Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht over malafide praktijken onder makelaars?1

Ja.

Vraag 2

Hoe luidt uw inschatting van de omvang van het geschetste probleem?

Ik beschik niet over gegevens over de omvang van malafide praktijken en kan derhalve geen inschatting geven.

Vraag 3

Bent u van mening dat de aanpak van malafide praktijken niet gepaard moet gaan met meer regels, maar met handhaving van bestaande regels? Hoe ziet de aanpak van het geschetste probleem er uit? Is striktere handhaving van de regels noodzakelijk om het geschetste probleem beter aan te kunnen pakken?

Ja, ik ben van mening dat aanpak van malafide praktijken door makelaars niet gepaard moet gaan met meer regels. Zie verder mijn antwoord op vraag 3 (zie Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2011–2012, nr. 1441).

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht dat makelaars eisen willen stellen aan verhuur»1, en herinnert u zich de antwoorden op schriftelijke vragen over verhuurbemiddeling2 en de recente antwoorden in de nota naar aanleiding van het verslag van de minister van Veiligheid en Justitie op de inbreng van de SP-fractie in het verslag bij de wijziging van de Opiumwet?3

Ja.

Vraag 2

Staat u positief tegenover het voornemen van een deel van de makelaarsbranche om een keurmerk in te voeren? Zo nee, waarom niet? Zo ja, bent u bereid om ontduiking van het keurmerk onmogelijk te maken door dit algemeen verbindend te verklaren?

Ik sta positief tegenover maatregelen van de makelaarsbranche om de kwaliteit van de dienstverlening door makelaars te vergroten, ook als de makelaarsbranche een keurmerk voor makelaars invoert. Een keurmerk gaat uit van vrijwillige verkrijging van het keurmerk door te voldoen aan de eisen van het keurmerk. Ik zie echter geen reden voor het verplicht stellen van een keurmerk, zodat het keurmerk of een van de keurmerken een vestigingsverplichting wordt voor makelaars. De titelbescherming voor en de beëdiging van makelaars is in 2001 in het kader van deregulering, concurrentiebevordering en zelfregulering juist afgeschaft. De verschillende brancheorganisaties van makelaars hebben sindsdien concurrerende certificeringsregelingen ontwikkeld om de kwaliteit van de makelaardij te garanderen. Per certificeringsregeling gelden bepaalde opleidingseisen voor de toelating en bepaalde eisen met betrekking tot de permanente educatie. Een certificeringsregeling voor verhuur van woningen zou, indien die nog niet bestaat, de kwaliteit van de verhuurmakelaardij kunnen verbeteren.

Vraag 3

Zou een landelijke vergunningplicht voor verhuurmakelaars een effectief middel kunnen zijn om malafide gedrag in de branche te sanctioneren, zodat daarna langs publiekrechtelijke weg snel opgetreden kan worden tegen een bemiddelaar die in gebreke blijft, terwijl nu de bewoner een lange en kostbare civiele procedure moet voeren op grond van artikel 401, Boek 7, van het Burgerlijk Wetboek?

De herinvoering van een landelijke vergunningsplicht alleen zou geen effectief middel zijn om malafide gedrag in de branche te sanctioneren. Daarvoor is toezicht op de vergunninghouders en handhaving van de vergunningplicht noodzakelijk. De invoering van een dergelijke toezichthoudende en handhavende taak voor de overheid is in strijd met het kabinetsbeleid voor een compacte overheid, waarbij de overheidsinstanties zich beperken tot hun kerntaken.
De brancheorganisaties van makelaars kunnen makelaars van wie zij weten dat zij malafide praktijken voeren, het lidmaatschap van hun brancheorganisatie ontnemen, zodat de makelaar niet meer het merk van die brancheorganisatie mag voeren.
Voor woningeigenaren die hun woning (tijdelijk) willen verhuren geldt een eigen verantwoordelijkheid voor de beoordeling van mensen aan wie zij hun woning (tijdelijk) verhuren. Indien zij daarvoor gebruik maken van de bemiddeling door een makelaar, is het van belang dat zij met de makelaar goede afspraken maken over welke taken en handelingen de makelaar voor hen (de opdrachtgever) uitvoert. Opdrachtgevers kunnen makelaars die malafide praktijken toegepast hebben aanspreken op niet-nakoming van de opdrachtovereenkomst en eventueel schadevergoeding vorderen. Vereniging Eigen Huis geeft op haar website informatie en tips aan woningeigenaren die hun woning tijdelijk willen verhuren, waaronder tips ter voorkoming van huurders die hennep telen in de woning. Deze informatie is ook te raadplegen voor niet-leden van Vereniging Eigen Huis.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het artikel «In a shift, the president of Jemen will stay put»1 en het bericht «Jemen verleent president immuniteit»?2

Ja.

Vraag 2

Klopt het bericht dat oud-president Saleh immuniteit is verleend?

Ja. Immuniteit voor president Saleh maakt deel uit van het transitieakkoord dat in november tussen president Saleh en de oppositiepartijen werd gesloten.

Vraag 3

Op 29 november uitte de Jemenitische nobelprijswinnares Tawakkul Karman in Nederland al haar zorgen over de betrokkenheid van oud-president Saleh bij de transitie in Jemen, deelt u de zorgen van de oppositie in Jemen dat oud-president Saleh nog steeds probeert politieke invloed uit te oefenen op het land?

Ja. Verschillende signalen wijzen erop dat president Saleh achter de schermen nog steeds politieke invloed probeert uit te oefenen. Dit mag echter de aandacht niet afleiden van de uitvoering van het transitieakkoord. Het transitieakkoord voorziet in presidentsverkiezingen op 21 februari 2012 en moet uiteindelijk leiden tot een nieuwe grondwet en een democratisch verkozen president en parlement. Dit politieke transitie proces verdient steun van de internationale gemeenschap.

Vraag 4

Kunt u aangeven op welke wijze oud-president Saleh probeert, of nog kan proberen, invloed uit te oefenen op de politieke transitie in Jemen? Bijvoorbeeld door het inzetten van kapitaal waartoe hij nog toegang heeft aangezien mevrouw Tawakkul Karman kapitaal expliciet noemde als één van zijn machtsmiddelen.

Op diverse manieren proberen Saleh en zijn getrouwen invloed uit te oefenen op de politieke transitie. Ik beschik echter niet over informatie dat Saleh zijn kapitaal aanwendt voor politiek gewin.

Vraag 5

Kan de verleende immuniteit aan oud-president Saleh gezien worden als een schending van de machtsoverdrachtakkoorden die zijn gesloten na de protesten tegen het bewind van Saleh?

Nee, de verleende immuniteit maakt onderdeel uit van het transitieakkoord.

Vraag 6

Is het na de verleende immuniteit aan oud-president Saleh nog mogelijk om sancties op te leggen aan de voormalige president en/of het regime, om te voorkomen dat deze alsnog de macht kan behouden? Bijvoorbeeld door het bevriezen van tegoeden?

Zowel in bilaterale contacten als in Europees verband dringt Nederland voortdurend aan op een ordelijke transitie in Jemen. Zowel het Nederlandse als het Europese beleid is erop gericht de overgangsregering en vicepresident Hadi te ondersteunen bij uitvoering van het transitieakkoord. Het opleggen van sancties zou het transitieakkoord in gevaar kunnen brengen en is derhalve nu niet aan de orde. Dit neemt niet weg dat sancties als drukmiddel achter de hand gehouden kunnen worden.

Vraag 7

Bent u bereid om in Europees verband aan te dringen op een ordelijke transitie van de macht in Jemen, zonder een doorlopende invloed van oud-president Saleh?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 8

Kunt u de vragen beantwoorden voor 24 januari, wanneer de Kamer met u spreekt over de Raad Buitenlandse Zaken?

De vragen zijn zo snel mogelijk beantwoord.

Vraag 1

Kent u het artikel «Tussen Kunst en Hazes», waarin de directeur van de AVRO onder meer stelt: «de minister zegt dat de bezuiniging niet ten koste van de programmering gaat, maar dat gaat het wel»?1

Ja.

