Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Afghaanse familie moet Akkrum verlaten»?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat deze familie op 11 april naar de vrijheidsbeperkende gezinslocatie in Katwijk wordt overgeplaatst? Wat zijn hier de redenen voor? Is het waar dat de asielprocedure van deze familie nog niet ten einde is?

Ik betracht steeds terughoudendheid met het verstrekken van informatie over individuele dossiers. In algemene zin kan ik u het volgende meedelen. Het gezin wordt niet naar de vrijheidsbeperkende gezinslocatie in Katwijk overgeplaatst. Op 16 april jl. heeft het gezin een nieuwe toelatingsaanvraag ingediend op basis van schrijnendheid. In dit geval heb ik besloten de vrijheidsbeperkende maatregel ten aanzien van het gezin op te heffen totdat op deze aanvraag is beslist. Het gezin mag voorlopig in Akkrum blijven. Wat de asielprocedure betreft, kan ik u melden dat het om een herhaalde aanvraag gaat. De aanvraag is afgewezen. Er loopt nog een hoger beroep bij de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State.

Vraag 3

Waarom krijgt dit gezin, dat bestaat uit jarenlang legaal in Nederland verblijvende ouders en twee in Nederland geboren schoolgaande kinderen, niet de gelegenheid om vanuit hun vertrouwde woonplaats, in Akkrum, waar zij al jaren wonen, te werken aan terugkeer naar Afghanistan?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Is het waar dat de ouders hebben aangegeven mee te willen werken aan zelfstandige terugkeer? Wat is desondanks de toegevoegde waarde om deze mensen in vrijheidsbeperking te plaatsen in Katwijk?

Neen. Uit het dossier blijkt geen actieve medewerking aan de terugkeer van het gezin naar Afghanistan. Voor het overige verwijs ik naar mijn antwoord op vraag 2.

Vraag 5

Deelt u de mening dat deze overplaatsing onnodig is en voor de kinderen betekent dat zij gedwongen van hun eigen school moeten worden gehaald?

Dat het vooruitzicht van een overplaatsing naar een gezinslocatie leidt tot bezorgdheid bij dit gezin en in hun omgeving, begrijp ik. Dit zal zonder meer ook samenhangen met het vooruitzicht op terugkeer naar Afghanistan dat met een overplaatsing naar een gezinslocatie nogmaals wordt onderstreept. Dat neemt niet weg dat ik het belangrijk vind om als overheid duidelijk te zijn richting de mensen. Als de boodschap terugkeer is, dan moeten we daar als overheid ook naar handelen.
Het is aan de vreemdeling om zijn vertrek uit Nederland te organiseren in plaats van te kiezen voor een bestaan in Nederland zonder toekomst. Dat is ook in het belang van de kinderen. In dit geval is het van school veranderen niet aan de orde, omdat het gezin voorlopig in Akkrum kan blijven. In het algemeen geldt dat overplaatsingen, indien mogelijk, in schoolvakanties plaatsvinden. In een gezinslocatie krijgen kinderen dezelfde voorzieningen als in een azc.

Vraag 6

Deelt u de mening dat het begrijpelijk is dat deze onnodige en kindonvriendelijke overplaatsing tot groot verzet leidt in de lokale gemeenschap van Akkrum?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Waarom wordt ten aanzien van vreemdelingen van wie de vertrektermijn van 28 dagen is verstreken (ook als zij nog in procedure zitten) standaard aangenomen dat er een risico is dat zij zich zullen onttrekken aan het toezicht (en zij daarmee in vrijheidsbeperking worden geplaatst)? Indien de mensen bekend zijn, een vaste woonplaats hebben en aangeven mee te willen werken aan terugkeer, is daar toch in het geheel geen sprake van? Bent u bereid op dit punt uw terugkeerbeleid aan te passen?

Ook als mensen bekend zijn, een vaste woonplaats hebben en aangeven mee te werken aan hun terugkeer, dan kan er aanleiding zijn om een vrijheidsbeperkende maatregel op te leggen. De vrijheidsbeperkende maatregel vormt een belangrijk onderdeel van het terugkeerbeleid. Indien de vreemdeling na afloop van de termijn van 28 dagen nog niet is vertrokken, is van belang dat de facilitering van zijn vertrek wordt geïntensiveerd en het toezicht op hem wordt vergroot, zodat maximale inspanningen kunnen worden geleverd om het vertrek zo spoedig mogelijk te realiseren.
Verblijf in een gezinslocatie vindt plaats op basis van een vrijheidsbeperkende maatregel. Het is de bedoeling dat gezinnen daar werken aan hun terugkeer. De vrijheidsbeperkende maatregel moet ervoor zorgen dat gezinnen zich niet aan het toezicht van de overheid onttrekken en zoveel mogelijk beschikbaar zijn voor de vertrekprocedure van de DT&V.

Vraag 8

Bent u bereid van de overplaatsing af te zien en hier, in het belang van de kinderen, in elk geval mee te wachten totdat het lopende schooljaar is afgelopen?

Zoals gemeld in antwoord op vraag 2 mag het gezin voorlopig in Akkrum blijven.

Vraag 9

Bent u bereid deze vragen nog vandaag te beantwoorden, en, indien dat niet lukt, geen onomkeerbare stappen te zetten?

Zie antwoord vraag 8.

Vraag 1

Bent u bekend met het onderzoeksrapport van de Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa (PACE) «Lives lost in de Mediterranean sea: who is responsible»? dat op 29 maart door de migratiecommissie van de PACE is behandeld en waarvan het voorstel voor de resolutie door deze commissie is overgenomen?

Ja.

Vraag 2

Hoe oordeelt u over de gebrekkige medewerking van de NAVO, door de rapporteur van de Parlementaire Assemblee niet de gevraagde opheldering te verschaffen? Deelt u de mening dat de NAVO openheid van zaken zou moeten betrachten en volle medewerking zou moeten verlenen aan het onderzoek naar het uitblijven van hulp aan 70 bootvluchtelingen waarvan 63 zijn omgekomen? Zo nee, waarom niet?

De NAVO heeft naar haar beste vermogen medewerking verleend aan het onderzoek van de Raad van Europa. Het bondgenootschap heeft zoveel mogelijk informatie beschikbaar gesteld om de vragen van mevrouw Strik te beantwoorden, zegde reeds verdere medewerking toe bij aanvullende vragen en zal medewerking blijven verlenen.
Een deel van de gevraagde informatie kan alleen door lidstaten worden aangeleverd. Het betreft een nationale bevoegdheid. Wij vertrouwen er op dat de landen die mevrouw Strik heeft benaderd haar naar beste vermogen hebben geïnformeerd en dat desgevraagd zullen blijven doen. Dat geldt ook voor Nederland. Wij beschikken op dit moment niet over aanwijzingen dat lidstaten de opvarenden hebben aangetroffen en hun verplichtingen onder internationaal recht niet zijn nagekomen.

Vraag 3

Deelt u de mening dat er momenteel geen beletsel meer is om de rapporteur van de Parlementair Assemblee toegang te verschaffen tot de gevraagde informatie? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Bent u bereid de NAVO en de in het rapport genoemde vlagstaten, waaronder met name Italië en Spanje, ertoe te bewegen deze informatie alsnog beschikbaar te stellen aan de rapporteur, waaronder met name: a) de positie van de militaire schepen gedurende de periode dat de vluchtelingenboot midden in een NAVO-operatie in de Middellandse Zee dobberde, in elk geval binnen een actieradius van 100 mijl rond de locatie van de boot, zoals gereconstrueerd in het rapport; b) de registraties van de communicatie van de in het rapport genoemde schepen met het NAVO-hoofdkwartier en de Italiaanse grenswacht, van de bewegingen van die schepen en van de op die schepen gestationeerde helikopters? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Waarom heeft naar uw mening de NAVO, die vanaf 31 maart het commando had over het zeegebied waarin de vluchtelingenboot zich bevond, en met veel schepen en luchtmacht aanwezig was, geen redding geboden na de noodmelding van de Italiaanse kustwacht aan het NAVO-hoofdkwartier?

De NAVO voerde niet het commando over het zeegebied. De NAVO handhaafde op dat moment het wapenembargo tegen Libië, maar had in het kader van operatie Unified Protector geen zeggenschap over of verantwoordelijkheden en verplichtingen jegens het reguliere scheepvaartverkeer in de Middellandse Zee. Zoals het rapport stelt, lag de verantwoordelijkheid voor coördinatie van een reddingsoperatie op basis van de relevante verdragen in beginsel bij Libië, aangezien de boot zich in de Search And Rescue-zone van dat land bevond. Het Maritime Rescue Coordination Centre in Rome heeft de melding verzonden omdat de Libische autoriteiten daartoe niet in staat waren.
De melding over het schip met de vluchtelingen is door het Maritime Rescue Coordinaton Centre verzonden aan alle schepen, ook civiele, in het verantwoordelijkheidsgebied en aan het Allied Joint Forces Command in Napels. In het bericht dat werd uitgezonden door het Maritime Rescue Coordination Centre in Rome werden schepen verzocht uit te kijken naar de opvarenden en melding te doen zodra zij het desbetreffende vaartuig signaleerden. Het betrof dus geen noodmelding. Helaas is het schip niet aangetroffen. Nederland betreurt het grote aantal slachtoffers. Het Nederlandse schip dat deelnam aan de operatie Unified Protector, Hr. Ms. Haarlem, en Hr. Ms. De Ruyter, die vanuit de Hoorn van Afrika op weg was naar Nederland, waren niet in de buurt.

Vraag 6

Wist Nederland, als deelnemer aan Unified Protector, van de noodmelding van het Italiaanse Maritime Rescue Coordination Centre? Wanneer hoorde u voor het eerst van de noodmelding?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Op welke wijze is er binnen de alliantie voorafgaand aan of tijdens de operatie gesproken over mogelijke consequenties van de NAVO-missie Unified Protector voor vluchtelingenstromen, met name over zee? Zijn hierover afspraken gemaakt en zo ja, welke?

Zodra een schip onder NAVO-commando een vaartuig met vluchtelingen in nood aantreft, licht het schip conform de procedures de verantwoordelijke nationale kustwacht in, evenals de International Organisation for Migration en de United Nations High Commissioner’s Office for Refugees.
De commandanten van marineschepen zijn net als kapiteins van andere schepen op grond van het VN Zeerechtverdrag en gewoonterecht verplicht opvarenden in nood te hulp te komen voor zover dat mogelijk is zonder hun schip, bemanning of opvarenden in ernstig gevaar te brengen.

Vraag 8

Hoe luidt de verantwoordelijkheidsverdeling tussen de NAVO, deelnemende bondgenoten en andere betrokken landen met betrekking tot search and rescue acties in gebieden waar een NAVO-operatie loopt? Hoe zou die naar uw mening moeten luiden?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 9

Deelt u de mening dat de Italiaanse grenswacht NAVO- en andere militaire schepen niet afzonderlijk kon benaderen bij gebrek aan kennis over de locatie van die schepen en dat het NAVO-hoofdkwartier de coördinatie- en informatietaak van Italië daarom had moeten overnemen? Zo nee, waarom niet?

