Vraag 1

Bent u bekend met het bericht dat het Rotterdamse graanhandelsbedrijf Nidera zich volgens justitie in Argentinië schuldig maakt aan «slavernijachtige praktijken»?1

Ik ben bekend met het door u genoemde bericht.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u de in het artikel omschreven omstandigheden op de Nidera plantage in San Pedro?

De beschuldiging in de media van betrokkenheid bij «slavernij» is een ernstige aanklacht tegen een Nederlands bedrijf, welke tot op heden niet is onderbouwd door een formele aanklacht. De berichten over «slavernij» maken deel uit van het debat tussen de Argentijnse regering en de verenigde landbouworganisaties over interventies in de tarwe- en maïshandel. De in de media gebruikte termen als «slavernij», «mensenhandel» en «concentratiekampen» zijn afkomstig van de Argentijnse krant Página/12. Ik beschik niet over informatie die erop wijst dat deze omstandigheden aan de orde zouden zijn bij dit bedrijf.
De berichten vormden evenwel aanleiding voor onze ministeries om in gesprek te gaan met het bedrijf. Het bedrijf werpt de beschuldigingen verre van zich en onderbouwt deze ontkenning met uitgebreide documentatie; hieruit komt naar voren dat het bedrijf de lokale wetgeving naleeft en procedures toepast om adequate arbeidsomstandigheden bij de rurale seizoensarbeid te bewerkstelligen.2 De wet regelt tot in detail de verschillende aspecten van seizoensarbeid. Het bedrijf geeft aan dat het betere arbeidsvoorwaarden hanteert dan in de sector gebruikelijk zijn. Wat betreft beschuldigingen over werkomstandigheden zoals overtredingen van de Hygiëne Code, kan ik geen oordeel geven. Mocht er op dit punt een overtreding zijn begaan, dan zal die resulteren in een administratieve sanctie. Zie ook onze antwoorden op eerdere Kamervragen over deze kwestie.3

Vraag 3

Heeft u contact gehad met uw Argentijnse ambtgenoot over de werkwijze van Nidera op de bewuste plantage? Zo ja, wat zijn de uitkomsten van dat overleg? Zo nee, gaat dat nog plaatsvinden?

Nee, wij heb geen contact gehad met de Argentijnse Minister van Buitenlandse Zaken. Wij hebben thans voldoende inzicht in de onderhavige kwestie.

Vraag 4

Deelt u de mening van een woordvoerder van Nidera aan dat het om een «lokale kwestie» gaat?

In het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen verwacht de Nederlandse regering van Nederlandse bedrijven die internationaal ondernemen dat zij zich houden aan het normatieve kader van de OESO Richtlijnen voor Multinationale Ondernemingen. Dit geldt voor Nederlandse moederbedrijven evenzeer als voor hun buitenlandse dochterbedrijven.

Vraag 5

Heeft u contact gehad met Nidera? Zo ja, wat was de inhoud daarvan? Zo nee, gaat u dat nog doen?

De berichten vormden aanleiding voor onze ministeries om in gesprek te gaan met Nidera. Zie het antwoord op vraag 2 aangaande de beschuldigingen in de media. Daarnaast is met het Nederlandse moederbedrijf gesproken over de manier waarop hun MVO-beleid is vormgegeven, ook richting de Argentijnse dochteronderneming. Het bedrijf heeft aangegeven geschrokken te zijn van de beschuldigingen en dat deze hard zijn aangekomen bij zowel het management als de werknemers. De directie heeft laten weten sociale verantwoordelijkheid, integriteit en goede zorg voor de werknemers van groot belang te achten. Hiertoe hanteert het zorgvuldige procedures, zoals ook blijkt uit de documentatie. Een geformaliseerd MVO beleid opgesteld in overleg met de stakeholders ontbreekt nog bij het Nederlandse moederbedrijf. De directie heeft aangekondigd dit op te stellen. Hierbij kunnen zij gebruik maken van de informatie en instrumenten die beschikbaar zijn bij o.a. MVO Nederland. Zie ook onze antwoorden op eerdere Kamervragen over deze kwestie.3

Vraag 6

Is het waar dat de ontwikkelingsbank FMO één van de hoofdfinanciers van Nidera is? Hoe beoordeelt u deze financiering in het licht van de in het artikel omschreven werkwijze van Nidera?

Ja, FMO is één van de hoofdfinanciers van de Argentijnse dochteronderneming.
Voorwaarde voor het verstrekken van een lening door FMO aan een bedrijf in een ontwikkelingsland is dat de klant van FMO aan bepaalde sociale en milieucriteria voldoet, dan wel bereid is daaraan te voldoen.4 In dit geval heeft het Argentijnse dochterbedrijf dat de lening heeft ontvangen zich bereid verklaard aan deze sociale en milieucriteria te voldoen. FMO heeft toentertijd tevens, en mede op basis van deze criteria, een onderzoek uit laten uitvoeren door een onafhankelijke consultant. Indien sprake is van grove schending van contractuele afspraken dan kan FMO zijn investering terug trekken. Dit is contractueel vastgelegd.
FMO houdt toezicht op de uitvoering. FMO heeft naar aanleiding van de berichten in de pers, een nieuw onderzoek laten uitvoeren door een onafhankelijke consultant. Zie ook onze antwoorden op eerdere Kamervragen over deze kwestie.3
Wij zien geen aanleiding om in te zetten op wijziging van de voorwaarden waaronder FMO leningen verstrekt.
De lening aan de Argentijnse dochteronderneming betreft geen directe lening van de overheid. De staat bezit 51 procent van de aandelen in FMO. FMO steunt bedrijven in ontwikkelingslanden door middel van leningen, participaties, garanties en andere investeringen.

Vraag 7

Welke criteria heeft FMO toegepast bij de beoordeling van de financiering van Nidera? Hoe zijn deze criteria getoetst?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 8

Ziet u in de situatie rond Nidera aanleiding om de voorwaarden waaronder FMO leningen verstrekt en de wijze waarop het handelen van bedrijven wordt gemonitored te evalueren? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wanneer kunt u een dergelijke evaluatie aan de Kamer doen toekomen?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 9

Welke Nederlandse banken investeren er nog meer in Nidera?

Het antwoord op vraag 9 is ter vertrouwelijke inzage, alleen voor de leden, gelegd bij het Centraal Informatiepunt Tweede Kamer.

Vraag 10

Bent u van mening dat huidige regels voldoende waarborgen dat bedrijven maatschappelijk verantwoord ondernemen?

Maatschappelijk verantwoord ondernemen kan niet met regels worden gewaarborgd. Het is van belang dat bedrijven een bijzondere maatschappelijke verantwoordelijkheid voelen en daaraan concrete invulling geven. Juist omdat wij onze normen in de meeste gevallen niet in andere landen kunnen (laten) afdwingen, doen de overheid en de samenleving een sterk beroep op de eigen verantwoordelijkheid van bedrijven. Op welke wijze die verantwoordelijkheid wordt ingevuld, is in de eerste plaats aan het bedrijf zelf. Bedrijven dienen een eigen afweging te maken en daarover transparant te communiceren met alle belanghebbenden. Het is vervolgens aan de belanghebbenden om te bepalen of zij dit voldoende vinden en zo niet, welke consequenties ze hieraan verbinden. In Nederland hebben de sociale partners in de SER de handen ineengeslagen om vorm te geven aan hun verantwoordelijkheid op het gebied van internationaal MVO. Wij volgen de voortgang van dit initiatief met grote belangstelling.
Daar waar de Nederlandse overheid direct betrokken is, zoals bij het verstrekken van subsidies en faciliteiten, worden concrete voorwaarden gesteld in de contractuele relaties met bedrijven om de naleving van de in het antwoord bij vraag 4 genoemde OESO Richtlijnen te bevorderen. Daarnaast wordt de naleving van deze Richtlijnen bevorderd via onder meer de inrichting van een goed toegerust Nationaal Contactpunt dat oplossingen kan helpen te bereiken in geval van meldingen van vermeende schendingen van de richtlijnen door Nederlandse bedrijven.

Vraag 11

Welke rol heeft uw bij het eventueel aanscherpen van de regels?

Het MVO-beleid wordt in een goede samenwerking tussen verschillende ministeries vormgegeven. Coördinerend bewindspersoon voor het MVO-beleid, zowel nationaal als internationaal, is de Staatssecretaris van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie.

Vraag 12

Bent u bereid deze vragen binnen een week te beantwoorden?

Ja, wij hebben u de antwoorden zo spoedig mogelijk toegezonden.

Vraag 1

Bent u bekend met het «Appèl voor internationale gerechtigheid voor alle slachtoffers van gewapend geweld tijdens de Gaza Oorlog», ondertekend door zeventien hoogleraren en deskundigen op gebied van internationaal recht?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de conclusie van deze ondertekenaars dat beide partijen in de Gaza-oorlog, dat wil zeggen Israël en de de facto Hamas regering in Gaza, nog altijd geen onderzoek hebben verricht dat voldoet aan internationaal aanvaarde normen van onafhankelijkheid, onpartijdigheid, grondigheid, doelmatigheid en tijdigheid? Zo niet, waarom niet?

