Vraag 1

Herinnert u zich het kabinetsbesluit van 9 oktober 2009 om «na rijp beraad» over te gaan tot ontpoldering van de Hertogin Hedwigepolder?

Ja.

Vraag 2

Hoe moet, in juridische zin, uw brief van 17 juni 2011 over het door u beschreven alternatief voor de natuurcompensatie gelezen worden? Is het besluit van 9 oktober 2009 met deze brief komen te vervallen?

Als feitelijke mededeling van de in het kabinet afgesproken aanpak voor natuurherstel in de Westerschelde als een alternatief voor de ontpoldering van de Hedwigepolder. Daarmee is het kabinetsbesluit van 9 oktober 2009 vervallen.

Vraag 3

Op welk «besluit» doelde u toen u op 30 juni jongstleden in de Tweede Kamer zei «We gaan het besluit om elders in Zeeland natuur te creëren met kracht van veel argumenten voor leggen bij de Vlaamse regering»?

Het besluit van het kabinet van 17 juni 2011 over de aanpak van natuurherstel in de Westerschelde.

Vraag 4

Is er sprake van een kabinetsbesluit in de zin van een voorgenomen besluit ingevolge Afdeling 3.4 Uniforme openbare voorbereidingsprocedure? Zo ja, hoe luidt dat besluit dan exact? Zo nee, waarom niet?

Het kabinetsbesluit van 17 juni jl. als zodanig is geen op rechtsgevolg gerichte handeling en daarom geen besluit in de zin van de Algemene wet bestuursrecht. De door het kabinet afgesproken aanpak voor natuurherstel in de Westerschelde vindt zijn uitwerking in diverse bestuursrechtelijke besluiten en procedures.

Vraag 5

Bent u voornemens uw (voorgenomen) besluit spoedig te publiceren in de Staatscourant en de regionale media? Zo nee, waarom niet?

Nee, omdat het juridisch niet is vereist (zie antwoord op vraag 4). Bovendien is de kenbaarheid van het kabinetsbesluit geborgd door de publicatie van mijn brief van 17 juni jl. – waarin ik mededeling doe van het kabinetsbesluit en het besluit van een toelichting heb voorzien – als Kamerstuk.

Vraag 1

Bent u bekend met het feit dat in het project Munnikenland van het programma Ruimte voor de Rivier (Zaltbommel) Staatsbosbeheer een belangrijke rol speelt in het toekomstig beheer van de binnen- en buitendijkse gebieden, die in de Planologische kernbeslissing (PKB) Ruimte voor de Rivier als «natuur» zijn aangemerkt, en dat de gemeenteraad van Zaltbommel op 7 juli 2011 een besluit dient te nemen over het bestemmingsplan, terwijl er nog grote onduidelijkheden zijn over de flexibiliteit die de PKB Ruimte voor de Rivier biedt ten aanzien van de bestemming «Natuur»?

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat een goed onderhoud en beheer van de uiterwaarden en buitendijkse polder essentieel is voor de waterveiligheid, gezien het negatieve effect van opslag in de uiterwaarden voor het waterbergend vermogen? Begrijpt u de zorgen die er leven in de gemeenteraad van Zaltbommel ten aanzien van de mate waarin Staatsbosbeheer haar afspraken in dit gebied ten aanzien van een goed beheer van de natuurgebieden kan nakomen, gezien de bezuinigingen en de discussie over de positie van Staatbosbeheer?

Ja, een goed beheer is essentieel voor de waterveiligheid. Vanwege dit belang is het beheer al tijdens het planproces meegenomen in de vaststelling van het ontwerp voor de maatregel (SNIP3-beslissing) door de minister van Verkeer en Waterstaat op 21 juni 2010.
Ik heb kennis genomen van de zorgen van de gemeenteraad. Bij de projectbeslissing is vastgelegd wanneer er moet worden ingegrepen in de vegetatie omwille van waterveiligheid. Bij het bestemmingsplan is een plan «Beheer en onderhoud» gevoegd. Hierin wordt aangegeven hoe de inrichting van het Munnikenland duurzaam in stand gehouden kan worden, zodat ook in de toekomst aan de hydraulische taakstelling wordt voldaan. Overigens zorgt Rijkswaterstaat ervoor dat het beheer, onafhankelijk van wie het gaat uitvoeren, zodanig wordt uitgevoerd dat de waterveiligheid blijft behouden.

Vraag 3

Kunt u aangeven of het wijzigen van de bestemming «Natuur» in een dubbelbestemming met agrarisch beheer/medegebruik mogelijk is binnen de PKB Ruimte voor de Rivier, met het oog op de beweging dat er binnen het project Munnikenland niet gekozen kan worden voor een minder onderhoudsintensieve variant van «Natuur» in de vorm van agrarisch natuurbeheer of natuurlijke landbouw, omdat in de PKB onderdelen van project zijn aangewezen als «Natuur»?

Binnen de bestemming «natuur» is agrarisch medegebruik mogelijk; een dubbelbestemming is daarvoor niet nodig. De gemeenteraad is op 25 augustus jl. akkoord gegaan met het ontwerp bestemmingsplan, met daarbij de opdracht aan het college om binnen de natuurbestemming een volwaardige invulling van agrarisch natuurbeheer mogelijk te maken. De mogelijkheden hiertoe zullen worden onderzocht, waarbij de wethouder ook heeft aangegeven dat er hierdoor geen vertraging mag optreden in het tijdig realiseren van het veiligheidsniveau.
De projectorganisatie verkent de mogelijkheden voor agrarisch natuurbeheer overigens al langer.

Vraag 4

Bent u bereid nog voor 7 juli 2011 contact op te nemen met de wethouder en de uitvoeringsorganisatie van het project Munnikenland en met hen te verkennen welke flexibiliteit er is ten aanzien van de bestemming en de uitvoering van dit project binnen de PKB Ruimte voor de Rivier en het goedgekeurde inrichtingsplan, om zo tot een breed gedragen aanpak te komen voor dit project tussen Rijk en regio?

De Programmadirectie Ruimte voor de Rivier heeft contact onderhouden met de wethouder en de uitvoeringsorganisatie, met de insteek om te kijken welke mogelijkheden er zijn voor agrarisch natuurbeheer, zonder dat dit de waterveiligheidsdoelstelling raakt. Het besluit van de raad sluit hierbij aan.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Windpark slecht voor stabiliteit dijken»?1

Ja.

Vraag 2

Klopt de berichtgeving dat de stabiliteit van de dijken, als gevolg van de plaatsing van de windmolens, in gevaar komt?

De berichtgeving is gebaseerd op een deskundigenverslag van de adviseur van de Raad van State (StAB). Dit deskundigenverslag is een onderdeel van de gerechtelijke procedure zoals die thans bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State aanhangig is. Zoals ik tijdens het Algemeen Overleg van 30 maart 2011 (Tweede Kamer, vergaderjaar 2010–2011, 31 239, nr. 112 ) heb aangegeven, kan ik daarom op dit moment verder geen inhoudelijke uitspraken doen omdat deze zaak onder de rechter is. Het is nu aan de rechter om te spreken.
Wel wil ik benadrukken dat bij de vaststelling van het inpassingplan «Windenergie langs de dijken van de Noordoostpolder» de effecten op de drie dijken van de Noordoostpolder nadrukkelijk zijn beoordeeld. Het waterschap Zuiderzeeland, de verantwoordelijke voor het beheer en onderhoud van de dijken van de Noordoostpolder, is intensief betrokken geweest bij deze beoordeling. Er vinden geen bouwactiviteiten plaats in de kernzone of de binnenbeschermingszones van de dijk. Er zijn diverse onderzoeken uitgevoerd naar het mogelijk effect van het windpark op de stabiliteit van de drie dijken.
Tevens wordt in soortgelijke berichtgeving over stabiliteit van de dijken een deskundige van de TU-Delft aangehaald. In deze berichtgeving wordt aangegeven dat deze deskundige zou pleiten voor preventieve dijkversterking. Deze deskundige heeft zich naar aanleiding van deze berichtgeving gemeld bij mijn ministerie met de mededeling dat hij zich niet herkent in de weergave van zijn pleidooi.

Vraag 3

Indien dit het geval is, welke maatregelen gaat u nemen om de instabiliteit tegen te gaan? Kunt u op dit moment de kosten ramen voor de benodigde aanpassingen? Wie zal voor deze kosten verantwoordelijk zijn?