Dergelijke meldingen verzendt een Maritime Rescue Coordination Centre aan alle schepen die zich in het desbetreffende zeegebied ophouden. Kennis van de posities van schepen is geen vereiste. De NAVO heeft deze melding vanuit het Allied Joint Force Command in Napels herhaald naar alle schepen die op dat moment onder haar commando deelnamen aan de operatie Unified Protector.
De verzending van noodoproepen is een civiele taak en berust zodoende niet bij de NAVO, die bovendien niet het commando voerde over het zeegebied. Er voer ten tijde van het incident bovendien slechts een beperkt aantal schepen in het gebied onder commando van de NAVO in het kader van operatie Unified Protector. Het Middellandse zeegebied wordt voornamelijk bevolkt door regulier scheepvaartverkeer.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Zonen Iraaks gezin slapen in Hoog Catharijne»?1

Hierbij bied ik u de antwoorden aan op de schriftelijke vragen die zijn gesteld door de leden Van Dam (PvdA) en Gesthuizen (SP) over een Iraaks gezin met kinderen dat uit de asielopvang is geplaatst en dakloos is geworden terwijl de asiel procedure nog loopt. Ik verzoek u deze antwoorden vertrouwelijk te behandelen3.

Vraag 2

Is het waar dat de asielopvang van deze Iraakse familie vorige week is beëindigd omdat het jongste kind meerderjarig is geworden, en de ouders en de drie kinderen op straat zijn gezet? Wat is de achtergrond van deze beslissing, die is genomen terwijl hun asielprocedure nog niet is afgerond?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Is het waar dat deze asielzoekers door de rechter in 2010 in het gelijk zijn gesteld en dat de rechter uw besluit om de asielaanvraag af te wijzen, heeft vernietigd? Waarom heeft u nog geen nieuw besluit genomen na die vernietiging?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Is het waar dat u in 2010 in hoger beroep bent gegaan tegen de uitspraak van de rechter? Hoe verhoudt deze beslissing zich tot uw toezegging om slechts in hoger beroep te gaan, en daarmee door te procederen, in zaken die van essentieel belang zijn voor het waarborgen van de rechtseenheid?2 Is het waar dat de rechtbank nog steeds niet heeft geoordeeld over het hoger beroep? Wat is hiervan de oorzaak?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 5

Deelt u de mening dat opvangvoorzieningen niet dienen te worden beëindigd indien de rechtbank een beroep tegen een asielafwijzing gegrond heeft verklaard, een procedure nog loopt en het aan de overheid cq. de rechtbank te wijten is dat nog steeds geen finaal oordeel over de asielaanvraag is gegeven?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 6

Bent u bereid deze familie opnieuw opvang te verlenen zolang nog niet over het hoger beroep is geoordeeld? Zo nee, waarom niet? Zo nee, waar moeten deze asielzoekers volgens u in de tussentijd dan verblijven, nu zij als gevolg van de uitspraak van de rechtbank geen vertrekplicht hebben?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 7

Bent u bereid deze vragen in verband met de schrijnende situatie voor de familie zo snel mogelijk te beantwoorden?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Illegale mbo’ers op stage»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat mbo-leerlingen zonder verblijfsvergunning geen werk mogen verrichten en dus ook geen stage mogen lopen? Zo nee, waarom niet?

Over de problematiek die in uw vraag aan de orde wordt gesteld, zijn verschillende rechterlijke uitspraken gedaan. Voor de beantwoording van uw vraag verwijs ik naar de brief die wij uw Kamer op 25 juni 2012 (Kamerstukken II 2011/12, 32 144, nr. 16) hebben toegezonden, waarin het kabinet aankondigt in hoger beroep te zullen gaan tegen een uitspraak van de rechtbank Den Haag.

Vraag 3

Wordt elke stage in het mbo gezien als werk waarvoor een verblijfsvergunning is vereist of zijn er stages of stagevervangende activiteiten denkbaar waarvoor dit niet noodzakelijk is en die toch recht geven op een mbo-diploma?

Voor het antwoord op deze vragen verwijs ik u naar de brief van 25 juni waarnaar wordt verwezen in het antwoord op vraag twee, alsmede de beantwoording van eerdere vragen die gesteld zijn in het kader van een schriftelijk overleg met de vaste commissie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (Kamerstukken II 2011/12, 32 144, nr. 11).

Vraag 4

Onderschrijft u de stelling dat een mbo-opleiding altijd gepaard gaat met stage en/of werk en dat daarom illegale leerlingen van mbo-opleidingen uitgesloten moeten worden? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Deelt u de mening dat de Gemeente Amsterdam per geconstateerd geval een boete opgelegd moet krijgen als zij illegalen tewerkstelt als stagiair? Zo nee, waarom niet?

Ook voor het antwoord op deze vraag verwijzen wij naar het antwoord op vraag 2. In de laatste paragraaf van de daarin genoemde brief wordt ingegaan op de handhaving.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht dat de marechaussee bij grenscontroles bijna de helft van alle illegalen weer laat lopen?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat de marechaussee van 45% van de illegalen niet weet wat er verder met hen is gebeurd? Zo ja, wat is de reden hiervan?

Dit is onjuist. In 2011 zijn in totaal ongeveer2 1 600 illegaal verblijvende vreemdelingen aangetroffen bij toezichtcontroles door de Koninklijke Marechaussee (KMar) in het kader van Mobiel Toezicht Veiligheid (MTV). Uitgangspunt van het Nederlandse vreemdelingenbeleid is dat de vreemdeling zelf verantwoordelijk is voor zijn terugkeer. Indien er gronden zijn om aan te nemen dat de vreemdeling niet van plan is zelfstandig uit te reizen, kan hij met het oog op uitzetting in bewaring worden gesteld. Van de aangetroffen vreemdelingen zijn er 640 in bewaring gesteld ter fine van verwijdering. 360 vreemdelingen werd aangezegd Nederland zelfstandig te verlaten, 240 zijn onder toezicht van de KMar uitgereisd naar België of Duitsland en 360 zijn overgedragen aan de autoriteiten van België of Duitsland.
Allen zijn geregistreerd in de Basisvoorziening Vreemdelingen (BVV).

Vraag 3

Is het waar dat er geen acties ondernomen zijn tegen de 361 illegalen die het land moesten verlaten? Deelt u de mening dat dit onwenselijk is?

Nee, dit is onjuist, zoals in het antwoord op vraag 2 weergegeven is voor elke vreemdeling een proportionele reactie gekozen om te komen tot het beëindigen van het illegale verblijf. Zoals aangegeven werd 360 vreemdelingen aangezegd Nederland zelfstandig te verlaten. De ervaring leert dat het overgrote deel van deze mensen Nederland ook daadwerkelijk verlaat.

Vraag 4

Is het waar dat van 332 illegalen verder helemaal niets bekend is?

Nee, van alle vreemdelingen die zijn aangetroffen en die niet rechtmatig in Nederland verbleven, is bekend welke vervolgstappen zijn genomen.

Vraag 5

Zijn er bij de in de vragen 2, 3, 4 genoemde illegalen ook criminelen aangetroffen? Zo ja, hoe is hier rekening mee gehouden in de vervolgprocedure?

Nee, bij de genoemde illegalen zijn geen vreemdelingen aangetroffen die zijn veroordeeld voor – of verdacht zijn van – een misdrijf.

Vraag 6

Deelt u de mening dat bij de genoemde opgepakte illegalen effectief terugkeerbeleid voorop moet staan en dat dit per categorie inzichtelijk moet zijn?

Ja, daarom wordt per categorie de wijze van terugkeer van illegaal verblijvende vreemdelingen bijgehouden.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Survivor of migrant boat tragedy arrested in Netherlands»?1 Zo ja, wat is uw reactie op dit bericht?

Ja, ik ben bekend met dit bericht. De man over wie het bericht gaat is inderdaad een van de overlevenden van het onmiskenbaar tragische bootincident op de Middellandse Zee. De Italiaanse autoriteiten hebben aan deze man een verblijfsvergunning gegeven.

Vraag 2

Bent u bekend met het feit dat op de dag dat een onderzoek door de Raad van Europa werd gepresenteerd naar een huiveringwekkende bootdrama op de Middellandse Zee met vele dodelijke slachtoffers een van de overlevenden in Nederland is gearresteerd en in vreemdelingendetentie is geplaatst? Waren de autoriteiten hiervan op de hoogte tijdens of na de arrestatie? Waarom is ervoor gekozen om de overlevende jongen in vreemdelingendetentie te plaatsen in plaats van te kiezen voor alternatieven die passen bij de schrijnendheid van deze situatie?

Ja, ik ben bekend met het rapport van de parlementaire assemblee van de Raad van Europa. De tragische achtergrond van deze man was ook bekend bij het nemen van het besluit om hem op grond van de Dublin-verordening vanuit Nederland over te dragen aan Italië en op het moment van de inbewaringstelling. Deze inbewaringstelling is naar mijn mening proportioneel. Zoals gezegd in het antwoord op vraag 1 is deze man door de Italiaanse autoriteiten in het bezit gesteld van een verblijfsvergunning. Nadat hem door de IND bij beschikking kenbaar was gemaakt dat hij op grond van de Dublin-verordening terug diende te keren naar Italië, had hij dus de mogelijkheid om zelfstandig terug te gaan. Van deze mogelijkheid heeft hij geen gebruik gemaakt. Na het verstrijken van de vertrektermijn van vier weken verbleef hij nog in Nederland en had hij laten weten niet terug te willen keren naar Italië. Mede om deze redenen werd een inbewaringstelling noodzakelijk geacht. Deze maatregel zou slechts van korte duur geweest zijn. Immers, minder dan een week voor de geplande vlucht.

Vraag 3

Bent u bekend met een van de aanbevelingen uit het onderzoek door de Raad van Europa waarin staat «The assembly recommends that, in view of the ordeal of the survivors, member states use their humanitarian discretion to look favourably on any claims for asylum and resettlement coming from these persons»?2 Bent u bereid gevolg te geven aan deze oproep? Zo nee, waarom niet?

Ja, ik ben bekend met deze aanbevelingen. Nu de Italiaanse autoriteiten aan deze man een verblijfsvergunning hebben verstrekt, meen ik dat daarmee recht is gedaan aan deze aanbeveling.

Vraag 4

Bent u bereid per onmiddellijke ingang de vreemdelingendetentie op te heffen en op zoek te gaan naar alternatieve opvang waarbij op een passende manier zorg geboden kan worden aan deze kwetsbare en getraumatiseerde jongeman? Zo nee, waarom niet?

De betrokken vreemdeling heeft tegen het besluit om hem op grond van de Dublin-verordening terug te brengen naar Italië hoger beroep ingesteld bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. De Afdeling heeft nog geen inhoudelijke uitspraak gedaan op dit hoger beroep. Wel heeft de Afdeling bij uitspraak van 3 april 2012 aangegeven dat de beoordeling van de in hoger beroep voorgedragen gronden nader onderzoek vergt en dat de betrokken vreemdeling niet mag worden overdragen aan Italië, totdat op het door hem ingestelde hoger beroep is beslist. Hoewel de Afdeling niet heeft opgedragen de vreemdelingenbewaring op te heffen, volgt uit het treffen van deze voorlopige voorziening wel dat de overdracht aan Italië niet op korte termijn kan plaatsvinden. Omdat de inbewaringstelling hierdoor mogelijk niet meer van korte duur zou zijn, heb ik besloten de bewaring op te heffen en heb ik reden gezien de betrokkene te laten plaatsen in de COA-opvang.

