Vraag 1

Bent u bekend met het bericht dat de marechaussee bij grenscontroles bijna de helft van alle illegalen weer laat lopen?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat de marechaussee van 45% van de illegalen niet weet wat er verder met hen is gebeurd? Zo ja, wat is de reden hiervan?

Dit is onjuist. In 2011 zijn in totaal ongeveer2 1 600 illegaal verblijvende vreemdelingen aangetroffen bij toezichtcontroles door de Koninklijke Marechaussee (KMar) in het kader van Mobiel Toezicht Veiligheid (MTV). Uitgangspunt van het Nederlandse vreemdelingenbeleid is dat de vreemdeling zelf verantwoordelijk is voor zijn terugkeer. Indien er gronden zijn om aan te nemen dat de vreemdeling niet van plan is zelfstandig uit te reizen, kan hij met het oog op uitzetting in bewaring worden gesteld. Van de aangetroffen vreemdelingen zijn er 640 in bewaring gesteld ter fine van verwijdering. 360 vreemdelingen werd aangezegd Nederland zelfstandig te verlaten, 240 zijn onder toezicht van de KMar uitgereisd naar België of Duitsland en 360 zijn overgedragen aan de autoriteiten van België of Duitsland.
Allen zijn geregistreerd in de Basisvoorziening Vreemdelingen (BVV).

Vraag 3

Is het waar dat er geen acties ondernomen zijn tegen de 361 illegalen die het land moesten verlaten? Deelt u de mening dat dit onwenselijk is?

Nee, dit is onjuist, zoals in het antwoord op vraag 2 weergegeven is voor elke vreemdeling een proportionele reactie gekozen om te komen tot het beëindigen van het illegale verblijf. Zoals aangegeven werd 360 vreemdelingen aangezegd Nederland zelfstandig te verlaten. De ervaring leert dat het overgrote deel van deze mensen Nederland ook daadwerkelijk verlaat.

Vraag 4

Is het waar dat van 332 illegalen verder helemaal niets bekend is?

Nee, van alle vreemdelingen die zijn aangetroffen en die niet rechtmatig in Nederland verbleven, is bekend welke vervolgstappen zijn genomen.

Vraag 5

Zijn er bij de in de vragen 2, 3, 4 genoemde illegalen ook criminelen aangetroffen? Zo ja, hoe is hier rekening mee gehouden in de vervolgprocedure?

Nee, bij de genoemde illegalen zijn geen vreemdelingen aangetroffen die zijn veroordeeld voor – of verdacht zijn van – een misdrijf.

Vraag 6

Deelt u de mening dat bij de genoemde opgepakte illegalen effectief terugkeerbeleid voorop moet staan en dat dit per categorie inzichtelijk moet zijn?

Ja, daarom wordt per categorie de wijze van terugkeer van illegaal verblijvende vreemdelingen bijgehouden.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Vrij spel berovers bejaarden/politie traceert honderden sieraden»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het van groot belang is per direct een landelijk registratiepunt op te richten, helemaal nu blijkt dat het ontbreken van zo’n lijst tot grote frustraties leidt bij rechercheurs? Zo neen, waarom niet?

Zoals ik heb aangegeven in antwoord op eerdere vragen van mw. Agema (van 2 april jl., kenmerk 2012Z06736, zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2011–2012, nr. 2453) ben ik samen met brancheorganisaties en de Inspectie voor de Gezondheidszorg aan het nagaan of een «landelijk registratiepunt» of «zwarte lijst», waarom het Nationaal Ouderenfonds heeft gevraagd, wenselijk en mogelijk is. Hierbij komen nadrukkelijk ook de juridische aspecten van een dergelijk registratiepunt of een dergelijke lijst aan bod.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het van de zotte is dat er nog steeds managers van verzorgingshuizen bestaan die geen aangifte doen omdat zij bang zijn dat hun instelling daardoor in een kwaad daglicht komt te staan? Is het management van deze instellingen daardoor niet medeplichtig? Zo neen, waarom niet?

Het is primair de cliënt die verantwoordelijk is voor het doen van aangifte. Het is de dader die verantwoordelijk is voor zijn/haar daden, de zorginstelling acht ik niet medeplichtig. De zorginstelling is wel verantwoordelijk voor het creëren van een veilig klimaat. Dit betekent dat er sprake moet zijn van een adequaat beleid rondom diefstal in de zorginstelling, waaronder goede diefstalpreventie en voorlichting. Ik pleit er – vanuit dat perspectief – dan ook voor dat zorginstellingen getroffen cliënten stimuleren tot en/of ondersteunen bij het doen van aangifte. Ten slotte kan de zorginstelling zelf aangifte doen namens de cliënt.

Vraag 4

Deelt u de mening dat deze daders zo snel mogelijk en voor langere tijd achter slot en grendel opgeborgen moeten worden? Zo ja, hoe gaat u hiervoor zorgen? Zo neen, waarom niet?

Ik ben het zeker eens dat deze daders gestraft dienen te worden. Er zijn algemene kaders voor het opsporen en straffen van plegers van diefstal. In de rechtsregels binnen het strafrecht is vastgelegd welke straf hiervoor wordt gesteld. Dit valt onder de verantwoordelijkheid van de minister van Veiligheid en Justitie.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Getouwtrek om 9-jarige dochter»?1

Bij brief van 3 april 2012 met kenmerk 2012Z06786 zijn door het lid Bontes (PVV) vragen gesteld over de ontvoering van een negenjarig meisje. Deze vragen worden beantwoord zoals aangegeven in de bijlage2 bij deze brief. In verband met de vertrouwelijke inhoud van de beantwoording, wordt de onderhavige brief alleen per post aan uw Kamer toegezonden.

Vraag 2

Zijn er door de Nederlandse Centrale Autoriteit stappen ondernomen om het kind naar Nederland terug te geleiden? Zo nee, waarom niet? Bent u bereid maatregelen te nemen tegen de Centrale Autoriteit indien blijkt dat er ernstige fouten in de teruggeleidingsprocedure zijn gemaakt? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Zijn er strafrechtelijke maatregelen genomen tegen de moeder, die zich schuldig heeft gemaakt aan internationale kinderontvoering? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke stappen zijn er ondernomen door politie en justitie en welke stappen zullen nog volgen?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Is het waar dat de uitspraak van de Nederlandse rechter en de Oostenrijkse rechter elkaar hebben gekruist? Zo ja, bent u bereid contact op te nemen met de Oostenrijkse Centrale Autoriteit om duidelijkheid te scheppen in deze ontvoeringszaak?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 1

Is het waar dat de ziekte van Lyme erkend is als een beroepsziekte?

Ja, De ziekte van Lyme is erkend als een beroepsziekte in de zin van het Besluit algemene rechtspositie politie.

Vraag 2

Is het waar dat volgens artikel 54a van het Besluit algemene rechtspositie politie (BARP) werknemers recht hebben op smartengeld, indien sprake is van een dienstongeval of beroepsziekte?

Ja, artikel 54a Barp voorziet in een smartengelduitkering indien sprake is van een dienstongeval of beroepsziekte.

Vraag 3

Valt de ziekte van Lyme, door de erkenning als beroepsziekte, onder dit artikel?

Ja.

Vraag 1

Kent u de berichten «Opstelten tekent convenant met Tennet over aanpak metaaldiefstal»1 en «Tennet ondersteunt actie koperslag»?2

Ja.

Vraag 2

Welke concrete maatregelen heeft u genomen sinds het tekenen van het convenant in juni 2011?

In samenwerking met de convenantpartners zijn de afspraken van juni 2011 in een actieplan uitgewerkt en is gestart met de uitvoering van de maatregelen. Een volledig overzicht van de stand van zaken rond de uitvoering zal ik u in juni sturen.

Vraag 3

Hoeveel koperdiefstallen op en rond het spoor waren er in 2010? Hoeveel waren er in 2011 en hoeveel in de eerste 3 maanden van 2012?

Volgens opgave van ProRail waren er over 2010 357 gevallen van koperdiefstal. In 2011 bedroeg dit aantal 516. In de eerste drie maanden van 2012 werden 115 diefstallen van koper op en rond het spoor gepleegd.

Vraag 4

Hoeveel vertragingsminuten waren er op het spoor als gevolg van koperdiefstal in 2011, 2011 en de eerste drie maanden van 2012?

Het aantal vertragingsminuten in 2010 bedroeg volgens opgave van ProRail 9 557. In 2011 bedroeg dit aantal 17 818. In de eerste drie maanden van 2012 ging het om 8 514 vertragingsminuten.

Vraag 5

Welk inzicht in risicolocaties en risicotijdstippen heeft het Korps landelijke politiediensten (KLPD) verkregen door het doen van standaardaangifte van koperdiefstal? Hoe verwerkt het KLPD dit inzicht in de aanpak van koperdiefstal?

Actie Koperslag richt zich op koperdiefstal waarvan de maatschappelijke impact als gevolg van gevaarzetting groot kan zijn en de veiligheid van de infrastructuur – in casu het spoor (ProRail) en het elektriciteitshoofdtransportnet (Tennet) – in het geding is. Als er zaken aandienen die zich op deze infrastructuur afspelen, verricht het KLPD – indien nodig in samenwerking met de regiopolitie – het opsporingsonderzoek. Daarnaast verrichten politieregio’s opsporingsonderzoeken naar overige koperdiefstallen in de desbetreffende regio.
Om een beeld te krijgen van onder meer de risicolocaties en -tijdstippen en de mogelijkheden om de opsporingsteams van onder andere het KLPD gericht in te zetten, is de politie in augustus 2011 gestart met het project Waakzaam Koperslag. Hierin werken de Dienst Spoorwegpolitie en de Dienst Operationele Samenwerking van het KLPD samen om de operationele informatiepositie over koperdieven te verbeteren. Ook wordt samengewerkt met de regionale politiekorpsen, waar eventuele opsporingsonderzoeken lopen. Het KLPD verzorgt de landelijke informatiecoördinatie met betrekking tot koperdiefstal met gevaarzetting. Naast contacten met verschillende politieregio's is een intensieve samenwerking met de Rotterdamse Zeehavenpolitie tot stand gekomen.
Het project Waakzaam Koperslag heeft onder meer geresulteerd in het rapport Inzicht in koperdiefstal (december 2011). Op basis van de registratie van koperdiefstallen in de periode 1 januari 2009 tot 1 augustus 2011 is in dit rapport een analyse gemaakt van de 1 780 bekende verdachten van koperdiefstal, de netwerken waarin zij zich bewegen, verdachte transacties van opkopers en de geografische spreiding van de koperdiefstallen. Op basis van dit rapport worden interventies voorbereid en uitgevoerd.