Deze conclusie deel ik wat betreft de inspanningen van de de facto autoriteiten in Gaza. Israël en de Palestijnse Autoriteit verrichten naar het oordeel van de regering wel degelijk onderzoeken. Zij is in dit oordeel bevestigd door de gewijzigde inzichten van de heer Goldstone zelf, zoals neergelegd in zijn ingezonden stuk in de Washington Post van 1 april 2011. De onderzoeken van Israël en de Palestijnse Autoriteit zijn nog niet afgerond. De regering hecht eraan niet op de uitkomst daarvan vooruit te lopen. Ik verwijs tevens naar de antwoorden op de vragen van de leden Voordewind c.s. naar aanleiding van het artikel van de heer Goldstone (ref brief DAM-404/11 d.d.19. mei 2011).

Vraag 3

Deelt u de mening dat het uitblijven van een dergelijk onderzoek geen recht doet aan de slachtoffers aan beide zijden van het conflict en de rol van het internationaal recht ondergraaft?

Ja. Ik volg daarin de opvatting van de heer Goldstone, waar deze het uitblijven van onderzoek door de de facto autoriteiten in Gaza aan de kaak stelt.

Vraag 4

Deelt u de mening dat het internationaal recht de grondslag moet vormen voor een rechtvaardige en duurzame vrede en garanties kan bieden voor een veilig en menswaardig bestaan voor zowel Israëlische als Palestijnse burgers, en dat niet het recht van de sterkste maar de kracht van het (internationale) recht de weg naar rechtvaardige vrede kan effenen?

Een duurzame vrede zal, in de visie van de Nederlandse regering, gegrondvest moeten zijn op een akkoord dat door beide partijen is uitonderhandeld, met inachtneming van het internationaal recht.

Vraag 5

Bent u het eens met de ondertekenaars van het appèl, dat het moment gekomen is dat de internationale gemeenschap zich uitdrukkelijk en onomwonden dient uit te spreken voor een opvolging van het Goldstone-rapport op internationaal niveau? Zo neen, waarom niet en wanneer en onder welke voorwaarden zou dat moment volgens u dan wel aan de orde zijn?

Nederland hecht zeer aan uitvoering van onafhankelijke onderzoeken door de betrokken partijen naar mogelijke schendingen van humanitair oorlogsrecht en mensenrechten ten tijde van het gewapende conflict in Gaza. Nederland heeft dat ook altijd bepleit in EU- en VN-kader zowel als in gesprekken met Israël en de Palestijnse Autoriteit.
Nederland heeft daarnaast steeds kenbaar gemaakt geen voorstander te zijn van instelling van internationale opvolgingsmechanismes, omdat de eerste verantwoordelijkheid voor het doen van onderzoek naar internationale misdrijven en het vervolgen van verdachten bij betrokken partijen ligt. Naar het oordeel van de regering dient het internationaal overleg over de opvolging van het Goldstone-rapport gericht te zijn op de uitvoering en afronding van de nationale onderzoeken, gevolgd door afronding van de discussie, in het belang van het Midden-Oosten vredesproces. Dit is in VN- en in EU-kader steeds uitgedragen en hierover is de Tweede Kamer geïnformeerd in de rapportage over de Nederlandse inzet in de VN-Mensenrechtenraad.
Deze inspanningen zal de regering voortzetten. Zoals toegezegd tijdens het mondelinge vragenuur van 5 april 2011 zal de regering – bij de eerstvolgende gelegenheid – de herziening van de behandeling van het rapport-Goldstone in zijn totaal aankaarten, zowel in EU- als in VN-verband, in het licht van de gewijzigde opvattingen van de heer Goldstone.

Vraag 6

Bent u bereid om zich in Europees verband voortvarend en actief in te zetten ten behoeve van een internationale opvolging van het Goldstone-rapport? Zo ja, welke stappen denkt u te ondernemen en op welke wijze rapporteert u hierover aan de Tweede Kamer? Zo neen, waarom niet en hoe denkt u dan dat Nederland kan bijdragen aan het recht doen aan de slachtoffers aan beide zijden van de Gaza oorlog?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 1

Kent u het onderzoek door bureau Profundo in opdracht van RTL over investeringen van staatsbedrijven in Nederland?1

Ja.

Vraag 2

Zo ja, deelt u de conclusies van forensisch financieel deskundige Cees Schaap dat Nederlandse toezichthouders onvoldoende hun werk doen bij het beoordelen van investeringen door buitenlandse staatsbedrijven?

Nee, die conclusies deel ik niet.

Vraag 3

Zo ja, om welke toezichthouders gaat het dan en welke maatregelen gaat u nemen om het toezicht te verbeteren en te versterken? Zo nee, waarom niet?

In 2008 is een onderzoek naar buitenlandse staatsfondsen naar uw Kamer gezonden2 naar aanleiding van zorgen over het (mogelijke) gedrag van staatsfondsen. Uit dat onderzoek kwam naar voren dat geen sprake was van onwenselijke gedragingen van dergelijke fondsen. Daarnaast werd geconcludeerd dat het opereren van buitenlandse staatsfondsen belangrijke economische baten voor Nederland biedt. Er is geen reden aan te nemen dat de stand van zaken met betrekking tot buitenlandse staatsfondsen in Nederland sindsdien fundamenteel is gewijzigd.
Het is niet in het belang van het Nederlandse vestigingsklimaat en van onze economische en diplomatieke relaties met het buitenland om alle bezittingen van buitenlandse staatsbedrijven op een lijst te zetten. Opname in een dergelijke lijst zal gezonde en in Nederland correct opererende bedrijven onnodig benadelen.
Indien buitenlandse staatsbedrijven onwenselijk gedrag vertonen, bijvoorbeeld door internationale of nationale sanctiemaatregelen te overtreden, biedt de bestaande regelgeving afdoende maatregelen om daartegen op te treden.

Vraag 4

Deelt u de mening dat er bij het uitvoeren van de sancties tegen het regime in Libië onnodig tijd verloren is gegaan omdat eerst moest worden onderzocht welke tegoeden en bezittingen van kolonel Gadaffi en zijn entourage in Nederland aanwezig waren?

Die mening deel ik niet. Op respectievelijk 2, 10, 21, 23 en 25 maart zijn Europese Verordeningen door de Raad aangenomen, waarmee de tegoeden van Gadaffi en aan hem gelieerde personen en entiteiten zijn bevroren.3 Deze verordeningen waren op moment van publicatie direct van kracht, ook in Nederland. De financiële instellingen zijn over de ingestelde sanctiemaatregelen direct geïnformeerd door de Nederlandse toezichthouders.
Financiële instellingen hebben op basis van hun verplichte cliëntonderzoek steeds een goed en volledig beeld van hun klantenbestand en van de ultimate beneficial owner. Zij zijn derhalve in staat onmiddellijk uitvoering te geven aan de sanctiemaatregelen en hebben dat ook gedaan. Hierover hebben ze gerapporteerd aan de bevoegde Nederlandse autoriteiten.

Vraag 5

Deelt u de mening dat Nederland snel en adequaat moet kunnen handelen op het moment dat de Verenigde Naties of de Europese Unie zou besluiten tot het instellen van sancties jegens regimes of personen die zich schuldig maken aan grove schendingen van het internationale recht, zoals het gebruik van grof geweld tegen de eigen bevolking?

Ja, die mening deel ik. Ik ben overigens van mening dat de Nederlandse overheid in deze gevallen reeds snel en adequaat handelt.

Vraag 6

Zo ja, bent u dan bereid op basis van bestaande bronnen, zoals gegevens bij de Kamers van Koophandel of gegevens van de Dow Jones Watchlist en mogelijk andere bronnen bij de overheid, bedrijfsleven of NGO’s, in kaart te brengen welke tegoeden en bezittingen in ons land aanwezig zijn van buitenlandse staatsbedrijven en/of buitenlandse leiders en hun entourage?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 1

Kent u het bericht «Marokkaanse ambassade buit personeel uit»?1

Ja

Vraag 2

Wat is uw opvatting over de in dit bericht beschreven situatie?

Ook de in Nederland gevestigde buitenlandse vertegenwoordigingen moeten de wet respecteren, waaronder alle dwingende bepalingen van arbeidsrecht. Over de specifieke situatie bij de Marokkaanse ambassade verwijs ik naar de brief die de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en ik hebben gestuurd.

Vraag 3

Is er ook bij andere buitenlandse ambassades sprake van onderbetaling van lokaal geworven personeel met een Nederlands paspoort? Zo ja, bij welke ambassades is dit het geval?