Vraag 2

De minister zegt dat de bezuiniging niet ten koste van de programmering gaat, maar dat gaat het wel» Hoe verklaart u de tegenspraak tussen uw eigen uitspraak en die van de omroepdirecteur?

De directeur heeft in een nadere reactie laten weten dat zij verkeerd begrepen is.2

Vraag 3

Zijn er sinds uw verklaring dat de bezuiniging bij de Publieke Omroep niet ten koste gaan van de kwaliteit, dusdanige veranderingen opgetreden dat de directeur van de AVRO nu terecht tot haar constatering komt? Zo ja, welke? Zo nee, kunt u dan verklaren waardoor de AVRO-directeur tot deze uitspraak komt?

Nee.

Vraag 4

Kunt u bevestigen dat u de kamer in diverse brieven heeft laten weten dat de bezuinigingen bij de omroep gehaald worden uit het verbeteren van de efficiency? Klopt het dat de directeur van één van die omroepen stelt dat er 88 miljoen direct ten koste gaat van de programmering en dat het «zeer de vraag is of de kijker dat niet gaat merken»? Heeft u mogelijkheden om bij de Publieke Omroep af te dwingen dat de bezuinigingen ook daadwerkelijk door efficiencyverbetering (bijvoorbeeld door minder bestuurders, minder gebouwen, minder topsalarissen, minder bureaucratie) gehaald worden, in plaats van door te bezuinigen op de (kwaliteit van de) programmering? Zo ja, gaat u deze mogelijkheden ook gebruiken? Zo nee, hoe gaat u uw belofte («geen bezuinigingen op de programmering») waar maken?

Ik zal geen nadere berekening maken. Uit het ook u bekende, onafhankelijk onderzoek (BCG3) is reeds gebleken dat de besparingen gerealiseerd kunnen worden met behoud van de kwaliteit en pluriformiteit van het media-aanbod van de gehele publieke omroep en dat de publieke omroep ook in de toekomst de drie algemene televisienetten kan blijven handhaven.4 Sterker, uit het onderzoek blijkt dat de efficiëntie op de programmering alleen te realiseren is bij behoud van de totale zendtijd op de drienetten. De raad van bestuur heeft inmiddels de opdracht gekregen om de bezuinigingen door te voeren en te monitoren op basis van het onafhankelijk onderzoek. Ik zal de publieke omroep houden aan de gemaakte afspraken, zoals ik graag álle betrokkenen houd aan de gemaakte afspraken. Het is goed om daarbij te benadrukken dat consistentie en betrouwbaarheid cruciaal zijn voor het slagen van een stelselwijziging zoals de publieke omroep deze de komende jaren zal doormaken.

Vraag 5

Deelt u de mening dat indien de uitspraken van de directeur van de AVRO kloppen, het in lijn is met het regeerakkoord dat de effecten en mogelijkheden van het opheffen van het derde net alsnog moeten worden onderzocht?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Kunt u een gespecificeerde berekening leveren van de financiële consequenties die het opheffen van een publieke televisiezender met zich mee brengt? Kunt u daarbij in ieder geval in beeld brengen wat dat betekent voor a) de directe kosten die niet meer gemaakt hoeven te worden, b) de personeelskosten en c) het mogelijk verlies aan STER-inkomsten?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Klopt het dat er een advies ligt van het College voor zorgverzekeringen (CVZ) waarbij het middel remicade, dat bewezen effectief is voor de indicatie colitis ulcerosa, niet meer vergoed dreigt te worden omdat het weghalen van het ontstoken dikke darmgedeelte goedkoper is?1 Zo ja, wat is uw mening over dit onzedelijke advies, waardoor de behandeling van honderden colitis ulcerosa patiënten voor eigen rekening dreigt te komen, een rekening in de orde van 17 700 euro per jaar?

Het betreffende medicijn, Remicade, was vanaf 2006 opgenomen op de NZa beleidsregel dure geneesmiddelen voor o.a. de indicatie colitis ulcerosa, zodat ziekenhuizen extra financiering ontvingen bovenop hun budget bij gebruik hiervan. Voorwaarde voor de opname, was dat er door de fabrikant of veldpartijen aanvullend onderzoek uitgevoerd zou worden om de kosteneffectiviteit van deze toepassing aan te tonen. Helaas heeft dit aanvullend onderzoek niet voldoende plaatsgevonden voor de indicatie colitis ulcerosa. Volgens de voorwaarden die verbonden waren aan de opname, zou de extra financiering dus stopgezet moeten worden.
Op zich heeft dit echter nog geen gevolgen voor de aanspraak op Remicade, want het CVZ heeft nog geen pakketadvies uitgebracht over dit middel bij voorgenoemde indicatie. Als het CVZ een pakketadvies uitbrengt over Remicade, zal ik uiteindelijk beslissen of het middel bij deze indicatie tot het pakket behoort of niet. Zolang dat nog niet aan de orde is, heeft een patiënt gewoon aanspraak op Remicade bij colitis ulcerosa. Alle rapporten van het CVZ betreffende de aanspraak op geneesmiddelen zijn openbaar en beschikbaar op de website van het CVZ. Zodra het CVZ een pakketadvies uitbrengt hierover, zal ik dat aan u opsturen.

Vraag 2

Bent u bereid aan de verontruste patiënten direct duidelijkheid te verschaffen en het advies van het CVZ direct af te wijzen en zonodig de regelgeving aan te passen, zodat een lichtere vorm van behandeling zoals medicatie altijd voor vergoeding in aanmerking komt boven een zwaardere behandeling zoals een operatie met nadelige consequenties voor de patiënt? Zo neen, waarom niet?

Op dit moment is deze behandeling onderdeel van het pakket en ontvangen ziekenhuizen extra financiering voor dit middel. Natuurlijk ben ik me bewust van het patiëntbelang en begrijp ik dat de berichtgeving patiënten kan verontrusten. Op korte termijn zal er in ieder geval niets veranderen, maar verder wil en kan ik niet vooruit lopen op het advies van het CVZ. In principe ben ik wel van mening dat de kosteneffectiviteit van medicijnen en behandelingen een rol kan spelen bij pakketbeslissingen en bij de totstandkoming van maatschappelijk acceptabele geneesmiddelprijzen.

Vraag 1

«Bent u bekend met het artikel De Waal «jokte» over Afrika-trip»?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat oud-CPN'er2 Lodewijk de Waal zijn Tanzania-snoepreisje zou afzeggen indien omroep Human hem niet zou filmen? Zo ja, deelt u de mening dat het reisje van de heer De Waal zodoende het best omschreven kan worden als een narcistisch egotripje?

Besluitvorming over werkbezoeken van leden van haar Raad van Toezicht is de verantwoordelijkheid van de SNV zelf. SNV heeft mij geïnformeerd dat Leden van de Raad van Toezicht in het kader van hun toezichthoudende functie gemiddeld één keer per jaar een werkbezoek op locatie afleggen. De heer De Waal bracht in augustus 2010 een bezoek aan Tanzania.
In dit verband stel ik vast dat over de jaarrekening 2010 van de SNV een goedkeurende accountantsverklaring is afgegeven. Ik heb ook anderszins geen reden te twijfelen aan de legitimiteit van de reis en het werkbezoek waaraan wordt gerefereerd. In de in deze vragen gebruikte kwalificaties herken ik mij niet.

Vraag 3

Klopt het dat SNV het retourticket, het visum en de verblijfskosten van de heer De Waal heeft betaald? Wat heeft de «vakantie» van meneer De Waal in totaal gekost?

Ja. Net als bij andere organisaties is het bij SNV gebruikelijk dat kosten die worden gemaakt in het kader van een toezichthoudende functie worden gedragen door de organisatie. SNV heeft mij geïnformeerd dat de kosten van de reis en het werkbezoek in totaal € 2 374,65 beliepen. Dit betrof € 1 908,69 voor een economy class ticket Amsterdam-Dar-es-Salaam, € 142,82 voor een visum en € 323,14 voor hotelkosten. De heer De Waal heeft geen dagtoelage of enige andere vorm van vergoeding gevraagd of ontvangen.

