Vraag 1

Kent u het bericht «Dag te laat verhuisd naar Winkel»?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat op grond van de Kieswet bij de komende verkiezingen voor de Tweede Kamer de peildatum voor het verzenden van de stempassen 31 juli was en dat kiezers die vanaf 1 augustus in een andere gemeente zijn gaan wonen dan hun stempas in hun oude gemeente krijgen?

Op grond van de Kieswet (artikel J7) ontvangt de kiezer zijn stempas van de gemeente waar hij op de dag van de kandidaatstelling als kiezer staat geregistreerd. Dat was dit keer 31 juli 2012. Kiezers die zich na 31 juli in een andere gemeente vestigen, zijn als kiezer geregistreerd in hun oude gemeente en krijgen hun stempas voor deelname aan de verkiezing van de oude gemeente.

Vraag 3

Is het waar dat, als een stemgerechtigde burger op 1 augustus in een andere woonplaats wordt ingeschreven dan in de plaats waar zijn stempas naar toe is gestuurd, hem dan geen andere mogelijkheid rest om óf op uiterlijk 29 augustus schriftelijk een kiezerspas aan te vragen óf om terug te reizen naar zijn voormalige woonplaats om daar een kiespas te gaan halen? Zo nee, wat is dan niet waar? Zo ja, hoeveel kiezers betreft het die per 1 augustus ergens anders zijn gaan wonen dan de gemeente waar hun stempas naar toe is gestuurd?

Deze kiezer kon in dit geval inderdaad tot 29 augustus schriftelijk een kiezerspas aanvragen (in veel gemeenten kon het formulier daarvoor overigens ook via de gemeentelijke website gedownload worden en via de email ingestuurd) en tot en met vrijdag 7 september in persoon zijn stempas in een kiezerspas laten omzetten. Overigens kunnen deze kiezers ook gebruik maken van de mogelijkheid om een onderhandse volmacht te verstrekken aan iemand uit hun oude gemeente.
Er is altijd een groep kiezers die verhuist tussen het moment dat het kiezersregister wordt opgemaakt en de dag van de stemming. Volgens cijfers van het CBS verhuisden er in 2011 circa 593 000 personen tussen gemeenten. Dat komt neer op circa 50 000 per maand.

Vraag 4

Wat gebeurt er met stempassen die naar de adressen zijn gestuurd waar de kiezer voor wie de stempas bedoeld was niet meer woont?

Dat hangt af van de voorziening die de kiezer zelf heeft getroffen: veel mensen laten hun post een aantal weken of maanden automatisch doorsturen naar hun nieuwe adres. Indien men dat niet doet, zal de stempas ofwel op het oude adres bezorgd worden ofwel als onbestelbaar retour aan de gemeente worden teruggezonden.

Vraag 5

Hoe en wanneer komen kiezers die verhuisd zijn er achter dat hun stempas niet naar hun nieuwe adres is verstuurd?

In de Kieswet is geregeld dat de stempassen uiterlijk 2 weken voor de dag van de stemming bij de kiezer thuis moeten zijn ontvangen. Een kiezer die op dat moment zijn stempas nog niet heeft ontvangen, zal dan zijn gemeente kunnen benaderen met een verzoek om nadere informatie. Uiteraard kan de kiezer ook al eerder de gemeente benaderen, bijvoorbeeld als hij verneemt dat zijn buren wel al hun stempas hebben ontvangen.

Vraag 6

Hoeveel studenten hebben zich per 1 augustus in een andere gemeente ingeschreven dan waar hun stempas naar toe is gestuurd?

Het is niet bekend hoeveel studenten zich per 1 augustus in een andere gemeente hebben ingeschreven. In de gemeentelijke basisadministratie wordt niet vermeld of een inschrijving een student betreft.

Vraag 7

Acht u het mogelijk dat duizenden studenten en andere kiezers er te laat achter komen dat zij schriftelijk een kiezerspas hadden moeten aanvragen en dat zij daarom alleen maar door het maken van reiskosten en veel moeite aan een kiezerspas kunnen komen? Zo ja, deelt u de mening dat hiermee het kunnen uitoefenen van het stemrecht ernstig wordt belemmerd? Wat kunt u er aan doen om dit nu en in de toekomst te voorkomen? Zo nee, waarom niet?

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft in de voorlichtingscampagne, met name via radiospotjes die zijn uitgezonden tussen de start van de campagne op 13 augustus en 27 augustus kiezers gewezen op de mogelijkheid om een kiezerspas aan te vragen waarmee men op de dag van de stemming in een andere gemeente kan stemmen. Op de website verkiezingen2012.nl is bij de veelgestelde vragen een vraag opgenomen over verhuizingen in relatie tot ontvangen van de stempas. Zoals reeds opgemerkt in het antwoord op vraag 3 kan de kiezer ook een onderhandse volmacht geven aan iemand in de oude gemeente. Voor veel studenten zal dit een optie zijn.
Voor uw informatie geldt dat in het voorstel tot wijziging van de Kieswet die in de Tweede Kamer ligt, de termijn om een kiezerspas respectievelijk een schriftelijke volmacht aan te vragen wordt verlengd. Indien het parlement met deze wijziging instemt zal het bij komende verkiezingen mogelijk zijn om tot en met de vijfde dag voor de stemming (normaliter de vrijdag) een schriftelijk verzoek in te dienen om de stempas in een kiezerspas om te zetten, terwijl het tot en met de dag voor de stemming om 12.00 uur mogelijk wordt om een mondeling verzoek (dus in persoon) in te dienen om de stempas om te zetten in een kiezerspas. Hiermee wordt de termijn voor het aanvragen van een kiezerspas gelijkgetrokken aan de termijn voor het aanvragen van een vervangende stempas.

Vraag 1

Kent u de berichten over het aanhoudende geweld bij mijnen van het bedrijf Lonmin in Zuid-Afrika?1

Ja.

Vraag 2

Gaat u de International Finance Corporation (IFC) – waar Nederland relatief veel geld aan bijdraagt om duurzame economische ontwikkeling in ontwikkelingslanden te faciliteren en die tegelijkertijd aandelen bezit van Lonmin en dit bedrijf mede financiert – verzoeken om druk uit te oefenen op Lonmin om de werkomstandigheden te verbeteren, meer lokale werknemers in vaste dienst te nemen en meer bij te dragen aan de lokale ontwikkeling? Indien ja, op welke wijze gaat u dit doen en wanneer? Indien nee, waarom niet?

Nee. De sociale en milieustandaarden die IFC toepast bij de selectie van bedrijven waar de organisatie mee samenwerkt zijn maatgevend voor ontwikkelingsbanken en voldoen ook aan de ILO-normen. De IFC subsidieert daarnaast een programma van Lonmin ter ondersteuning van de naleving van sociale standaarden en bevordering van de lokale ontwikkeling. Lonmin betaalde reeds meer dan het minimumloon.

Vraag 3

Deelt u de mening dat dit geweld bij mijnen in Zuid-Afrika wederom de noodzaak onderstreept meer transparantie te bewerkstelligen over de gevolgen van grondstoffenwinning en hoe mijnbouwbedrijven omgaan met werknemers, lokale gemeenschappen en het milieu? Zo ja, op welke wijze bevordert u deze transparantie of bent u voornemens dat te gaan doen? Zo nee, waarom niet?

De Zuid-Afrikaanse overheid heeft een onderzoek ingesteld naar het gedrag van exploitant Lonmin, de rol van de vakbonden, het politieoptreden en het handelen van het Ministry of Mineral Resources. Het is beter niet vooruit te lopen op de uitkomsten van dit onderzoek.
Transparantie kan bedrijven stimuleren verantwoordelijkheid te nemen in de eigen productieketen. Voor Nederlandse bedrijven zijn de uitgangspunten voor het nemen van die verantwoordelijkheid vastgelegd in de OESO Richtlijnen voor Multinationale Ondernemingen. Daarnaast is Nederland actief betrokken bij internationale initiatieven op het gebied van bevordering van transparantie op specifieke gebieden, zoals het Extractive Industries Transparency Initiative (EITI), het Natural Resource Charter en de OESO Due Diligence Guidance.

