Vraag 1

Kent u het bericht «Toch bescherming Dorp»1 waarin wordt bericht dat het dorp Ruinerwold als beschermd dorpsgezicht door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed wordt aangewezen, ondanks dat een raadsmeerderheid van de gemeenteraad van de gemeente de Wolden en de Gedeputeerde Staten van Drenthe zich tegen deze aanwijzing heeft uitgesproken?

Ja.

Vraag 2

Kunt u kort de aanwijzingsprocedure schetsen op basis waarvan de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed tot een aanwijzing komt van een beschermd dorpsgezicht? Bent u van mening dat het oordeel van de betreffende gemeente en provincie daarbij leidend moeten zijn en dat de Rijksdienst dit oordeel niet zomaar naast zich neer kan leggen?

De aanwijzingsprocedure is omschreven in de Monumentenwet 1988. De procedure start wanneer ik mijn voorstel tot aanwijzing stuur aan de gemeenteraad, Gedeputeerde Staten en aan de Raad voor Cultuur. Zij brengen binnen vaste termijnen een advies uit aan mij en aan de Minister van I en M. Wij beiden beslissen over de aanwijzing binnen 16 maanden na verzending van het voorstel. Ons besluit wordt gepubliceerd in de Staatscourant en er wordt melding van gedaan in dag en nieuwsbladen en aan de Gemeenteraad, Gedeputeerde Staten en aan de Raad voor Cultuur. De cultuurhistorische waarden zijn bij de aanwijzingsprocedure leidend, maar de adviezen van de gemeenteraad en van Gedeputeerde Staten spelen een belangrijke rol bij de afweging tot het besluit. In het geval van Ruinerwold hebben de Raad voor Cultuur, de provincie Drenthe en de gemeente De Wolden advies uitgebracht en kan besloten worden over de aanwijzing.

Vraag 3

Bent u van mening dat er bij de besluitvorming van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed in de casus Ruinerwold voldoende rekening is gehouden met de lokale besluitvorming en de adviezen van de gemeente en de provincie in kwestie?

Het aanwijzingsbesluit is nog niet genomen. Bij de besluitvorming zal ik de adviezen van de Gemeenteraad en van de provincie Drenthe betrekken. Overleg met het gemeentebestuur ligt daarbij in de rede.

Vraag 4

De gemeente De Wolden geeft gemotiveerd aan dat het zelfstandig in staat is om het betrokken gebied te beschermen en te beheren, waarom wordt er dan toch overgegaan tot een beschikking vanuit de Rijksdienst om het gebied een tot een beschermd dorpsgezicht te verklaren?

Door het destijds landelijk uitgevoerde Monumenten Inventarisatie Project (MIP) zijn de cultuurhistorische waarden van Ruinerwold aangemerkt als van nationaal belang. De onafhankelijke Commissie Bescherming en Ontwikkeling, waarin vertegenwoordigers zaten van VNG en IPO, heeft Ruinerwold dientengevolge in de jaren negentig voorgedragen voor rijksbescherming, samen met 160 andere stads- en dorpsgezichten. De aanwijzing is gericht op de lange termijn en beoogt daarmee niet alleen nu, maar ook de toekomst een goede omgang met ons cultureel erfgoed van nationaal belang.

Vraag 5

Kunt u aangeven welke gevolgen het aanwijzen van een beschermd dorpsgezicht heeft voor de mogelijkheden om economische ontwikkelingen te ontplooien in dit gebied? In hoeverre kan de aanwijzing van een beschermd dorpsgezicht leiden tot verminderde mogelijkheden voor economische activiteiten?

De aanwijzing van een gebied als beschermd stads- of dorpsgezicht beoogt toekomstige ontwikkelingen niet te belemmeren. De aanwijzing verplicht gemeenten om een beschermend bestemmingsplan ten aanzien van de benoemde karakteristieken vast te stellen. In een dergelijk bestemmingsplan houdt de gemeente rekening met toekomstige ontwikkelingen en stemt deze af op de karakteristieke historisch ruimtelijke structuur en de bebouwing.
Door de aanwijzing wordt een aantal bouwactiviteiten vergunningplichtig. De vergunningplicht is bedoeld als een extra instrument voor kwaliteitsborging, naast hetgeen in het bestemmingsplan is geregeld. Een vergunningplicht betekent niet dat ontwikkelingen niet meer mogelijk zijn, maar dwingt het bevoegde bestuursorgaan (in dit geval de gemeente) tot het maken van een afweging tussen het belang van het beschermde gezicht en het belang van de aanvrager. De gemeente beslist daarover, niet het rijk.

Vraag 6

Kunt u aangeven welke gevolgen het aanwijzen van een beschermd dorpsgezicht heeft voor de mogelijkheden om zonnepanelen en zonneboilers te plaatsen? In hoeverre denkt u dat de aanwijzing van een beschermd dorpsgezicht kan leiden tot verminderde mogelijkheden voor duurzame energieopwekking?

In een beschermd stads- of dorpsgezicht is het plaatsen van zonnepanelen en zonneboilers op het achterdakvlak -niet zichtbaar vanaf de openbare ruimte- vergunningvrij. Op het voor- of zijdakvlak is een vergunning nodig. De aanwijzing van een beschermd gezicht maakt duurzame energieopwekking niet onmogelijk. In het beschermde dorpsgezicht Wilhelminaoord/Frederiksoord in de provincie Drenthe worden nieuwe koloniewoningen gebouwd met zonneboilers en met zonnepanelen. In beschermde stads- en dorpsgezichten is een extra afweging nodig door de gemeente die er op toeziet dat de karakteristieke waarden van een dorp of stad niet onevenredig worden geschaad. Maar ook dan is het de gemeente zelf die de beslissing neemt.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Monumentenorganisaties roepen Kamer op niet mee te gaan in afstoot monumenten door Rijk»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de zorgen van erfgoedvereniging Heemschut en 11 andere organisaties over de mogelijke vervreemding van Rijksmonumenten?

Nee. De overdracht vindt pas plaats na een zorgvuldige procedure en afweging van risico’s. Hierbij wordt rekening gehouden met exploitatie-mogelijkheden en onderhoudskosten van de betreffende monumenten.

Vraag 3

Wat is uw visie op de vervreemding van Rijksmonumenten in relatie tot ons cultureel erfgoed?

Ons gebouwd cultureel erfgoed is voor 97% eigendom van particulieren of commerciële en niet-commerciële organisaties. De rijksmonumenten staan er op dit moment beter voor dan de afgelopen decennia. Private partijen hebben aangetoond dat ze net zo goed als een overheid monumenten kunnen beheren, behouden en gebruiken.

Vraag 4

Bent u van mening dat er een nieuwe visie nodig is op de Rijksmonumentenzorg?

Nee, in de periode 2009–2012 is de monumentenzorg in nauw overleg met het veld en met instemming van uw beide Kamers gemoderniseerd. Wet- en regelgeving en de financiële regelingen zijn per 1-1-2012 aangepast aan de nieuwe opgaven in de monumentenzorg.

Vraag 5

Bent u van mening dat de waarde van Rijksmonumenten voor ons cultureel erfgoed voldoende gewaarborgd blijft, nadat deze vervreemd zijn?

Ja, incidenten zijn echter nooit uit te sluiten.

Vraag 6

Klopt het dat partijen die een Rijksmonument kopen dat van belang is voor ons cultureel erfgoed, zich moeten houden aan nadere voorwaarden omtrent behoud en beheer? Kunt u een toelichting geven op deze voorwaarden?

Alle rijksmonumenten zijn van belang voor ons cultureel erfgoed, en ten aanzien van behoud en beheer geldt hetzelfde regime voor alle rijksmonumenten al dan niet in rijkseigendom. De bescherming van ieder rijksmonument is geborgd in de Monumentenwet en de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo).
Bij vervreemding kunnen aan een potentiële verwerver / koper van het monument algemene voorwaarden (kennis, financiële gegoedheid etc.) worden gesteld. Specifieke voorwaarden – die niet al in de Monumentenwet zijn opgenomen – aan beheer en onderhoud worden niet gesteld. Zou het Rijk dat wel doen dan wordt een overheidsopdracht tot een werk aanbesteed en is er geen sprake van een vervreemding.
Een aantal rijksmonumenten met erfgoedfunctie is aan de Staat geschonken of gelegateerd. Voorwaarden die aan de schenking of het legaat verbonden zijn, zien vaak toe op het behoud en beheer. Deze voorwaarden gaan bij een vervreemding over op de nieuwe eigenaar.