Vraag 4

Deelt u de mening dat de verklaring van de heer De Waal «dat hij nooit voor zichzelf noch voor anderen»3 onkosten heeft gedeclareerd een onjuist beeld schetst en zodoende de waarheid geweld aandoet? Deelt u de mening dat zijn uitspraak «mijn persoonlijke integriteit werd overal in twijfel getrokken, terwijl ik wist dat het onterecht was»4 getuigt van een gebrekkig zelfinzicht? Wat zegt de opstelling van de heer De Waal inzake het Tanzania-reisje over zijn integriteit?

Ik deel de in de vraag vervatte meningen niet. De integriteit van de heer De Waal staat wat mij betreft niet ter discussie.

Vraag 5

Deelt u de mening dat de heer de Waal – nota bene aanbevolen door de Nederlandse staat – er goed aan zou doen, ook in het belang van de bank, op te stappen als lid van de Raad van Commissarissen van ING Bank? Zo nee, waarom niet?

Gelet op bovenstaande antwoorden delen de minister van Financiën en ik die mening niet.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht dat ziekenhuizen met de omstreden pip-borstimplantaten werkten?1

Tot het negatief IGZ advies over de PIP-implantaten waren deze onder het CE-keurmerk als betrouwbaar te achten medische hulpmiddelen op de Europese markt en ook Nederlandse markt.

Vraag 2

Klopt het dat de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) al in 2001 een negatief advies over deze implantaten heeft uitgebracht? Wat is uw reactie dat ook na 2001 deze implantaten nog gebruikt werden?

Nee, dat klopt niet. De implantaten waarvoor in 2001 een negatief implantatie advies is afgegeven, betreffen de hydrogel implantaten. Deze implantaten hebben een hydroxypropylcellulose hydrogel (polysaccharide) vulling. Het betrof dus andere implantaten dan de na 2001 gebruikte implantaten met siliconenvulling waar de huidige berichtgeving over gaat.

Vraag 3

Deelt u de mening dat deze ziekenhuizen de kosten voor verwijdering van de borstimplantaten en verdere behandeling voor hun rekening moeten nemen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe gaat u hierop toezien?

Neen. Hoewel achteraf is gebleken dat sprake is geweest van het gebruik van ondeugdelijke implantaten, hebben ziekenhuizen er in beginsel vanuit kunnen gaan dat het CE-keurmerk terecht was aangebracht.

Vraag 4

Welke maatregelen neemt u om het gebruik van onveilige borstimplantaten in de toekomst te voorkomen?

Borstimplantaten worden gerekend tot de medische hulpmiddelen en vallen daarmee onder het Besluit medische hulpmiddelen. Borstimplantaten vallen in de hoogste risicoklasse en doorlopen daarom het strengste toelatingsregime dat het Besluit medische hulpmiddelen kent. Voor de producten die onder de hogere risicoklassen vallen, bestaat een systeem van toezicht op toezicht. Een zogenaamde aangemelde instantie (notified body) voert de conformiteitsbeoordelingsprocedure uit. Slechts indien het resultaat hiervan voldoende is, geeft de aangemelde instantie een verklaring van overeenstemming af, waarna de fabrikant de CE-markering op het product mag aanbrengen en het hulpmiddel in de handel gebracht mag worden.
Het PIP-incident betreft echter een evident geval van frauduleus handelen. Vanzelfsprekend wordt (met name door de EU-cie) gekeken welke lessen uit de gang van zaken rondom PIP kunnen worden getrokken. Maar ook andere wettelijke regimes zullen geen garantie kunnen bieden tegen kwaadwillenden.

Vraag 1

Bent u bekend met de enorme maatschappelijke onrust, die het bericht van de DNB over mogelijke korting van pensioenen heeft veroorzaakt? Zo ja, deelt u de mening dat de communicatie van de toezichthouder zich dient te beperken tot de pensioenfondsen en dat het de taak van de pensioenfondsen is te communiceren met hun deelnemers?

Ik besef dat het bericht over de mogelijke pensioenkortingen in 2013 bij gepensioneerden en deelnemers onrust kan veroorzaken. Het is echter geen ontwikkeling van vandaag of gisteren. De meeste pensioenfondsen die eind 2011 onvoldoende waren hersteld, hebben al begin 2009 een herstelplan opgesteld. Van de herstelperiode, die tijdelijk was opgerekt naar vijf jaar, zijn inmiddels drie jaar verstreken. Het afgelopen jaar hebben de pensioenfondsen en de pensioenkoepel uitgebreid bericht over de ontwikkeling van de dekkingsgraden en over mogelijke herstelmaatregelen. In het najaar van 2011 berichtten de media dat veel fondsen naar verwachting vanaf april 2013 tot korting van pensioenen moeten overgaan. Zij baseerden dit op financiële informatie op de websites van pensioenfondsen. De Pensioenfederatie kondigde in oktober jl. al aan dat mogelijk meer dan een miljoen mensen per april 2013 met een pensioenkorting te maken zullen krijgen, oplopend tot 15%. Het bericht van DNB komt dus geenszins uit de lucht vallen.
DNB houdt namens de overheid toezicht op de pensioenfondsen. Zowel het belang van de deelnemers als het algemene belang is ermee gediend dat DNB problemen met betrekking tot de financiële soliditeit van de pensioensector signaleert en bekend maakt. Hierin past de berichtgeving van DNB over de maatregelen van 6 januari jl., te weten de mogelijkheid om een eventuele pensioenkorting per april 2013 te beperken tot 7% en de correctie op de rentetermijnstructuur van ultimo december 2011. Laatstgenoemde maatregel leidt tot hogere dekkingsgraden waardoor minder fondsen aanvullende maatregelen (waaronder voorgenomen kortingen) moeten inplannen.
Dit laat onverlet dat het primair de taak van pensioenfondsen is om hun deelnemers over fondsspecifieke aangelegenheden te informeren.
De pensioenfondsen nemen deze verantwoordelijkheid serieus en zullen hun deelnemers in de eerste maanden van dit jaar informeren over de stand van zaken van hun herstel en eventuele aanvullende maatregelen, waaronder voorgenomen kortingen.

Vraag 2

Deelt u de mening dat mogelijke onderdekking van pensioenfondsen vooral wordt veroorzaakt door de crisis in Europa, waarbij de kunstmatig laag gehouden rente en de afwachtende beurzen een belangrijke rol spelen? Zo ja, vraagt de situatie dan niet vooral om rust in plaats van ingrijpen op papieren regels?

Het is juist dat een lage rente de verplichtingen van pensioenfondsen duurder maakt en zodoende de dekkingsgraden verlaagt. De financiële problemen van pensioenfondsen worden echter niet alleen door de actuele rente veroorzaakt, maar ook door onvoorziene ontwikkelingen in de levensverwachting en een langdurige stagnatie op de financiële markten.
De huidige rente moet bovendien niet alleen in het perspectief van de eurocrisis worden bezien. De kapitaalmarktrente vertoont al enkele decennia een dalende tendens. Gegeven de onzekerheid op de financiële markten en de ontwikkelingen in de wereldeconomie is niet duidelijk of, wanneer en in welke mate de rente weer zal oplopen. Als de rente niet of nauwelijks oploopt, leidt nu niets doen in een later stadium tot nog ingrijpendere maatregelen.

Vraag 3

Bent u bereid om zolang de crisis in Europa duurt, samen met sociale partners af te spreken dat gedurende die periode geen korting op pensioenen zal plaatsvinden? Zo neen, waarom niet?

Nee. Een dergelijke afspraak zou haaks staan op de verplichting voor pensioenfondsen om de belangen van hun deelnemers op evenwichtige wijze te behartigen. Veel fondsen beschikken al geruime tijd over te weinig middelen om de pensioenen van de huidige en toekomstige generaties te financieren. Deze fondsen zullen, als hun financiële positie in 2012 niet verbetert, in 2013 de pensioenen en de opgebouwde aanspraken moeten korten om te voorkomen dat toekomstige generaties in onevenredige mate voor de huidige tekorten opdraaien. De noodzaak voor korting en de omvang daarvan worden bezien aan de hand van de evaluatie van het herstelplan per 31 december 2012.
De fondsen die al bij de evaluatie van eind 2010 onvoldoende herstel hebben gerapporteerd, zullen al in april 2012 tot korting moeten overgaan, tenzij hun financiële positie in 2011 door andere maatregelen voldoende is verbeterd. Dit betreft vijf relatief kleine fondsen met in totaal circa 5000 gepensioneerden.