Vraag 4

Deelt u de mening dat de import van grondstoffen zoals platina en steenkool tegen moet worden gegaan als de winning van die grondstoffen gepaard gaat met geweld en conflict? Zo ja, op welke wijze voorkomt u nu of gaat u in de toekomst voorkomen dat grondstoffen waar bloed aan kleeft, op de Nederlandse of Europese markt terecht komen? Indien nee, waarom niet?

Nederland ondersteunt dialoog als middel om geweld en conflict tegen te gaan bij grondstofwinning. Nederland is momenteel voorzitter van het «Initiative of the Voluntary Principles on Security and Human Rights in the Extractive Industries»; de Voluntary Principles zijn een gezamenlijk initiatief van overheden, maatschappelijke organisaties en vrijwel alle grote multinationals uit de olie-, gas- en grondstoffenindustrie.
Een ambtelijke missie van het ministerie van EL&I bracht op 21 en 22 augustus jl. de Voluntary Principles als onderdeel van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) inspanningen onder de aandacht van de Zuid-Afrikaanse overheid en stakeholders.
Het tegengaan van importen is slechts in uitzonderingsgevallen de beste manier om tot verbeteringen in productieketens te komen.
Zie ook het antwoord bij vraag 7.

Vraag 5

Deelt u de mening dat, door Lonmin te verplichten de betalingen aan de Zuid-Afrikaanse overheid op landen- en projectniveau openbaar te maken, de lokale bevolking en werknemers veel beter in staat zouden zijn om zelf een kosten en baten analyse te maken omtrent de negatieve en positieve impacts van de mijnen op hun leven en omgeving? Indien nee, waarom niet?

Het kabinet is voorstander van internationale afspraken over rapportageverplichtingen van betalingen aan overheden door de bedrijven in de winningsindustrie. Lonmin kan niet verplicht worden tot het openbaar maken van de gegevens, omdat Zuid-Afrika niet lid is van het EITI.

Vraag 6

Bent u bereid de aanpak te volgen van de VS om bedrijven in de olie-, gas- en mijnbouwindustrie nu definitief te verplichten hun betalingen aan overheden ook op projectbasis te openbaren? Indien ja, op welke wijze gaat u er in Europees verband voor pleiten om regelgeving op dit punt minstens op het Amerikaanse niveau te brengen? Indien nee, waarom niet?2

Binnen de EU wordt momenteel onderhandeld over een voorstel van de Europese Commissie voor een verplichte rapportage over betalingen van bedrijven in de olie-, gas- en mijnbouwindustrie aan overheden. Het voorstel is opgenomen in de richtlijn betreffende jaarlijkse financiële overzichten van bepaalde ondernemingsvormen (COM(2011) 684 def) en in een richtlijn tot herziening van de Transparantierichtlijn (wijziging van richtlijnen 2004/109/EG en 2007/14/EG; COM(2011) 683 def).
Zoals de minister van EL&I stelde in het Algemeen Overleg over Grondstoffen op 2 juli jl. zijn de EU-lidstaten en de Commissie reeds enkele maanden geleden een voorlopige compromistekst overeengekomen voor eerstgenoemde richtlijn inclusief de rapportageplicht. Deze rapportageverplichting omvat meer dan alleen een rapportage op landenbasis. Ook betalingen aan andere ontvangende overheidsinstanties moeten worden vermeld. Daarnaast is er een verplichting om de projecten te vermelden waaruit betalingen voortvloeien. Dit compromis ligt momenteel bij het Europees Parlement. Naar verwachting zal in januari 2013 over de richtlijn worden gestemd.

Vraag 7

Kunt u aangeven of platina uit de mijnen van Lonmin in Nederland verhandeld wordt, door Nederland en de Nederlandse havens wordt getransporteerd of in producten verwerkt zit die op de Nederlandse markt te koop zijn? Indien nee, deelt u de mening dat er snel meer transparantie moet komen wat betreft de herkomst van grondstoffen die in Nederland op de markt zijn en in producten zitten die Nederlandse consumenten kopen? Indien ja, hoeveel, door welke havens, in welke producten en voor welke doeleinden?

Nee. De Nederlandse overheid beschikt niet over gedetailleerde informatie over de exacte geografische herkomst van platina dat via of naar Nederland verhandeld wordt. Het is in beginsel aan het bedrijfsleven zelf om in het kader van MVO en in het bijzonder de Voluntary Principles verantwoordelijkheid te nemen in de eigen productieketen.

Vraag 1

Kent u het bericht «De maat is vol, homogeweld moet stoppen» en andere meldingen over toename van geweld tegen homo’s?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de aanpak van anti-homogeweld2 in Amsterdam of andere best-practices een voorbeeld moeten zijn voor het hele land? Zo ja, hoe gaat u in het kader van de Nationale Politie er voor zorgen dat er een optimaal en uniform landelijk beleid komt voor de aanpak van anti-homogeweld? Zo nee, waarom niet?

De politie traint medewerkers in het herkennen en beter registreren van discriminatie-incidenten. Een goed voorbeeld daarvan is de werkwijze die het korps Amsterdam Amstelland heeft opgedaan met Roze in Blauw en de inzet van speciaal opgeleide agenten bij discriminatoire delicten gepleegd tegen LHBT’s. Deze aanpak wordt landelijk uitgerold binnen de Politie.
Met de komst van de Nationale Politie zal het landelijk beleid op het gebied van discriminatie worden voortgezet. Zie ook de beantwoording van vraag 4.

Vraag 3

Deelt u de mening dat de landelijke prioriteiten politie zoals u die met de korpsbeheerders en het College van procureurs-generaal heeft afgesproken dienen te worden aangevuld met de aanpak van specifiek geweld tegen homo’s? Zo ja, hoe kunt u garanderen dat dit met de start van de Nationale Politie per 1 januari 2013 een feit is? Zo nee, waarom niet?

Onderdeel van de landelijke prioriteiten is de aanpak van delicten met een hoge impact op het slachtoffer, waaronder geweld (mishandeling, bedreiging, openlijk geweld tegen personen). De aanpak van specifiek geweld tegen homo’s is hierin niet als afzonderlijke categorie opgenomen. Ik vind discriminatie van en geweld tegen homo’s onaanvaardbaar. Zodoende is vorig jaar een set aan maatregelen geformuleerd. Ik verwijs u hiervoor naar de meest recente discriminatiebrief van 7 juli 2011 [5699933/11]. Dit najaar zal ik uw Kamer wederom informeren over de voortgang van de aanpak van discriminatie.

Vraag 4

Deelt u de mening dat binnen de Nationale Politie specifieke capaciteit dient te worden vrijgemaakt voor politiemensen die gespecialiseerd zijn in het voorkomen en opsporen van homogerelateerde delicten en die kunnen zorgen voor een hogere aangiftebereidheid bij dergelijke delicten («Roze in blauw»)? Zo ja, wanneer kunnen de politiemensen functioneel zijn en aan hoeveel fte’s denkt u? Zo nee, waarom niet?

Binnen de Nationale politie zal er landelijk zicht zijn op (de aanpak van) anti-homogeweld. Daarbij kunnen lokale best practises landelijk worden uitgerold. De korpsleiding is aanspreekbaar op de resultaten en heeft ter ondersteuning op landelijk niveau expertise ( huidige LECD), informatie en stuurkracht voorhanden. Binnen de nationale politie wil ik niet de aanpak van geweld tegen homo’s beperken tot een aantal gelabelde fte’s, maar breed aanpakken. De politie pakt, in overeenstemming met de prioriteiten die zijn gesteld door het gezag, veiligheidsproblemen zoals anti-homogeweld effectief en slagvaardig aan middels een probleemgerichte benadering en het werken vanuit (tijdelijke) interventieteams/netwerken. Zie ook de beantwoording van vraag 2.

Vraag 1

Kent u het bericht «Doof meisje kan geen journaliste worden»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat instellingen geen onderscheid mogen maken op grond van een handicap (op basis van de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte) en dat een onderwijsinstelling verplicht is aanpassingen te verrichten, voor zover dit in redelijkheid van de instelling kan worden gevraagd?

Ja.