Vraag 5

Bent u voorts bereid deze vragen met de grootst mogelijke spoed te beantwoorden, bij voorkeur binnen een dag?

Ja.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Uitzetting dreigt voor homoseksuele asielzoeker»?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat deze asielzoeker uitgezet dreigt te worden naar Oeganda? Acht u uitzetting van homoseksuelen naar Oeganda verantwoord en veilig, gezien de homovijandigheid in het land die bijvoorbeeld blijkt uit het rapport van Amnesty International over de positie van homoseksuelen in Oeganda?

De situatie van homoseksuelen in Oeganda is en blijft zorgelijk en heeft voortdurend mijn aandacht. Een asielzoeker uit Oeganda die aannemelijk maakt dat hij vanwege zijn seksuele gerichtheid een gegronde vrees heeft voor vervolging komt in aanmerking voor een verblijfsvergunning. De situatie in Oeganda wordt op een zodanig wijze meegewogen in de individuele beslissingen dat een homoseksuele asielzoeker reeds in aanmerking komt voor een verblijfsvergunning indien hij met geringe indicaties aannemelijk heeft gemaakt dat hij een gegronde vrees heeft voor vervolging.
De asielaanvraag van de betrokken vreemdeling is afgewezen, hetgeen in beroep en hoger beroep bekrachtigd is. Hij verblijft in het detentiecentrum in Rotterdam. De nationaliteit van betrokkene is bevestigd door de Oegandese vertegenwoordiging, maar afgifte van een reisdocument (laissez-passer) kan niet eerder plaatsvinden dan na ondertekening van een verklaring van nationaliteit, hetgeen betrokkene tijdens zijn detentieperiode geweigerd heeft. In de jurisprudentie is bevestigd dat van een vreemdeling verwacht mag worden dat hij volledig meewerkt aan zijn terugkeer. Hieronder valt ook het tekenen van een verklaring.

Vraag 3

Is het waar dat de positie voor homoseksuelen in Oeganda de laatste tijd is verslechterd en dat er mogelijk op korte termijn een wet in het land wordt aangenomen die op openlijke homoseksualiteit de doodstraf stelt? Wat heeft dit voor gevolgen voor het Nederlandse asielbeleid ten aanzien van Oegandese homoseksuelen?

Begin 2011 heb ik informatie laten verzamelen uit diverse bronnen en heb ik, via het ministerie van Buitenlandse Zaken, informatie opgevraagd bij de Nederlandse ambassade in Kampala. Homoseksualiteit is, net als in veel andere Afrikaanse en Arabische landen, maatschappelijk gezien niet geaccepteerd in Oeganda en daaruit vloeien discriminatie en pesterijen voort. Er vindt echter geen vervolging plaats door politie en justitie op basis van het huidige verbod op «tegennatuurlijke seksuele gemeenschap»
Uit genoemde informatie blijkt dat het initiatiefvoorstel van een individueel parlementslid waarin werd voorgesteld om voor homoseksualiteit de doodstraf in te voeren, – mede vanwege internationale druk – officieel niet gesteund wordt door de regering van Oeganda. De Oegandese premier heeft namens zijn kabinet in een schriftelijke verklaring opnieuw laten weten dat het wetsvoorstel geen onderdeel vormt van zijn wetgevingsprogramma en dat hij hiervan dan ook afstand neemt.
Ik zie naar aanleiding hiervan geen aanleiding om iedere homoseksuele asielzoeker uit Oeganda in aanmerking te laten komen voor een asielvergunning dan wel de uitzetting van afgewezen Oegandese homoseksuele asielzoekers op te schorten. Wel zal ik de behandeling van het wetsvoorstel zorgvuldig volgen. Zoals eerder in de beantwoording aangegeven wordt de situatie in Oeganda op een zodanig wijze meegewogen in de individuele beslissingen dat slechts een geringe indicatie voldoende is om in aanmerking te komen voor een verblijfsvergunning.

Vraag 4

Bent u, met het oog op de grote veiligheidsrisico’s voor Oegandese homoseksuele asielzoekers en mogelijke strijdigheid met artikel 3 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden (EVRM), bereid de uitzetting van homoseksuelen uit Oeganda op te schorten zolang de betreffende wet in Oeganda nog niet is behandeld? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Bent u bereid op korte termijn een geactualiseerd ambtsbericht over de positie van homoseksuelen in Oeganda uit te brengen en uw beleid daarop aan te passen? Zo nee, waarom niet?

Op dit moment zie ik daar geen aanleiding toe. Algemene ambtsberichten kan ik aanvragen voor de belangrijkste herkomstlanden van asielzoekers teneinde landgebonden asielbeleid te kunnen bepalen. Voor veel landen van herkomst is geen (thematisch) ambtsbericht beschikbaar. Dat is in veel gevallen ook niet nodig omdat informatie uit andere openbare bronnen, zoals Human Rights Watch, Amnesty International en de UNHCR, veelal voldoende is om zorgvuldig op asielverzoeken te kunnen beslissen. Daarnaast maakt het aantal asielzoekers uit een bepaald herkomstland onderdeel uit van de overweging om al dan niet een (thematisch) ambtsbericht aan te vragen. Eerst wanneer specifieke asielvraagstukken niet kunnen worden beantwoord, omdat de betreffende informatie onvoldoende of tegenstrijdig is, bestaat aanleiding een (thematisch) ambtsbericht te vragen. Dit is voor wat betreft de situatie in Oeganda niet het geval.

Vraag 6

Kunt u uitleggen waarom deze Oegandese asielzoeker al negen maanden lang in vreemdelingendetentie verblijft in Rotterdam, terwijl hij niet wordt uitgezet? Deelt u de mening dat dit extreem lang is? Wat zijn de gronden om deze jongen nog steeds vast te houden?

Voor de beantwoording van deze vraag verwijs ik u naar het antwoord op vraag 2.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het artikel over de Chinese asielzoeker die uit vreemdelingenbewaring is geplaatst terwijl hij besmet was met het hepatitis B-virus?1

Ja

Vraag 2

Is het waar dat betrokkene gedurende de gehele detentieperiode gezondheidsklachten heeft geuit en dringend om medische hulp heeft gevraagd? Is het waar dat bloedonderzoek tijdens detentie van betrokkene aantoonde dat er sterk verhoogde waardes waren die wijzen op een leveraandoening? Kunt u aangeven waarom hier niet op geacteerd is? Is het waar dat uit een rapport van een arts die het medisch dossier onderzocht blijkt dat er zorg is verleend die niet voldeed aan de criteria, zoals die protocollair binnen justitiële instellingen vastgelegd zijn, met voor de asielzoeker bijna fatale gevolgen? Wat is hiervoor uw verklaring?

Ik verwijs hiervoor naar de beantwoording op kamervragen met kenmerk 2012Z02275 (zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2011–2012, nr. 2205)

Vraag 3

Is het waar dat 2 bloedmonsters en 1 urinemonster door de medische dienst van Dienst Justitiële Inrichtingen is vernietigd, in strijd met de geldende medische protocollen? Klopt het dat mede daardoor de GGD Rijnmond niet meer in staat is om bron(nen) van besmetting, maar ook de besmetting van anderen in vreemdelingenbewaring Rotterdam te onderzoeken? Kunt u garanderen dat anderen niet besmet zijn en ook onbehandeld op straat terecht gekomen zijn?

Het detentiecentrum maakt voor onderzoek van bloedmonsters gebruik van gespecialiseerde laboratoria. In het laboratorium wordt onderzoek gedaan op de gevraagde waarden, de huisarts van het detentiecentrum ontvangt de uitslagen en interpreteert deze. Of op basis van de uitslagen van bloedmonsters ten aanzien van de ingeslotene waar deze vragen betrekking op hebben onderkend had kunnen worden dat sprake zou zijn van een hepatitis B infectie is – zoals reeds aangegeven – onderwerp van intern onderzoek op verzoek van de IGZ. In algemene zin kan gesteld worden dat indien er reden is om te veronderstellen dat er sprake is van mogelijk besmettingsrisico onder ingeslotenen, jegens deze ingeslotenen preventieve maatregelen zullen worden genomen.
De GGD heeft uit het contactonderzoek geen andere besmettingen vastgesteld. In het betreffende contactonderzoek zijn geen personen geïdentificeerd die behandeling nodig hebben.
Een hepatitis B infectie kan opgelopen worden door bloed-bloed of seksueel contact met een besmette persoon. Het risico hangt dus af van de mogelijkheid tot bloed-bloed contact (bijvoorbeeld uitvoeren van tatoeages onder gedetineerden onderling) of seksueel contact.

Vraag 4

Is het waar dat Vluchtelingenwerk een klacht heeft ingediend bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg, en dat die Inspectie een onderzoek instelt? Wanneer is dat afgerond?

Vluchtelingenwerk Nederland heeft op 21 februari 2012 melding gedaan bij de IGZ. De IGZ heeft het detentiecentrum verzocht de gebeurtenis te onderzoeken en de onderzoeksuitkomsten te rapporteren aan de IGZ. Op basis daarvan zal de IGZ bepalen of nader inspectieonderzoek is aangewezen. Met het detentiecentrum Rotterdam is afgesproken dat het onderzoek 1 april 2012 is afgerond.

Vraag 5

Bent u bereid een onafhankelijk medisch onderzoek in te stellen naar de gang van zaken m.b.t. deze asielzoeker? Hoe verhoudt deze gang van zaken zich tot de geldende protocollen voor medische behandeling van zieke vreemdelingen in vreemdelingenbewaring? Welke aanpassingen en verbeteringen bent u bereid daarin aan te brengen, om te voorkomen dat deze geschiedenis zich nooit meer herhaalt?

Omdat het lopende onderzoek nog niet is afgerond (zie ook mijn antwoord op vraag 2), is het op dit moment niet mogelijk om een uitspraak te doen over de vraag hoe de gang van zaken zich heeft verhouden tot de medische protocollen voor behandeling van zieke vreemdelingen in vreemdelingenbewaring. Wanneer – na afronding van het interne onderzoek – er naar oordeel van de inspectie vragen onbeantwoord blijven, dan zal de IGZ zelf, als onafhankelijke partij, nader onderzoek verrichten.

Vraag 6

Is het waar dat deze Chinese asielzoeker al jarenlang sinds 2007 recht had op een verblijfsvergunning op grond van het generaal pardon? Is het waar dat die vergunning niet is verleend omdat de vreemdelingendiensten en/of IND, zijn dossier niet konden terugvinden? Is het waar dat deze informatie al die tijd beschikbaar was binnen het vreemdelingeninformatiesysteem? Wat is hiervoor de verklaring?