Voor de situatie rond de particuliere bedienden op de Saoedische en andere ambassades (die overigens van een andere aard is dan dit onderwerp) verwijs ik u naar mijn antwoorden op de vragen daarover van het lid De Roon.
Nederlandse inspectie- en opsporingsdiensten hebben geen wettelijke bevoegdheid om onderzoek te doen bij ambassades, consulaten en individuele diplomaten van andere landen. Dit volgt uit het Verdrag van Wenen inzake diplomatiek verkeer. Eventuele misstanden kunnen alleen bekend worden wanneer de betrokken werknemers daartoe het initiatief nemen. Dat is vanuit andere buitenlandse ambassades tot op heden niet gebeurd.

Vraag 4

Hoeveel werknemers worden er benadeeld door het schenden van de wet- en regelgeving op het gebied van werk en inkomen door ambassades? Hoeveel van hen zijn dientengevolge in de financiële problemen geraakt?

Zie het antwoord op vraag 3.

Vraag 5

Deelt u de mening dat ambassades zich bij het lokaal werven en in dienst hebben van personeel moeten houden aan het Nederlands arbeidsrecht? Zo nee, waarom niet?

Zie het antwoord op vraag 2.

Vraag 6

Welke stappen zult u zetten om het uitbuiten van onmachtig personeel door ambassades tegen te gaan?

Telkens als ik informatie heb over gevallen van misstanden rond lokaal aangenomen werknemers, spreek ik de desbetreffende ambassadeur daarover aan en wijs die op zijn verplichtingen krachtens het Nederlandse arbeidsrecht.

Vraag 1

Heeft het Iraanse regime de oppositieleiders Moussavi en Karoubi gearresteerd?

Het is mij niet bekend of Moussavi en Karoubi gearresteerd zijn. Hoewel persbureau Reuters melding maakt van de arrestatie van oppositieleiders Moussavi en Karoubi en zich daarbij baseert op de website van Moussavi, hebben de Iraanse autoriteiten dit bericht tot op heden niet bevestigd, zelfs niet in antwoord op een demarche door het EU-voorzitterschap in Teheran.

Vraag 2

Zo ja, weet u ook waarom? Klopt het dat zij ervan worden beschuldigd «contra-revolutionairen» te zijn die «hoogverraad» plegen?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Bent u bereid het voortouw te nemen om te komen tot een veroordeling van deze arrestaties door de Europese Unie en mogelijk de Verenigde Naties? Zo ja, kunt u de Kamer informeren over de stappen die u hiertoe onderneemt?

Op 2 maart 2011 heeft in opdracht van Hoge Vertegenwoordiger Ashton een demarche plaatsgevonden door de Hongaarse ambassadeur in zijn positie als lokale EU-voorzitter bij het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken over de vermeende arrestatie van de twee oppositieleiders. De Iraanse autoriteiten hebben geweigerd het bericht te bevestigen of andere feitelijke informatie over hun situatie te verstrekken. Hoge Vertegenwoordiger Ashton gaf op 4 maart een verklaring uit waarin zij haar zorg uitspreekt over de situatie van de twee oppositieleiders. Ashton roept de Iraanse autoriteiten op hun bewegingsvrijheid te garanderen en veroordeelt de onderdrukking van de Iraanse oppositie.
In de VN-Mensenrechtenraad is bespreking van een Iran-resolutie geagendeerd. In die resolutie zal expliciet worden verwezen naar het recht op vrijheid van meningsuiting en vrijheid van vereniging.
De berichten over de vermeende arrestatie van de beide oppositieleiders worden door de Nederlandse regering op de voet gevolgd. Nederland zal daar waar mogelijk de Iraanse autoriteiten aanspreken op deze kwestie.

Vraag 4

Welke mogelijkheden ziet u om de druk op het Iraanse regime te vergroten zodat zij politieke tegenstanders niet oppakt en in de gevangenis zet? Bent u bereid deze mogelijkheden maximaal in te zetten, zodat er alles aan gedaan kan worden om het lot van de oppositieleiders te verbeteren?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 1

Kent u het bericht dat een uitzetprocedure van een Libiër niet wordt gestaakt?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het op dit moment onverantwoord is om Libiërs terug te sturen naar Libië omdat zij hun leven niet zeker zijn? Zo ja, bent u dan van plan de uitzettingshandelingen voor Libiërs tenminste tijdelijk op te schorten en de vreemdelingendetentie (tijdelijk) op te heffen? Zo nee, waarom meent u dat uitzettingen naar Libië gegeven de huidige omstandigheden wel mogelijk zijn?

De situatie in Libië is zorgwekkend en het valt niet te voorspellen hoe deze zal evolueren. De regering blijft de situatie in Libië van dag tot dag volgen. Uitzettingen naar Libië zijn op dit moment niet aan de orde gelet op de onzekerheid omtrent de ontwikkelingen in Libië.

Vraag 3

Kent u nog meer concrete gevallen van Libiërs die in vreemdelingenbewaring zitten met uitzicht op uitzetting? Zo ja, hoeveel personen betreft het hier?

Thans zitten ongeveer tien vreemdelingen met de gestelde Libische nationaliteit in vreemdelingenbewaring. De reden dat de bewaring van deze vreemdelingen niet is opgeheven is gelegen in het feit dat deze vreemdelingen in uitvoering van de Dublin-verordening kunnen worden overgedragen aan een andere lidstaat of omdat zij een gevaar vormen voor de openbare orde en veiligheid.

Vraag 4

In welke fase van hun uitzetting bevinden deze Libiër zich?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Deelt u de mening dat het refoulementverbod van toepassing is? Zo nee, waarom niet?

Nederland respecteert het refoulementverbod zoals dit in het Vluchtelingenverdrag en het Europees Verdrag ter bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) is vastgelegd. In het kader van een zorgvuldige asielprocedure met de mogelijkheid van een rechterlijke beoordeling, wordt getoetst of een vreemdeling vluchteling is in de zin van het Vluchtelingenverdrag, dan wel bij terugkeer te vrezen heeft voor een schending van artikel 3 EVRM. Dit biedt ruim voldoende waarborgen om uiteindelijk, bij een onherroepelijk geworden afwijzende beslissing op het verzoek om toelating, een verantwoorde terugkeer te kunnen realiseren. Tot zover reikt de verantwoordelijkheid van Nederland ten aanzien van vreemdelingen die in Nederland een asielaanvraag indienen.

Vraag 6

Welke verantwoordelijkheid hebt u ten aanzien van de veiligheid van asielzoekers die worden uitgewezen? Hoe ziet u in het licht van de huidige omstandigheden uw verantwoordelijkheid specifiek ten aanzien van uitzetting naar Libië?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Hoe verhoudt zich het actief repatriëren uit Libië van Nederlandse staatsburgers met het actief uitzetten naar Libië van Libische staatsburgers?

Zoals ik reeds heb geantwoord op vraag 2 zijn uitzettingen naar Libië op dit moment niet aan de orde. Afgezien daarvan valt de situatie van Nederlanders in Libië niet te vergelijken met de situatie van de Libische onderdanen in Libië.

Vraag 8

Deelt u de mening dat het bestaande ambtsbericht Libië gedateerd is en derhalve geen basis meer kan vormen voor uitzettingen naar dat land? Zo ja, wanneer komt er een geactualiseerd ambtsbericht en worden tot die tijd uitzettingen opgeschort? Zo nee, waarom niet?

De huidige ontwikkelingen inzake de veiligheidssituatie en politieke situatie zijn in het bestaande ambtsbericht uiteraard niet meegenomen. Door mijn ambtgenoot van Buitenlandse Zaken word ik evenwel op de hoogte gehouden van de actuele situatie in Libië.

Vraag 9

Wilt u deze vragen per ommegaande beantwoorden?

Helaas is dit niet mogelijk gebleken.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Fors meer gewapende overvallen Zuid-Limburg» op de website van Dagblad de Limburger op 21 februari 2011?1

Ja.

Vraag 2

Hoeveel van de overvallen die de laatste drie jaren zijn gepleegd, zijn opgelost? Welke dadergroepen waren verantwoordelijk voor deze criminaliteit?

De oplossingspercentages van overvallen in Limburg-Zuid zijn volgens het korps tot op heden: 17% in 2008, 25% in 2009 en 30% in 2010.
Op 9 februari 2011 heb ik het Actieprogramma Ketenaanpak Overvalcriminaliteit naar uw Kamer gestuurd. Als bijlage heb ik het onderzoek «Overvallen in Nederland» meegestuurd, waarin vele aspecten van de overvalproblematiek en de aanpak ervan de revue passeren (Kamerstukken II, 2010–2011, 28 684, nr. 305, bijlage 99524). Professor Fijnaut c.s. beschrijven in dit onderzoek ook de dadergroep en concluderen dat deze voor het overgrote deel bestaat uit mannen. De leeftijd van de helft van de overvallers wordt geschat tussen de 20 en 30 jaar, een kwart op 20 jaar of jonger, en circa 15% ouder dan 30 jaar. Verdachten van overvallen zijn doorgaans goede bekenden van de politie, het gaat vaak niet om een instapdelict. Ruim 80% heeft criminele antecedenten; in de meeste gevallen gaat het daarbij om vermogensdelicten.