Vraag 3

Is het element van toegankelijkheid voor studenten met een functiebeperking expliciet meegewogen bij de opleidingsaccreditatie? Zo ja, voldoet deze opleiding aan de eis van toegankelijkheid voor studenten met een functiebeperking?

In het nieuwe accreditatiestelsel is een bepaling opgenomen over «voldoende studiebegeleiding en voorzieningen die de toegankelijkheid en studeerbaarheid van het onderwijs voor studenten met een functiebeperking bevorderen». Dit betekent dat het één van de elementen is waarnaar de NVAO kijkt bij de instellingstoets of de uitgebreide opleidingsaccreditatie.
Het nieuwe accreditatiestelsel geldt vanaf 2011.
Voor de opleiding Journalistiek van de Hogeschool Utrecht geldt het volgende.
De huidige accreditatie loopt van 1 januari 2007 tot 31 december 2012 en is in maart 2006 afgegeven op basis van het vorige (oude) accreditatiestelsel, waarin de genoemde bepaling over studenten met een functiebeperking nog niet was opgenomen.
Dit najaar toetst de NVAO op instellingsniveau (instellingstoets) of en op welke wijze de Hogeschool Utrecht beleid ten aanzien van studenten met een functiebeperking heeft ingevoerd.

Vraag 4

Heeft de betreffende opleiding voldaan aan de eis om doeltreffende aanpassingen te verrichten voor deze studente, zodat zij haar diploma kan halen?

De onderwijsinstelling dient in overleg met de student te bezien welke voorzieningen adequaat zijn. Dat hangt af van de aard van de functiebeperking, maar ook van de manier waarop de instelling het onderwijs heeft georganiseerd. Komen instelling en student hier niet uit, dan kunnen zij de Commissie Gelijke Behandeling inschakelen. Vanaf 1 oktober 2012 zijn de werkzaamheden van deze commissie opgegaan in het College voor de Rechten van de Mens. Dit college geeft niet alleen een oordeel in specifieke gevallen, maar geeft ook advies, biedt mediation aan en kan ook zelf een onderzoek instellen. Een instelling kan ook zelf de commissie vragen om een onderzoek te verrichten om te toetsen of haar (voorgenomen) besluit conform de WGBH/CZ is.

Vraag 5

Bent u bereid om alsnog aan te dringen op een oplossing die voldoet aan de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte, zoals het verrichten van noodzakelijke aanpassingen of het aanbieden van een alternatief traject?

De studente is toegelaten tot de opleiding. De Hogeschool Utrecht dient in principe adequate aanpassingen te verrichten en in overleg met de studente te bezien welke voorzieningen adequaat zijn. Zie ook mijn antwoord op vraag 4. Het College voor de Rechten van de Mens kan worden ingeschakeld door belanghebbenden (in dit geval de studente en/of de instelling) of een belangenorganisatie.

Vraag 1

Kent u het bericht «Doof meisje kan geen journaliste worden»?1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw reactie op het feit dat Lisa vlak voor het begin van het studiejaar van de Hogeschool Utrecht heeft vernomen dat het niet zinvol is om aan haar studie te beginnen, omdat ze niet het hele curriculum kan volgen?

Zo is dat volgens de directeur van de opleiding Journalistiek van deze hogeschool niet gezegd. Volgens hem is de intentie uitgesproken de studente te helpen, maar is erop gewezen dat het voor haar wel moeilijk zou worden de verplichte vakken radio- en televisieonderwijs te halen.
De Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (WGBH/CZ) zegt dat een instelling geen onderscheid mag maken op grond van handicap of chronische ziekte. Het verbod van onderscheid houdt mede in dat de onderwijsinstelling verplicht is voor de betreffende student, indien nodig, doeltreffende aanpassingen te verrichten (tenzij deze voor de instelling een onevenredige belasting vormen). Door deze bepaling krijgen ook studenten met een functiebeperking (handicap of chronische ziekte) een eerlijke kans om een hoger onderwijsdiploma te behalen.
De studente is niet geweigerd, maar toegelaten op grond van een selectieprocedure. Zij kan de opleiding volgen en op grond van het bovenstaande de instelling vragen adequate aanpassingen te verrichten.
De onderwijsinstelling dient in overleg met de student te bezien welke voorzieningen adequaat zijn. Dat hangt af van de aard van de functiebeperking, maar ook van de manier waarop de instelling het onderwijs heeft georganiseerd. Komen instelling en student hier niet uit, dan kunnen zij de Commissie Gelijke Behandeling inschakelen. Vanaf 1 oktober 2012 gaan de werkzaamheden van deze commissie op in het College voor de Rechten van de Mens.

Vraag 3

Wat vindt u ervan dat dit bericht haar zo kort van tevoren bereikt, terwijl ze wel ingeloot is voor de studie en op basis van de inloting (nummer 5 van 500) uitermate geschikt zou zijn voor de journalistiek?

Volgens de directeur van de opleiding Journalistiek zijn op 31 mei, 6 juli, 24 augustus en 27 augustus met de studente gesprekken gevoerd. Bij het laatste gesprek was de directeur zelf aanwezig. Zie ook mijn antwoord op vraag 2.
De studente was overigens niet ingeloot, maar geselecteerd.
Voor de opleiding Journalistiek van de Hogeschool Utrecht worden jaarlijks 360 studenten toegelaten: 180 via gewogen loting, 180 via een decentrale selectietoets. De betreffende studente is bij die selectietoets als vijfde geëindigd, inderdaad een hoge score. In de toets tellen taalprestaties (spelling, woordenschat, tekstopbouw, taalbegrip), persoonlijke kenmerken (zorgvuldigheid, contact leggen met anderen, vriendelijkheid, openstaan voor nieuwe ervaringen) en motivatieaspecten (extrinsiek, intrinsiek, prestatie en vertrouwen en zekerheid over studiekeuze en afloop ervan) zwaar mee. In de toets zaten geen auditieve onderdelen.

Vraag 4

Wat vindt u van de reactie van de Hogeschool Utrecht dat het volgen van een aangepast programma «te veel tijd en geld zou kosten»?

Dat is volgens de directeur van de Hogeschool niet gezegd. Zie ook het antwoord op vraag 2.
Om te bepalen of aanpassingen een onevenredige belasting vormen voor de instelling, kan de instelling en/of de student het College voor de Rechten van de Mens (voorheen de Commissie Gelijke Behandeling) inschakelen. Dit college geeft niet alleen een oordeel in specifieke gevallen, maar geeft ook advies, biedt mediation aan en kan ook zelf een onderzoek instellen. Een instelling kan ook zelf het college vragen om een onderzoek te verrichten om te toetsen of haar (voorgenomen) besluit conform de WGBH/CZ is. Mocht een onderwijsinstelling menen dat de kosten van het verrichten van doeltreffende aanpassingen een onevenredige belasting vormen, dan dient de instelling dit expliciet in relatie tot de concrete situatie aan te tonen.

Vraag 5

Deelt u de mening dat een beperking geen reden kan zijn om iemand te weigeren voor de opleiding journalistiek en de Hogeschool Utrecht samen met Lisa dient te kijken hoe Lisa de opleiding wel kan volgen? Wat gaat u doen om dit alsnog te bereiken?

Ja, de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte verbiedt onderscheid te maken op grond van handicap of chronische ziekte. De studente is ook niet geweigerd. Zie ook mijn antwoord op vraag 2 en 4.

Vraag 6

Deelt u de mening dat dit voorval wederom bevestigt dat het VN-verdrag voor de rechten van mensen met een beperking zo snel mogelijk geratificeerd moet worden door Nederland?

