief «Verantwoordelijk voor vrijheid» benoemde prioriteiten betreffende het beschermen van de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging?3

Door de ambassade is in een gesprek met de voorzitter van de parlementaire commissie voor mensenrechten, minderheden, civiele en religieuze zaken van het Hongaarse parlement, tevens geestelijk vader van de wet, op 19 augustus jl. gewezen op de spanning tussen de betreffende wet en het EVRM, waarvan door Hongaarse gesprekspartner goed nota is genomen. De Hongaarse wetgeving inzake kerkgenootschappen wordt nauwlettend gevolgd door de Raad van Europa en de Venetië-Commissie, een adviserend orgaan van de Raad van Europa voor wetgevingszaken.

Vraag 13

Deelt u de zorg dat vergelijkbare beperking van de vrijheid van godsdienst en discriminatie op grond van godsdienst zich in diverse EU-lidstaten voordoen? Deelt u tevens de mening dat de Europese Commissie er op toe dient te zien dat de kernwaarden zoals, vastgelegd, dienen te worden gerespecteerd? Zo nee, waarom niet? Zo ja, op welke wijze spant u zich in om in Europees verband de godsdienstvrijheid te waarborgen?

De verplichting om de waarden van de Europese Unie te eerbiedigen rust in de eerste plaats op de lidstaat zelf. De sanctionering van de schending van de waarden van de Europese Unie is geregeld in artikel 7 EU-verdrag.

Vraag 1

Kunt u aangeven hoeveel rijksmonumenten er in iedere CBS-categorie vallen?

Het aantal rijksmonumenten per CBS-categorie staat in onderstaande tabel (tabel 1). In deze tabel is de telmethode gehanteerd waarbij per categorie ieder monumentnummer afzonderlijk is meegenomen. In totaal zijn er 62 972 rijksmonumenten. Als ieder complex (een complex bevat meerdere monumentnummers) als één rijksmonument wordt geteld zijn er ruim 52 000 rijksmonumenten.
De gestelde vragen hebben betrekking op de subsidiëring van de rijksmonumenten. De subsidie wordt per monumentnummer (of zelfstandige bouwkundige eenheid) aangevraagd en daarom is onderstaande telling gehanteerd.
Voor archeologische monumenten bestaat geen CBS-categorie. Deze zijn wel in de tabel opgenomen.
CBS-categorie
Totaal
Horeca-instellingen
209
Liefdadigheidsinstellingen
449
Losse objecten, e.d.
5 552
Openbare gebouwen
1993
Verdedigingswerken
1 492
Weg- en waterwerken
1 093
Kastelen, landhuizen, e.d.
1 020
Molens
1 277
Kerkelijke gebouwen
4 179
Kerk-onderdelen/ -objecten
199
Agrarische gebouwen
7 566
Delen van gebouwen en woonhuizen.
188
Gebouwen, woonhuizen
36 337
Totaal aantal rijksmonumenten in CBS-categorieën
61 554
Archeologie (geen CBS categorie)
1 418
Eindtotaal
62 972

Vraag 2

Kunt u aangeven hoeveel groene rijksmonumenten er zijn?

Er zijn ongeveer 1300 «groene rijksmonumenten». Deze zijn niet als zodanig herkenbaar in tabel 1, omdat ze in verschillende CBS-categorieën voorkomen, of niet aan een CBS-categorie zijn toebedeeld. Het overgrote deel van de groene monumenten behoort tot één van de CBS-categorieën kastelen en landhuizen, losse objecten, (delen van) gebouwen/woonhuizen of verdedigingswerken. Onderstaande tabel (tabel 2) geeft inzicht in de verdeling van de groenmonumenten.
Omschrijving
Totaal
Stadsparken, stadstuinen, hofjestuinen
90
Boerentuinen, boerenerven
86
Groenaanleg bij kerkelijke gebouwen, pastorietuinen
70
Tuinen bij ziekenhuizen
21
Villatuinen
99
Begraafplaatsen
115
Groenaanleg op aardwerken
98
Overige groenaanleg (w.o. ca. 600 groenaanleg bij kastelen, landhuizen en buitenplaatsen)
ca. 700
Totaal
ca. 1 300

Vraag 3

Kunt u aangeven hoeveel rijksmonumenten, in iedere CBS-categorie in aanmerking komen voor subsidiëring in het kader van het Brim?1

Onderstaande tabel (tabel 3) laat zien hoeveel rijksmonumenten per CBS-categorie in aanmerking kunnen komen voor subsidiëring op grond van het Brim. Hierbij moet worden opgemerkt dat het Brim al vanaf de inwerkingtreding in 2006 een andere indeling in categorieën kent. Van 2006 tot en met 2010 kende het Brim 5 categorieën rijksmonumenten en was het voor eigenaren van archeologische rijksmonumenten niet mogelijk een Brim-subsidie aan te vragen. Met het Brim 2011 is de indeling in categorieën vereenvoudigd tot drie, en kunnen archeologische monumenten wel voor Brim-subsidie in aanmerking komen. Woonhuizen komen in principe niet in aanmerking voor subsidie, behalve wanneer zij eigendom zijn van een aangewezen organisaties voor monumentenbehoud (AOM’s, bijvoorbeeld Stadsherstelorganisaties), of van lagere overheden. Voor woonhuizen bestaat namelijk de mogelijkheid van fiscale aftrek en/of een restauratiefondshypotheek. Van de ruim 36 500 woonhuizen kan voor ongeveer 35 000 woonhuizen geen Brim-subsidie worden aangevraagd. Voor de categorieën kerkgebouwen en overige monumenten (Brim 2011) kan iedere eigenaar subsidie aanvragen.
Tabel 3: CBS-categorieën en Brim-categorieën

Vraag 4

Kunt u aangeven hoeveel groene monumenten in aanmerking komen voor subsidiering in het kader van het Brim?

Alle groene rijksmonumenten komen in aanmerking voor subsidie op basis van het Brim.

Vraag 5

Kunt u aangeven hoeveel rijksmonumenten in iedere CBS-categorie in de jaren 2006 tot en met 2011 daadwerkelijk subsidie in het kader van het Brim hebben aangevraagd?

Zoals in vraag 3 is toegelicht, hanteert het Brim geen CBS-categorieën maar een vereenvoudigde indeling. Deze vraag wordt beantwoord conform de indeling in Brim-categorieën. (2010: 5 categorieën; 2011: 3 categorieën).
Het aantal rijksmonumenten dat subsidie heeft aangevraagd is per Brim-categorie opgenomen in onderstaande tabel (tabel 4). Voor de duidelijkheid is de categorie overige monumenten voor 2011 opgesplitst in archeologische, gebouwde en groene monumenten.
Brim categorie
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Totaal
Kerkgebouwen

Vraag 6

Kunt u aangeven hoeveel groene monumenten in de jaren 2010 en 2011 daadwerkelijk subsidie in het kader van het Brim hebben aangevraagd?

In 2010 is voor 107 groene monumenten subsidie aangevraagd. De aanvragen voor groene monumenten die in 2010 zijn ingediend blijken niet direct uit de tabel 4. Deze maken onderdeel uit van de categorieën: kastelen, buitenplaatsen en landhuizen (46) en overige beschermde monumenten (61). In 2011 is voor 228 groene monumenten een aanvraag voor Brim-subsidie ingediend.

Vraag 7

Kunt u aangeven welk bedrag voor iedere CBS categorie met de hierboven gevraagde subsidie gemoeid was?