Het is nu eerst aan de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State om een oordeel te geven over de rechtmatigheid van het inpassingsplan en de diverse uitvoeringsbesluiten. Daarbij zal ook het mogelijke effect van het windpark op de stabiliteit van de dijken in de Noordoostpolder betrokken worden. Ik wil daarop niet vooruitlopen.

Vraag 4

Hoe gaat u om met de onrust die is ontstaan in de Noordoostpolder naar aanleiding van dit bericht?

Ik wil benadrukken dat er geen bouwactiviteiten zullen plaatsvinden en geen windmolens in gebruik worden genomen, voordat de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State uitspraak heeft gedaan.
Naar verwachting zal de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State mede op basis van de diverse onderzoeken aangeven of het inpassingsplan uitgevoerd mag worden. Daarbij zal naar verwachting ook een rol spelen of de diverse onderzoeken deugdelijk zijn en ten grondslag mogen worden gelegd aan het inpassingsplan. Ik verwacht dat met die helderheid de onrust wordt weggenomen.

Vraag 1

Bent u bekend met de uitzending van «1Vandaag»?1

Ja, daarmee ben ik bekend.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het van de zotte is dat na de dijkdoorbraak van Wilnis in 2003 geen grote investeringen zijn gedaan om de vele zwakke veendijken goed te onderhouden? Zo nee, waarom niet?

Ons land telt circa 14 000 km aan regionale keringen, waarvan volgens de waterschappen ongeveer 1000 km is aan te duiden als echte veendijken. Daarvan is op dit moment bijna 300 km verbeterd en staat ongeveer 300 km onder een verscherpt toezicht, vanwege de aanhoudende droogte.
In opdracht van de waterschappen is een handreiking voor droogtegevoelige kaden opgesteld, met als doel om goed voorbereid te zijn en om de juiste maatregelen, zoals monitoring, te kunnen treffen, zodra zich een periode van droogte aandient.

Vraag 3

Bent u van mening dat, vraag 2 in het achterhoofd houdend en het feit dat vandaag de dag nog onderzoek wordt gedaan naar het beheer van veendijken, kan worden opgemaakt dat het toetsen van de dijken om de zes jaar geen overbodige luxe is en daarom niet moet worden gewijzigd naar eens in de twaalf jaar toetsen? Zo nee, waarom niet?

De wijziging in de toetsfrequentie van zes naar twaalf jaar is van toepassing op de primaire waterkeringen. Voor het toetsen van de regionale waterkeringen geldt al een termijn van 12 jaar, die gebaseerd is op de provinciale Verordening waterkering. In deze verordening is ook opgenomen dat de waterschappen jaarlijks een voortgangsrapportage opstellen en deze aan Gedeputeerde Staten aanbieden, met daarin de voortgang van de verbeterwerken en een verslag van de reguliere inspecties van de regionale waterkeringen.
Overigens heeft de verandering in de toetsfrequentie voor primaire waterkeringen geen consequenties voor de verantwoordelijkheid van de waterbeheerder om doorlopend de veiligheid van de waterkeringen te bewaken. De waterveiligheid komt hiermee dus niet in het geding.

Vraag 4

Deelt u de mening dat er zo snel mogelijk grote investeringen moeten worden gedaan in het onderhoud van de vele kwetsbare veendijken om rampen te voorkomen die veel slachtoffers kunnen veroorzaken en een enorme economische schade? Zo nee, waarom niet?

De betrokken partijen bij regionale waterkeringen, provincies en waterschappen, hebben een traject van inspectie, toetsen, verbeteren en verantwoorden opgesteld en dit vervolgens in uitvoering genomen. Hieruit vloeit voort dat eventueel benodigd extra onderhoud of verbetermaatregelen ook plaatsvinden.
Overigens zijn het vooral de primaire waterkeringen, die beschermen tegen buitenwater, waarbij een eventueel falen kan leiden tot slachtoffers en grote materiële schade. Veendijken zijn met name regionale waterkeringen, die vooral (lokale) wateroverlast dienen te voorkomen.

Vraag 1

Bent u ervan op de hoogte dat in de gemeente Heerde een zogenaamde hoogwatergeul aangelegd gaat worden?

Ja.

Vraag 2

Kent u de gemaakte afspraken over het moment en de wijze waarop deze hoogwatergeul gaat volstromen?

Mijn ambtsvoorganger heeft op 26 mei 2010 ingestemd met het voorkeursalternatief voor de hoogwatergeul, met een instroomfrequentie van «gemiddeld eens in een mensenleven». Het voorkeursontwerp wordt op dit moment door de initiatiefnemer van de planstudie, de provincie Gelderland, verder uitgewerkt. De keuze voor een overstromingsfrequentie van «gemiddeld eens in een mensenleven» staat niet ter discussie en zal niet worden aangepast.
Over de wijze waarop de geul gaat volstromen en de inlaat wordt bediend, zijn nog geen afspraken gemaakt. De bediening van de inlaat is afhankelijk van het definitieve ontwerp van de inlaatconstructie. Bij de door mij te nemen projectbeslissing worden op hoofdlijnen afspraken gemaakt over de manier van bedienen van de inlaat. Hierna wordt nog een bedieningsprotocol opgesteld, met afspraken over het beheer en de bediening van de inlaat.

Vraag 3

Bent u voornemens de gemaakte afspraken over het moment en de wijze van het vollopen van deze hoogwatergeul te veranderen? Zo ja, waarom?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Kent u de brief van Rijkswaterstaat waarin wordt aangegeven dat de afspraken over het open zetten van de kleppen van deze hoogwatergeul worden gewijzigd?

In de brief van Rijkswaterstaat (Programmadirectie Ruimte voor de Rivier) wordt erop gewezen, dat bij het automatisch neerlaten van de kleppen bij een waterstand op de IJssel van NAP+5,65m zeer grote stroomsnelheden kunnen ontstaan. Dit kan resulteren in schade aan de inlaatconstructie en aan de landbouwgronden achter de inlaat. Door constructieve maatregelen en/of het zodanig bedienen dat een meer geleidelijke instroom wordt bewerkstelligd, kan de schade mogelijk worden beperkt.

Vraag 5

Vindt u het schrijven van deze brief gepast, gezien de eerdere grote weerstand tegen deze hoogwatergeul?

De brief geeft de bevindingen weer aan de initiatiefnemer van de planstudie van de resultaten van een voortoets door de Programmadirectie ten behoeve van de door mij nog te nemen projectbeslissing over de hoogwatergeul. Zo’n voortoets wordt bij elke maatregel binnen het programma Ruimte voor de Rivier gedaan.

Vraag 6

Hoe verklaart u deze gang van zaken vanuit het belang dat de overheid bij de uitvoering van haar projecten uiterst transparant en betrouwbaar moet zijn voor haar burgers?

De gang van zaken past binnen het besluitvormingsproces die binnen het programma Ruimte voor de Rivier is afgesproken. Provincie Gelderland werkt als initiatiefnemer voor de planstudie voor de maatregel een ontwerp uit. De Programmadirectie toetst het ontwerp op de scope, tijd en geld. Door in een voortoets in een vroegtijdig stadium zaken te constateren, die een positieve projectbeslissing in de weg kunnen staan, kan de initiatiefnemer haar definitieve ontwerp en SNIP3-advies nog optimaliseren.

Vraag 1

Bent u op de hoogte van het feit dat aan de zuidkust van Tholen ter hoogte van Strijenham de afgelopen maand op verzoek van Rijkswaterstaat Zeeland met een zogeheten «golfoverslagsimulator» onderzoek1 is gedaan naar de sterkte van de zeedijk?

Vraag 2

Kunt u de conclusies en resultaten van het onderzoek vrijgeven? Zo nee, waarom niet?

Vraag 3

Kloppen de berichten dat bij deze proeven in de buitenkant van het grastalud van de dijk al na korte tijd gaten zijn gevallen, die onthulden dat er vrijwel geen afdekkende kleilaag op de dijk aanwezig is en dat het dijklichaam vol puin zit? Zo ja, voldoet deze constructie aan de voorschriften van het bestek en indien dat niet het geval is: gaat de schade verhaald worden op de partij die de dijk heeft aangelegd?

Vraag 4

Onderschrijft u dat een van de lessen van de waternoodramp van 1953 is, dat op een zeedijk een afdeklaag van minstens een halve meter goede klei moet liggen, zodat zich daarop een dichte grasmat kan wortelen, die bestand is tegen een langdurige aanslag van de golven?