Wat het voorval in de eerste plaats duidelijk maakt, is dat het bewust zijn van de verplichting om mensen met een beperking gelijk te behandelen onze voortdurende aandacht moet blijven hebben. De Wgbh/cz vervult hierbij een hele belangrijke rol, omdat deze wet de verplichting wettelijk verankert. Vanuit dit perspectief werkt de Staatssecretaris van VWS aan de ratificatie van het VN Verdrag handicap en aan de uitbreiding van de Wgbh/cz met «goederen en diensten». Op 7 november 2011 bent u geïnformeerd over de stand van zaken in het ratificatieproces. Het onderzoek naar de financiële consequenties van ratificatie van het VN Verdrag Handicap en de uitbreiding van de Wgbh/cz met «goederen en diensten» heeft inmiddels twee rapporten van het Studie- en Informatiecentrum Mensenrechten van de Universiteit Utrecht opgeleverd. Deze geven een belangrijke juridische onderbouwing voor het afronden van de wetsvoorstellen voor ratificatie en uitbreiding van de Wgbh/cz. De opdracht voor een afzonderlijk onderzoek dat zich op de berekening van kosten en baten toespitst is inmiddels verstrekt. Na afronding van dit onderzoek wordt u over de resultaten geïnformeerd.

Vraag 1

Bent u bekend met het nieuwsitem van TV Rijnmond «PvdA-scholen», over het PvdA-plan om scholen te adopteren en een structureel tweejarig onderwijsprogramma aan te bieden?1

Ja. Overigens vindt het plan geen doorgang meer.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het geven van een enkele gastles door een politicus van een principieel andere orde is dan het «adopteren» van een school door een politieke partij?

Ja, echter het ligt er aan wat een politieke partij onder het «adopteren» van een school verstaat.

Vraag 3

Deelt u de mening dat politieke partijen principieel op afstand zouden moeten blijven van de inhoud van het onderwijs en van de manier waarop dat onderwijs door de professionals wordt verzorgd?

De school zelf gaat over de inhoud van het onderwijs. Indien zij op haar school gastlessen wil laten verzorgen door particulieren, of in dit geval leden van een politieke partij, is dat haar eigen keuze.

Vraag 1

Kent u de berichtgeving over de aanklacht tegen de hoofdredacteur van het Eyptische Dagblad Al-Dostor?1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw reactie op het gegeven dat deze man is aangeklaagd wegens belediging van de president en de «verspreiding van leugens»?

Ik vind het zorgelijk dat de mediawetgeving uit het Mubaraktijdperk nog steeds van toepassing is.

Vraag 3

Deelt u de mening dat een land dat zich gecommitteerd heeft aan «The International Covenant of Civil and Political Rights» – een convenant waarin de vrijheid van mening expliciet vermeld staat – de vrijheid van meningsuiting en persvrijheid dient te waarborgen? Indien nee, waarom niet?

Ja.

Vraag 4

Bent u bereid de oproep van Amnesty International te ondersteunen die pleit voor een modernisering van de Egyptische wetgeving die de persvrijheid in het land onderdrukt en die nog ten tijde van het Mubarak tijdperk is gemaakt? Indien nee, waarom niet? Indien ja, bent u bereid rechtstreeks en/of in EU-verband in overleg te treden met de Egyptische autoriteiten om deze aanpassing door te voeren?

In bilaterale contacten en in EU-verband streeft Nederland naar hervormingen waarin persvrijheid in lijn met internationale standaarden wordt gewaarborgd.
President Morsi heeft een decreet uitgebracht dat voorarrest van journalisten die ervan beschuldigd worden de president te hebben beledigd onmogelijk maakt. Daarnaast hebben leden van de huidige Egyptische regering aangekondigd de mediawetgeving te willen aanpassen. Nederland zal volgen of en hoe de aangekondigde aanpassingen worden uitgevoerd. Tot slot zal de Nederlandse ambassade in Egypte de rechtszaak tegen de heer Afifi bijwonen en monitoren.

Vraag 5

Bent u bereid om op bilateraal en EU-niveau de Egyptische autoriteiten aan te spreken op het gegeven dat deze gang van zaken absoluut in strijd is met de internationale verplichtingen die Egypte is aangegaan op het gebied van mensenrechten? Zo nee, waarom niet? Indien ja, bent u bereid om de Kamer te informeren over uw inspanningen?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Bent u bekend met het feit dat de afgelopen maanden, naar aanleiding van vreedzame demonstraties tegen het economisch beleid van de Soedanese overheid, vele demonstranten, waaronder de voorzitter van de Green Party of Sudan, Fathi Albeheri, zijn opgepakt en gevangen gehouden worden?1

Ja. Op grond van een presidentiële aanwijzing zijn verscheidene demonstranten, onder wie Fatih Albeheri, op 17 augustus 2012 vrijgelaten.

Vraag 2

Bent u bekend met het feit dat de Soedanese overheid excessief geweld heeft gebruikt bij het oppakken van de demonstranten en dat de gedetineerden worden mishandeld en gemarteld in de gevangenis?2 Deelt u de mening dat dit zeer ernstig is en aanleiding vormt voor verhoogde internationale druk op het Soedanese regime? Zo nee, waarom niet?

Ik ben bezorgd over berichten dat de Sudanese overheid excessief geweld gebruikt bij het oppakken van demonstranten en mishandelingen en marteling van gedetineerden zouden plaatshebben. Nederland volgt samen met internationale partners de ontwikkelingen in Sudan nauwlettend en dringt er bij de Sudanese autoriteiten op aan de mensenrechten in het land te respecteren.

Vraag 3

Heeft u al stappen gezet om uw grote zorgen hierover te uiten bij de Soedanese autoriteiten? Bent u bereid om bij de Soedanese ambassadeur aan te dringen op de vrijlating van de gevangenen en te protesteren tegen de inperking van de vrijheid van meningsuiting alsmede de slechte behandeling? Zo nee, waarom niet?

Ja. Nederland heeft zowel in bilateraal als in multilateraal verband bij de Sudanese autoriteiten aangedrongen op vrijlating van gevangenen en het respecteren van de vrijheid van meningsuiting.

Vraag 4

Bent u bereid Lady Ashton, EU Hoge Commissaris voor Buitenlandse Zaken, te vragen een diplomatiek signaal af te geven aan Soedan, inhoudende dat de EU de vrijheid van meningsuiting hoog in het vaandel heeft en zich grote zorgen maakt over de politieke gevangenen? Zo nee, waarom niet?

Lady Ashton heeft dit gedaan.

Vraag 1

Bent u bekend met de berichtgeving over de arrestatie van leden van de LGBTI organisatie «Gays and Lesbians of Zimbabwe» (GALZ)?1

Vraag 2

Wat is uw reactie op het hardhandige optreden van de Zimbabwaanse politie tegen LGBTI activisten?

Vraag 3

Kunt u aangeven of de veiligheid van leden van GALZ in gevaar is? Indien ja, bestaat de mogelijkheid voor de Nederlandse ambassade om deze activisten te bezoeken? Indien dit niet het geval is, bent u bereid dit te bewerkstelligen? Indien nee, waarom niet?

Vraag 4

Bent u bereid om de Zimbabwaanse autoriteiten aan te spreken op het gegeven dat de Zimbabwaanse grondwet en andere Zimbabwaanse wetten expliciet passages bevatten over vrijheid van meningsuiting en vergadering en het recht op demonstratie? Indien nee, waarom niet?

Mede op Nederlands aandringen heeft de EU kort na het incident haar ernstige zorgen over de situatie uitgesproken tegenover de Zimbabwaanse overheid. De EU heeft Zimbabwe opgeroepen de internationale mensenrechtenverplichtingen te respecteren. Zowel Nederland als de EU wijst de Zimbabwaanse autoriteiten op de noodzaak deze verplichtingen na te komen.

Vraag 5

Wat bent u van plan te ondernemen om de Zimbabwaanse autoriteiten te wijzen op hun internationaalrechtelijke verplichtingen op het vlak van mensenrechten, nu zij zo duidelijk in strijd handelen met die verplichtingen? Bent u bereid zowel in bilaterale contacten, als via de Europese Unie de Zimbabwaanse autoriteiten hierop in heldere bewoordingen aan te spreken en de Kamer hier op korte termijn over te informeren? Indien nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het vonnis van de Russische rechter, waarbij de leden van de Russische popgroep Pussy Riot zijn veroordeeld tot 2 jaar strafkamp voor «religieus hooliganisme»?

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat dit vonnis duidelijk politiek gemotiveerd is en past in een patroon waarbij critici van president Poetin moeten vrezen dat zij voor hun kritiek op het bewind in een strafkamp kunnen belanden?