In de jaren 2006 t/m 2009 was er niet of nauwelijks sprake van overvraag, waardoor het gevraagde bedrag weinig verschilt van toegekende subsidies. Tot en met 2010 was er nog sprake van 5 categorieën, terwijl vanaf 2011 sprake is van 3 categorieën. De categorie overige monumenten is daarbij voor de duidelijkheid opgesplitst in archeologische, gebouwde en groene monumenten.
Bij de afgewezen aanvragen zijn de subsidiabele kosten niet berekend, waardoor de subsidiebedragen niet exact kunnen worden aangegeven. Uitgegaan is van het gemiddelde percentage (80%) subsidiabele kosten van alle aanvragen. Dit is opgenomen in onderstaande tabel (tabel 5).
Categorie
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Eindtotaal
Kerkgebouwen
–
29 347
54 805
46 166 718
103 184 451
171 798 263
321 233 584
Kastelen, buitenplaatsen en landhuizen
14 313 763
4 718 243
3 698 682
3 982 116
8 389 080
35 101 884
Molens en gemalen
19 838 160
3 153 143
1 564 970
670 284
1 480 753
26 707 310
Overige beschermde monumenten
330 149
6 283 606
16 258 335
14 276 747
18 957 172
56 106 009
Woonhuizen en boerderijen zonder agrarische functie
12 000
7 159 423
3 532 331
2 897 650
721 422
14 322 826
Overig (archeologie)
528 475
528 475
Overig (gebouwd)
53 542 957
53 542 957
Overig (groen)
25 327 279
25 327 279
Woonhuizen
16 697 320
16 697 320
Eindtotaal
34 494 072
21 343 762
25 109 123
67 993 515
132 732 878
267 894 294
549 567 644

Vraag 8

Kunt u aangeven welk bedrag voor de groene monumenten met de hierboven gevraagde subsidie gemoeid was?

In 2010 is voor groene monumenten ca. € 13 miljoen subsidie aangevraagd en in 2011 ca. € 25 miljoen.

Vraag 9

Kunt u aangeven hoeveel subsidie per categorie is toegekend (aantallen zowel als bedragen)?

De in de jaren 2006 tot en met 2011 per categorie toegekende subsidies zijn opgenomen in onderstaande tabel (tabel 6).
Categorie
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Eindtotaal
Kerkgebouwen
35 587 326
55 043 391
43 496 063
134 126 780
Kastelen, buitenplaatsen en landhuizen
13 848 622
4 199 662
3 557 093
2 697 236
3 926 908
28 229 521
Molens en gemalen
19 408 396
3 004 989
1 337 629
610 284
1 157 062
25 518 360
Overige beschermde monumenten
214 776
5 151 722
13 629 681
8 669 514
8 711 223
36 376 916
Woonhuizen en boerderijen zonder agrarische functie
6 985 956
3 414 831
1 192 376
268 750
11 861 913
Overig (archeologie)
171 130
171 130
Overig (gebouwd)
9 028 203
9 028 203
Overig (groen)
4 219 914
4 219 914
Woonhuizen
317 273
317 273
Eindtotaal
33 471 794
19 342 329
21 939 234
48 756 736
69 107 334
57 232 583
249 850 010

Vraag 10

Kunt u aangeven hoeveel subsidie aan de groene monumenten is toegekend (aantallen zowel als bedragen)?

In 2010 is aan 23 groene monumenten in totaal voor een bedrag van € 4 754 455 subsidie toegekend. In 2011 is dit voor 39 groene monumenten in totaal voor een bedrag van € 4 219 914 subsidie toegekend.

Vraag 11

Kunt u aangeven wat de gevolgen zijn voor de monumenten waarvan de subsidieaanvraag is afgewezen? Betekent dit uitstel van onderhoud? Zo ja, wat is daarvan de gevolgschade?

De gevolgen van afwijzing van verzoeken om subsidie zijn divers van aard. Gebouwde monumenten, die in goede staat verkeren, kunnen één jaar uitstel van onderhoud zonder al te grote gevolgen verdragen. Van deze categorie is de afgelopen decennia voldoende kennis opgebouwd. Groene rijksmonumenten kunnen pas sinds 2010 van het Brim gebruik maken. Vóór 2010 kregen alleen de 160 bij de Stichting Particuliere Historische Buitenplaatsen (Stichting PHB) aangesloten buitenplaatsen via een regeling van het toenmalige ministerie van LNV een ondersteuning in het onderhoud van groen.
De 400 niet bij de Stichting PHB aangesloten buitenplaatsen, de parkaanleg op vestingwerken, de begraafplaatsen en ander groen hadden vóór 2010 geen subsidiemogelijkheid.
Om het effect te kunnen beoordelen van eventueel uitstel van onderhoud in relatie tot een afwijzende beschikking is nog nader onderzoek nodig.

Vraag 12

Kunt u aangeven wat de (verwachte) onderuitputting van het budget is doordat toegekende subsidies niet volledig worden benut? Is het mogelijk daar al een schatting per categorie van te maken?

De eerste zesjaren-subsidies zijn in 2006 verstrekt voor de periode 2007–2012. Pas in 2013, bij de indiening van de verantwoording ná het zesde jaar, kan worden beoordeeld of en in welke mate sprake is van onderuitputting.
Maandelijks wordt gemonitord in welke mate door eigenaren gedeclareerd wordt. Op dit moment bedraagt de bevoorschotting op de (van 2006 tot 2010) verstrekte Brim-subsidies 75% van de begrote bevoorschotting. Dit is in overeenstemming met de planperiode 2007–2012 waarvan op dit moment ook ca. 75% is verstreken (4,5 jaar van de 6 jaar). Op dit moment is dan ook nog geen sprake van te verwachten onderuitputting.

Vraag 13

Kunt u aangeven wat per categorie de jaarlijkse instandhoudingbehoefte is?

De jaarlijkse instandhoudingsbehoefte binnen categorieën verschilt door bijvoorbeeld de staat of de grootte van het monument, of een specifiek onderdeel daarvan.
Bij de start van het Brim in 2006 is voor het berekenen van de onderhoudsbehoefte uitgegaan van gemiddelde bedragen, die op basis van de daarvoor geldende onderhoudsregelingen werden toegekend. Uit onderstaande tabel (tabel 7) wordt duidelijk wat de instandhoudingsbehoefte én restauratiebehoefte per categorie is over een periode van 10 jaar.
De instandhoudingsbehoefte per categorie is af te leiden uit de kolommen A en B. Er is voor gekozen om in onderstaande tabel naast de instandhoudingsbehoefte ook de restauratiebehoefte (kolom C) te vermelden, omdat ook deze kosten moeten worden gemaakt om 90% van het monumentenbestand in redelijke tot goede staat te houden.
Categorie
onderhoud
partieel herstel
restauratie
herstel behoefte
aantal
totaal
A
B
C
A+B+C
D
A+B+C x D
Kerken
8 000
38 100
121 900
168 000
4 387
€ 737 016 000
Woningen
1 500
5 200
11 200
17 900
36 322
€ 650 163 800
Boerderijen
2 600
13 400
45 400
61 400
7 495
€ 460 193 000
Molens
2 900
10 700
37 500
51 100
1 268
€ 64 794 800
Kastelen, buitenpl.
8 600
37 100
70 200
115 900
998
€ 115 668 200
Losse objecten
1 500
10 800
24 500
36 800
2 329
€ 85 707 200
Overig
3 800
20 000
35 600
59 400
4 819
€ 286 248 600
Totaal

Vraag 14

Kunt u aangeven wat de jaarlijkse instandhoudingbehoefte voor de groene monumenten is?

De instandhoudingsbehoefte voor groene monumenten is niet becijferd. In de eerste twee jaar dat groene monumenten in aanmerking komen voor Brim subsidie is voor ruim € 50 miljoen subsidie gevraagd. Vermoedelijk is hier sprake van een piek in aanvragen vanwege de openstelling van het Brim. De eigenaren van groene monumenten wachtten al vanaf 2006 op die openstelling. Pas na enkele jaren kan worden vastgesteld wat in de toekomst de gemiddelde behoefte aan instandhoudingssubsidie is.

Vraag 15

Kunt u aangeven wat per categorie de restauratiebehoefte is en wat de restauratieachterstand?

In 2006 is een groot onderzoek gedaan naar het percentage rijksmonumenten in slechte staat (Tweede Kamer, vergaderjaar 2006–2007, 30 800 VIII, nr. 65). Uit dat onderzoek kwam naar voren dat in de categorieën kerken, woonhuizen, molens en kastelen minder dan 10% van de monumenten nog restauratie nodig heeft. Andere categorieën zoals agrarische gebouwen, weg- en waterwerken en verdedigingswerken hebben relatief veel objecten die in slechte staat verkeren. In de periode 2007–2010 (dus na het onderzoek uit 2006) zijn bijna 3 000 restauraties uitgevoerd of nog aan de gang.
Sinds kort staat de Monitor inzake de staat van het gebouwd erfgoed 2010 op de website van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Hieruit blijkt dat 91% van het casco van de rijksmonumenten met een abonnement op de Monumentenwacht in redelijk tot goede staat is. Uit een steekproef onder niet-abonnees komt een iets lager percentage. Ook geeft de monitor aan dat net als in 2006 kerken, molens, woonhuizen er relatief goed bij staan. In de categorieën verdedigingswerken (24%), weg- en waterwerken (12%) en agrarische gebouwen (15%) is de grootste restauratiebehoefte. In totaal verkeert op dit moment in Nederland 90% van de rijksmonumenten in goede staat, voor 10% is nog een restauratie nodig op termijn. Dat zijn ongeveer 6 000 historische gebouwen of andere objecten. De kosten om al die 6 000 monumenten in goede staat te brengen is ongeveer 2,4 miljard. Dat is niet een stabiele groep monumenten. Jaarlijks komen door allerlei oorzaken monumenten weer in slechte staat (calamiteiten, faillissementen). Er blijft dus een voortdurende noodzaak om monumenten te restaureren. De bijdrage van het rijk voor de restauraties komt uit het restauratiebudget zoals in de beleidsbrief modernisering monumentenzorg is opgenomen.