Vraag 5

Wat gaat u ondernemen om ervoor te zorgen dat niet alleen de onderhavige dijken maar ook de dijken die thans worden aangepakt door het Projectbureau Zeeweringen zo snel mogelijk (weer) voldoen aan de normen voor een veilige kustwering? NB: Deze vragen worden tevens gesteld door het lid Slager (lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Atsma zet in op minder keuringen van dijken»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het niet verstandig is om dijkkeuringen niet meer om de zes jaar, maar om de twaalf jaar, te houden, in een land dat al eeuwen vecht tegen het water en waarvan bijna een kwart onder de zeespiegel ligt? Zo nee, waarom niet?

In mijn brief aan uw Kamer van 22 april 2011 betreffende het Bestuursakkoord Water kunt u lezen dat de taskforce HWBP van mening is dat de periode tussen twee toetsrondes kan worden verlengd naar 12 jaar en dat ik deze aanbeveling overneem. Rijk en waterschappen zullen deze richting gezamenlijk verder uitwerken.
Een toetsfrequentie van twaalf jaar sluit beter aan op de uitvoeringspraktijk van de benodigde verbeterwerken, gezien de gemiddelde duur van deze verbeterprogramma’s. Het toetsen, ontwerpen en verbeteren van waterkeringen kan daardoor gelijkmatiger in de tijd uitgevoerd worden. Dit bevordert tevens de bestaande behoefte om meer rust in het systeem te creëren. Met het verlagen van de toetsfrequentie van zes naar twaalf jaar beoogt het Kabinet aan deze wensen tegemoet te komen.
De verandering in het toetsproces heeft geen consequenties voor de verantwoordelijkheid van de waterbeheerder om doorlopend de veiligheid van de waterkeringen te bewaken. De waterveiligheid komt hiermee dus niet in het geding.

Vraag 3

Kunt u aangeven hoeveel geld u denkt te besparen met deze maatregel? Denkt u dat deze besparing opweegt tegen het mogelijk overstromen en/of inzakken van dijken met alle gevolgen van dien voor mens, dier en economie? Zo nee, waarom niet?

De maatregel om de toetsfrequentie terug te brengen naar eens in de twaalf jaar heeft als primair doel dat het toetsproces en de daarop volgende verbeterwerken gelijkmatiger in de tijd uitgevoerd worden. Dit leidt tot een efficiëntere inzet van capaciteit en kennis bij alle bij het toetsproces betrokken partijen. Overigens is het de bedoeling dat er eveneens elke 6 jaar een overzichtsrapportage komt, zodat de vinger aan de pols kan worden gehouden.
Zie ook het antwoord op vraag 2.

Vraag 4

Welke gegevens over zeespiegelstijging en neerslagverwachtingen heeft u gebruikt om tot deze stap te komen, in het oog houdende dat het door u altijd verdedigde KNMI en IPCC2 waarschuwen voor vloedgolven die ons land zullen verzwelgen?

Deze gegevens hebben geen rol gespeeld bij de afweging om de toetsfrequentie aan te passen.

Vraag 5

Deelt u de mening dat vermindering van het aantal dijkkeuringen geen doorgang moet vinden en dat deze gewoon elke zes jaar plaats blijven vinden? Zo nee, waarom niet?

Zie de antwoorden op de vragen 2 en 3.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Opnieuw gesteggel over Hedwigepolder»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de door voormalig-minister Nijpels gecreëerde hetze rondom de Hedwigepolder niet zal bijdragen aan het op een rustige wijze zoeken naar alternatieven die de ontpoldering kunnen afwenden? Zo nee, waarom niet?

De opvatting van voormalig-minister Nijpels heeft de voorbereiding van het kabinetsbesluit niet verstoord. Ik verwijs naar mijn brief van 17 juni jl.

Vraag 3

Deelt u de mening dat de waarschuwing van voormalig-minister Nijpels aan Deltares, waarin hij oproept om geen alternatief aan te dragen voor het onder water zetten van de Hedwigepolder in Zeeuws-Vlaanderen, een actie is om zijn eigen beschadigde imago te redden en dat de politiek deze mening dient te prullemanderen? Zo nee, waarom niet?

Een zorgvuldige voorbereiding van de besluitvorming staat bij mij voorop. Ik ga niet in op een beoordeling van uitspraken van voormalige bewindspersonen.

Vraag 4

Kunt u garanderen dat u tot het uiterste zal gaan om alternatieven te vinden om de Hedwigepolder, geheel conform het regeerakkoord, niet onder water te zetten? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Kunt u net als uw voorganger garanderen dat er 117 mln. beschikbaar is voor de aanleg van de kunstwerken in de tweede fase van de realisatie van de bypass bij Kampen, de jaren 2021–2023?

De € 117 mln wordt toegezegd in de brief van 5 oktober 2009 en is opgenomen in de bestuursovereenkomst van januari 2010. Er is voor mij nog geen reden om van deze lijn af te wijken.

Vraag 2

Welk bedrag is er gemoeid met het bouwen van de oeververbinding in de N307 ter hoogte van de Roggebot, die onderdeel uitmaakt van de tweede fase van de realisatie van de bypass (2021–2023)?

De kostenraming bedraagt op dit moment € 19,9 miljoen (inclusief btw en exclusief plankosten en risicoreservering voor gehele uitvoering fase 2).

Vraag 3

Bent u ervan op de hoogte dat Rijkswaterstaat tijdens de Hoorzitting Waterveiligheid in Kampen (30 september 2010) heeft gesteld dat de aanleg van de bypass om waterstaatkundige redenen geen haast heeft en zelfs nog wel 30 jaar zou kunnen wachten? Zo ja, deelt u deze opvatting en ziet u in deze opmerking aanleiding de bypass uit te stellen?

Ja, ik ben op de hoogte van een dergelijke uitspraak. Het klopt dat de bypass voor de waterveiligheid op dit moment nog niet strikt noodzakelijk is. Bij de toekomstige hogere rivierafvoeren echter wel.
Reeds eerder is de Kamer geïnformeerd dat het aanleggen van de bypass op dit moment synergievoordelen biedt en dat integrale gebiedsontwikkeling bij Kampen hierdoor mogelijk wordt.
Ik wacht het plan van de provincie af en zal rond de zomer een beslissing nemen over de bypass.

Vraag 4

Is het waar dat het Rijk met het Waterschap Groot Salland een realisatieovereenkomst zal sluiten om de bypass aan te leggen? Zo ja, welke rol ziet u dan weggelegd voor de provincie Overijssel?

Voordat sprake is van het tekenen van een realisatieovereenkomst moet er eerst een beslissing zijn genomen over het aandeel van het Rijk in het plan van IJsseldelta-Zuid. De rol van de provincie is en blijft die van initiatiefnemer van de gebiedsontwikkeling. De overige partners zijn waterschap, gemeenten en rijk.

Vraag 1

Bent u bekend met de uitspraken van Fries gedeputeerde Jorritsma, in de Leeuwarder Courant van 1 maart 2011, waarin hij aangeeft dat de provincie de regie zou moeten krijgen bij de aanpak van de Afsluitdijk?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat u, in reactie daarop, heeft gezegd dat het Rijk primair verantwoordelijk is voor de veiligheidsmaatregelen op de Afsluitdijk? Zo ja, hoe ziet u de rol van de provincies bij de aanpak van de Afsluitdijk dan wel?

Ja. De rollen van de verschillende overheden verschillen per fase en per onderdeel. De huidige verkenning mondt uit in een rijksstructuurvisie, waarin de voorkeursbeslissing is opgenomen. De totstandkoming van deze voorkeursbeslissing vindt, conform de adviezen van de Commissie Elverding/Sneller en Beter, plaats in nauwe samenspraak met de decentrale overheden en belanghebbende partijen. Het kabinet stelt de structuurvisie vast en legt die voor aan de Staten-Generaal. De structuurvisie bevat een keuze voor de veiligheidsoplossing en geeft de uitgangspunten voor de ontwikkelingen voor ambities op het terrein van innovatie en duurzaamheid, recreatie en toerisme, mobiliteit, natuur en landschap. Afspraken hierover zullen worden vastgelegd in een bestuursovereenkomst. Bij de realisatie, die volgt op de vaststelling van de structuurvisie, heeft het Rijk in elk geval de verantwoordelijkheid voor de maatregelen voor veiligheid. De verantwoordelijkheid voor de realisatie van de maatregelen op de andere terreinen ligt in principe bij de decentrale overheden, maatschappelijke partijen en bedrijven onder regie van de provincies. De nog op te stellen bestuursovereenkomst preciseert deze taakverdeling in de uitvoering.