Vraag 1

Wat is uw oordeel over het bericht dat een faculteit van de TU Delft de studielast wil verminderen opdat studenten sneller afstuderen?1

De herziening van het onderwijsprogramma maakt deel uit van de afspraken die ik met de drie TU’s heb gemaakt over verbetering van de onderwijskwaliteit, waaronder de studeerbaarheid van de programma’s.
Ik heb in augustus 2011 € 10,99 mln per jaar aan de technische universiteiten (TU’s) toegekend voor het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs in de periode 2011–2013. De uitwerking van de plannen voor de onderwijskwaliteit staat in het Sectorplan Technologie van de drie TU’s.
De opleidingen hebben nadrukkelijk de opdracht gekregen bij de herinrichting van de curricula goed te kijken naar de studielast. In de loop der jaren zijn de programma’s steeds voller geworden. Daardoor wordt het voor studenten moeilijker om het programma binnen de tijd die daarvoor staat af te ronden.
Het is goed dat de universiteiten nu strenger daarnaar kijken. Dit bijstellen van de onderwijsprogramma’s is overigens een continu proces.
Het bijstellen van de studielast en de inhoud zorgt naast een betere academische opleiding ook voor een betere voorbereiding op de arbeidsmarkt, passend bij de kwantitatieve en kwalitatieve behoefte aan ingenieurs.
Er is grote vraag naar studenten van de technische universiteiten. Ik vind het prijzenswaardig dat de universiteiten aan die vraag willen tegemoetkomen.
Het verbeteren van de onderwijskwaliteit gaat overigens niet alleen om het herzien van de programma’s, maar ook om onder andere betere begeleiding, meer excellente docenten en betere digitalisering van het onderwijs.

Vraag 2

Wat is uw reactie op de stelling dat dit plan een gevolg is van uw maatregelen, namelijk dat universiteiten worden afgerekend op hun studierendement?

Het aanpassen van de studielast bij TU Delft is niet gestart als gevolg van het afrekenen op studierendement. Het belang van diploma’s in de bekostiging is juist met ingang van 2011 verminderd ten gunste van het jaarlijks bekostigen van de ingeschreven studenten. De herziening van het onderwijsprogramma maakt deel uit van de afspraken die ik met de drie TU’s heb gemaakt over verbetering van de onderwijskwaliteit, waaronder de studeerbaarheid van de programma’s.
Zie verder het antwoord op vraag 1.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het de omgekeerde wereld is om opleidingen makkelijker te maken teneinde studenten sneller te laten afstuderen?

Zie het antwoord op vraag 1.

Vraag 4

Deelt u de mening dat uw focus op «rendement» een perverse prikkel is voor instellingen, waardoor zij dit soort maatregelen nemen?

Zie het antwoord op vraag 1 en 2.

Vraag 5

Hoe gaat u voorkomen dat de kwaliteit van opleidingen wordt verlaagd om aan de rendementseisen te kunnen voldoen?

De accreditatie van opleidingen garandeert de kwaliteit van de opleidingen.
In het verleden hebben visitatiecommissies bij herhaling aangegeven dat de studielast hoog is en daardoor de studieduur lang.

Vraag 6

Wat is uw mening over het feit dat studenten een onvoldoende mogen compenseren met een voldoende voor een ander vak? Hoe wordt het niveau van de opleiding hiermee nog gewaarborgd?

De onderwijsprogramma’s van TU Delft zijn opgebouwd uit modules van 5 ECTS of meer. Elke module wordt afgesloten met een tentamen. Binnen een module worden deeltentamens of toetsen afgelegd. Deze kunnen met elkaar gecompenseerd worden. Ik vind dit geen negatieve niveaubijstelling. Het verlenen van compensatie is wettelijk toegestaan. In artikel 7.12 b, derde lid (WHW) is geregeld dat de examencommissie onder door haar te stellen voorwaarden kan bepalen dat niet elk tentamen met goed gevolg afgelegd behoeft te zijn.
Daarnaast verhoogt TU Delft juist de eisen aan de student. Zo is er een doelstelling om in 2015 te komen tot een gemiddeld aantal behaalde studiepunten per student per jaar van 45 ECTS en komt er intensievere studiebegeleiding. Ik verwacht hiervan positieve effecten op de kwaliteit.
Uiteraard worden de studies van de drie TU’s geaccrediteerd door de NVAO, inclusief de kwaliteit van het onderwijsprogramma.

Vraag 7

Gaat u in gesprek met de TU Delft over de geplande maatregelen aldaar? Zo ja, wat is uw inzet en wanneer krijgt de Kamer daarover bericht?

Ik heb in mei 2011 met de drie TU’s overlegd over hun plannen voor verbetering van de onderwijskwaliteit. Op 15 augustus 2011 heb ik het Sectorplan Technologie/onderwijs 2011–2015 goedgekeurd en hiervoor € 10,99 toegekend voor 2011–2013. Er is nu geen aanleiding om weer met de TU’s in overleg te treden.

Vraag 8

Bent u bereid uw prestatieafspraken te heroverwegen, nu blijkt dat instellingen de eisen verlagen om eraan te voldoen? Zo nee, waarom niet?

Nee. TU Delft verlaagt de eisen niet, maar voert een herziening van de programma’s uit. In de loop der jaren zijn de programma’s steeds voller geworden. Daardoor wordt het voor studenten moeilijker om het programma binnen de tijd die daarvoor staat af te ronden. Het is goed dat de universiteiten nu strenger daarnaar kijken. Dit bijstellen van de onderwijsprogramma’s is overigens een continu proces.
Het bijstellen van de studielast en de inhoud zorgt naast een betere academische opleiding ook voor een betere voorbereiding op de arbeidsmarkt, passend bij de kwantitatieve en kwalitatieve behoefte aan ingenieurs.
Er is grote vraag naar studenten van de technische universiteiten. Ik vind het prijzenswaardig dat de universiteiten aan die vraag willen tegemoetkomen.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «US pressured Spain to implement online piracy law, leaked files shows»?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken Europese landen onder druk zet om wetgeving te laten passeren waarbij de vrijheden van internetgebruikers op het spel staan?

Dit is in Nederland niet aan de orde. Wat andere EU-landen aangaat, betreft dit een bilaterale aangelegenheid tussen het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken en deze landen.

Vraag 3

Hoe beoordeelt u het Amerikaanse wetsvoorstel Stop Online Piracy Act (SOPA)? Kunt u dit toelichten tegen de achtergrond van de internationale conferentie over internetvrijheid die u onlangs heeft georganiseerd in Den Haag? Zo neen, waarom niet?

Bescherming van auteursrechten en internetvrijheid hoeven elkaar niet in de weg te staan. Voor een beoordeling van het wetsvoorstel SOPA wijs ik u op de kamerbrief3 die op 20 januari jl. verstuurd is waarin de Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie het wetsvoorstel SOPA toelicht. De conferentie Freedom Online van 8 en 9 december richtte zich op het mensenrechtenaspect van internetvrijheid, zoals bescherming van cyberdissidenten en internetactivisten in nood.

Vraag 4

Heeft u voor, tijdens of na deze conferentie uw Amerikaanse ambtgenoot gewezen op de bezwaren die er zijn tegen dit wetsvoorstel, dat ook van invloed kan zijn op Nederlandse internetgebruikers?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Hebben Amerikaanse diplomaten naast Spanje ook andere Europese landen, inclusief Nederland en Zweden, onder druk gezet om vergelijkbare wetgeving als SOPA door te voeren?

Nederland is niet benaderd of onder druk gezet door de VS om wetgeving door te voeren.

Vraag 6

Hoe beoordeelt u het handelen van de Amerikaanse regering? Bent u bereid bilateraal of in EU-verband de Amerikaanse regering hierop aan te spreken en te wijzen op de vrijheden van internetgebruikers die op het spel staan?