Ik deel de brede internationale zorgen over de verhouding tussen enerzijds de beperkte zwaarte van het vergrijp, en anderzijds de lengte van het voorarrest, de strafeis en de uiteindelijke straf. Ik heb mijn teleurstelling hierover publiekelijk kenbaar gemaakt. Daarnaast onderschrijf ik de verklaring die HV Ashton
op 17 augustus heeft uitgegeven. In deze verklaring uit de HV haar diepe teleurstelling over de veroordeling van de leden van Pussy Riot, die zij buiten proportie noemt. Zij geeft tevens aan dat dit geval bovenop de recente stijging van politiek gemotiveerde intimidatie en vervolging van oppositionele activisten komt. Zij noemt respect voor mensenrechten en de rechtsstaat een onmisbaar onderdeel van de relatie tussen de EU en Rusland. (http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/EN/foraff/132192.pdf)

Vraag 3

Zo ja, deelt u de mening dat de EU de vervolging van dissidenten in Rusland moet veroordelen en daarom ook onverwijld en ondubbelzinnig het vonnis in de zaak Pussy Riot als een aantasting van mensenrechten moet veroordelen?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Zo ja, bent u bereid zich ervoor in te spannen dat die veroordeling namens de EU er ook snel komt?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Deelt u verder de mening dat sinds de (her)verkiezing van president Poetin de mensenrechten in Rusland extra onder druk zijn gekomen en er dus alle aanleiding is de dialoog over mensenrechten tussen de EU en Rusland te intensiveren? Zo nee, waarom niet?

Ik zie in dit soort voorvallen aanleiding de reeds tussen de EU en Rusland bestaande intensieve mensenrechtendialoog met onverminderde kracht voort te zetten. De meest recente bijeenkomst hiervan vond plaats op 20 juli jl. in Brussel. Vrijheid van meningsuiting is daar uitgebreid besproken. Ook tijdens bilaterale consultaties tussen de Nederlandse en Russische mensenrechtenambassadeurs op 18 juli jl. in Den Haag kwam vrijheid van meningsuiting uitgebreid aan de orde. Zowel tijdens dit bilaterale gesprek als tijdens de Europees-Russische mensenrechtendialoog werden bovengenoemde zorgen over de Pussy Riot-zaak overbracht, alsmede de brede zorgen over recente NGO-wetgeving, LHTB-rechten en internetvrijheid.

Vraag 6

Zullen de relaties tussen de EU en Rusland tegen het licht worden gehouden en worden heroverwogen indien de druk op de mensenrechtensituatie, de vervolging van dissidenten en de bestrijding van critici van president Poetin aanhouden? Zo nee, waarom niet?

Vraag 1

Heeft u kennis genomen van het «urgent action» bericht van Amnesty International inzake de gevangene Johan Teterissa?1

Vraag 2

Kunt u bevestigen dat de heer Teterissa is geslagen met kabels en dat hem medische verzorging is onthouden? Kunt u tevens bevestigen dat de heer Teterissa al reeds eerder zwaar is mishandeld in de gevangenis? Zo ja, deelt u de mening dat de autoriteiten hiermee fundamentele mensenrechten met voeten treden?

Vraag 3

Kunt u bevestigen dat de heer Teterissa zonder medeweten van zijn advocaten is overgeplaatst naar een andere gevangenis? Is het waar dat hij en andere gevangenen eerder in de Madiun-gevangenis geen toegang hadden tot schoon drinkwater? Kunt u bevestigen dat hij in juni 2007 tijdens een vreedzame demonstratie is gearresteerd en sindsdien een gevangenisstraf van 15 jaar moet uitzitten?

Vraag 4

Bent u bereid om uw ambtsgenoot met spoed te verzoeken de heer Teterissa medische hulp te verlenen? Bent u tevens bereid uw afkeuring uit te spreken over dergelijke martelpraktijken en de autoriteiten aan te spreken op de verantwoordelijkheid om fundamentele mensenrechten, waaronder die van gevangenen, te waarborgen? Bent u tot slot bereid om uw ambtsgenoot te verzoeken om de heer Teterissa en andere politieke gevangenen zo spoedig mogelijk vrij te laten?

Vraag 1

Kent u het bericht «Somalia must end impunity for killing of media workers»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de Somalia Transitional Federal Governement (TFG) een vergaand onafhankelijk onderzoek moet instellen naar de recente moorden op Somalische journalisten? Indien nee, waarom niet?

Ja.

Vraag 3

Deelt u de oproep van Amnesty International die pleit voor het aanstellen van een onafhankelijke onderzoekscommissie die alle misdaden die onder het internationaal recht hebben plaatsgevonden registreert en vergaand onderzoek verricht naar deze misdaden? Indien ja, bent u bereid om dit voorstel onder de aandacht van de Somalische autoriteiten te brengen? Indien nee, waarom niet?

De Speciale Vertegenwoordiger van de Secretaris Generaal van de VN, Augustine Mahiga, heeft de recente moorden op journalisten sterk veroordeeld en opgeroepen de huidige cultuur van straffeloosheid te doorbreken.
De omstandigheden voor het doen van onafhankelijk onderzoek in Somalië zijn echter nog steeds moeilijk.
Indien de veiligheid in Mogadishu en de rest van Somalië verder verbetert, zullen er naar verwachting meer mogelijkheden zijn voor onafhankelijk onderzoek op het gebied van mensenrechten. Mede in het licht van de motie Hachchi (22 831, nr. 71) dringt Nederland hierop aan.

Vraag 4

Bent u bereid zowel in bilaterale contacten, als via de Europese Unie en de relevante VN- instrumenten, de Somalische autoriteiten blijvend aan te spreken op hun internationaalrechtelijke verplichtingen op het gebied van het eerbiedigen van mensenrechten? Indien nee, waarom niet?

Ja.

Vraag 1

Kent u het bericht «Oegandese homohaat in Nederland»?1

Ja.

Vraag 2

Klopt dit bericht? Zo ja, zijn er inmiddels verdachten aangehouden voor deze mishandeling?

Een Oegandese homorechtenactivist heeft aangifte gedaan van mishandeling. Naar aanleiding van de aangifte is een opsporingsonderzoek gestart. Dit onderzoek loopt nog, reden waarom ik daar verder geen mededelingen over doe.

Vraag 3

Klopt het dat de verdachten vertegenwoordigers zijn van de Oegandese Democratische Partij? Hebben de verdachten de Nederlandse nationaliteit? Zo nee, wat is hun verblijfstitel en wat zijn dan de mogelijke consequenties voor deze verblijfstitel?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Zal er conform de laatste richtlijnen voor het Openbaar Ministerie een dubbele strafeis worden geëist, wanneer blijkt dat de mishandeling een discriminatoir karakter heeft?

Net als bij andere strafzaken waarbij sprake is van mishandeling met een discriminatoir oogmerk, zal de Aanwijzing Discriminatie van het College van procureurs-generaal worden toegepast als deze zaak tot vervolging leidt. Hierin staat dat indien bij een commuun delict – zoals bijvoorbeeld mishandeling – sprake is van een discriminatoir aspect ex artikel 137c van het Wetboek van Strafrecht dit in het requisitoir dient te worden benadrukt en als strafverzwarende omstandigheid in de eis dient te worden betrokken. De eis wordt met 50% verzwaard in geval van discriminatoire aspecten bij een minder ingrijpend feit en met 100% verzwaard bij discriminatoire aspecten bij een ingrijpend feit.

Vraag 5

Welke maatregelen bent u bereid te nemen als blijkt dat homodiscriminatie, gebaseerd op beleid in andere landen (zoals bijvoorbeeld Oeganda), zich ook in Nederland manifesteert?

In Nederland zijn uitingen van discriminatie en geweld – op welke (buitenlandse) overtuiging dan ook gebaseerd – strafbaar.

Vraag 1

Kent u het bericht dat Amerikaanse autoriteiten via het sociale medium Yammer onbeperkt en ongecontroleerd toegang hebben tot gegevens van Nederlandse overheidsinstellingen?1 Zo ja, klopt dit bericht?