Vraag 16

Kunt u aangeven wat voor de groene monumenten de restauratiebehoefte is en wat de restauratieachterstand?

Een totaal onderzoek naar de staat van groene monumenten heeft nog niet plaatsgevonden, omdat deze vóór 2010 niet gesubsidieerd werden. Wel is in 2005 door het VSB-fonds een deelonderzoek gedaan naar de historische buitenplaatsen. Op basis van een steekproef is toen becijferd dat de restauratiebehoefte in die sector € 160 miljoen bedraagt (Kamerstukken 32 123 VIII, vergaderjaar 2009–2010, nr. 175) . Dit is de investeringsbehoefte en niet de hoeveelheid subsidie die nodig is. Via de erfgoedmonitor wordt in de toekomst wel een steeds beter inzicht gekregen in de staat waarin deze monumenten verkeren.

Vraag 17

Klopt het dat in de toelichting bij het Brim 2011,2 staat dat «de totale administratieve lasten voor de burger komen op 15 418 uur en € 208 093 aan kosten»? Komt dit, gelet op de 2200 aanvragen in 2011, neer op gemiddeld 7 uur en € 94,59 per aanvraag? Komt deze schatting overeen met de ervaringen in het veld? Of wordt met de hier berekende administratieve lasten alleen de fysieke indiening van de aanvraag bedoeld, die volgens de regeling van 15 januari tot en met 31 augustus 2011 kan worden ingediend?

De berekening van de totale administratieve lasten voor de burger is gebaseerd op een verwachting van 1000 aanvragen om subsidie. Eén aanvraag om subsidie kost de aanvrager gemiddeld 12 uur en 15 minuten aan arbeid en € 200,44 aan materiële kosten.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht dat slachtoffers van seksueel misbruik binnen de rooms-katholieke kerk schadevergoedingen tot 25 000 euro krijgen en in uitzonderlijke gevallen tot 100 000 euro?

Ja.

Vraag 2

Hebben de slachtoffers van seksueel misbruik die als minderjarige onder verantwoordelijkheid van de overheid zijn geplaatst in instellingen en bij pleegouders net als de slachtoffers van seksueel misbruik binnen de rooms-katholieke kerk grote behoefte aan een erkenning van het hun aangedane leed, aan excuses en aan een financiële genoegdoening? Zo ja, deelt u in dat verband de mening dat ten behoeve van genoegdoening alleen financiële compensatie ontoereikend is? Zo nee, waar blijkt dat uit?

Bij slachtoffers van ernstige misdrijven is de behoefte aan erkenning, excuses en financiële compensatie sterk individueel bepaald. Ik acht het niet opportuun om vooruitlopend op het eindrapport van de commissie-Samson, die onderzoek doet naar seksueel misbruik van minderjarigen die onder verantwoordelijkheid van de overheid in instellingen of pleeggezinnen zijn geplaatst, een uitspraak te doen over de vraag hoe dit door deze hele groep van slachtoffers zou kunnen worden gevoeld.
De voorzitter van de commissie-Samson informeert mij periodiek over de voortgang van het onderzoek. Uit een bespreking met de voorzitter in juni 2011 is naar voren gekomen dat melders tot dan toe vooral behoefte hadden aan een luisterend oor en hulp. Daaraan wordt met de huidige inzet gehoor gegeven. Behoefte aan een financiële compensatie blijkt op dit moment uit slechts enkele signalen van de melders. Financiële compensatie is overigens geen onderwerp dat tot de onderzoeksopdracht van de commissie-Samson behoort.
Meer in het algemeen merk ik op dat de behoefte aan erkenning, excuses en financiële compensatie voor slachtoffers van ernstige misdrijven veelal geen losstaande zaken zijn, doch nauw met elkaar zijn verbonden. Bij de behandeling van de meldingen van seksueel misbruik wordt door de commissie-Samson uiteraard rekening gehouden met de bij de slachtoffers levende gevoelens en behoefte aan erkenning en excuses. Daarnaast verwijst de commissie-Samson slachtoffers, indien de commissie aanwijzingen heeft dat behoefte bestaat aan hulp, naar Slachtofferhulp Nederland.

Vraag 3

Wat vindt u van het initiatief van de rooms-katholieke kerk om een financiële compensatieregeling te maken voor slachtoffers van seksueel misbruik?

Het betreft hier primair een aangelegenheid tussen de rooms-katholieke kerk en de betrokkenen. Het is niet aan mij om daarin te treden. De rooms-katholieke kerk heeft daarin een eigen verantwoordelijkheid.

Vraag 4

Bent u bereid om een dergelijke financiële compensatieregeling op te laten stellen voor slachtoffers van seksueel misbruik die van overheidswege zijn geplaatst in instellingen en bij pleegouders? Zo ja, binnen welke termijn kan een dergelijke compensatieregeling opgesteld worden? Zo nee, waarin wijken uw overwegingen af van die van de katholieke kerk?

Het vraagstuk van financiële compensatie voor slachtoffers van seksueel misbruik kan ik pas beoordelen als ik over alle hiervoor benodigde informatie beschik en ik voldoende inzicht heb in alle relevante feiten, omstandigheden en belangen, waaronder eventueel ondervonden geweld. Het onderzoek van de commissie-Samson loopt op dit moment nog. Daarom wil ik eerst het eindrapport van de commissie-Samson afwachten. Dit zal in 2012 gereed komen. Zoals in het antwoord op vraag 2 is opgenomen, is financiële compensatie geen onderwerp dat tot de onderzoeksopdracht van de commissie-Samson behoort.
Het bovenstaande geldt evenzeer voor de voorwaarden waaronder eventuele toekomstige verzoeken om compensatie zullen worden beoordeeld zoals de zwaarte van de bewijslast en het al dan niet tegenwerpen van een eventuele verjaring. Ook over onderwerpen als het instellen van een onafhankelijke compensatiecommissie en de wijze waarop moet worden omgegaan met situaties waarin het misbruik gepaard is gegaan met fysiek en geestelijk geweld kan ik pas een standpunt innemen indien ik over voldoende informatie beschik.
In aanvulling hierop merk ik op dat het Schadefonds Geweldsmisdrijven onder specifieke voorwaarden en omstandigheden (artikel 6 Wet Schadefonds Geweldsmisdrijven) financiële tegemoetkoming kan bieden aan personen die aannemelijk kunnen maken dat zij slachtoffer zijn van seksuele misdrijven en daarvan fysiek of psychisch letsel hebben ondervonden. Ik hecht eraan te benadrukken dat compensatie van het leed nauwelijks te bieden is. Veeleer gaat het om erkenning van het slachtofferschap en – waar nodig – het bieden van een helpende hand en van een financiële tegemoetkoming.
Daarnaast wordt momenteel, waar dat aan de orde is, bekeken of strafrechtelijke vervolging mogelijk is en wordt ingezet op nazorg in de vorm van begeleiding door Slachtofferhulp Nederland of reguliere voorzieningen in de (geestelijke) gezondheidszorg.
Zodra ik het eindrapport van de commissie-Samson heb ontvangen, zal ik uw Kamer informeren over de verdere afhandeling van deze voor betrokkenen zeer ingrijpende problematiek en de wijze waarop ik de slachtoffers tegemoet willen komen.