De betreffende vreemdeling heeft in zijn contacten met de overheid zijn identiteit nimmer, bijvoorbeeld met documenten, onderbouwd. Bij het indienen van zijn asielverzoek in 2007 is ernstige twijfel ontstaan aan de door betrokkene opgegeven leeftijd. Na het verrichten van onderzoek is de door betrokkene opgegeven leeftijd administratief aangepast. De vreemdeling heeft bij zijn beroep op het «generaal pardon» de oorspronkelijk door hem opgegeven geboortedatum opgegeven. Tevens heeft hij zijn naam op een andere wijze laten registreren dan bij het indienen van het asielverzoek. Daarom is destijds geen link gelegd met de asielaanvraag die door betrokkene was ingediend. Hij heeft verder geen concrete informatie gegeven of documenten overgelegd die aanleiding vormden om een verdergaand onderzoek te verrichten (bijvoorbeeld naar soortgelijke namen).
Een op basis van nieuw bekend geworden informatie uitgevoerd vergelijkend dossieronderzoek heeft inmiddels uitgewezen dat betrokkene weldegelijk een asielaanvraag vóór 1 april 2001 heeft ingediend. Betrokkene heeft daarop een aanbod gekregen in het kader van de Regeling afwikkeling nalatenschap oude Vreemdelingenwet (RANOV). Indien de vreemdeling dit aanbod accepteert kan hij in aanmerking komen voor een verblijfsvergunning regulier bepaalde tijd.
Hoe betreurenswaardig de omstandigheid dat deze vreemdeling niet eerder een vergunning heeft gekregen ook is, de oorzaak ligt mede in het handelen van de vreemdeling zelf en de onduidelijkheid die hij onder meer over zijn leeftijd heeft laten ontstaan.

Vraag 7

Bent u tevens bereid te onderzoeken wat de oorzaken zijn van het kwijtraken van dossiers door uw diensten en op welke schaal dit is gebeurd?

Neen. Anders dan de vraag suggereert, is hier geen sprake van een «kwijtraken» van dossiers. De registratie van een vreemdeling in de geautomatiseerde systemen is een zorgvuldige procedure. De registratie geschiedt aan de hand van de door de vreemdeling overgelegde identiteitsdocumenten of andere objectief verifieerbare brondocumenten. Indien deze niet beschikbaar zijn, wordt een vreemdeling geregistreerd op basis van zijn eigen verklaringen. Indien er aanleiding bestaat om aan de juistheid daarvan te twijfelen, wordt het geboortejaar, zoals in dit geval, administratief aangepast en dit wordt uiteraard ook aan de vreemdeling kenbaar gemaakt. In het onderhavige geval is geen sprake van het kwijtraken van een dossier maar van een dubbele registratie die zijn oorzaak vindt in de verschillende geboortedata en de verschillende spellingswijze van de Chinese naam terwijl daadwerkelijke identiteitsdocumenten ontbreken.

Vraag 8

Bent u bereid alle onnodig gemaakte (opvang)kosten en opgelopen schade die betrokkene, als gevolg van het onterecht weigeren van het pardon in 2007, heeft gemaakt te vergoeden aan betrokkene en de gemeente Utrecht?

In algemene zin ben ik in het kader van de voorgaande vragen, in het belang van een correcte beeldvorming, tot op zekere hoogte ingegaan op de merites van de individuele zaak. Of aanleiding bestaat aan deze vreemdeling een schadevergoeding toe te kennen, hangt samen met het onderliggende dossier en hetgeen daarin omtrent die schade door de vreemdeling wordt onderbouwd. Ik ben niet bereid vooruit te lopen op de uitkomst van een eventuele procedure in het individuele dossier. Wel is de omstandigheid dat de eigen handelingen van de vreemdeling mede ten grondslag liggen aan het ontstaan van deze situatie een omstandigheid die in een dergelijke procedure een rol kan spelen.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de prejudiciële vragen die op 18 februari en 2 maart 2011 door het Bundesverwaltungsgericht van de Bondsrepubliek Duitsland zijn gesteld aan het Hof van Justitie van de Europese Unie over de uitleg van artikel 9 van de «richtlijn 2004/83/EG inzake minimumnormen voor de erkenning van onderdanen van derde landen en staatlozen als vluchteling of als persoon die anderszins internationale bescherming behoeft, en de inhoud van de verleende bescherming» in relatie tot het hebben en invullen van een geloofsovertuiging?1

Ja, ik ben bekend met deze informatie.

Vraag 2

Bent u bekend met het feit dat de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State begin maart in ten minste één zaak die in hoger beroep aanhangig is, betreffende een tot het christendom bekeerde Iraniër, heeft besloten de behandeling van het hoger beroep aan te houden in afwachting van het antwoord op deze prejudiciële vragen?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Bent u voorts bekend met het feit dat het Europees Hof voor de Rechten van de mens op 9 maart 2012 «een interim measure» heeft getroffen ten aanzien van een Iraanse asielzoeker die in Nederland is bekeerd tot het christelijk geloof en die, ingevolge de interim measure, niet mag worden uitgezet naar Iran, zolang zijn zaak dient voor het Europese Hof voor de Rechten van de mens?2

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Deelt u de mening dat, nu in het ambtsbericht met betrekking tot Iran wordt gesteld dat de mate van vervolging afhankelijk is van het aanhouden van een laag dan wel een hoog profiel en tevens wordt gesteld dat bij bezoek van huiskerken de dreiging van een inval door de politie die inzicht wil krijgen in de aard van de bijeenkomst, afluisteren van de telefoon, controle van e-mailberichtgeving en infiltratie door spionnen, altijd aanwezig is, deze prejudiciële vragen direct raken aan het vraagstuk rond de bescherming van Iraanse bekeerlingen? Zo nee, waarom niet?

De prejudiciële vragen zien niet specifiek op de situatie van Iraanse bekeerlingen, maar hebben betrekking op de meer algemene vraag wanneer een ingreep in de godsdienstvrijheid als een daad van vervolging wordt beschouwd.
Mijn standpunt ten aanzien van dit vraagstuk heb ik in het verleden toegelicht in het kader van het asielbeleid ten aanzien van Iraanse (bekeerde) christenen. In dit verband verwijs ik u naar mijn brief van 19 september 2011 (Tweede Kamer, vergaderjaar 2010–2011, 19 637, nr. 1456). In deze brief heb ik ten aanzien van dit vraagstuk opgemerkt dat het asielbeleid bedoeld is om bescherming te bieden aan personen die aannemelijk hebben gemaakt dat de problemen als gevolg van hun geloofsbeleving als een situatie zoals beschreven in het Vluchtelingenverdrag of artikel 3 EVRM kunnen worden gekwalificeerd. Het asielbeleid is evenwel niet bedoeld om te garanderen dat personen hun geloof elders op exact dezelfde wijze kunnen uitoefenen als zij in Nederland kunnen doen. Zoals ik heb toegelicht in de brief van 19 september 2011 sluit dit uitgangspunt aan bij de bestaande jurisprudentie van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (uitspraak van 28 februari 2006 – Z. en T. tegen Verenigd Koninkrijk, nr. 27034/05, JV 2006, 274).
Een enkele beperking in de vrijheid van godsdienst zal daarom op zichzelf niet snel als daad van vervolging worden aangemerkt. Slechts indien er sprake is van ernstige schending van de godsdienstvrijheid is er sprake van vervolging in de zin van het Vluchtelingenverdrag. Of er sprake is van een ernstige schending zal afhangen van het specifieke geval en zal moeten worden beoordeeld tegen de achtergrond van hetgeen uit openbare bronnen bekend is over de situatie van aanhangers van een bepaalde godsdienst. Conform Nederlands beleid zal in elk geval sprake zijn van een ernstige schending wanneer de beperkingen dusdanig zijn dat betrokkene zijn geloof uitsluitend in verborgenheid kan belijden.
Bovenstaande zal het uitgangspunt blijven vormen bij de beoordeling van asielaanvragen van asielzoekers die zich beroepen op problemen die ze hebben ondervonden als gevolg van hun geloofsbeleving.

Vraag 5

Welke gevolgen verbindt u aan deze ontwikkelingen voor de behandeling van lopende asielzaken van Iraanse bekeerlingen?

De door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens getroffen voorlopige maatregel (interim measure) is niet gemotiveerd. Reeds om deze reden komt aan deze in een individuele zaak getroffen voorlopige maatregel geen generieke werking toe en verbind ik hieraan geen gevolgen voor de beoordeling van asielaanvragen van andere Iraanse christenen of voor de eventuele gedwongen terugkeer van Iraanse christenen waarvan is geoordeeld dat ze geen bescherming in Nederland behoeven.
De prejudiciële vragen die voor de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State aanleiding waren om de behandeling van het hoger beroep van een tot het christendom bekeerde Iraanse vreemdeling aan te houden, vormen evenmin aanleiding om de behandeling van asielaanvragen van asielzoekers die zich beroepen op problemen omwille van hun religie aan te houden. Zoals ik heb geantwoord op vraag 4 is het Nederlandse uitgangspunt dat niet elke beperking in de geloofsbeleving reeds grond is om te besluiten tot het toekennen van bescherming in Nederland. Dat standpunt is door Nederland ook ingebracht in de procedure bij het Hof van Justitie.

Vraag 6

Bent u bereid de behandeling van asielverzoeken van Iraanse bekeerlingen en een eventueel daaropvolgende uitzetting op te schorten, totdat het Hof van Justitie van de Europese Unie antwoord heeft gegeven op de prejudiciële vragen, waaronder de vraag of het kerngebied van de godsdienstvrijheid beperkt is tot de geloofsbelijdenis en geloofsbeleving thuis en in beperkte kring, of dat van daden van vervolging ook sprake kan zijn wanneer de uitoefening van het geloof in het openbaar in het land van herkomst een gevaar voor de fysieke integriteit, het leven of de vrijheid van verzoeker inhoudt en de verzoeker er daarom vanaf ziet? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 1

Bent u bekend met de zaak waarbij een man naar Congo uitgezet dreigt te worden?1

Ja.

Vraag 2

In hoeverre klopt het vermoeden dat deze zaak negatief is beïnvloed door een corrupt individueel ambtsbericht dat is opgesteld door een ambassademedewerker te Congo?

Dit vermoeden acht ik ongegrond en onjuist. Op verzoek van de IND zijn door het ministerie van Buitenlandse Zaken twee ambtsberichten uitgebracht (11 mei 2005 en 25 juli 2005). De inhoud van de ambtsberichten lag mede ten grondslag aan de beslissing dat er sprake was van een ongeloofwaardig asielrelaas. Het door de vreemdeling tegen dit besluit ingestelde beroep werd ongegrond verklaard. De vreemdeling diende vervolgens een herhaalde aanvraag in waarbij hij aanvoerde dat de ambtsberichten volgens hem op onzorgvuldige wijze tot stand zouden zijn gekomen. Na afwijzing van deze aanvraag ging de betrokkene opnieuw in beroep. De rechtbank is in de uitspraak in beroep niet ingegaan op de vraag of er mogelijk sprake is van een «corrupt individueel ambtsbericht». De rechtbank oordeelde wel dat het individuele ambtsbericht van 25 juli 2005 niet gedragen werd door de onderliggende stukken en dat er ten aanzien van het individuele ambtsbericht van 11 mei 2005 concrete aanknopingspunten waren voor twijfel aan de juistheid daarvan. In het kader van het hoger beroep heeft de IND, teneinde uiterste zorgvuldigheid te betrachten, opnieuw om een individueel ambtsbericht gevraagd. Het derde individuele ambtsbericht van 22 juli 2010 bevestigde de bevindingen uit de twee eerdere ambtsberichten. De afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State verklaarde het hoger beroep van de minister van Justitie gegrond.

Vraag 3

Klopt het bericht dat de kans aanwezig is dat hem in Congo de doodstraf wacht, aangezien hij is veroordeeld wegens hoogverraad? Zo nee, waarom niet? Zo ja, deelt u de mening dat uitzetting onaanvaardbaar is als de doodstraf dreigt?