Vraag 3

Spelen de grensligging van het gebied en de grensoverschrijdende drugshandel mee in de snelle toename van deze overvallen? Zo ja, wat betekent dit voor de politiesterkte die in deze regio nodig is? Zo nee, waarop baseert u die conclusie?

Het korps Limburg-Zuid heeft mij meegedeeld dat uit de onderzoeken naar de recente overvallen niet is gebleken dat de grensligging of grensoverschrijdende drugshandel daarin een rol speelden.

Vraag 4

Wat zijn de gevolgen van de beoogde herverdeling van het politiebudget op de politiesterkte in Zuid-Limburg?

Ik neem binnenkort een besluit over het te herijken budgetverdeelsysteem, waarna verdere uitwerking zal plaatsvinden. Ik zal uw Kamer daarover informeren.

Vraag 5

Bent u bereid om Zuid-Limburg extra ondersteuning te bieden bij het bestrijden van deze ernstige criminaliteit, zoals u ook de autoriteiten in Brabant ondersteunt? Zo ja, op welke wijze wilt u helpen? Zo nee, waarom niet?

De Task Force Brabant waar in de vraag op wordt gedoeld is opgericht omdat sprake bleek van een structurele en hardnekkige problematiek in de Brabantse regio op het gebied van de drugsgerelateerde georganiseerde criminaliteit. Het lokale bestuur heeft mij daarom verzocht de aanpak hiervan te ondersteunen.
De situatie ten aanzien van de overvallen in Limburg-Zuid is hiermee niet vergelijkbaar. De overvallenproblematiek laat fluctuaties zien, die niet altijd zijn toe te schrijven aan duidelijke oorzaken. Een toename die zich gedurende een aantal maanden voordoet, kan een paar maanden later weer ingezakt zijn. Dat neemt niet weg dat er ook ten aanzien van overvallen enkele regio’s te onderscheiden zijn waar de problematiek over een langere periode bezien ernstiger is. Deze krijgen dan ook extra aandacht in het kader van het eerdergenoemde Actieprogramma Ketenaanpak Overvalcriminaliteit. Limburg-Zuid behoort niet tot deze regio’s. Mocht de problematiek in Limburg-Zuid echter toch bestendig blijken, dan kan extra aandacht voor deze regio gerechtvaardigd zijn.
Zoals in het Actieprogramma is beschreven, komt er in ieder geval in elke regio een vast politieteam voor de aanpak van overvallen en ook het Openbaar Ministerie richt op de regioparketten speciale «high impact crime» teams in voor de aanpak van dit type delicten.

Vraag 6

Welke overvalmethoden worden gebruikt? Speelt vervoer een belangrijke rol bij deze overvallen?

Uit het eerdergenoemde onderzoek van Fijnaut c.s. blijkt dat zo’n vier op de tien overvallen wordt gepleegd in de detailhandel, een kwart op particulieren, circa 14% in de horeca en 12% tijdens transport. In de afgelopen tien jaar is sprake van een stijging van overvallen op woningen.
Analyse van de beschikbare bronnen wijst uit dat het aandeel hit-and-run (impulsieve, weinig voorbereide) overvallen in de afgelopen tien jaar niet substantieel is veranderd.
Bij overvallen is per definitie sprake van het gebruik van geweld. In zo’n 55% van de gevallen gaat het om enige vorm van fysiek geweld. In 35% tot 45% betreft het verbale bedreiging van het slachtoffer. Vooral overvallen op woningen zijn erg gewelddadig: in 80% tot 85% van de gevallen wordt fysiek geweld gebruikt.
In bijna de helft van de overvallen wordt ten minste één (hand)vuurwapen gebruikt. In 20% tot 25% van de gevallen is er sprake van een slag- of steekwapen. Bij zo’n 15% – meestal bij overvallen op straat, gericht op taxichauffeurs, particuliere waardetransport en maaltijdbezorgers – wordt geen wapen gebruikt. Sinds 2006 is het aantal overvallen gepleegd met een vuurwapen sterk toegenomen (met 77%).
Volgens de «routine-activiteit-theorie» plegen mensen vooral delicten in de omgeving waar ze regelmatig verblijven, zoals in de eigen woonbuurt of in de buurt waar vrienden of kennissen wonen. Dat geldt ook voor veel overvallers: gemiddeld wordt 70% van de overvallen in de eigen regio gepleegd. Mobiliteit blijkt ook samen te hangen met de criminele carrière. Naarmate het aantal antecedenten toeneemt, groeit ook de kans dat een overval buiten de eigen regio wordt gepleegd. Grosso modo geldt dat overvallen die verder van huis zijn gepleegd, vaker professioneel van karakter zijn. Mobiliteit impliceert dat overvallers zich verplaatsen naar de plaats van de overval en na afloop vluchten, al dan niet gebruik makend van een vervoermiddel.

Vraag 7

Deelt u de mening dat de daders van deze overvallen op een slimme, effectieve manier gestraft moeten worden? Zo ja, kan aan deze daders als aanvullende straf de rijbevoegdheid voor langere tijd, vijf of tien jaar, ontnomen worden waarna opnieuw rijexamen gedaan moet doen? Zo nee, wilt u dit mogelijk maken? Zo ja, wilt u het Openbaar Ministerie vragen een dergelijke aanvullende straf te eisen?

Overvalcriminaliteit moet stevig aangepakt worden. De pakkans moet omhoog en het aantal overvallen dat wordt gepleegd moet omlaag. Daarom heb ik de uitvoering van het Actieprogramma Ketenaanpak Overvalcriminaliteit tot een van mijn prioriteiten benoemd. Om grip te houden op recidiverende daders is verder in het Actieprogramma aangekondigd dat wordt bezien of andere vormen van toezicht en het vorderen van voorwaarden door het Openbaar Ministerie, zoals een locatieverbod in combinatie met elektronisch toezicht, nuttig kunnen zijn om herhaling te voorkomen.
De rechter kan een ontzegging van de rijbevoegdheid nu al opleggen bij delicten op basis van de Wegenverkeerswet. Voor het opleggen van een dergelijke bijkomende straf in andere gevallen is een afzonderlijke wettelijke basis nodig. Ik ben vooralsnog niet van plan om wetgeving te initiëren die dit mogelijk zou maken omdat ik twijfel aan de effectiviteit van een dergelijke maatregel. Bovendien moet een (bijkomende) straf relatie hebben met het delict. In dit geval zie ik die relatie niet.
Overigens is het zo dat voertuigen die overvallers of straatrovers (bij de voorbereiding) gebruiken in beslag kunnen worden genomen en door de rechter verbeurd kunnen worden verklaard.

Vraag 1

Bent u van plan een onafhankelijk juridisch adviseur op uw ministerie aan te stellen die niet vaker dan gemiddeld twee keer per jaar voor gemiddeld vijf dagen werkzaamheden zal verrichten, zoals vermeld in de advertentie met de vacature in het Nederlands Juristenblad?

Om inhoud te geven aan aanbeveling 22 van de Commissie Davids zal ik waarborgen dat volkenrechtelijke adviezen mij rechtstreeks toegezonden worden, zodat deze volledig meegewogen kunnen worden in de besluitvorming over kwesties waar volkenrechtelijke aspecten aan de orde zijn. Twee medewerkers van de directie juridische zaken zullen als juridische adviseurs op volkenrechtelijk gebied zonder instructies of aanwijzingen, gevraagd of ongevraagd, rechtstreeks aan mij kunnen adviseren over volkenrechtelijke vraagstukken, overeenkomstig de rol van de «legal advisers» op ministeries van Buitenlandse Zaken in andere landen (de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Frankrijk, de Scandinavische landen).
Daarnaast wil ik mij voorzien van de mogelijkheid om in belangrijke volkenrechtelijke kwesties een «second opinion» te vragen aan een externe volkenrecht deskundige. Deze externe adviseur kan in voorkomende gevallen snel adviseren en aldus een mogelijk «gat» vullen tussen de interne adviezen en de zeer gewaardeerde adviezen van de Commissie van Advies inzake Volkenrechtelijke Vraagstukken (CAVV), die vanwege de aard van dit college een langere aanlooptijd hebben. Daar gaat het om in de betreffende advertentie. Deze externe volkenrecht deskundige zal adviezen uitbrengen al naar gelang de door hem getaxeerde behoefte. Ik heb inmiddels overleg gevoerd met de CAVV over de selectie van de externe volkenrecht deskundige.

