Vraag 1

Kunt u zich herinneren dat u aan de Eerste Kamer schreef dat een relevante afwijking van een beoordeelde overeenkomst bijvoorbeeld kan zijn dat er in de overeenkomst staat dat de opdrachtnemer zich vrij mag laten vervangen, maar dat de opdrachtgever dit in de praktijk niet accepteert door de werkzaamheden van de vervangers te weigeren en van de opdrachtnemer te eisen dat hij al het werk persoonlijk verricht, en dat dit een dermate belangrijke afwijking is van de overeenkomst dat hierdoor een dienstbetrekking kan ontstaan?

Ja.

Vraag 2

Hoeveel zzp-ers zijn er werkzaam binnen het Ministerie van Financiën, de Belastingdienst en het UWV, al dan niet door tussenkomst van een broker, uitzendorganisatie of payrollbedrijf?

Het aantal zzp’ers dat rechtstreeks door de Belastingdienst en het Ministerie van Financiën in 2015 is ingehuurd bedraagt respectievelijk 111 en 21 (stand per november 2015). De Belastingdienst en het Ministerie van Financiën beschikken niet over gegevens omtrent aantallen zzp’ers die via derden worden ingehuurd. Deze inhuuraanvragen lopen via gecontracteerde dienstverleners. Deze partijen verstrekken een inhuurkracht, waarbij de gevraagde deskundigheid voorop staat. Opdrachtgevers kunnen in het algemeen niet nagaan of de inhuurkracht in loondienst is bij de gecontracteerde leverancier of dat de inhuurkracht een zzp’er is. Het Ministerie van Financiën en de Belastingdienst voelen zich gehouden om bij de aanbesteding met betrouwbare partijen in zee te gaan. Het Ministerie van Financiën contracteert voor de inhuur van arbeidskrachten op basis van de Algemene Rijksvoorwaarden voor het verstrekken van opdrachten tot het verrichten van diensten 2014 (hierna: ARVODI-2014)1. De Belastingdienst heeft om in de behoefte aan inhuur te voorzien raamovereenkomsten gesloten met dienstverleners.
Het UWV is een zelfstandig bestuursorgaan dat valt onder de verantwoordelijkheid van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De informatie voor de beantwoording van de vragen over het UWV is afkomstig van dit ministerie. Het aantal zzp’ers dat voor het UWV werkzaamheden verricht, bedraagt per 1 november 2015: 119. Zij worden rechtstreeks ingehuurd.

Vraag 3

Gaat u ermee akkoord dat deze mensen zichzelf kunnen vervangen vanaf 1 april 2016?

Opdrachtnemers die worden ingehuurd door het Ministerie van Financiën mogen zich slechts bij uitzondering laten vervangen. De mogelijkheid voor een opdrachtnemer om zich bij uitzondering te laten vervangen is geregeld in artikel 6, «Vervanging personen die belast zijn met de uitvoering van de Diensten» van de raamovereenkomst ARVODI-2014. Zo kan op grond van dit artikel een opdrachtnemer die belast is met de uitvoering van de diensten zich alleen na voorafgaande toestemming van de opdrachtgever tijdelijk of definitief laten vervangen. De opdrachtgever weigert zijn toestemming niet op onredelijke gronden en kan aan deze toestemming voorwaarden verbinden. Voor de door de Belastingdienst rechtstreeks ingehuurde opdrachtnemers, de hiervoor genoemde 111, wordt thans geen vaste bepaling voor vervanging gehanteerd. Voor de Belastingdienst geldt dat de voorwaarden over mogelijke vervanging van de door derden ingehuurde krachten zijn vastgelegd in de onder 2 genoemde raamovereenkomst. Het betreft hierbij de vervanging die onvermijdelijk is.
Bij vervanging moeten uiteraard personen beschikbaar worden gesteld die qua deskundigheid, opleiding en ervaring ten minste gelijkwaardig zijn aan de te vervangen personen, dan wel voldoen aan hetgeen partijen ten aanzien van deze personen zijn overeengekomen.
Het UWV sluit een overeenkomst met zelfstandigen waarin is opgenomen dat de zelfstandige zich kan laten vervangen, mits het UWV daarmee instemt.
Zowel de in de overeenkomst ARVODI-2014 gehanteerde omschrijving als die van het UWV over vervanging zijn in fiscale zin onvoldoende om te kunnen spreken van vrije vervanging. De verplichting om de arbeid «persoonlijk» te verrichten is net als het betalen van loon aan de werknemer en het bestaan van werkgeversgezag een wezenlijk kenmerk van een arbeidsovereenkomst (art.7:610 Burgerlijk Wetboek). Aangezien dit cumulatieve voorwaarden zijn, leidt het enkele feit dat een zzp’er zich niet vrij mag laten vervangen niet direct tot de conclusie dat sprake is van een dienstbetrekking. Ook als (echte) vrije vervanging niet is toegestaan zoals in de situatie van de Belastingdienst, het Ministerie van Financiën en het UWV, maar er bijvoorbeeld geen sprake is van werkgeversgezag, is de arbeidsverhouding geen dienstbetrekking en is er wel sprake van een zzp’er.

Vraag 4

Hoe gaat u toezien op kwaliteit en gaat u deze mogelijk door de zzp-er gestuurde vervangers ook screenen?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Welke marge mag een zzp-er hanteren op de inzet van een vervanger, of laat u dat over aan de markt?

De opdrachtnemer mag zich slechts bij uitzondering laten vervangen. Voor zover vervanging voorkomt, staat hetgeen is opgenomen in artikel 6.2, «Vervanging personen die belast zijn met de uitvoering van de Diensten» van de raamovereenkomst ARVODI-2014, namelijk dat de voor de oorspronkelijke personen geldende tarieven bij vervanging niet kunnen worden verhoogd.
Voor het UWV gelden er geen regels voor de marge die een zzp’er mag hanteren.

Vraag 6

Sluit de mogelijkheid dat een zzp-er zich kan laten vervangen aan bij de huidige regels inzake Europees aanbesteden?

De (raam)overeenkomsten voor inhuur binnen de Belastingdienst en het Ministerie van Financiën zijn verkregen als resultaat van een aanbestedingsproces.
Op grond van de Aanbestedingswet 2012 zijn overheden verplicht hun inkoopbehoefte via de in de Aanbestedingswet omschreven procedures in de markt te zetten. Deze Aanbestedingswet 2012 vormt de implementatie van de Europese aanbestedingsrichtlijnen. Voor iedere (rijks)overheid die moet aanbesteden gelden regels en voorwaarden die moeten waarborgen dat algemene Europese beginselen van objectiviteit, transparantie en non-discriminatie worden geëerbiedigd. Bij de inhuur van personeel is gebruik gemaakt van de Europese aanbestedingsprocedure. De vervanging van een inhuurkracht vindt net als de eerste inhuur plaats binnen de voorwaarden van de inhuurovereenkomst, die gesloten is tengevolge van een Europese aanbesteding.
Het UWV besteedt zzp-werkzaamheden nationaal aan met een eigen Marktplaatssysteem.

Vraag 7

Deelt u de mening dat indien zzp-ers onder leiding en toezicht werken er eigenlijk sprake is van een dienstbetrekking? Zo ja, wordt daar op dit moment al bij de aanstelling van een zzp-er opgelet en zo ja hoe?

Een zzp’er die onder leiding en toezicht werkt zal in dienstbetrekking werken, indien ook aan de andere voorwaarden voor een dienstbetrekking (de verplichting om de arbeid persoonlijk te verrichten en het betalen van loon) is voldaan.
Zoals aangegeven in het antwoord op vraag 2 zijn er bij de Belastingdienst en het Ministerie van Financiën twee situaties van inhuur te onderscheiden: rechtstreekse inhuur en inhuur via derden. Om te beginnen met deze laatste situatie: op grond van de huidige wet- en regelgeving is het voor de opdrachtgever niet relevant of de inhuurkracht in loondienst is bij de gecontracteerde leverancier of dat deze een zzp’er is. Het is voor de Belastingdienst en het Ministerie van Financiën net als voor andere opdrachtgevers uiteraard wel van belang om zich te vergewissen van de betrouwbaarheid van de dienstverlener waarmee hij in zee gaat.
Bij de situatie van rechtstreekse inhuur van zzp’ers geldt op basis van de huidige wet- en regelgeving de vrijwarende werking van de VAR. Ingeval sprake is van een VAR-wuo, mag de opdrachtgever er vanuit gaan dat de opdrachtnemer een zzp’er is. Binnen de huidige VAR-systematiek zijn er voor de opdrachtgever geen prikkels om te toetsen of, ondanks de VAR-wuo, feitelijk toch sprake is van een dienstbetrekking. Hierin brengt het wetsvoorstel Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA) verandering. Op dit moment houden de Belastingdienst, het Ministerie van Financiën en het UWV bij de rechtstreekse inhuur al rekening met de voorwaarden van een dienstbetrekking, waaronder het werken onder leiding en toezicht. Het is echter niet uit te sluiten dat er in individuele gevallen toch sprake is van werken onder leiding en toezicht. Ook hier wreekt zich de systematiek van de huidige wet- en regelgeving. De Belastingdienst, het Ministerie van Financiën en het UWV zullen, net als andere opdrachtgevers, na inwerkingtreding van de Wet DBA in hun processen moeten borgen dat er ook feitelijk geen sprake is van een dienstbetrekking. Door het nieuwe systeem van (model)overeenkomsten is dit eenvoudiger in te richten en te toetsen.

Vraag 1

Klopt het dat medewerkers van de Penitentiaire Inrichting Sittard instructies hebben gekregen over de wijze waarop zij in een noodsituatie een van binnenuit geblokkeerde celdeur open kunnen maken? Klopt het dat zij de instructie hebben gekregen om gebruik te maken van een aantal gereedschappen, zoals een slijptol, om inbusbouten te verwijderen, insneden te maken in de borgbouten, het verwijderen van deze borgbouten en het verwijderen van de sluitkom?

Het klopt dat deze instructie opnieuw onder de aandacht is gebracht van medewerkers in PI Sittard. Om veiligheidsredenen kan echter niet worden ingegaan op de wijze waarop een (geblokkeerde) celdeur van buitenaf kan worden geopend. De instructie die hiervoor geldt, is erop gericht om een van binnen vergrendelde celdeur zo snel en veilig mogelijk te openen.

Vraag 2

Klopt het dat de celdeuren in lijn met deze instructies aangepast moeten worden? Zo ja, wat zijn daar de redenen en de kosten van?

Naar aanleiding van het dodelijke steekincident in PI Haaglanden, locatie Zoetermeer, is een landelijke inventarisatie door de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) uitgevoerd naar de bevestiging van de celdeursloten en over de wijze waarop wordt gehandeld in geval van een geblokkeerd celdeurslot. Op basis van deze inventarisatie blijkt dat de celdeuren niet aangepast hoeven te worden. Wel worden in een aantal inrichtingen de bouten in de sluitkom vervangen ofwel de sluitkommen aangepast.
Het incident is aanleiding om binnen alle inrichtingen van DJI de instructie voor het ontgrendelen van een geblokkeerd of defect celdeurslot nog eens extra onder de aandacht te brengen. Dit betreft een eenduidige instructie voor alle inrichtingen binnen DJI. Deze instructie is ook eerder meegeleverd toen het huidige brandveiligheidsslot in gebruik is genomen.

Vraag 3

Is het, gezien de benodigde deskundigheid, de tijd die het kost en de veiligheid van het personeel, volgens u wel een goede, snelle en veilige manier om te voorkomen dat deuren simpel van binnenuit vergrendeld kunnen worden? Zo ja, waarom?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Zijn dergelijke instructies tijdelijk en dus alleen van kracht totdat uit onderzoek naar het incident te PI Zoetermeer1 is gebleken wat er precies fout is gegaan bij het van binnenuit vergrendelen van de celdeur en het openbreken van deze celdeur? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Worden deze instructies rijksbreed toegepast in alle justitiële inrichtingen of zijn de instructies per inrichting anders? Welke andere instructies zijn er dan in omloop?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 6

Welke andere mogelijkheden zijn of worden onderzocht om van binnenuit vergrendelde celdeuren snel en veilig open te krijgen? Indien dit niet het geval is, waarom dan niet?

Dat een gedetineerde zijn celdeurslot moedwillig blokkeert en zich daarmee insluit kan nooit 100% worden voorkomen. De aanwezige voorzieningen maken dat de mogelijkheden hiertoe beperkt zijn. Er bestaan diverse mogelijkheden om een (moedwillig) geblokkeerd celdeurslot te openen of de betreffende cel weer toegankelijk te maken. In een crisissituatie heeft daarbij de meest eenvoudige en efficiënte wijze van openen de voorkeur.

Vraag 7

Welke mogelijkheden zijn of worden onderzocht om te voorkomen dat gedetineerden zich kunnen insluiten? Indien dit niet het geval is, waarom dan niet?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 8

Zijn er meerdere incidenten geweest met van binnenuit vergrendelde deuren? Zo ja, hoeveel en in welke justitiële inrichtingen? Hoe is daar toen mee omgegaan?

Het komt sporadisch voor dat celdeursloten geblokkeerd worden of defect raken. In de gevallen waarbij dit gebeurt, is het de gedetineerde zelf die de celdeur opent, of wordt volgens de voorgeschreven procedure de celdeur van buitenaf geopend. Deze gevallen hebben niet geleid tot incidenten.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Kwaliteitsregister zorg op losse schroeven»?1

Ja, daarvan heb ik kennisgenomen.

Vraag 2

Wat is uw reactie op het bericht dat de stichting DICA nog niet zeker is van financiering voor een derde van de kwaliteitsregistraties voor 2016?

De betrokken partijen – NVZ, NFU, ZN en DICA – besluiten jaarlijks over de financiering van de registraties. Dit jaar is dat later dan in eerdere jaren, waardoor de situatie voor DICA spannend is. De betreffende registraties voldeden vorig jaar nog niet aan alle – door partijen onderling overeengekomen – criteria voor structurele financiering. Ik onderschrijf het principe dat om in aanmerking te komen voor structurele financiering, een registratie aan voorwaarden moet voldoen over bijvoorbeeld de kwaliteit, relevantie en organisatie van de registratie. Dit moeten partijen met elkaar concluderen. Ik ga ervan uit dat partijen een veelbelovende registratie niet laten omvallen.