Vraag 7

Is er reeds een overzicht beschikbaar van Rijksmonumenten die op korte termijn vervreemd zullen worden of aan de markt worden aangeboden?

Dat de Staat rijksmonumenten in rijkseigendom vervreemdt of verkoopt is geen nieuwe ontwikkeling; een voorbeeld is de Vrouwengevangenis in Zwolle. Er is geen apart overzicht van vervreemde monumenten beschikbaar.
De monumenten met erfgoedfunctie zijn wel specifiek in beeld gebracht met het gewijzigde monumentenbeleid van de minister van BZK. Bij brief van 11 november 2011 heeft voormalig minister Donner de Tweede Kamer hiervan in kennis gesteld. Op dit moment zijn er uit dat totale bestand van het rijk 34 monumenten(complexen) met erfgoedfunctie geselecteerd die voor vervreemding in aanmerking komen. Een door de minister voor Wonen en Rijksdienst opgesteld overzicht is als bijlage bijgevoegd.2
Het onderzoek naar de wijze van vervreemding van de monumenten met erfgoedfunctie is nog niet volledig afgerond. Om de zorgvuldigheid en transparantie van het proces te waarborgen zal het overzicht publiekelijk bekend worden gemaakt als de openbare vervreemding van start kan gaan.

Vraag 8

Hoe ziet het proces en de planning eruit bij een eventuele vervreemding van een Rijksmonument?

Procedureel wordt een verkoop altijd gestart met de reallocatie-procedure. Hier wordt aan andere departementen, provincies, gemeenten en door het rijk gesubsidieerde instellingen gevraagd of zij interesse hebben in aankoop. Zij hebben dan een voorkeurspositie om onderhands aan te kopen. Aan huidige gebruikers en/of aangrenzende eigenaren kaneen voorkeurspositie worden toegekend.
Indien bovengenoemde partijen geen interesse hebben in verwerving van het object wordt overgegaan tot een openbare verkoop.
Ten aanzien van monumenten met erfgoedfunctie die door middel van een legaat of schenking in eigendom van de Staat zijn gekomen kan een verplichte teruglevering zijn overeengekomen. In dat geval zal de Staat vanzelfsprekend het monument eerst aan de rechtsopvolger(s) van de schenker of erflater aanbieden. Willen zij het monument niet terug krijgen dan gaat ook ten aanzien van deze monumenten de reallocatieprocedure van start.
Het kan interessant zijn om de kennis en expertise bij bestaande professionele organisaties voor monumentenbehoud te benutten. Zij hebben geen voorkeursrecht binnen de bestaande procedure.

Vraag 1

Bent u bekend met het faillissement van De Pier Vastgoed BV, waardoor het voortbestaan van De Pier van Scheveningen onzeker is geworden?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat De Pier een markant gebouw is met cultuurhistorische waarde, kenmerkend voor de naoorlogse wederopbouwperiode, niet alleen voor de inwoners van Den Haag, maar voor heel Nederland?

Ja, De Pier bezit zeker cultuurhistorische waarde. Deze is echter sterk aangetast (zie mijn antwoord op vraag 3).

Vraag 3

Ziet u mogelijkheden om De Pier van rijkswege te behouden, bijvoorbeeld door het bouwwerk op basis van de cultuurhistorische waarde de status van Rijksmonument te geven?

Nee, ik zie geen mogelijkheid om De Pier van rijkswege te behouden. Ondanks de cultuurhistorische waarde van De Pier voldoet het gebouw niet aan alle criteria (zoals verwoord in de Beleidsregel aanwijzing beschermde monumenten 2009) om aangewezen te worden als Rijksmonument. Bovendien blijft ook na aanwijzing tot Rijksmonument de verantwoordelijkheid voor het onderhoud van het gebouw bij de eigenaar liggen.
Op dit moment is bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) een beschermingsprogramma in voorbereiding voor de aanwijzing van topmonumenten uit de periode 1959–1965 (De Pier dateert uit 1961). De selectie vond plaats op basis van een inventarisatielijst van circa 700 objecten, waaronder De Pier. Na consultatie met het veld (deskundigen en belangengroepen) en betrokken overheden heeft de RCE De Pier niet geselecteerd, omdat deze niet voldoet aan de volgende criteria:
In maart van dit jaar stuur ik over dit beschermingsprogramma een adviesaanvraag naar de Raad voor Cultuur. Na advisering door de Raad voor Cultuur zal ik definitief besluiten over het beschermingsprogramma.

Vraag 4

Is het waar dat De Pier op grondgebied van het Rijk staat, dat het erfpachtcontract met het Rijk is afgesloten en dat de grond aan het einde van het contract terugvalt aan het Rijk? Zo ja, welke consequenties kan dit hebben voor de verantwoordelijkheidsverdeling tussen de gemeente Den Haag en het Rijk voor het behoud dan wel de sloop van het bouwwerk?

Ja, De Pier staat op grondgebied van het Rijk. Het Rijk heeft in 1999 met betrekking tot deze grond voor een periode van 50 jaar een recht van opstal verleend aan De Pier Vastgoed B.V. Aan het eind van het contract valt de grond inderdaad terug aan het Rijk. In de voorwaarden die verbonden zijn aan de verlening van het opstalrecht staat dat als het Rijk dit wenst, De Pier Vastgoed B.V. het bouwwerk De Pier bij het einde van het opstalrecht moet verwijderen, zonder dat hier een vergoeding tegenover staat.
Het strand gelegen tussen de gemeente Wassenaar en het noordelijk havenhoofd van de Haven te Scheveningen, met uitzondering van het gedeelte strand waarop het bouwwerk De Pier staat, is door het Rijk aan de gemeente Den Haag verhuurd.
Het Rijk is niet verantwoordelijk voor het behoud dan wel de sloop zelf van het bouwwerk. Voor zover mij bekend is de gemeente Den Haag eveneens niet verantwoordelijk voor het behoud dan wel de sloop van het bouwwerk. Er is dan ook geen sprake van een verantwoordelijkheidsverdeling tussen gemeente en Rijk.

Vraag 1

Wat is uw reactie op de berichten over de voorgenomen sloop van woningen in de Van der Pekbuurt in Amsterdam?1

Ik ben er van op de hoogte.

Vraag 2

Vindt u het wenselijk dat op basis van het herziene Bouwbesluit woningcorporatie Ymere voor het slopen van een blok in de Van der Pekbuurt slechts een zogeheten melding hoeft te doen? Zo nee, wat gaat u doen om dit ongedaan te maken?

De sloopmelding uit het Bouwbesluit 2012 per 1 april 2012 evenals de daarvoor geldende sloopvergunning uit de Model bouwverordening van de VNG heeft uitsluitend betrekking op het voorkomen of beperken van hinder of van een onveilige situatie tijdens het uitvoeren van sloopwerkzaamheden. Bij de genoemde sloopvergunning kon de gemeente een vergunning alleen weigeren op grond van veiligheidsoverwegingen en niet op basis van bescherming van stads- of dorpsgezichten. Bescherming van stads- of dorpsgezichten bij sloop geschiedt door het aanwijzen van beschermde stads- en dorpsgezichten. Voor deze sloopwerkzaamheden is een sloopvergunning nodig; zie hiervoor de artikelen 2.1, eerste lid, onder h, en 2.2, eerste lid, onder c, van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo).

Vraag 3

Bent u ervan op de hoogte dat de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heeft bericht dat op 1 september van dit jaar de wettelijke procedure is opgestart tot aanwijzing van de Van der Pek buurt als beschermd stadsgezicht van het gebied Amsterdam Noord? Deelt u de mening dat zolang deze aanwijzing nog niet geëffectueerd is er onder geen beding gesloopt mag gaan worden? Zo ja, bent u bereid om op korte termijn in gesprek te gaan met woningcorporatie Ymere omtrent de voorgenomen sloopplannen? Zo nee, waarom niet?