Vraag 3

Op welke wijze zult u, bij het opstellen van de structuurvisie Afsluitdijk, invulling geven aan de motie-Jacobi c.s., waarin de Kamer de regering verzoekt de structuurvisie als een masterplan te beschouwen, dat gefaseerd en in samenwerking met lokale overheden en bedrijfsleven kan worden ingevuld, om zo, ondanks het financiële tekort, de integratie van de plannen te bewaren?2

Ik zie de vast te stellen structuurvisie en bestuursovereenkomst, met de gewenste ontwikkeling respectievelijk de wijze van realisatie, tezamen als het masterplan voor de Toekomst van de Afsluitdijk. Hierin krijgen de keuzes voor de veiligheid en de integrale ontwikkeling in het gebied, met oog voor duurzame energie, natuurontwikkeling, zilte teelt en recreatie gefaseerd en in samenwerking met decentrale overheden en het bedrijfsleven vorm.

Vraag 4

Op welke wijze zijn de provincies Friesland en Noord-Holland betrokken bij de keuzes die ter voorbereiding op de structuurvisie gemaakt worden?

De provincies Fryslân en Noord-Holland nemen deel aan het bestuurlijk overleg Afsluitdijk waar afstemming plaatsvindt over de keuzes die ter voorbereiding op de structuurvisie worden gemaakt en over de gezamenlijk op te stellen bestuursovereenkomst. Daarnaast stellen de provincies kennis en expertise beschikbaar en actieve medewerking aan de ambtelijke voorbereiding van de besluitvorming als onderdeel van de projectorganisatie, met name waar het gaat om het vormgeven van de ambities, op het gebied van duurzame energie, natuurontwikkeling, zilte teelt, naviduct en recreatie.

Vraag 5

Op welke wijze zijn de aanliggende gemeenten (Sudwest-Fryslan, Harlingen, Wieringen, Den Helder) betrokken bij de keuzes die ter voorbereiding op de structuurvisie gemaakt worden?

Via de vertegenwoordiging in het bestuurlijk overleg Afsluitdijk en in de daaraan voorafgaande ambtelijke voorbereiding zijn ook de aanliggende gemeenten Sud-West Fryslan en Wieringen actief betrokken bij de keuzes die ter voorbereiding op de structuurvisie worden gemaakt.

Vraag 6

Op welke wijze zijn de consortia die de vier integrale visies hebben opgesteld betrokken, bij de keuzes die ter voorbereiding op de structuurvisie gemaakt worden?

De consortia worden van de voortgang van de verkenning door de projectorganisatie op de hoogte gehouden. Ook zijn concepten van onderzoeken/reviews met betrekking tot de beoordeling van (onderdelen van) de marktvisies voor reactie voorgelegd aan de consortia. De marktvisies en de onderzoeken/reviews vormen tezamen de onderbouwing van de keuzes die in de structuurvisie zullen worden gemaakt.

Vraag 7

Hoe ziet de planning van het verdere project eruit?

Mijn voornemen is om in overleg met de regio aanstaande zomer tot een voorkeursbeslissing te komen die wordt vastgelegd in de ontwerp-structuurvisie Toekomst Afsluitdijk en die is onderbouwd met onder meer een Plan-MER. Vervolgens krijgt een ieder de gelegenheid zienswijzen in te dienen op dit ontwerp en op het Plan-Mer. De Commissie voor de milieueffectrapportage wordt gevraagd te adviseren over het Plan-MER en de regionale partners krijgen de gelegenheid voor bespreking en waar nodig besluitvorming over hun inbreng. Vaststelling van de structuurvisie is voorzien in december 2011, waarna de structuurvisie aan de Staten-Generaal zal worden toegezonden.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het artikel1 waarin melding wordt gemaakt van verondieping van het zogenoemde Slijkgat (Goereese Gat), de belangrijkste vaarweg richting Haringvliet en de toegangspoort tot de haven van Stellendam?

Ik heb kennisgenomen van het desbetreffende artikel.

Vraag 2

Bent u bekend met het feit dat de haven van Stellendam als gevolg van verondieping van het zogenoemde Slijkgat nu al wekenlang moeilijk bereikbaar is? Dat uit peilingen van 17 februari 2011, uitgevoerd door het Havenbedrijf Rotterdam, is gebleken dat er nog immer sprake is van een gevaarlijke situatie, omdat de gepeilde diepte slechts 4,50 m bedraagt over een breedte van 20 meter daar waar 5,50 meter over een breedte van 100 meter vereist is? Dat deze situatie, gelet op de huidige baggerinzet, nog weken, zo niet maanden, voort kan duren? Dat deze slechte bereikbaarheid de lokale economie treft in al haar facetten, bijvoorbeeld doordat vissersschepen uitwijken naar andere havens en door een verminderende omzet van de visafslag?

De situatie ter plekke is mij bekend. Het feit dat lokale schepen met een diepgang van 4,50 m of meer gedwongen zijn uit te wijken is mij eveneens bekend.
Ik wil hierbij ingaan op de afspraken die hierover zijn gemaakt. Tijdens de parlementaire behandeling van de Deltaschadewet in 1970 heeft de toenmalige Minister van Verkeer en Waterstaat de toezegging gedaan het Slijkgat gedurende zeven jaar te onderhouden op een diepte van NAP – 4,00 meter op kosten van het Rijk. Deze toezegging hield verband met de afsluiting van het Haringvliet en het daarmee gepaard gaande verzandingsproces. Deze toezegging is bij een schrijven van 3 juli 1980 door de Minister van Verkeer en Waterstaat bevestigd in die zin, dat het Rijk in de toekomst een vaargeul zal blijven onderhouden op een diepte van NAP – 4 meter «zolang de gemeentelijke en visserijbelangen de kosten van het onderhoud van een vaargeul rechtvaardigen». De Minister van Verkeer en Waterstaat heeft indertijd al wel gewaarschuwd dat de garantie niet verandert door een eventuele toename van de diepgang van schepen in de toekomst. Deze situatie is nu wel gecreëerd door de sector. Hiervoor zijn afspraken gemaakt met het Havenbedrijf Rotterdam. Deze zijn vastgelegd in het Alders-Akkoord. In mijn antwoord op uw vraag 3 ga ik daar op in.

Vraag 3

Bent u bereid toe te zien op een adequate naleving van het Alders-Akkoord uit 2002, en de verantwoordelijke partijen, in casu Havenbedrijf Rotterdam en Rijkswaterstaat, aan te spreken op het tijdig nakomen van de afspraken teneinde verdere schade aan de vissersvloot en aan de aan de visserij gerelateerde bedrijven, waaronder de visafslag, in Stellendam te voorkomen?

Het «Alders akkoord» van 29 november 2001 is een overeenkomst tussen een aantal partijen waaronder de provincie Zuid-Holland, gemeente Rotterdam, gemeente Goedereede en diverse andere regionale overheden. Het Ministerie van Infrastructuur en Milieu of het onderdeel Rijkswaterstaat is geen partij bij dit akkoord.
Van belang is dat de gemeente Rotterdam in het akkoord aan de gemeente Goedereede de garantie heeft gegeven dat de diepte van het Slijkgat over een lengte van 1800 meter op NAP – 5,50 meter zal worden gehouden. De daarmee gemoeide kosten zijn voor rekening van de gemeente Rotterdam. Deze verplichting rust nu op het Havenbedrijf Rotterdam N.V.
Rijkswaterstaat garandeert, zoals hierboven is aangegeven, alleen een diepte tot NAP – 4,00 meter. Over de toegankelijkheid van de haven bij Stellendam is Rijkswaterstaat met het Havenbedrijf Rotterdam wel met regelmaat in overleg. Verder levert Rijkswaterstaat de noodzakelijke loding gegevens.

Vraag 4

Welke mogelijkheden ziet u om bij dreigende verondieping van het Slijkgat tot onder de overeengekomen 5,50 meter, nadere afspraken te maken met betrokken partijen over capaciteit en inzetbaarheid van het baggermaterieel om in voorkomend geval sneller en adequater gezamenlijk actie te ondernemen om situaties zoals die zich nu voordoen in de toekomst te voorkomen?