Er is geen sprake van een onbeperkte en ongecontroleerde toegang voor de Amerikaanse autoriteiten. Ik verwijs in dit verband naar mijn antwoorden op vragen van het lid Schouw van uw Kamer over de Patriot Act (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2011–2012, nr. 2710).

Vraag 2

Waarom wordt gebruik gemaakt van Yammer? Is van te voren precies onderzocht welke risico’s verbonden zijn aan het gebruik van dit sociale medium? Zo ja, hoe is het risico dat Amerikaanse autoriteiten onbeperkt en ongecontroleerd toegang hebben tot Nederlandse gegevens beoordeeld? Zo nee, waarom vond een dergelijke risicoanalyse niet plaats?

Een aantal ministeries gebruikt Yammer voor interne communicatie. Voor het gebruik van sociale netwerken zijn interdepartementaal algemene uitgangspunten vastgesteld die een verantwoord gebruik bevorderen en de risico’s van misbruik ondervangen.2 Deze zijn dus ook van toepassing op het gebruik van Yammer. Een van deze uitgangspunten is dat geen vertrouwelijke informatie mag worden gedeeld. Voort verwijs ik naar het antwoord op vraag 1.

Vraag 3

Om welke gegevens gaat het precies? Betreft het hier ook vertrouwelijke gegevens van individuele burgers?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Welke maatregelen neemt u zich voor om dit lek acuut te dichten? Welke lessen leert u hieruit over informatiebeveiliging?

Ik ben niet van mening dat er sprake is van een lek. Ik overweeg dan ook geen aanvullende maatregelen.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Niet alleen Tena belt incontinente patiënten»?1

Ik heb ook vernomen dat niet alleen Tena incontinente patiënten belt. Het is de vraag of de wijze van verstrekking van persoonsgegevens door apothekers aan fabrikanten voor het bellen van patiënten in overeenstemming is met de in Nederland geldende privacywetgeving. Het College bescherming persoonsgegevens (CBP) ziet toe op naleving hiervan. Ik heb inmiddels vernomen dat het CBP Tena vragen heeft gesteld over het onderwerp.

Vraag 2

Bent u bereid het gisteren door u aangekondigde onderzoek naar Tena te verbreden naar andere fabrikanten? Zo nee, waarom niet?

De gesprekken die inmiddels zijn gevoerd met de betrokken partijen vormen voor mij geen aanleiding om nader onderzoek in te stellen. De Zorgverzekeringswet biedt verzekeraars de ruimte om met partijen te onderhandelen over prijzen en contracten af te sluiten. In de uitvoering hiervan zijn partijen natuurlijk gehouden aan wet- en regelgeving, zoals de in Nederland geldende privacywetgeving. Zoals ik al aangaf ziet het CBP toe op naleving van de privacywetgeving en heeft het CBP inmiddels Tena vragen gesteld over het onderwerp. Het lijkt me overbodig om in aanvulling op de stappen die de toezichthouder doet nog een eigen onderzoek te starten.

Vraag 3

Vindt u dat ook andere fabrikanten, tot de uitkomsten van uw onderzoek bekend zijn, het benaderen van patiënten met incontinentieproblemen voorlopig stil moeten leggen? Zo nee, waarom niet?

Ik heb niet de bevoegdheid om fabrikanten iets te verbieden. Wel vind ik dat alle partijen zich ervan dienen te vergewissen dat de gevolgde procedure de toets van zorgvuldigheid doorstaat. Dus met inachtneming van de in Nederland geldende privacywetgeving. Zoals ik eerder aangaf, ziet het CBP toe op naleving hiervan. Ik heb begrepen dat Tena inmiddels heeft besloten om voorlopig geen patiënten meer te benaderen.

Vraag 4

Gaat u bij uw onderzoek ook het College Bescherming Persoonsgegevens inschakelen? Zo nee, waarom niet?

Het CBP is een zelfstandig bestuursorgaan en zoals aangeven, heeft het CBP Tena vragen gesteld over het onderwerp.

Vraag 1

Kent u de berichten en het rapport van de Raad van Europa, waaruit blijkt dat niet alle Nederlandse politiecellen voldoen aan de daaraan gestelde criteria?1

Ja.

Vraag 2

Waarom voldoet een recent opgeleverd arrestantencomplex in Apeldoorn niet aan de gestelde Europese normen, zoals het daglicht in een politiecel?

De politiecellen in Apeldoorn zijn volgens de richtlijnen gebouwd. De richtlijn verplicht dat arrestanten de dag- en nachtcyclus moeten kunnen waarnemen.
In het dak van het politiecellencomplex zijn glasopeningen aanwezig waardoor licht kan toetreden tot de cellengang. Boven de celdeuren zijn lichtopeningen van melkglas aangebracht, een verandering van nacht / dag is goed waarneembaar.

Vraag 3

Hoe is gewaarborgd dat dit soort Europese normen voor justitiële complexen vanaf het begin worden nageleefd? Deelt u de mening dat de gang van zaken rond het Apeldoornse arrestantencomplex aantoont dat de huidige waarborgen tekortschieten? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke maatregelen neemt u zich voor om naleving van de normen te verzekeren?

Bij de bouw van justitiële gebouwen worden de voorschriften uit Europese en Nederlandse regelgeving standaard meegenomen. Daarnaast is in elke regio een Commissie van Toezicht Politiecellen ingesteld, conform het Besluit beheer regionale politiekorpsen.
Bovendien is in het kader van het Verdrag tegen foltering en andere wrede, onmenselijke en onterende behandeling of bestraffing van de Verenigde Naties de Inspectie Veiligheid en Justitie aangewezen als coördinerend nationaal toezichthouder.

Vraag 4

Vindt u ook niet dat kinderen überhaupt niet in vreemdelingendetentie thuishoren, zelfs niet als ultimum remedium? Vindt u, net als de Raad van Europa, het niet wat overdreven om vreemdelingen standaard te boeien als ze het detentiecentrum verlaten? Bent u bereid ogenblikkelijk de aanbevelingen van de Raad van Europa voor de behandeling van opgepakte immigranten in vreemdelingendetentie door te voeren? Zo nee, waarom niet?

Kinderen horen in beginsel niet in vreemdelingenbewaring thuis. Het is om die reden dat de minister voor Immigratie, Integratie en Asiel de vreemdelingenbewaring voor kinderen in het afgelopen jaar aanmerkelijk heeft beperkt. Alleen wanneer er zwaarwegende belangen zijn om de beschikbaarheid van de alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv’s) zeker te stellen kunnen amv’s in bewaring worden gesteld. Omdat bewaring zeer ingrijpend is, wordt een amv niet in een vreemdelingenbewaringlocatie geplaatst, maar in een justitiële jeugdinrichting.
Ook voor gezinnen met minderjarige kinderen is de mogelijkheid om tot inbewaringstelling over te gaan eerder aanzienlijk beperkt. Gezinnen met minderjarige kinderen kunnen maximaal 2 weken voordat zij vertrekken in vreemdelingenbewaring worden geplaatst. Meestal komt het erop neer dat ze er niet langer dan een week verblijven. In het centrum zijn speciale faciliteiten en verblijven de gezinnen gescheiden van andere mensen in vreemdelingenbewaring.
Ten aanzien van vreemdelingen heb ik – mede naar aanleiding van inspectieaanbevelingen – bezien of het mogelijk is om vervoer plaats te laten vinden zonder het standaard toepassen van vrijheidsbeperkende middelen. Deze verkenning heeft geresulteerd in een gewijzigde instructie, met het niet boeien tenzij principe als uitgangspunt.

Vraag 1

Kent u het bericht «Deelnemers Turkse boot Gay Pride bedreigd»?1 en «Opvarenden Turkse boot Canal Parade ernstig bedreigd»?2

Ja.

Vraag 2

Hoeveel meldingen zijn er gedaan van bedreigingen van de opvarenden van de Turkse boot tijdens de Canal Parade van Gay Pride? Wat was de aard van de gemelde bedreigingen? Welke actie is of wordt er naar aanleiding van die meldingen ondernomen?