De verklaringen van de vreemdeling over zijn gestelde activiteiten en zijn gevangenschap zijn ongeloofwaardig geacht. Dit geldt eveneens voor de verklaringen dat hij is veroordeeld voor hoogverraad. Dit oordeel is in rechte vast komen te staan.

Vraag 4

Deelt u de mening dat de man in kwestie de uitspraak over zijn zaak bij het Europese Hof te Straatsbourg mag afwachten in Nederland? Zo nee, waarom niet?

Nee. Het indienen van een klacht bij het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) heeft geen schorsende werking, tenzij het EHRM een interim measure toewijst. Dit is in de onderhavige zaak niet gebeurd. Ik zie dan ook geen aanleiding om de vreemdeling toe te staan de uitspraak in Nederland af te wachten.

Vraag 5

Bent u bereid deze vragen te beantwoorden vóór de mogelijke uitzetting plaatsvindt?

Ja.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Gezin Utrecht geterroriseerd»?1

Ja.

Vraag 2

Wanneer gaat u, in navolging van de specifieke gesprekken over het aanpakken van terreur tegen homostellen, ook in dit kader de burgemeesters bijeenroepen? In hoeverre heeft u, het vertrouwen verloren in burgemeester Wolfsen?

Tijdens de op 14 februari 2012 met burgemeesters gehouden bijeenkomst over wegpesten uit de woonomgeving is in brede zin gesproken over wegpesten en intimidatie. Bij brief van 6 maart 2012 (Kamerstukken II, vergaderjaar 2011–2012, 27 017, nr. 92) hebben de Minister voor Immigratie, Integratie en Asiel en ik u over de uitkomsten van deze bijeenkomst geïnformeerd. De recente gebeurtenissen in Utrecht vallen binnen de reikwijdte van het gevoerde gesprek, en ik zie hierin dan ook geen aanleiding om een nieuwe bijeenkomst te beleggen.
Zoals ook vermeld in antwoord op eerdere vragen, van de leden Van Klaveren, Helder en Brinkman (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2011–2012, nr. 1621) is het primair aan de gemeenteraad om te oordelen over het functioneren van een burgemeester.

Vraag 3

Hoe duidt u het gegeven uit het Jaarrapport Integratie 2011 dat maar liefst 65% van de Marokkaanse jongens tussen 12 en 23 jaar verdachte is van criminaliteit?

Het aandeel verdachten onder Marokkaans-Nederlandse jongens tot 23 jaar is met 65% veel hoger dan het aandeel verdachten onder autochtone jongeren (25%). Dit zijn zorgelijke cijfers. Om overlast en criminaliteit op straat aan te pakken, zet het kabinet stevig in op het terugdringen van grensoverschrijdend gedrag van risicojongeren, zowel individueel als in groepsverband. In deze aanpak wordt geen onderscheid naar etniciteit gemaakt. Marokkaans-Nederlandse jongeren en andere groepen niet-westerse allochtonen veroorzaken vaker problemen en zullen daarom navenant meer met deze aanpak in aanraking komen.

Vraag 4

Deelt u de opvatting dat een combinatie van een spijkerharde politieaanpak van het Marokkaanse straattuig, wijkuitzettingen en denaturalisatie een structurele oplossing zullen vormen van de onophoudelijke terreur door deze groep? Zo nee, waarom niet?

Met betrekking tot de maatregelen die het kabinet neemt om overlast en criminaliteit op straat structureel aan te pakken, verwijs ik u naar het antwoord op de eerdergenoemde vragen door de leden Van Klaveren, Helder en Brinkman.
Specifiek ten aanzien van de gebeurtenissen op 19 en 20 februari 2012 in Utrecht kan ik u melden dat de politie direct onderzoek heeft ingesteld en dat er inmiddels verdachten zijn aangehouden en in hechtenis genomen.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht dat het 17-jarige meisje Nia na tien jaar wordt teruggestuurd naar Georgië?1

Vraag 2

Is het waar dat de moeder van Nia een ernstig ongeluk heeft gehad en daardoor blijvend invalide is? Bent u van mening dat de noodzakelijke medische zorg in Georgië aanwezig en voor haar daadwerkelijk toegankelijk is?

Vraag 3

Is het waar dat er twee asielprocedures zijn gevoerd en één procedure op medische gronden? Hoe lang heeft elke procedure geduurd en hoe komt het dat dit gezin pas na tien jaar plotseling toch feitelijk wordt uitgezet?

Vraag 4

Is het waar dat in de eerste asielprocedure zes jaar na de uitspraak in beroep pas uitspraak is gedaan in hoger beroep? Zo ja, wat was daar de reden van? Deelt u de mening dat het belang van het kind in deze zaak niet gediend is met een dergelijke vertraging?

Vraag 5

Is het waar dat de vader getuige is geweest van een politieke moord gepleegd door de machthebbers die op dit moment aan de macht zijn in Georgië?2 Waarom denkt u dat deze man geen gevaren en veiligheidsrisico’s loopt bij terugkeer?

Vraag 6

Deelt u de mening dat het niet in het belang van het kind is dat deze wordt teruggestuurd naar een land waarvan het de taal niet machtig is en het daardoor een achterstand zal oplopen in de ontwikkeling en dat dit in dit specifieke geval nog een grotere impact zal hebben wegens de dyslexie van Nia?2 Zo ja, waarom acht u haar terugkeer toch aanvaardbaar? Zo nee, waarom niet?

Vraag 7

Hoeveel waarde hecht u aan een perfect geïntegreerde minderjarige vreemdeling die met zijn of haar opleiding een goede kans heeft op de Nederlandse arbeidsmarkt en een waardevolle toevoeging zal zijn aan de Nederlandse kenniseconomie?

Vraag 8

Bent u bereid om de familie niet uit te zetten, zolang deze vragen nog niet zijn beantwoord?

Vraag 9

Bent u tevens bereid, mocht u deze vragen vanwege een mogelijk vertrouwelijk karakter niet in het openbaar kunnen beantwoorden, uw antwoorden in een vertrouwelijke brief naar de Kamer te sturen?

Vraag 1

Wat is uw reactie op de berichten dat een Irakees gezin in dit winterweer op straat is komen te staan?1

Het betreffende Irakese gezin zou, na afwijzing van hun eerste asielaanvraag, in de vrijheidsbeperkende locatie (VBL) in Ter Apel geplaatst worden alwaar zij verder aan hun vertrek zouden kunnen werken. Zij zijn echter voor hun overplaatsing naar de VBL met onbekende bestemming vertrokken. Vanuit de illegaliteit hebben zij vervolgens een herhaalde aanvraag ingediend. Het gezin werd vanwege de heersende vorst in januari in de procesopvanglocatie (POL) te Arnhem geplaatst ter voorbereiding op de behandeling van hun aanvraag, ofschoon zij geen recht op opvang of onderdak hadden aangezien het een herhaalde aanvraag betrof.
Ten tijde van de afwijzing van de aanvraag (eind januari) was er geen sprake van vrieskou. Na afwijzing van een herhaalde aanvraag hebben asielzoekers, ook als het gezinnen betreft, in beginsel geen recht op opvang of onderdak tenzij zij willen meewerken aan terugkeer, na intrekking van eventueel lopende procedures. Ook als er sprake zou zijn van een periode van vorst zal aan vreemdelingen waarvan de opvang reeds beëindigd was, in beginsel geen opvang meer bij het COA worden verstrekt.
Ik heb vernomen dat het gezin geen gevolg heeft gegeven aan hun plicht om Nederland te verlaten en onderdak heeft gevonden bij het Leger des Heils te Zwolle. Via het Leger des Heils is aan betrokkenen medegedeeld dat zij in een gezinslocatie geplaatst konden worden. Hoewel het gezin geen recht op opvang had, is door DT&V besloten dat er vanwege de extreme weersomstandigheden sprake was van een uitzonderlijke situatie. Inmiddels heeft dit ertoe geleid dat het gezin sinds 6 februari jl. in de gezinslocatie Gilze verblijft.

Vraag 2

Hoe verhoudt een situatie als deze zich tot de inhoud van uw brief van 15 december 2010?2 Hoe komt het dat in weerwil van de uitspraak van het Gerechtshof te Den Haag dit gezin met minderjarige kinderen op straat is beland?3

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Was in deze situatie de terugkeer geregeld en daarmee feitelijk mogelijk? In hoeverre werden zij hierbij begeleid door de Dienst Terugkeer & Vertrek (DT&V)?

Zonder uitgebreid in te willen gaan op de inhoud van deze individuele zaak kan ik aangeven dat betrokken vreemdelingen tot nu toe niet hebben aangegeven mee te willen werken aan hun terugkeer. Hiermee zijn voorbereidingen voor gedwongen terugkeer aan de orde.

Vraag 4

Gaat u onderzoeken wat er in deze zaak is misgegaan en hoe dit in de toekomst voorkomen gaat worden?

Op basis van de situatie zoals die in bovenstaande antwoorden is uiteengezet, zie ik geen aanleiding tot een nader onderzoek.

Vraag 5

Is het waar dat een vreemdeling eerst zelf moet bekijken of er een alternatieve opvang is, voordat ze in de kou op straat worden gezet?4 Worden zij hierin begeleid door bijvoorbeeld het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA)?

Indien de vreemdeling aangeeft geen alternatief te hebben, kan de vreemdeling gedurende de vorstperiode nog in de opvang verblijven. Het COA begeleidt asielzoekers die in de opvang verblijven.

Vraag 6

Welke andere opvangmogelijkheden hebben vreemdelingen indien volgens u noodopvang door de gemeente niet wenselijk is? Welke acties onderneemt u doorgaans indien een gemeente toch verantwoordelijkheid neemt en tot noodopvang van vreemdelingen overgaat?

Wanneer na een zorgvuldige beoordeling van de asielaanvraag is besloten dat een vreemdeling niet in aanmerking komt voor bescherming in Nederland, is het perspectief terugkeer. In die situatie verwacht ik van deze vreemdelingen dat zij hun verantwoordelijkheid nemen. Dit betekent voldoen aan de vertrekplicht in plaats van te kiezen voor een marginaal bestaan in de illegaliteit in Nederland. Bij een verblijf in de illegaliteit zijn vreemdelingen zelf niet gebaat, en ook niet hun kinderen.
Door het Rijk zijn in de afgelopen jaren verschillende maatregelen genomen om te voorkomen dat (afgewezen) asielzoekers op straat terecht komen. Daarnaast biedt de Nederlandse overheid vreemdelingen ondersteuning om het vertrek te organiseren. Om een goede nieuwe start te maken in het land van herkomst, biedt de Nederlandse overheid bijvoorbeeld uitgebreide ondersteuning bij zelfstandige terugkeer.
In antwoord op schriftelijke vragen van het lid Van Nieuwenhuizen van 9 december 2011 ben ik ingegaan op de vraag welke stappen ik onderneem tegen gemeenten die (structurele) noodopvang bieden (Tweede Kamer, vergaderjaar 2011–2012, Aanhangsel 1124).

Vraag 1

Herinnert u zich de aangenomen motie Sterk c.s.1 waarin de regering is verzocht om houders van een medische verblijfsvergunning en hun gezinsleden toe te staan arbeid te verrichten onder dezelfde voorwaarden als asielzoekers, te weten 24 weken per 52 weken?