De start van de aanwijzingsprocedure tot aanwijzing van de Van der Pekbuurt als beschermd stadsgezicht heeft enige vertraging opgelopen en is gestart op 9 oktober jongstleden.
Het is primair de taak van de gemeente Amsterdam om de erfgoedwaarden in Amsterdam zorgvuldig af te wegen en te beschermen. Ik heb er vertrouwen in dat Amsterdam deze taak zorgvuldig uitvoert en voor de Van der Pekbuurt woningcorporatie Ymere hier bij betrekt.

Vraag 4

Vindt u het wenselijk dat ondanks de vurige wens van huurders, erfgoedorganisaties, het gemeentelijk Bureau Monumenten en Archeologie, de deelraad en het dagelijks bestuur van stadsdeel Amsterdam Noord en wethouder Ossel om niet te slopen, woningcorporatie Ymere de sloop van woningen in de Van der Pekbuurt gewoon wil doordrukken? Zo ja, hoe verhoudt dit zich tot actief burgerschap, inspraak en bewonersparticipatie?

Het gemeentelijke Bureau Monumenten & Archeologie Amsterdam is in overleg met het stadsdeel en corporatie Ymere om cultuurhistorische belangen uit te dragen. Dit verhoudt zich goed tot inspraak en participatie.

Vraag 1

Kent u het bericht «Slot Loevestein van Bredaas koppel mogelijk dicht in 2013»?1

Ja

Vraag 2

Deelt u de mening dat Slot Loevestein een belangrijke regionale en landelijke uitstraling heeft, goede bezoekersaantallen heeft en een goede balans heeft tussen museale inkomsten en inkomsten uit cultureel ondernemerschap?

Ik deel uw mening dat Loevestein een regionale en landelijke uitstraling heeft en een aanzienlijk deel aan eigen inkomsten weet te generen.

Vraag 3

Hoe is de geplande bezuiniging op de subsidie aan Slot Loevestein te rijmen met uw uitspraken bij uw bezoek aan het slot in augustus 2011, waarbij u hebt gezegd dat u de werkwijze van een goede exploitatie en een levend cultureel erfgoed toejuicht, dat Loevestein niet met bezuinigingen te maken zou krijgen en u zich afvroeg hoe Slot Loevestein als voorbeeld gesteld kan worden voor andere culturele instellingen?2

De subsidie aan Loevestein is gebaseerd op mijn beleidsprioriteiten en het advies van de Raad voor Cultuur over de subsidieaanvraag van Slot Loevestein binnen het door mij gestelde financieel kader. Ik onderstreep dat Slot Loevestein zich voorbeeldig inzet op het terrein van cultureel ondernemerschap en dat ik daarvoor mijn waardering heb uitgesproken. Dat is echter geen reden om Slot Loevestein een uitzonderingspositie te geven in de beoordeling en toelating tot de culturele basisinfrastructuur 2013–2016.

Vraag 4

Waarom wordt cultureel ondernemerschap niet beloond, maar bestraft?

Ik bestrijd dat de lagere subsidie voor Slot Loevestein moet worden opgevat als een straf voor cultureel ondernemerschap. Cultureel ondernemerschap is slechts een van mijn prioriteiten die van belang waren bij de beoordeling van de subsidieaanvraag door de Raad voor Cultuur. Andere prioriteiten zijn kwaliteit, publieksbereik, educatie- en participatiebeleid en een aanbod of collectie van nationaal of internationaal belang.

Vraag 5

Acht u het wenselijk dat er wel overheidssubsidie naar beheer en behoud van de collectie gaat, maar dat de collectie en het monument niet meer voor publiek toegankelijk zullen zijn?

Ik volg het inhoudelijk advies van de Raad voor Cultuur en wil het behoud en beheer van de rijkscollectie zeker stellen door middel van subsidie. Vervolgens is het aan de directie van Slot Loevestein om te bepalen of en op welke wijze het monument en de collectie ook publiek toegankelijk kunnen blijven.

Vraag 6

Waarom zet u met een subsidiekorting de toegankelijkheid van Slot Loevestein onder druk, terwijl ook 8 miljoen euro geïnvesteerd wordt in een grootschalige verbouwing, waarvan 5 miljoen euro private investeringen betreft?

Het slot is eigendom van het Rijk en in beheer bij de Rijksgebouwendienst. Op basis daarvan zijn onderhouds-, veiligheid- en investeringsverplichtingen aangegaan die nu worden uitgevoerd. De subsidie aan Slot Loevestein voor het beheer en behoud van de rijkscollectie is verleend in het kader van nieuw beleid, de culturele basisinfrastructuur 2013–2016.

Vraag 7

Weegt u het criterium van regionale spreiding zwaar mee? Zo ja, op welke manier neemt u in het subsidiebesluit het feit dat Slot Loevestein het enige Rijksmuseum onder de grote rivieren is?

Nee, het criterium voor regionale spreiding woog niet mee bij de beoordeling van de subsidieaanvragen van de musea. Zoals omschreven staat in mijn brief Meer dan kwaliteit van 10 juni 2011 aan de Tweede Kamer: «Voor het erfgoed speelt de spreiding in kernpunten geen rol. Bij musea gaat het om eigendom van de collectie en de (inter)nationale betekenis ervan».

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «VS-consulaat Amsterdam dicht om verwachte betogingen»?1

Ja.

Vraag 2

Welke organisaties zijn verantwoordelijk dan wel betrokken bij de islamitische demonstratie voor het Amerikaanse consulaat in Amsterdam?

De demonstratie van vrijdag 14 september was aangevraagd door een in
Amsterdam actief zijnde Egyptische stichting genaamd Cleopatra, die zich naar
eigen zeggen inzet voor «participatie van vrouwen uit alle culturen». De
demonstratie van zondag 16 september was aangevraagd door een organisatie
genaamd Behind Bars, die zich naar eigen zeggen inzet voor de rechten van
gedetineerde moslims wereldwijd.

Vraag 3

Zijn er individuen of organisaties betrokken bij deze demonstratie die tevens in de gaten worden gehouden door de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD)? Zo ja, kunt u aangeven welke dat zijn?

Ik kan in het openbaar geen mededelingen doen over groepen/individuen die al
dan niet in onderzoek zijn bij de AIVD.
In algemene zin kan ik u verzekeren dat die groepen/individuen die een
bedreiging zouden kunnen vormen voor de democratische rechtsorde of de
nationale veiligheid de aandacht hebben van de inlichtingen- en
veiligheidsdiensten en dat er, indien daartoe aanleiding is, gepaste maatregelen
worden genomen.

Vraag 4

In hoeverre bent u van mening dat Amerikaanse burgers overal in Nederland veilig moeten kunnen verkeren, ook wanneer er islamitische betogingen gepland staan?

Zoals bekend is veiligheid op straat een belangrijke doelstelling van het kabinetsbeleid.
Dit geldt uiteraard ook voor Amerikaanse burgers.

Vraag 5

Bent u van mening dat er hard moet worden opgetreden indien er wordt opgeroepen tot geweld? Zo ja, op welke wijze bent u dat van plan?

In het belang van de effectiviteit van eventueel optreden acht ik het contraproductief om vooraf mededelingen te doen over de wijze van optreden.
Meer in het algemeen ben ik van mening dat zulk optreden effectief en
proportioneel moet zijn.

Vraag 1

Deelt u de mening dat het Institut Néerlandais, de grootste culturele post van Nederland in het buitenland, van groot belang is voor de Nederlandse culturele diplomatie? Zo neen, waarom niet?

Vraag 2

Wat is uw reactie op het bericht «Institut Néerlandais reageert op subsidiestop», waarin het instituut er op aandringt om de beslissing over de subsidiestop uit te stellen tot na de Tweede Kamerverkiezingen op 12 september 2012?1

Vraag 3

Kunt u aangeven waarom de kosten voor het eerst sinds 1957 zo hoog worden geacht dat er wordt overgegaan tot sluiting? Kunt u aangeven waarom een «moderner» model volgens u moet leiden tot sluiting van het hele instituut?

Vraag 4

Kunt u onderbouwen waarom «culturele missies als die in Berlijn, Londen of New York meer cultureel rendement zouden opleveren»?2

Vraag 5

Wat gebeurt er met de kunstcollectie uit de nalatenschap van Frits Lugt?