Vraag 3

Deelt u de mening dat de registraties essentieel zijn voor patiënten, zorgverleners en zorgverzekeraars om informatie te krijgen over de kwaliteit van zorg, en de mogelijkheid om behandelingen met elkaar te kunnen vergelijken?

Om behandelingen en uitkomsten met elkaar te kunnen vergelijken zijn deze registraties een belangrijk instrument voor de professionals. Dat heeft al geleid tot aanzienlijke verbeteringen in de uitkomsten. Zorgaanbieders zijn verplicht om transparant te zijn over de kwaliteit van de geleverde zorg. Dat is noodzakelijk voor zowel patiënten als zorgverzekeraars. Door de kwaliteitsregistraties ook daarvoor te gebruiken is voor zorgaanbieders veel winst te behalen in het verminderen van de registratielast. Kwaliteitsregistraties vervullen naar mijn mening een belangrijke rol in het gezamenlijk streven naar steeds betere kwaliteit van zorg in Nederland.

Vraag 4

Welke kans is er dat de betrokken partijen er samen niet tijdig uitkomen, en de kwaliteitsregistraties in 2016 mogelijk geen doorgang vinden? Wat heeft dit voor nadelige gevolgen?

Uit onderzoek van Zorgverzekeraars Nederland blijkt dat de betreffende registraties nu aan de criteria voor financiering voldoen. De betrokken partijen delen deze conclusie maar zijn nu nog met elkaar in gesprek over de tarieven. Als ze er niet uitkomen zullen zorgaanbieders voor deze aandoeningen op een andere manier aan hun wettelijke verplichting voor transparantie moeten voldoen zodat patiënten en verzekeraars daarvan geen hinder ondervinden. Het nieuwe gegevensportaal dat NVZ en NFU laten bouwen moet daarin gaan voorzien.

Vraag 5

Bent u bereid met alle betrokken partijen in gesprek te gaan over de manier waarop de registraties kunnen worden gefinancierd, al dan niet door deze op te nemen in de reguliere ziekenhuisfinanciering? Kunt u uw antwoord toelichten?

Er is geen discussie over het feit dat registraties gefinancierd moeten en kunnen worden vanuit de huidige DBC/DOT bekostiging. Evaluatie van zorgverlening en initiatieven voor kwaliteitsverbetering maken immers integraal onderdeel uit van de geleverde zorg. Er is daarvoor geen nieuwe financiering nodig. Het is wel belangrijk dat partijen daar samen uit komen. Ik zie hier een rol weggelegd voor het Kwaliteitsinstituut en zal het Kwaliteitsinstituut zo nodig verzoeken met partijen in gesprek te gaan.

Vraag 6

Op welke manier kan de kwaliteitsinformatie voor patiënten op www.kiesbeter.nl vollediger, toegankelijker en helderder worden gemaakt? Wat is uw oordeel over de constatering vanuit het Kwaliteitsinstituut dat op dit moment slechts «een gelimiteerd aantal behandelingen» met elkaar kunnen worden vergeleken? In welke mate kan het Kwaliteitsinstituut doorzettingsmacht gebruiken om de kwaliteitsinformatie nog beter te ontsluiten voor alle behandelingen in de zorg?

Het jaar van de transparantie is gericht op het vollediger, toegankelijker en helderder maken van kwaliteitsinformatie voor patiënten; onder andere via kiesBeter.nl. Het Kwaliteitsinstituut heeft de regie over het jaar van de transparantie en ik heb hen gevraagd voortvarend gebruik te maken van hun doorzettingsmacht wanneer het proces stokt. Het Kwaliteitsinstituut heeft dit jaar knopen doorgehakt over de 30 meest relevante aandoeningen en recent over de aandoeningen en indicatorsets voor de rapportage over 2015.
De constatering dat «een gelimiteerd aantal behandelingen met elkaar kan worden vergeleken» is feitelijk juist – er zijn immers ontzettend veel verschillende behandelingen – en juist daarom vind ik het zo belangrijk dat er tempo wordt gemaakt met het transparant maken van de informatie over de 30 meest relevante aandoeningen. Daarmee komt voor een grote groep patiënten belangrijke informatie beschikbaar op www.kiesbeter.nl.

Vraag 7

Wat is uw reactie op de oproep om «afspraken te maken over de aard en omvang van de registraties die wij in Nederland nodig hebben, de kwaliteit en de bekostiging van deze registraties»? Welke mogelijkheden zijn er om de verschillende kwaliteitsregistraties meer te stroomlijnen, zodat de gegevens beter met elkaar te vergelijken zijn, en de administratieve last afneemt? Welke rol kan het Kwaliteitsinstituut hierin vervullen?

Ik heb vertrouwen in de professionaliteit van de betrokken partijen en ik ga ervan uit dat men steeds verder zal gaan in de organisatie van een efficiënt en effectief systeem van kwaliteitsregistraties. Partijen zien zelf de noodzaak om hierover afspraken te maken en hebben het initiatief genomen voor een toetsingskader voor kwaliteitsregistraties. Ook hier zie ik een rol voor het Kwaliteitsinstituut en zal zo nodig het Kwaliteitsinstituut verzoeken hier regie in te nemen.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht dat de Europese horecabranche Hotrec aanvullende regelgeving wil voor deeleconomiebedrijven, zoals het nieuwe platform Air Drink´n Dine (Airdnd)?1

Ja.

Vraag 2

Zijn deelnemers van Airdnd volgens u hobby-chefs of professionele chef-koks? Waar ligt volgens u de grens?

Zie mijn antwoord op vraag 3.

Vraag 3

Bent u van mening dat de deelnemers van Airdnd zich moeten houden aan alle regels die gelden voor een horecaondernemer, zoals hygiënecodes, brandveiligheidsvoorschriften en belastingaangiften? Zo ja, hoe wilt u dit handhaven?

De deeleconomie ontwikkelt zich, onder meer door het toenemende gebruik van digitale platformen die vraag en aanbod bij elkaar brengen, in een hoog tempo. In algemene zin, en ook in het geval van AirDnD, draagt de deeleconomie bij aan innovatie en economische en maatschappelijke dynamiek. Zo leiden deeleconomie-initiatieven tot nieuwe verdienmodellen en bedrijvigheid en kunnen ze de saamhorigheid in buurten versterken of eenzaamheid terugdringen. Ik wil deze initiatieven dan ook zoveel mogelijk de ruimte geven. Tegelijkertijd geldt dat per geval goed bekeken moet worden of publieke belangen, zoals leefbaarheid en een gelijk speelveld, nog adequaat zijn geborgd.
Zo kan er bij thuiskoken sprake zijn van een kleinschalige, meer informele of besloten variant, maar kan er ook een meer professionele en publiek toegankelijke situatie ontstaan waarbij er frequenter en voor meer (niet-bekende) personen wordt gekookt, al dan niet tegen een bepaalde vergoeding. Hierdoor gaan publieke belangen als voedselveiligheid, brandveiligheid en mogelijke problemen als overlast in de buurt een grotere rol spelen.
Voor thuisrestaurants geldt wet- en regelgeving. Zo is op het terrein van voedselveiligheid via de Algemene Levensmiddelenwetgeving ((EG) 178/2002) vastgelegd wat onder een levensmiddelenbedrijf wordt verstaan. Een levensmiddelenbedrijf moet dan voor wat betreft de voedselveiligheid voldoen aan de hygiënevoorschriften zoals vastgelegd in Europese regelgeving. De NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit) is de toezichthouder en beoordeelt of er sprake is van een levensmiddelenbedrijf en gaat na of het thuisrestaurant aan betreffende hygiëneregels voldoet.
Daarnaast dient een thuisrestaurant, indien er alcohol wordt geschonken, ook een Drank- en Horecawetvergunning aan te vragen bij de gemeente. Vanuit de Drank- en Horecawet en het besluit eigen inrichtingen Drank- en Horecawet gelden dan specifieke eisen.
Verder zijn thuisrestaurants belastingplichtig.
Het is in eerste instantie aan de toezichthouders zoals de NVWA om te beoordelen wanneer een initiatief kan worden gezien als informeel dan wel een meer professioneel karakter heeft en aan welke eisen een dergelijk initiatief als gevolg daarvan moet voldoen. Ik zal gezien de ontwikkelingen rondom dit onderwerp de situatie blijven monitoren en bij eventuele onduidelijkheden in gesprek gaan met belanghebbenden.

Vraag 4

Deelt u de mening van Hotrec dat er aanvullende regelgeving moet komen voor deeleconomie-initiatieven zoals Airdnd? Zo ja, hoe zou deze aanvullende regelgeving er dan volgens u uit moeten zien?

Wat betreft deeleconomie-initiatieven vind ik dat de overheid niet te snel in de reflex van aanvullende regelgeving moet schieten, maar eerst goed moeten kijken of het borgen van publieke belangen niet binnen bestaande kaders opgelost kan worden. Gezien de diversiteit aan deeleconomie-initiatieven vind ik het niet wenselijk om op voorhand te stellen dat er algemene regelgeving moet komen. Immers, de horecamarkt heeft andere kenmerken en kent andere bestaande wet- en regelgeving dan bijvoorbeeld de taximarkt. Ik ben dan ook meer voorstander van een case-by-case aanpak. Hierbij kan per deeleconomie-initiatief gekeken worden binnen welke grenzen er ruimte kan worden gegeven en of er, om publieke belangen te borgen, aanvullende regels nodig zijn dan wel verduidelijking van bestaande regels.
Voor het einde van het jaar zal ik u verder informeren over dit thema.

Vraag 5

Kunt u een uitgebreide reactie geven op het tienstappenplan van Hotrec?

Het plan van Hotrec gaat vooral over de inpassing van deeleconomie-initiatieven voor particuliere verhuur voor toeristen, bijvoorbeeld via platformen zoals Airbnb en Wimdu. Eerder heb ik toegezegd uw Kamer voor het einde van het jaar te informeren over de resultaten van mijn verkenning naar deze casus2.

Vraag 1

Bent u bekend met de toename van het aantal kiloknallers?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat vlees geen product is waarmee «gestunt» mag worden, gezien het dierenleed en de milieuproblemen die hier vaak achter schuilgaan?

Ook ik vind het onwenselijk dat supermarkten aanbiedingen voor vlees hanteren, waarbij het product zeer voordelig in de winkel wordt aangeboden. Dergelijke aanbiedingen kunnen onder andere leiden tot extra prijsdruk in de keten, waaronder bij de boer en de slachterijen. Ik deel de zorgen hierover. Ik verwijs u verder naar de Kamerbrieven van 14 januari 2015 (Kamerstuk 31 532, nr. 144) en van 9 maart 2015 (Handelingen 2014–2015, nr. 41, item 6)

Vraag 3

Kunt u reageren op de toename van het aantal kiloknallers ten opzichte van dezelfde periode in 2014 (met 38 procent), toen ook al sprake was van een stijging van 19 procent ten opzichte van het jaar daarvoor?2

Het Ministerie van Economische Zaken voert geen eigen onderzoek uit naar aanbiedingen van supermarkten. De resultaten van het onderzoek van Wakker Dier zijn voor mij niet verifieerbaar. Ik verwijs u verder naar de eerdergenoemde Kamerbrieven.

Vraag 4

Hoe verhoudt het stunten met vlees zich tot de pogingen van de sector om duurzaamheid in de productieketen te bouwen?

In het bericht van Wakker Dier wordt vermeld dat in dezelfde periode ook het aantal aanbiedingen voor vlees met een dierenwelzijnskeurmerk aanzienlijk is gestegen. Tevens hebben diverse supermarkten eigenstandig besloten om (voor een deel van hun assortiment) alleen nog duurzaam geproduceerd vlees in het schap te leggen. Deze ontwikkelingen sluiten aan bij de afspraak met de Alliantie Verduurzaming Voedsel – waarvan het CBL deel uitmaakt – dat vanaf 2020 al het vlees dat in Nederland wordt aangeboden duurzaam geproduceerd is. Ik vind dit bemoedigend en zal het betrokken bedrijfsleven blijven houden aan de gemaakte afspraak.

Vraag 5

Bent u bereid hardere maatregelen te nemen tegen kiloknallers, aangezien de gesprekken tussen uw voorgangster en het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) duidelijk niet de gewenste gevolgen hebben gehad?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Bent u op de hoogte van het feit dat bedrijven in de sociale werkvoorziening ter bescherming van hun werknemers regelmatig bijvoorbeeld de door deze werknemers te betalen huur op het salaris inhouden, zodat wordt voorkomen dat betrokkenen in betalingsproblemen komen met alle voor hen vervelende gevolgen van dien?

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het in de Wet Aanpak Schijnconstructies opgenomen inhoudingsverbod (voor zover inhouding zou leiden tot girale salarisuitbetaling van een bedrag dat lager is dan het Wettelijk Minimumloon) een onbedoelde belemmering zou opwerpen voor bedrijven in de sociale werkvoorziening om hun werknemers ter wille te zijn? Zo nee, waarom niet?

Het verbod op inhoudingen in de Wet aanpak schijnconstructies is geïntroduceerd om beter te waarborgen dat werknemers ten minste het wettelijk minimumloon ontvangen en daar vervolgens zelf vrijelijk over kunnen beschikken. Dit verbod moet voorkomen dat werkgevers door hoge en onterechte inhoudingen werknemers onder het minimumloon betalen.
De intentie van het verbod op inhoudingen is niet om werknemers in de sociale werkvoorziening in de problemen te brengen. Ik ben onder andere door Cedris op de hoogte gebracht van de problemen die het verbod op inhoudingen met zich mee zou brengen voor werknemers in de sociale werkvoorziening. Daarom zal ik een uitzondering voor deze groep ook serieus overwegen. Tot 1 juli 2016 blijft het in ieder geval wel mogelijk om in te houden op en te verrekenen met het wettelijk minimumloon van werknemers in de sociale werkvoorziening. Zoals ik in mijn brief van 30 november jl. heb aangegeven, zal ik begin 2016 een brief naar de Kamer sturen waarin ik zal ingaan op een eventuele uitzondering op het verbod op inhoudingen vanaf 1 juli 2016. In die brief zal ik ook ingaan op een eventuele uitzondering voor werknemers in de sociale werkvoorziening.