Ja.

Vraag 2

Hoe staat het met de uitvoering van deze motie?

Bij brief van 16 februari 2010 (Tweede Kamer, vergaderjaar 2009–2010, 32 052, nr. 31) heeft het kabinet deze motie ontraden. Voor vreemdelingen die een verblijfsvergunning regulier voor bepaalde tijd om medische redenen krijgen, acht het kabinet arbeidsmarkttoegang binnen de eerste drie verblijfsjaren niet wenselijk. De medische redenen van het verblijf staan immers voorop. Ook voor hun gezinsleden acht het kabinet het niet wenselijk dat zij toegang krijgen tot de arbeidsmarkt. Het verblijf in Nederland is in beginsel niet van permanente aard. De vergunninghouder en diens gezinsleden dienen Nederland immers in beginsel te verlaten zodra de medische behandeling is beëindigd. Met dit uitgangspunt is niet te verenigen dat de desbetreffende vreemdeling en zijn familieleden andere banden, bijvoorbeeld in de vorm van een dienstbetrekking, dan medische met Nederland hebben.
Pas wanneer voortgezet verblijf aan de orde is, is er reden om aan te nemen dat vreemdelingen met een medische verblijfsvergunning en hun gezinsleden mogelijk blijvend aan Nederland gebonden zullen zijn. Ik zal daarom de termijn van drie jaar, waarna wel werkzaamheden mogen worden verricht, niet verkorten.

Vraag 3

Is uw voornemen om voor deze groep het verrichten van arbeid eerder mogelijk te maken, dan pas nadat men na drie jaar verblijf een verblijfsvergunning voor voortgezet verblijf heeft verkregen? Zo ja, wordt dit gerealiseerd met ingang van de inwerkingtreding van de Wet modern migratiebeleid?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Kent u het bericht1 dat de vreemdelingenpolitie jacht heeft gemaakt op illegale werksters door gekleurde vrouwen, die per bus reizen, te volgen naar hun werkgevers in de villawijken rond Haarlem vanuit de veronderstelling dat het ongebruikelijk is dat gekleurde vrouwen zich ophouden in plaatsen zoals Aerdenhout, Heemstede en Bloemendaal? Zo ja, klopt dit bericht?

Ja, ik ken het bericht. Het bericht mist echter enige nuance. De politie Kennemerland heeft in het kader van de Vreemdelingenwet en de Wet arbeid vreemdelingen naspeuringen verricht. Zij heeft zich hierbij gericht op personen die vermoedelijk niet rechtmatig in Nederland verbleven en werkzaam waren als huishoudelijke hulp. Daarbij is bij het algemene signalement geleund op de uiterlijke kenmerken van een deel van de doelgroep op een wijze die zich niet verhoudt met de daarvoor geldende bepalingen.

Vraag 2

Deelt u de mening dat deze handelswijze generiek als onrechtmatig moet worden beschouwd na een eerdere rechterlijke uitspraak in een vergelijkbare zaak? Zo ja, waarom is deze onrechtmatige praktijk niet onmiddellijk gestaakt en blijkt uit onderzoek dat in 2011 nog 13 illegale werksters op vergelijkbare wijze zijn opgepakt?

Nadat er in de jurisprudentie in eerste aanleg verschillend mee om is gegaan, is door de hoogste rechter geoordeeld dat er in de voorbereiding van het vreemdelingentoezicht te veel nadruk is gelegd op de uiterlijke kenmerken. Om die reden is de staandehouding van deze personen – die overigens niet rechtmatig in Nederland verbleven en in strijd met de wetgeving arbeid verrichtten – onrechtmatig geacht. Dit oordeel van de hoogste rechter wordt uiteraard gevolgd en is leidend in vergelijkbare gevallen.

Vraag 3

Wat vindt u ervan dat de politie deze handelswijze pas staakt als de Raad van State de werkwijze onrechtmatig verklaart? Wordt hiermee niet ernstig afbreuk gedaan aan de voorafgaande rechterlijke uitspraak waarin de onrechtmatigheid wordt uitgesproken?

De uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State is gedaan nadat het inleidende beroep van de vreemdeling ongegrond is verklaard. Zoals gezegd werd in de jurisprudentie verschillend omgegaan met vergelijkbare zaken. Ik vind het te rechtvaardigen dat de Vreemdelingenpolitie haar handelswijze voortzet totdat de hoogste rechter een oordeel heeft gegeven, als in eerste aanleg verschillend is geoordeeld. De personen waarover het hier gaat zijn immers illegaal in Nederland en waren in strijd met de Wet arbeid vreemdelingen aan het werk.

Vraag 4

Bent u bereid om de vreemdelingenpolitie Kennemerland ogenblikkelijk te sommeren af te zien van verdere toepassing van deze onrechtmatige, discriminatoire handelswijze en de slachtoffers eenzelfde schadevergoeding toe te kennen als die de rechter in eerdere instantie ook al had toegekend? Zo nee, waarom niet?

De uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak is bekend bij de Politie Kennemerland. De politie houdt in haar handelswijze rekening met de grenzen die uit deze uitspraak volgen.
Ik zie geen reden voor een aanvullende regeling voor schadevergoeding. Door een vreemdeling kan beroep worden ingesteld tegen de maatregel van bewaring, welk beroep van rechtswege geldt als een verzoek om schadevergoeding. De vreemdeling kan eventueel tegen die uitspraak in hoger beroep gaan.
Ik verwijs verder naar de antwoorden op de vragen van de leden Karabulut en Ulenbelt (beiden SP), gesteld aan de ministers voor Immigratie, Integratie en Asiel en van Veiligheid en Justitie en aan de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over de klopjacht op de negroïde werkster.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht van Defence for children over de gevolgen van het verscherpte beleid voor kinderen in het buitenland die zich met een in Nederland toegelaten vluchtelingouder willen herenigen?1 Zo ja, wat was uw eerste reactie?

Vraag 2

Wat is uw oordeel over het feit dat bijna ieder kind dat z’n ouder(s) (die reeds een vergunning heeft/hebben) wil nareizen naar Nederland is afgewezen in de eerste helft van 2011? Hoe verhoudt het Nederlandse beleid voor nareizende kinderen zich ten opzichte van de EU-richtlijn inzake gezinshereniging?

Vraag 3

Deelt u de mening dat het strenge beleid voor deze groep kinderen niet past bij het uitgangspunt dat het gezin de hoeksteen is van de samenleving? Zo ja, bent u van plan het huidige beleid daarop aan te passen? Zo nee, waarom niet?

Vraag 4

Deelt u voorts de mening dat de bewijslast voor kinderen om de band met de ouders te bewijzen te streng is geworden? Zo nee, waarom niet? Zo ja, bent u bereid de bewijslast te versoepelen en hen met spoed en voorrang te behandelen?

Vraag 5

Deelt u de mening dat de huidige hoorpraktijk – die soms uren achter elkaar duurt, waarbij vaak meerdere tolken vertalen, die niet is afgestemd op leeftijd- en ontwikkelingsniveau en waarbij geen rekening wordt gehouden met trauma’s – in strijd is met artikel 12 van het Kinderrechtenverdrag en de aanbevelingen van het VN-Kinderrechtencomité? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke verbeteringen gaat u doorvoeren?

Vraag 1

Herinnert u zich het algemeen overleg dat u met de Kamer heeft gevoerd op 12 oktober 2011 over de misstanden bij het COA?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u toelichten hoe de destijds door u geuite verontwaardiging over de bezoldiging van mevrouw Albayrak zich verhoudt tot de constateringen die op 10 januari 2012 door het Gerechtshof in Den Haag zijn gedaan, in het bijzonder ten aanzien van de zorgvuldigheid die in deze kwestie betracht had moeten worden door de werkgever en de verklaring voor het verschil in bezoldigingsgegevens, zoals weergegeven in rechtsoverwegingen 24 en 25 van het arrest?2

Vraag 3

Kunt u nog eens helder uiteenzetten op welke wijze u als minister de afgelopen maanden en op welke momenten, contact hebt gehad met het COA en in het bijzonder met mevrouw Albayrak over haar bezoldiging? Indien nee, kunt u toezeggen dat dit punt expliciet wordt meegenomen in het reeds lopende onderzoek naar het COA?

Vraag 4

Herinnert u zich dat u tijdens het algemeen overleg aangaf dat u heeft vastgesteld dat in ieder geval sprake was van een «inconsistentie in de informatie over de salarispositie van mevrouw Albayrak» zoals verstrekt door het COA omdat het salaris aanzienlijk boven de Balkenendenorm zou zijn en waarbij u aangaf achteraf verrast te zijn met «cijfers die volkomen anders blijken te zijn dan in eerste instantie is gezegd»?1

Vraag 5

Hoe verhoudt uw uitspraak over »volkomen» onjuiste cijfers van het COA zich tot de vaststelling van de rechter dat uit rapportages van KPMG Advisory en de Rijksauditdienst blijkt dat de informatie van het COA zoals vermeld in de brief van 27 september 2011, aansluit op de administratie van het COA?

Vraag 6

Hoe verhoudt uw uitspraak over «volkomen» onjuiste cijfers door het COA zich tot de vaststelling van de rechter dat het verschil tussen de bezoldigingsgegevens in de brief van het COA en het ontvangen salaris kan worden verklaard door het verschil in arbeidsuren te weten tussen 36 en 40 uur?3

Vraag 7

Kunt u toelichten welke rol u precies heeft gehad bij het op non-actief stellen van mevrouw Albayrak, mede gezien uw uitspraak in de Kamer dat «de onduidelijkheid over de cijfers» voor u «de limit» was en dat dit voor u aanleiding was om mevrouw Albayrak op non-actief te stellen?1

Vraag 8

Wat is de reden dat u gezien de «ongerustheid en verontwaardiging» over de vermeende gang van zaken bij het COA, uw ferme uitspraken over het hoge inkomen van mevrouw Albayrak en gezien de door u destijds geconstateerde «inconsistentie in informatie», alleen heeft aangestuurd op een op non-actief stelling van mevrouw Albayrak en niet tevens op een ontslagprocedure?

Vraag 9

Kunt u toelichten hoe uw optreden ten aanzien van de Algemeen Directeur van het COA zich formeel verhoudt tot de taak van de Raad van Toezicht van het COA om als werkgever op te treden en tot maatregelen tegen een werknemer te besluiten?