Er zijn vijf meldingen gedaan bij de politie tegen uitlatingen over de boot met Turkse homoseksuelen. Enkele van deze uitlatingen zijn door de officier van justitie beoordeeld als strafbaar op grond van artikel 137c (groepsbelediging) of 137d (aanzetten tot geweld tegen een groep) van het Wetboek van Strafrecht. De melders zijn door de politie benaderd om te vragen of zij aangifte willen doen.

Vraag 3

Is er al aangifte gedaan? Zo ja, hoeveel aangiftes en wat is de stand van zaken van het onderzoek? Zo nee, waarom niet? Kan dat te maken hebben met angst van de slachtoffers voor de daders?

Nee, er is geen aangifte gedaan. Een aantal melders heeft aangegeven dat zij geen aangifte wensen te doen, omdat zij zich niet zelf bedreigd of beledigd hebben gevoeld, maar wel vonden dat de uitlatingen gemeld moesten worden. Er zijn geen aanknopingspunten om te vermoeden dat angst voor de daders hierbij een rol speelt. Een aantal melders heeft niet gereageerd op de vraag of zij aangifte willen doen.

Vraag 4

Zijn de slachtoffers gewezen op de mogelijkheid van het doen van anonieme aangifte? Zo ja, waar heeft dit toe geleid? Zo nee, waarom niet?

Nee, er is geen aanleiding geweest om de melders te wijzen op deze mogelijkheid. Zie het antwoord op vraag 3.

Vraag 5

Deelt u de mening dat de aard van de in de genoemde berichten gemelde bedreigingen aanleiding kunnen zijn voor ambtshalve vervolging? Zo ja, gebeurt dit ook? Zo nee, waarom niet?

Ingevolge de Aanwijzing Discriminatie (2007A010) van het College van procureurs-generaal heeft een melding in beginsel geen strafrechtelijk vervolg. Een aangifte van een strafbaar discriminatiefeit kan dat wel hebben. Een aangifte is een belangrijk signaal dat opsporing en vervolging vanuit de samenleving wenselijk wordt geacht. Zo kunnen bijvoorbeeld ook belangenorganisaties of andere betrokkenen aangifte doen. Discriminatiedelicten zoals artikel 137c en 137d van het Wetboek van Strafrecht kunnen wel ambtshalve worden vervolgd, maar het Openbaar Ministerie ziet hiervoor in dit geval vooralsnog geen aanleiding.

Vraag 6

Deelt u de mening dat het van belang voor de verdere emancipatie van Turkse homo’s het van belang blijft dat zich voor hun seksuele geaardheid kunnen blijven uitkomen en dat zij in dat kader alle steun verdienen? Zo ja, heeft u contact met de slachtoffers opgenomen om hen uw steun toe te zeggen?

Ja. Er is contact geweest met de organisatoren van de Turkse boot, vanuit de verschillende betrokken ministeries (Veiligheid en Justitie, Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties). Het kabinet onderkent het belang van de emancipatie van LHBT-ers (lesbische vrouwen, homoseksuele mannen, biseksuelen en transgenders) in kringen waar dit gevoelig ligt, zoals in etnische kringen en levensbeschouwelijke kringen. Het uitgangspunt is dat iedereen veilig voor zijn of haar seksuele geaardheid en genderidentiteit moet kunnen uitkomen, dat geldt uiteraard ook voor LHBT-ers met een Turkse achtergrond.
Het kabinet legt wel andere accenten in zijn steun voor deze emancipatie dan in voorgaande jaren. Zie hierover de hoofdlijnenbrief emancipatie en de voortgangsrapportage emancipatiebeleid (Kamerstukken II, vergaderjaar 2011–2012, nrs. 72 en 74). In de vorige fase lag de nadruk op het bespreekbaar maken van homoseksualiteit via ondersteuning van etnische en levensbeschouwelijke LHBT-organisaties en projecten van onder meer het IOT (Overlegorgaan Turken)3. De dialoog over homoseksualiteit is mede
hierdoor in levensbeschouwelijke en etnische groepen op gang gekomen. Dit vormt de basis voor de volgende fase, die gericht is op vergroten van de veiligheid en sociale acceptatie van LHBT-ers in deze kringen .

Vraag 1

In hoeverre acht u uzelf succesvol in het bereiken van uw doelstellingen op het speerpunt vrijheid van meningsuiting en religie binnen het thema mensenrechten?

Vrijheid van meningsuiting en religie is essentieel voor het functioneren van een democratisch bestel. Nederland stelt de inperking van vrijheid van meningsuiting en vrijheid van godsdienst en de gevolgen hiervan voor mensenrechtenverdedigers dan ook regelmatig aan de orde zowel bilateraal als in EU- en VN-verband.
Bij de bevordering van vrijheid van meningsuiting heb ik speciale aandacht voor internetvrijheid. Zo zat ik in Den Haag eind 2011 een internationale ministeriële conferentie voor over internetvrijheid, waarbij Nederland met een aantal gelijkgezinde landen de Freedom Online coalitie oprichtte. Samenwerking met deze landen heeft bijgedragen aan een sterke gezamenlijke inzet op internetvrijheid in de Mensenrechtenraad en de OVSE. Daarnaast draagt Nederland uit het mensenrechtenfonds bij aan een veelvoud aan projecten ter bevordering van de vrijheid van meningsuiting wereldwijd.
Over de bilaterale Nederlandse inzet om vrijheid van religie te bevorderen verwijs ik naar de kamerbrief met de uitkomsten van de Pilot Vrijheid van Godsdienst en Levensovertuiging van 16 maart jl. (Kamerstuk 32735). Daarnaast besteedt Nederland specifieke aandacht aan dit thema als medeorganisator van een side-event tijdens de ministeriele week van de aankomende algemene vergadering van de VN.

Vraag 2

Wat heeft u de afgelopen tijd bijvoorbeeld gedaan aan de arrestatie en detinering van Anton Suryapin in Wit Rusland1 en Mouad Belghouat in Marokko?2

Ik veroordeel de intimidatie, arrestatie en detentie van journalisten, mensenrechtenactivisten en andere Wit-Russische burgers die gebruik maken van hun universele rechten, waaronder Anton Suryapin, ten stelligste. Op 14 augustus jl. is de Wit-Russische ambassadeur ontboden op het ministerie, in een gecoördineerde actie van de hele EU naar aanleiding van de uitwijzing van alle diplomatieke staf van de Zweedse ambassade in Minsk.
Nu de tweede veroordeling tegen Mouad Belghouat in hoger beroep is bevestigd, zie ik aanleiding in EU-verband aan de orde te stellen op welke wijze onze verontrusting over deze zaak tot uiting moet worden gebracht aan de Marokkaanse autoriteiten.

Vraag 3

Bent u bekend met de rechtszaak tegen Pussy Riot in Rusland wegens het zingen van een protestlied in een kerk?3

Ja.

Vraag 4

Deelt u de mening dat de reactie van de Russische autoriteiten schandalig en disproportioneel is, aangezien de bandleden van Pussy Riot al maandenlang onder deplorabele omstandigheden in voorarrest worden gehouden en zij mogelijk geen eerlijk proces krijgen?

Ik deel de brede internationale zorgen over de verhouding tussen enerzijds de beperkte zwaarte van het vergrijp, en anderzijds de lengte van het voorarrest, de strafeis en de uiteindelijke straf.

Vraag 5

Bent u bereid om de Russische ambassadeur te ontbieden om te protesteren tegen deze inperking van de vrijheid van meningsuiting van de bandleden van Pussy Riot en de trend in Rusland om de vrijheid van meningsuiting steeds verder in te perken via wetgeving en andere middelen? Bent u bereid op deze manier de vele andere overheden en NGO’s te steunen in hun strijd voor eerbiediging van dit internationaal erkende mensenrecht? Zo nee, waarom niet?