Vraag 3

Indien u de onder 2 gestelde vraag met «ja» beantwoordt, bent u dan bereid daarop op zo kort mogelijke termijn actie te ondernemen zodat bedoeld inhoudingsverbod niet geldt voor bedrijven in de sociale werkvoorziening dan wel op andere wijze wordt voorkomen dat een dergelijk inhoudingsverbod in de sw-sector tot onbedoelde gevolgen leidt? Zo ja, op welke wijze en wanneer? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van het onderzoek in opdracht van Eerlijke Bankwijzer naar de investeringen van Nederlandse financiële instellingen?1

Vraag 2

Wat is uw reactie op de uitkomsten van dit onderzoek, in het bijzonder het feit dat ING acht keer meer investeert in fossiele dan in duurzame energie?

Vraag 3

In hoeverre hebben duurzame criteria een rol gespeeld in de keuze voor een nieuwe huisbankier van het Rijk, en hoe verhoudt dit zich tot de keuze voor ING?

Vraag 4

Welke maatregelen nemen Nederlandse financiële instellingen om hun investeringen meer te richten op duurzame energie?

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Deskundigen zetten vraagtekens bij KNMI-kaart»1 en het achterliggende artikel «Conflict over versterkingsopgave Groningen» van Cobouw?2

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat de nieuwe Peak Ground Acceleration-kaart (PGA-kaart) van oktober 2015 van het KNMI gebaseerd is op de resultaten van een ander rekenmodel en andere data dan de oude PGA-kaart? Kun u dit toelichten?

In de PGA-kaart van oktober 2015 zijn nieuwe meetgegevens van de Groningse ondergrond verwerkt. Het vorige model was grotendeels gebaseerd op gegevens van aardbevingen elders in Europa, omdat de metingen uit Groningen alleen – toen – nog onvoldoende beperkingen oplegden aan het model. Het nieuwe model is uitsluitend gebaseerd op metingen uit Groningen. Hierdoor zijn de onzekerheden verkleind.

Vraag 3

Bent u bekend met de bezwaren van deskundigen over het gebruik van de nieuwe PGA-kaart? Wat is uw mening hierover?

De NEN-commissie heeft de bruikbaarheid van de KNMI-kaart (versie 1 oktober 2015) in hun commissie onderzocht. Voor de specifieke toepassing van deze PGA-kaart bij NPR zijn aanvullende berekeningen nodig. Voor het gebruik van de PGA-kaart voor het toetsen van bouwwerken en het ontwerpen van versterkingsmaatregelen is het namelijk van belang modelonzekerheden te kwantificeren, meerdere typen modellen te beschouwen en een mogelijke toename/verschuiving van de dreiging in de toekomst op een adequate wijze in rekening te brengen.
De nieuwe PGA-kaart is het resultaat van voortschrijdend inzicht. De onderliggende methodiek volgt internationale standaarden en is volgens deze standaarden gereviewd. De nieuwe PGA-kaart van het KNMI geeft minder hoge versnellingen.
De PGA-kaart van het laatste NAM-model is terug te vinden in de rapportage (Hazard and Risk Assessment for Induced Seismicity in Groningen, interim- Update November 2015) zoals die op 7 november 2015 aan mij is aangeleverd en als bijlage 5 van mijn brief van 18 december jl. aan uw Kamer is gestuurd.
Het verschil tussen de kaarten van NAM en het KNMI ligt in de methodiek en niet in verschil van wetenschappelijk inzicht. De PGA-kaart van het KNMI is gebaseerd op statistiek en de PGA-kaart van NAM op de productie en de reactie van de ondergrond daarop. Beide methodieken hebben hun eigen waarde, en zijn beide nodig voor wederzijdse verificatie. SodM geeft in haar advies van december 2015 aan de door NAM ontwikkelde productie gestuurde methodiek te prefereren. Om de onafhankelijkheid van deze productie gestuurde methodiek voor de PGA-kaart te borgen, ben nu ik in gesprek met SodM, TNO en KNMI om te bezien hoe dit op korte termijn (voor 1 april 2016) vorm kan krijgen.

Vraag 4

Bent u van mening dat deze nieuwe PGA-kaart een te rooskleurig beeld van de situatie geeft? Is het waar dat het kwetsbare gebied minder groot is en de verwachte bevingen minder sterk zijn volgens de nieuwe PGA-kaart?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Is het mogelijk dat deze nieuwe PGA-kaart de versterkingsopgave en daarmee de financiële aspecten, onderschat? Zo ja, waarom?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 6

Is het waar dat dit in de versterkingsopgave tot een verschil van miljoenen, misschien wel miljarden euro’s kan leiden?

De PGA-kaart is een van de elementen om het risico voor de bewoners in Groningen te berekenen. De feitelijke versterkingsopgave wordt bepaald op basis van het risico en de gegeven veiligheidsnorm van 10-5. Alle gebouwen moeten op deze veiligheidsnorm van 10-5 wordt gebracht, ongeacht de kosten die daaraan verbonden zijn.

Vraag 7

Is het waar dat de Nationale Praktijk Richtlijn (NPR) voor aardbevingsbestendig bouwen niet wordt opgenomen in het Bouwbesluit? Zo ja, waarom niet?

Nee, de inzet is om de NPR op te nemen in de bouwregelgeving.

Vraag 8

Staat in het Tweede advies van de commissie Meijdam3 4 naar uw mening «de veiligheid van de Groningers voorop»? Kunt u uw antwoord toelichten?

De commissie gaat uitvoerig in op de veiligheidsnormen die behoren te gelden voor de risico’s van geïnduceerde aardbevingen. De commissie heeft als uitgangspunt genomen dat de bewoners van Groningen niet aan hogere risico’s blootgesteld mogen worden dan mensen elders in het land, en dat uitgangspunt heb ik overgenomen. Verder adviseert de commissie om niet alleen voor nieuwbouw, maar ook voor bestaande bouw direct een vaste veiligheidsnorm te bepalen (10-5). Deze norm heb ik overgenomen. De achterliggende gedachte van de commissie is dat de bewoners van Groningen ten principale moeten weten waar ze aan toe zijn, dus niet pas wanneer de omvang van de versterkingsopgave bekend is. De commissie adviseert om tijdelijk een veiligheidsniveau tussen 10-4 en 10-5 toe te laten, mits de desbetreffende bouwwerken binnen een redelijke termijn op de norm van 10-5 zijn gebracht. Zoals aangegeven in mijn brief aan uw Kamer van 18 december jl. heb ik deze termijn vastgesteld op vijf jaar.

Vraag 9

Kunt u deze vragen beantwoorden vóór het nog te plannen plenaire debat over Groningen?

Ja.

Vraag 1

Bent u bekend met het opinie artikel «Vooral jonge wetenschappers dupe van nieuwe Wet Werk en Zekerheid»?1

Ja.

Vraag 2

Wat vindt u ervan dat wetenschappers onderzoek waarvoor zij een beurs hebben ontvangen door de Wet Werk en Zekerheid niet bij hun eigen universiteit kunnen uitvoeren?

In het betreffende artikel worden drie kwesties aangekaart:
In de eerste plaats: de toename van de tweede en derde geldstroom ten opzichte van de eerste geldstroom waardoor de omvang van tijdelijke projectmatige financiering toeneemt. In de «Wetenschapsvisie 2025», is aangekondigd dat de stabiliteit en de voorspelbaarheid van de financiële middelen van universiteiten worden vergroot in lijn met de aanbeveling van het IBO2. Universiteiten kunnen daarmee beter voorzien wat de omvang van hun eerste geldstroom de komende jaren zal zijn. Hierdoor ontstaat voor de universiteiten de mogelijkheid om meer vaste aanstellingen te realiseren. Daarnaast zorgen de middelen die beschikbaar komen door invoering van het studievoorschot voor meer zekerheid en financiële armslag bij de instellingen, waardoor er minder vaak gekozen zal worden voor tijdelijke aanstellingen.
De tweede kwestie is dat vanwege de Wet werk en zekerheid (Wwz) in de cao Universiteiten nog maar ten hoogste vier jaar gebruik kan worden gemaakt van elkaar opvolgende tijdelijke contracten. Daarna ontstaat een contract voor onbepaalde tijd. Dat heeft volgens de schrijvers van het artikel tot gevolg dat een zogenoemde Veni-laureaat die al een tijdelijk dienstverband heeft met een universiteit niet in staat is zijn onderzoek aan die universiteit uit te kunnen voeren omdat daardoor een contract voor onbepaalde tijd zal ontstaan.
In de derde plaats wordt in het artikel benoemd dat een contract voor bepaalde tijd van vier jaar (de gebruikelijke onderzoeksperiode) niet kan worden verlengd met een nieuw tijdelijk contract om een periode gedurende welke door omstandigheden niet aan het onderzoek kan worden gewerkt te compenseren (zodat het onderzoek alsnog kan worden afgerond). Er ontstaat dan een nieuw tijdelijk contract.
Naar aanleiding van de twee laatst benoemde kwesties merken wij op dat daar waar als gevolg van het sluiten van een tweede tijdelijk contract een contract voor onbepaalde tijd ontstaat een dergelijk contract met toestemming van UWV, of met wederzijds goedvinden, kan worden beëindigd als een project afloopt en er geen mogelijkheden zijn een werknemer langer in dienst te houden. Hierdoor is er geen aanleiding voor een Veni-laureaat om op zoek te gaan naar een andere universiteit en hoeft een periode waarin het onderzoek door omstandigheden niet kan worden uitgevoerd, evenmin tot problemen te leiden. Wij zullen dat onder de aandacht van de VSNU brengen. Wij zien dan ook geen aanleiding om de Wwz, meer in het bijzonder de zogenoemde ketenbepaling, aan te passen.

Vraag 3

Bent u bereid de Wet Werk en Zekerheid aan te passen om dit probleem op te lossen? Zo ja, waarom? Zo neen, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Kent u het bericht «Juist méér salaris voor ziekenhuisdirecteuren», vindt baas Amphia Ziekenhuis»?1

Ik heb kennis genomen van het bericht.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de regels voor topinkomens voor zorgbestuurders, zoals vastgelegd in de Wet Normering Topinkomens (WNT), in beginsel moeten blijven gelden voor ziekenhuisdirecteuren? Zo nee, waarom niet?

Met de invoering van de WNT-2 per 1 januari 2015 is vastgelegd dat het wettelijk bezoldigingsmaximum (ook wel de WNT-norm) in 2015 € 178.000 bedraagt (in 2016 is dat € 179.000). Op basis van artikel 2.7, lid 2,van de WNT heb ik onlangs met ingang van 1 januari 2016 nieuwe regeling met verlaagde bezoldigingsmaxima voor de sector zorg en jeugdhulp vastgesteld, in lijn met de verlaagde WNT-norm. De verlaagde bezoldigingsmaxima zijn onder andere van toepassing op ziekenhuizen. De regeling is in de Staatscourant van 30 november gepubliceerd.

Vraag 3

Deelt u voorts de mening dat uit geen enkel relevant onderzoek blijkt dat ziekenhuizen niet goed bestuurd zouden kunnen worden als hun directeuren «maar» maximaal het salaris volgens de WNT zouden verdienen? Zo nee, uit welk onderzoek blijkt dan het tegendeel?

In zijn algemeenheid kan niet gesteld worden dat de kwaliteit van het bestuur van ziekenhuizen ontoereikend wordt als gevolg van de normering van de bezoldiging op maximaal de WNT-norm van € 178.000.

Vraag 4

Deelt u bovendien de mening van de in het bericht genoemde voorzitter van de Raad van Toezicht van het Amphia Ziekenhuis dat «de complexiteit, zwaarte en verantwoordelijkheden van het werk onderschat worden als de salarissen aan banden worden gelegd»? Zo ja, waarom? Zo ja, acht u de complexiteit, zwaarte en verantwoordelijkheden van het werk van een ziekenhuisdirecteur dan groter dan die van uzelf? Zo nee, waarom niet?

Het kabinet vindt normering van het inkomen van zorgbestuurders wenselijk. Daarom is dat wettelijk vastgelegd. De normen van de WNT handhaven we. Binnen de kaders van de wet maken instellingen hun eigen afwegingen bij hun aanstellingsbeleid en bestuurders hun afwegingen om al dan niet een functie in de zorg te ambiëren.

Vraag 5

Deelt u de mening dat, als een zorgbestuurder meer meent te moeten gaan verdienen dan 178.000 euro, die bestuurder ook maar beter geen baan in de zorg kan ambiëren? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Zijn de staffels op grond waarvan in de zorgsector ook lagere inkomens dan het maximum van de WNT kunnen worden vastgesteld voor het komend jaar al gereed? Zo ja, kunt u de Kamer daarover informeren? Zo nee, waarom niet, en hoe draagt u er zorg voor dat dit wel tijdig het geval zal zijn?

Onlangs heeft het kabinet uw Kamer geïnformeerd over de hoofdlijnen van nieuwe verlaagde bezoldigingsmaxima voor de sector zorg en jeugdhulp2. Verder verwijs ik u naar mijn antwoord op vraag 2.

Vraag 1

Heeft u ook opgemerkt dat met de verhoging van de postzegelprijs naar 73 cent in 2016, terwijl het versturen van een brief op de zakelijke markt voor 13 cent mogelijk is, het verschil tussen het versturen van een brief door een consument of kleine ondernemer via de universele postdienst (UPD) en het versturen van een brief via de zakelijke markt tot wel 60 cent gaat bedragen? Wat vindt u van dat hele grote prijsverschil?

Ik ben op de hoogte van het feit dat voor het versturen van een brief op de zakelijke markt andere prijzen worden gevraagd dan voor het versturen van een brief via de universele postdienst (UPD). Op de zakelijke markt is sprake van een tariefdifferentiatie tot 69 cent. Het gehanteerde tarief op de zakelijke markt is onder meer afhankelijk van het verschil in grootte van de opdracht en de door de postvervoerder geleverde diensten. Bij de UPD is daarentegen sprake van een vaste postzegelprijs, die gekoppeld is aan de vaste kosten die het verlenen van de UPD met zich meebrengt.
Tussen de UPD en de zakelijke markt zitten verschillen in kosten, waar een aantal verklaringen voor is:

Vraag 2

Deelt u de mening dat het versturen van een brief binnen de UPD veel overeenkomsten heeft met het versturen van een brief via de zakelijke markt? Zo nee, waarom niet? Deelt u het standpunt dat er wat betreft sortering en bezorging geen noemenswaardige verschillen zijn tussen de UPD en de zakelijke markt? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Hoe kan het verschil van tot wel 60 cent per poststuk tussen de UPD en de zakelijke markt volgens u worden verklaard? Dat verschil kan toch niet alleen verklaard worden door de wijze van collecteren? Zo ja, waaruit blijkt dat?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Wat is uw mening over het feit dat de prijs van de reguliere postzegel de afgelopen jaren tientallen procenten is gestegen en de tarieven van PostNL voor zakelijke 72 uurspost de afgelopen jaren zijn gedaald? Vindt u het ook opvallend dat daardoor het verschil in kosten tussen het versturen van een zakelijke brief en een brief binnen de UPD meer dan verdubbeld is sinds 2010? Zo nee, waarom niet? Kunt u dit grote verschil uitleggen aan de consument die tientallen procenten meer moet betalen voor het kaartje naar oma of de brief naar een stille liefde? Zo ja, wat zegt u dan?