Vraag 6

Hoe hebben de gerichte inspanningen van het KLPD opsporingsteam sinds juni 2011 geleid tot een vermindering van koperdiefstal? Is de pakkans inderdaad vergroot? Hoeveel verdachten zijn sinds juni 2011 opgepakt en hoe verhoudt dit aantal zich tot de periode ervoor?

In 2011 werden volgens ProRail 516 koperdiefstallen gepleegd, wat neerkomt op een gemiddelde van 43 per maand. In de eerste drie maanden van 2012 ging het om 115 koperdiefstallen, zodat het maandgemiddelde op ruim 38 uitkomt. Het is echter nog te vroeg om hier conclusies aan te verbinden.
Zoals in het convenant overeengekomen, zijn afspraken gemaakt tussen ProRail en het KLPD over de gerichte inzet van private surveillance en opsporingsteams. Oogmerk is door een meer op elkaar afgestemde inzet de pakkans te vergroten. Daarbij kunnen helikopters in heterdaad-situaties ondersteuning verlenen. In gevallen van heterdaad-situaties wordt via Operations de helikopter ingezet. Er zijn inmiddels al aanhoudingen verricht met ondersteuning van helikopterbeelden. Daarnaast wordt in de voorbereiding van interventies gebruik gemaakt van foto's gemaakt door de helikopters.
In 2011 zijn 23 verdachten van koperdiefstal op en rond het spoor aangehouden. De pakkans bedroeg dat jaar bijna 4,5%. In 2012 zijn tot op heden 10 verdachten aangehouden (peildatum: 21 april 2012). Daarmee is de pakkans gestegen naar ruim 8%. Ook voor deze cijfers geldt dat het nog te vroeg is hieraan harde conclusies te verbinden.

Vraag 7

Op welke termijn kan de Kamer de aangepaste wetgeving die is aangekondigd (registratie en identificatieplicht bij contante inkoop van koper op alle locaties waar koper wordt ingekocht) tegemoet zien? Op welke termijn verwacht u dat de aangepaste wet- en regelgeving in werking treedt?

De registratieplicht bij de contante inkoop is al van kracht via artikel 437 van het Wetboek van Strafrecht. Aanscherping van de registratieplicht door de toevoeging van de legitimatieplicht verloopt via de aanpassing van het Uitvoeringsbesluit bij artikel 437 Sr. Het aangepaste Uitvoeringsbesluit bevindt zich thans in de fase van consultatie. Eind juli zal naar verwachting het advies bij de Raad van State ingewonnen kunnen worden. Volgens planning is publicatie van het aangepaste Uitvoeringsbesluit voorzien op 15 oktober 2012 en zal de legitimatieplicht op 1 januari 2013 in werking treden.

Vraag 8

Op welke termijn denkt u de richtlijn om de aard en omvang van de schade als strafverzwarende factor te laten meewegen bij het formuleren van de strafeis gereed te hebben? Op welke termijn is deze richtlijn naar verwachting van kracht?

Om tot een goede richtlijn te komen is inzicht nodig in aspecten als de aard en impact van de problematiek en de behandeling van dergelijke zaken door de opsporing en vervolging. Pas als daar goed zicht op is en zich min of meer een standaard werkwijze heeft ontwikkeld, kunnen deze worden doorvertaald in een specifieke richtlijn voor deze vormen van diefstal. Richtlijnen worden in principe voor vijf jaar vastgesteld door het College van procureurs-generaal en gepubliceerd in de Staatscourant. Een richtlijn kan door de zorgvuldige wijze waarop deze tot stand komt niet voortdurend worden aangepast. Het is dan ook om die reden dat een richtlijn als sluitstuk in een proces geldt. Het Openbaar Ministerie verwacht dat de onderhavige richtlijn in het najaar van 2012 van kracht kan zijn.
Het nog niet voorhanden zijn van een richtlijn staat overigens het eisen van een passende straf op geen enkele manier in de weg. Het Landelijk Parket Team Verkeer ziet voldoende mogelijkheden om arrondissementsparketten nu al te informeren en te instrueren om te komen tot een passende strafeis. Daartoe wordt onder meer een factsheet opgesteld met informatie over de mogelijke ernst en impact van het delict. Deze factsheet wordt toegevoegd aan alle strafdossiers van verdachten van koperdiefstal, zodat de gevaarzetting en/of maatschappelijke schade meegenomen kunnen worden als strafverzwarende omstandigheid.

Vraag 9

Kunt u duiden welke vorderingen u heeft gemaakt bij het in Europees verband samenwerken om rondtrekkende dadergroepen van koperdieven tegen te werken?

Over de samenwerking op Europees niveau bij de aanpak van rondtrekkende dadergroepen is uw Kamer onlangs bij brief van 26 maart 2012 geïnformeerd (Kamerstukken II, 2011–2012, 29 911, nr. 64). Specifiek over de aanpak van koperdieven wordt op voorstel van de Lidstaten Frankrijk, Duitsland, Spanje en Italië gesproken over een Europees verbod op contante betaling bij de verkoop van bepaalde metalen. Dit is aan de orde geweest tijdens de JBZ-Raad van 13 en 14 december 2011 en krijgt een vervolg onder het Deense voorzitterschap. In Benelux-verband ten slotte is gesproken over intensivering van de samenwerking bij de aanpak van koperdieven en worden voorstellen daartoe uitgewerkt.

Vraag 1

Kent u de berichten «Buitenlandse crimineel krachtig aanpakken»,1 «Wondere wereld»2 en «Politie: mobiel banditisme uit Oost-Europa»?3

Ja.

Vraag 2

Kloppen de feiten, zoals die in de genoemde column worden gegeven? Zo ja, deelt u dan de mening dat hieruit blijkt dat het probleem van criminele vreemdelingen in de hoofdstad zeer groot is? Zo nee, wat is dan niet waar?

Het korps Amsterdam-Amstelland heeft in reactie op de betreffende column aangegeven dat de daarin vermelde gegevens over aantallen verdachten niet accuraat zijn. Het korps herkent wel de trend van een toename van criminaliteit gepleegd door personen afkomstig uit Oost-Europa. De politie heeft onlangs een analyse gemaakt van de problematiek, die nog besproken moet worden in de lokale driehoek.

Vraag 3

Wat is het aandeel van vreemdelingen in de tien grootste steden van ons land binnen het totaal aantal verdachten in die steden? Wat is de nationaliteit van die verdachten?

Wij hebben uw Kamer op 26 maart 2012 een brief gestuurd over mobiele bendes uit Midden- en Oost-Europa (Kamerstukken II, 2011–2012, 29 911, nr. 64). Daarmee hebben wij uw Kamer cijfers verschaft die op landelijk niveau zijn verzameld over aantallen veroordeelden en zaken waarbij sprake was van een verdachte of veroordeelde met een Oost-Europese nationaliteit. Wij beschikken niet over gegevens specifiek voor de situatie in de tien grootste steden.

Vraag 4

Hoeveel van de van misdrijven verdachte vreemdelingen verblijven illegaal in ons land?

Wij beschikken momenteel niet over betrouwbare gegevens om deze vraag mee te beantwoorden. Door de Task Force VRIS (Vreemdelingen in de Strafrechtsketen) worden momenteel, in samenwerking met de relevante ketenpartners, verbeteringen op het terrein van registratie en dossieroverdracht aangebracht zodat, naar verwachting eind van dit jaar, deze gegevens wel beschikbaar zijn.

Vraag 5

Welke mogelijkheden in wet- of regelgeving bestaan er om vreemdelingen, die verdacht worden van een strafbaar feit dan wel daarvoor zijn veroordeeld, uit te wijzen? Voldoen deze mogelijkheden naar uw mening? Zo nee, in hoeverre denkt u dan aan verruiming van deze mogelijkheden?

Van een vreemdeling die rechtmatig in Nederland verblijft en is veroordeeld voor een misdrijf kan het verblijf worden beëindigd. Dit gebeurt aan de hand van de «glijdende schaal» van artikel 3.86 van het Vreemdelingenbesluit 2000. Een voorstel tot aanscherping van de glijdende schaal is op 21 maart jongstleden in het AO over Opvang en Asiel door de Minister voor Immigratie, Integratie en Asiel met uw Kamer besproken. De aangescherpte glijdende schaal treedt in juli 2012 in werking.
Vreemdelingen (niet zijnde EU-burgers) krijgen, sinds de wet ter implementatie van de Terugkeerrichtlijn op 31 december 2011 inwerking is getreden, een inreisverbod opgelegd als zij een gevaar vormt voor de openbare orde of de nationale veiligheid. EU-burgers (en derdelanders die niet in Nederland verblijven) kunnen op basis van artikel 67 van de Vreemdelingenwet 2000 ongewenst worden verklaard. In beide gevallen betekent dit dat de vreemdeling of EU-burger niet meer in Nederland mag verblijven. Doet hij dat wel, dan is hij strafbaar op grond van artikel 197 Sr.
Verblijfsbeëindiging en het opleggen van een inreisverbod of een ongewenstverklaring zijn adequate bestuursrechtelijke instrumenten om criminaliteit onder vreemdelingen terug te dringen.

Vraag 6

Deelt u de mening dat de problemen die criminele vreemdelingen veroorzaken veel groter zijn dan de problemen door illegale vreemdelingen die geen crimineel gedrag vertonen? Zo ja, acht u het dan ook niet beter om kwantitatieve doelstellingen (quota) voor criminele vreemdelingen te stellen in plaats van voor illegale vreemdelingen? Zo nee, waarom geven illegale vreemdelingen meer overlast dan criminele vreemdelingen?

Ja, die mening deel ik. Daarom blijft in het vreemdelingentoezicht de prioriteit voor de aanpak van criminele en overlastgevende vreemdelingen onverkort van kracht, ook zonder kwantitatieve doelstelling. Deze constatering neemt niet weg dat ook illegaliteit leidt tot belasting van de samenleving in die zin dat veel illegalen bijvoorbeeld slecht gehuisvest zijn en onder slechte arbeidsomstandigheden werken (Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum, Illegaal verblijf in Nederland, 2008). Ook verkeren illegaal verblijvende vreemdelingen vaak in een kwetsbare positie. Daarom is de aanpak van illegaal verblijf in Nederland een van de speerpunten van het kabinetsbeleid en is de Resultaatafspraak Intensivering Vreemdelingentoezicht 2012–2014 gemaakt. Een consequente aanpak van illegaal verblijf is essentieel voor het draagvlak voor het immigratie- en asielbeleid.