De Amerikaanse regering heeft laten weten dat wetgeving ter bescherming van auteursrechten niet mag leiden tot censuur en dat het het innovatieve karakter van het internet niet in de weg mag staan.

Vraag 1

Bent u bereid om rekening te houden met bezwaren van Griekenland tegen een boycot van Iraanse olie?1

Over het afkondigen van een EU verbod op de import van olie uit Iran besluit de Raad met eenparigheid van stemmen. Griekse instemming is daarom noodzakelijk.

Vraag 2

Zo ja, op welke wijze wilt u Griekenland dan tegemoet komen?

Op dit moment wordt in EU-verband gesproken over een verbod op de import van Iraanse olie in de EU. Daarbij worden de gevolgen voor de toevoer van olie naar de EU als geheel meegewogen. De EU zal het besluit zodanig vormgeven dat negatieve gevolgen voor de Europese economie waar mogelijk worden beperkt. Met partners wordt overlegd over mogelijkheden om het wegvallen van aanbod van Iraanse olie te compenseren.

Vraag 3

Werkt Nederland mee aan het arrangement dat de bezwaren van Griekenland tegen die boycot kan ondervangen?

De besprekingen vinden plaats tussen alle EU-lidstaten, de Europese Dienst voor Extern Optreden en de Europese Commissie.

Vraag 4

Door wie wordt dat arrangement ontwikkeld en wat is de aard en strekking ervan?

De afspraken komen in onderling overleg tot stand.

Vraag 5

Strekt het arrangement zich ook uit tot andere Zuid-Europese landen (Italië en Spanje) die ook forse afnemers zijn van Iraanse olie?

Alle EU-lidstaten zullen een verbod in overeenstemming met de af te spreken modaliteiten moeten toepassen en handhaven.

Vraag 6

Hoeveel geld gaat dit de EU en Nederland kosten?

Naar verwachting zal een verbod niet leiden tot directe extra kosten voor de EU of Nederland. Wel zal de olieprijs mogelijk op korte termijn stijgen. De verwachting is dat deze daarna stabiliseert op een niveau dat niet afwijkt van het niveau dat zonder embargo verwachtbaar zou zijn.

Vraag 7

Hoe beoordeelt u het verzoek van Turkije om uitgezonderd te worden van een eventuele boycot van Iraanse olie?2

Een eventueel Europees verbod op de import van Iraanse olie geldt voor de lidstaten van de Europese Unie en is niet van toepassing op Turkije. Indien er een verbod op de import van olie uit Iran komt, zal de EU Turkije vragen zich hieraan te conformeren.

Vraag 8

Hoe beoordeelt u de positie van de Turkse Halk Bank (waarvan 75% in handen is van de Turkse Staat) in het kader van de economische sancties tegen Iran?3

De EU sancties tegen Iran moeten onverkort worden toegepast door Europese vestigingen van de Turkse Halk Bank. Voor activiteiten in Turkije geldt dat de EU in het kader van het toetredingsproces verlangt dat Turkije zijn buitenlands beleid in toenemende mate aanpast aan dat van de EU.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Beatrix draagt hoofddoek voor moskeebezoek Abu Dhabi»?1

Ja.

Vraag 2

In hoeverre bent u van mening dat de hoofddoek een symbool van islamisering, onderdrukking en discriminatie van de vrouw is?

Bij een bezoek van H.M. de Koningin aan een godshuis worden de daarbij behorende kledingvoorschriften gerespecteerd.

Vraag 3

Realiseert u zich dat ons staathoofd op deze wijze de onderdrukking van vrouwen legitimeert?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Had deze trieste wanvertoning niet voorkomen kunnen worden? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Bent u bekend met de berichten «Mijn therapie is duur, ik wil best meer meebetalen» en het bericht «Darmmedicijn mogelijk uit zorgpakket»?1

Ja.

Vraag 2

Heeft u het advies van het College voor zorgverzekeringen (CVZ) waar in het artikel naar wordt verwezen al ontvangen? Zo nee, wanneer verwacht u dit advies? Zo ja, bent u bereid dit advies ook naar de Kamer te sturen?

Het betreffende medicijn, Remicade, was vanaf 2006 opgenomen op de NZa beleidsregel dure geneesmiddelen voor o.a. de indicatie colitis ulcerosa, zodat ziekenhuizen extra financiering ontvingen bovenop hun budget bij gebruik hiervan. Voorwaarde voor de opname was dat er door de fabrikant of veldpartijen aanvullend onderzoek uitgevoerd zou worden om de kosteneffectiviteit van deze toepassing aan te tonen. Helaas heeft dit aanvullend onderzoek niet voldoende plaatsgevonden voor de indicatie colitis ulcerosa. Volgens de voorwaarden die verbonden waren aan de opname, zou de extra financiering dus stopgezet moeten worden.
Op zich heeft dit echter nog geen gevolgen voor de aanspraak op Remicade, want het CVZ heeft nog geen pakketadvies uitgebracht over dit middel bij voorgenoemde indicatie. Als het CVZ een pakketadvies uitbrengt over Remicade, zal ik uiteindelijk beslissen of het middel bij deze indicatie tot het pakket behoort of niet. Zolang dat nog niet aan de orde is, heeft een patiënt hier gewoon aanspraak op. Alle rapporten van het CVZ betreffende de aanspraak op geneesmiddelen zijn openbaar en beschikbaar op de website van het CVZ. Zodra het CVZ een pakketadvies uitbrengt hierover, zal ik dat aan u opsturen.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het onmogelijk is om dit middel zelf te betalen?

Vanwege de hoge kosten kan niet verwacht worden dat de patiënt dit middel zelf betaalt.

Vraag 4

Deelt u voorts de mening dat het geboden alternatief voor het medicijn remicade, het operatief verwijderen van de dikke darm, betekent dat mensen met deze darmziekte in veel gevallen hun huidige leven drastisch moeten veranderen?

De therapeutische meerwaarde van Remicade voor colitis ulcerosa wordt niet in twijfel getrokken, er bestaan echter twijfels over de kosteneffectiviteit van deze toepassing. De vraag is of de prijs van het geneesmiddel in verhouding staat tot die meerwaarde. Ik wil niet vooruitlopen op het CVZ advies. Overigens is het zo dat bij de beoordeling van de kosteneffectiviteit standaard ook winst in kwaliteit van leven wordt meegenomen.

Vraag 5

Bent u bereid bij de eventuele afweging om het middel remicade wel of niet uit het zorgpakket te halen, niet alleen te kijken naar kostenefficiëntie, maar ook naar de verhoging van de kwaliteit van leven die door dit middel verkregen kan worden?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Kent u het bericht «Ramp Eefde: EVO en Schuttevaer willen snel 2e kolk»?1

Ja

Vraag 2

Deelt u de mening dat de economische schade, die door de stremming wordt veroorzaakt, niet zou zijn ontstaan als er een tweede sluiskolk was geweest?

Deze stremming is het gevolg van onvoorziene omstandigheden. Bij een sluiscomplex met twee (parallelle) sluiskolken zijn de gevolgen voor scheepvaart en bedrijven bij een stremming van één van de kolken vanzelfsprekend minder groot. Ook dan zal er bij stremming van één van de kolken hinder en economische schade ontstaan omdat de wachttijd zal oplopen ten opzichte van de situatie met twee functionerende kolken. Het primaire doel van de aanleg van een extra kolk is echter beperking van de wachttijd onder normale omstandigheden.

Vraag 3

Waarom is er nog steeds geen besluit genomen over de capaciteitsverruiming van de sluis bij Eefde waarvoor al enkele jaren een planstudie loopt?2

Het MIRT projectenboek 2012 vermeldt eind 2011 als termijn voor de Voorkeursbeslissing voor sluis Eefde. Een zorgvuldige voorbereiding van de Voorkeursbeslissing kost iets meer tijd dan voorzien. De Voorkeursbeslissing wordt, als gevolg hiervan, in het eerste kwartaal 2012 genomen.

Vraag 4

Bent u bereid op korte termijn een besluit te nemen over de planstudie sluis Eefde?