Het verschil in kosten vloeit met name voort uit het uitgebreide netwerk dat PostNL als UPD-verlener wettelijk verplicht in stand moet houden. In mijn brieven van 27 maart en 3 juni 2013 (Kamerstukken II 2012/13 29 502 nr. 109 en 110) heb ik uw Kamer geïnformeerd dat nadere maatregelen noodzakelijk zijn om de UPD in stand te kunnen houden. Vanwege de geldende UPD verplichtingen aan de ene kant en de structurele en toenemende volumedalingen aan de andere kant, is de kostendekkendheid van de UPD de laatste jaren onder druk komen te staan. Hierdoor zijn tariefstijgingen binnen de UPD onvermijdelijk gebleken. De ACM heeft recentelijk de kosten van de UPD getoetst en is tot het oordeel gekomen dat het huidige tarief inderdaad gebaseerd is op de daadwerkelijke kosten van de UPD.

Vraag 5

Bent u bereid de Autoriteit Consument & Markt (ACM) te verzoeken of opdracht te geven een marktanalyse van de zakelijke 72 uursmarkt te laten uitvoeren, om daarmee duidelijkheid te krijgen over onder meer de prijsopbouw en kostenstructuren in die markt? Zo nee, waarom niet? Zo ja, binnen welke termijn kan die marktanalyse uitgevoerd worden?

Het is aan de ACM als onafhankelijk toezichthouder op de postmarkt om te bepalen van welke relevante markten sprake is en welke marktanalyses worden uitgevoerd. Momenteel voert de ACM een marktanalyse op de zakelijke 24-uurs markt uit. Ik heb begrepen dat de ACM daarnaast op verzoek van marktpartij(en) momenteel onderzoekt of er valide redenen zijn om op de 72-uurs markt een marktanalyse te starten.

Vraag 1

Wat is uw reactie op de Evaluatie van de Pilots Zelfredzaamheid Gedetineerden?1

De evaluatie van de pilots zelfredzaamheid gedetineerden laat zien dat het stimuleren van zelfredzaamheid onder gedetineerden en zelfsturing door personeel veel kan opleveren. Zo wordt in de evaluatie gesteld dat er besparingen gerealiseerd kunnen worden door gedetineerden meer verantwoordelijkheden te geven binnen de Penitentiaire Inrichtingen (PI). Voorts blijkt uit de evaluatie dat het ontplooien van eigen initiatieven en meer regievoering over eigen leven de kans vergroot op een geslaagde terugkeer in de samenleving. Ik beschouw deze ontwikkelingen en inzichten als kansrijk en veelbelovend.

Vraag 2

Wat is uw reactie op de constatering van gedetineerden en personeel dat zelfredzaamheid binnen de inrichting mogelijk is via zinvol werk waarbij de gedetineerden zelfstandig kunnen functioneren en vertrouwen krijgen van het personeel, terwijl op dit moment de mogelijkheden voor gedetineerden om regie over hun eigen leven te houden in de inrichting beperkt zijn?

Met de pilots heeft de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) de mogelijkheden verkend de zelfredzaamheid van gedetineerden te vergroten, uiteraard binnen de kaders die worden gesteld vanuit veiligheidsoverwegingen. Zo zijn in een aantal inrichtingen en binnen de facilitaire dienst de mogelijkheden tot het verrichten van arbeid (In-Made) verruimd Voorbeelden hiervan zijn professionele schoonmaak (kantoren), onderhoud, schilderen, groenvoorziening en terreinonderhoud. Deze activiteiten worden door gedetineerden, al dan niet begeleid, ook buiten de gedetineerdenzone uitgevoerd. Hierbij worden steeds meer verantwoordelijkheden bij gedetineerden gelegd (op tijd komen, al dan niet via vrije looplijnen en het toebedelen van al dan niet ondersteunende taken en rollen). Ook wordt binnen de arbeid in ruime zin gefocust op zelfstandig functioneren, zoals vier hele dagen werken, lunchen op het werk, ’s avonds gezamenlijk koken en corvee. De positieve ervaringen met het toekennen van meer zelfstandigheid en verantwoordelijkheid aan gedetineerden binnen de arbeid stemmen hoopvol voor de toekomst.

Vraag 3

Welke nieuwe regimes zijn de afgelopen jaren opgezet in het kader van zelfredzaamheid van gedetineerden en zelfsturing door het personeel? Welke projecten lopen op dit moment nog en welke zijn inmiddels stopgezet? Wat waren de redenen om deze projecten stop te zetten?

Binnen DJI is een groot aantal projecten opgezet in het kader van de pilots zelfredzaamheid gedetineerden. De belangrijkste projecten zijn inmiddels geëvalueerd door het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC). Deze projecten worden in beginsel niet stopgezet, bezien wordt of deze verder kunnen worden ontwikkeld en uitgerold – al dan niet binnen andere PI’s.

Vraag 4

Wat gebeurt er met de projecten die zijn geëvalueerd door het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC)? Worden zij doorgezet of stopgezet? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Klopt het dat succesvolle projecten, zoals Dutch Celldogs, Bad Boys Brand en het zelf koken door gedetineerden, worden stopgezet? Waarom wordt hiertoe overgegaan terwijl uit onderzoek van het WODC blijkt dat het van belang is dat gedetineerden zelfstandig kunnen functioneren en vertrouwen krijgen van het personeel?

Het project Bad Boys Brand wordt gestopt omdat de marketing hiervan niet overeenstemt met de visie van In-Made, waarin gedetineerden als potentieel aantrekkelijke arbeidskrachten worden gezien. Een beeld van «bad boys» past daar niet in.
Het project Dutch Celldogs is nog niet geëvalueerd en vindt tot op heden doorgang. Ik zie zeker een toekomst weggelegd voor zelf koken door gedetineerden, mits de voorzieningen ter plaatse daar ruimte voor bieden. In de pilots is ervaring opgedaan met zelf koken zonder direct toezicht, door gedetineerden die via plusarbeid aantoonden met meer vrijheden en verantwoordelijkheden te kunnen omgaan. Uit de evaluatie blijkt dat dit hoog gewaardeerd is en dat het juist deze privileges zijn die de veiligheid verhogen.

Vraag 6

Wat hebt u geleerd van succesvolle projecten als Dutch Celldogs, Bad Boys Brand en het zelf koken door gedetineerden? Ziet u een toekomst weggelegd voor deze projecten? Zo nee, waarom niet? Kunt u uw antwoord per project toelichten?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Hoe ziet u de toekomst van dergelijke projecten binnen het gevangeniswezen, mede gezien de positieve uitkomsten van het WODC-onderzoek? Zullen de onderzochte projecten verder worden ontwikkeld en uitgebreid? Zo nee, waarom niet? Zo ja, op welke wijze?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 8

Wat is uw reactie op de constatering van dat er wel degelijk besparingen zijn en kunnen worden gerealiseerd door in te zetten op meer zelfredzaamheid van gedetineerden?

Ik verwelkom deze constatering.

Vraag 9

Deelt u de mening dat dergelijke projecten een positieve invloed hebben op de succesvolle terugkeer van gedetineerden in de samenleving? Zo nee, waarom niet? Zo ja, waarom wordt er in het gevangeniswezen dan nog teveel ingezet op repressie en beheersing?

Ik deel de mening dat de projecten een positieve invloed kunnen hebben op de succesvolle terugkeer van gedetineerden in de samenleving. In het kader van de persoonsgerichte aanpak is een groot aantal instrumenten ontwikkeld om de re-integratie tijdens detentie te bevorderen. Dit instrumentarium is ingepast in het systeem van promoveren en degraderen.

Vraag 10

Bent u bereid voorgaande vragen te beantwoorden vóór de behandeling van de begroting van het Ministerie van Veiligheid en Justitie voor het jaar 2016?

Ja.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht dat een ondernemer schade heeft geleden door nalatig handelen van het Openbaar Ministerie?1

Ik heb kennis genomen van het artikel. Het College van procureurs-generaal heeft mij bericht dat deze zaak bekend is en dat er aanleiding bestond het verzoek om schadevergoeding af te wijzen. Omwille van de privacy van betrokken personen doe ik verder geen inhoudelijke uitlatingen over deze individuele zaak.

Vraag 2

Komt het vaker voor dat voor de opsporing gebruik wordt gemaakt van de administratie en apparatuur van een derde? Welke procedure hanteert het Openbaar Ministerie bij het lenen en teruggeven van apparatuur en administratie indien het onderzoek is afgerond?

De mogelijkheid bestaat om, met het oog op de waarheidsvinding, apparatuur of gegevensdragers in beslag te nemen. Dat kan ook bij derden gebeuren en dan gelden de gebruikelijke regels en procedures rondom strafvorderlijk beslag. Gebruikelijk is echter dat bewijsmateriaal dat aangedragen wordt door een aangever wordt veiliggesteld (door middel van een forensische kopie), zodat de gegevensdragers inclusief de originele bestanden ter beschikking van de eigenaar kunnen blijven.

Vraag 3

Waarom is de administratie en apparatuur van betreffende ondernemer niet teruggegeven?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Deelt u de mening dat het Openbaar Ministerie schade en eventuele gevolgschade dient te vergoeden als administratie en apparatuur ten onrechte niet worden teruggegeven? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 5

Wat is er in betreffende zaak ondernomen om de Berkelse ondernemer tegemoet te komen in de door hem geleden schade?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 6

Hoe verklaart u dat het Openbaar Ministerie in zijn brief d.d. 25 mei 2011 aangeeft dat de administratie verloren is gegaan en er zal worden bezien of een schadevergoeding kan worden toegekend, terwijl het Openbaar Ministerie in zijn brief d.d. 20 juli 2011 stelt dat de administratie door een omissie verloren is gegaan en er daarom niet tot een schadevergoeding wordt overgegaan? Waarom wordt niet tot schadevergoeding overgegaan terwijl toegegeven is dat het Openbaar Ministerie nalatig heeft gehandeld?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 1

Bent u op de hoogte van het feit dat om een OV-begeleiderskaart voor iemand aan te vragen er naast een CIZ- indicatie (Centrum Indicatiestelling Zorg) een vragenlijst van vijf A4-tjes ingevoerd dient te worden en een aparte IQ-test gedaan dient te worden in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu?1

Het is mij bekend dat deze drie documenten in een specifiek geval gevraagd kunnen worden. De eisen om voor de OV-begeleiderskaart in aanmerking te komen staan beschreven in de ministeriële regeling die daartoe is opgesteld2. Volgens die regeling dient getoetst te worden of de aanvrager voldoet aan bepaalde criteria. Om dit te toetsen moet door de klant een vragenlijst over de zes criteria worden ingevuld. Het invullen van het vragenformulier zelf is niet gecompliceerd of tijdrovend. Indien de aanvrager slechts één beperking heeft, dan kunnen de overige vragen met «nee» beantwoord worden. De criteria spitsen zich toe op het loopvermogen, het gezichtsvermogen, eventuele epileptische aanvallen, het psychisch en verstandelijk functioneren en of sprake is van opname in een instelling voor 24 uur per dag zorg of permanent toezicht. Er moeten gegevens van de behandelende sector bijgevoegd worden om een objectief beeld te geven van de ernst van de geclaimde klachten. Een CIZ-indicatie kan als bewijsstuk bijgevoegd worden.

Vraag 2

Deelt u de mening dat wanneer er al een geldende indicatie vanuit het CIZ is voor een cliënt waaruit overduidelijk blijkt dat begeleiding in het OV nodig is een extra vragenlijst en IQ-test niet nodig zijn? Kunt u uw antwoord toelichten?

Ik ben het daar gedeeltelijk mee eens. De vragenlijst is voor de indicatiestelling van de OV-begeleiderskaart de basis. Een CIZ-indicatie kan in bepaalde gevallen voldoende zijn als bewijsstuk. Daarbij moet onderscheid gemaakt worden in indicaties van voor en na 1 januari 2015. Met ingang van 2015 is de Wet langdurige zorg (Wlz) namelijk in werking getreden. Voor die tijd werden de indicaties op grond van de AWBZ gesteld. De criteria van CIZ-indicaties uit de periode voor 1 januari 2015 verhielden zich niet 1-op-1 met de toekenningscriteria voor een OV-begeleiderskaart. Alleen de indicatie voor 24-uurszorg uit die periode was geschikt als bewijsmiddel om voor de OV-begeleiderskaart in aanmerking te komen. Sinds 1-1-2015 is de Wlz van kracht. Hierin is vastgelegd dat er toegang is tot de Wlz wanneer sprake is van een blijvende behoefte aan permanent toezicht of 24 uur per dag zorg in de nabijheid, in verband met een somatische of psychogeriatrische aandoening of beperking, of een verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke handicap. De indicatie op grond van de Wlz wordt ook door de indicatiesteller van de OV-begeleiderskaart als bewijsstuk geaccepteerd.

Vraag 3

Deelt u de mening dat een extra vragenlijst en vragen naar een IQ-test leiden tot onnodige bureaucratie en lasten voor een cliënt en dat dit onwenselijk is? Kunt u uw antwoord toelichten?