Vraag 7

Deelt u de mening dat het probleem van criminele vreemdelingen, zeker in het geval van rondtrekkende bendes, de lokale problematiek overstijgt? Zo ja, waar houden de mogelijkheden van de lokale autoriteiten op en begint uw eigen verantwoordelijkheid? Zo nee, waarom niet?

Naast en in aanvulling op de lokale en regionale aanpak van mobiele bendes uit Midden- en Oost-Europa heeft het kabinet initiatieven genomen op landelijk en internationaal niveau. De maatregelen die op de verschillende verantwoordelijkheidsniveaus zijn genomen zijn toegelicht in de eerdergenoemde brief van 26 maart 2012.

Vraag 8

Deelt de mening dat de aanpak van deze criminelen om specifieke expertise bij de politie vraagt? Zo ja, welke expertise is volgens u nodig en beschikt de politie hierover? Zo nee, waarom niet?

De aanpak van deze rondtrekkende bendes vergt niet zozeer specifieke expertise als wel een slimme en gerichte inzet van de bestaande capaciteit. Die inzet is toegesneden op de dominante kenmerken van deze criminaliteit en het feit dat de daders vreemdelingen zijn. Ook dit hebben wij uiteengezet in onze brief van 26 maart 2012.
Wij verwijzen verder naar onze antwoorden op de schriftelijke vragen van de leden Voordewind, Recourt, Dibi, Schouw en Gesthuizen van uw Kamer over de Resultaatafspraak Intensivering Vreemdelingentoezicht 2012–2014 (Kamerstukken II, 2011–2012, Aanhangsel Handelingen, nr. 2007).

Vraag 9

Deelt u de mening dat er meer capaciteit voor opsporing, vervolging en desnoods uitzetting nodig is om deze ernstige problematiek aan te pakken? Zo ja, hoe gaat u voor meer capaciteit zorgen? Zo nee, hoe denkt het probleem dan wel op te lossen?

Zie antwoord vraag 8.

Vraag 1

Kent u het bericht «GVB laat mogelijke fraude onderzoeken»?1 2

Ja.

Vraag 2

Klopt de berichtgeving dat er miljoenen zijn verdwenen? Zo ja, vindt u ook dat dit tot de bodem moet worden uitgezocht?

De Raad van Commissarissen van het GVB heeft in overleg met de algemeen directeur GVB besloten tot een onafhankelijk feitenonderzoek om dit tot op de bodem uit te zoeken. Ook ik acht dit onderzoek noodzakelijk en wacht de resultaten hiervan af.

Vraag 3

Wat wordt er precies onderzocht en wanneer worden de uitkomsten verwacht?

De gemeente Amsterdam heeft mij geïnformeerd dat het onderzoek zich primair zal richten op de vermeende frauduleuze handelingen en onregelmatigheden bij het GVB Amsterdam. De gemeente Amsterdam is enig aandeelhouder van het GVB en zij zal mij nader informeren zodra meer bekend is. Ik heb van de gemeente begrepen dat de planning is dat met circa 4 weken de eerste resultaten bekend zullen zijn.

Vraag 4

Wordt in dit onderzoek ook gekeken naar de schade voor de reizigers en de rol van Trans Link Systems (TLS)?

De gemeente heeft mij geïnformeerd dat het onderzoek zich primair zal richten op de vermeende frauduleuze handelingen en onregelmatigheden bij GVB.
Nadat het onderzoek is afgerond kan worden beoordeeld wat de eventuele consequenties zijn voor de reiziger.

Vraag 5

Is deze fraude beperkt tot het GVB alleen of zijn er ook andere gemeenten waar dit mogelijk speelt?

Zie het antwoord op vraag 4 over de scope van het onderzoek. Of er sprake is van fraude zal het onderzoek moeten uitwijzen.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Brandend spoor van ellende door Oost-Europeanen»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de visie van de aangehaalde agent dat «het opengooien van de landsgrezen» getuigt van een «onnozele en goedgelovige» politiek? Zo neen, hoe duidt u de oorzaak van de Midden- en Oost-Europese criminaliteitsgolf in ons land dan?

Nee, ik deel deze visie niet. Graag verwijs ik naar de antwoorden, die de staatssecretaris van Buitenlandse Zaken mede namens de minister van Veiligheid en Justitie heeft gegeven, op vragen van de leden Dijkhoff en Hennis-Plasschaert van uw Kamer (ingezonden 2 maart 2012, kenmerk 2012Z03941, zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2011–2012, nr. 1954).
Het vrije verkeer van personen binnen de EU heeft ervoor gezorgd dat migranten de afgelopen jaren konden bijdragen aan de groei van de Nederlandse economie. Zij werken veelal in sectoren met moeilijk vervulbare vacatures. Ook in de toekomst vervullen zij een rol voor ons bedrijfsleven. Er kleven echter ook nadelige effecten aan het vrije verkeer van personen. Criminelen, waaronder personen uit Midden- en Oost Europa, kunnen makkelijker in andere EU-landen opereren. Het kabinet heeft daarom maatregelen genomen om criminaliteit die gepleegd wordt door mobiele bendes uit Midden- en Oost Europa te bestrijden en te voorkomen. Ik verwijs kortheidshalve naar de brief van de minister van Veiligheid en Justitie van 7 maart 2012 (TK 2011–2012, 29 911, nr. 62) en zijn mede namens mij verzonden brief van 26 maart 2012 (TK 2011–2012, 29 911, nr. 64).

Vraag 3

Bent u bereid, gezien de stijging met 36% van het aantal Midden- en Oost-Europese verdachten van criminaliteit sinds 2002, rovende Oost-Europese bendes die jaarlijks verantwoordelijk zijn voor tienduizenden winkeldiefstallen en skimming door Roemeense criminelen, hetgeen vorig jaar meer dan 12 miljoen euro kostte (cijfers KLPD), een aparte korpschef met de portefeuille Midden- en Oost-Europese misdaad aan te stellen? Zo neen, waarom niet?

In de brief aan uw Kamer van 26 maart jongstleden over mobiele bendes uit Midden- en Oost-Europa is uiteengezet wat de aard en omvang zijn van deze mobiele bendes, welke maatregelen er zijn genomen en welke (Europese) instrumenten ter beschikking (komen te) staan om de samenwerking met andere Europese lidstaten te versterken. Een aparte korpschef is daarbij niet nodig en past bovendien niet in de systematiek van de Nationale Politie. De (enige) korpschef daarvan zal voor alle politietaken verantwoordelijk zijn, dus ook voor dit onderwerp.

Vraag 4

Deelt u de visie dat de meest effectieve wijze om Midden- en Oost-Europese criminelen aan te pakken, uitzetting en een toegangsverbod tot ons land is? Zo neen, waarom niet?

Een effectieve aanpak van criminelen uit Midden- en Oost-Europa vergt preventieve maatregelen en de inzet van strafrechtelijke en vreemdelingrechtelijke instrumenten. Uit de eerdergenoemde brief van 26 maart jongstleden blijkt dat daaraan volop wordt gewerkt. Bij het inzetten van strafrechtelijke en vreemdelingrechtelijke instrumenten is Europese samenwerking cruciaal. De minister van Veiligheid en Justitie maakt zich in Europa dan ook sterk voor een effectieve aanpak van de problematiek.
Verder biedt de Vreemdelingenwet mij de mogelijkheid om criminele EU-burgers ongewenst te verklaren. Vorig jaar zijn 230 EU-burgers ongewenst verklaard, waaronder 60 Polen, 50 Roemen en 20 Litouwers. Het aanpakken van criminele vreemdelingen, waaronder criminele EU-burgers, en het verzorgen van een effectief terugkeerbeleid zijn en blijven onverkorte prioriteiten van het kabinet.

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van de uitzending van De Vijfde Dag op 22 maart 2012 «Dossier Van Tamelen: de angst voor een vlucht gevaarlijke tbs’er»?

Ja. Ik heb uw Kamer op 6 april jl. per brief mijn reactie op deze uitzending doen toekomen. Voor nadere informatie over de zaak verwijs ik naar deze brief (Kamerstukken 2011/2012, 29 452, nr. 147).

Vraag 2

Hebt u kennisgenomen van de onthulling van de tbs’er dat een behandeld sociotherapeute actief heeft meegeholpen aan zijn ontsnapping en die van een andere tbs’er uit de Van Mesdagkliniek in 1997? Is het waar dat de mogelijke seksuele relatie van de sociotherapeute met een van de ontsnapte tbs’ers is het Rijksrechercheonderzoek niet naar boven is genomen? Is het waar dat de sociotherapeute nog vele jaren voor de kliniek heeft gewerkt? Hoe beoordeelt u het onderzoek van de Rijksrecherche van destijds? Zijn inmiddels verbetermaatregelen genomen en zo ja, welke?

In opdracht van de toemalige Minister van Justitie is onderzoek gedaan naar de ontvluchting in 1997, zowel door de kliniek als door de Rijksrecherche. De uitkomsten van de onderzoeken zijn aan uw Kamer gemeld in een brief van 18 februari 1998 (Kamerstukken 1997/1998, 25 698, nr. 4) en gaven geen aanleiding tot strafrechtelijk onderzoek naar de betrokkenheid van personeelsleden. De uitlatingen van betrokkene in de uitzending van 22 maart jl. geven mij geen aanleiding om te twijfelen aan de conclusies van de onderzoeken.

Vraag 3

Kunt u specificeren welke verantwoordelijkheden de kliniek, het Adviescollege Verloftoetsing (AVT) respectievelijk de minister hebben met betrekking tot de advisering over verlof voor een tbs’er? Welke aspecten wegen de kliniek en de minister mee? Waarin verschillen zij onderling?