Ja, (zie ook antwoord op vraag 3).

Vraag 5

Klopt het dat bij een besluit in 2012 de bouw van een nieuwe sluiskolk pas in 2016 zal beginnen? Kan dit worden versneld?

Nee, de start van de realisatie van de tweede sluiskolk is gepland in 2014, conform het MIRT projectenboek 2012. De oplevering van de tweede sluiskolk is voorzien in 2017.

Vraag 6

Klopt het dat er voor de bouw van een tweede sluiskolk nog een tekort is? Hoe groot is dit tekort en bent u bereid dit tekort op te lossen?

De planstudie naar de aanleg van een tweede kolk bij sluis Eefde is onderdeel van een gecombineerde planstudie die ook de verruiming van de Twentekanalen (fase 2) omvat. Voor de beide projectonderdelen tezamen is één taakstellend budget opgenomen. Bij de Voorkeursbeslissing voor de tweede sluiskolk wordt een deel van dit budget toegewezen aan dit projectonderdeel, overeenkomstig de actuele raming. Voor de aanleg van de tweede kolk is geen sprake van een tekort.

Vraag 1

Is het waar dat de wet verbiedt om bij werving en selectie vragen te stellen over ziekteverleden, ziekteverzuim in het verleden, WAO-verleden, maar ook over actuele gezondheid, behalve als dat laatste wordt gedaan middels een officiële aanstellingskeuring door een daartoe bevoegde bedrijfsarts?1 2

Vraag 2

Acht u het gewenst dat transportbedrijven middels sollicitatieformulieren een poging doen om informatie te achterhalen, die alleen middels een officiële aanstellingskeuring is te verkrijgen? Kunt u uw antwoord toelichten?

Vraag 3

Is het waar dat een officiële aanstellingskeuring alleen mag plaatsvinden als de werkgever in principe heeft besloten de kandidaat aan te stellen? Kunt u uw antwoord toelichten?

Vraag 4

Bent u van mening dat de verstrekte sollicitatieformulieren in strijd zijn met de wet? Zo ja, welke maatregelen gaat u nemen om vragen die in strijd zijn met de wet uit het sollicitatieformulier te verwijderen? Zo nee, waarom vindt u dat niet?

Vraag 1

Is het waar dat de directie van Floriade een inkomen heeft ver boven de Balkenendenorm?

Per 1 maart 2006 is de Wet Openbaarmaking uit Publieke middelen gefinancierde Topinkomens (Wopt) in werking getreden.
Deze wet regelt dat organisaties die onder de werking van de Wopt vallen de gegevens openbaar moeten maken van functionarissen wier beloning in enig jaar boven het gemiddeld ministersalaris (normbedrag voor 2010 vastgesteld op € 193 000) uitstijgt.
De Wopt heeft alleen betrekking op de publieke en semipublieke sector.
De ontwikkeling en de bedrijfsvoering van de Floriade is ondergebracht in een besloten vennootschap.
Op mijn verzoek heeft de voorzitter van de Raad van Commissarissen mij medegedeeld dat de vergoeding van de Floriadedirectie niet boven het normbedrag ligt dat in de Wopt is opgenomen.Het ministerie van EL&I is niet betrokken bij de vaststelling van de financiële beloning en uitbetaling van de Floriade directie.

Vraag 2

Zo ja, wat is hierover uw mening? Wat gaat u doen om deze misstand aan te pakken?

Zie de beantwoording van vraag 1.

Vraag 3

Hoeveel subsidie van de Rijksoverheid en andere overheden wordt gebruikt om dit salaris te financieren?

Voor zover het de rijksoverheid betreft worden geen subsidies verstrekt om het salaris van de Floriadedirectie te financieren.
Het toenmalige ministerie van LNV heeft met een plan van aanpak ingestemd dat voorziet in de financiering van concrete uitvoeringsmaatregelen naar aanleiding van een aangenomen amendement van de leden Koopmans en Wilders in 2006. Het bedrag van de LNV-subsidie bedroeg € 5 000 000,– voor de Floriade. Financiering van het salaris van de Floriadedirectie met deze LNV-subsidie is niet toegestaan.

Vraag 4

Is het waar dat de commissarissen van Floriade 4000 euro per vergadering ontvangen?

De voorzitter van de Raad van Commissarissen heeft mij medegedeeld dat de vergoeding 750 euro netto per maand gemiddeld per commissaris bedraagt.
Daarnaast heeft de toenmalige minister van LNV een algemene tentoonstellingscommissaris benoemd die de taak heeft om Nederland te vertegenwoordigen met betrekking tot de organisatie van de Floriade 2012.
De tentoonstellingscommissaris, die geen lid is van de Raad van Commissarissen, ontvangt een vaste vergoeding van 1250 euro per maand.

Vraag 5

Wat is uw standpunt over deze bovenmatige vergoeding?

Uit de door de voorzitter van de Raad van Commissarissen verstrekte gegevens kan ik niet afleiden dat er sprake is van een bovenmatige vergoeding.
De onkostenvergoeding van de tentoonstellingscommissaris is vastgesteld op basis van het Besluit vergoedingen adviescolleges en commissies van 21 januari 2009.

Vraag 6

In hoeverre wordt deze vergoeding met overheidsgeld gefinancierd?

De vergoedingen van de Raad van Commissarissen worden niet gefinancierd door de Rijksoverheid.
De vergoeding van de tentoonstellingscommissaris wordt voor de helft gefinancierd door EL&I en voor de helft door de besloten vennootschap van de Floriade.

Vraag 1

Kunt u aangeven hoe vaak er dit jaar een file is ontstaan door mensen die kijken naar een ongeval op de andere rijbaan (een zogenaamde kijkfile) en wat de maatschappelijke schade, economische schade en milieuschade is van deze files?1

In 2011 zijn 267 files geregistreerd als kijkfile. Deze leverden 62 882 kilometerminuten aan filezwaarte op. Dit is 0,6 % van de 10,5 miljoen kilometerminuten aan filezwaarte in 2011. Voor het berekenen van de kosten hiervan wordt een ruwe vuistregel gehanteerd. Op basis hiervan worden de totale filekosten van de 10,5 miljoen kilometerminuten geschat op 660–1300 miljoen euro. De kosten van de kijkfiles bedragen in 2011 dus 0,6% van dit bedrag, hetgeen neerkomt op 4 tot 8 miljoen euro.

Vraag 2

Wat vindt u van het idee om op het weggedeelte waar het ongeval plaatsvindt, altijd een politieagent in te zetten die de automobilisten maant door te rijden om zo de lengte van de file substantieel te verminderen?

Ervaringen bij incidenten hebben aangetoond dat het met handgebaren «snelheid maken» een positief effect heeft op de snelheid van het verkeer. Deze maatregel kan echter ook schokgolven in het verkeer veroorzaken en zo leiden tot kop-staart ongevallen. De weginspecteurs van Rijkswaterstaat zijn erin getraind het verkeer snelheid te laten maken. Waar nodig zwaaien deze het verkeer op. Het is niet noodzakelijk om dit altijd met een politieagent te doen.

Vraag 3

Heeft Rijkswaterstaat geëxperimenteerd met mobiele fileschermen2 om een kijkfile te voorkomen? Wat is de reden dat deze schermen nog niet op grote schaal worden ingezet?

Vanaf 1997 tot en met 2007 heeft Rijkswaterstaat geëxperimenteerd met 100 tot 200 meter lange calamiteitenschermen, die uitsluitend op de geleiderail geplaatst konden worden. De toepasbaarheid van deze schermen bleek echter beperkt te zijn. Er is niet altijd een geleiderail en vaak staat deze niet op de juiste plaats ten opzichte van het incident. Daarnaast is voor het plaatsen van schermen in de middenberm een afzetting van de rijstrook nodig en bleken deze erg windgevoelig.
Rijkswaterstaat heeft in 2007 22 multifunctionele schermen aangeschaft van 100m op een voet die overal geplaatst kunnen worden. Vrijwel alle wegendistricten van Rijkswaterstaat beschikken nu over deze schermen en kunnen deze iedere dag inzetten. Bij een ongeval wordt altijd een afweging gemaakt of het plaatsen van een scherm zinvol en effectief is. Daarbij spelen de verwachte afhandelingtijd van het ongeval, de tijd die nodig is om het scherm te laten plaatsen en de noodzaak om een rijstrook af te zetten een belangrijke rol. Dit leidt ertoe dat het gebruik van een scherm in veel gevallen niet zinvol wordt geacht.