Vraag 5

Bent u in dit verband van mening dat aan het bewijs van het seksueel misbruik en van de schade geen hoge eisen mogen worden gesteld, dat verjaring geen rol mag spelen en dat complexe aansprakelijkheidvragen geen beletsel mogen vormen voor compensatie? Zo ja, bent u bereid deze voorwaarden te betrekken bij de vormgeving van een compensatieregeling? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Deelt u de mening dat het wenselijk is om een onafhankelijke compensatiecommissie in te stellen voor het onderzoeken van het bestaan en de aard van het seksueel misbruik en vervolgens het eventueel toewijzen van schadevergoedingen aan slachtoffers? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 7

Bent u op de hoogte van het feit dat seksueel misbruik in een groot deel van de gevallen gepaard ging met fysiek en geestelijk geweld? Zo ja, deelt u in dat verband de mening dat een financiële compensatieregeling ook gericht moet zijn op genoegdoening in verband met gedragingen als vernedering en fysieke straffen? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Bent u bekend met de artikelen «Bait Al Islam opened at Nijmegen city»1 en «Maxima bij heropening Arabisch dorp in Orientalis»?2

Ja.

Vraag 2

Voor welk bedrag is (de uitbreiding van) het Islam House (Bait al Islam)/Arabisch dorp in het museum door het Sultanaat Oman gefinancierd?

Ik heb geen zicht op de bijdrage van het Sultanaat Oman voor het Arabisch dorp, anders dan een donatie in 2008 van € 500 000 voor de bouw van de museummoskee. Oriëntalis ontvangt sinds 2009 geen structurele rijkssubsidie meer, maar subsidie van de provincie Gelderland.

Vraag 3

In hoeverre klopt het dat het museum na heropening een moskee kent waarover het Sultanaat Oman advies heeft uitgebracht?

Zie de antwoorden op vraag 2 en 4.

Vraag 4

Deelt u de opvatting dat een land dat de barbaarse sharia als wetgeving kent en toepast en door een dictatoriale sultan wordt bestuurd, niet (mede)verantwoordelijk dient te zijn voor de financiering en vormgeving van Nederlandse musea? Zo nee, waarom niet?

Het Sultanaat Oman steunt een intercultureel museum dat sinds 2005 educatie biedt over drie wereldreligies (jodendom, christendom en islam), alwaar de bezoeker kennis kan nemen van de heilige geschriften van deze drie religies en de overeenkomsten en verschillen hiertussen. Het museum laat zien dat cultureel ondernemerschap vele gedaanten kent. Voor de realisatie van het «Arabisch dorp» maakt Oriëntalis ook gebruik van de (inhoudelijke) expertise van het Sultanaat Oman op dit terrein.

Vraag 5

Was dit een formeel bezoek van de Omaanse zijde na het zogenaamd informele diner dat ons staatshoofd in maart met de Sultan van Oman in Oman had?

Het bezoek stond in het teken van het openen van het «Arabisch dorp». Het was geen formeel bezoek en had geen relatie met het diner van Hare Majesteit de Koningin met de Sultan van Oman in maart.

Vraag 6

Hoe fraai is het dat een lid van het Koninklijk Huis, een land dat de barbaarse sharia kent en toepast en wordt bestuurd door een dictator, legitimeert door aanwezig te zijn bij de opening van een project dat (mede) gefinancierd is door dat betreffende land?

Eind mei heeft de RVD al meegedeeld dat Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Máxima der Nederlanden vrijdag 24 juni 2011 het deels gerestaureerde en gerenoveerde Museumpark Orientalis zou bezoeken. De heropening van het museumpark vond plaats na een sluiting van een jaar. Prinses Máxima kreeg een rondleiding langs onder meer christelijke bouwwerken en een joods dorp en was aanwezig bij de opening van het «Arabisch dorp». Dit vormde tevens de start van vier maanden weekendopenstelling van het park. Museumpark Orientalis wil de komende vijf jaar het museum laten uitgroeien tot een eigentijds themapark voor de vijf wereldreligies en spiritualiteit.
Ik acht het in lijn met het kabinetsbeleid wanneer een vooraanstaand lid van het Koninklijk Huis het belang onderstreept van het bieden van een plek waar mensen van verschillende culturen en levensbeschouwingen elkaar kunnen ontmoeten, kennis kunnen nemen van de heilige geschriften van het jodendom, christendom en de islam, en de overeenkomsten en verschillen hiertussen, waardoor het historisch besef en bewustwording hierover wordt bevorderd.

Vraag 1

Wat zijn de precieze kosten van de renovatie van paleis Soestdijk? Welke bron gebruikt de minister hiervoor? Welke lasten zijn nu jaarlijks gemoeid met de instandhouding van het paleis?1

De kosten van een renovatie hangen sterk samen met het toekomstig gebruik van het paleis en zijn omgeving. In de brief van de minister voor Wonen, Wijken en Integratie van 13 juli 2010 geeft deze aan dat de totale kosten voor restauratie/renovatie van het totale landgoed worden geraamd op een bedrag boven de € 100 miljoen, waarvan ca € 65 miljoen voor het paleisgebouw.
Op dit moment zijn geen middelen voorhanden voor een renovatie.
De huidige instandhoudingskosten bedragen ca € 3 miljoen per jaar. Hiervan wordt € 0,7 miljoen gedekt uit de begroting van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het overige wordt ten laste van het resultaat Rijksgebouwendienst gebracht.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de kosten voor het (achterstallig) onderhoud aan paleis Soestdijk een verantwoordelijkheid van het Rijk zijn?

Als eigenaar van het paleis neemt het Rijk de kosten voor het beheer en onderhoud van het paleis voor zijn rekening.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het aanbeveling verdient het achterstallig onderhoud aan het paleis niet verder te laten oplopen omdat renovatie daarmee alleen maar duurder wordt?

De huidige inspanning van het rijk om het paleis in z’n huidige conditie te houden, is voor de komende jaren toereikend om te voorkomen dat een toekomstige renovatie duurder wordt.

Vraag 4

Wat zijn de uitkomsten van de zoektocht naar een nieuwe bestemming voor paleis Soestdijk?

De interdepartementale stuurgroep «Herbestemming Paleis Soestdijk» heeft aan diverse toekomstige herbestemmingsopties gewerkt. Kern van de resultaten van de studies, zoals verwoord in de brief van 13 juli 2010, was dat er door de financieel-economische situatie op dit moment geen zicht is op een concrete herbestemming van het paleis.

Vraag 5

Afgezien van de kosten, wat is uw mening met betrekking tot de voorgestelde nieuwe publieke functie van paleis Soestdijk als onderkomen voor het NHM?

In de brief van 13 juli 2010 is aangegeven dat het de voorkeur geniet om paleis Soestdijk een passende en bij voorkeur een bestemming met publieke betekenis te geven. Een combinatie van publiek-private functies is niet uitgesloten. In geval van verkoop van een gebouw in rijkseigendom aan een private partij kiest de Staat in principe voor de marktwaarde op basis van een reële taxatie.
Over de subsidiering van het NHM in de toekomst heeft de staatssecretaris van OCW na een integrale afweging voor de hele cultuursector zijn besluit kenbaar gemaakt in de brief over de financiering van de culturele basisinfrastructuur, die in juni namens het kabinet naar de Tweede Kamer is gezonden.

Vraag 6

Hoe beoordeelt u het voorstel van het NHM en de provincie Utrecht om de eigendom van het paleis over te dragen aan een nieuwe stichting die zich samen met het NHM verantwoordelijk maakt voor het werven van het grootste deel van de fondsen, benodigd voor de renovatie, evenals voor de herbestemming van het paleis?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Deelt u de mening dat de mogelijkheid van het onderzoeken van deze voorgestelde herbestemming van Soestdijk afhankelijk is van het voortbestaan van het Nationaal Historisch Museum? Heeft de minister hierover gesproken met de staatssecretaris? Zo ja, welke afspraken zijn hierover gemaakt?

Over het voortbestaan van het NHM kan het kabinet geen besluit nemen. Dat gaat de stichting zelf aan. Over de subsidiering van het NHM in de toekomst heeft de staatssecretaris van OCW na een integrale afweging voor de hele cultuursector het besluit van het kabinet kenbaar gemaakt in eerdergenoemde brief.

Vraag 8

Hoe redelijk vindt u de eis dat het NHM voor 10 juni 2011 negentig tot honderd miljoen euro moet hebben opgehaald om opheffing te vermijden zonder daarbij uitspraken te doen over de voorgestelde verzelfstandiging? Vindt u het redelijk dat culturele instellingen de overheid sponsoren?