Ten aanzien van de procedure rondom de verloftoetsing van tbs-gestelden wil ik opmerken dat deze met waarborgen is omkleed. Het als uitvloeisel van de commissie-Visser ingestelde onafhankelijke Adviescollege Verloftoetsing Tbs (AVT) toetst alle verlofaanvragen van tbs-gestelden. Het AVT heeft een adviserende bevoegdheid, zij het dat de Minister van Veiligheid en Justitie niet kan afwijken van een negatief advies. Op grond van het AVT-advies neemt de Minister een besluit. Bij een positief advies kan de verlofaanvraag gemotiveerd worden afgewezen. Zo wordt de kwaliteit van de verlofbeslissingen zoveel mogelijk professioneel geborgd, met behoud van de ministeriële verantwoordelijkheid.
Hoewel het niet vaak gebeurt, is afwijking van een positief advies van het AVT mogelijk. De redenen daartoe kunnen juridisch, politiek of maatschappelijk van aard zijn. De Minister heeft bij een beslissing over het verlof immers, anders dan het AVT, niet alleen te maken met het resocialisatiebelang van de betrokken tbs-gestelde en het risico voor de samenleving, maar ook met belangen van de slachtoffers en/of nabestaanden, politieke gevoeligheden en juridische (on)mogelijkheden.

Vraag 4

Hoe beoordeelt u het dat in casu de rechter een tbs’er onvoorbereid en zonder verloven vrijlaat, terwijl de minister van Justitie een onbegeleid verlof te risicovol vond? Bieden de voorgestelde maatregelen, die thans in het parlement in behandeling zijn, voldoende soelaas om «koude terugkeer» te voorkomen?

Bij voorkeur doorloopt een tbs-gestelde voorafgaand aan de voorwaardelijke beëindiging van de tbs-maatregel alle stappen in het resocialisatietraject. Zo vindt de terugkeer van de tbs-gestelde in de maatschappij zo veilig en verantwoord mogelijk plaats. In onderhavige zaak is het resocialisatietraject niet geheel doorlopen als gevolg van de contraire voorwaardelijke beëindiging door de rechter. Deze beëindiging achtte ik onwenselijk, ook al werd betrokkene in elk geval nog voor een periode van een jaar begeleid door de reclassering op het meest intensieve toezichtniveau. Om te zorgen dat de tbs-maatregel nooit zonder enige vorm van voorbereiding op de terugkeer in de samenleving wordt beëindigd heb ik een wetswijziging ingediend, dat momenteel ter behandeling bij de Eerste Kamer ligt1. Een dergelijke abrupte terugkeer in de maatschappij vergroot immers het recidiverisico.
De voorwaardelijke beëindiging van de tbs met dwangverpleging kan op grond van de huidige wetgeving ten hoogste een periode van negen jaar bedragen. In het conceptwetsvoorstel langdurig toezicht stel ik voor dat deze maximale duur wordt geschrapt, waardoor langdurig en eventueel levenslang toezicht mogelijk wordt. Dit conceptwetsvoorstel ligt ter consultatie bij de adviesinstanties. Dit conceptwetsvoorstel voorziet tevens in een nieuwe toezichtsmaatregel voor voormalige tbs-gestelden die een ernstige gewelds- of zedendelict hebben gepleegd, en wier terbeschikkingstelling is geëindigd en voor ex-gedetineerden die een zedendelict hebben gepleegd.

Vraag 5

Is het waar dat het met instemming van de reclassering is dat de tbs’er drugs gebruikt? Hoe beoordeelt u dit? Deelt u de mening dat deze tbs’er zeer gefocust lijkt op verdovende middelen?

Drugsgebruik door veroordeelde delinquenten gedurende de tenuitvoerlegging van hun straf keur ik ten zeerste af, zeker wanneer dit gebruik het recidiverisico verhoogt en eerder delicten of ongewenste gedragingen heeft veroorzaakt. Wanneer een veroordeelde onder toezicht terugkeert in de maatschappij, kan de rechter het gebruik van (hard)drugs verbieden door aan de terugkeer de voorwaarde van een drugsverbod te verbinden. Dit was ook in het onderhavige geval één van de voorwaarden bij de voorwaardelijke beëindiging van de tbs-maatregel van betrokkene. In het vonnis staat:«dat (…) betrokkene geen alcohol en/of (hard)drugs gebruikt indien en voor zover de reclassering dit van hem verlangt. Betrokkene accepteert/neemt deel aan alcoholtesten/urinecontroles. De uitslag van de testen kan opgevraagd worden door de reclassering.»Ter zitting werd door alle betrokken partijen de verwachting uitgesproken dat een totaalverbod van softdrugs voor betrokkene niet haalbaar was. Het opnemen van een dergelijk totaalverbod in de voorwaarden zou het slagen van het toezicht en daarmee het slagen van de resocialisatie in de weg staan. Bovendien werd door een onafhankelijke psychiater en een psycholoog aangegeven dat gecontroleerd gebruik van softdrugs bij betrokkene niet recidiveverhogend zou werken en dat dit gebruik niet delictgerelateerd was. Daarom kreeg hij van de reclassering als toezichthouder, in overeenstemming met het vonnis en met instemming van het Openbaar Ministerie, toestemming om gecontroleerd softdrugs te gebruiken. Hij mocht een vooraf vastgestelde, gelimiteerde hoeveelheid per week gebruiken, die ook als zodanig te controleren was door de reclassering, zolang dit geen negatieve invloed zou hebben op andere leefgebieden. Gebruik van alcohol en harddrugs werd niet toegestaan. Betrokkene werd tijdens de loop van het toezicht driemaal per week gecontroleerd door middel van urinecontroles. Gedurende het toezicht werd betrokkene eenmaal positief getest op het gebruik van harddrugs. Na overleg met het Openbaar Ministerie heeft betrokkene hiervoor van de reclassering een officiële waarschuwing gekregen.

Vraag 6

Kunt u in uw antwoord op de vorige vraag de omstandigheid betrekken dat betrokkene het delict, waarvoor hij is veroordeeld en waarvoor hem tbs is opgelegd, juist heeft gepleegd onder invloed van verdovende middelen?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Wat is momenteel de status van de tbs’er? Deelt u de mening dat de tbs’er thans de voorwaarden schendt? Welke consequenties worden daaraan verbonden?

De tbs-maatregel van betrokkene is op 22 februari 2012 door de rechter beëindigd. Deze beslissing was wederom contrair. De rechter wees de vordering van het Openbaar Ministerie tot verlenging van de tbs-maatregel af. Het Openbaar Ministerie is tegen deze uitspraak in hoger beroep gegaan. Gedurende de periode tot aan het hoger beroep blijft de tbs-maatregel, en daarmee het toezicht op betrokkene door de reclassering, van kracht.

Vraag 8

Kunt u deze vragen binnen zeven dagen beantwoorden?

De Kamervragen zijn beantwoord binnen de hiervoor gebruikelijke termijn.
Dit ook met het oog op de 5 april jl. aan uw Kamer verzonden brief naar aanleiding van het verzoek van de vaste commissie voor Veiligheid en Justitie (kenmerk 2012Z06297/2012D14017).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «UEFA uit bezorgdheid over veiligheid in stadions Polen en Oekraïne»1, de «Angus Reid Global Monitor 2007» waaruit blijkt dat in dat jaar 81,3% van de Oekraïense bevolking homoseksuele relaties nooit acceptabel vindt2, het bericht «Polish gay football fans ask for seperate seats at Euro 2012»3, het «Trafficking in Persons Report» van het U.S. State Department waarin wordt gesteld dat Oekraïne een belangrijke bron, tussenbestemming en eindbestemming is voor de wereldwijde mensenhandel4, het bericht «Afspraken met VS over bestrijding mensenhandel»5, het bericht «Stray dogs and cats being burned alive in Ukraine»6, het bericht «Inwoners grote steden zien straathonden als probleem»7, het bericht «UEFA in Oekraïne op hondenjacht»8 en het bericht «Oekraïense maffia wil EK-hotels»?9

Ja.

Vraag 2

Kunt u aangeven hoe u de motie-De Mos,10 die oproept er bij Polen en Oekraïne op aan te dringen de misstanden te bestrijden heeft uitgevoerd? Zo neen, waarom niet?

Bij de beantwoording van de Kamervragen over het doden van zwerfdieren in de Oekraïne (2011Z20392, zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2011–2012, nr. 864) en het Europees Kampioenschap Voetbal in Polen en Oekraïne in 2012 (2011Z21478, zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2011–2012, nr. 915) heb ik aangegeven wat ik vind van alle door u genoemde misstanden. Daarbij heb ik ook aangegeven welke land of welke instantie verantwoordelijk is voor het aanpakken of bestrijden van deze misstanden. Hiermee beschouw ik de motie-De Mos (Tweede Kamer, vergaderjaar 2011–2012, 33 000 XVI, nr. 83 als afgehandeld.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het zeer zorgelijk is dat EK-hotels doelwit zijn van (door corrupte politici en agenten ondersteunde) maffia, met alle negatieve gevolgen van dien voor Nederlandse reisorganisaties en Oranjesupporters? Zo neen, waarom niet?

Ik heb de berichten hierover gelezen. Als deze situatie zich daadwerkelijk voordoet is dit inderdaad zorgelijk. Het is aan de lokale autoriteiten om hiertegen op te treden.

Vraag 4

Deelt u de mening dat Oranjesupporters goed geïnformeerd moeten zijn over de gevaren en de misstanden die zij kunnen tegenkomen, zodat zij weten wat zij kunnen verwachten en hoe te handelen in de EK-organiserende landen in met name de Oekraïne? Zo neen, waarom niet?

Ja, het is altijd raadzaam goed geïnformeerd op reis te gaan. Dit geldt ook voor de Oranjesupporters die naar Oekraïne dan wel Polen afreizen.

Vraag 5

Bent u bereid, naast de bestaande KNVB-website www.onsoranje.nl, in samenwerking met de KNVB een informatiefolder uit te geven waarin duidelijk staat uitgelegd wat onze supporters, qua gevaren en misstanden, kunnen verwachten en hoe te handelen in deze en andere situaties? Zo neen, waarom niet?

De KNVB zal – net als bij voorgaande toernooien – de supporters voorzien van het «Oranje Boekje» met praktische informatie voor de bezoekers van het EK in Polen en Oekraïne. Dit boekje komt tot stand in samenwerking met het ministerie van Buitenlandse Zaken en de Nederlandse ambassades in Kiev en Warschau. Ook de ANWB en het RIVM hebben input geleverd voor dit boekje. De informatie uit het boekje zal ook op de sites van Ons Oranje, het ministerie van Buitenlandse Zaken en de Ambassades in Kiev en Warschau worden geplaatst. Met dit «Oranje Boekje» in de hand en een fatsoenlijke voorbereiding op de reis, zoals voor elk bezoek aan het buitenland aan te raden, is de verwachting dat de supporters net als bij eerdere edities van een EK of WK een fantastische tijd tegemoet zullen gaan.