Vraag 6

Kunt u uitleggen hoe een subsidiestop zal leiden tot «meer financiële ruimte voor culturele programmering», zoals u in uw persbericht van 13 juli 2012 stelt?3

Vraag 7

Bent u bereid de beslissing aan een volgend, missionair kabinet over te laten? Zo neen, waarom niet? Noot: Deze vragen dienen ter aanvulling op eerdere vragen over hetzelfde onderwerp van de leden Van der Werf en Ormel (CDA), ingezonden 18 juli 2012 (vraagnummer 2012Z14600).

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Boosheid bij Institut Néerlandais»?1

Vraag 2

Kunt u toelichten waarom de subsidie per 2015 volledig gestopt wordt, terwijl eerder was aangekondigd dat de subsidie met 20% verlaagd zou worden?

Vraag 3

Klopt het dat naar aanleiding van de eerder voorgenomen bezuiniging van 20% het Institut Néerlandais nieuwe zakelijke en culturele partners heeft gezocht en gevonden? Deelt u de mening dat dit een goede ontwikkeling is en dat dit soort nieuwe partnerschappen juist bevorderd moet worden? Bent u het eens met het standpunt van het Institut Néerlandais dat met het volledig schrappen van de subsidie dit soort initiatieven de nek wordt omgedraaid? Zo nee, waarom niet?

Vraag 4

Klopt het dat het ministerie van Buitenlandse Zaken al in mei van plan was om de huur op te zeggen van het pand waar het Institut Néerlandais is gevestigd? Zo ja, waarom informeert u de Kamer daar dan pas tijdens het zomerreces over?

Vraag 5

Hoe ziet u dat de unieke functies die het Institut Néerlandais heeft, zoals het onderdak bieden aan wetenschappers, worden overgenomen door de ambassade?

Vraag 6

Hoe is het feit dat u in debatten over internationaal cultuurbeleid het belang van Nederlandse cultuur in het buitenland voor economische doelen heeft geroemd, te rijmen met de sluiting van deze vooruitgeschoven Nederlandse culturele post?

Vraag 7

Deelt u de mening dat met de sluiting van het Institut Néerlandais niet alleen een belangrijk Nederlands wetenschappelijk en cultureel bureau in Frankrijk verloren gaat, maar ook – gezien de lange historie van het instituut – belangrijk cultureel erfgoed?

Vraag 8

Kunt u inzicht geven in het proces dat naar uw mening nu gevolgd moet worden tot aan de sluiting van het Institut Néerlandais?

Vraag 9

Bent u bereid om het besluit om de financiering van het Institut Néerlandais per januari 2015 volledig te schrappen, uit te stellen tot na de verkiezingen?

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de beslissing van de UNESCO1 om drie voormalige steenkolenmijnen in Wallonië op de werelderfgoedlijst te plaatsen?

Ja, het Werelderfgoedcomité van UNESCO heeft zondag 1 juli hierover een besluit genomen.

Vraag 2

Deelt u de mening dat behoud van industrieel erfgoed, zoals dat van het mijnverleden in de voormalige mijnstreek in Limburg niet alleen in regionaal en provinciaal, maar ook in nationaal en internationaal belang is?

Ja, de opkomst, uitbouw en neergang van de mijnbouw in Limburg en in de omliggende streken in Frankrijk, België en Duitsland zijn onderdeel van een belangrijke periode in de sociale en economische geschiedenis van West-Europa.

Vraag 3

Bent u bereid op korte termijn met de provincie Limburg en met de gemeenten in de voormalige (Oostelijke en Westelijke) mijnstreek in overleg te treden om te bezien welke inmiddels zeer schaarse delen van het industriële erfgoed uit de rijke Limburgse mijngeschiedenis voor opneming op de UNESCO-werelderfgoedlijst in aanmerking zouden komen?

In voorjaar 2010 stelden mijn ambtsvoorganger en toenmalig minister van LNV de onafhankelijke commissie Herziening voorlopige lijst Werelderfgoed Koninkrijk der Nederlanden in. Taak van deze commissie was te adviseren over de vraag welke erfgoederen Nederland de komende vijftien jaar kan nomineren voor de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Ten behoeve van dit advies heeft de commissie grondig onderzocht welke Nederlandse erfgoederen een zodanige uitzonderlijke waarde hebben dat ze van belang zijn voor de gehele wereldgemeenschap. De uitzonderlijke universele waarde van het erfgoed en de mate van authenticiteit en gaafheid zijn belangrijke criteria om in aanmerking te komen voor een nominatie voor de Werelderfgoedlijst. In haar advies «Uitzonderlijke en universeel» stelt de commissie voor elf erfgoederen te nomineren voor de Werelderfgoedlijst. Erfgoed uit de Limburgse mijnstreek maakt hier geen onderdeel van uit.
Het advies van de onafhankelijke commissie hebben staatssecretaris Bleker van EL&I en ik in april 2011 overgenomen. Ik zie daarom geen aanleiding nu in gesprek te gaan met overheden in Limburg over een werelderfgoednominatie van delen van de mijnstreek.

Vraag 4

Deelt u de mening dat naast overgebleven gebouwen en schachten van zowel staatsmijnen als particuliere mijnen, ook gedacht moet worden aan erfgoed zoals de mijnkoloniën, waarvan sommige inmiddels ook de status van beschermd stadsgezicht hebben?

Zie mijn antwoord op vraag 3.

Vraag 5

Indien het overleg daartoe aanknopingspunten biedt, bent u dan bereid bij de UNESCO opneming op de werelderfgoedlijst van dit unieke Nederlands industriële erfgoed te bepleiten? Zo nee, waarom niet?

Zie mijn antwoord op vraag 3.

Vraag 1

Klopt het bericht dat de stichting Meru voor de derde keer een sloopvergunning heeft aangevraagd voor rijksmonument Sankt Ludwig in Vlodrop?1 Herinnert u zich de vele vragen die in de loop van de jaren over dit rijksmonument gesteld zijn?2

Ja, dat klopt, Stichting Meru heeft 17 februari 2012 een aanvraag voor een omgevingsvergunning ingediend bij de gemeente Roerdalen, voor het slopen van het rijksmonument Sankt Ludwig. De gemeente heeft in dat kader op 1 maart 2012 de RCE om advies verzocht. Ik ben bekend met de vele vragen die in de loop van de jaren over de problematiek rondom dit rijksmonument zijn gesteld.

Vraag 2

Is u bekend dat het rijksmonument, door de stichting Meru aangeduid als «bouwvallige ruïne» op het moment van verwerving van het voormalige klooster een oerdegelijk gebouw was en nog in zeer behoorlijke staat verkeerde?

Ja, het is mij bekend dat het voormalige klooster op het moment van verwerving door Meru in 1984 en op het moment van aanwijzing als beschermd monument op 9 oktober 1997 in behoorlijke staat verkeerde. De Raad van State heeft in haar uitspraak van 21 september 2011 bepaald dat er voldoende monumentale waarden resteren en zij geen aanleiding ziet tot verwijdering uit het monumentenregister.

Vraag 3

Heeft de gemeente Roerdalen sinds 2009 gebruik gemaakt van haar wettelijke middelen om herstel af te dwingen?3 Zo nee, heeft de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties ingegrepen op grond van zijn toezichthoudende rol op de uitvoering van wettelijke taken van gemeenten? Als dat niet gebeurd is, is de minister daar alsnog toe bereid? Als de gemeente Roerdalen wel sinds 2009 gebruik heeft gemaakt van haar wettelijke middelen om herstel af te dwingen, waarom heeft dit ingrijpen niet geleid tot herstel? Is het wettelijk instrumentarium bij nader inzien onvoldoende om in situaties waarbij de eigenaar niet meewerkt herstel van cultureel erfgoed af te dwingen?