Vrijheid van meningsuiting maakt deel uit van de mensenrechtendialoog tussen Rusland en de Europese Unie, waarvan de meest recente bijeenkomst op 20 juli jl. in Brussel plaatsvond. Tijdens bilaterale consultaties tussen de Nederlandse en Russische mensenrechtenambassadeurs op 18 juli jl. in Den Haag kwam vrijheid van meningsuiting uitgebreid aan de orde. Zowel tijdens dit bilaterale gesprek als tijdens de Europees-Russische mensenrechtendialoog werden bovengenoemde zorgen over de Pussy Riot-zaak overbracht. Daarnaast heeft Hoge Vertegenwoordiger Catherine Ashton op 7 augustus jl. namens de EU haar zorgen over de procesgang kenbaar gemaakt. Op de dag van de uitspraak, 18 augustus jl., heeft HV Ashton haar teleurstelling uitgesproken over de disproportionele straf en haar verwachting uitgesproken dat deze straf zal worden herzien.

Vraag 6

Bent u bereid lady Ashton, EU hoge commissaris voor de mensenrechten, te bewegen een diplomatiek signaal af te geven dat de EU de vrijheid van meningsuiting hoog in het vaandel heeft en zich grote zorgen maakt over de verschillende maatregelen die Rusland neemt om deze in te perken? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Meer klachten over discriminatie»?1

Ja.

Vraag 2

Hoe verklaart u de toename van discriminatie op de werkvloer van de afgelopen jaren?

Uit de kerncijfers 2011, een landelijk overzicht van discriminatieklachten en meldingen bij een groot aantal antidiscriminatiebureaus (ADB’s) in Nederland, en waarnaar in het bericht wordt verwezen, blijkt dat het totale aantal discriminatiemeldingen in 2011 met 5,2 procent licht is gestegen ten opzichte van 2010. Dit omvat niet alleen meldingen over discriminatie op de arbeidsmarkt. Het aantal klachten dat betrekking heeft op discriminatie op de arbeidsmarkt, is in 2011 – net als in de voorgaande jaren – ongeveer 30 procent van het totaal aantal klachten.
Overigens hoeft een toename van het aantal meldingen niet een toename van discriminatie te betekenen. Zoals de ADB’s zelf ook aangeven, hangt een toe-of afname van het aantal discriminatieklachten ook af van «andere factoren dan eventuele veranderingen in de daadwerkelijke omvang van discriminatie in de samenleving», zoals veranderingen in de meldingsbereidheid, een publiekscampagne of de maatschappelijke aandacht voor discriminatieproblematiek. Daarnaast hoeven niet alle gemelde discriminatieklachten daadwerkelijke discriminatie te zijn omdat ADB’s ervaren discriminatieklachten registreren, die niet allemaal door de Commissie Gelijke Behandeling (CGB) of de rechter zijn getoetst. Er kan dus niet uit de meldingscijfers geconcludeerd worden dat er sprake is van een toename van discriminatie op de arbeidsmarkt.

Vraag 3

Bent u van plan verdere maatregelen te nemen om deze toename in discriminatie op de arbeidsmarkt terug te dringen? Zo ja welke?

Op grond van de meldingscijfers kan niet worden geconcludeerd dat er sprake is van een toename in discriminatie op de arbeidsmarkt. Dat laat onverlet dat het ongewenst is dat zoveel mensen discriminatie ervaren op de arbeidsmarkt. Dat vraagt om blijvende aandacht van alle betrokken partijen. De samenleving heeft iedereen nodig. Mensen moeten beoordeeld worden op hun talenten. Daarom kiest het kabinet voor generieke maatregelen die eraan bijdragen dat een ieder zo veel mogelijk naar vermogen participeert in de samenleving.
De taak van de overheid is om voorwaarden te scheppen die noodzakelijk zijn om discriminatie tegen te gaan. De overheid heeft diverse instrumenten ontwikkeld om discriminatie aan te kaarten en te bestrijden, zoals de Wet gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningen (ADV) en de extra aandacht voor discriminatie bij politie en Openbaar Ministerie (OM). Verder is in elke politieregio een Regionaal Discriminatieoverleg (RDO) ingesteld, waarin periodiek overleg plaatsvindt tussen politie, OM en ADV’s. De verantwoordelijkheid voor het voorkomen en bestrijden van arbeidsmarktdiscriminatie ligt primair bij werkgevers en werknemers. Werknemers kunnen bij een vermoeden van discriminatie zich wenden tot een Antidiscriminatievoorziening bij hun in de buurt, de Commissie Gelijke Behandeling of aangifte doen bij de politie.
Wel kan ik melden dat het kabinet voornemens is om aan de Sociaal Economische Raad (SER) een advies te vragen over het onderwerp discriminatie op de arbeidsmarkt. Daarbij zullen sociale partners gevraagd worden op welke wijze discriminatie op de arbeidsmarkt verminderd kan worden. Het advies zal betrekking hebben op alle fasen van werk: werving & selectie, op de werkplek zelf en beëindiging dienstverband. Uw Kamer zal hier separaat over worden geïnformeerd.

Vraag 4

Daar het bericht stelt ook dat er in andere gebieden, zoals in de buurt, sprake is van een toename van discriminatie, gaat u hier iets aandoen?

Voorop staat dat gemeenten zelf de verantwoordelijkheid hebben om discriminatie in hun buurten en wijken aan te pakken. Om gemeenten hierin te ondersteunen, vinden momenteel oriënterende gesprekken plaats met professionele organisaties die gemeenten waar nodig kunnen faciliteren bij de aanpak van woonoverlast en burenconflicten. Om te benadrukken wat mensen zelf kunnen doen, zal de Minister voor Immigratie, Integratie en Asiel in het kader van de burgerparticipatie-agenda op zoek gaan naar goede voorbeelden van burgerinitiatieven om discriminatie in de buurt aan te pakken. Deze voorbeelden kunnen mensen stimuleren om discriminatie zélf aan te pakken en lokale overheden stimuleren om bewoners te betrekken bij de bestrijding van discriminatie in hun buurt of wijk.

Vraag 5

Waar laten volgens u de huidige antidiscriminatie voorzieningen steken vallen? Bent u van plan verbetering van deze voorzieningen af te dwingen?

De Wet gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningen (Wga) wordt op dit moment geëvalueerd. De Minister voor Immigratie, Integratie en Asiel zal de resultaten hiervan met betrokken partijen bespreken, waarna hij u zal informeren over de resultaten van de evaluatie en de mogelijke consequenties daarvan.

Vraag 1

Kent u de reconstructie van de NRC over de vrijlating van fotograaf Jeroen Oerlemans?1 Zo ja, wat is uw reactie op deze reconstructie en de rol die het ministerie van Buitenlandse Zaken en de KLPD hierbij hebben gespeeld?

Ja. Vanwege de kwetsbaarheid en risico’s bij ontvoeringszaken kunnen hierover, ook met het oog op de toekomst, geen mededelingen worden gedaan.

Vraag 2

Waarom en op basis van welke informatie deed u de uitspraak in Nieuwsuur dat de fotograaf was vrijgelaten?

Ik deed die uitspraak op basis van op dat moment beschikbare openbare en vertrouwelijke bronnen van onder meer de Nederlandse ambassade in Ankara, alsmede nationale en internationale contacten.

Vraag 3

Kunt u aangeven of en op welke manier deze uitspraken bij Nieuwsuur het lopende proces van vrijlating hebben beïnvloed?

Op het moment van de Nieuwsuur-uitzending was betrokkene op Turks grondgebied en niet meer in handen van de gijzelhouders. Meer in het algemeen geldt dat in het openbaar geen mededelingen kunnen worden gedaan over eventuele contacten met binnen- en buitenlandse diensten.

Vraag 4

Klopt de constatering dat de Turkse geheime dienst om geheimhouding tot de volgende dag had gevraagd? Was u op de hoogte van deze wens? Zo nee, waarom niet? Zo ja, waarom koos u er toch voor deze wens naast u neer te leggen?

Een dergelijk verzoek heeft de Nederlandse overheid niet ontvangen.

Vraag 5

Deelt u de mening dat bij operaties om ontvoerde Nederlanders in het buitenland vrij te krijgen de grootst mogelijke zorgvuldigheid betracht moet worden? Zo ja, vindt u dat daaraan in dit geval is voldaan? Welke lessen trekt u uit het proces zoals het nu verlopen is voor lopende en toekomstige zaken?

De eerste twee vragen kunnen bevestigend worden beantwoord. Dit soort situaties wordt geëvalueerd, ook met het oog op eventuele lessen voor de toekomst.