Vraag 6

Heeft u de bereidheid de KNVB op te roepen, zeker nu de kaartverkoop in volle gang is, hun website www.onsoranje.nl zo snel mogelijk te actualiseren, met de vermelding van de mogelijke gevaren en risico’s in de EK-organiserende landen? Zo neen, waarom niet?

Ik zie daar geen specifieke aanleiding voor. Anders dan bij het WK in Zuid-Afrika zijn er voor Polen en Oekraïne geen uitzonderlijke veiligheidswaarschuwingen nodig anders dan die welke altijd gelden voor grote sportevenementen waarbij mensen massaal samenkomen.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Jacht op laffe bejaardenberovers»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het verschrikkelijk is als hoogbejaarde ouderen op straat worden beroofd?

Iedere beroving of diefstal, zeker als het gaat om de diefstal of beroving van iemand die zich niet kan verweren, is ontoelaatbaar. Het terugdringen van het aantal straatroven is dan ook een van mijn prioriteiten. Ik heb hierover prestatieafspraken gemaakt met de politie. Deze afspraken hebben niet alleen tot doel het voorkomen van straatroven, maar dragen ook bij aan een snellere opsporing en vervolging van de daders van dit soort, laakbare, criminele activiteiten.

Vraag 3

Deelt u de mening dat steeds meer daders het voorzien hebben op deze kwetsbare groep bejaarden, en dat deze brute beroving een vorm van ouderenmishandeling is? Zo neen, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Hoe vaak worden ouderen, die slecht ter been zijn en met een rollator lopen, eigenlijk slachtoffer van dit soort brute berovingen?

Van de kenmerken die in de vraag worden genoemd, wordt geen aparte registratie bijgehouden.

Vraag 5

Deelt u de mening dat daders die het gemunt hebben op weerloze hoogbejaarde ouderen een 3x hogere straf verdienen? Zo neen, waarom niet?

Voor de beantwoording van deze vraag verwijs ik naar mijn antwoord op de vragen van het lid Agema d.d. 23 december 2011.2 De kwetsbaarheid van het slachtoffer is een omstandigheid die door het Openbaar Ministerie en de rechter binnen de gestelde strafmaxima van de verschillende delicten (waaronder ook diefstal) wordt meegewogen.

Vraag 1

Deelt u mijn opvatting dat sprake is van tegenstrijdigheid in de uitlatingen van de woordvoerder van politie in de media, over het gebruik van een doodskist als symbool bij een protest enerzijds en de reactie van mevrouw Gesthuizen anderzijds?1

Uit het ambtsbericht van de burgemeester van Den Haag, tevens korpsbeheerder van het korps Haaglanden blijkt dat de politiewoordvoerder – in reactie op vragen uit de media en berichten op social media – de aanhouding van mevrouw Gesthuizen heeft bevestigd, kort nadat deze had plaatsgevonden. De woordvoerder heeft aangegeven dat de grond daarvan was gelegen in het niet nakomen van de rond de demonstratie gemaakte afspraak dat er niet zou worden gelopen en dat er niet werd voldaan aan het bevel of vordering van politie. Daarnaast heeft de woordvoerder er tevens op gewezen dat het meevoeren van een lijkkist ten tijde van de herdenkingsdienst in Lommel mogelijk als ongepast c.q. aanstootgevend zou kunnen worden ervaren.

Vraag 2

Wat was de reden voor de arrestaties van mevrouw Gesthuizen en de heer M.? Welke zaken worden hen in het proces verbaal ten laste gelegd?

Mevrouw Gesthuizen en de heer M. zijn beiden op grond van artikel 6 en 11.1 van de Wet Openbare Manifestaties (WOM), juncto artikel 184 Sr. aangehouden en overgebracht naar het politiebureau. Van een verbod tot het meevoeren van een lijkkist is nadrukkelijk geen sprake geweest. Bij de aanhouding van de demonstranten heeft dit dan ook geen rol gespeeld.

Vraag 3

Is voorafgaand aan hun arrestatie, tijdens hun arrestatie, tijdens hun detentie en/of tijdens het verhoor, aan de arrestanten melding gemaakt van de waarschuwing dat het symbolisch begraven van het beroep van postbode door middel van een geïmproviseerde doodskist «niet kies» zou zijn, een waarschuwing die later die middag door de woordvoerder van politie in de media is aangevoerd, en over de mogelijke rol die deze visie van de politie zou hebben gespeeld bij de arrestaties?

De burgemeester van Den Haag meldt in zijn ambtsbericht dat tijdens de arrestatie, detentie of verhoor niet met de arrestanten is gesproken over het meedragen van de lijkkist.
Uit het ambtsbericht van de burgemeester van Den Haag blijkt tevens dat op woensdagochtend 21 maart 2012 de organisator van de demonstratie is verschenen op het hoofdbureau van politie Haaglanden om nadere afspraken te maken over de demonstratie. Hem is daarbij aangegeven dat een demonstratieve optocht niet werd toegestaan, maar dat een statische demonstratie tussen 14:00 en 15:00 uur zou worden gefaciliteerd. In dit gesprek is aan de organisator ter overweging meegegeven dat op 21 maart tevens de herdenkingsdienst in Lommel zou plaatsvinden van de slachtoffers van het busongeluk in Zwitserland en dat op grond daarvan het meevoeren van een doodskist mogelijk als ongepast c.q. aanstootgevend zou kunnen worden ervaren. De operationeel commandant heeft voorafgaand aan de demonstratie de organisator nogmaals gewezen op de samenloop met de herdenking in Lommel en hem in overweging gegeven daarom enige terughoudendheid te betrachten ten aanzien van het gebruik van de lijkkist. De organisator heeft aangegeven hier begrip voor te hebben.

Vraag 4

Hoe beoordeelt u het feit dat de arrestanten na hun vrijlating geheel onverwacht werden geconfronteerd met de uitlatingen van de woordvoerder van politie in de media over het «niet kies» zijn van het gebruik van het symbool van een doodskist en de mogelijke samenhang met hun arrestaties?

Zie de antwoorden op vragen 1, 2 en 3.

Vraag 5

Waarom acht u het gepast dat de woordvoerder van politie een verband heeft gelegd met de herdenking van een busongeluk in het Belgische Lommel? Waarom heeft de woordvoerder van politie de actievoerende postbodes op deze manier in een kwaad daglicht willen stellen? Waarom past deze wijze van woordvoering in uw ogen binnen een deugdelijke woordvoering van de politie in onze rechtstaat?

De politie heeft voorafgaand aan de demonstratie aan de organisator aangegeven dat het meevoeren van een lijkkist ten tijde van de herdenkingsdienst in Lommel mogelijk als ongepast c.q. aanstootgevend zou kunnen worden ervaren. De organisator heeft daar begrip voor getoond (zie ook het antwoord op vraag2.
Deze overweging is niet vreemd gezien het feit dat de herdenking en de demonstratie waarbij een doodskist wordt meegedragen op dezelfde dag plaatsvond. De woordvoerder heeft naar deze overweging verwezen.

Vraag 6

Erkent u dat deze gang van zaken de werkelijke reden van de arrestaties in de berichtgeving heeft overschaduwd? Erkent u dat een dergelijke wijze van opereren de betrouwbaarheid van berichtgeving van de politie heeft aangetast, evenals de positie van de verdachten? Zo ja, was dat de bedoeling?

Nee. Je verwijst aan het antwoord op de voorgaande vragen.

Vraag 1

Welke maatregelen neemt u naar aanleiding van het bericht dat er sprake zou zijn van het lekken van gegevens door de Veiligheidsdienst Curaçao (VDC)?

Zoals genoemd in de beantwoording van eerdere Kamervragen ter zake, is het functioneren van de Veiligheidsdienst Curaçao (VDC) primair een aangelegenheid van het land Curaçao en van zijn regering. Om die reden is een onderzoek door de Nederlandse Veiligheidsdiensten naar een genoemd veiligheidsincident, niet van toepassing. Het is aan het land Curaçao om geëigende maatregelen te nemen wanneer er sprake is van lekken van vertrouwelijke gegevens uit de VDC. Daarbij geldt eveneens dat minister-president Schotte en de overige leden van de regering van Curaçao, uitsluitend verantwoording afleggen aan de Staten van Curaçao. De AIVD en de MIVD hebben bij de VDC, zoals gebruikelijk is tussen veiligheidsdiensten, geïnformeerd naar de toedracht van de zaak. Vanuit de bestaande collegiale relatie tussen de diensten binnen het Koninkrijk, wordt ook onderzocht op welke wijze steun aan de VDC gegeven zou kunnen worden. Daarnaast heb ik met minister-president Schotte telefonisch contact gehad over hetgeen in de media is bericht. Mochten gegevens van de VDC aan derden zijn verstrekt, dan is niet uit te sluiten dat dit zich ook uitstrekt over informatie die afkomstig is van de Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Tot op heden is niet komen vast te staan dat vertrouwelijke gegevens van de AIVD en de MIVD, door de VDC in handen van de Colombiaanse Veiligheidsdienst terecht zijn gekomen, dan wel ongeoorloofd met derden zijn gedeeld.

Vraag 2

Is het verstrekken van gegevens aan de VDC door de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) en de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) per direct opgeschort? Zo nee, waarom niet?

Zie het antwoord op de vragen 1, 4, 5, 6 en 7. Mochten gegevens van de VDC aan derden zijn verstrekt, dan is niet uit te sluiten dat dit zich ook uitstrekt over informatie die afkomstig is van de Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Tot op heden is niet komen vast te staan dat vertrouwelijke gegevens van de AIVD en de MIVD, door de VDC ongeoorloofd met derden zijn gedeeld. In algemene zin vindt de samenwerking tussen diensten plaats op basis van vertrouwen, dit vertrouwen wordt beoordeeld aan de hand van verschillende elementen die verder strekken dan berichtgeving in de media.

Vraag 3

Wat is uw beoordeling van de rol van de VDC binnen het veiligheidsbeleid van het Koninkrijk?