Het kabinet neemt geen standpunt in over het opheffen van het NHM. Het kabinet heeft eerder besloten om het NHM niet langer te subsidiëren voor het realiseren van een gebouw, zoals aan de Tweede Kamer gemeld bij brief van 29 oktober 2010. Ik heb het NHM ook niet gevraagd voorstellen omtrent herbestemming van paleis Soestdijk te ontwikkelen. Wel heeft het kabinet begin juni de Tweede Kamer helderheid geboden over de toekomstige besteding van de voor cultuur beschikbare middelen.

Vraag 9

Bent u bereid om aan de Rijksgebouwendienst en het NHM een opdracht te geven om een haalbaarheidsstudie uit te voeren? Zo nee, waarom niet?

Uit het voorgaande zal duidelijk zijn dat het kabinet geen opdracht verstrekt voor een haalbaarheidsonderzoek: niet door de Rijksgebouwendienst en niet door de stichting HNM. Het kabinet heeft in zijn brief van begin juni het standpunt ingenomen de stichting NHM niet meer te subsidiëren. Over de toekomst van de stichting neemt de stichting zelf een besluit.

Vraag 10

Bent u bereid de toekomst van het NHM in beraad te houden tot de uitkomsten van dit onderzoek?

Zie antwoord vraag 9.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het feit dat de gemeenteraad van de Noordoostpolder (NOP) tegen de opname van de NOP op de Werelderfgoedlijst van UNESCO heeft gestemd op 28 april 2011?

Ja.

Vraag 2

Bent u van mening dat de NOP van de lijst gehaald moet worden, gezien het gebrek aan draagvlak in de gemeente? Zo ja, per wanneer kan de NOP dan daadwerkelijk van de lijst worden gehaald?

Het College van B&W van de Noordoostpolder heeft mij op 26 mei 2011 per brief geïnformeerd over zijn standpunt. De gemeenteraad van de Noordoostpolder besloot op 28 april 2011 niet in te stemmen met plaatsing van de Noordoostpolder op de Herziene Voorlopige Lijst Werelderfgoed. Het college wil daarom in deze raadsperiode ten aanzien van dit onderwerp geen actie meer ondernemen. Dit standpunt respecteer ik. Naar aanleiding van het besluit van de gemeenteraad constateer ik dat er onvoldoende draagvlak is voor plaatsing van de Noordoostpolder op de voorlopige lijst. Ik plaats de Noordoostpolder daarom niet op de Herziene Voorlopige Lijst Werelderfgoed.

Vraag 3

Indien de gemeente NOP ruimschoots vóór 10 april 2011 aan de regering had aangegeven dat ze de NOP niet op de voorlopige Werelderfgoedlijst van UNESCO had geplaatst willen zien worden, was dit dan ook niet gebeurd?

De Noordoostpolder staat sinds 1995 op de Voorlopige Lijst Werelderfgoed Nederland. In juni 2010 heeft de gemeente Noordoostpolder de onafhankelijke adviescommissie onder voorzitterschap van mevrouw Leemhuis-Stout verzocht de Noordoostpolder opnieuw op de Voorlopige Lijst Werelderfgoed te plaatsen. De commissie Leemhuis adviseerde in november 2010 de Noordoostpolder op te nemen op de Voorlopige Lijst Werelderfgoed vanwege de uitzonderlijke universele waarde van het gebied. Het advies van de commissie Leemhuis is vervolgens door staatssecretaris Bleker en mij overgenomen

Vraag 1

Bent u bekend met de uitspraak van het Gerechtshof Den Haag1 dat het ontoelaatbaar is dat particulieren bij de aankoop van een monumentenpand overdrachtsbelasting moesten betalen terwijl rechtspersonen voor diezelfde overdrachtsbelasting een beroep konden doen op de monumentenvrijstelling?

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat u na deze uitspraak van het Hof uw beleid hebt gewijzigd waardoor het verschil tussen particulieren en rechtspersonen kwam te vervallen?

Het antwoord op de vragen 2, 3 en 4 luidt bevestigend. Ik heb besloten geen beroep in cassatie tegen de uitspraak in te stellen en heb in een beleidsbesluit2 goedgekeurd dat de monumentenvrijstelling met terugwerkende kracht met ingang van 1 mei 2009, de datum van de uitspraak van het Hof, geldt voor verkrijgingen door zowel natuurlijke personen als rechtspersonen. Daarbij geldt dat niet wordt teruggekomen op voldoeningen op aangifte of naheffingsaanslagen die vóór 1 mei 2009 onherroepelijk zijn komen vast te staan. Bovenstaande is geheel in overeenstemming met de hoofdregel van de beleidslijn inzake nieuwe jurisprudentie en terugwerkende kracht om in beginsel niet tot het ambtshalve verlenen van een vermindering of teruggaaf van belasting over te gaan indien de belastingaanslag, de voldoening op aangifte of de afdracht op aangifte onherroepelijk is komen vast te staan vóór de dag waarop de uitspraak is gedaan. Deze beleidslijn is neergelegd in § 5 van het Besluit ambtshalve verminderen of teruggeven3. Overigens is de monumentenvrijstelling naar aanleiding van een evaluatie met ingang van 1 januari 2010 voor zowel rechtspersonen als natuurlijke personen komen te vervallen.

Vraag 3

Klopt het dat u aan deze wijziging terugwerkende kracht verleende tot aan de dag waarop het Hof de genoemde uitspraak had gewezen?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Is het waar dat particuliere kopers die voor de datum van deze uitspraak overdrachtsbelasting hebben betaald over de aankoop van een monument en geen bezwaar hebben gemaakt tegen deze belasting, nu niet zullen profiteren van deze wijziging in beleid?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Deelt u de mening dat de over de aankoop van onroerend goed verschuldigde overdrachtsbelasting niet makkelijk herkenbaar is voor particulieren omdat je zelf niet de aangifte doet?

Nee. Wanneer de juridische eigendom van een onroerende zaak wordt overgedragen geschiedt de levering van die zaak altijd door middel van een notariële akte (de zogenoemde transportakte). De aangifte overdrachtsbelasting geschiedt dan door middel van een voetverklaring op de akte van levering. De notaris maakt voor de koper een nota van afrekening op. Op deze nota worden alle kosten ter zake van de aankoop, zoals de koopsom, de door de koper verschuldigde overdrachtsbelasting en overige kosten vermeld. De nota van afrekening wordt voorafgaand aan de levering van de onroerende zaak aan de koper toegezonden, zodat deze ten tijde van de levering bekend is met het bedrag van de overdrachtsbelasting dat door de notaris zal worden voldaan op aangifte.
De verschuldigde overdrachtsbelasting is aldus goed herkenbaar voor de particulier. Bovendien is de notaris bij uitstek deskundig op het gebied van de overdrachtsbelasting.
Gelet op bovenstaande zie ik geen aanleiding om de terugwerkende kracht alsnog te verruimen voor particulieren.

Vraag 6

Bent u, mede gezien vraag 5, bereid om de terugwerkende kracht alsnog te verruimen voor particulieren?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de antwoorden op de schriftelijke vragen van de VVD Rotterdam over betrokkenheid van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) Rijnmond bij Opvoedmix.nl?1

Ja.

Vraag 2

Bent u ervan op de hoogte dat de uitvoering en advisering van Opvoedmix.nl en de training «online hulpverlenen» van de medewerkers deels wordt gefinancierd door ZonMw, dat mede gefinancierd wordt door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport?

Ja.

Vraag 3

Hoe staat u tegenover het feit dat door ZonMw wordt meegewerkt aan een site die religie- en cultuurgebonden opvoedinformatie geeft?

Zie het antwoord op vraag 6.

Vraag 4

Deelt u de mening dat de site oordelen velt en adviezen geeft die niet aansluiten op de gangbare opvoedpraktijk in Nederland – bijvoorbeeld dat een vader wordt gezien als het hoofd van het gezin, de directeur van het bedrijf, en dat ouders worden aangespoord om zoveel mogelijk met kinderen te praten over wat de islam zegt over homoseksualiteit –, en dat dit de integratie van Marokkanen in Nederland belemmert?

Zie het antwoord op vraag 6.