De ingevulde vragenlijst blijft in alle gevallen nodig om te kunnen beoordelen of iemand in aanmerking komt voor de OV-begeleiderskaart en voor hoe lang. Ik ben met u van mening dat de lasten voor de burger zo klein mogelijk moeten zijn.
Ik heb naar aanleiding van uw vragen met de indicatiesteller van de OV-begeleiderskaart overleg gevoerd over de bewijsstukken die klanten bij de verschillende criteria moeten overleggen. De conclusie daarvan is dat op één punt in elk geval nu al een vereenvoudiging mogelijk is en andere punten nader onderzocht moeten worden.
In de huidige vragenlijst wordt van alle mensen met een verstandelijke beperking een IQ-test gevraagd, ook wanneer er een AWBZ-indicatie voor 24-uurszorg of een Wlz-indicatie voor verblijf is afgegeven. Met de indicatiesteller voor de OV-begeleiderskaart is afgesproken dat de CIZ-indicatie voor zorg in een AWBZ-instelling (periode voor 1-1-2015) en de Wlz-indicatie in dit geval afdoende is om de beperking aan te tonen. Een IQ-test zal in dat specifieke geval dus niet meer gevraagd worden.
Ik wil daarnaast met de indicatiesteller voor de OV-begeleiderskaart bezien of er mogelijkheden zijn om de vragenlijst op het punt van de benodigde bewijsstukken zodanig te concretiseren dat er met één bewijsstuk per criterium volstaan kan worden. Bij het criterium «verstandelijke beperking» kan bijvoorbeeld in plaats van de IQ-test ook een neuropsychologisch onderzoek of de beschrijving van de diagnose en de daaruit voortvloeiende belemmeringen van de behandelend arts als bewijsstuk worden ingediend.
Ik verwacht dat vanaf begin volgend jaar het vragenformulier zodanig is herzien dat de lasten voor aanvragers verminderd zijn, zonder dat de zorgvuldigheid in de beoordeling geweld wordt aangedaan.

Vraag 4

Bent u bereid samen in overleg te treden en de extra vragenlijst en IQ-test af te schaffen wanneer er een geldende CIZ-indicatie bij een cliënt is? Zo ja, kunt u de Kamer inlichten wanneer dit gebeurt? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Op welke wijze kunnen bij het bepalen van het wel of niet recht hebben op een OV-begeleiderskaart de administratieve lasten zo veel mogelijk beperkt worden voor de cliënt door bijvoorbeeld de opdrachtnemer van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu rondom de OV-begeleiderskaart gegevens te kunnen laten uitwisselen met het CIZ en bent u bereid dit mogelijk te maken? Kunt u uw antwoord toelichten?

Bij de opstelling van de Regeling OV-begeleiderskaart is reeds gezocht naar een evenwicht tussen zorgvuldige indicatie en zo laag mogelijke lasten voor de burger.
Zo hanteert de uitvoerder van de indicatiestelling een lijst van mensen die vanwege de blijvende aard van de beperking sowieso in aanmerking komen voor verlenging. Deze mensen behoeven niet opnieuw bewijsstukken op te sturen.
In de periode voor 1-1-2015 was uitwisseling van gegevens tussen het CIZ en de uitvoerder van de OV-begeleiderskaart niet zinvol omdat de CIZ-indicaties te globaal waren en onvoldoende informatie gaven voor toewijzing van de OV-begeleiderskaart (behalve die voor 24-uurszorg). De huidige Wlz-indicatie is weliswaar geschikt als bewijsstuk voor toewijzing van de OV-begeleiderskaart, maar uitwisseling van gegevens tussen het CIZ en de uitvoerder van de indicatiestelling voor de OV-begeleiderskaart is op grond van de privacywetgeving niet zonder meer toegestaan.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht dat de verlieslijdende zorgorganisatie Zorgsaam haar oud-bestuurders tonnen betaalt?1

Het kabinet vindt onmatige ontslagvergoedingen van zorgbestuurders onwenselijk. Daarom is wettelijk geregeld wat maatschappelijk verantwoorde inkomens voor topfunctionarissen zijn in de Wet Normering Topinkomens (WNT). De normen van de WNT handhaven we. Instellingen maken binnen de kaders van de wet hun eigen afwegingen bij hun personeelsbeleid. Dit geldt ook voor ontslagvergoedingen.

Vraag 2

Vindt u het moreel aanvaardbaar dat zorgbestuurders die verantwoordelijk zijn voor de slechte resultaten van de zorgorganisatie, het ontstane miljoenentekort en het ontslag van honderden mensen, een paar ton mee naar huis krijgen? Kunt u tevens precies toelichten waarom deze heren recht hadden op de exact uitbetaalde bonussen? Hoe waren deze bedragen opgebouwd?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Was er enig toezicht op het functioneren van de raad van toezicht? Zo ja, hoe zag dit toezicht eruit?

In het algemeen is een raad van toezicht zelf verantwoordelijk voor haar eigen functioneren en moet deze op grond van de zorgbrede governancecode ook periodiek toetsen. Ik vind het belangrijk dat raden van toezicht kritisch zijn op hun eigen functioneren. Externe evaluatie kan een goed middel zijn om blinde vlekken of lacunes in beeld te krijgen. Zorgsaam geeft aan zich te houden aan de zorgbrede governancecode maar dat op dit moment geen evaluatie van de nieuwe raad van toezicht aan de orde is.
In onze agenda goed bestuur, hebben de Staatssecretaris en ik geconstateerd dat het interne toezicht nog verder geprofessionaliseerd kan worden. Een van de acties in deze agenda is het ontwikkelen van een accreditatie voor toezichthouders, waarbij aandacht zal zijn voor de vakontwikkeling, het kritisch vermogen en mogelijkheden tot externe evaluatie van een raad van toezicht.
In de voortgangsrapportage goed bestuur, die rond de jaarwisseling aan uw Kamer wordt gezonden, zal ik nader ingaan op de stand van zaken van dit traject.

Vraag 4

Wie gaat de toetsing uitvoeren van de nieuwe Raad van Toezicht van Zorgsaam die zijn eigen functioneren nu extern laat toetsen? Wat is uw mening hierover? Denkt u dat dit dergelijke situaties kan voorkomen? Is dit iets wat andere raden van toezicht ook zouden moeten laten doen?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Hoe kan het dat de ontslagvergoeding van de heer R. anderhalve ton hoger uitvalt dan eerder door het Scheidsgerecht gezondheidszorg was vastgesteld? Deelt u de mening dat in de jaarverslagen van ziekenhuizen en zorgorganisaties duidelijk moet worden gemaakt hoe de hoogte van een ontslagvergoeding tot stand is gekomen? Wat vindt u ervan dat het jaarverslag dit niet inzichtelijk maakt? Kunt u uw antwoord toelichten?

De WNT verplicht dat instellingen de uitkeringen in verband met het dienstverband van topfunctionarissen opnemen in de jaarrekening. Daarbij hoeft niet vermeld te worden hoe het bedrag tot stand gekomen is.
De WNT kent voldoende transparantieverplichtingen over de bezoldigingsgegevens van topfunctionarissen. De accountant controleert deze gegevens. De toezichthouder op de naleving van de WNT in de zorg, het CIBG, kan indien nodig aanvullende gegevens opvragen. De WNT maximeert ontslagvergoedingen op € 75.000.

Vraag 6

Zijn binnen zorgorganisatie Zorgsaam de regels gevolgd die gelden met betrekking tot ontslagvergoedingen? Kunt u uw antwoord toelichten?

Het CIBG heeft al een onderzoek lopen naar een mogelijke overtreding met betrekking tot ontslagvergoedingen bij deze zorginstelling. Dit onderzoek is nog niet afgerond.

Vraag 7

Deelt u de mening dat bestuurders of leden van de raad van bestuur van ziekenhuizen of zorgorganiasties nooit een (grote) bonus mee zouden moeten krijgen in gevallen zoals de onderhavige waarin beide leden van de raad van bestuur zijn ontslagen vanwege slecht functioneren en gebrek aan vertrouwen? Kunt u uw antwoord toelichten?

Ik verwijs u naar mijn antwoord op vraag 2.

Vraag 8

Kunt u aangeven of de heren R. en P. naast hun werk binnen de Raad van Bestuur van zorgorganisatie Zorgsaam nog andere banen en/of functies hadden? Zo ja, welke banen/functies waren dat? Kunt u vervolgens aangeven waar beide heren momenteel werken?

Nee, ik beschik niet over de gevraagde informatie. Instellingen en personen zijn niet verplicht om deze informatie te registeren of openbaar te maken. Alleen voor de nevenfuncties van leden van Raden van Toezicht moeten zorginstellingen vermelden in de jaarrekening.

Vraag 9

Hoe groot is de tweede ontslagronde die dit jaar binnen Zorgsaam nog gaat plaatsvinden? Zou het dan niet schappelijk zijn om ook de zorgmedewerkers die ontslagen worden een compensatie mee te geven?

Ik heb hier geen inzicht in. Dit is primair aan de sociale partners. De instelling heeft aangegeven in gesprek te zijn met de vakbonden.

Vraag 10

Welke leden heeft de nieuwe raad van toezicht die in de loop van 2015 is aangetreden? Wie zitten er nu in de raad van bestuur?

De raad van toezicht van Zorgsaam bestaat uit drie leden: de heren T.R. Doesburg, G. van Essen en W.N.M. Hustinx. Allen zijn in 2015 aangetreden. De raad van bestuur is eenhoofdig en bestaat uit de heer M.J. Rutgers.

Vraag 11

Zijn de ontslagvergoedingen van meerdere tonnen betaald met geld dat bedoeld was voor het verlenen van zorg of het salaris van zorgpersoneel? Heeft het moeten betalen van deze ontslagvergoedingen het ziekenhuis nog dieper in de financiële problemen gebracht? Kunt u uw antwoord toelichten?

Instellingen zijn zelf verantwoordelijk voor de precieze besteding van hun middelen. Zij leggen hierover op hoofdlijnen verantwoording af in de jaarrekening. Op basis van de gegevens in de jaarrekening over 2014 kan ik uw specifieke vragen niet beantwoorden.

Vraag 12

Hoeveel bestuurders die vanwege slecht functioneren ontslagen zijn hebben de afgelopen vijf jaar een ontslagvergoeding meegekregen en hoe hoog waren die bedragen? Kunt u hiervan een overzicht naar de Kamer sturen met daarin de namen van de organisaties, de namen van degenen die de bonus uitbetaald hebben gekregen en wat de exacte hoogtes van de bonussen waren?

Jaarlijks stuurt de Minister van BZK een rapportage naar de Tweede Kamer met daarin alle ontslagvergoedingen in de publieke en semipublieke sector die de WNT-norm overstijgen. Daarin kan geen onderscheid gemaakt worden naar de reden van het ontslag. Eind dit jaar stuurt de Minister van BZK u de WNT-jaarrapportage over verslagjaar 2014.

Vraag 13

Passen dergelijke ontslagvergoedingen in uw beeld van zinnige en zuinige zorg? Kunt u uw antwoord toelichten?

Ik verwijs u naar mijn antwoord op vraag 2 en 6.

Vraag 1

Bent u bekend met het in het artikel genoemde promotieonderzoek over de invloed van de bedrijfslobby op het duurzaamheidsbeleid?1

Ja.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u de invloed van grote bedrijven op overheidsbeleid?

Waar in het verleden de overheid beleid veelal top-down bepaalde, wordt heden ten dage het beleid meer en meer gezamenlijk met de relevante stakeholders vormgegeven en uitgevoerd. Onder andere in het bedrijven- en topsectorenbeleid (Samenwerken aan vernieuwing, Rapportage Bedrijvenbeleid 2015, Kamerstuk 32 637, nr. 201) en in het beleid rondom duurzaamheid en groene groei (Tussenbalans Groene Groei, Kamerstuk 33 043, nr. 42) werken naast bedrijven ook kennisinstellingen, koepel- en brancheorganisaties, NGO’s en overheden intensief samen (inclusief het tonen van financieel commitment). Al deze partijen hebben daarmee invloed op het overheidsbeleid. Daarbij is het kabinet verantwoordelijk voor een evenwichtige afweging van de verschillende belangen.

Vraag 3

Hoe beoordeelt u de vijf elementen van een krachtige lobby zoals in het artikel genoemd?

De in het proefschrift genoemde vijf elementen (vroegtijdige samenwerking, alternatieve planvorming, framing, extern onderzoek en inzet van media) lijken over het algemeen onderdeel van de lobbyactiviteiten van veel partijen, niet alleen grote bedrijven, maar bijvoorbeeld ook branche- en koepelorganisaties, samenwerkingsverbanden van het mkb en zeker ook NGO’s. Gegeven het belang dat het kabinet hecht aan een goede maatschappelijke dialoog, zien wij het actief participeren van alle relevante stakeholders in het publieke domein als een transparante en wenselijke werkwijze. Het is niet aan het kabinet om een oordeel te geven over de wijze waarop bedrijven hun lobby organiseren, zo lang partijen zich houden aan de geldende wet- en regelgeving. Het is wel aan het kabinet om een weging van alle maatschappelijke belangen te maken en op basis daarvan tot gedragen besluitvorming te komen. De bijdragen van NGO’s, bedrijven en andere stakeholders helpen daarbij.

Vraag 4

Klopt het dat kleine en nieuw spelers hierdoor achterblijven? Kunt u een plan van aanpak opstellen om de nieuwe en kleine spelers eerlijke kansen te geven?

Dit klopt niet. Het kabinet ziet juist dat een groot deel van de beleidsinzet direct ten goede komt aan het midden- en kleinbedrijf. Zo gaat ongeveer tweederde van de middelen voor innovatie (fiscaliteit, subsidies) naar het mkb (Rijksbegroting 2016 XIII Economische Zaken, artikel 12). Een substantieel deel van deze innovatiemiddelen (circa 70%) is gericht op duurzaamheid (Monitor Bedrijvenbeleid 2015, Kamerstuk 32 637, nr. 201). Daarnaast bevordert het kabinet met de fiscale instrumenten MIA en VAMIL ook duurzame investeringen door bedrijven. Door de systematiek van MIA en VAMIL komen deze middelen vooral ten goede aan het verduurzamen van het midden- en kleinbedrijf. Het kabinet zet ook niet-financiële instrumenten in. Een voorbeeld is het programma Ruimte in Regels, waarin het kabinet zich richt op het wegnemen van belemmeringen in wet- en regelgeving die innovatieve investeringen door bedrijven in groene groei beperken. Het gaat hier met name om belemmeringen van starters en andere midden- en kleinbedrijven. Gegeven deze beleidsinzet ziet het kabinet geen aanleiding voor het opstellen van een aanvullend plan van aanpak voor nieuwe en kleine spelers.