Rijkswaterstaat heeft de lodingen van de vaargeul en het omliggend gebied opgevoerd in frequentie en stelt het Havenbedrijf Rotterdam N.V. op de hoogte van de constateringen. Het Havenbedrijf Rotterdam N.V. is verantwoordelijk voor het uitvoeren van de werkzaamheden en het te bereiken resultaat, te weten het garanderen van een diepte van NAP – 5,50 meter. Dat commitment van het Havenbedrijf Rotterdam wordt in de praktijk ook uitgevoerd want de vaargeul wordt inmiddels uitgebaggerd. Het noodzakelijke profiel is binnen enkele weken weer terug. De vaargeul is mogelijk al weer eerder bevaarbaar. De voortgang van de werkzaamheden is wel afhankelijk van de weersomstandigheden.

Vraag 5

Bent u bereid een onderzoek in te stellen naar de mogelijke oorzaken van de nu kennelijk sneller en vaker voorkomende verondieping van het Slijkgat, waarbij onder andere onderzocht wordt of de aanleg van de Tweede Maasvlakte hierop van invloed is?

In uw vraag wordt al voorzien. RWS voert lodingen uit die inzicht geven in de bodemontwikkeling en voor het instandhouden van een diepte tot NAP – 4,00 meter. Daarnaast is in het kader van de aanleg van Maasvlakte 2 op grond van de vergunning voor de Wet beheer rijkswaterstaatswerken en de Concessie op grond van de Wet van 14 juli 1904, (Stb. 147) aan het Havenbedrijf Rotterdam N.V. een verplichting tot monitoring opgelegd.
Deze monitoring stoelt op de te verwachten effecten die in de MER als significant zijn geïdentificeerd. Voor de MER is grondig en uitgebreid onderzoek uitgevoerd naar mogelijke effecten van Maasvlakte 2 op de kustmorfologie in de omgeving. Uit de MER blijkt dat Maasvlakte 2 geen significante invloed heeft op verondiepingen in het Slijkgat. De vierwekelijkse monitoring tot op heden bevestigt deze uitgangspunten.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Inwoners West-Brabant betalen kosten reinigen brand Chemie-Pack»?1 Kloppen de beschreven feiten?

Op beide vragen luidt het antwoord ja.

Vraag 2

Onderschrijft u de stelling dat door snel en adequaat handelen van het waterschap veel schade aan bodem en grond- en oppervlaktewater in de omgeving van Moerdijk en aan het riool is voorkomen?

Op dit moment worden verschillende onderzoeken naar de brand bij Chemie-Pack te Moerdijk uitgevoerd. Voordat ik oordeel over het optreden, wacht ik de uitkomsten van deze onderzoeken af.

Vraag 3

Onderschrijft u de stelling dat dit snelle en adequate handelen onvermijdelijk was en dat wachten op duidelijkheid over eventuele financiële vergoedingen ernstige gevolgen voor natuur, milieu en volksgezondheid had opgeleverd?

Zie de beantwoording bij de vorige vraag.

Vraag 4

Acht u het eerlijk dat het waterschap zelf voor de financiële consequenties van dit snelle en adequate handelen moet opdraaien?

Waterschappen zijn binnen hun beheergebied belast met onder meer de zorg voor de kwaliteit van oppervlaktewater- en grondwater. Zij kunnen de kosten daarvan omslaan over de belastingplichtigen in dat gebied. Dus in algemene zin en in beginsel past het binnen het stelsel dat het waterschap voor de financiële consequenties opdraait. Daarbij geldt dat het waterschap een verhaalsmogelijkheid heeft (en zelfs een verhaalsplicht op grond van artikel 17.16 Wet milieubeheer voor zover het milieuschade in de zin van artikel 17.6 Wet milieubeheer betreft) op de veroorzaker van de schade. Dit moet de inzet zijn. Als dat niet lukt, is er reden voor nader overleg.

Vraag 5

Deelt u de mening dat het een staaltje «stank voor dank» zou zijn als het waterschap voor zijn goede gedrag de rekening gepresenteerd krijgt, indien zou blijken dat Chemie-Pack de financiële schade niet (volledig) kan compenseren waardoor de ingezetenen met een verhoging van de waterschapslasten met 40% worden geconfronteerd? Zo nee, hoe gaat u er dan voor zorgen dat die financiële compensatie anderszins plaats vindt?

Allereerst zal moeten worden vastgesteld wat de daadwerkelijke kosten voor het Waterschap Brabantse Delta zijn. Daarna moet worden bezien of door verhaal en eventueel bestaande regelingen deze kosten kunnen worden gedekt. Voor het restantschadebedrag geldt dan dat indien dit leidt tot een (eenmalige) extreme verhoging van de waterschapslasten in het waterschap Brabantse Delta, dit aanleiding kan zijn om te kijken welke mogelijkheden er zijn voor financiële compensatie. Ik zal hierover dan met de ministers van Veiligheid en Justitie en Financiën in overleg treden.

Vraag 1

Kent u het bericht «Terschelling wil eind aan afslag land»?1

Ja.

Vraag 2

Is de zeewering op Terschelling getoetst in de derde toetsronde van de primaire waterkeringen? Zo ja, wat was de uitkomst hiervan?

De primaire waterkering langs de Noordzee is getoetst en is veilig bevonden. De primaire waterkering ligt niet direct aan zee, maar in het binnenduin. De zeewerende duinen waarover de Leeuwarder courant schrijft liggen zeewaarts van de primaire kering en maken geen deel uit van de primaire waterkering. Er is sprake van een dubbele duinenrij.

Vraag 3

Wie is verantwoordelijk voor de waterveiligheid op Terschelling?

Aan de wadzijde (Waddenzeedijk) is Wetterskip Frysân er voor verantwoordelijk dat de primaire waterkering aan de veiligheidsnormen voldoet. Voor de zandige kering (Noordzeezijde) is Rijkswaterstaat verantwoordelijk.

Vraag 4

Wat is uw mening over de uitspraak dat er een wildgroei bestaat aan bestuurlijke organisaties die zich bemoeien met de Waddeneilanden?

De minister van Infrastructuur en Milieu is in haar brief van 19 november 2010 (kamerstuk 29 684, nr. 88) ingegaan op de bestuurlijke organisatie in het waddengebied.
Zij schrijft dat de conclusie, dat de «bestuurlijke spaghetti»verminderd moet worden, breed wordt gedeeld. De minister ziet in het onderzoek van Bureau Berenschot, dat zij met haar brief aan de Kamer zendt, voldoende aangrijpingspunten om verder te komen op de weg naar een vereenvoudiging van de bestuurlijke organisatie.
De minister heeft uw Kamer toegezegd in april met voorstellen te komen voor een vereenvoudiging en decentralisatie van het waddenbeleid en de financiering daarvan.

Vraag 5

Kunt u de bewoners van Terschelling die vrezen voor hun veiligheid, verzekeren dat hun veiligheid ook met dynamisch kustbeheer gewaarborgd is?

Ja, de primaire waterkering langs de Noordzeekust is getoetst en akkoord bevonden. Deze waterkering moet zodanig worden beheerd en onderhouden dat deze te allen tijde de vereiste veiligheid biedt. De primaire waterkering op Terschelling ligt in de binnenduinen landwaarts van de direct langs het strand gelegen duinenrij waar de natuurlijke dynamiek het sterkst is. Tussen de primaire waterkering en de duinenrij langs het strand ligt een breed tot zeer breed duingebied. De zandige kust wordt bij dynamisch kustbeheer zodanig beheerd dat natuurlijke processen, al dan niet gestimuleerd, zo veel mogelijk ongestoord kunnen verlopen. Door het handhaven van de basiskustlijn voorkomt Rijkswaterstaat dat de kust erodeert. De veiligheid van het door de primaire waterkeringen beschermde gebied moet ook bij een dynamisch kustbeheer gewaarborgd blijven.
Ik ben me er ter dege van bewust dat het dynamisch kustbeheer bij de bewoners van Terschelling gevoelens van onveiligheid oproept. Daarom zal ik het dynamisch kustbeheer betrekken bij het onderzoek naar ligging van de primaire waterkeringen op Vlieland en Terschelling. Zie hiervoor het antwoord op de volgende vraag.

Vraag 6

Wanneer besluit u over de vaststelling van de ligging van de primaire waterkeringen van Vlieland en Terschelling?