Vraag 5

Deelt u de mening dat dergelijke activiteiten onwenselijk zijn en in zulke gevallen er absoluut geen subsidie (direct danwel indirect) dient te worden verstrekt, omdat zich dit tegen de integratie richt? Zo nee, waarom niet?

Zie het antwoord op vraag 6.

Vraag 6

Welke vervolgstappen bent u voornemens te zetten inzake de bemoeienis van ZonMw met www.opvoedmix.nl?

ZonMw voert verschillende programma’s uit voor het ministerie van VWS. Alle programma’s worden uitgevoerd op basis van vooraf door VWS geaccordeerde criteria. Dat geldt ook voor het programma Vrijwillige Inzet voor en door de jeugd en gezin dat versterken van eigen kracht en sociale netwerken rond opvoeden en opgroeien – de (pedagogische) civil society – tot doel heeft. De middelen voor dit programma – dat loopt vanaf 2009 tot medio 2012 – zijn beschikbaar gekomen via de motie Slob (motie Slob c.s. TK 2008–2009, 31 700, nr. 17).
Opvoedmix.nl is één van de projecten dat via het ZonMw programma wordt ondersteund: informele preventieve opvoedondersteuning voor en door Marokkaans Nederlandse ouders via internet. Opvoedmix.nl maakt zoveel mogelijk gebruik van beschikbare opvoedinformatie, waarbij deze informatie wordt aangevuld met doelgroeprelevante informatie. Opvoedmix.nl gaat ook in op het dilemma waarin migrantenouders kunnen komen te verkeren als ze enerzijds vanuit de religie en anderzijds met gebruik van moderne pedagogische inzichten hun kinderen groot willen brengen. Naar aanleiding van de gestelde vragen heb ik ZonMw gevraagd om samen met de projectuitvoerder kritisch de specifieke rubriek «islam en opvoeding» door te nemen en de uitvoerder waar nodig te vragen teksten beter te laten aansluiten bij de gangbare opvoedpraktijk.

Vraag 7

Zijn er op dit moment soortgelijke religie- en cultuurgebonden sites in de lucht of in voorbereiding waarbij ZonMw of een andere door de overheid (mede-) gefinancierde organisatie een rol speelt? Zo ja, bent u van plan iets tegen deze initiatieven te ondernemen?

Voor zover ons bekend zijn er op dit moment géén soortgelijke religie- en cultuurgebonden sites in de lucht waarbij een door de overheid (mede-) gefinancierde organisatie een rol speelt. Het is uw Kamer bekend dat ZonMw namens de ministeries van VWS en BZK het programma Diversiteit in het jeugbeleid uitvoert. Doel van dit programma is dat migrantengezinnen beter worden bereikt door algemene jeugdvoorziengen en laagdrempelige opvoedondersteuning. Ook voor dit programma geldt als uitgangspunt dat er geen religieuze activiteiten worden gesubsidieerd.

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van het bericht dat Oranjeverenigingen kampen met een teruglopend aantal leden en vrijwilligers?1

Ja.

Vraag 2

Hebt u zich ook verbaasd over de oplossing van de Oranjevereniging in Lienden om bij gebrek aan vrijwilligers tegen betaling Poolse immigranten in te zetten?

Oranjeverenigingen zijn onafhankelijke verenigingen, die zelf verantwoordelijk zijn voor de organisatie van hun activiteiten. Het is derhalve aan deze verenigingen om te bepalen welke activiteiten de vereniging organiseert, op welke wijze zij dat doet en wie zij hiervoor inzet. Dit geldt ook voor het besluit van de Oranjevereniging in Lienden om Poolse immigranten tegen betaling in te zetten. Gelet op de onafhankelijke status van de Oranjeverenigingen is het niet aan mij om daar een oordeel over uit te spreken.

Vraag 3

Zijn er nog meer gemeenten in Nederland die gekozen hebben voor een soortgelijke oplossing als Lienden?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Deelt u de mening dat het belang van de viering van Koninginnedag en 4 en 5 mei mede tot uiting komt in de betrokkenheid van tal van vrijwilligers?

De viering van Koninginnedag en 4 en 5 mei is zeer divers van karakter en loopt uiteen van grote nationale evenementen tot betrekkelijk kleinschalige vieringen in lokale gemeenschappen. Bij de nationale vieringen is de rijksoverheid vanzelfsprekend betrokken, het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties levert in dit kader bijvoorbeeld een financiële en inhoudelijke bijdrage aan de organisatie van de Bevrijdingsfestivals.
Naast de nationale vieringen zijn er door het hele land heen talloze lokale vieringen die elk hun eigen tradities en gebruiken kennen. De kracht van deze vieringen ligt voor een belangrijk deel in dit specifieke plaatselijke karakter. Betrokkenheid van de rijksoverheid past hier niet in.

Vraag 5

Bent u bereid in samenwerking met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten partijen bij elkaar te brengen om mensen te motiveren zich als vrijwilliger in te zetten voor de viering van Koninginnedag en 4 en 5 mei?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «De polder wil geen museum zijn»?1

Ja.

Vraag 2

Bent u bekend met de voorwaarden en gevolgen die behoren tot de gebieden en gebouwen die behoren tot Werelderfgoedlijst, zoals een beperking bij de aanvraag van een bouwvergunning?

Nederland heeft negen erfgoederen die op de Werelderfgoedlijst staan: Schokland, De Waddenzee, Woudagemaal te Lemmer, De Stelling van Amsterdam, Het Molencomplex Kinderdijk, Rietveld Schröderhuis, Droogmakerij de Beemster, De Grachtengordel Amsterdam en Willemstad in Curaçao. Een plaats van een Nederlands erfgoed op de Werelderfgoedlijst van UNESCO betekent, dat Nederland de internationale verplichting heeft de uitzonderlijke universele waarde van het werelderfgoed te behouden. Deze uitzonderlijke universele waarde staat beschreven in het nominatiedossier dat Nederland in overleg met de betrokken gemeenten heeft ingeleverd bij het Werelderfgoedcomité van UNESCO. Ruimtelijke ontwikkelingen in een werelderfgoedgebied zijn mogelijk als ze de uitzonderlijke universele waarde van het erfgoed niet aantasten.

Vraag 3

Heeft u de situatie in de Noord-Hollandse Beemster nader onderzocht, waar ondernemers en agrariërs klagen dat het vestigingsklimaat sinds de toevoeging van hun regio aan de Werelderfgoedlijst minder aantrekkelijk is geworden? Zo nee, waarom niet?

Uitgangspunt van het Nederlandse werelderfgoedbeleid is dat in werelderfgoederen ruimte is voor economische ontwikkelingen, mits ze de uitzonderlijke universele waarde niet aantasten. Het is mij bekend dat de gemeente Beemster de methode «des Beemsters» heeft ontwikkeld, waarbij ruimtelijke en economische ontwikkelingen kunnen samengaan met het behoud van de uitzonderlijke universele waarde van de Beemster.

Vraag 4

Kunt u nader verklaren of u bereid bent om het draagvlak onder de burgers en ondernemers bindend te verklaren? Zo nee, waarom niet?

In de brief aan uw Kamer over de Voorlopige Lijst Werelderfgoed hebben Staatssecretaris Bleker en ik aangegeven dat we grote waarde hechten aan draagvlak. Het is één van de drie criteria voor de voordracht van een erfgoed op de Werelderfgoedlijst van UNESCO: voldoende «uitzonderlijke universele waarde», «draagkracht» en «draagvlak» voor de instandhouding. Voldoet een erfgoed niet aan deze drie criteria, dan nomineert het kabinet het erfgoed niet voor de Werelderfgoedlijst van UNESCO. De samenstelling van het nominatiedossier, waarin onder andere de mate van draagvlak wordt beschreven, is in eerste instantie de verantwoordelijkheid van de eigenaar en/of de lokaal verantwoordelijke overheid.

Vraag 5

Bent u met ons van mening dat de Noordoostpolder niet op de Werelderfgoedlijst moet komen om te voorkomen dat naast de bezwaren van bewoners, ook de bestaande akkerbouw- en veeteeltbedrijven belemmerd zullen worden in hun bedrijfsvoering en de innovatie van hun bedrijf in de regio?