Vraag 5

Is de raamovereenkomst verpakkingen nog wel van deze tijd? Zijn er in de raamovereenkomst wel de juiste doelen gesteld op het gebied van duurzaamheid? Welk probleem is er met deze raamovereenkomst op het gebied van verpakkingen opgelost?

De Raamovereenkomst Verpakkingen is zeker van deze tijd en is één van de ketens binnen het programma Van Afval naar Grondstof (VANG) om de transitie naar een circulaire economie te versnellen. De ambitieuze afspraken die in deze overeenkomst gemaakt zijn, dragen bij aan het voorkomen van grondstoffenverspilling door minder materiaal te gebruiken, zoveel mogelijk materiaal te recyclen en zwerfafval te bestrijden. Daarnaast hebben de raamovereenkomstpartijen afgesproken om de uitvoeringskosten te verlagen om de ketens financieel te kunnen sluiten. Deze afspraken gelden voor tien jaar. Dat geeft stabiliteit en zekerheid voor investeringen. Tegelijkertijd is er ook ruimte voor innovaties.
In 2017 zullen de afspraken geëvalueerd worden, en zo nodig aangescherpt en aangepast, met het oog op de versnelling van de transitie naar een circulaire economie.

Vraag 6

Wat kunt u doen om alle belangen met elkaar in evenwicht te brengen?

Zie het antwoord op vraag 2 en 3.

Vraag 7

Wat is de positie van kleine spelers in de verdeling van de SDE+ gelden?

Het kabinet stimuleert de uitrol van hernieuwbare energie met verschillende regelingen. Sommige regelingen zijn gericht op kleinschalige opwek, zoals de salderingsregeling en de postcoderoosregeling. Dit geldt ook voor de nieuwe subsidieregeling voor kleinschalige warmte-opties, waarvan het kabinet voornemens is om die op 1 januari 2016 open te stellen. Met de regeling Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE+) stimuleert het kabinet de ontwikkeling van meer grootschalige opties voor hernieuwbare energie. Bedrijven en instellingen die hernieuwbare energie (gaan) produceren, kunnen gebruik maken van de SDE+. Ieder jaar is er een budget voorhanden waarvoor nieuwe SDE+-beschikkingen kunnen worden afgegeven. Het budget wordt gefaseerd opengesteld. In de eerste fase kunnen de «goedkopere» technieken subsidie aanvragen. De subsidie loopt vervolgens per fase op tot het budget op is. Bij de toekenning van subsidies is de kostprijs per energie-eenheid leidend, niet het type indiener. Op basis van de ervaringen van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl), die de SDE+-regeling uitvoert, kan geconstateerd worden dat er een grote diversiteit aan aanvragers bestaat, waarbij het mkb ruim vertegenwoordigd is. Zo zijn agrariërs meestal eigenaar of gebruiker van de grond waarop windmolens worden geplaatst. Dit geldt ook voor een groot deel van de (mest)vergistingsinstallaties in de SDE+. Bij geothermie zijn het juist de glastuinbouwbedrijven die veel projecten uitvoeren. Ook bij zon-PV-projecten komen de meeste investeerders uit het mkb.

Vraag 8

Deelt u de mening dat sommige regelingen, zoals de postcoderoos en het energiebesparingsfonds, niet goed van de grond komen, omdat de randvoorwaarden te ingewikkeld zijn?

Over de zogenoemde postcoderoosregeling, die formeel geregeld is in de regeling Verlaagd tarief bij collectieve opwek, is regelmatig overleg met de betrokken stakeholders. Dit heeft er toe geleid dat de regeling op verschillende punten is vereenvoudigd. Een voorbeeld hiervan is dat niet langer een aparte, tweede aansluiting nodig is voor de invoeding van de geproduceerde elektriciteit. Bovendien is in het Belastingplan 2016 een verdere verlaging van het tarief in de energiebelasting voor lokaal duurzaam opgewekte energie voorzien. Hiertoe heb ik samen met de Staatssecretaris van Financiën besloten op basis van een voorstel van de voorzitter van de Borgingscommissie Energieakkoord. Afgesproken is dat de sector de komende jaren gaat werken aan kostenverlaging van projecten van energiecoöperaties en actief zijn achterban gaat motiveren om nieuwe projecten te starten. Om deze impuls vanuit de sector een stevige steun in de rug te geven stelt het kabinet voor om het fiscale voordeel te verhogen van 7,5 cent/kWh naar 9 cent/kWh. Op basis van informatie van partijen in de sector verwacht ik dat deze aanpak de komende twee jaar kan leiden tot omstreeks 175 nieuwe projecten van met name kleine verbruikers.
De vormgeving van het Nationaal Energiebespaarfonds (NEF) is gericht op woningeigenaren. Kleine bedrijven kunnen hierbij hun maatregelen even goed aan woningeigenaren aanbieden als grote bedrijven. Het Nationaal Energiebespaarfonds kende een stroeve start in 2014. Het is mogelijk dat dit deels met de randvoorwaarden te maken had. Om deze reden zijn begin 2015 de randvoorwaarden vereenvoudigd. Sindsdien loopt het fonds een stuk beter. Naar aanleiding van de motie Ronnes (Kamerstuk 34 300-XVIII, nr. 12) bekijkt de Minister voor Wonen en Rijksdienst of en hoe een verdere impuls aan het fonds kan worden gegeven, zodat woningeigenaren nog makkelijker van het fonds gebruik kunnen maken.

Vraag 9

Hoe kunt u deze regelingen vereenvoudigen, opdat ook kleine spelers hiervan gebruik kunnen maken?

Zie antwoord vraag 8.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht dat een renteswap het Isala-ziekenhuis minstens 25 miljoen euro kost?1

Ik constateer dat het Isala-ziekenhuis in 2009 risico heeft genomen door het vastleggen van een rentederivaat voor een lening met een toen nog onzekere omvang. Hierdoor is een zogenaamde «open positie» ontstaan, wat door de ontwikkeling van de marktrente heeft geleid tot hogere (rente)kosten dan aanvankelijk voorzien. Ik heb niet het beeld dat vanuit speculatieve redenen bewust is gekozen voor een open positie. Dat neemt niet weg dat ik dergelijk risicovol gebruik van derivaten door zorgaanbieders onwenselijk vind. Het huidige kabinetsbeleid is er op is gericht het ontstaan van open posities, met bijkomende kosten, te voorkomen.
Het gebruik van de rentederivaten beoordeel ik op zichzelf niet als onwenselijk. Instellingen op het terrein van wonen, onderwijs en zorg gebruiken derivaten om renterisico’s bij lange termijn investeringen af te dekken. Na het bijna-faillissement van de woningcorporatie Vestia is echter pijnlijk duidelijk geworden wat de gevolgen van risicovol derivatengebruik kunnen zijn. In reactie hierop heeft het kabinet in het beleidskader derivaten haar uitgangspunten voor het verstandig gebruik van derivaten uiteengezet. Het beleidskader gaat uit van de gedachte dat niet-financiële instellingen met een publiek belang beschermd dienen te worden tegen onoverzichtelijke financiële risico’s bij het gebruik van derivaten. Zo zijn zogenaamde «margin calls» (het instrument waardoor Vestia in de problemen kwam) verboden en dient een rentederivaat één op één te zijn gekoppeld aan een lening, waardoor het ontstaan van open posities wordt vermeden.
Voor de zorgsector wil ik de uitgangspunten van het beleidskader derivaten wettelijk verankeren door middel van een voorziening in de WTZi2. Daarbij sluit ik zoveel mogelijk aan op de beleidsregels zoals het Waarborgfonds van de Zorgsector (WFZ) deze nu al hanteert voor haar deelnemers. Vooruitlopend daarop heb ik al in 2014 met de banken afgesproken dat zij bij het verstrekken van derivaten aan zorginstellingen dezelfde beleidsregels hanteren als het WFZ. Daarmee wordt het risicovol gebruik van derivaten, waaronder het ontstaan van open posities, sectorbreed voorkomen.
Het bovenstaande neemt niet weg dat het binnen het wettelijk kader verantwoord gebruik van derivaten door een zorginstelling, primair de verantwoordelijkheid is van de Raad van Bestuur en vervolgens van de Raad van Toezicht. Eventuele risico’s – die altijd verbonden zijn met het inzetten van derivaten – moeten dan ook bewust worden ingeschat door de zorginstellingen.

Vraag 2

Vindt u het ook bizar dat juist door een meevaller in de kosten het ziekenhuis extra geld kwijt is aan rente?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Deelt u de mening van het Isala-ziekenhuis dat er geen sprake is van schade door het hoge bedrag aan rente dat voor niets is betaald en dit ook geen probleem is? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Verbaast het u dat het Isala-ziekenhuis er schijnbaar geen enkel probleem mee heeft dat door de ontstane situatie zo’n 25 miljoen euro is verdampt en in de zakken van de banken terecht komt? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 5

Wat is uw reactie op de Raad van Toezicht die nog altijd van mening is dat het onnodig overmaken van 25 miljoen euro aan de banken, de beste optie was? Wie ziet er eigenlijk toe op de toezichthouders?

Ik kan niet beoordelen of het Isala-ziekenhuis met de kennis van toen heeft gekozen voor de best mogelijke optie. Het huidige kabinetsbeleid is er op gericht het risicovol gebruik van derivaten bij instellingen met een publiek belang te voorkomen. Het is echter lastig om met de kennis van nu te oordelen over de afwegingen die destijds door toezichthouders en externe adviseurs zijn gemaakt.
Ik vind wel dat professionaliteit van interne toezichthouders in de zorg over de gehele linie omhoog moet. Dat geldt wat mij betreft ook voor kennis op het vlak van allerhande bancaire producten. In onze gezamenlijke agenda voor goed bestuur zetten de Staatssecretaris en ik in op een verdere professionalisering van intern toezicht in de zorg, bijvoorbeeld door de accreditatie voor toezichthouders. Rond de jaarwisseling ontvangt uw Kamer de eerste voortgangsrapportage waarin u wordt geïnformeerd over de huidige stand van zaken.

Vraag 6

Bent u van mening dat het Isala-ziekenhuis de juiste adviseurs heeft ingeschakeld? Is de best mogelijke deal gesloten? Deelt u de mening van de heer Van Gerwen van Cadension en advocaat mevrouw Van Bais dat de situatie sterk lijkt op ondeskundig, risicovol en speculatief handelen? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Wat zijn de gevolgen voor de Raad van Toezicht en de ingehuurde experts zoals KPMG? Komen zij ermee weg dat door gebrekkig toezicht en onvoldoende kennis 25 miljoen euro aan geld dat bestemd was voor zorg, in de zakken van de banken verdwijnt?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 8

Zijn er meer ziekenhuizen in Nederland die een renteswap gebruiken of hebben gebruikt? Zo ja, welke en wat zijn de gevolgen daarvan geweest?

Het toezicht op de financiën van een individuele zorginstelling is de verantwoordelijkheid van de interne toezichthouder. Ik heb geen overzicht van de bestaande derivatenportefeuilles. Wel kan ik u melden dat in 2012 het Waarborgfonds van de Zorgsector (WFZ) onder haar leden een uitvraag heeft gedaan naar het gebruik van derivaten3. Hieruit bleek dat van de 378 zorginstellingen die lid zijn van het WFZ of een oude rijksgarantie hebben, er 70 (18,5%) zijn met een rentederivaat. Daarvan waren er maar 5 die destijds beschikten over een zogenaamde «margin call» (het type derivaat waardoor Vestia in de problemen kwam). Deze vijf zijn inmiddels afgebouwd. In aanvulling hierop bleek uit gelijktijdig onderzoek door het Ministerie van VWS dat vier van de acht academische ziekenhuizen derivaten gebruiken. Daarbij is geen sprake van een bijstortverplichting. Ik heb geen reden om te veronderstellen dat deze cijfers sindsdien substantieel zijn veranderd.
Het WFZ hanteert voor haar deelnemers strikte beleidregels bij het gebruik van derivaten. Dit sluit onnodige risico’s zoveel mogelijk uit. Zo zijn open posities en zogenaamde «margin calls» verboden. Het WFZ hanteert tevens een toestemmingsvereiste voor het gebruik van derivaten. Zorginstellingen die deelnemer zijn bij het WFZ, zijn daarom verplicht het gebruik van derivaten te melden. Ook als het derivaat wordt aangetrokken voor niet-geborgde leningen.
Het Isala-ziekenhuis is geen lid van het WFZ en staat daarom niet onder het hierboven beschreven toezicht. Om onverstandig gebruik binnen de gehele zorgsector te voorkomen wil ik een verbod op risicovolle derivaten wettelijk verankeren door middel van een voorziening in de WTZi. Vooruitlopend daarop heb ik al in 2014 met de banken afgesproken dat zij bij het verstrekken van derivaten aan zorginstellingen dezelfde beleidsregels hanteren als het WFZ.

Vraag 9

Zijn er ziekenhuizen of andere zorginstellingen in Nederland die op dit moment te maken hebben met kapitaallastenproblematiek? Zo ja, welke ziekenhuizen of zorginstellingen zijn dit, hoe is deze problematiek ontstaan, hoe groot zijn de risico’s en wat zijn daarvan de gevolgen?

Ik houd geen toezicht op de financiële bedrijfsvoering van zorginstellingen.
Dit is primair de verantwoordelijkheid van achtereenvolgens de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht. Ik kan daarom geen uitspraak doen over de ontwikkeling van kapitaallasten binnen individuele instellingen.

Vraag 10

Op welke wijze ziet u op dit moment toe op de financiële positie van ziekenhuizen?

In het verantwoordingssysteem van ziekenhuizen is vervat dat de accountant in het jaarverslag aangeeft als er sprake is van gevaar voor de continuïteit van de onderneming, ook moet de Raad van Toezicht het jaarverslag en de jaarrekening goedkeuren. De WMG schrijft daarnaast voor dat zorgverzekeraars afspraken moeten maken met zorgaanbieders over continuïteit van zorg. Zij dienen onderling af te spreken welke informatie daarvoor relevant is. Op basis van die informatie beschikt de zorgverzekeraar over een early-warning-systeem die hem in staat stelt om zijn wettelijke zorgplicht te vervullen. De verzekeraar moet in een vroeg stadium ook de NZA inlichten, omdat de NZA toeziet op de zorgplicht.