Vraag 4

Is er contact geweest tussen u en de machthebbers op Curaçao? Heeft u de minister-president van Curaçao om opheldering gevraagd over deze gevaarlijke ontwikkelingen met betrekking tot de VDC?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 5

Bent u bereid de Kamer te informeren over de rol van de Colombiaanse veiligheidsdienst bij dit veiligheidsincident en de activiteiten van deze buitenlandse dienst binnen het Koninkrijk? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 6

Deelt u de mening dat een onafhankelijk onderzoek naar de rol van de minister-president van Curaçao bij deze incidenten noodzakelijk is? Deelt u de mening dat de huidige situatie op Curaçao onvoldoende redres biedt om een dergelijk onderzoek af te dwingen?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 7

Deelt u de mening dat het noodzakelijk is dat de Nederlandse veiligheidsdiensten een onderzoek instellen naar dit ernstige veiligheidsincident en de betrokkenheid van leden van de regering van Curaçao? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wanneer verwacht u de Kamer te kunnen informeren over de uitkomsten van dit onderzoek?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 1

Deelt u de mening dat met het oog op de recente tragische gebeurtenissen in het Franse Toulouse en eerdere incidenten in zowel België als Nederland extra alertheid van de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten geïndiceerd is? Zo ja, kunt u in algemene zin aangeven waarop die extra alertheid zich richt?

Het kabinet hanteert een veelzijdige aanpak van de dreiging van gewelddadig extremisme en terrorisme. Deze aanpak is in samenhang beschreven in de Nationale Contraterrorisme Strategie 2011–20151. Het bestrijden van het mondiaal jihadisme heeft hierbij prioriteit. De diensten en organisaties die bijdragen aan terrorismebestrijding zijn waakzaam op de risico’s van jihadistische radicalisering.
Inlichtingen- en veiligheidsdiensten zijn altijd alert op mogelijke dreigingen tegen de nationale veiligheid. De diensten hebben daarbij niet alleen aandacht voor personen en organisaties die bereid zijn geweld te gebruiken om hun doelen te bereiken. De aandacht gaat ook uit naar personen en organisaties die zodanige veranderingen in de samenleving nastreven dat de democratische rechtsorde kan worden bedreigd. De recente gebeurtenissen en eerdere incidenten tonen het belang van waakzaamheid voor extremistische ideologieën en gewelddadige uitwassen daarvan.
De AIVD doet binnen de kaders van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2002 onderzoek naar activiteiten van jihadisten en jihadistische netwerken, onder meer op internet2, waarbij intensief wordt samengewerkt met binnen- en buitenlandse partners.

Vraag 2

Bent u bereid extra alertheid te betrachten op de aantrekkingskracht van de (online) jihadistische bewegingen die toewerken naar gelegitimeerd geweld op jonge moslims die op zoek zijn naar hun identiteit in Nederland? Zo ja, kunt u in algemene zin aangeven op welke wijze deze extra alertheid tot stand komt?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Bent u bereid extra waakzaam te zijn op een mogelijk toename van de reeds zorgwekkende islamofobie in Nederland in reactie op de tragische ontwikkelingen in Toulouse en Brussel?

Het kabinet is altijd waakzaam waar het gaat om discriminatie en/of extremisme, ongeacht welke ideologie daar aan ten grondslag ligt. Daarnaast wordt, om wetsovertredingen te voorkomen, ook ingezet op preventieve maatregelen om enerzijds discriminatie en/of extremisme tegen te gaan en anderzijds de maatschappelijke samenhang te versterken.

Vraag 4

Bent u tevens bereid het initiatief te nemen tot een gesprek met vertegenwoordigers van joodse en islamitische organisaties, gezagdragers en antidiscriminatiebureaus met als doel gezamenlijk ontwikkelingen te volgen en daarop, indien nodig, extra maatregelen te treffen?

De Minister voor Immigratie, Integratie en Asiel en de Minister van Veiligheid en Justitie hebben reeds op regelmatige basis contact met gezagsdragers en in de vraag genoemde organisaties voor hun respectievelijke werkterreinen. Tijdens deze contacten wordt onder andere gesproken over relevante maatschappelijke ontwikkelingen in binnen- en buitenland. Ook bestaat de lopende afspraak tussen gezagsdragers en genoemde organisaties elkaar tussentijds en achteraf steeds op de hoogte te houden en contact te hebben bij actuele gebeurtenissen, zoals recent in Toulouse. Ontwikkelingen op het gebied van discriminatie worden nauwlettend gemonitord en waar nodig worden (extra) maatregelen getroffen.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht dat de burgermeester van Maastricht de harde lijn kiest tegen coffeeshops?1

Vraag 2

Is het in lijn met uw beleid dat de burgermeester de coffeeshop van een overtredende coffeeshophouder wil sluiten zonder eerst een waarschuwing te geven? Zo ja, denkt u niet dat, met name als het gaat om een nieuwe regeling, coffeeshophouders de ruimte moeten krijgen deze nieuwe maatregel zich eigen te maken en dat daarom in eerste instantie een waarschuwing redelijk is? Zo nee, waarom niet?

Het is aan de burgemeester om het coffeeshopbeleid binnen het landelijke kader (de Opiumwet en de gedoogcriteria) vast te stellen en daarover de regie te voeren. Gemeenten staat het vrij om binnen dat landelijk kader een coffeeshopbeleid met eigen accenten te voeren.

Vraag 3

Is het waar dat 60% van de 2,5 miljoen coffeeshopbezoekers in Maastricht uit het buitenland komen? Heeft u de overtuiging dat deze 1,5 miljoen buitenlandse coffeeshopbezoekers na invoering van de zogenaamde wietpas de stad Maastricht niet meer bezoeken? Zo nee, waarom niet? Waar gaan die 1,5 miljoen buitenlanders dan hun joint halen? Welk gevolg heeft dat voor de stad? Zo ja, waar haalt u die overtuiging vandaan?

Het voornaamste effect zal zijn dat de drugstoeristen niet meer naar ons land zullen komen voor hun cannabis. Veel drugstoeristen blijken immers juist te komen omdat ze in de coffeeshops rustig en veilig cannabis kunnen consumeren (zie hierover ook het rapport «Geen deuren maar daden» van de Commissie Van de Donk). Thuis kunnen ze ook gebruik maken van al bestaande illegale markten. Een toegangsbeperking bij de coffeeshops voor niet ingezetenen zal naar verwachting leiden tot een verminderde toestroom, waardoor ook de omvang van de coffeeshopmarkt en de daaraan verbonden nevenverschijnselen zullen afnemen.

Vraag 4

Heeft u kennisgenomen van de opmerking van de burgermeester van Maastricht dat de burgers er recht op hebben dat de wet wordt gehandhaafd? Weet u of de burgermeester ook de wet gaat handhaven als het gaat om illegale verkoop van cannabis aan buitenlandse bezoekers aan de stad? Zo ja, hoe gaat de burgermeester dat doen?

Het is aan de lokale driehoek om de handhavingsprioriteiten te bepalen en de daarvoor benodigde instrumenten te kiezen. Het is landelijk beleid dat een belangrijke prioriteit in de handhaving ligt op het tegengaan van de illegale handel en het tegengaan van het drugstoerisme. Dit geldt ook voor Maastricht.

Vraag 5

Bent u met de burgermeester van Maastricht van mening dat het huidige beleid een erfenis is van zijn voorganger? Hoe beoordeelt u die erfenis?

Voor het antwoord op deze vraag verwijs ik u naar de brieven van 27 mei 2011 en 26 oktober 2011 die het kabinet uw Kamer over de voorgenomen aanscherping van het drugsbeleid heeft gezonden (Kamerstukken II, vergaderjaar 2010–2011, 24 077, nr. 259 en Kamerstukken II, vergaderjaar 2011–2012, 24 077, nr. 265). Daarin zijn alle relevante aanleidingen, voorafgaande stappen en overwegingen uiteengezet.

Vraag 6

Wat van het College bescherming persoonsgegevens van de zogenaamde wietpas?

De vaste Kamercommissie van Veiligheid en Justitie heeft mij op 24 november 2011 verzocht het CBP om advies te vragen over de privacyaspecten die verbonden zijn aan de invoering van de clubpas. Ik heb dit verzoek doorgeleid aan het CBP, en wacht het gevraagde advies af.

Vraag 1

Herinnert u zich de Kamervragen over een hoger aantal sterfgevallen in huize St. Joseph dan normaal?1 Kent u de berichten «Inspectie wist van castreren» en «Niets vragen, castreren»2?

Ja.

Vraag 2

Wanneer is het strafrechtelijk feitenonderzoek van het Openbaar Ministerie (OM) naar de genoemde instelling in Heel afgerond?

Het Openbaar Ministerie heeft mij meegedeeld dat het onderzoek recent is afgerond en dat op dit moment wordt gewerkt aan de eindrapportage.

Vraag 3

Hebt u aanwijzingen dat in de periode waarover het OM onderzoek zich uitstrekt er jongens uit huize St. Joseph zijn gecastreerd? Zo ja, wordt bij het onderzoek naar de sterfgevallen in deze instelling ook gekeken of er een verband bestaat tussen castraties, mogelijke strafbare feiten of het verdoezelen daarvan en sterfgevallen? Zo nee, hebt u die aanwijzingen niet omdat er geen aanwijzingen zijn of omdat het OM er niet naar heeft gezocht?

Het Openbaar Ministerie heeft het onderzoek gericht op en beperkt tot de piek van sterfgevallen in de jaren 1952–1954 in Huize St. Joseph te Heel, een verzorgingstehuis voor mensen met een lichamelijke en geestelijke beperking. Deze focus komt voort uit het feit dat er concrete aanwijzingen waren voor mogelijke misdrijven die zouden hebben geleid tot sterfgevallen. Deze aanwijzingen waren duidelijk afgebakend in tijd en plaats, met een duidelijke indicatie van mogelijke betrokkenen. Uit genoemd onderzoek is geen enkele aanwijzing naar voren gekomen die duidt op mogelijke castraties in Huize St. Joseph. Om die reden bestaat er voor het Openbaar Ministerie geen aanleiding nader onderzoek te doen naar mogelijke castraties en de vraag of daarbij strafbare feiten zijn gepleegd in Huize St. Joseph te Heel in de jaren 1952–1954.