Het College van B&W van de Noordoostpolder heeft mij op 26 mei 2011 per brief geïnformeerd over zijn standpunt. De gemeenteraad van de Noordoostpolder heeft op 28 april 2011 besloten niet in te stemmen met plaatsing van de Noordoostpolder op de Herziene Voorlopige Lijst Werelderfgoed. Het college wil daarom in deze raadsperiode ten aanzien van dit onderwerp geen actie meer ondernemen. Dit standpunt respecteer ik. Naar aanleiding van het besluit van de gemeenteraad constateer ik dat er onvoldoende draagvlak is voor plaatsing van de Noordoostpolder op de voorlopige lijst. Ik plaats de Noordoostpolder daarom niet op de Herziene Voorlopige Lijst Werelderfgoed.

Vraag 1

Kent u het artikel «Moslimbedreiging tegen Wilders»1? Wat is uw oordeel hierover?

Ja. Voor mijn oordeel over de inhoud van het artikel verwijs ik u naar de antwoorden 2 t/m 4.

Vraag 2

Deelt u de visie dat Sharia4Holland een gevaarlijke, extremistische groepering is die oproept en aanzet tot geweld? Zo neen, waarom niet?

Momenteel kan niet gesproken worden van een groepering of organisatie. Shariah4Holland leidt vooralsnog slechts een virtueel bestaan zonder leden of publieke manifestatie. Er is niettemin reden voor alertheid en ik kan u verzekeren dat de ontwikkelingen rond Shariah4Holland onze aandacht hebben. Op de website wordt een radicale boodschap uitgedragen. Er is echter niet geconstateerd dat er daadwerkelijk opgeroepen of aangezet wordt tot geweld. Wanneer dat wel het geval zou zijn dan wordt de wet overtreden en wordt hier tegen opgetreden.

Vraag 3

Welke maatregelen bent u voornemens te treffen teneinde de persoon die in de betreffende filmpjes voorkomt en de betreffende organisatie – namens wie wordt opgeroepen en aangezet tot geweld en bedreigingen worden geuit – te laten vervolgen en de organisatie te laten verbieden?

Het Openbaar Ministerie heeft de betreffende filmpjes beoordeeld en geconcludeerd dat er in de filmpjes geen uitlatingen worden gedaan die vallen onder artikel 131 en/of 285 van het Wetboek van Strafrecht. Om die reden zal er geen vervolging worden ingesteld tegen de persoon en de betreffende organisatie die in de filmpjes voorkomen.
Zie ook het antwoord op vraag 2.

Vraag 4

Deelt u de opvatting dat de leden van deze organisatie zoveel mogelijk ons land dienen te verlaten en dat in Nederland geen plaats is voor het abjecte barbaarse rechtssysteem genaamd sharia? Zo nee, waarom niet?

Van vreemdelingen kan, met toepassing van de zogeheten glijdende schaal, de verblijfsvergunning worden ingetrokken als gevolg van een veroordeling voor een strafbaar feit.
Het kabinet wil er, zoals eerder gesteld in de antwoorden op Kamervragen van de leden Van Klaveren en Wilders over de organisatie Shariah4Holland2, geen enkel misverstand over laten bestaan dat het invoering van de sharia volstrekt ondenkbaar acht en in strijd met alle fundamentele waarden en normen die wij in Nederland kennen.

Vraag 1

Bent u bekend met uw wervingsadvertentie waarin een islamitische militair op zijn knieën aan het bidden is?1

Ja.

Vraag 2

Maakt deze wervingsadvertentie deel uit van het Actieplan Diversiteit Defensie? Zo ja, kunt u verklaren waarom Defensie op een dergelijke wijze blijft adverteren, terwijl het Actieplan Diversiteit Defensie conform het regeerakkoord per 9 februari 2011 is beëindigd? Zo nee, uit welk potje wordt deze campagne dan betaald en hoeveel belastinggeld is hiermee gemoeid?

Het Actieplan Diversiteit Defensie is inderdaad beëindigd. In de beleidsbrief van 8 april jl. (Kamerstuk 32 733, nr. 1) heb ik uiteengezet dat verjonging van het militaire personeelsbestand essentieel is om op termijn een inzetbare krijgsmacht te behouden. Deze verjonging wordt bereikt door voordurend personeel te werven onder jongeren met uiteenlopende achtergronden. Een van de doelen van een wervingscampagne is de beïnvloeding van de sociale omgeving van mogelijke kandidaten, de zogenaamde influentials. De advertentie in de Metro van 4 april jl. maakt hiervan deel uit. De advertentie heeft € 14 000 gekost en is betaald uit het reguliere wervingsbudget.

Vraag 3

Deelt u de strekking van deze wervingsadvertentie waarin impliciet wordt gesteld dat Defensie rekening houdt met islamitische feestdagen en voedingswensen? Zo ja, waarom?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Deelt u de mening dat dit wederom een voorbeeld is van toenemende islamisering van de Nederlandse krijgsmachten dat hier zo snel mogelijk een einde aan moet worden gemaakt? Zo nee, waarom niet?

Van een toenemende islamisering in de krijgsmacht is geen sprake; een dergelijke ontwikkeling is oogmerk noch uitkomst. Zoals ik op 24 november 2010 heb uiteengezet tijdens het wetgevingsoverleg Personeel (Kamerstuk 32 500 X, nr. 41) moet Defensie blijven werven. Op de arbeidsmarkt bevinden zich vogels van diverse pluimage. Voor een optimale werving kan aansluiting worden gezocht bij de belevingswereld van subgroepen. Degenen die aan de vereisten voldoen, zijn welkom bij Defensie. Voorts heb ik mijn brief van 17 maart jl. (Handelingen TK 2010–2011, aanhangsel nr. 1848) uiteengezet dat ik de Islam als een godsdienst beschouw die met hetzelfde respect en dezelfde regels wordt omgeven als andere religies.

Vraag 5

Zou u deze vragen uitgebreider kunnen beantwoorden dan de eerdere vragen van de leden Hernandez en Wilders over het symposium bij Defensie in het kader van islam en de krijgsmacht?2

Ja.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «MTNL: cameraploeg belaagd bij moskee Utrecht»?1

Vraag 2

Kunt u uiteenzetten of de Omar Al Farouk moskee te Overvecht geld ontvangt of heeft ontvangen van het Libische regime? Zo nee, waarom niet?

Vraag 3

In hoeverre deelt u de opvatting van de NVJ (Nederlandse Vereniging van Journalisten) zoals verwoord in het rapport «Horen, zien en schrijven» uit 2003 dat journalisten vakmatig op een andere wijze verslag dienen uit te brengen over allochtonen dan over autochtonen?

Vraag 4

In hoeverre zijn de daders al gearresteerd en in het gevang gegooid?

Vraag 5

Hoeveel gewelddadige incidenten tussen gelovigen en journalisten deden zich de afgelopen 10 jaar voor bij kerken en synagogen?

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Wilders is welkom»?1

Ja

Vraag 2

Deelt u de visie dat het onwenselijk is dat het Koeweitse ministerie van Religieuze Zaken 1,3 miljoen euro bijdraagt aan de bouw van een Amsterdamse moskee? Zo nee, waarom niet?

De financiering van een op te richten bouwwerk is een zaak van de initiatiefnemer. Vanwege de grondwettelijke godsdienstvrijheid mengt de overheid in Nederland zich niet in de bekostiging van religieuze bouwwerken, zolang er geen vermoedens bestaan van illegale handelingen.
De Tweede Kamer is per brief eerder geïnformeerd over de omgang met buitenlandse financiering aan moskeeën (TK 2008–2009, 29 754 nr. 145), waarin onder andere is aangegeven dat de Nederlandse overheid een goed systeem kent voor toezicht-, handhaving- en sanctiemogelijkheden.

Vraag 3

In hoeverre deelt u de mening dat financieringen van islamitische instellingen door overheden die de sharia als basis van nationale wetgeving kennen, zoals Koeweit, op alle mogelijke manieren moet worden tegengegaan?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Welke maatregelen denkt u te gaan treffen om te voorkomen dat er ooit extremistische predikers zoals de Palestijnse Salah Soltan hun haatdragende en gewelddadige boodschap komen uitdragen in deze moskee?

In Nederland geldt de vrijheid van meningsuiting zolang de grenzen van de Nederlandse rechtsstaat worden gerespecteerd. Indien een vreemdeling daadwerkelijk aanzet tot geweld en een gevaar is voor de openbare orde, is het mogelijk de vreemdeling de toegang tot Nederland te ontzeggen.

Vraag 5

Welke mogelijkheden ziet u om de bouw van de betreffende moskee tegen te gaan?