Vraag 11

Deelt u de mening dat ondanks dat zorginstellingen niet direct in financiële problemen komen door het geblunder, er desondanks zinnig en zuinig met geld bestemd voor de zorg omgegaan dient te worden? Hoe gaat u hierop toezien?

Het is evident dat ook zorginstellingen zinnig en zuinig moeten omgaan met de beschikbare middelen. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt primair bij achtereenvolgens de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht van een instelling.

Vraag 12

Wat vindt u van de houding van de banken in dit verhaal waarbij commissaris Steenbergen op de vraag of andere mogelijkheden geen optie waren, aangeeft dat «de banken niet in de rij stonden om betere alternatieven te bieden»?

Banken zijn private organisaties met eigen (commerciële) afwegingen. Zolang deze in lijn zijn met geldende wet- en regelgeving is het niet aan mij om hierover te oordelen. Wel ben ik al in 2014 met de banken in gesprek gegaan over het gebruik van derivaten in de zorg. Daarbij is overeengekomen dat zij bij het verstrekken van derivaten aan zorginstellingen – in de periode tot aan de realisatie van het wettelijke verbod op risicovolle derivaten – dezelfde beleidsregels hanteren als het eerdergenoemde WFZ. Daarmee wordt het ontstaan van zogenaamde «open posities» – zoals in het geval van Isala – in de toekomst te voorkomen.

Vraag 13

Deelt u de mening dat de dubbelrol van de heer Bruggink, die ten tijde van de onderhandelingen zowel Chief Financial Officer (CFO) van Rabobank Nederland als toezichthouder bij het Isala-ziekenhuis was, ongewenst is en er een schijn van belangenverstrengeling heerst? Deelt u vervolgens de mening dat de heer Bruggink niet na twee jaar maar zich direct had moeten terugtrekken op het moment dat de deal in onderhandeling kwam? Kunt u uw antwoord toelichten?

De onafhankelijkheid van de interne toezichthouder is wettelijk verankerd in het uitvoeringsbesluit WTZi. Hierin is opgenomen dat het toezichthoudend orgaan zodanig samengesteld moet zijn dat de leden ten opzichte van elkaar, de dagelijkse en algemene leiding van de instelling en welk deelbelang dan ook onafhankelijk en kritisch kunnen opereren. Deze wettelijke bepaling is verder uitgewerkt binnen de Zorgbrede Governancecode (ZGC). In de ZGC is onder meer opgenomen dat de Raad van Toezicht zelf verantwoordelijk is voor de besluitvorming over het oplossen van zaken waarbij een belangenverstrengeling aan de orde kan zijn bij leden van de Raad van Toezicht of de Raad van Bestuur.
Het Isala-ziekenhuis is in haar jaarverantwoording transparant geweest over de positie van dhr. Bruggink en de wijze waarop daarmee is omgegaan. Om belangenverstrengeling van de leden de Raad van Toezicht te voorkomen werkte het ziekenhuis volgens een speciaal protocol. Op basis van dit protocol kon de heer Bruggink niet deelnemen aan vergaderingen over de financiering van de nieuwbouw. Voor zover ik kan beoordelen, is dat ook niet gebeurd.

Vraag 14

Welke regels gelden er in dit soort situaties precies als het gaat om (het voorkomen van) belangenverstrengeling?

Zie antwoord vraag 13.

Vraag 15

Wat vindt u van de reactie van het Isala-ziekenhuis op het onderzoek en het artikel van Follow the Money?

Zie mijn antwoord op de vragen 1,2,3, & 4

Vraag 1

Bent u bekend met het rapport «Clean it up: Shell’s false claims about oil spills in the Niger Delta» van Amnesty International?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de bevindingen van Amnesty International dat Shell onware of onvolledige claims gedaan heeft met betreking tot het schoonmaken van de olievervuiling in de Niger Delta? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke conclusies trekt u daaruit?

De bevindingen over de nog niet opgeruimde olievervuiling zijn zorgelijk. Het kabinet vindt het belangrijk dat Amnesty International en het Centre for Environment, Human Rights and Development (CEHRD) dit onderzoek hebben verricht. Alleen door zorgvuldige documentatie over schoonmaakoperaties in de Niger Delta kunnen we tot een duurzame oplossing komen. Het rapport van Amnesty draagt bij aan de transparantie die nodig is voor een eerlijke dialoog tussen alle stakeholders.
Het rapport doet daarnaast suggesties voor verbeteringen in het toezicht door de Nigeriaanse overheid. Ik heb hierover onlangs gesproken met de Nigeriaanse Minister van milieu Amina Mohammed. Zij onderkende het belang van concrete implementatie van de aanbevelingen die eerder door UNEP zijn gedaan. Ook Amnesty dringt hierop aan. Het National Oil Spill Detection and Response Agency (NOSDRA) wordt door Amnesty aangesproken op haar zwakke controlecapaciteit. De ambassade in Abuja onderzoekt momenteel de mogelijkheden om de capaciteit van NOSDRA te versterken. Het gesprek met Amina Mohammed wordt in 2016 voortgezet
De ambassade blijft nauw betrokken bij het vinden van oplossingen voor de problematiek van olievervuiling in de Niger Delta en heeft afgelopen week de regio bezocht in het kader van een door de ambassade ondersteund dialoogproces met SPDC («Shell Nigeria») en de lokale gemeenschap.

Vraag 3

Gaat u met Shell spreken over de olieverontreiniging? Zo ja, wat is daarbij uw inzet? Zo nee, waarom voelt u geen verantwoordelijkheid om de gezondheid van mensen en het milieu in die regio te beschermen?

Op verschillende ambtelijke niveaus is er, na publicatie van het rapport, met zowel Amnesty als Shell gesproken. Beide partijen zijn gewezen op het belang dat Nederland hecht aan de schoonmaak van de olievervuiling in de Niger Delta. Nederland dringt in dit kader onder meer aan op implementatie van de aanbevelingen uit het UNEP-rapport uit 2011 door alle betrokken partijen: de Nigeriaanse overheid, SPDC, en de betrokken gemeenschappen. Uiteraard is onze inzet dat alle betrokken partijen, inclusief Shell, de mensenrechten van de lokale bevolking eerbiedigen.

Vraag 4

Welke middelen heeft de Nederlandse regering om Shell te dwingen maatschappelijk verantwoord te ondernemen en welke daarvan zijn ingezet of bent u voornemens in te zetten?

Nederland zet de middelen die zijn toegelicht in de Kamerbrief «MVO loont» en het Nationaal Actieplan Bedrijfsleven en Mensenrechten in om bedrijven en overheden aan te spreken op maatschappelijk verantwoord ondernemen. Een concreet voorbeeld van de Nederlandse inzet is het bemiddelingsproces in Bodo. De Bodo-gemeenschap, SPDC en de Nigeriaanse autoriteiten hebben onder Nederlands co-voorzitterschap met elkaar afspraken gemaakt over het schoonmaken van de olievervuiling rondom Bodo. Nederland zal het schoonmaakproces op de voet blijven volgen en ook in de toekomst een bemiddelende rol blijven spelen waar dat gewenst is. Daarnaast zal Nederland in de contacten met Shell de verantwoordelijkheid van zaken doen met respect voor mens en milieu conform internationale richtlijnen blijven benadrukken.

Vraag 1

Hoe oordeelt u over het artikel «Chinese uitbreiding Groningse universiteit is in landsbelang»?1

Ik heb kennisgenomen van het artikel over het inrichten van een universiteitscampus van de RUG in het Chinese Yantai. Het artikel gaat in op een aantal belangrijke vraagstukken rondom dit initiatief waarover ik met de RUG in overleg ben.

Vraag 2

Vindt u het verstandig dat de voorzitter van het College van Bestuur van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) een nevenvestiging opent in de Chinese stad Yantai?

In mijn visiebrief over de internationale dimensie van het ho en mbo (Tweede Kamer 2013/2014, 22 452 nr. 41), heb ik aangegeven mogelijkheden te willen scheppen voor het volledig in het buitenland aanbieden van Nederlandse opleidingen (transnationaal onderwijs). Dit op basis van de bestaande wettelijke ruimte in de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW). Over de mogelijkheden van transnationaal onderwijs wordt ook internationaal veel gesproken, bijvoorbeeld in de OJCS-raad van 20 en 21 mei 2014. Ik heb in dit overleg de Nederlandse ambities toegelicht en benadrukt dat er geen enkele twijfel mag zijn over de kwaliteit van het onderwijs dat in het buitenland wordt aangeboden.
Het initiatief van de RUG sluit aan op de ruimte die ik wil bieden voor transnationaal onderwijs. Wel is het noodzakelijk dat de RUG hiervoor een breed draagvlak heeft binnen de instelling en dat de RUG voldoet aan alle geldende regelgeving. Ik heb in mijn visiebrief aangegeven per AMvB nadere voorwaarden te stellen waarbinnen initiatieven voor transnationaal onderwijs moeten passen. De plannen van de RUG lopen op deze AMvB vooruit, maar zullen binnen deze randvoorwaarden moeten passen.

Vraag 3

Hoeveel kosten zijn reeds gemaakt en hoeveel arbeidsuren zijn reeds besteed aan dit project? Wat zijn bijvoorbeeld de kosten van het zeven keer op en neer reizen naar China door de bestuursvoorzitter?

De RUG heeft mij aangegeven budget te hebben gereserveerd voor de opstartkosten, in 2015 gaat het om een bedrag van € 500.000. Dit zijn private middelen, zie ook het antwoord op vraag 5. Tot 13 november 2015 zijn 2.717 uren aan dit project toegeschreven. Daarnaast is in totaal € 77.000 euro gebruikt voor onder meer advieskosten, reiskosten en vertaalwerkzaamheden. De reiskosten betreffen alle reizen van medewerkers die bij de voorbereiding betrokken zijn.

Vraag 4

Klopt het dat er nog 25 miljoen euro voor de campus moet worden opgehaald bij het bedrijfsleven? Is deze financieringsconstructie geoorloofd? Zo ja, vindt u dat wenselijk?

De RUG heeft aangegeven in gesprek te zijn met een breed scala aan bedrijven om 25 miljoen euro op te halen. Deze middelen zijn bedoeld voor het opbouwen van een onderzoeksinfrastructuur, flankerend aan het onderwijs dat in Yantai wordt ontwikkeld. Ook indien deze 25 miljoen niet volledig wordt gevonden kan het onderwijs financieel gezien doorgang vinden en wordt de onderzoekscapaciteit in een lager tempo gerealiseerd.
De inzet van publieke middelen (bekostiging) voor transnationaal onderwijs is niet toegestaan. Inzet van private middelen is niet aan deze beperkingen gebonden. Ik heb geen bezwaar tegen de inzet van private middelen voor onderwijs en onderzoek, ook als deze in het buitenland plaatsvinden.

Vraag 5

Kunt u een helder overzicht geven van alle financiële risico’s van deze deal, opdat wordt voorkomen dat de belastingbetaler straks mag opdraaien voor een fiasco?

De RUG brengt momenteel, mede op verzoek van de medezeggenschapsraad, alle financiële risico’s in kaart. Uitgangspunt is dat er op geen enkele wijze Nederlandse publieke middelen worden ingezet voor transnationaal onderwijs. Dit sluit bijvoorbeeld ook voorfinanciering vanuit publieke middelen uit. Ook eventuele financiële risico’s dienen te worden afgedekt door private middelen of publieke middelen uit het buitenland. Daarom zal de opbouw van de UGY plaatsvinden vanuit een nog op te richten Chinese rechtspersoon. Aanstellingen en andere kosten worden zoveel mogelijk direct bij UGY geplaatst, zodat het financiële risico op betalingsverkeer niet bij de RUG ligt. Kosten voor gedetacheerde RUG-medewerkers en RUG-gastdocenten evenals RUG-kosten die te maken hebben met werving van staf, kwaliteitsborging en accreditatie ten behoeve van UGY, zullen door UGY volledig worden vergoed. Hiermee beperkt het financiële risico van de RUG zich tot de kosten die zij maakt in de voorbereiding van UGY, zoals aangegeven in mijn antwoord op vraag 3 zijn dit private middelen. Over de financiële kant van een branchecampus in Yantai, alsmede over eventuele financiële risico’s, vindt overleg plaats tussen de RUG en mijn ministerie.

Vraag 6

Wat is er precies getekend vorige week in aanwezigheid van Koning Willem-Alexander, de Chinese president en de heer Poppema? Bent u bereid dit contract openbaar te maken?

Het getekende document is een «Agreement on Establishing Yantai Groningen University», waarbij drie partijen, de China Agricultural University, het Yantai Municipal People’s Government en de RUG een nadere invulling gaven aan de in maart 2015 getekende Memorandum of Understanding. Daarbij zijn tussen deze drie partijen de wederzijdse verantwoordelijkheden en verplichtingen afgesproken teneinde de UGY op te richten. Zie ook http://www.rug.nl/news-and-events/news/archief2015/nieuwsberichten/1104agreementonestablishingyantaigroningenuniversity.pdf
De MoU is vooraf met mijn ministerie gewisseld. Wel is het slechts een tussenstap, voorafgaand aan een definitief «go-besluit» zijn afspraken op veel andere punten nodig. OCW heeft, in tegenstelling tot wat in het artikel staat, geen businesscase goedgekeurd. Een businesscase is nog in ontwikkeling, tussendocumenten zijn wel gedeeld.

Vraag 7

Klopt het dat het collegegeld voor deze campus 12.000 euro bedraagt? Hoe voorkomt u dat de opleidingen uitsluitend toegankelijk zijn voor rijke inwoners?

Transnationaal onderwijs moet, zoals ik in mijn visiebrief heb aangegeven, privaat bekostigd worden om weglek van publieke middelen te voorkomen. De RUG is dus genoodzaakt om (kostendekkend) instellingscollegegeld te vragen aan studenten. Naar schatting komt het collegegeld voor de opleidingen in Yantai inderdaad uit rond de 12.000 euro per jaar De hoogte van het collegegeld is vergelijkbaar met dat van de Chinese vestigingen vanuit de universiteiten van Nottingham en Liverpool en ook met de instellingscollegegelden die de Nederlandse universiteiten gemiddeld vragen aan niet-EER studenten. De toegankelijkheid van het hoger onderwijs, en de diversiteit van de studentenpopulatie, zijn uiteraard belangrijk. De RUG heeft aangegeven faciliteiten te ontwikkelen om het onderwijs ook voor minder draagkrachtige studenten toegankelijk te houden, bijvoorbeeld met een beurzenprogramma dat nog nader uitgewerkt zal worden.