Vraag 2

Zo ja, acht u deze taakinvulling in lijn met de aanbeveling terzake in het rapport van de Commissie Davids?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Zo ja, hoe is dat te rijmen met de eerdere toezeggingen aan de Kamer dat de aanbevelingen geheel zouden worden uitgevoerd?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Hoe kan een onafhankelijk juridisch adviseur waarop slechts sporadisch een beroep zal worden gedaan, bijdragen aan een geheel nieuwe invulling van de rol van het juridisch advies op Buitenlandse Zaken, zoals dit door uw ambtsvoorganger aan de Kamer is toegezegd?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 5

Zou het niet veeleer voor de hand liggen dat er een duidelijke waterscheiding wordt aangebracht tussen de wezenlijk verschillende rollen – enerzijds «bedrijfsjurist», anderzijds «onafhankelijk volkenrechtdeskundige» – die de juridische adviseurs bij Buitenlandse Zaken dienen te vervullen?

Door het advies van de juridische adviseurs rechtstreeks aan mij te laten richten bereik ik naar mijn mening de kern van wat de Commissie Davids beoogde. Door de mogelijkheid van een externe volkenrechtelijke «second opinion» in het leven te roepen van buiten het ministerie bouw ik extra zekerheid in naast de CAVV.

Vraag 6

Zo ja, dienen beide functies dan niet ook wat betreft status, invulling, ondersteuning en tijdsbeslag zo niet geheel gelijkwaardig, dan toch vergelijkbaar te zijn? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Bent u bereid over deze en andere elementen van de uitvoering van de aanbevelingen van de Commissie Davids op korte termijn met de Kamer in overleg te treden, op basis van nadere informatie over uw concrete plannen?

Ik zal de Tweede Kamer nader informeren over de wijze waarop de externe advisering zal worden ingevuld en ben gaarne bereid om over de uitvoering van de aanbevelingen van de Commissie Davids met uw Kamer overleg te voeren.

Vraag 1

Vinden er in Italië speciale controles plaats van reizigers die uit Egypte aankomen om zeker te stellen dat zij geen gestolen kunstobjecten of erfgoedstukken bij zich hebben?1

Ja. In Italië bestaat een speciale eenheid die zich bezighoudt met de bescherming van het cultureel erfgoed, de Carabinieri Tutela Patrimonio Culturale. Naar aanleiding van de situatie in Noord-Afrika is er vanuit de Italiaanse autoriteiten een brief uitgegaan naar alle douaneposten in Italië, waarmee de Carabinieri nauw samenwerken, om extra te letten op de mogelijke smokkel van kunst of erfgoed door reizigers die uit die regio komen. De Carabinieri hebben de bevoegdheid om verdachte objecten in beslag te nemen.

Vraag 2

Zo ja, deelt u de mening dat dergelijke controles kunnen helpen kunstsmokkel en dus ook de plundering van kunstschatten tegen te gaan?

Ik deel die mening. Eén van de door Nederland gehanteerde instrumenten in het tegengaan van illegale handel in kunstgoederen is het controleren van reizigers die de EU via Nederland binnenkomen. Dit gebeurt voornamelijk op Schiphol en in de haven van Rotterdam.

Vraag 3

Zo ja, bent u bereid ook in Nederland, op de luchthavens en in de zeehavens dergelijke extra controles uit te laten voeren op passagiers en bemanningsleden die uit Egypte in Nederland aankomen, al dan niet op doorreis?

Egypte en Nederland zijn beide verdragsstaten bij het UNESCO-verdrag 1970 inzake onrechtmatige invoer, uitvoer of eigendomsoverdracht van cultuurgoederen. De Minister van OCW kan net als in Italië een cultuurgoed in bewaring nemen waarvan vermoed wordt dat het is ontvreemd en illegaal is uitgevoerd. Op basis van nieuwsberichten en alarmeringen van internationale erfgoedorganisaties als UNESCO en ICOM heeft de Erfgoedinspectie, onderdeel van het ministerie van OCW, de douane geïnformeerd opdat zij extra alert moet zijn op mogelijk illegaal uitgevoerd erfgoed uit Egypte.

Vraag 4

Deelt u de mening dat als dit effectief wil zijn, het onverwijld en landelijk moet gebeuren? Zo ja, gaat u dan onmiddellijk tot actie over?

Zie het antwoord op vraag 3.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel uit dagblad De Limburger dd. 22 januari 2011 «Mogelijk tekort Ooijen-Wanssum»?1

Ja.

Vraag 2

Bent u ervan op de hoogte, dat er grote zorgen bestaan in Limburg over de voortgang van het project Ooijen-Wanssum nu de regering voornemens is, de aanleg van verbindingszones, waarmee het project voor een gedeelte gefinancierd wordt, terug te draaien?

Ja.

Vraag 3

Deelt u de mening dat, zeker gezien de hoge waterstand van de afgelopen maand, een project, dat de waterstand van de Maas aanzienlijk kan verlagen, doorgang moet vinden? Zo nee, waarom niet?

Ik zet me in voor de waterveiligheid in Nederland, dus ook die langs de (onbedijkte) Maas. Daarvoor lopen nu de uitvoeringsprojecten langs de Grensmaas en Zandmaas, de zogenaamde Maaswerken. Een besluit over de doorgang van de gebiedsontwikkeling Ooijen-Wanssum kan ik pas nemen als het daarvoor noodzakelijke MIRT-traject is afgerond.
Ik wijs u er echter wel op dat ik geconfronteerd wordt met beperkte budgettaire ruimte, ik zal dus keuzes moeten maken. Rond de zomer zal ik u, conform mijn toezegging in het AO op 13 december 2010, hierover informeren.

Vraag 4

Deelt u de opvatting van uw ambtsvoorganger dat het project Ooijen-Wanssum een mooi voorbeeld is van een gebiedsontwikkelingsproject dat – in het licht van het feit dat de maatregelen in het kader van de hoogwaterbescherming in het Maasdal niet binnen de daarvoor gestelde termijn worden gerealiseerd – de nu gekozen aanpak van versterking en aanleg van kades kan vervangen? Kan in de bestuurlijke overleggen MIRT van het voorjaar van 2011 het besluit tot start van de verkenning genomen worden?

Het is een mooi integraal gebiedsontwikkelingsplan waarin de provincie het voortouw heeft. In het plan wordt voorgesteld de korte en lange termijn hoogwaterbescherming met de aanleg van kades en rivierverruiming te verbeteren.
Ik kan nu niet aangeven dat er in de bestuurlijke overleggen MIRT van het voorjaar (mei) van 2011 een besluit tot start van de verkenning wordt genomen. Een besluit om de MIRT-verkenning te starten ligt alleen voor de hand als er een reële kans is op beschikbaarheid van middelen voor realisatie van de wateropgave. Momenteel is dit voor 2020 niet het geval.
In de beleidsbrief Infrastructuur en Milieu aan de Tweede Kamer (d.d. 26 november 2010) hebben de minister en ik aangegeven: «scherper vast te willen houden aan de eis dat er zicht moet zijn op financiering voordat nieuwe MIRT-verkenningen worden gestart; op voorhand moet duidelijk zijn dat bedragen beschikbaar zijn die overeenkomen met de zwaarte van de opgave».
Ik kan daarom op korte termijn de onzekerheid over het doorgaan van het project Ooijen-Wanssum niet wegnemen.

Vraag 5

Deelt u de mening dat het project Ooijen-Wanssum als natte natuur moet worden gerealiseerd?

Realisatie van natte natuur in het project Ooijen is een zaak voor de regio. Provincie heeft aangegeven € 50 mln te hebben gereserveerd voor de ruimtelijke ontwikkeling, inclusief de kosten voor natte natuur.

Vraag 6

Kunt u op korte termijn de onzekerheid over het doorgaan van het project Ooijen-Wanssum wegnemen?

Zie antwoord bij vraag 4.

Vraag 7

Bent u bereid deze vragen voor 22 februari 2011 te beantwoorden?

Helaas is het mij niet gelukt de vragen voor 22 februari 2011 te beantwoorden.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht dat het Openbaar Ministerie een onderzoek doet naar Trafigura op Jamaica?1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw reactie op het gegeven dat voor een tweede keer een strafrechtelijk onderzoek wordt ingesteld naar dit bedrijf?

Naar aanleiding van een verdenking van buitenlandse corruptie in Jamaica is in 2006 een oriënterend strafrechtelijk onderzoek gestart naar het bedrijf Trafigura. Dit is een lopend onderzoek waarover ik geen mededelingen kan doen.

Vraag 3

Bent u op de hoogte gebracht van het gegeven dat Trafigura 466 duizend euro heeft overgemaakt aan het herverkiezingsfonds van een regeringslid op Jamaica? Indien dit het geval is, kunt u aangeven wanneer en door wie u op de hoogte bent gebracht van dit gegeven?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Klopt het dat Trafigura dit bedrag heeft overgemaakt met als doel een oliecontract met Jamaica te verlengen? Indien dit het geval is, kunt u de Kamer meer inzicht geven in de aard en het volume van deze contracten?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Indien u bekend was met het omkoopschandaal, kunt u dan aangeven welke stappen de Nederlandse overheid heeft ondernomen om deze praktijken tegen te houden?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 6

Kunt u aangeven of de Jamaicaanse overheid een klacht heeft ingediend over deze omstreden betaling? Indien dit het geval is, wat is de aard van deze aanklacht?