Ja, de gemeente Roerdalen heeft sinds 2009 gebruik gemaakt van haar wettelijke middelen om herstel af te dwingen. Het college van burgemeester en wethouders van Roerdalen heeft bij besluit van 21 oktober 2009 een last onder dwangsom opgelegd aan de Stichting Meru om het Rijksmonument Sankt Ludwig te herstellen in de toestand zoals die was vóór de illegale sloop van de voorbouw en om passende voorzieningen te treffen aan de overige delen van het complex, teneinde te voorkomen dat het monument in gevaar wordt gebracht.
Stichting Meru heeft tegen deze last onder dwangsom geprocedeerd tot aan de Raad van State. De Raad heeft op 1 februari 2012 de opgelegde last onder dwangsom echter in stand gelaten. De begunstigingstermijn van de last onder dwangsom loopt nog tot 21 september 2012. Indien de stichting Meru op die datum niet aan de opgelegde last heeft voldaan, dan verbeurt zij een dwangsom van EUR 100 000,– per dag met een maximum van EUR 3 000 000,–.
Mocht de 3 miljoen euro verbeurd zijn en er nog steeds niet voldaan zijn aan de last, en er géén verwachting bestaan dat bij hernieuwde oplegging van een last onder dwangsom wel tot herstel zal worden overgegaan, dan zou de gemeente er ook voor kunnen kiezen om alsnog bestuursdwang toe te passen. Daarna kan de gemeente zelf opdracht geven tot herstel en de kosten daarvan op de overtreder verhalen. Het wettelijk instrumentarium biedt derhalve voldoende mogelijkheden voor herstel.

Vraag 4

Bent u bereid om na twaalf jaar pappen en nathouden nu krachtdadig op te treden tegen deze aanslag op ons cultureel erfgoed en herstel af te dwingen?

Ik heb geen wettelijke mogelijkheden om herstel af te dwingen. Mijn wettelijke taak houdt in dat ik zal adviseren over de recente aanvraag van de omgevingsvergunning voor het slopen van het klooster. Het is de rol van de gemeente om handhavend op te treden tegen overtredingen van de Monumentwet (inmiddels de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht), en zo het herstel van het klooster af te dwingen. Deze rol is ook door de gemeente opgepakt.

Vraag 5

Ziet u aanleiding om procedures rond sloop en/of herstel van rijksmonumenten te verbeteren, zodat het beoogde resultaat in de toekomst binnen minder dan twaalf jaar gerealiseerd wordt?

Nee, hier zie ik geen aanleiding voor. Ik beschouw dit als een uitzonderlijke situatie. De wettelijke procedures voldoen, indien ze consequent worden toegepast. Ik zie de uitspraak van de Raad van State van 1 februari 2012 als een bevestiging dat opgetreden kan worden tegen verwaarlozing van rijksmonumenten.

Vraag 1

Bent u op de hoogte van de lang gekoesterde en breed gedragen wens van de provincies Overijssel, Gelderland, Drenthe en Groningen en de gemeenten Oost- en West-Stellingwerf om het Nedersaksisch als streektaal te erkennen op het niveau III van het Europees Handvest voor regionale talen of talen van minderheden?

Ja.

Vraag 2

Bent u er van op de hoogte dat de officiële aanvraag voor de erkenning van het Nedersaksisch al op 26 maart 2010 is aangeboden aan de toenmalige staatssecretaris van Binnenlandse Zaken, maar dat een officiële reactie van het kabinet tot op de dag van vandaag is uitgebleven?1

Ja. Vertraging in de beantwoording is het gevolg van een kabinetswisseling en een zorgvuldige toetsing van de bevindingen in het onderzoeksrapport «Nedersaksisch waar het kan» van onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen. Bij deze toetsing waren de ministeries van OCW, V&J, EL&I, SZW, BZ en VWS betrokken.

Vraag 3

Is het waar dat u recent heeft gesproken met een delegatie van deskundigen van de Raad van Europa over een hogere beschermde status voor het Nedersaksisch? Heeft deze delegatie het pleidooi voor erkenning onder deel III uit de regio’s onderschreven?2

Op ambtelijk niveau is door vertegenwoordigers van de ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap gesproken met een delegatie van deskundigen van de Raad van Europa. De delegatie heeft weliswaar geen pleidooi gehouden voor opschaling van het Nedersaksisch naar Deel III van het Europees Handvest, maar er wel bij Nederland op aangedrongen om zijn standpunt inzake een al of niet erkenning van het Nedersaksisch onder Deel III voor eind maart 2012 bekend te maken.

Vraag 4

Staat het kabinet – zoals de staatssecretaris destijds bij het in ontvangst nemen van de aanvraag heeft aangegeven – nog steeds positief ten opzichte van de aanvraag? Welke mogelijkheid ziet u om het Nedersaksisch te erkennen op het niveau van deel III, onder de voorwaarden die destijds door het kabinet zijn gesteld? Wanneer kan de Kamer hierover een besluit verwachten?

Ik deel ten volle het uitgangspunt van de toenmalige staatssecretaris, overeengekomen met de bestuurders uit Noordoost-Nederland, dat erkenning onder Deel III van het Europees Handvest alleen zal plaatsvinden, indien het bestaande beleid van provincies en gemeenten toereikend is om het Nedersaksisch te doen kwalificeren voor Deel III van het Europees Handvest. Dit impliceert dat erkenning onder Deel III geen extra administratieve, financiële en andere lasten met zich meebrengt, noch voor het Rijk noch voor de desbetreffende decentrale overheden. De uitkomst van de inventarisatie die is uitgevoerd door de betrokken vakministeries valt in dat opzicht negatief uit. Naar aanleiding hiervan acht ik het daarom niet opportuun dat Nederland bij de Raad van Europa kenbaar maakt dat bescherming van het Nedersaksisch voortaan plaatsvindt conform ten minste 35 bepalingen van Deel III van het Europees Handvest. Bijgevolg blijft het beschermingsniveau van het Nedersaksisch ook in de toekomst vallen onder Deel II van dit verdrag van de Raad van Europa.
De uitkomst van de inventarisatie, vergezeld van een nadere analyse uitgevoerd door de vakministeries vermeld in mijn antwoord op vraag 2, is bij brief van 20 maart meegedeeld aan de decentrale overheden in Noordoost-Nederland. Brief en bijlage zijn bijgevoegd in afschrift bij deze Kamervragen.3 Ook de Raad van Europa zal dienovereenkomst worden geïnformeerd.

Vraag 1

Kunt u aangeven hoeveel er door Rijk, provincies en gemeenten gezamenlijk in totaal wordt bezuinigd op cultuur, uitgesplitst naar gemeente en uitgesplitst naar sectoren? Zo nee, bent u bereid dat te onderzoeken?

Mede omdat de besluitvorming over de cultuursubsidies voor de periode 2013–2016 bij zowel Rijk, gemeenten als provincies nog niet is afgerond, is het niet mogelijk aan te geven hoeveel er door Rijk, provincies en gemeenten gezamenlijk wordt bezuinigd op cultuur. Verder zijn de begrotingen (onderling) moeilijk vergelijkbaar; culturele instellingen zijn bijvoorbeeld soms onderdeel van de gemeentelijke dienst. Het is dan ook vrijwel onmogelijk de bezuinigingen in beeld te brengen naar sector.
Na ontvangst van het advies van de Raad voor Cultuur (uiterlijk 22 mei 2012) wordt met de convenantpartners (de drie grote steden en de regio’s Noord, Oost, Zuid, West en Midden) geïnventariseerd op welke terreinen de keuzes van de overheden samen komen. Met de andere overheden worden vervolgens bestuurlijke afspraken over de periode 2013–2016 gemaakt.

Vraag 2

Kunt u aangeven hoeveel instellingen worden gesubsidieerd door rijk, provincies of gemeenten? Is inzichtelijk bij welk soort instellingen de grootste klappen vallen door de bezuinigingen op cultuur? Zo nee, bent u bereid dat te onderzoeken?

Het is niet mogelijk aan te geven hoeveel instellingen in totaal worden gesubsidieerd door Rijk, provincies of gemeenten. Er is geen centrale administratie van instellingen die gesubsidieerd worden door de verschillende overheden. Uit het onderzoek van februari 2011 naar de bezuinigingsplannen van gemeenten en provincies bleek dat gemeenten in 2011 het vaakst bibliotheken noemden als onderwerp van bezuinigingen, gevolgd door overige cultuurinstellingen (beeldende kunst, festivals, projecten etc.) en podiumkunsten1.
Op Prinsjesdag 2012 wordt bekend welke instellingen het Rijk zal gaan subsidiëren in de periode 2013–2016. Afronding van de besluitvorming bij de meeste gemeenten en provincies vindt tegen het einde van 2012 plaats.