In Nederland is er vrijheid van godsdienst. Deze omvat het recht om een geloof uit te oefenen in een gebedshuis of vergelijkbare locatie. Een moskee kan niet worden tegengehouden, zo lang deze valt binnen de randvoorwaarden van wet- en regelgeving en van het bestemmingsplan en de welstand. Het al dan niet afgeven van een bouwvergunning behoort tot de bevoegdheid van de lokale overheid.

Vraag 6

Deelt u de mening dat genoemde moskee niet welkom is in Nederland? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoorden 2, 3 en 5.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het artikel «Geen colleges meer tijdens vrijdaggebed»?1

Ja.

Vraag 2

In hoeverre bent u van mening dat het advies van deze voormalige hoogleraar om o.a. geen colleges meer te geven tijdens het vrijdagmiddaggebed of het Offerfeest en meer gebedsruimtes in kazernes, gevangenissen en provinciehuizen te realiseren, een ronduit absurd advies is?

Ik zie geen aanleiding voor een reactie op dit advies, dat door de auteur op persoonlijke titel is geschreven voor een denktank van de Europese Volkspartij. In het algemeen kan gesteld worden dat het rekening houden met de diverse samenstelling van de bevolking door overheden, instellingen en bedrijven een uiting is van westerse waarden zoals geloofsvrijheid en tolerantie. Hoe men hier in Nederland mee omgaat is aan overheden, instellingen en bedrijven zelf, uiteraard binnen de algemeen geldende wettelijke kaders.

Vraag 3

Bent u het eens met de stelling dat het meewerken aan het vergroten van de invloed van de islam op Nederland, zoals het advies luidt, de integratie eerder tegenwerkt dan bevordert? Zo nee, waarom niet?

Dit advies gaat niet over het vergroten van de invloed van de islam op Nederland. Het vraagt om rekening te houden met de gewoonten en overtuigingen van de bevolking opdat een ieder zijn of haar religieuze of levensbeschouwelijke overtuiging in vrijheid kan uitoefenen.

Vraag 4

Deelt u de visie dat er sprake is van een toename van de invloed van de islam op Nederland, de zogenaamde islamisering? Zo nee, hoe noemt u deze toenemende invloed van de islam op Nederland dan?

Nee, rekening houden met het toegenomen deel van de Nederlandse bevolking dat zich tot de islam rekent is zoals reeds gesteld in het antwoord op vraag 2, een uiting van westerse waarden van geloofsvrijheid en tolerantie.

Vraag 5

Bent u bereid u helder en krachtig uit te spreken tegen dit, door een verschrikkelijk dhimmitude geïnspireerd, advies? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord op vraag 2.

Vraag 1

Kent u de berichtgeving over recent geweld tussen moslims en Kopten in Egypte?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u bevestigen dat de aanleiding voor de gewelddadige clash tussen moslims en Kopten op 8 maart 2011, met 13 doden en meer dan 140 gewonden, lag in het feit dat moslims in Helwan een kerk hebben platgebrand en, om zout in de wonden te strooien, vervolgens dinsdag terugkwamen op diezelfde plek om massaal te bidden?

Op 8 maart jl. heeft een gewelddadige confrontatie plaatsgevonden tussen moslims en christenen in de wijk Mokattam in Cairo. De aanleiding voor dit geweld was de vernieling van een kerk in Sol (Helwan). Deze is vernield en in brand gestoken na een uit de hand gelopen ruzie over een relatie tussen een koptische man en een islamitische vrouw waarbij familieleden van beide betrokkenen zijn omgekomen. De kerk wordt weer door de Egyptische strijdkrachten opgebouwd.
De door u genoemde aantallen aanwezige moslims en christenen kan ik niet bevestigen. Volgens de Egyptische autoriteiten zijn bij de gevechten vijftien doden gevallen, waarvan in elk geval tien kopten. Ook waren er meer dan honderd gewonden. Volgens koptische ooggetuigen zouden er zowel door het Egyptische leger als door burgers schoten zijn gelost. Het leger zegt slechts in de lucht te hebben gevuurd om de menigte uiteen te drijven.
Naar aanleiding van de confrontaties tussen moslims en kopten in Sol en Mokattam heeft de Nederlandse ambassade op 10 maart jl. een bezoek gebracht aan Mokattam. Hier is met een aantal koptische geestelijken gesproken. Zij benadrukten dat de verhouding tussen de christenen en de moslims in de wijk gewoonlijk goed is.
Op 12 maart jl. is door de Nederlandse ambassade eveneens een bezoek gebracht aan Sol. Uit gesprekken met christelijke inwoners werd duidelijk dat ook het conflict in Sol niet representatief is voor het dagelijks leven aldaar. Volgens de inwoners leven moslims en christenen daar gewoonlijk vreedzaam naast elkaar. Vooraanstaande geestelijken van beide zijden hebben Sol inmiddels ook bezocht en pleiten voor verdraagzaamheid.

Vraag 3

Is het waar dat 1000 Kopten die demonstreerden tegen het platbranden van die kerk, werden beschoten door moslims? Worden in die omgeving christelijke huizen en werkplaatsen regelmatig onder vuur genomen en demonstrerende christenen gestenigd?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Is het waar dat in de buitenwijk Mokattam van Cairo een menigte van 15 000 moslims een groep van 500 demonstrerende Kopten aanviel met stenen en een Koptisch klooster bekogelde met molotov-cocktails? Heeft vervolgens het Egyptisch leger, tezamen met de moslims, met scherp geschoten op de Kopten waarbij 9 van hen om het leven kwamen en 150 van hen werden gewond?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Zijn er gedurende de 18-daagse Egyptische revolutie in januari 2011 christenen (gemeld wordt: 24 personen) afgeslacht door moslims de hun kans schoon zagen?

Tijdens de revolutie zijn in Sharona (Opper-Egypte) op 30 januari jl. acht christenen en een moslim gedood. Het ging hierbij om een familievete naar aanleiding van een interreligieuze relatie. Er zijn daarnaast gedurende de revolutie meer dan 350 mensen omgekomen, ook christenen, maar zij kwamen niet om door sektarisch geweld.

Vraag 6

Indien de berichtgeving waar is, deelt u dan de mening dat invloed van de Moslimbroederschap op het bestuur van Egypte ertoe kan leiden dat de situatie van de Kopten nog verder zal verslechteren? Wilt u de Egyptische regering duidelijk maken dat in dat geval Nederland de associatieovereenkomst van de EU met Egypte op zal zeggen? Zo nee, waarom niet?

Het is de verantwoordelijkheid van de autoriteiten om de positie van kopten en andere religieuze minderheden te beschermen, ongeacht welke partijen deel van de regering uitmaken. De positie van koptische christenen en andere religieuze minderheden in Egypte en de regio vormen regelmatig onderwerp van gesprek in de EU Raad Buitenlandse Zaken. Nederland pleit in EU-verband voor snelle uitvoering van concrete maatregelen naar aanleiding van de raadsconclusies over godsdienstvrijheid van de Raad van februari jl. Mocht de situatie van religieuze minderheden verslechteren, dan moet in EU verband bekeken worden welke aanvullende maatregelen genomen kunnen worden.

Vraag 7

Bent u bereid de islamitische agressie tegen Koptische christenen in Egypte aan de orde te stellen in de 16e vergadering van de VN-Mensenrechtenraad en daar adequate maatregelen te verlangen? Zo nee, waarom niet?

De EU heeft het recente interreligieuze geweld in o.a. Egypte opgebracht tijdens de 16e vergadering van de VN Mensenrechtenraad. Mede op aandringen van Nederland organiseerde de EU tijdens deze Raad bovendien een side-event over de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging en geweld tegen religieuze minderheden.

Vraag 8

Wilt u bij de Egyptische regering aandringen op doeltreffende bescherming van mensen tegen agressie door islamieten en het Egyptisch leger? Zo nee, waarom niet?

De Egyptische ambassadeur in Den Haag is reeds op 11 maart jl. door het ministerie van Buitenlandse Zaken aangesproken op het recente geweld en gewezen op de verantwoordelijkheid van de Egyptische autoriteiten voor de bescherming van religieuze minderheden en respect voor hun fundamentele vrijheden. De Nederlandse ambassade in Cairo brengt dit eveneens in reguliere gesprekken met de Egyptische regering op.