De Jamaicaanse overheid heeft hierover geen klacht ingediend.

Vraag 7

Kunt u toelichten of de officiële verklaring van het bedrijf, waarin zij aangeeft dat de betaling in Jamaica onderdeel is van een «commerciële overeenkomst met het herverkiezingsfonds en niet in strijd is met internationale verdragen», op waarheid berust?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Kent u het artikel «Prinses Irene keert zich tegen het plan Shell»?1

Vraag 2

Wat is uw politieke oordeel over de uitspraken van de prinses over de exploratiemissie van Shell naar Zuid West Karoo?

Vraag 3

Wat is uw oordeel over het feit dat Shell naar gas wil boren in deze regio gezien het feit dat bij het proces van hydraulisch boren naar gas veel water nodig is (fracing) en het gebied (Karoo) chronisch gebrek aan water heeft?

Vraag 4

Is u bekend dat chemicaliën in de grond geïnjecteerd zullen worden om het opboren van het gas mogelijk te maken, die het grondwater besmetten? Deelt u de mening dat dit voor risico zorgt in een gebied waar al een watertekort is en dus afgeraden zou moeten worden?

Vraag 5

Is de ambassade betrokken geweest bij het tot stand komen van de aanvraag bij de «Petroleum Agency» van Zuid Afrika (PASA)? Kunt u aangeven welke rol de ambassade gespeeld heeft?

Vraag 6

Draagt de Nederlandse overheid financieel bij aan de exploratiemissie van Shell? Zo ja, in welke bedragen? Zo niet, kunt u dan aangeven of Shell de exploratie voor eigen rekening neemt?

Vraag 7

Zijn er garanties afgegeven aan Shell in welke vorm dan ook? Zo ja, welke dan?

Vraag 8

Kunt u aangeven of het moederbedrijf van Shell in Nederland aansprakelijk is voor de activiteiten van de Exploration Company B.V. in Zuid-Afrika?

Vraag 9

Bent u bekend met het standpunt van onder andere de Democratic Alliance dat de boring onverantwoorde risico’s met zich meebrengen voor mens en milieu? Zo ja, wat is uw politieke oordeel? Zo niet, wilt u zich dan in het standpunt van de Democratic Alliance verdiepen en ons in een later stadium op de hoogte stellen van uw politieke oordeel?

Vraag 1

Kent u het rapport van Human Rights Watch (HRW) waarin beschreven staat dat milities en het veiligheidsapparaat van de heer Ghabo een schrikbewind voeren in de stad Abidjan?1

Ja.

Vraag 2

Zijn er recent in Ivoorkust meer incidenten geweest die erop wijzen dat grootschalige georganiseerde geweldsacties worden ingezet om aanhangers van Quattara aan te vallen?

De incidenten die door Human Rights Watch in zijn rapport worden aangehaald sluiten aan bij de incidenten waarover sinds de in oktober en november 2010 gehouden verkiezingen is gerapporteerd. Meerdere bronnen bevestigen dat de georganiseerde geweldscampagne, die wordt uitgevoerd door de strijdkrachten van Gbagbo, zich met name richt op moslims en andere etnische groepen die specifiek bekend staan als aanhangers van president Ouattara.

Vraag 3

Deelt u de mening van HRW dat er dringend maatregelen getroffen moeten worden om tegen deze terreur van geweld, in de vorm van systematische moorden en verkrachtingen, een halt toe te roepen? Zo ja, op welke wijze gaat u, dan wel in EU verband, hier gehoor aan geven?

Nederland heeft recent in EU-verband diverse sanctiemaatregelen ingesteld die gericht zijn tegen personen en instellingen die het bewind van Gbagbo ondersteunen. Deze maatregelen zijn bedoeld om de inkomstenstroom richting Gbagbo en zijn aanhangers te blokkeren en daarmee bij te dragen aan het breken van de macht van het Gbagbo-regime.
Daarnaast ondersteunt Nederland de VN vredesmacht UNOCI in Ivoorkust (6 mln euro p/j), die ondermeer als taak heeft de burgerbevolking te beschermen.

Vraag 4

Bent u van plan om gehoor te geven aan de oproep van HRW die wil dat de internationale gemeenschap Gbagbo meer onder druk zet? Wilt u de Kamer informeren over de stappen die u hiervoor heeft ondernomen en de resultaten die dat heeft opgeleverd?

Nederland blijft via de EU de gerichte druk op Gbagbo en degenen die hem ondersteunen opvoeren. Tevens zal Nederland VN-initiatieven ondersteunen die bijdragen aan de bescherming van de mensenrechten van de Ivoriaanse bevolking.
Naar aanleiding van een speciale zitting over Ivoorkust door de Mensenrechtenraad in december 2010 brengt de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten deze maand een rapport uit over de situatie in Ivoorkust. Ik zal zo enigszins mogelijk zorgdragen voor Nederlandse bijdragen aan de opvolging van de aanbevelingen in dit rapport.

Vraag 1

Bent u op de hoogte van de mishandeling van een correspondent van dagblad Trouw in Caïro door Egyptische politiefunctionarissen?1

Ja.

Vraag 2

Bent u bereid de Egyptische ambassadeur te ontbieden en hem te laten weten dat Nederland woedend en ontzet is over het feit dat een Nederlandse journalist, die zich als zodanig bekend maakt, terwijl er nota bene niet eens demonstranten in de buurt zijn, in elkaar wordt geslagen door tien politiefunctionarissen met knuppels?

De Nederlandse ambassadeur in Egypte heeft de journalist in kwestie direct na melding van het voorval gesproken. Met de betrokken journalist en zijn redactie wordt nauw contact gehouden.
Door de ambassadeur in Cairo is tegenover de Egyptische autoriteiten ergernis en zorg uitgesproken over de wijze waarop deze en andere journalisten zijn behandeld. Daarbij is aangedrongen op het respecteren en waarborgen van vrijheid van pers en nieuwsgaring. Deze boodschap is eveneens overgebracht aan de Egyptische ambassade in Den Haag.

Vraag 3

Bent u bereid bij de Egyptische ambassadeur aan te dringen op vervolging van de daders?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Past deze mishandeling in een patroon van gebruik van geweld tegen zowel Egyptische als buitenlandse journalisten, bijvoorbeeld gezien de mishandeling van een Britse journalist van The Guardian en het met rubberen kogels beschieten van een cameraman van Al Jazeera en de arrestatie van acht Egyptische journalisten?

Het is bekend dat de Egyptische autoriteiten gewelddadig hebben opgetreden tijdens de demonstraties van de afgelopen dagen. Er zijn geen aanwijzingen voor een gericht optreden tegen (buitenlandse) journalisten.

Vraag 5

Kunt u deze vragen binnen een dag beantwoorden, gelet op de ontwikkelingen in Egypte?

Ja.

Vraag 1

Bent u op de hoogte van de berichten dat het aantal doden in Brazilië ten gevolge van de watersnood inmiddels is opgelopen tot meer dan 800 en dat er daarnaast meer dan 400 mensen worden vermist?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de gevolgen van de door zeer hevige regen veroorzaakte overstromingen zijn verergerd door falend watermanagement en gebrekkige city planning?

Of met beter watermanagement deze castastrofe te vermijden zou zijn geweest is moeilijk in te schatten; de hoeveelheden regenwater die in korte tijd zijn gevallen in de regio Serrana in de deelstaat Rio de Janeiro zouden naar alle waarschijnlijkheid ook bij goed watermanagement tot serieuze problemen hebben geleid. De onverantwoorde bebouwing van berghellingen waarop ondeugdelijke woningen zijn verrezen is waarschijnlijk de hoofdoorzaak voor het grote aantal slachtoffers.

Vraag 3

Bent u van plan, op basis van de in 2008 met Brazilië afgesloten akkoorden op onder andere het gebied van watermanagement, contact op te nemen met uw ambtgenoot en Nederlandse expertise aan te bieden om de Brazilianen in de huidige noodsituatie bij te staan en bij te dragen aan effectiever watermanagement in de toekomst? Zo ja, kunt u de Kamer informeren over de resultaten van uw inspanningen en over de concrete hulp die vanuit Nederland geboden zou kunnen worden? Kunt u daarbij tevens aangeven welke specifieke Nederlandse deskundigheid op het vlak van watermanagement voor Brazilië van nut zou kunnen zijn?