De ligging van de primaire waterkeringen van Vlieland en Terschelling is weergegeven op een bijlage bij de Waterwet.Omdat in de regio andere voorkeuren leven voor de ligging van de primaire waterkeringen van Vlieland en Terschelling heeft de toenmalige minister van Verkeer en Waterstaat de regio voorgesteld om gezamenlijk de mogelijke oplossingsrichtingen voor de ligging van de primaire waterkeringen te verkennen. Bij de eilandbewoners leeft de wens de primaire waterkering naar de zeereep te verleggen om erosie tegen te gaan. Ik wil deze wens serieus bekijken en zal in het onderzoek de optie om de primaire waterkering naar de zeereep te verleggen meenemen.
Het onderzoek zal zich niet beperken tot het voor de primaire kering liggende duingebied maar ook betrekking hebben op de zogenaamde stuifdijk langs de Boschplaat.
De resultaten van dit onderzoek verwacht ik dit najaar. Op basis daarvan zal ik vervolgens een besluit nemen over de uiteindelijke ligging van de primaire kering. Ik verwijs in dit verband ook naar de brief van 12 juli 2010 (Kamerstuk 2625, nr. 169).
In afwachting van de resultaten zal Rijkswaterstaat zich samen met gemeente en Staatsbosbeheer inspannen om overlast van stuifzand te beperken en zal Rijkswaterstaat een periodiek spreekuur inrichten waar bewoners met hun vragen terecht kunnen.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Provincies waarschuwen voor staat van dijken»?1

Ja, dat is mij bekend.

Vraag 2

Hoe kan het dat een land als Nederland, dat omringd wordt door water, wordt «beveiligd» door slecht onderhouden dijken?

Er wordt in Nederland door de waterschappen en Rijkswaterstaat veel tijd en geld besteed aan het onderhouden van waterkeringen. Om te beoordelen of de toestand van de waterkeringen op orde is, wordt volgens de wettelijke systematiek één keer per zes jaar de toestand van de waterkeringen getoetst. Een veelheid aan oorzaken kan aanleiding zijn voor het niet voldoen aan de normen. Dit betreft onder andere: aangepaste toetsrandvoorwaarden, nieuwe toetsinzichten, fysieke veranderingen van de waterkering of het nog niet meenemen van effecten van lopende verbeterprogramma’s.
Bij de toetsing spelen ook de provincies, als toezichthouder op de waterschappen, een rol. Dit is de aanleiding geweest voor het bericht waaraan u refereert.

Vraag 3

Kunt u een overzicht geven van de dijken die onderhevig zijn aan slecht onderhoud en op welke termijn alle dijken in Nederland voldoen aan de wettelijke gestelde normen?

Ja, ik ben voornemens om u medio dit jaar een rapportage met daarin een overzicht van de toestand van alle primaire waterkeringen toe te sturen.

Vraag 4

Heeft u de bereidheid om puur in te zetten op dijkverzwaring van zwakke dijken en niet meer op de creatie van nieuwe natuur? Zo nee, waarom niet?

Ik zet in op waterveiligheid, dat is mijn kernpunt. Dat sluit niet uit dat soms werk met werk gemaakt kan worden. Dit door gekoppeld aan de waterveiligheidsmaatregelen ook een bijdrage te leveren aan andere beleidsdoelstellingen. Dit mag echter niet ten laste komen van de budgetten voor waterveiligheid.

Vraag 1

Kent u de berichten over de dijken in Limburg?1

Ja, en zelf ben ik ook ter plekke geweest om met eigen ogen de situatie te bekijken. De hoogwaterveiligheid, ook die van de Maas, heeft mijn maximale aandacht.

Vraag 2

Is het waar dat de provincie Limburg de regering per brief heeft gevraagd meer geld beschikbaar te stellen voor de dijken in Limburg? Zo ja, kunt u deze brief openbaar maken?

Ja, het is waar dat de provincie de regering heeft gevraagd om geld.
De brief van de provincie Limburg stuur ik mee met de beantwoording van deze vragen.2

Vraag 3

Acht u het terecht dat de Limburgse waterschappen concluderen dat de dijken niet aan de normen voldoen? Is er ook sprake van een verslechtering van de veiligheid ten opzichte van voorgaande jaren?

In de Waterwet is vastgelegd dat alle waterkeringen iedere zes jaar moeten worden getoetst. Momenteel loopt de Derde Toetsing. Voor de dijkringen in de provincie Limburg geldt echter dat ze nu voor het eerst worden getoetst, als gevolg van een aanpassing van de voorloper van de Waterwet.
Het toetsproces is omgeven met voorschriften en kwaliteitscriteria. Het landelijk beeld wordt definitief na het oordeel van de Inspectie Verkeer en Waterstaat op alle provinciale oordelen. Deze complete en gevalideerde landelijke rapportage kunt u dit jaar verwachten en stuur ik na afronding door de inspectie naar uw Kamer.

Vraag 4

Wanneer komt er rijksgeld beschikbaar voor de dijken in Limburg?

Het Rijk investeert al in de veiligheid van de Maas, zowel in rivierverruiming als met kademaatregelen via de Maaswerken. Dit programma loopt tot 2020 voor wat betreft de prioritaire kademaatregelen. Zoals reeds is gemeld aan de provincie medio 2010, is er nog een aanvullende inspanning nodig om voor alle dijkringen invulling te geven aan de veiligheidsdoelstelling van 1/250. De beoordeling van de benodigde maatregelen loopt mee in de voorbereiding van het volgende hoogwaterbeschermingsprogramma en zal in dat kader ook worden bezien.

Vraag 5

Welk deel van de kosten van de dijkversterking in Limburg zal ten laste komen van het Rijk, welk deel ten laste van het waterschap?

In de Waterwet is vastgelegd dat nadat waterkering zijn afgekeurd tijdens een toetsing, maatregelen moeten worden getroffen om de waterkeringen te versterken of te verhogen. Volgens de vigerende wettelijk systematiek komen deze maatregelen komen, onder voorwaarden, in aanmerking voor volledige rijkssubsidiëring.
De Taskforce Hoogwaterbescherming is in december 2010 met een advies gekomen over verbeteringen in de programmering en beheersing van het huidige tweede hoogwaterbeschermingsprogramma. Dit advies heb ik u recent toegezonden (TK, 2010–2011, 27 625, nr. 177 d.d. 17 december 2010).
De taskforce geeft het advies om over te gaan tot cofinanciering waarbij ook de waterschappen een financiële bijdrage moeten leveren. Ook de discussie over doelmatig waterbeheer en het door mij aangekondigde bestuursakkoord spelen een rol bij de financieringsverdeling.

Vraag 6

Is het waar dat, zoals in het artikel «Veel limburgse dijken voldoen niet aan de wettelijke veiligheidsnormen» in Blikopnieuws.nl2 wordt gemeld, budgetten van de Maaswerken worden ingezet voor dijkversterkingen? Zo ja, welke budgetten betreft dit? Waarvoor zouden deze anders zijn ingezet?

Ja, dat is waar. Naast rivierkundige maatregelen (rivierverruiming, retentiegebieden) maakt de aanleg en verbetering van kaden onderdeel uit van de Maaswerken. In de stedelijke gebieden van Roermond, Venlo en Gennep is ca. 40 km kaden opgehoogd. Hiermee is een budget gemoeid van
€ 95 miljoen. De komende jaren wordt nog een aantal kaden en dijken opgehoogd en verstevigd binnen de scope van de Maaswerken. Deze werken worden uitgevoerd door de waterschappen Peel en Maasvallei en Roer en Overmaas. Het gaat hier om een bedrag van € 65 miljoen van de maximaal hiervoor beschikbare € 85 mln.
Daarnaast is het gebied van Ooijen-Wanssum volgens de Provincie kansrijk om de waterveiligheidsdoelstelling te realiseren met gebiedsontwikkeling.
Hiervoor is binnen het project budget Maaswerken € 10 miljoen gereserveerd. De overige 10 miljoen is gereserveerd voor risico’s. Van een andere inzet van programmamiddelen van Maaswerken is geen sprake.

Vraag 1

Is het waar dat u door kennisinstituut Deltares nieuw onderzoek laat uitvoeren naar een alternatief voor de ontpoldering van de Hedwigepolder?1 Zo ja, waarom moet de Kamer dit uit de krant vernemen? Zo nee, hoe zit het dan?