Vraag 3

Is inzichtelijk wat het effect zal zijn van de optelsom van bezuinigingen op de doelstellingen van het cultuursubsidiebeleid, waaronder talentontwikkeling? Zo nee, bent u bereid dat te onderzoeken?

Dergelijke onderzoeken zijn, gezien de moeilijke vergelijkbaarheid van de onderliggende gegevens, niet haalbaar. Zie ook het antwoord op vragen 1 en 2.

Vraag 4

Is inzichtelijk wat het effect zal zijn van de optelsom van bezuinigingen op zaken als het aanbod van kunst en cultuur, de bezoekersaantallen, het aantal beoefenaars van amateurkunst, de mate waarin kinderen en jongeren met kunst en cultuur in aanraking komen en de werkgelegenheid? Zo nee, bent u bereid dat te onderzoeken?

Het is momenteel niet mogelijk om de ontwikkeling van deze kenmerken van de cultuursector betrouwbaar te voorspellen, laat staan wat de invloed van de bezuinigingen daarop is. Bewegingen in de zaken die in de vraag zijn genoemd zijn van veel factoren afhankelijk. Ten eerste ontbreken veel onderliggende gegevens (zie ook vraag 3). Verder is de ontwikkeling mede afhankelijk van de (nog onbekende) subsidiebesluiten van de overheden, de mate waarin instellingen met minder subsidie verder kunnen of nieuwe geldstromen weten te vinden en de keuzes van consumenten naar aanleiding van de crisis.

Vraag 5

Wat is de verwachting ten aanzien van extra giften als gevolg van de Geefwet?

Als gevolg van de Geefwet worden giften aan culturele instellingen als subcategorie van de algemeen nut beogende instellingen (ANBI’s) extra gestimuleerd door de multiplier voor giften aan culturele instellingen. De multiplier is de factor waarmee de gift mag worden vermenigvuldigd voor de berekening van de aftrekpost. Voor de multiplier was aanvankelijk een budgettair beslag van € 12 miljoen ingeruimd in de Geefwet. Door een amendement bij de kamerbehandeling van de Geefwet is een deel van dit budget ingezet ten bate van de steunstichting SBBI, waardoor de multiplier is ingeperkt tot een budgettair beslag van € 5 miljoen. Dit bedrag belichaamt de geraamde gederfde belastingopbrengsten als gevolg van de multiplier. Het bedrag aan feitelijke giften is een veelvoud hiervan. De feitelijke toename in de giften aan culturele instellingen als gevolg van de multiplier is nog niet bekend, maar zal ook afhankelijk zijn van de inzet van de culturele instellingen om giften te verwerven.

Vraag 6

Is inzichtelijk wat het effect van het totaal aan maatregelen is op de inkomsten van de overheid? Leveren de maatregelen, zoals het verhogen van de btw en het afschaffen van de wet Werk en inkomen kunstenaars (WWIK), op wat het kabinet verwacht te besparen? Wat zijn de verwachte effecten van overige kostenmaatregelen zoals die voor frictie- en transitiekosten? Zo nee, bent u bereid dat te onderzoeken?

Aan het afschaffen van de WWIK per 1 januari 2012 is een structurele besparing verbonden van € 10 miljoen. Vanwege de overgangsregeling tot 1 juli 2012 zal deze opbrengst later dan aanvankelijk was voorzien worden gerealiseerd.
Het beoogde effect van de btw-verhoging op podiumkunsten, kunst en verzamelvoorwerpen is een belastingopbrengst van € 90 miljoen. Er is nog geen onderzoek gedaan naar de exacte effecten van deze maatregel. Bij een volgende evaluatie van het btw-tarief voor cultuur en media kan het effect worden vastgesteld.
Voor frictie- en transitiekosten is vanaf 2013 een bedrag van eenmalig maximaal € 138 miljoen beschikbaar. Wat de effecten hiervan zijn is nu nog niet bekend.

Vraag 7

Deelt u de mening dat informatie over de optelsom van bezuinigingen en de effecten daarvan op het maatschappelijk aanbod en de inkomsten van de overheid noodzakelijk is om effectief het beleid te kunnen controleren? Deelt u de mening dat het overheidsbeleid direct en indirect effect heeft op de financiële positie van de sector, gelet op het feit dat een groot deel van de culturele infrastructuur is gebouwd op co-financiering, samenwerkingsverbanden en derde-geldstromen? Hoe kan er een goede afweging worden gemaakt als de gevolgen van bezuinigingen op de drie overheidsniveaus, plus het teruglopen van de sponsorinkomsten, de btw-verhoging, de opheffing WWIK en andere maatregelen (waaronder de Geefwet) niet geschetst kunnen worden?

Bij een dergelijke herstructurering van een overwegend gesubsidieerde sector leveren bezuinigingen een rechtstreekse besparing op, met relatief geringe uitval van verdienvermogen. Het is evident dat daar frictie- en transitiekosten mee gemoeid zijn.
Het ministerie van OCW brengt jaarlijks de publicatie Cultuur in Beeld uit, waarin een breed overzicht wordt gegeven van de positie van de cultuursector.

Vraag 1

Klopt het dat het Geldmuseum in Utrecht, naar aanleiding van het stopzetten van de subsidie door het ministerie van Financiën, het overgrote deel van het wetenschappelijke werk van het museum stopzet?

Ja, dat klopt, met dien verstande dat het een tijdelijke aanvullende subsidie van het ministerie van Financiën betreft die beëindigd is. De reguliere subsidie van het ministerie van Financiën aan het Geld- en Bankmuseum is in stand gebleven.

Vraag 2

Bent u bereid te onderzoeken of het wetenschappelijke werk van het geldmuseum kan worden ondergebracht bij een andere instelling, om te voorkomen dat ontwikkelde expertise op dit vlak verloren gaat?

Ik laat graag aan het Geld- en Bankmuseum zelf over hoe met de wetenschappelijke functie van het museum omgegaan wordt. In mijn brief van juni 2011 aan uw kamer heb ik aangegeven in de volgende subsidieperiode niet langer subsidie te zullen verstrekken voor die wetenschappelijke functie aan de Rijksmusea, enkele uitzonderingen, eveneens genoemd in die brief, daargelaten. Het Geld- en Bankmuseum is niet één van die uitgezonderde musea.

Vraag 1

Wat is uw reactie op de enquête van de Nederlandse Museumvereniging, waaruit blijkt dat 17 musea verwachten te moeten sluiten als gevolg van de bezuinigingen?1

Ik heb kennis genomen van deze enquête van de Nederlandse Museumvereniging. Of er 17 musea moeten sluiten, kan ik niet overzien. De procedure voor de verlening van rijkssubsidie aan musea in het kader van de culturele basisinfrastructuur 2013–2016 is op dit moment nog gaande. Op gemeentelijk en provinciaal niveau zijn de procedures ook nog niet afgerond.

Vraag 2

Hoe verhoudt de sluiting van (gemeentelijke) musea zich tot de passage in het regeerakkoord waarin staat dat het erfgoed zoveel mogelijk moet worden ontzien?

Het voornemen uit het regeerakkoord om het erfgoed zoveel mogelijk te ontzien is van toepassing op het rijksbeleid. Dat laat onverlet dat ik dit beleid ook uitdraag naar de bestuurlijke partners.

Vraag 3

Laat een mogelijke sluiting u koud wanneer het een gemeentelijk museum betreft? Vindt u dat een waardige opstelling?

Ik vertrouw erop dat de gemeentelijke en provinciale overheden zorgvuldig omgaan met collecties en musea die aan hun zorg zijn toevertrouwd.

Vraag 4

Hoe oordeelt u over het effect dat de Rijksbezuinigingen ertoe leiden dat het lokale verantwoordelijkheidsbesef voor gemeentelijke musea verdampt? Is dit wat u heeft beoogd?

Ik heb geen aanwijzingen dat het verantwoordelijkheidsbesef voor gemeentelijke musea verdampt.

Vraag 5

Wat moet er met de collecties gebeuren van musea die hun deuren sluiten? Deelt u de mening dat u een verantwoordelijkheid heeft om collecties – ook die van de kleinere gemeentelijke musea – toegankelijk te houden voor het publiek?