Brazilië beschikt over voldoende kennis om iets te doen aan de situatie die heeft geleid tot het grote aantal slachtoffers van deze ramp. Die kennis ligt niet in de eerste plaats op het gebied van watermanagement.
In zijn algemeenheid geldt dat eventuele bijstand door Nederland in respons op een noodsituatie, geschiedt op basis van een internationaal hulpverzoek van het getroffen land. In dit geval is door Brazilië niet om internationale bijstand verzocht, waarschijnlijk mede ingegeven door het feit dat het land voldoende eigen responscapaciteit heeft. De EU heeft voor de noodhulp in Brazilië € 1,5 miljoen gereserveerd, maar heeft dit door het uitblijven van een officieel bijstandsverzoek van Brazilië nog niet toegekend. Wel heeft de Delegatie van de Europese Commissie in Brazilië een bescheiden bedrag beschikbaar gesteld aan ngo’s.
Nederland heeft vorig jaar na de overstromingen in São Paulo, op verzoek van de burgemeester van die stad, kennis op het gebied van watermanagement aangeboden. Er is toen in samenwerking met het Netherlands Water Partnership (NWP) een proces gestart waarin is nagegaan welke aanvullende kennis op dit gebied nodig is. De volgende thema’s zijn inmiddels geïdentificeerd: stedelijk overstromingsbeheer, expertise over ontwerp voor mitigerende maatregelen, programma's «Ruimte voor de Rivier» en «Leven met Water», innovatieve oplossingen voor stedelijke drainage en opvangbekkens en «flood risk and hazard mapping». Dit nog lopende overlegproces staat inmiddels bekend onder de naam «Brazilian Dutch Dialogue» (BDD) en zal naar verwachting in 2011 worden afgerond.
Een eventueel Braziliaans verzoek om Nederlandse watermanagement-expertise te leveren voor het thans getroffen rampgebied in de regio Serrana, zal ik in overleg met mijn ambtgenoot van Infrastructuur en Milieu serieus bekijken.
Het MoU op het gebied van watermanagement dat in 2008 met Brazilië werd aangegaan had een looptijd van twee jaar. Bezien wordt of en hoe we de toen gemaakte afspraken kunnen voortzetten.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het rapport «Lead Pollution and Poisoning Crisis» van de Joint UNEP/Ocha environment unit?1 Zo ja, wat is uw oordeel over dit rapport?

Ja. Het rapport is gebaseerd op de uitkomsten van een onderzoek dat is uitgevoerd op verzoek van het Nigeriaanse ministerie van Gezondheid. Het onderzoek, waaraan vier medewerkers van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) hebben deelgenomen, is door Nederland gefinancierd vanuit het humanitaire hulpbudget. De uitkomsten zijn zorgwekkend. Het is nu in de eerste plaats aan de Nigeriaanse autoriteiten om opvolging te geven aan de aanbevelingen in het rapport. Zo dient onder meer voorkomen te worden dat verwerking van erts plaatsvindt op gevoelige plaatsen, zoals in woonhuizen en bij waterbronnen. Ook dient de loodvervuiling in dorpen zo spoedig mogelijk opgeruimd te worden.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de wijze van delving van goud in Zamfara-state (Nigeria) onaanvaardbare gezondheids en milieurisico’s met zich meebrengt?

De in het rapport beschreven wijze van gouddelving brengt grote gezondheids- en milieurisico’s met zich mee. In het rapport worden aanbevelingen gedaan om deze risico’s te reduceren.

Vraag 3

Deelt u de mening dat goud uitsluitend gedolven zou moeten worden op een wijze die geen schade aanbrengt aan mens en milieu? Zo ja, bent u bereid u daarvoor in te spannen? Zo nee, waarom niet?

In Zamfara-state gaat het om kleinschalige artisanale mijnbouw. Volgens de Nigeriaanse wet- en regelgeving is dit illegaal. Armoede en gebrek aan alternatieve werkgelegenheid zijn er mede de oorzaak van dat de lokale bevolking zich op de gouddelving heeft gestort. Ook de hoge goudprijs speelt hierbij een rol. Artisanale mijnbouwers hebben vaak niet de financiële middelen om over te gaan op delvingsmethoden die minder schadelijk zijn voor mens en milieu. De aanbevelingen in het UNEP/OCHA-rapport laten evenwel zien dat met relatief eenvoudige acties verbetering in de situatie kan worden gerealiseerd. De Nigeriaanse autoriteiten zullen hierbij het initiatief moeten nemen.

Vraag 4

Zijn er op Europees niveau initiatieven die verduurzaming van gouddelving nastreven? Zo ja, welke? Op welke wijze is Nederland daarbij betrokken? Zo nee, bent u bereid zich in te zetten om zorg te dragen van verduurzaming van de internationale goudhandel analoog aan «green gold» initiatieven en de Kamer daarover te informeren? Zo ja, welke stappen gaat u daar in nemen en op welk termijn? Zo nee, waarom niet?

Nederland ondersteunt diverse initiatieven die gericht zijn op het verduurzamen en transparant maken van handelsketens in de mijnbouwsector. Zo ondersteunt Nederland het «Extractive Industries Transparency Initiative» (EITI), dat zich richt op transparantie in geldstromen die voortkomen uit grondstoffenwinning. Het EITI is inmiddels in Nigeria wettelijk verankerd en zorgt voor jaarlijkse audits van de afdrachten en inkomsten die uit olie- en gasproductie voortkomen.
Ook ondersteunt Nederland in enkele landen bestaande initiatieven op het gebied van de verduurzaming van kleinschalige artisanale mijnbouw, waaronder Green Gold. Dit is onder meer het geval in Colombia en Mongolië. Door de hogere prijs voor duurzaam goud is sprake van een beperkte nichemarkt. Naar mijn weten is er in Nigeria nog geen vergelijkbaar initiatief genomen. Het is in eerste instantie aan lokale actoren, inclusief het maatschappelijk middenveld, om een dergelijk initiatief in Nigeria op te zetten voor wat betreft de goudwinning.
In de aan uw Kamer toegezegde Grondstoffennotitie zal onder meer de Nederlandse inzet ten aanzien van de verduurzaming van grondstoffendelving nader worden uitgewerkt. Ook de Raw Materials Mededeling van de Europese Commissie, die begin februari 2011 wordt verwacht, zal naar verwachting aanknopingspunten bieden om delving van grondstoffen, inclusief goudwinning, te verduurzamen.

Vraag 5

Zijn Europese bedrijven betrokken bij de goudhandel uit de Zamfare-state? Zo ja, welke? Welke van deze bedrijven zijn in Nederlandse handen? Zo nee, waar gaat het goud dan naar toe?

Voor zover de regering bekend zijn Europese bedrijven niet direct betrokken bij de goudhandel in Zamfara State. De Federatie Goud en Zilver (FGZ), waar de brancheorganisatie voor goud- en zilversmeden toe behoort, heeft desgevraagd aangegeven dat hun leden hun goud vooral verkrijgen via inzameling en recycling van gebruikt goud. Het goud dat wordt gebruikt voor beleggingen in de vorm van goudbaren betreft slechts een klein gedeelte van de goudmarkt in Nederland en wordt ingekocht op de termijnmarkten. FGZ heeft geen inzicht in de herkomst van het goud op de openbare markt.
Zoals eerder aangegeven is in Zamfara State sprake van kleinschalige artisanale mijnbouw. Gezien het feit dat het goud door individuele producenten via meerdere tussenpersonen wordt doorverkocht is het welhaast onmogelijk om uit te vinden waar het goud precies terechtkomt.

Vraag 6

Heeft u zicht op de mate waarin de delving ontwrichtend is voor de lokale samenleving in Noord-Nigeria? Zo ja, kunt u ons daarover informeren? Zo nee, waarom niet?

Het in vraag 1 genoemde rapport geeft een duidelijk beeld van de negatieve gevolgen van de delving voor de lokale samenleving in Noord-Nigeria.

Vraag 1

Kent u het schokkende rapport van Amnesty International over seksueel geweld tegen vrouwen in de opvangkampen voor getroffenen van de aardbeving op Haïti?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de conclusie van Amnesty International dat het seksueel geweld tegen vrouwen toeneemt en dat dringend maatregelen moeten worden getroffen om hiertegen actie te ondernemen?

Ja.

Vraag 3

Zo ja, bent u bereid onmiddellijk bij de Haïtiaanse autoriteiten, bij de op Haïti aanwezige internationale hulporganisaties en niet-gouvernementele organisaties (NGO's), zowel rechtstreeks als via de Europese Unie en relevante organisaties van de Verenigde Naties, te pleiten voor spoedige maatregelen om meisjes en vrouwen in de opvangkampen veel beter te beschermen? Wilt u de Kamer informeren over de stappen die u hiervoor heeft ondernomen en de resultaten die dat heeft opgeleverd?