Vraag 8

Vindt u de daling van het aantal studenten in Nederland een goed argument om een campus in China te beginnen? Deelt u de mening dat deze redenering een gevolg is van perverse prikkels in de bekostiging?

Ik deel deze mening niet. De meerwaarde van transnationaal onderwijs zie ik vooral in het versterken van internationale netwerken, het positioneren van het Nederlands hoger onderwijs in het buitenland en het vergemakkelijken van uitwisseling van studenten en docenten. Een eventuele daling van het aantal Nederlandse studenten kan op zichzelf geen reden zijn om te starten met transnationaal onderwijs. China is een belangrijke speler op de internationale onderwijsmarkt en ik zie de meerwaarde van het opbouwen van structurele samenwerkingsverbanden met andere landen, zoals China. De vormgeving van de bekostiging in Nederland staat hier in mijn ogen los van, te meer aangezien Chinese studenten van buiten de EER komen en dus nooit in aanmerking komen voor de bekostiging.

Vraag 9

Kan een verhoging van de vaste voet in de bekostiging van universiteiten de genoemde concurrentiestrijd om studenten voorkomen?

Instellingen zullen, ongeacht de vormgeving van de bekostiging, altijd proberen de beste studenten binnen te halen en daarnaast ook altijd belang hebben bij het aantrekken van voldoende studenten. Een verhoging van de vaste voet ten koste van bekostiging op basis van studentenaantallen zal theoretisch gezien leiden tot een kleinere prikkel tot het aantrekken van studenten. Het is echter te eenzijdig om variabele bekostiging louter in negatieve termen als concurrentiestrijd te duiden. Een bekostigingssystematiek waarin een gedeelte is gekoppeld aan het aantal studenten geeft ook een prikkel om de voorkeuren van die studenten beter te accommoderen in het onderwijs.

Vraag 10

Kunt u dit megalomane plan van het College van Bestuur nog tegenhouden? Bent u voornemens dat te doen? Zo nee, waarom niet?

Op dit moment zie ik geen reden om de Yantai-ambities van de RUG een halt toe te roepen. De RUG is momenteel in de uitwerkingsfase en er zijn nog teveel onduidelijkheden om een integrale afweging te kunnen maken over het doorgaan. Ik heb met het College van Bestuur afgesproken dat er overleg plaatsvindt met mijn ministerie voordat er een definitief besluit wordt genomen over de start van deze branche-campus. Indien ik twijfel aan de wenselijkheid van dit initiatief, of wanneer het ernaar uit ziet dat de plannen kwalitatief of financieel onvoldoende geborgd zijn, zal ik ingrijpen.

Vraag 11

Is deze campus in lijn met de wet, die stelt dat Nederlandse hoger onderwijsinstellingen alleen een diploma mogen uitreiken aan studenten die een bepaalde tijd in Nederland hebben gestudeerd? Vindt u het wenselijk dat de RUG diploma's uitreikt aan studenten die nooit in Nederland zijn geweest?

Het volledig in het buitenland aanbieden van Nederlandse opleidingen is nu niet toegestaan, maar heeft al een wettelijke basis in de WHW. De mogelijkheid van transnationaal onderwijs wordt pas gecreëerd bij de inwerkingtreding van de AMvB waarin nadere voorwaarden voor transnationaal onderwijs zijn vastgesteld. De plannen van de RUG in Yantai lopen op deze wijziging vooruit en zullen uiteindelijk binnen de nadere voorwaarden van deze AMvB moeten passen. Hierover ben ik in overleg met de RUG. Zoals ik in mijn visiebrief heb aangegeven, wil ik het mogelijk maken om opleidingen volledig in het buitenland aan te bieden en daarmee Nederlandse diploma’s uit te reiken aan studenten die niet in Nederland zijn geweest. Overigens wordt aan de huidige regelgeving voldaan indien universiteiten en hogescholen minimaal een kwart van de opleiding in Nederland aanbieden. Het opzetten van een campus in het buitenland en het deels aanbieden van een Nederlandse opleiding in het buitenland is dus nu al mogelijk.

Vraag 12

Klopt het dat de Universiteitsraad in juni groen licht heeft gegeven voor de campus, terwijl leden ervan stellen dat nooit toestemming is gegeven om «een akkoord» te sluiten? Heeft de medezeggenschap wettelijk instemmingsrecht over het akkoord rond de campus?2

Volgens de RUG is tijdens de universiteitsraadvergadering van 25 juni 2015 uitgebreid gesproken over het voornemen een branchecampus in Yantai te starten. In die vergadering is door de universiteitsraad, vooruitlopend op het nieuw vast te stellen instellingsplan 2015 – 2020 van de RUG, ingestemd met de strategische keuze voor het principe van een branchecampus in algemene zin en meer specifiek met de keuze voor een branchecampus in Yantai. Op het Instellingsplan komt de universiteitsraad instemmingsrecht toe. Vooruitlopend op het instellingsplan heeft het College van Bestuur van de RUG de universiteitsraad ook instemmingsrecht gegeven op de strategische keuze voor een branchecampus, die vervolgens in meerderheid heeft ingestemd.

Vraag 13

Deelt u de mening dat het – vanuit democratisch perspectief – nogal zorgelijk is dat (oud) leden van de Universiteitsraad zich «vernacheld» voelen en aangeven dat er «niet is geprobeerd een koers te kiezen die meer draagvlak creëert»?

Ik vind het zorgelijk dat deze indruk bestaat en heb bij de RUG het belang van breed draagvlak vanuit de medezeggenschap benadrukt. De RUG heeft mij aangegeven dat haar medezeggenschapsraden zowel op centraal als decentraal niveau continu worden betrokken bij het besluitvormingsproces over Yantai. Alle informatie die beschikbaar is wordt gedeeld met de betrokken faculteitsraden en de universiteitsraad. Daarnaast spreekt het college van bestuur meerdere keren per maand met de universiteitsraad over de plannen.

Vraag 14

Deelt u de mening dat alle relevante documenten (waaronder business case, tijdsplanning en een duidelijk go/no go moment) tijdig overlegd moeten worden aan de Universiteitsraad, om de medezeggenschap bij deze verstrekkende beslissing volwaardig tot zijn recht te laten komen?

Ja, deze opvatting deel ik. Goede informatievoorziening is een randvoorwaarde voor effectieve medezeggenschap.

Vraag 15

Klopt het dat uw ministerie twee keer om een business case heeft gevraagd aan het College van Bestuur? Bestaat er een business plan voor het openen van deze campus? Heeft het ministerie het business plan goedgekeurd?

De RUG werkt momenteel aan een businesscase en is hierover in overleg met medewerkers van mijn ministerie. Ik heb met de RUG afgesproken dat zij alle benodigde informatie over het initiatief met mij delen om een afweging te kunnen maken van de risico’s. Er is nog geen definitieve businesscase en, in tegenstelling tot wat in het artikel is opgenomen, heb ik dus ook geen businesscase goedgekeurd.

Vraag 16

Wanneer komt er een go/no-go moment voor deze campus?

De RUG laat een go/no-go besluit mede afhangen van de waarborgen op de volgende aspecten:
Wanneer dit besluit genomen kan worden, is afhankelijk van de afspraken die de RUG met haar Chinese partners maakt.

Vraag 17

Deelt u deze mening van de Universiteitsraad: «The current discussion is often focused on the minute details of this huge plan which are proving impossible to predict making the whole process very frustrating and negative for everyone involved»?3

Het uitwerken van de plannen voor een branchecampus is uiterst complex vanuit juridisch, financieel en bestuurlijk oogpunt. Dit is helaas onontkoombaar. Ik vind het van belang dat de RUG voor dit initiatief draagvlak heeft van de medezeggenschap, zowel op de hoofdlijnen als waar nodig op de details. Dat vraagt een zorgvuldig proces. Ik heb de RUG gevraagd om hier extra op te letten en de RUG heeft dit toegezegd.

Vraag 18

Hoe oordeelt u over de conclusie van een adviescommissie van de faculteit Economie en Bedrijfskunde, die de opening van de campus in Yantai een «sprong in het diepe» noemt, onder andere omdat een «deugdelijk businessplan ontbreekt»?

Ik laat het graag aan de RUG om in gesprek te gaan met deze adviescommissie over haar conclusies. Wel heb ik de RUG gevraagd om dergelijke signalen zeer serieus te nemen en actief met elkaar in gesprek te blijven in dit proces. De RUG heeft mij aangegeven dat er meerdere informatiebijeenkomsten georganiseerd blijven worden voor betrokken faculteiten, de universiteit en haar medewerkers en studenten.

Vraag 19

Vindt u het aanvaardbaar dat deze campus wordt geopend in een land waar de academische vrijheid en de vrijheid van meningsuiting stelselmatig met voeten worden getreden? Kunt u uw antwoord toelichten?

Onderwijs kan bij uitstek bijdragen aan ontwikkeling en emancipatie van nieuwe generaties. Het verbinden van nationaliteiten binnen een international classroom kan daar sterk aan bijdragen, zoals nu al bij de 7.000 Chinese studenten die in Nederland studeren. Maar ook door in China onderwijs aan te bieden dat de Nederlandse kernwaarden rondom academische vrijheid en vrijheid van meningsuiting belichaamt, kan vooruitgang worden geboekt op dit terrein. Evenals de RUG ben ik van mening dat aan de kwaliteit van het Nederlandse onderwijs, evenals dergelijke kernwaarden, geen enkele concessie mag worden gedaan. Hierover moeten heldere afspraken worden gemaakt tussen de RUG en Chinese partners.

Vraag 20

Hoe oordeelt u over het plan van de University Campus Fryslân, waarbij de RUG een overeenkomst heeft getekend met Provincie Fryslân en gemeente Leeuwarden om in Leeuwarden meerdere opleidingen aan te bieden? Klopt het dat miljoenenverliezen worden geleden als de verwachte studentaantallen uitblijven? Heeft de medezeggenschap instemmingsrecht op dit plan?

Met de provincie Friesland en de gemeente Leeuwarden zijn afspraken gemaakt over de dekking van de ontwikkel- en aanloopkosten. Voor alle opleidingen in Nederland geldt dat als de studentaantallen lager zijn dan verwacht dat er dan tijdig passende maatregelen moeten worden genomen. Er is nog geen overeenkomst getekend. Er zijn schriftelijke afspraken gemaakt, vastgelegd in een overeenkomst, die echter nog moeten worden voorgelegd aan de volksvertegenwoordigingsorganen van de provincie en de gemeente. Het ontwikkelplan van RUG / Campus Fryslân is ter advisering aan de universiteitsraad voorgelegd. Pas nadat dit traject is doorlopen, kan de overeenkomst worden getekend.

Vraag 21

Deelt u de mening dat «de universiteit zich uiteindelijk ook moet gedragen als een bedrijf» onder andere omdat de concurrentie om studenten «moordend» gaat worden? Is een bestuurder met een dergelijke visie wat u betreft een voorbeeld van goed bestuur? Zo nee, wat doet u om dit te veranderen?

Onderwijs is een publieke taak en bestuurders dienen hier recht aan te doen. Ik vind dus niet dat universiteiten zich moeten gedragen als bedrijf. Tegelijkertijd zijn er uiteraard wel veel parallellen tussen onderwijsinstellingen en bedrijven. Het voeren van een professionele bedrijfsvoering, de universiteit als werkgever, inzet op ondernemerschap, verbinding van het onderwijs met het bedrijfsleven zijn van belang voor het goed functioneren van een universiteit. Ook voltrekken de ontwikkelingen in het hoger onderwijs zich op een mondiaal toneel en dienen Nederlandse onderwijsinstellingen hier optimaal op in te spelen. Bestuurders dienen hier een goede balans in te vinden en de medezeggenschap en Raad van Toezicht dienen hierop toe te zien.

Vraag 1

Kent u het bericht «Israeli forces in Occupied Palestinian Territories must end pattern of unlawful killings»?1

Ja.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u de bevinding van Amnesty International dat «Palestinians were deliberately shot dead by Israeli forces when they posed no imminent threat to life, in what appear to have been extrajudicial executions»? Is hier inderdaad mogelijk sprake van buitengerechtelijke executies?

Het kabinet heeft kennisgenomen van het artikel waarin Amnesty aangeeft nog verdere onderzoeken te doen. De voorlopige constatering van Amnesty is zorgelijk en moet serieus genomen worden. Het kabinet veroordeelt de aanvallen op onschuldige burgers en is van mening, net als de EU en VN, dat de Israëlische reactie op de aanslagen proportioneel moet zijn, ook om verdere escalatie te voorkomen. De Israëlische autoriteiten onderzoeken verschillende incidenten.

Vraag 3

Is de toepassing van geweld door de Israëlische veiligheidsdiensten naar uw oordeel proportioneel?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Indien dat niet het geval is, bent u bereid hierover bij de Israëlische autoriteiten te protesteren?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Kunt u bevestigen dat tweehonderd aanvallen door Israël zijn uitgevoerd op medisch personeel in de Palestijnse gebieden?2 Indien neen, welke informatie heeft u hierover?

Er zijn verschillende cijfers in omloop van gevallen waarbij medisch personeel slachtoffer werd van optreden door het Israëlische leger of politie, maar ook door Israëlische kolonisten. Deze zijn bovendien niet eenduidig wat betreft gericht handelen tegen medisch personeel. Berichten over vermeende gerichte handelingen tegen medisch personeel baren het kabinet zorgen.
Op basis van het humanitair oorlogsrecht is het uitgangspunt dat het vaste personeel van civiele ziekenhuizen moet worden ontzien en beschermd. Hieruit volgt dat bij het nemen van legitieme veiligheidsmaatregelen door de bezettende mogendheid medisch personeel niet onnodig mag worden verhinderd zijn taak te vervullen. De situatie geeft aanleiding om deze kritisch te blijven volgen en de zorgen op dit punt in de reguliere contacten met Israël op te brengen.

Vraag 6

Kunt u bevestigen dat het aanvallen van medisch personeel volgens internationale verdragen verboden is en daarom veroordeeld dient te worden? Bent u bereid de Israëlische autoriteiten hierop aan te spreken?

Zie antwoord vraag 5.