Vraag 10

Hoe verhoudt uw uitspraak dat u «achteraf bent verrast met cijfers die volkomen anders blijken te zijn dan in eerste instantie is gezegd» zich tot uw bewering in de Kamer dat u»vanaf het begin af aan bovenop de bezoldiging hebt gezeten» en dat negen maanden lang «uitgebreid overleg heeft plaatsgevonden over de vraag hoe de bezoldiging in overeenstemming kon worden gebracht» met de normering topinkomens?1

Vraag 11

Hoe verhoudt uw uitspraak dat u «achteraf bent verrast met cijfers die volkomen anders blijken te zijn dan in eerste instantie is gezegd» zich tot de excuses van uw directeur-generaal die zij namens het ministerie op 23 september 2011 en daarmee reeds voorafgaande aan het overleg met de Kamer, aan de Raad van Toezicht van het COA heeft aangeboden in verband met de onjuiste informatie van het ministerie over het salaris van mevrouw Albayrak?4

Vraag 12

Hoe verhoudt uw uitspraak dat u «achteraf bent verrast met cijfers die volkomen anders blijken te zijn dan in eerste instantie is gezegd» zich tot de e-mail van uw directeur-generaal waarin namens het ministerie wordt geadviseerd «communiceer naar buiten toe dat mevrouw Albayrak onder de voor de publieke sector geldende max inkomensnorm» zit?4

Vraag 13

Hoe verhoudt uw uitspraak dat u «achteraf bent verrast met cijfers die volkomen anders blijken te zijn dan in eerste instantie is gezegd» zich tot de e-mail van uw directeur-generaal waarin door het ministerie wordt vastgesteld dat het inkomen van mevrouw Albayrak ongeveer tweeduizend euro hoger is dan de voor topmanagementgroep rijk gehanteerde norm, op basis waarvan voor aanpassing van het salaris, ondersteuning met advies wordt aangeboden door het ministerie?4

Vraag 14

Herinnert u zich uw uitspraak in de Kamer dat zorgvuldig in deze kwestie aangaande het COA en mevrouw Albayrak moet worden opgetreden onder de stellingname «Eerst moeten de feiten op tafel liggen» en «Pas dan kun je tot een beoordeling komen en conclusies trekken»? Indien ja, kunt u toelichten waarom u dan niet terughoudender bent geweest in uw kwalificaties over de bezoldiging van mevrouw Albayrak, maar juist vooruitlopend op nader onderzoek of een gesprek met mevrouw Albayrak, met uw optreden en bewoordingen in de Kamer de schijn heeft gewekt dat de huidige bezoldiging van mevrouw Albayrak geheel niet conform afspraken met het ministerie zou zijn?

Vraag 15

Kunt u aangeven wanneer de Kamer het door u tijdens het algemeen overleg van 12 oktober 2011 toegezegde overzicht, inclusief data, tegemoet kan zien waarin per datum precies wordt aangegeven waar en wanneer met u dan wel uw ambtenaren contact is geweest over de bezoldiging van mevrouw Albayrak en waarover precies is gesproken?

Vraag 16

Kunt u toelichten welke «ingrijpende maatregelen», zoals verwoord in rechtsoverweging 31 van het arrest van het Gerechtshof Den Haag, door de ad interim bestuursvoorzitter van het COA per 1 januari 2012 zijn genomen?

Vraag 17

Hoe verhoudt de positie van de ad interim bestuursvoorzitter van het COA zich tot de door de rechter gelaste terugkeer van mevrouw Albayrak in haar functie van Algemeen Directeur, nu de rechter constateert dat haar functie feitelijk hetzelfde is als de functie van Bestuursvoorzitter en de ad interim bestuurder dus feitelijk op de stoel van mevrouw Albayrak zit?5

Vraag 18

Is de ad interim bestuursvoorzitter op enig moment dan wel in enige bewoordingen te verstaan gegeven dat hij waarschijnlijk voor ongeveer een jaar kan aanblijven en dat die tijd nodig is om een nieuwe bestuursvoorzitter te werven? Indien ja, bent u hiermee voornemens om mevrouw Albayrak niet haar werkzaamheden als Algemeen Directeur te laten hervatten? Indien nee, wat is uw reactie op de constatering van de rechter dat de verplichting om gedurende de op non-actiefstelling voorzieningen te treffen zodat werkzaamheden hervat kunnen worden, in dit geval bepaald onvoldoende zijn nageleefd door het COA?5

Vraag 19

Op welke wijze zal de Raad van Toezicht van het COA bij de door de rechter gelaste hervatting van werkzaamheden door mevrouw Albayrak, waarborgen dat het lopende onderzoek naar de vermeende misstanden bij het COA onafhankelijk en onbelemmerde doorgang vindt?6

Vraag 20

Deelt u de mening dat, in het licht van voorgaande vragen, uw informatie aan de Kamer over de bezoldiging van mevrouw Albayrak, inconsistent is gebleken? Indien nee, waarom niet?

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de stellingname van de advocaat-generaal bij het Hof Justitie van de Europese Unie (HvJ) die in de zaak van de Europese Commissie tegen Nederland, aangeeft dat Nederland te hoge leges voor verblijfsvergunningen vraagt?1 Zo ja, wat is uw reactie hierop?

Ja.
Ik deel het standpunt van de advocaat-generaal niet; uitgangspunt van het beleid is dat de leges kostendekkend dienen te zijn. Die kostendekkendheid is, zoals ik in mijn brief van 31 januari jl heb aangegeven, 65%. In dat licht bezien zijn de leges niet te hoog.
Voor de meest kwetsbare categorieën vreemdelingen, bijvoorbeeld asielzoekers, hun nareizende gezinsleden en slachtoffers van mensenhandel, geldt bovendien vrijstelling van legesheffing.
Ik wacht de uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie af.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het bedrag voor leges niet zo hoog mag zijn dat het personen die niet voldoende financiële middelen hebben, afschrikt? Zo nee, waarom niet?

Ik ben van mening dat de leges niet zo hoog mogen zijn dat zij daadwerkelijk de komst van vreemdelingen naar Nederland belemmeren.
Voor vreemdelingen die voor een regulier verblijfsdoel naar Nederland willen komen, geldt het vereiste dat wordt beschikt over voldoende middelen van bestaan. In het kader van gezinsmigratie geldt dat het gezinslid in Nederland aan het inkomensvereiste dient te voldoen. Hiermee is voldoende geborgd dat de leges voldaan kunnen worden. Ik ben dan ook van mening dat de leges in de praktijk niet belemmerend werken. Als garantie geldt bovendien dat bij een gerechtvaardigd beroep op artikel 8 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens de mogelijkheid bestaat om vrijstelling van de legesheffing te verkrijgen als de aanvrager aantoont niet te kunnen beschikken over middelen om aan de legesverplichting te kunnen voldoen.

Vraag 3

Kunt u de Kamer te zijner tijd uw reactie toesturen op de uitspraak van het HvJ en daarbij expliciet toelichten wat de uitspraak betekent voor de haalbaarheid van de ambitie van dit kabinet om de leges kostendekkend te laten zijn?

Ja.

Vraag 4

Wanneer kan de Kamer het overzicht van de kostenopbouw en de effecten van de legesverhoging tegemoet zien zoals verzocht met de moties Schouw c.s.?2

Deze brief is op 31 januari 2012 aan uw Kamer toegezonden.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de uitspraak van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) over de leges die Nederland heft voor vreemdelingen die een verblijfsvergunning willen aanvragen?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat Nederland, ook als deze vreemdelingen in de bijstand zitten, hen geen vrijstelling van die leges verleent, omdat zij moeten aantonen dat zij op geen enkele andere manier het geld (inmiddels 1250 euro) bij elkaar kunnen krijgen?

Het is voor vreemdelingen mogelijk om vrijgesteld te worden van legesbetaling. Hiervoor moet de vreemdeling aannemelijk maken dat noch hij noch de hoofdpersoon op korte termijn kan beschikken over financiële middelen waarmee de verschuldigde leges kunnen worden voldaan en dat evenmin een beroep gedaan kan worden op in aanmerking komende derden, zoals familieleden.

Vraag 3

Deelt u de mening dat de verhouding tussen de maandelijkse bijstand (toen 990 euro) en de geheven leges (830 euro) in veel individuele gevallen onredelijk uitpakt?

Voor vreemdelingen die kunnen aantonen dat zij – ondanks inspanningen om deze te verkrijgen – niet over voldoende middelen beschikken om de leges te betalen, is er de mogelijkheid van vrijstelling van legesbetaling. Hiermee wordt mijns inziens op een redelijke wijze rekening gehouden met de belangen van vreemdelingen die over weinig inkomen beschikken.
Overigens komt een vreemdeling die beschikt over een bijstandsuitkering als hoofdregel niet in aanmerking voor gezinshereniging. Hierop bestaat een uitzondering indien op grond van artikel 8 EVRM een bijstandsgerechtigde recht heeft op gezinshereniging.

Vraag 4

Klopt het dat het EHRM concludeert dat Nederland op deze manier te hoge barrières voor een verblijfsvergunning opwerpt, een extreem formalistische houding aanneemt en het gevolg daarvan is dat een inbreuk op het recht op gezinsleven wordt gemaakt?

Het EHRM concludeert dat Nederland een inbreuk maakt op het recht op een daadwerkelijk rechtsmiddel voor een nationale instantie (art. 13 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens).

Vraag 5

Bent u bereid de consequentie van deze uitspraak te aanvaarden en voortaan vreemdelingen in de bijstand in beginsel vrij te stellen van leges? Zo nee, waarom niet?

U zult op korte termijn worden geïnformeerd over de wijze waarop ik gevolg zal geven aan de uitspraak van het EHRM. Uitgangspunt blijft dat het kabinet, conform het Regeerakkoord, streeft naar kostendekkendheid van de leges.

Vraag 6

Bent u bereid de hoogte van deze leges opnieuw tegen het licht te houden, verdere verhogingen niet door te voeren en de leges in lijn te brengen met Europese regels en jurisprudentie? Bent u bereid daarvoor niet te wachten op het gereedmaken van INDIGO, zoals u in het algemeen overleg van 10 november 2011 zei?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Bent u bereid bij de noodzakelijke aanpassing van de leges tevens de in de Kamer aangenomen motie Spekman/Anker2 te betrekken, die onder meer vraagt om elk legestarief expliciet te toetsen aan de redelijkheid ervan voor de betreffende groep vreemdelingen?

Bij elke wijziging van de legeshoogte weeg ik de verschillende belangen tegen elkaar af, waaronder die van de betreffende groep vreemdelingen. Zo geldt in het kader van gezinsmigratie een goedkoper tarief voor meereizende gezinsleden om de kosten voor het gezin als geheel niet onevenredig hoog te laten oplopen.

Vraag 8

Bent u van mening dat sprake is van een effectief rechtsmiddel gezien deze uitspraak die ertoe leidt dat asielzoekers die een toelage op grond van de regeling verstrekkingen asielzoekers en andere categorieën vreemdelingen 2005 krijgen en voor een vergunning medisch waar zij mogelijk recht op hebben € 950 moeten betalen? Zo nee, bent u bereid in een vrijstellingsmogelijkheid voor deze groep te voorzien?

Voor asielzoekers geldt in theorie dat zij een verblijfsvergunning voor medische behandeling kunnen aanvragen, waarvoor een legesbedrag van € 950 geldt. In de praktijk wordt echter bij een noodzakelijke medische behandeling in de meeste gevallen artikel 64 van de Vreemdelingenwet 2000 toegepast. Dit houdt in dat uitzetting achterwege blijft zolang het gelet op de gezondheidstoestand van de vreemdeling of die van een van zijn gezinsleden niet verantwoord is om te reizen. Betaling van leges is in deze situatie dan ook niet aan de orde.
In de gevallen dat een asielzoeker wel een vergunning voor medische behandeling aanvraagt en hij kan zelf niet de leges betalen, zijn er twee mogelijkheden. De eerste mogelijkheid is dat een derde de leges voor de asielzoeker betaalt. De tweede mogelijkheid is dat het onmogelijk is om leges te betalen. In dat geval wordt de aanvraag niet in behandeling genomen, maar blijft het vangnet van artikel 64 Vreemdelingenwet 2000 wel intact.