Vraag 4

Bent u bereid om een voldoende aantal mobiele fileschermen aan te (laten) schaffen zodat deze zo nodig ingezet kunnen worden bij ongevallen? Zo ja, op welke termijn gaat u deze schermen door Rijkswaterstaat in gebruik laten nemen? Zo nee, waarom niet?

Rijkswaterstaat bekijkt permanent of nog extra voorzieningen zoals calamiteitenschermen moeten worden ingezet om de kijkfiles bij incidenten te voorkomen. Zie ook vraag 3. Tot nu toe is in de praktijk niet gebleken dat er een tekort aan schermen is.

Vraag 1

Bent u bekend met de grondwetswijziging en alle andere belangrijke wetswijzigingen in Hongarije die de regering Orbán heeft doorgevoerd het afgelopen jaar?

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat een aantal wetswijzingen, waaronder de mediawet, aanpassingen in het kiesstelsel, de veranderingen in het juridisch systeem, het onmogelijk maken van het homohuwelijk, het ongelijk behandelen van religies, het beperken van de invloed van het parlement en de manier van doorvoeren van de nieuwe grondwet, indruisen tegen democratische principes, grondrechten en burgelijke vrijheden? Kunt u dit toelichten?

Wij zijn, net als de Europese Commissie en veel van onze Europese collega’s, bezorgd over verschillende wetswijzigingen die de regering-Órban het afgelopen jaar heeft geïnitieerd. Wetgevingsprocessen moeten transparant, zorgvuldig en inclusief verlopen, met inachtneming van trias politica en alle internationale standaarden en verdragen waaraan Hongarije gehouden is. Op Hongarije rust de verantwoordelijkheid de breed gevoelde zorgen over de wetgeving en de wetgevingsprocessen weg te nemen, in eerste instantie door de vragen van de Commissie over de recente wetgeving snel en volledig te beantwoorden.

Vraag 3

Deelt u de mening dat als kandidaat- en aspirant-lidstaten getoetst worden in hoeverre deze landen de waarden uit het Verdrag van Lissabon en het Grondrechtenhandvest van de Europese Unie daadwerkelijk naleven, dat ook de huidige EU-lidstaten zich daaraan moeten houden? Kunt u dit toelichten?

Ja. Alle EU-lidstaten moeten de waarden eerbiedigen en uitdragen die zijn vastgelegd in artikel 2 van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU): eerbied voor menselijke waardigheid, vrijheid, democratie, gelijkheid, de rechtsstaat, en eerbiediging van de mensenrechten waaronder de rechten van personen die tot minderheden behoren. Of de recente Hongaarse wetten strijdig zijn met Europese regelgeving wordt momenteel door de Europese Commissie onderzocht. Lidstaten zijn tevens gebonden aan het Grondrechtenhandvest van de EU als zij het recht van EU ten uitvoer brengen. De naleving van het Handvest kan getoetst worden door nationale rechters en het EU-Hof.

Vraag 4

Is de Minister-President bereid dit met zijn Hongaarse ambtgenoot te bespreken tijdens de eerstkomende Europese Top? Zo nee, waarom niet?

De Hongaarse regering heeft de afgelopen maanden van veel partners het signaal gekregen dat er zorgen bestaan over de recente ontwikkelingen: naast Nederland hebben ook andere EU-lidstaten, de Commissie (bij monde van voorzitter Barroso, vice-voorzitters Reding en Kroes, alsmede Commissaris Rehn), de Europese Centrale Bank, Europarlementariërs, de Venetië Commissie van de Raad van Europa en de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken kritiek geuit op de gang van zaken. De Hongaarse regering zal antwoord moeten geven op de vragen van de Commissie over de nieuwe grondwet en andere maatregelen die mogelijk niet overeenkomen met Europese wetgeving. Doet de Hongaarse regering dit niet, of onvoldoende, dan kan de Commissie een infractieprocedure starten, die kan resulteren in een gang naar het EU-Hof van Justitie. Bij veroordeling dient Hongarije de wetgeving in overeenstemming te brengen met het Europese Recht. Gebeurt dit niet, dan kan een boete en/of dwangsom volgen. Het kabinet wil het onderzoek van de Commissie en het proces van hoor en wederhoor tussen Commissie en de Hongaarse regering afwachten. Daarbij zou agendering op de Raad Algemene Zaken in eerste instantie het meest voor de hand liggen.

Vraag 5

Is de regering bereid zich in te spannen om dit als apart punt op de agenda te zetten van de eerstkomende Europese Top dan wel Raad van Minister van Buitenlandse Zaken? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Is de regering bereid zich in te spannen om naar aanleiding van ontwikkelingen in Hongarije een artikel 7 procedure te starten tegen de regering van Hongarije? Zo ja, welke stappen onderneemt u daartoe? Zo neen, waarom niet?

Artikel 7 van het EU-verdrag ziet op situaties waarin de waarden van de EU door een lidstaat ernstig en voortdurend geschonden worden, of hiervoor een duidelijk gevaar bestaat. Hangende de uitkomsten van het onderzoek dat momenteel door de Commissie wordt ondernomen – inclusief de mogelijkheid van infractieprocedures – en de dialoog die tussen Commissie en Hongarije gevoerd wordt zien wij vooralsnog geen reden om daarenboven te pleiten voor het starten van een procedure zoals bedoeld in artikel 7 VEU.

Vraag 7

Kunt u deze vragen zo spoedig mogelijk maar in ieder geval voor de eerstkomende Europese Top beantwoorden?

Ja.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Psychiatrische hulp moet snel ter plekke zijn»?1

Ja.

Vraag 2

Waarom hebben politie, ambulance, verloskundigen, huisartsen en spoedeisende hulp wel een wettelijk vereiste bereikbaarheidsnorm, maar de crisisdienst van de psychiatrie niet?

In de Wet Toelating Zorginstellingen (Wtzi) zijn eisen met betrekking tot de toegankelijkheid van acute zorg (de 45-minutennorm) en eisen aan het Regionaal Overleg Acute Zorg (ROAZ) vastgelegd. De acute geestelijke gezondheidszorg maakt hier onderdeel van uit, daar waar het acute zorg betreft met een hoge urgentie (A1). In dat geval is er sprake van een levensbedreigende situatie. De bereikbaarheidsnorm van 45 minuten betreft de totale tijd die nodig is om met een ambulance de plaats te bereiken waar de patiënt zich bevindt en vervolgens naar een spoedeisende hulp (SEH-)afdeling van een ziekenhuis te rijden. De deelnemers aan het ROAZ worden geacht er gezamenlijk voor te zorgen dat de bereikbaarheidsnorm van 45 minuten niet in gevaar komt.
Daar waar specifieke psychiatrische expertise nodig is, kunnen huisarts en/ of SEH-arts de crisisdienst inschakelen. De politie kan ook de hulp inroepen van zorgverleners om verwijzing naar hulpverlening in gang te zetten.
Wat betreft de bereikbaarheid van een crisisdienst is een intentieverklaring vastgelegd in het sinds december 2011 herziene convenant tussen GGZ Nederland en de politie. Hierin staat dat een crisisdienst altijd reageert op een melding van de politie; uitgangspunt is dat er binnen tenminste 2 uur, of zoveel sneller als mogelijk, een medewerker van de crisisdienst ter plaatse is om de politie bij te staan. In de praktijk is gebleken dat dit al in 80% van de gevallen lukt. In de overige 20% van de gevallen lukt dat nog niet, maar kan de crisisdienst garanderen dat zij binnen 3 uur lijfelijk aanwezig is. In de praktijk gaat hier vaak directe, telefonische triage aan vooraf. Zo kunnen medische urgentie en belangen van betrokken hulpverleners afgewogen worden en kunnen de voorbereidingen voor eventuele verwijzing vlot opstarten. Dat betekent dat crisisdiensten zo nodig kortdurende opvang (laten) verzorgen (klinisch of ambulant). Dit alles biedt voldoende waarborg voor adequate zorg. Ik zie daarom op voorhand geen aanleiding om een specifieke (bereikbaarheids)norm voor de crisisdienst wettelijk te verankeren.