Na eventuele sluiting van een museum is het aan de eigenaar van de collectie om te bepalen wat er met de collecties gaat gebeuren. Mijn verantwoordelijkheid betreft de collectie die eigendom is van het rijk.

Vraag 6

Hoe gaat u voorkomen dat musea door bezuinigingen alsnog in een neerwaartse spiraal terechtkomen, terwijl nu nog sprake is van stijgende bezoekersaantallen?

Het is verheugend dat de museumsector als geheel stijgende bezoekersaantallen vertoont. De musea hebben een belangrijke verantwoordelijkheid om als cultureel ondernemer inventief in te spelen op de kansen en bedreigingen in de veranderende omgeving. Over de toekomst van het museumbestel vraag ik de Raad van Cultuur om advies.

Vraag 7

Erkent u dat deze bezuinigingen op de korte termijn wellicht geld opleveren, maar op lange termijn tot inkomstenderving voor de omgeving zullen leiden? Zo ja, wat doet u met deze kennis?

De voorgestelde maatregelen zijn noodzakelijk om de beoogde bezuinigingen in het regeringsbeleid te realiseren. Tegelijkertijd zijn de maatregelen ter bevordering van de eigen inkomsten erop gericht dat musea, en andere culturele instellingen, zich verder ontwikkelen als cultureel ondernemer. Naar mijn overtuiging zal dat op lange termijn het behoud, beheer en de publieke toegankelijkheid van collecties en musea voor een breed publiek bevorderen.

Vraag 8

Bent u bereid de verhoogde eigen inkomstennorm te heroverwegen, aangezien deze eis (naast de bezuinigingen) in tijden van crisis buitengewoon zwaar valt?

De eigeninkomsteneis is een belangrijke eis met het oog op cultureel ondernemerschap en toelating tot de culturele basisinfrastructuur 2013–2016. Ik weet dat deze eis veel vraagt van een aantal instellingen en zij druk doende zijn om daaraan te voldoen. Ik zie geen aanleiding om de genomen maatregelen te heroverwegen.

Vraag 9

Bent u bereid in overleg te treden met gemeenten en provincies om te bezien in hoeverre musea gespaard kunnen worden? Zo ja, op welke termijn krijgt de Kamer hierover bericht?

In het kader van de culturele basisinfrastructuur voer ik overleg met de andere overheden waarbij ook het museale bestel aan de orde komt.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Musea vinden de weg naar privaat geld»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat continuering van de in het bericht genoemde musea (Meermanno en Boerhaave), in weerwil van uw eerdere vermoedens, kansrijk is?

Ik heb met mijn hoofdlijnenbrief Meer dan Kwaliteit en de bijbehorende regeling de instellingen geïnformeerd over mijn uitgangspunten. De instellingen weten waar ze aan toe zijn. Ik gun alle instellingen die in aanmerking denken te komen voor de culturele basisinfrastructuur tot 1 februari 2012 de tijd om hun subsidieaanvragen met financiële onderbouwing voor te bereiden en in te dienen, conform de subsidieregeling culturele basisinfrastructuur 2013–2016. De subsidieaanvragen leg ik dan voor aan de Raad voor Cultuur. Mede op basis van het advies van de Raad voor Cultuur zal ik besluiten of de subsidieaanvragen kunnen worden gehonoreerd. Ik wil niet vooruitlopen op deze besluitvorming.

Vraag 3

Bent u bereid om, in samenspraak met deze musea, vόόr het Wetgevingsoverleg Cultuur (op 21 november a.s.) de Kamer een brief te sturen waarin helder uiteen wordt gezet in hoeverre het door de musea opgehaalde geld structureel dan wel incidenteel van aard is? Zo nee, waarom niet?

Nee, ik wil de zorgvuldige procedure van subsidieaanvraag en beoordeling niet doorkruisen. De instellingen zijn thans bezig hun subsidieaanvraag voor te bereiden. In die subsidieaanvraag wordt een ondernemingsplan gevraagd. Hiervan maken de eigen inkomsten onderdeel uit. De termijn voor de subsidieaanvraag sluit op 1 februari 2012, zoals aangegeven in de subsidieregeling culturele basisinfrastructuur 2013–2016. Vervolgens vraag ik daarover advies aan de Raad voor Cultuur met het oog op het verdere besluitvormingsproces in het kader van de culturele basisinfrastructuur.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Subsidieregeling flink op de schop; podiumgroepen moeten punten verdienen»?1

Ja.

Vraag 2

Hoeveel cultureel aanbod zal er verdwijnen door de nieuwe subsidieregels van het Fonds Podiumkunsten?

De druk op het fonds neemt flink toe. Vorige keer waren er zo’n 300 aanvragen. Verwachting is dat het er deze periode nog meer zullen zijn, omdat de instellingen die uit de BIS vallen waarschijnlijk een aanvraag zullen indienen bij het fonds. Het fonds verwacht dat er zo’n 60 tot 80 aanvragen gehonoreerd kunnen worden, nu zijn dat er 120. Hoeveel cultureel aanbod er zal verdwijnen, hangt van zoveel factoren af, dat dit niet te voorspellen is.

Vraag 3

Vindt u de criteria van het Fonds goed?

Het fonds zet nog meer dan voorheen in op ondernemerschap en geografische spreiding. Dit beleid en ook de overige criteria van het fonds sluiten goed aan bij mijn brief Meer dan kwaliteit, een nieuwe visie op cultuurbeleid.

Vraag 4

Hoe kan een instelling als het Internationaal Danstheater nog op niveau presteren als er ongeveer 70% van de subsidie vervalt?

Instellingen kunnen bij het fonds een minder groot bedrag krijgen dan in het verleden. Reden hiervoor is dat kleinere instellingen in vergelijking met een aantal grote instellingen soms precies hetzelfde aanbod tegen lagere kosten produceren. Zulke grote verschillen zijn niet eerlijk en niet doelmatig. Met het nieuwe budget zou het fonds al snel door het budget heen zijn bij toekenning van een groot bedrag aan één instelling. Dit zou een negatief effect hebben op de pluriformiteit van het aanbod. Het Internationaal Danstheater kan een aanvraag indienen bij het fonds en afhankelijk van of deze aanvraag wordt toegekend en voor welk bedrag zal de instelling haar beleid aanpassen. Het is aan de instelling zelf om te bezien hoe zij het beleid en hun bedrijfsvoering aanpassen wanneer zij minder subsidie ontvangen dan voorheen.

Vraag 5

Wat zijn de effecten voor bijvoorbeeld het toneelgezelschap Orkater, dat in subsidie gehalveerd dreigt te worden?

Het is aan de instelling zelf om te bezien hoe zij het beleid en hun bedrijfsvoering aanpassen wanneer zij minder subsidie ontvangen dan voorheen. Doordat de instellingen de vrijheid hebben zelf de keuzes te maken, valt ook niet precies te voorspellen wat de effecten voor specifieke instellingen zullen zijn.

Vraag 1

Op welke wijze wilt u het Tropenmuseum blijven ondersteunen nu het plan is opgevat om dit museum niet langer via de begroting voor Ontwikkelingssamenwerking te financieren?1

Zie antwoord op vraag 2.

Vraag 2

Hoe wil het kabinet de belofte waar maken dat net onverantwoordelijke bezuinigingen op het beheer van erfgoed niet zal dulden?

Zoals in het regeerakkoord VVD-CDA Vrijheid en verantwoordelijkheidis aangegeven worden de uitgaven aan behoud en beheer van cultureel erfgoed, bibliotheken en het Nationaal Archief zoveel mogelijk ontzien. De staatsecretaris van Buitenlandse Zaken zal het Tropenmuseum vragen met een plan te komen om, na ontkoppeling van het KIT, een levensvatbaar perspectief in het museale bestel van OCW te bieden. Daarbij moet worden bezien hoe nauwere samenwerking of fusie binnen het museale landschap kan leiden tot grotere doeltreffendheid en doelmatigheid zodat met per saldo minder overheidsmiddelen een beter resultaat kan worden bereikt.
In geval van een levensvatbaar perspectief, waarbij een substantiële efficiencywinst wordt geboekt en dat wordt onderschreven door de betrokken instellingen, zal het Tropenmuseum op termijn deel uit kunnen gaan maken van het museale stelsel en als zodanig komen te vallen onder het ministerie van OCW. De staatssecretaris van Buitenlandse Zaken is onder omstandigheden bereid een bijdrage in overweging te nemen.