Vraag 1

Hebt u kennis genomen van het proefschrift «Hiding and seeking» van Marianne Schoevers, waaruit blijkt dat illegale vrouwen niet de zorg krijgen die ze nodig hebben?1

Ja.

Vraag 2

Bent u op de hoogte van het feit dat het recht op gezondheidszorg een mensenrecht is dat is verankerd in het verdrag van de VN over economische, sociale en culturele rechten en dat landen zich daarmee verplichten om alle inwoners, dus ook mensen zonder verblijfsvergunning, adequate gezondheidszorg te bieden? In hoeverre voldoet Nederland hier volgens u aan?

Ik ben van mening dat Nederland voldoet aan deze verplichtingen. De toegang tot zorg is in Nederland adequaat geregeld. Naast de publieke gezondheidszorg, uitgevoerd door de GGD’en, is er voldoende zorgaanbod van goede kwaliteit dat in principe voor iedereen toegankelijk is. De financiering is voor de meeste mensen geregeld via de Zvw en AWBZ. Voor asielzoekers is er een aparte ziektekostenregeling. Voor illegalen en andere onverzekerbare vreemdelingen geldt dat zij toegang hebben tot medisch noodzakelijke zorg. Zij horen de kosten na de behandeling zelf te betalen. Omdat de Nederlandse overheid het onwenselijk acht dat zorgaanbieders geconfronteerd worden met onbetaalde rekeningen is de wettelijke bijdrageregeling voor zorgaanbieders, op grond van artikel 122a Zvw, in het leven geroepen. Deze regeling wordt uitgevoerd door het College voor zorgverzekeringen (CVZ). Uit het eindrapport «Evaluatie van de bijdrageregeling van artikel 122a van de Zorgverzekeringswet» dat ik u op 7 november 2011 heb toegezonden (Kamerstukken II, 2011/12, 29 789, nr. 367) is naar voren gekomen dat de bijdrageregeling over het algemeen doeltreffend is en in de praktijk naar tevredenheid werkt.

Vraag 3

Wat vindt u van het feit dat met dit proefschrift voor het eerst illegale vrouwen zijn bereikt die nauwelijks bekend zijn bij gezondheidsinstellingen of steungroepen? Bent u van mening dat zorgverleners actiever dan nu moeten zoeken naar bestaande gezondheidsproblemen bij deze groep? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe?

Dat is geen onverwachte uitkomst, gezien de illegale status van de vrouwen. Zij hebben alleen toegang tot medisch noodzakelijke zorg en moeten, in de regel, hiervoor zelf contact leggen met een zorgverlener. De zorgverlener bepaalt vervolgens of en welke medische zorg noodzakelijk is. Het zoeken naar bestaande gezondheidsproblemen kan in die context nodig zijn. Het is aan de zorgverlener om te beoordelen of dit het geval is.

Vraag 4

Wat vindt u van het feit dat illegale vrouwen niet weten hoe de gezondheidszorg in Nederland is georganiseerd, en of de zorg voor hen bereikbaar is? Op welke wijze zouden deze vrouwen beter kunnen worden geïnformeerd? Wiens verantwoordelijkheid is dat?

Zie mijn antwoord bij vraag 7.

Vraag 5

Wat vindt u van het feit dat 28 procent van de geïnterviewde vrouwen te maken heeft gehad met seksueel geweld, en 70 procent aangaf gynaecologische of seksuele problemen te hebben? Wat vindt u van de conclusie dat de reproductieve gezondheid van deze vrouwen zorgwekkend is en dat deze vrouwen onvoldoende zeggenschap hebben over hun eigen seksuele en reproductieve gezondheid? Op welke wijze kunnen deze vrouwen «empowered» worden met behulp van informatie en onderwijs en welke verantwoordelijkheid en rol speelt de overheid hierin?

Ik vind het zorgelijk dat een groot deel van de geïnterviewde vrouwen te maken heeft met dergelijke problematiek. Mogelijkheden voor ondersteuning en «empowerment» zijn beperkt, gezien de illegale status van deze vrouwen. Binnen de kaders van de medisch noodzakelijke zorg, kunnen deze problemen eventueel door zorgverleners worden opgepakt. Ook kunnen illegale vrouwen onder de 25 jaar gebruikmaken van publieke voorzieningen zoals aanvullende eerstelijns seksuele gezondheidszorg (aanvullende soa-bestrijding en -seksualiteitshulpverlening). Deze voorzieningen worden uitgevoerd door de GGD. De zorg die wordt geleverd is voor de cliënt – indien deze op basis van de criteria in aanmerking komt – kosteloos en, indien gewenst, anoniem.
Er worden ook activiteiten verricht om de seksuele gezondheid van illegalen te verbeteren door organisaties die ik subsidie verleen, zoals Soa Aids Nederland die gerichte interventies ontwikkelt om risico op soa’s en hiv bij etnische minderheden en illegalen te verminderen door onder andere het stimuleren van veiliger seksgedrag.

Vraag 6

Bent u op de hoogte van het feit dat slechts 33 procent van de illegale vrouwen tenminste eenmaal is gescreend op tuberculose? Hoe verhoudt dit zich tot de aanbeveling van de Internationale Union Against Tuberculosis and Lung Disease dat in alle landen laagdrempelige voorzieningen zouden moeten bestaan? Op welke wijze zou tuberculose screening kunnen worden aangeboden aan illegale immigranten?

Er wordt in Nederland niet standaard gescreend op tuberculose bij illegalen. Een illegaal die in vreemdelingenbewaring komt of naar een uitzetcentrum gaat wordt op tuberculose onderzocht. Als een persoon zonder verblijfspapieren in contact is geweest met een patiënt met besmettelijke tuberculose, wordt deze uiteraard onderzocht op tuberculose. Illegalen met hoestklachten kunnen zich bij de GGD, zonder kosten, op tuberculose laten onderzoeken. Er is dus wel sprake van passieve opsporing. GGD’en hebben een laagdrempelige functie, dat is in deze van groot belang.

Vraag 7

Wat vindt u van het feit dat 69 procent van de vrouwen geen of moeizaam toegang had tot noodzakelijke zorg? Kunt u aangeven hoe volgens u de zorg voor illegale vrouwen in Nederland is geregeld, en op welke wijze deze vrouwen toegang tot de zorg hebben? Hoe wilt u er voor zorgen dat de toegang tot de zorg voor deze vrouwen gemakkelijker wordt?

In aanvulling op bovenstaande antwoorden, wijs ik erop dat het CVZ voorlichting geeft over de wettelijke bijdrageregeling aan zorgaanbieders en koepel- en brancheorganisaties. Het CVZ heeft hiervoor een website ingericht en verstrekt ook schriftelijke informatie. Daarnaast participeert CVZ in de Stuurgroep Lampion. In dit overlegplatform is, naast hulpverleningsorganisaties, ook een aantal koepel- en brancheorganisaties vertegenwoordigd. Het CVZ heeft zich bereid verklaard om ook overleg te voeren met koepel- en brancheorganisaties die niet vertegenwoordigd zijn in de Stuurgroep Lampion. Verder geeft het CVZ ten behoeve van een goede toegankelijkheid tot medisch noodzakelijke zorg voor illegalen en andere onverzekerbare vreemdelingen ook regelmatig informatie over de bijdrageregeling aan de verschillende groepen zorgaanbieders. Het CVZ houdt informatie op de website over deze regeling actueel. Medewerkers van CVZ beantwoorden dagelijks per mail en telefonisch vragen over deze bijdrageregeling van zorgaanbieders en hulpverleningsorganisaties en (kennissen) van illegalen en andere onverzekerbare vreemdelingen.
Ik veronderstel dat ook de hulpverleningsorganisaties, en de koepel- en brancheorganisaties voor deze vrouwen een rol kunnen spelen om informatie te verstrekken over hoe de zorg is georganiseerd en hoe die zorg te krijgen.

Vraag 8

Heeft u signalen ontvangen die er op wijzen dat de toegang tot de zorg voor illegale vrouwen op dit moment onvoldoende is? Zo nee, waarom niet, als dit zoals uit dit proefschrift blijkt wel het geval is? Zo ja, welke stappen onderneemt u om betere toegang tot de zorg voor deze vrouwen te garanderen?

Het is de taak van de Inspectie voor de gezondheidszorg (IGZ) om meldingen van problemen met toegankelijkheid tot de zorg te onderzoeken. De IGZ blijft alert op dit terrein en meldingen hierover zullen altijd worden onderzocht. In het eindrapport «Evaluatie van de bijdrageregeling van artikel 122a van de Zorgverzekeringswet» geven de onderzoekers aan van de IGZ te hebben vernomen dat -behoudens enkele signalen van Dokters van de Wereld- nauwelijks tot geen signalen over dit onderwerp worden ontvangen.

Vraag 9

Welke stappen onderneemt u om ervoor te zorgen dat zorgverleners bij illegale vrouwen doorvragen naar gezondheidsproblemen? Bent u van plan in overleg met de beroepsgroep te komen tot een speciale training voor artsen over de aanpak van gezondheidsproblemen van illegale vrouwen?

Het is de verantwoordelijkheid van zorgverleners om in het kader van hun behandelrelatie met de zorgvrager verantwoorde zorg te leveren en daarvoor de juiste vaardigheden te verwerven. Een uitvraag naar relevante gezondheidsproblemen kan daartoe behoren, zie ook mijn antwoord op vraag 3. De IGZ heeft in haar toezicht specifiek aandacht voor kwetsbare groepen zoals benoemd.

Vraag 10

Wat vindt u van de suggestie om bij wijze van proef illegale vrouwen hun eigen medisch dossier in beheer te geven, zodat relevante medische gegevens niet verloren gaan bij wisselen van zorgverlener?

Ik ben niet voornemens zo'n experiment te starten. Illegale vrouwen kunnen nu, net als andere zorgvragers, tegen kosten een kopie van hun dossier van hun zorgverlener krijgen.

Vraag 11

Deelt u de mening dat de groep illegale vrouwen als een groep met specifieke risico’s benaderd zou moeten worden? Deelt u voorts de mening dat, wanneer dit niet gebeurt dit serieuze gezondheidsrisico’s bij deze vrouwen en hun ongeboren kinderen tot gevolg kan hebben en daarnaast ook risico’s voor de publieke gezondheid impliceert? Bent u bereid maatregelen te nemen waardoor deze groep actief benaderd wordt, geïnformeerd wordt en gezondheidsproblemen worden geïnventariseerd, en daarnaast te zorgen voor een laagdrempelige toegang tot de zorg? Zo ja, hoe?

Zoals het onderzoek van mevrouw Schoevers laat zien, bestaat de groep illegale vrouwen uit mensen met een grote diversiteit in achtergrond en herkomst. Uit deze heterogene groep hebben de onderzoekers slechts een beperkt aantal mensen in het onderzoek kunnen betrekken. Op basis van deze bevindingen kan ik de gehele groep illegale vrouwen niet beschouwen als een groep met specifieke risico’s. Medisch noodzakelijke zorg is voldoende toegankelijk voor de groep illegale vrouwen (zie mijn antwoord op vraag 2). Ik acht de publieke gezondheidsrisico’s dan ook laag.
Gezien de bestaande mogelijkheden tot zorg, zie ik geen noodzaak tot een andere benadering voor de groep van illegale vrouwen dan zoals ik die omschreven heb bij mijn antwoorden.