Ja. Ik beschouw dit als invulling van de afspraak terzake in het Regeerakkoord (zie ook vraag 7).

Vraag 2

Wat zijn de geraamde kosten die het kennisinstituut Deltares in rekening zal brengen bij het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) en/of Infrastructuur en Milieu (I&M)? Ten laste van welk ander budget zullen deze kosten komen, gelet op het feit dat in de begroting voor 2011 geen posten zijn opgenomen voor dergelijk onderzoek?

Deltares moet nog een kostenraming voor dit onderzoek maken. De kosten zullen worden gedekt uit de op de begroting van EL& I beschikbare middelen voor natuurherstel Westerschelde.

Vraag 3

Herinnert u zich uw antwoord op eerdere vragen over de kabinetsplannen ten aanzien van het opnieuw zoeken naar een alternatief voor de ontpoldering van de Hedwige, tijdens het Wetgevingsoverleg Natuur op 8 november jongstleden?

Ja.

Vraag 4

Herinnert u zich dat u de Kamer tijdens dit Wetgevingsoverleg heeft gezegd dat de zoektocht zou bestaan uit het doornemen van alle documenten, dossiers en onderzoeken die er zijn door mensen van de departementen ELI en I&M, aangevuld met overleg met de waterschappen en provincies?

Ja.

Vraag 5

Herinnert u zich dat u de Kamer in het genoemde overleg heeft voorgehouden dat de kosten voor het zoeken naar een alternatief voor het ontpolderen van de Hedwige louter zouden bestaan uit de inzet van de mensuren bij de betrokken departementen en overheden?

Ja.

Vraag 6

Kunt u uitleggen hoe het aangekondigde onderzoek door een extern bureau zich verhoudt tot uw eerdere antwoorden op vragen uit de Kamer over de zoektocht van het kabinet naar een alternatief voor de ontpoldering van de Hedwigepolder?

Op basis van nadere bestudering van de problematiek ben ik tot de conclusie gekomen dat het ontwikkelen van een alternatief voor de Hedwigepolder specifieke technische expertise vraagt die binnen mijn departement niet beschikbaar is. Daarom heb ik het kennisinstituut Deltares ingeschakeld.

Vraag 7

Heeft u kritiek op het werk of het beoordelingsvermogen van de commissie Nijpels? Zo nee, waarom laat u dan opnieuw onderzoek uitvoeren naar een alternatief dat door deze commissie reeds uitvoerig is onderzocht en als niet-reëel is beoordeeld? Zo ja, hoe luidt deze kritiek precies?

Nee. In het Regeerakkoord is het volgende gesteld: «Nu de verdieping van de Westerschelde is afgerond, wordt er in overleg met Vlaanderen een alternatief ontwikkeld voor de ontpoldering van de Hedwigepolder in Zeeuws-Vlaanderen. Daarbij wordt ook gedacht aan de plannen die eerder door de Zeeuwse waterschappen zijn ontwikkeld.» Met de uitvoering van het onderzoek geef ik invulling aan deze afspraak in het Regeerakkoord.

Vraag 1

Bent u bekend met de berichten »Peeters ziet niets in de kering Westerschelde»1 en «Vlamingen des duivels over uitstel ontpolderen»?2

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de Vlaamse minister-president gedraaid is aangezien hij juni jongstleden nog stelde open te staan voor elk goed idee als alternatiefvoor ontpoldering van de Hedwigepolder, terwijl hijonlangs des duivels was over mogelijk uitstel vanontpolderen? Zo ja, deelt u de zorg dat de Vlaamse minister-president dit doet om wellicht een vierde verdieping te realiseren en hij de Hedwigepolder daarbij als ruilmiddel wil gebruiken?

Ik deel uw mening absoluut niet dat de Vlaamse minister-president draait. Zoals de heer Peeters al eerder heeft aangegeven, is Vlaanderen bereid om serieus en welwillend over eventuele alternatieven voor de Hedwigepolder te overleggen. Hij verwacht dat Nederland dan met een reëel voorstel komt. Een vierde verdieping, ongebreidelde groei van de Antwerpse haven of de inzet van natuurcompensatie op Nederlands grondgebied, is door de Vlaamse regering noch schriftelijk noch mondeling aan de orde gesteld.
Overigens betreft de ontpoldering van de Hedwigepolder geen natuurcompensatie voor de huidige vaarwegverdieping. Het maakt onderdeel uit van het natuurherstelprogramma van het Scheldeverdrag betreffende de uitvoering van de Ontwikkelingsschets 2010-Schelde-estuarium en draagt bij aan de opgave voor de Vogel- en Habitatrichtlijn.

Vraag 3

Is het waar dat Vlaanderen de ontpoldering van de Hedwigepolder willen gebruiken ten behoeve van natuurcompensatie in Nederland teneinde zelf een ongebreidelde groei van de Antwerpse haven te kunnen realiseren (Saeftinghedok)? Zo ja, deelt u de mening dat u pal moet staan voor de belangen van de Zeeuwen, die massaal tegen ontpolderen zijn?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Deelt u de mening dat de Zeeuwen nu lang genoeg in Ontpolderonzekerheid gezeten hebben? Zo ja, kunt u bevestigen dat er niet ontpolderd gaat worden?

In het regeerakkoord is opgenomen dat in overleg met Vlaanderen een alternatief wordt ontwikkeld voor ontpoldering van de Hedwigepolder en dat daarbij ook wordt gedacht aan de plannen die eerder door de Zeeuwse waterschappen zijn ontwikkeld.
Ik heb de Vlaamse minister-president Peeters gemeld dat er over een half jaar duidelijkheid zal zijn of een reëel alternatief voor de Hedwigepolder te vinden is.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Tegenstanders zandmotor in actie»1 en met het actiecomité «Stop de Zandmotor nu»?2

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat er afgezien moet worden van het Zandmotorexperiment, aangezien er grote onduidelijkheden bestaan over de gevolgen daarvan voor stroomsnelheden, mui- en klifvorming en het mogelijk ontstaan van een erosiegeul, waardoor de zwemveiligheid bij strandrecreatie niet kan worden gegarandeerd? Zo nee, waarom niet?

Nee. Er is altijd een risico op muivorming: ook zonder de Zandmotor. Voorafgaand aan de uitvoering van de Zandmotor is rekening gehouden met de effecten van de Zandmotor op zwemveiligheid. Ook tijdens en na de aanleg van de Zandmotor worden effecten dagelijks gemonitord. Op basis hiervan worden benodigde beheersmaatregelen getroffen, zoals informeren en waarschuwen van zwemmers over muivorming.
Door de reddingsbrigades in het gebied van de Zandmotor worden, in opdracht van de provincie Zuid-Holland, extra strandwachten opgeleid.

Vraag 3

Bent u bekend met de zes dodelijke ongelukken in 2004, veroorzaakt door zandsuppletie aan de Delflandse kust? Zo ja, wilt u zulke ongelukken voorkomen door af te zien van het Zandmotorexperiment?

Ja, ik ben bekend met de dodelijke ongevallen voor de Delflandse kust in 2004. Helaas verdrinken er ieder jaar meerdere personen voor de Nederlandse kust. De Nederlandse kust is een natuurlijk en dynamisch systeem, waarin gevaarlijke stromingen kunnen optreden. Zandsuppleties kunnen invloed hebben op stromingen bij de kust. Er is echter geen verband aangetoond tussen het uitvoeren van zandsuppleties en het optreden van dodelijke ongelukken. Tijdens het suppleren van zand gelden strenge regels ten aanzien van de veiligheid. Er worden diverse maatregelen getroffen, zoals het fysiek afsluiten en toezicht houden op het gebied waar de suppleties worden uitgevoerd en het plaatsen van informatie en waarschuwingsborden.
Tijdens en na de aanleg van de zandmotor, wordt in het gebied extra gesurveilleerd door strandwachten en worden recreanten zonodig gewaarschuwd.

Vraag 4

Is er in het kader van zandwinning voor het Zandmotorexperiment rekening gehouden met de munitiedumpplaatsen in de Noordzee en het enorme gevaar dat kan optreden als munitie in het te winnen zand terecht komt, gaat «zwerven» in de Noordzee of aanspoelt? Zo nee, waarom niet?

Ja, daar wordt rekening mee gehouden. Zandwinning voor de zandmotor vindt niet plaats in munitiestortgebieden. Als tijdens zandwinning munitie of explosieven worden aangetroffen dan voorziet de zandwinvergunning in een voorschrift hoe te handelen.