Vraag 4

Indien mogelijke castraties geen onderdeel van het strafrechtelijk feitenonderzoek vormen, kan dit dan alsnog gebeuren? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Richt het strafrechtelijk feitenonderzoek van het OM naar de sterfgevallen in St. Joseph zich in de hele breedte op strafbare feiten die zich in dat instituut mogelijk hebben voorgedaan? Zo ja, wordt daarbij ook onderzocht of er sprake is van een mogelijke samenhang tussen het plegen van seksueel misbruik, mogelijke castratie, eventuele andere strafbare feiten en de sterfgevallen? Zo nee, waarom niet?

Nee, ik verwijs naar mijn antwoord op vragen 3 en 4.

Vraag 6

Indien het genoemd strafrechtelijk feitenonderzoek van het OM aanleiding geeft om dit onderzoek naar andere jaren dan de jaren 1952–1954 of andere instellingen uit te breiden, gebeurt dit dan ook? Zo nee, waarom niet?

Het Openbaar Ministerie heeft mij meegedeeld dat het hierover pas op basis van het eindrapport een gewogen standpunt kan innemen.

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van het bericht dat kinderen onder de 16 zich na alcoholgebruik op grote schaal schuldig maken aan misdrijven en (uitgaans-)geweld?1

Ja.

Vraag 2

Kent u de gebruikte methode om alcoholgerelateerde incidenten in kaart te brengen, en wat is uw oordeel over de methode?

Ik ben geïnformeerd over de gebruikte methode. Via een specifieke zoeksleutel is de Basis Voorziening Handhaving (BVH) bevraagd op incidenten die onder invloed van alcohol gepleegd worden. Registratie van middelengebruik acht ik van belang om delictpleging onder invloed goed te kunnen bestrijden. Dit geldt in het bijzonder voor geweld, omdat alcoholgebruik bij dit delict een belangrijke risicofactor vormt. Al in 2007 zijn op initiatief van de toenmalige minister van Justitie drie pilots gehouden, waarbij de politie via haar basisprocessensysteem alcohol- en drugsgebruik bij geweld registreerde. Daaruit kwam naar voren dat bij 31% van de geweldsdelicten middelengebruik aan de orde was. De aangehouden verdachten waren relatief vaak jong: 42% was jonger dan 24 jaar (Kamerstukken II 2008/09, 27 565, nr. 83).
Om een completer inzicht te krijgen dan alleen via de politieregistratie, kan ook gekeken worden naar de gegevens van het Letsel Informatie Systeem (LIS) dat stichting VeiligheidNL (voorheen Consument en Veiligheid) met subsidie van VWS onderhoudt. Via het LIS worden slachtoffers geregistreerd die na een ongeval, geweld of automutilatie zijn behandeld op een Spoedeisende Hulp (SEH) afdeling van een selectie van ziekenhuizen in Nederland. In het LIS wordt ook geregistreerd wat de oorzaak en toedracht waren van het letsel of de vergiftiging (bijvoorbeeld of alcohol of drugs in het spel was). VeiligheidNL onderzoekt momenteel de mogelijkheden om deze SEH-gegevens lokaal in te zetten voor vroegsignalering en preventie en streeft ernaar eind dit jaar inzicht te hebben in de mogelijkheden.

Vraag 3

Welke mogelijkheden ziet u om bij incidenten en delicten de politie meer actief te laten registreren op alcoholgebruik?

Zoals aangegeven in mijn brief van 25 maart 2011 tref ik voorbereidingen voor een meer systematische registratie door de politie van alcohol- en drugsgebruik bij geweld (Kamerstukken II, 2010–2011, 28 684, nr. 311). Zo is na de drie pilots in 2007 een impactanalyse gemaakt van de personele, financiële en technische consequenties van de registratie en is in overleg met de politie een overzicht opgesteld van maatregelen die getroffen moeten worden om de registratie in te voeren. Deze registratie dient om het middelengebruik bij de sanctieoplegging te kunnen betrekken, zodat dit als strafverzwarende factor kan meegewogen worden en ook om meer voorwaardelijke sancties in te zetten, zoals locatieverboden en alcoholverboden en gedragsinterventies die ingrijpen op dit middelengebruik. Alvorens dit registratietraject te implementeren dient de politie de bevoegdheid te krijgen om middelentesten in te zetten. Een wetsvoorstel is in voorbereiding en zal in juni aan de vaste adviesorganen van het Ministerie van Veiligheid en Justitie aangeboden worden.

Vraag 4

Gaat u dronkenschap van jongeren onder de 16 jaar harder aanpakken, door dronken jongeren vaker te beboeten voor openbare dronkenschap en te komen tot een objectief hanteerbare norm wanneer er bij deze jongeren sprake is van openbare dronkenschap?

In 2011 zijn 3 114 geldboetevonnissen opgelegd voor openbare dronkenschap, waarvan 3 079 met betrekking tot jongeren onder de 16 jaar (98,9%). In 2010 ging het om 3 103 zaken, waarvan 2 991 gericht op jongeren (96,4%). Bij de transacties via het OM had 1,2% in 2010 betrekking op jeugd en 8,0% in 2011. Bij de OM-afdoening betrof het in 2011 jeugdigen in 1,9% van de gevallen. Uit deze cijfers blijkt dat openbare dronkenschap onder jongeren vooral met geldboetevonnissen wordt afgedaan. Ik heb geen aanwijzingen dat politie en justitie terzake tekortschieten en dat jongeren vaker beboet zouden moeten worden.
Volgens de huidige delictomschrijving van openbare dronkenschap moet sprake zijn van een «kennelijke staat». De politieagent moet dus op basis van zijn eigen waarneming constateren dat sprake is van dronkenschap in het openbaar en deze dronkenschap moet zich uiten in aanstootgevend, overlastgevend of gevaarlijk gedrag. Als dit criterium vervangen wordt door een objectief hanteerbare norm, zou openbare dronkenschap in termen van alcoholpromillages vertaald moeten worden. Dit zou betekenen dat ook zonder kennelijke staat en zonder aanstootgevend, overlastgevend of gevaarlijk gedrag sprake kan zijn van dronkenschap, wanneer iemand meer dan een vooraf vastgesteld alcoholpromillage gedronken heeft. Dit zou feitelijk neerkomen op een verbod om zich in de openbare ruimte te bevinden indien men meer dan een bepaalde hoeveelheid alcohol genuttigd heeft, óók wanneer van kennelijke staat in het geheel geen sprake is. Ik acht dit onwenselijk. Daarbij zou voor een veroordeling ter zake van openbare dronkenschap bovendien noodzakelijk zijn om alcoholtesten in te zetten om dit feit bewijsbaar te maken. Ook dit is onwenselijk, aangezien nu met de enkele vaststelling van de opsporingsambtenaar kan worden volstaan.
Daarnaast is in het wijzigingsvoorstel van de Drank- en Horecawet dat thans ter behandeling bij de Eerste Kamer ligt, een bepaling opgenomen, waarmee het voor jongeren onder de 16 jaar verboden is op voor het publiek toegankelijke plaatsen alcoholhoudende drank aanwezig te hebben of voor consumptie gereed te hebben.2 In combinatie met artikel 453 van het Wetboek van Strafrecht biedt dit voldoende mogelijkheden om dronkenschap onder jongeren aan te pakken, wanneer dit overlast tot gevolg heeft.

Vraag 5

Hoe wordt tot op heden uitvoering gegeven aan de aanwijzing aan het Openbaar Ministerie om bij alcoholgerelateerde misdrijven of overtredingen een zwaardere strafeis te stellen?

Voor de sanctieoplegging bij geweldsmisdrijven zullen alcohol- en drugstesten worden ingezet. Een wetsvoorstel is hiervoor in voorbereiding en zal in juni aan de vaste adviesorganen van het Ministerie van Veiligheid en Justitie aangeboden worden. Met de invoering van deze middelentesten hangt samen dat het Openbaar Ministerie de resultaten hiervan betrekt in zijn vorderingsbeleid. De alcohol- en blaastesten ondersteunen dit. Bij geweldsmisdrijven onder invloed zal een hogere straf worden gevorderd, zodra het wetsvoorstel in werking is getreden dat de politie de bevoegdheid geeft middelentesten af te nemen.

Vraag 1

Kent u het bericht «In cel gezet na aanrijden dief»?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat een vrouw en haar zoon in de cel zijn beland nadat ze een betrapte dieseldief per ongeluk met hun auto het ziekenhuis in hebben gereden?

De politie heeft ter plaatse kennisgenomen van de feiten en omstandigheden en heeft betrokkenen gehoord. Daarbij ontstonden twijfels over de aanleiding en toedracht van het incident. Dit heeft geleid tot verdenking van poging tot doodslag en, daaruit voortvloeiend, aanhouding van de vrouw en haar zoon. Nader onderzoek van de politie en overleg met het OM heeft tot de conclusie geleid dat er geen sprake is van opzettelijk aanrijden. Hierop is eerst de zoon en later ook de vrouw in vrijheid gesteld.

Vraag 3

Is de moeder inmiddels vrij?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Zijn alle daders gepakt en worden zij (na verblijf in het ziekenhuis) vervolgd?

Eén dader is opgenomen in het ziekenhuis en aangehouden voor de poging tot diefstal. De vervolgingsbeslissing zal worden genomen na afronding van het onderzoek. De andere dader is ontkomen. Diens identiteit is onbekend.

Vraag 5

Klopt het dat in een aanwijzing aan het OM en politie is vastgelegd dat personen die zichzelf in eigen huis of bedrijf verdedigen tegen overvallers of inbrekers niet worden geconfronteerd met een aanhouding, tenzij de rechter-commissaris op vordering van het OM besluit tot inbewaringstelling van de zelfverdediger omdat er duidelijke aanwijzingen zijn van eigenrichting? Zijn er duidelijke aanwijzingen? Zo ja, welke?