Vraag 3

Bent u ervan op de hoogte dat, wanneer problemen rondom agressiviteit bij een psychose niet ter plekke worden verholpen, deze problemen van agressie verschuiven naar ambulances, Spoedeisende Hulp (SEH)’s en de politie? Bent u bereid hier een oplossing voor te zoeken?

Het is mij bekend dat het ziektebeeld van psychiatrische patiënten soms leidt tot agressief gedrag. Ik kan me goed voorstellen dat dit hulpverleners belast in de uitvoering van hun werk. In sommige gevallen zijn het patiënten die voldoen aan het zogenaamde gevaarcriterium uit de Wet bijzondere opnemingen psychiatrische ziekenhuizen (Wet bopz). Hiermee onderscheiden zij zich van personen die bijvoorbeeld uit baldadigheid overlast geven in de openbare ruimte.
Voor wat betreft het omgaan met agressieve patiënten is de Arbeidsomstandighedenwet van belang. Deze biedt het algemeen juridisch kader waarbinnen de werkgever zijn verantwoordelijkheid voor het veiligheids- en gezondheidsbeleid van de werknemer dient uit te voeren. Werkgevers worden bij de uitvoering ondersteund door sociale partners en het kabinet.
Het omgaan met agressieve patiënten vraagt zowel om een goede samenwerking tussen betrokken zorgprofessionals als tussen zorgverleners en de politie. Het is aan het ROAZ om lokaal concrete afspraken te maken over acute zorg voor alle doelgroepen, rekening houdend met verschillen in urgentie van behandeling en specifieke patiëntkenmerken. Bij de organisatie van spoedeisende hulp wordt namelijk uitgegaan van een ketenbenadering. Nadere uitwerking hiervan is mogelijk binnen het recent afgesloten convenant tussen GGZ Nederland en de politie over onder andere sociale veiligheid van medewerkers. Medio 2012 zullen zij gezamenlijk een congres organiseren, waarbij het uitwisselen van regionale samenwerkingsvormen centraal staat. Daarnaast lopen er, onder de vlag van patiëntveiligheid, in de ggz verschillende initiatieven die agressie tegen hulpverleners moeten voorkomen.
Er gebeurt dus al veel en er zijn succesvolle aanpakken. Desondanks heeft 21,5 procent van de zorgwerknemers in 2010 te maken gehad met lichamelijk geweld van patiënten (CBS). Dat is ontoelaatbaar. Ik wil de noodzakelijke vermindering van agressie en geweld dan ook een extra impuls geven. Momenteel wordt de laatste hand gelegd aan een actieplan. Sociale partners, de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en de minister van Veiligheid en & Justitie (V&J) zijn betrokken bij dit plan. Het plan beoogt het beleid rond agressie zorgbreed, dus ook voor crisisdiensten, ambulances en de SEH’s, te verbeteren. Daarbij zet ik nadrukkelijk in op samenwerking met de politie. Zeer binnenkort zak ik het plan aan uw Kamer aanbieden.

Vraag 4

Deelt u de mening dat, wanneer er wettelijke eisen worden gesteld aan de bereikbaarheidsnorm van de crisisdienst, dit mede agressie tegen hulpverleners kan verlagen?

Met hun convenant hebben GGZ Nederland en de politie in feite bevestigd dat de komst van medewerkers van de crisisdienst binnen tenminste 2 uur voor hen voldoende is om de acute klachten van een psychiatrische patiënt gezamenlijk adequaat aan te pakken. In combinatie met de bereikbaarheidsnorm van 45 minuten voor acute gevallen met een hoge urgentie (A1) is er geen aanleiding om te veronderstellen dat partijen binnen het ROAZ onvoldoende in staat zijn om kwaliteit van zorg te waarborgen. Dat betekent dat een wettelijke verankering van een veldnorm voor de crisisdienst geen meerwaarde heeft.

Vraag 5

Bent u bereid een wettelijke norm te stellen aan de responstijd van de crisisdienst? Zo ja, wanneer kan dit worden geregeld? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Bent u bereid deze vragen te beantwoorden voor het algemeen overleg Dwang en Drang GGZ op 26 januari a.s.?

Bij deze alsnog voor het Algemeen Overleg van 1 maart a.s.

Vraag 1

Bent u bekend met de berichten «Gemiddelde van eerste keer seks – op je 16e – klopt niet» en «Die 16,5 jaar komt uit het onderzoek»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat overheidsbeleid ter attentie van seksuele voorlichting is afgestemd op een foute norm, namelijk dat de gemiddelde leeftijd waarop jongeren met elkaar naar bed gaan 16,5 jaar is, terwijl dit getal in werkelijkheid slechts geldt voor ongeveer de helft van de Nederlandse jeugd? Zo ja, bent u van plan het beleid te veranderen?2

Ik ben niet van mening dat het overheidsbeleid op het gebied van seksuele voorlichting is afgestemd op een foutieve norm. Ten eerste wordt de gemiddelde leeftijd niet als norm neergezet4. Ten tweede is mijn beleid gericht op preventie: op het voorkomen dat jongeren beschadigende ervaringen opdoen, door ze al vóór ze seksueel actief zijn bewust te laten worden van hun wensen en grenzen en vaardigheden op te laten doen om grenzen te stellen. Het gebruik van de mediane leeftijd (de leeftijd waarop de helft van de jongeren ervaring heeft) in plaats van de gemiddelde leeftijd (van de seksueel actieve jongeren), verandert hier niets aan, aangezien mijn beleid gericht is op een brede leeftijdsgroep. Om die reden zal ik mijn beleid – evenals de antwoorden op de schriftelijke vragen – niet aanpassen.
Wel ben ik met u van mening dat de manier waarop «gemiddelde leeftijd» nu gebruikt wordt, tot verwarring kan leiden. Ik zal voortaan duidelijker aangeven dat het hierbij gaat om een gemiddelde van de jongeren die al seksueel actief zijn.
Er is overigens slechts een relatief gering verschil tussen de gemiddelde leeftijd (16,6 jaar) en de mediane leeftijd (17,1 jaar).

Vraag 3

Bent u bereid de antwoorden op de schriftelijke vragen 4, 5 en 6 over de nieuwe voorlichtingscampagne van Sense «hun eerste keer» te herzien? Zo nee, waarom niet?3

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Deelt u de mening dat een mediane leeftijd een beter uitgangspunt is dan een gemiddelde? Zo ja, bent u bereid in toekomstige berichtgeving over seksuele gezondheid met de mediane leeftijd te werken? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Bent u bereid te onderzoeken of «comprehensive sex education» in een volgende overheidscampagnes toegepast kan worden? Zo ja, wanneer wordt de volgende overheidscampagne verwacht? Zo nee, waarom niet?

Nee. Mijn beleid is er op gericht om op het terrein van seksualiteit de weerbaarheid en gezond gedrag van jongeren te bevorderen. Daarbij speelt het geven van betrouwbare informatie en advies een belangrijke rol. Er worden sinds 1 januari jl. geen (massamediale) leefstijlcampagnes meer gevoerd. Zoals ik in de landelijke gezondheidsnota «Gezondheid dichtbij» heb aangegeven past een generieke, populatiebrede aanpak met massamediale campagnes niet in mijn beleid. Liever kies ik voor andere vormen van kennisoverdracht, die meer op maat zijn en aansluiten bij de belevingswereld van de betreffende doelgroep (zoals sociale media maar ook bijvoorbeeld via de zogeheten Sense-spreekuren).

Vraag 6

Bent u bereid deze vragen te beantwoorden voor, het opnieuw te agenderen notaoverleg over het gezondheidsbeleid, de nota «Gezondheid dichtbij»?

Ja.