Vraag 5

Deelt u de mening dat het Zandmotorexperiment, met al zijn gevaren, niet hoeft te worden uitgevoerd voor kustverdediging, aangezien er geen zekerheid bestaat dat de zeespiegel enorm zal gaan stijgen door klimaatverandering, veroorzaakt door menselijk handelen? Zo nee, waarom niet?

Nee. Vanwege de zeespiegelstijging die de afgelopen decennia heeft plaatsgevonden, is het voor het handhaven van de huidige kustlijn noodzakelijk om jaarlijks een grote hoeveelheid zand te suppleren. De zandmotor is een innovatieve pilot die ons meer inzicht geeft hoe op kostenefficiënte wijze de kustverdediging gerealiseerd kan worden.

Vraag 1

Bent u bekend met het feit dat de minister van Verkeer en Waterstaat deze maand te kennen heeft gegeven voornemens te zijn om een vergunning in het kader van de Waterwet te verlenen voor de bouw en het behoud van een waterkrachtcentrale in de Maas bij de stuw van Borgharen (in de gemeente Maastricht) en dat daarvoor inmiddels de ontwerp waterwetvergunning op 7 augustus jl. ter inzage is gelegd?

Ja.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u het waterkrachtproject Borgharen binnen de criteria van de Stimuleringsregeling Duurzame Energieproductie (SDE) (o.a. kosteneffectiviteit)?

De criteria die ik hanteer in de SDE zijn kosteneffectiviteit, potentie en mogelijke kostendaling. Waterkracht, zoals dat is opgenomen in de SDE, is een kosteneffectieve optie van duurzame energie. De potentie in Nederland is echter beperkt vanwege het geringe aantal rivieren met voldoende verval. Daardoor is er weinig ruimte voor mogelijke kostendaling. Omdat de categorie waterkracht echter al redelijk goedkoop is, is mogelijke kostendaling van minder belang. Het waterkrachtproject Borgharen voldoet aan de criteria van de waterkrachtcategorie in de SDE. Bovendien is de potentie van dit specifieke project aanzienlijk met een geplande grootte van 11 MW. Ik verwelkom een eventuele aanvraag voor SDE-subsidie voor het project, ter invulling van de Europees verplichte doelstelling voor duurzame energie.

Vraag 3

Wat is de stand van zaken omtrent het waterkrachtproject Borgharen? Ligt het project op schema, met name met betrekking tot de benodigde vergunningen om voor de sluitingstermijn van de huidige SDE-regeling, een SDE-aanvraag voor dit project te kunnen indienen? Zo niet, wat is daarvan de oorzaak?

Het project in Borgharen is al geruime tijd bezig met de voorbereidingen voor het aanvragen van SDE-subsidie. Inmiddels ligt de ontwerp-watervergunning ter inzage. Om SDE te kunnen aanvragen, zijn echter ook de milieuvergunning en de bouwvergunning nodig. Voordat de bouwvergunning kan worden afgegeven, is een wijziging van het bestemmingsplan nodig. Hieraan wordt door de bevoegde instanties hard gewerkt. De wettelijk termijnen dienen echter in acht genomen te worden. Ik krijg signalen dat de waterkrachtcentrale Borgharen pas in de loop van november klaar is om een SDE-aanvraag in te dienen. De sluitingsdatum van de SDE is op 1 november. De kans is daarom aanwezig dat het project niet in staat is om in de ronde van 2010 een SDE-aanvraag in te dienen.

Vraag 4

Verwacht u van de initiatiefnemers van het waterkrachtproject Borgharen nog een SDE-aanvraag voor de waterkrachtcentrale Borgharen in 2010? Kunt u op enige wijze een dergelijke aanvraag bevorderen dan wel faciliteren? Zou u bijvoorbeeld bereid zijn om de sluitingstermijn van de indiening van aanvragen voor de SDE-regeling Waterkracht tot eind van dit jaar te verlengen, om zo het project nog voor de huidige regeling in aanmerking te laten komen en daarmee de realisatie van het project zeker te stellen?

Indien de waterkrachtcentrale pas na de sluitingsdatum van de SDE op 1 november over de benodigde vergunningen kan beschikken, dan is verlenging van de aanvraagperiode voor de categorie waterkracht tot het eind van dit jaar een optie. Ik interpreteer deze vragen van een meerderheid van uw Kamer als een verzoek daartoe, in lijn met hetgeen wij hebben gewisseld over de categorie waterkracht tijdens het AO diverse energieonderwerpen d.d. 11 mei 2010. Daarom ben ik bereid om de sluitingsdatum voor de categorie waterkracht te verschuiven van 1 november 2010 naar 31 december 2010, indien vast komt te staan dat meer tijd nodig is om de vergunningen rond te krijgen.

Vraag 1

Is het bericht waar dat ruim een derde van de Groningse dijken niet meer voldoet aan de eisen?1

In de Waterwet is vastgelegd dat iedere zes jaar de toestand van alle primaire waterkeringen (bijvoorbeeld dijken, duinen etc.) wordt beoordeeld. Dit toetsproces wordt momenteel voor de derde keer uitgevoerd en zal medio 2011 leiden tot de derde Landelijke Rapportage Toetsing (LRT).
De eerste stap van het toetsen wordt uitgevoerd door de beheerders van de primaire waterkeringen. Dit betreft het beoordelen van de hoogte en sterkte van de primaire keringen. De toetsresultaten van de waterkeringbeheerders moeten uiterlijk 15 september worden aangeboden aan de toezichthouder, de provincie. De provincie rapporteert vervolgens haar dijkringrapportages uiterlijk 15 januari 2011 aan de bewindspersoon van Verkeer en Waterstaat. Aan de hand van de dijkringrapportages stelt de Inspectie Verkeer en Waterstaat de LRT 2011 op.
Conform bovenstaand proces heeft het waterschap Noorderzijlvest voor de dijken die zij in beheer heeft de voorlopige toetsresultaten bekend gemaakt. De provincie en Inspectie VenW zullen deze voorlopige resultaten beoordelen. De provincie en de Inspectie zullen beoordelen of het toetstproces dat is uitgevoerd door Noorderzijlvest conform de wet is uitgevoerd. Het LRT-rapport bevat de beoordeelde toetsresultaten en dan wordt duidelijk of ruim een derde van de Groningse dijken niet meer voldoet aan de norm.

Vraag 2

Zo ja, hoe komt het dat dit bij de keuringen in 2005 niet naar buiten is gekomen?

In de Waterwet is ook bepaald dat bij het toetsen van de dijken een zogenaamd wettelijke toetsinginstrumentarium dient te worden gehanteerd. Onderdeel van dit toetsinstrumentarium zijn de zogenaamde hydraulische randvoorwaarden. De nieuwste hydraulische inzichten worden aan het begin van elke nieuwe toetsronde door de bewindspersoon van Verkeer en Waterstaat vastgelegd in de hydraulische randvoorwaarden. In 2006 zijn de hydraulische randvoorwaarden voor de Waddenzeedijken aangescherpt als gevolg van verbeterde technische inzichten en voortgaande statistieken. Dit betreft met name grotere golfsterkte en golfhoogte. Als gevolg van deze zwaardere omstandigheden is het te verwachten dat medio 2011 een groter percentage Waddenzeedijken niet aan de norm voldoet.

Vraag 3

Is het noodzakelijk de prioritering van de acht zwakke schakels die in 2005 na de vijfjaarlijkse keuring van de waterwerken is gemaakt, aan te passen op basis van deze nieuwe gegevens? Zo ja, wanneer informeert u de Kamer over die nieuwe prioritering en de gevolgen daarvan voor het tijdschema? Zo nee, op welke manier worden de problemen dan aangepakt?

Op acht locaties langs de Nederlandse kust worden de zeeweringen versterkt én moet de ruimtelijke kwaliteit worden verbeterd. Onder regie van de provincies Zuid-Holland, Noord-Holland en Zeeland zijn oplossingen voor de versterking van de acht prioritaire zwakke schakels onderzocht. De planstudies in Zuid-Holland en Zeeland zijn afgerond. Daar is een aantal zwakke schakels inmiddels versterkt of de uitvoering van de versterking gestart. De planstudies in Noord-Holland lopen nog. Nieuwe informatie zal geen gevolgen meer hebben voor de prioritering of uitvoeringsvolgorde van de aanpak van de zwakke schakels.