Vraag 3

Hoe beoordeelt u het feit dat de financiering van het Tropenmuseum ooit vanuit efficiëncyredenen is overgeheveld van de Cultuurbegroting naar begroting voor Ontwikkelingssamenwerking en dat nu als argument wordt gebruikt voor de bezuiniging dat een museum en de aanpalende instituties niet op de begroting voor Ontwikkelingssamenwerking behoren te staan? Is het kabinet van mening dat dit een zuivere wijze van opereren is?

De financiering van het Tropenmuseum stond tot 1975 op de begroting van verschillende ministeries, doch niet op die van het ministerie van CRM, waar destijds de verantwoordelijkheid voor cultuur was ondergebracht.
Sedert 1975 is het KIT een door Buitenlandse Zaken, via de begroting van Ontwikkelingssamenwerking, gesubsidieerd instituut.
Daarmee berust de verantwoordelijkheid voor de subsidie aan het KIT bij Buitenlandse Zaken.
OCW heeft in het verleden incidentele projectsubsidies aan het Koninklijke Instituut voor de Tropen verleend en in de periode 2001–2004 en 2005–2008 het Tropenmuseum Junior vanuit de cultuurbegroting bekostigd. Sinds 2009 heeft de gemeente Amsterdam de subsidiëring van het Tropenmuseum Junior op zich genomen.
Dat in de loop van decennia nadere beleidskeuzes worden gemaakt en de prioriteiten worden heroverwogen, acht ik inherent aan het overheidsbedrijf.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de brief betreffende het «voornemen beëindiging subsidie per 1 januari 2013», welke op 16 september jl. is verstuurd door uw directeur-generaal Cultuur en Media aan diverse culturele instellingen in de basisinfrastructuur (BIS)?

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat de aangeschreven instellingen volgens dit schrijven tot vier weken na dagtekening van de brief de tijd hebben om een verzoek in te dienen tot wijziging van de aanwending van subsidie voor 2012?

Ja.

Vraag 3

Deelt u de mening dat niet zomaar andere bestedingsdoelen voor de subsidies 2009–2012 kunnen worden bedacht, zonder dat de Kamer daarover heeft gesproken? Zo nee, waarom niet?

De brief biedt instellingen de mogelijkheid tot afspraken te komen om de subsidie voor het restant van de periode 2009–2012 aan te wenden voor een geleidelijke afbouw van hun gesubsidieerde activiteiten. Op die manier kunnen frictiekosten na 2012 worden voorkomen, of zoveel mogelijk worden beperkt. De Kamer is hier over geïnformeerd in de brief Meer dan kwaliteit (Tweede Kamer, vergaderjaar 2010–2011, 32 820, nr. 1), die op 27 juni met uw Kamer is besproken: «Overigens kan met deze instellingen desgewenst ook worden gekomen tot afspraken om de subsidie voor het restant van de periode 2009–2012 aan te wenden voor een geleidelijke afbouw van hun gesubsidieerde activiteiten. Op die manier kunnen frictiekosten na 2012 worden voorkomen, of zo veel mogelijk worden beperkt.» Ook in mijn brief van 25 augustus (Tweede Kamer, vergaderjaar 2010–2011, 32 820, nr. 42) heb ik uw Kamer meegedeeld dat deze instellingen in september worden bericht.

Vraag 4

Heeft u over dit voornemen contact gehad met de medeoverheden? Bent u bereid om geen onomkeerbare stappen te nemen tot beantwoording van deze schriftelijke vragen?

Dit voornemen heb ik aangekondigd in de brief Meer dan kwaliteit: een nieuwe visie op cultuurbeleid(Tweede Kamer, vergaderjaar 2010–2011, 32 820, p. 40). Over deze brief heb ik overleg gevoerd met de andere overheden. Voor 1 november ontvangt uw Kamer de beleidsregel frictiekosten. Op Prinsjesdag 2012 maakt het kabinet de individuele subsidiebesluiten bekend. De nieuwe subsidieperiode start op 1 januari 2013.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de recente rede van de directeur van het Nexus Instituut op het Lowlands Festival? Bent u tevens bekend met «Het nationaal-socialisme als rancuneleer» van Menno ter Braak uit 1937?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de directeur van het Nexus Instituut, Menno Ter Braak een aantal letterlijke citaten in de mond legt, onder andere door het gebruik van de dubbele punt (na de zin «Ter Braak constateert, met stijgende verbazing en verontrusting:»), alsmede door af te sluiten met «aldus Menno ter Braak», en door het gebruik van de woorden «ik citeer», die hij letterlijk uitspreekt en zijn terug te horen op de audioweergave van de rede?2

De overheid heeft geen rol in het controleren van de juistheid van citaten. Als een organisatie zich benadeeld voelt, kan deze een juridische procedure aanspannen bij de rechter. De vrijheid van meningsuiting en de academische vrijheid zijn kernwaarden die bij de rechtspraak in acht worden genomen.

Vraag 3

Deelt u de waarneming dat deze «citaten» nergens zijn terug te vinden in «Het nationaal-socialisme als Rancuneleer»? Deelt u de mening dat de directeur van het Nexus Instituut evenmin parafraseert en dat deze «citaten» vooral gecreëerd lijken om de Partij voor de Vrijheid in een kwaad daglicht te stellen?

Zie mijn antwoord op vraag 2.

Vraag 4

Deelt u de mening dat de Universiteit Tilburg gewaarschuwd had moeten zijn aangezien de directeur van het Nexus Instituut in zijn pamflet De eeuwige terugkeer van het fascisme Menno ter Braak ook al tendentieus nep-citeert met de bedoeling Ter Braak in te zetten voor zijn pseudo-wetenschappelijke blinde haat tegen de PVV?3

Nee. Ik wijs u in dat verband op de antwoorden van mijn ambtgenoot Donner (Kamerstuknummer 3465, 2010–2011) op vergelijkbare vragen van het lid Driessen over het Nexus Instituut, waarin wordt aangegeven dat dit al gauw de essentie van de vrijheid van meningsuiting zou raken.

Vraag 5

Deelt u de mening dat wetenschappelijke fraude de fundamenten aantast van het aanzien van de universiteiten in Nederland en dus nooit onbestraft mag blijven? Bent u bereid de subsidie aan het Nexus Instituut per onmiddellijk te staken?

Wetenschappelijke fraude tast de fundamenten van de academische wereld aan en heeft gevolgen voor de wetenschappelijke carrière van de betrokkene. Ten overvloede merk ik op dat ik geen reden zie te veronderstellen dat hier sprake is van wetenschappelijke fraude. Zoals mijn ambtgenoot Donner u reeds heeft geïnformeerd bij de onder vraag 4 genoemde antwoorden (Kamerstuknummer 3465, 2010–2011), is het staken van subsidie niet aan de orde.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Musea zetten MuseumgoudA uit vereniging na «onethische» verkoop»?1

Ja.

Vraag 2

Is de collectie van het betreffende museum eigendom van de gemeente Gouda? Zo ja, heeft de gemeenteraad besloten tot de verkoop van het werk van Dumas?

De collectie van het MuseumgoudA is eigendom van de gemeente Gouda. Voor het afstoten van collectieonderdelen is toestemming van het gemeentebestuur vereist. Het college heeft MuseumgoudA toestemming gegeven het schilderij van Dumas, The Schoolboys, te verkopen.

Vraag 3

Wie heeft het schilderij van Dumas gekocht?

Het schilderij van Dumas is geveild bij Christie’s. Het werk is door een onbekende koper gekocht.

Vraag 4

Deelt u de mening dat het fnuikend is dat musea op deze manier in de knel komen en ons kunstbezit in de uitverkoop moeten doen door de bezuinigingen die zij opgelegd krijgen vanuit de overheid? Zo nee, waarom niet?

Ik verwacht dat museale instellingen onder de huidige economische omstandigheden zullen worden uitgedaagd om creatieve plannen te ontwikkelen waardoor zij minder afhankelijk worden van overheidssubsidies. Met u ben ik van mening dat ons kunst- en cultuurbezit niet in de uitverkoop thuishoort.