De «Aanwijzing handelswijze bij beroep op noodweer» van het OM geeft aanwijzingen omtrent het handelen van politie en justitie ten aanzien van burgers die zich met geweld verdedigen in een situatie dat zij worden geconfronteerd met een aanranding in hun meest persoonlijke omgeving zoals de woning, het bedrijf of het daarbij behorend erf. In dergelijke gevallen kan sprake zijn van een verdachte met een bijzondere positie: betrokkene is buiten zijn wil en ter verdediging van lijf en/of goed in een situatie gebracht waarin hij geweld heeft moeten gebruiken. Wanneer sprake is van een verdachte met een dergelijke positie wordt deze in beginsel niet aangehouden. Wel wordt er een onderzoek gedaan naar het geweldsincident.
In de onderhavige casus heeft het onderzoek feiten en omstandigheden aan het licht gebracht die de conclusie rechtvaardigen dat er geen sprake was van een verdachte in een bijzondere positie. Zo was de persoon die verdacht wordt van de poging tot dieseldiefstal al op de vlucht geslagen en van het bedrijventerrein af. De aanrijding vond plaats in een achtervolgingssituatie. Nu er geen sprake was van noodweer en van een verdachte in een bijzondere positie, betekent dit dat de gangbare regels van het Wetboek van strafvordering zijn toegepast. De aanhouding van de moeder en de zoon moet in dit kader worden gezien.

Vraag 6

Indien er duidelijke aanwijzingen bestaan, moet dat dan niet juist kenbaar worden gemaakt zodat de samenleving begrijpt waarom deze mensen zijn vastgezet? Zo nee, waarom niet?

Berichten in de media over dit soort zaken verschijnen niet zelden voordat het onderzoek door het OM volledig is afgerond. Dat is ook in de onderhavige casus aan de hand. Een onmiddellijke reactie van het OM is dan vaak niet gewenst. Immers, het OM moet in zijn berichtgeving een afweging maken tussen het belang van publiciteit en het belang van verdachte(n) en slachtoffer(s). Berichtgeving over de toedracht in een strafzaak nog voor het onderzoek volledig is afgerond kan tot gevolg hebben dat in een later stadium moet worden geconcludeerd dat de berichtgeving niet in overeenstemming was met de feiten.

Vraag 7

Deelt u de mening dat het achter slot en grendel zetten van slachtoffers, hardwerkende mensen die hun eigendom wilden beschermen, de wereld op zijn kop is? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 8

Hoe gaat het OM over het algemeen met de veranderde richtlijn om?

Deze richtlijn wordt gevolgd.

Vraag 1

Kent u het bericht dat de burgemeester van de gemeente Rhenen in aanloop naar Koninginnedag 2012 huiszoekingen wil laten uitvoeren en dat wie niet meewerkt zal worden gearresteerd?1 Zo ja, klopt dit bericht?

Ja. Het bericht betreft een fragment van het verloop van een voorlichtingsbijeenkomst in de aanloop naar Koninginnedag 2012 en mist daardoor de context waarin de opmerking van de burgemeester is geplaatst. Het binnentreden zonder toestemming van de bewoner en het verrichten van huiszoekingen en arrestaties kunnen uiteraard niet zomaar worden verricht. Dit zijn vergaande bevoegdheden waarmee terughoudend dient te worden omgegaan en die uitsluitend kunnen worden toegepast binnen de grenzen van wet- en regelgeving. De burgemeester geeft daar ook blijk van in het door hem verstrekte ambtsbericht.

Vraag 2

Heeft de burgemeester van Rhenen überhaupt wel de juridische bevoegdheid om dergelijke vergaande bevoegdheden te treffen? Zo ja, welke juridische grondslag hebben deze huiszoekingen? Hoe verhoudt dit voornemen zich tot het grondwettelijk en verdragsrechtelijk erkende recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer? Vindt u dit voornemen van de Rhenense burgemeester voldoen aan de criteria van subsidiariteit en proportionaliteit?

In zijn ambtsbericht laat de burgemeester weten dat er geen voornemen tot huiszoeking bestaat en eerst bij een eventueel ernstig dreigende situatie sprake zal kunnen zijn van rechtmatig binnentreden.
Binnentreden zonder toestemming van de bewoner is een inperking van het huisrecht, zoals gegarandeerd in artikel 12 van de Grondwet, artikel 8 van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden, artikel 17 van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten en artikel 7 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie. Het binnentreden in een woning zonder toestemming van de bewoner is daarom slechts geoorloofd in de gevallen bij of krachtens de wet bepaald, door hen die daartoe bij of krachtens de wet zijn aangewezen, aldus artikel 12, eerste lid, van de Grondwet. De bevoegdheid tot binnentreden zonder toestemming moet zijn geregeld in een specifiek daarop toegesneden formele wet (of in daarop gebaseerde lagere regelgeving), zoals artikel 8 van de Politiewet, artikel 55a van het Wetboek van Strafvordering, artikel 49 van de Wet Wapens en Munitie of artikel 149a van de Gemeentewet. Voorts gelden er verschillende vormvereisten op grond artikel 12, tweede en derde lid, van de Grondwet voor het binnentreden in overeenstemming met artikel 12, eerste lid, van de Grondwet. Deze zijn uitgewerkt in de Algemene wet op het binnentreden. Daarin is onder andere als vereiste voor de bevoegdheid tot binnentreden zonder toestemming van de bewoner opgenomen dat er, behoudens enkele uitzonderingen, sprake moet zijn van een rechterlijke of bestuurlijke machtiging.
In het onderhavige geval van de gemeente Rhenen is van belang dat ten tijde van Koninginnedag een noodverordening van kracht is (Koninginnedagnoodverordening 2012) die strekt tot handhaving van de openbare orde en het beperken van gevaar voor personen, alsmede een algemene raadsverordening die mede is gebaseerd op artikel 149a van de Gemeentewet. Deze raadsverordening biedt de grondslag voor de bevoegdheid tot binnentreden zonder toestemming van de bewoner, ten behoeve van het toezicht op de naleving of de opsporing van een overtreding van de Koninginnedagnoodverordening 2012. Daadwerkelijk inzet van deze bevoegdheid zal moeten voldoen aan de vereisten van proportionaliteit en subsidiariteit. De vraag of daarvan sprake is, kan pas kort voorafgaand aan en na de eventuele inzet van de bevoegdheid worden beantwoord. De inzet van bevoegdheden is toetsbaar door de rechter.

Vraag 3

Sinds wanneer heeft het weigeren van toestemming tot het binnentreden van een woning tot gevolg dat een onverdachte burger gearresteerd kan worden? Levert dit niet ook strijd op met grondwettelijk en verdragsrechtelijk erkende burgerlijke vrijheden? Is ook dit niet in strijd met de criteria van subsidiariteit en proportionaliteit?

Het weigeren toestemming te verlenen tot binnentreden is geen strafbaar feit en levert geen zelfstandige grond op voor aanhouding. Wel kan er grond zijn voor een aanhouding van de bewoner die weigert toestemming te verlenen, indien deze zich bijvoorbeeld tevens verzet tegen rechtmatig binnentreden of niet voldoet aan een in dat kader rechtmatig gegeven vordering of ambtelijk bevel (respectievelijk artikel 180 en 184 van het Wetboek van Strafrecht); de reden voor aanhouding bij het binnentreden is dan gelegen in het verzet of de weigering aan een rechtmatig bevel of vordering te voldoen, niet in de enkele weigering om toestemming te verlenen. In dit licht kan ook de verbodbepaling van artikel 16, derde lid, van de Koninginnedagnoodverordening 2012 van de gemeente Rhenen worden gezien. Daarin wordt de eigenaar of gebruiker van (o.a.) de woning verboden om in verband met de handhaving van het bepaalde in de Koninginnedagnoodverordening de met toezicht en handhaving van die verordening belaste ambtenaren, de toegang te beletten of te belemmeren. Voor overtreding van deze verbodsbepaling wordt (ook) verwezen naar artikel 443 van het Wetboek van Strafrecht, dat overtreding van bepalingen uit een noodverordening strafbaar stelt. Voorstelbaar zou zijn geweest een verwijzing naar de genoemde artikelen 180 en 184 van het Wetboek van Strafrecht. Overigens is wederrechtelijk binnentreden door een ambtenaar strafbaar op grond van artikel 370 van het Wetboek van Strafrecht.

Vraag 4

Deelt u de mening dat in dit geval nogal achteloos is omgesprongen met de vrijheidsrechten van onverdachte burgers? Zo nee, waarom niet?

Nee. Het creëren en gebruikmaken van bevoegdheden dient te gebeuren binnen de daarvoor gegeven wettelijke kaders. Van deze bevoegdheden is vooralsnog geen gebruik gemaakt. Evenmin bestond er – in elk geval ten tijde van de door de burgemeester aan mij verstrekte informatie – een voornemen om daartoe over te gaan. Bovendien blijkt uit de informatie dat de burgemeester zich terdege bewust is van de wettelijke kaders.

Vraag 5

Bent u bereid om in gesprek te gaan met de burgemeester van Rhenen over zijn voornemens? Zo nee, waarom niet?

Nee. Ik heb vooralsnog geen reden om aan te nemen dat de burgemeester zijn bevoegdheden niet zorgvuldig en binnen de wet zal toepassen.

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van het bericht dat het Openbaar Ministerie (OM) geen toestemming heeft gegeven voor een huiszoeking terwijl de eigenaar, enkele uren na de diefstal, zijn gestolen iPad had weten te lokaliseren?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het aannemelijk is dat het OM geen toestemming geeft enkel op aanwijzen van een door burgers aangewezen locatie terwijl door middel van een applicatie in dit geval exact kan worden aangegeven waar de gestolen iPad zich bevond? Zijn er formele belemmeringen om in een dergelijk geval wél toestemming voor een huiszoeking te geven? Zo ja, welke?

De wet stelt zware eisen aan het inzetten van het ingrijpende dwangmiddel van doorzoeking van een woning, waaronder de eisen van proportionaliteit en subsidiariteit. Ik verwijs verder naar mijn antwoorden op de vragen van het lid Gesthuizen van uw Kamer (ingezonden 15 maart 2012, kenmerk 2012Z05243, zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2011–2012, nr. 2356).

Vraag 3

Kunt u aangeven waarom de informatie, via een «app» verkregen, te weinig objectief zou zijn?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Maken politie en OM naar uw mening optimaal gebruik van de beschikbare technieken? Zo ja, hoe verhoudt dit uitgangspunt zich tot de geschetste gang van zaken?

Ik heb geen aanleiding te veronderstellen dat zij dat in dergelijke gevallen niet doen. Ik verwijs verder naar mijn bovengenoemde antwoorden op de vragen van het lid Gesthuizen van uw Kamer.

Vraag 5

Bent u voornemens maatregelen te nemen en er aldus voor te zorgen dat er in een toekomstig en vergelijkbaar geval wel toestemming voor een huiszoeking wordt gegeven?

Zie antwoord vraag 2.