Allereerst wil ik benadrukken dat de internationale gemeenschap zich reeds inzet om de veiligheid in opvangkampen te verbeteren, in het bijzonder betreffende de bescherming van vrouwen en meisjes in deze kampen. Er zijn bewonerscomités die bewakings- en beveiligingstaken hebben. Ook bij de distributie van hulpgoederen wordt rekening gehouden met veiligheidsaspecten. Bij de inrichting van kampen wordt bijvoorbeeld gezorgd voor betere verlichting. Binnen het beschermingscluster zorgen betrokken VN-organisaties voor training van kampmanagers, NGO’s en politie in bescherming en mensenrechten.
Een aantal betrokken VN-organisaties, het United Nations Children’s Fund (UNICEF) en het United Nations Development Fund for Women (UNIFEM), heeft reeds verscherpte toezichtmaatregelen ingesteld via onder andere de bewonerscomités in de kampen. Ook wordt een contingent van vrouwelijke politie- agenten bij de VN-vredesmacht op Haïti (MINUSTAH) ingezet. Deze maatregelen zijn mede onder druk van donoren, waaronder Nederland, tot stand gekomen.
Desondanks blijft het inzetten van voldoende capaciteit een uitdaging, vanwege de grote schaal van verkrachtingen en seksueel geweld. Ik zal dan ook doorgaan met het aanspreken van de Haïtiaanse autoriteiten, de internationale hulporganisaties en de niet-gouvernementele organisaties die betrokken zijn bij het beheer van de opvangkampen om hier al het mogelijke tegen in stelling te brengen.

Vraag 4

Deelt u de mening dat de mogelijkheden moeten worden onderzocht om bij de discussie over de besteding van hulpgelden voor wederopbouw, zowel uit bilaterale, Europese en VN-bron, alsmede van de NGO's, de bescherming van meisjes en vrouwen tegen seksueel geweld als voorwaarde in te brengen? Zo ja, welke stappen zult u ondernemen om dat te bereiken?

Het World Food Programme (WFP), het United Nations Populations Fund (UNFPA) en UNICEF hebben specifiek op vrouwen en meisjes gerichte programma’s in Haïti. Ook is er een genderadviseur toegevoegd aan de VN-operatie in Haïti om specifieke aandacht te geven aan de hulpbehoefte van vrouwen. Via UNFPA en de Uitvoerende Raad van UNFPA heeft Nederland het onderwerp seksueel geweld hoger op de agenda gezet.
De deelnemende organisaties in de Nederlandse Samenwerkende Hulporganisaties (SHO) zetten zich via hun partners en koepelorganisaties in om binnen hun noodhulp- en vroege wederopbouwprojecten concreet aandacht te schenken aan het tegengaan van risico’s met betrekking tot geweld tegen vrouwen en aan zorgverlening op het gebied van reproductieve gezondheid. Voor eind februari 2011 zal SHO een strategisch wederopbouwplan bij BZ indienen.

Vraag 1

Kent u de berichten over de dijken in Limburg?1

Ja, en zelf ben ik ook ter plekke geweest om met eigen ogen de situatie te bekijken. De hoogwaterveiligheid, ook die van de Maas, heeft mijn maximale aandacht.

Vraag 2

Is het waar dat de provincie Limburg de regering per brief heeft gevraagd meer geld beschikbaar te stellen voor de dijken in Limburg? Zo ja, kunt u deze brief openbaar maken?

Ja, het is waar dat de provincie de regering heeft gevraagd om geld.
De brief van de provincie Limburg stuur ik mee met de beantwoording van deze vragen.2

Vraag 3

Acht u het terecht dat de Limburgse waterschappen concluderen dat de dijken niet aan de normen voldoen? Is er ook sprake van een verslechtering van de veiligheid ten opzichte van voorgaande jaren?

In de Waterwet is vastgelegd dat alle waterkeringen iedere zes jaar moeten worden getoetst. Momenteel loopt de Derde Toetsing. Voor de dijkringen in de provincie Limburg geldt echter dat ze nu voor het eerst worden getoetst, als gevolg van een aanpassing van de voorloper van de Waterwet.
Het toetsproces is omgeven met voorschriften en kwaliteitscriteria. Het landelijk beeld wordt definitief na het oordeel van de Inspectie Verkeer en Waterstaat op alle provinciale oordelen. Deze complete en gevalideerde landelijke rapportage kunt u dit jaar verwachten en stuur ik na afronding door de inspectie naar uw Kamer.

Vraag 4

Wanneer komt er rijksgeld beschikbaar voor de dijken in Limburg?

Het Rijk investeert al in de veiligheid van de Maas, zowel in rivierverruiming als met kademaatregelen via de Maaswerken. Dit programma loopt tot 2020 voor wat betreft de prioritaire kademaatregelen. Zoals reeds is gemeld aan de provincie medio 2010, is er nog een aanvullende inspanning nodig om voor alle dijkringen invulling te geven aan de veiligheidsdoelstelling van 1/250. De beoordeling van de benodigde maatregelen loopt mee in de voorbereiding van het volgende hoogwaterbeschermingsprogramma en zal in dat kader ook worden bezien.

Vraag 5

Welk deel van de kosten van de dijkversterking in Limburg zal ten laste komen van het Rijk, welk deel ten laste van het waterschap?

In de Waterwet is vastgelegd dat nadat waterkering zijn afgekeurd tijdens een toetsing, maatregelen moeten worden getroffen om de waterkeringen te versterken of te verhogen. Volgens de vigerende wettelijk systematiek komen deze maatregelen komen, onder voorwaarden, in aanmerking voor volledige rijkssubsidiëring.
De Taskforce Hoogwaterbescherming is in december 2010 met een advies gekomen over verbeteringen in de programmering en beheersing van het huidige tweede hoogwaterbeschermingsprogramma. Dit advies heb ik u recent toegezonden (TK, 2010–2011, 27 625, nr. 177 d.d. 17 december 2010).
De taskforce geeft het advies om over te gaan tot cofinanciering waarbij ook de waterschappen een financiële bijdrage moeten leveren. Ook de discussie over doelmatig waterbeheer en het door mij aangekondigde bestuursakkoord spelen een rol bij de financieringsverdeling.

Vraag 6

Is het waar dat, zoals in het artikel «Veel limburgse dijken voldoen niet aan de wettelijke veiligheidsnormen» in Blikopnieuws.nl2 wordt gemeld, budgetten van de Maaswerken worden ingezet voor dijkversterkingen? Zo ja, welke budgetten betreft dit? Waarvoor zouden deze anders zijn ingezet?

Ja, dat is waar. Naast rivierkundige maatregelen (rivierverruiming, retentiegebieden) maakt de aanleg en verbetering van kaden onderdeel uit van de Maaswerken. In de stedelijke gebieden van Roermond, Venlo en Gennep is ca. 40 km kaden opgehoogd. Hiermee is een budget gemoeid van
€ 95 miljoen. De komende jaren wordt nog een aantal kaden en dijken opgehoogd en verstevigd binnen de scope van de Maaswerken. Deze werken worden uitgevoerd door de waterschappen Peel en Maasvallei en Roer en Overmaas. Het gaat hier om een bedrag van € 65 miljoen van de maximaal hiervoor beschikbare € 85 mln.
Daarnaast is het gebied van Ooijen-Wanssum volgens de Provincie kansrijk om de waterveiligheidsdoelstelling te realiseren met gebiedsontwikkeling.
Hiervoor is binnen het project budget Maaswerken € 10 miljoen gereserveerd. De overige 10 miljoen is gereserveerd voor risico’s. Van een andere inzet van programmamiddelen van Maaswerken is geen sprake.

Vraag 1

Kent u de berichten over de overstromingen in Queensland, Australië, waardoor een gebied zo groot als Frankrijk en Duitsland samen onder water is komen te staan? Heeft u tevens kennisgenomen van de waarschuwing van de premier van Queensland dat de overstromingen weleens weken zouden kunnen gaan duren, met zeer ernstige ontwrichting van het gebied tot gevolg?1

Vraag 2

Bent u bereid contact op te nemen met uw Australische collega om te bezien of en zo ja, op welke wijze Nederlandse deskundigheid kan worden ingezet, zowel bij het bestrijden van de onmiddellijke gevolgen van de overstromingen, als bij het nemen van maatregelen om toekomstige overstromingen te helpen voorkomen?

Vraag 3

Zo ja, kunt u de Kamer informeren over de resultaten van uw inspanningen en over de concrete hulp die vanuit Nederland geboden zou kunnen worden? Kunt u daarbij tevens aangeven welke specifieke Nederlandse deskundigheid op het vlak van watermanagement voor Queensland van nut zouden kunnen zijn?

Vraag 1

Kent u de berichten over de demonstraties tegen het bewind van president Zine el Abidine Ben Ali van Tunesië?1

Vraag 2

Gaan op verschillende plaatsen in Tunesië vele duizenden demonstranten de straat op om te protesteren tegen de nijpende economische situatie, het gebrek aan vrijheid en de alles verstikkende corruptie van het regime Ban Ali? Zo ja, waarom kan hierover niet rechtstreeks worden bericht door de media en is men aangewezen op anonieme bloggers voor informatie?

Vraag 3

Is dit het gevolg van een persbreidel door het regime? Zo ja, bent u bereid via de EU met kracht te protesteren tegen de persbreidel in Tunesië?

Vraag 4

Deelt u de mening dat het gebrek aan economisch perspectief, de ernstige tekortkomingen op het vlak van mensenrechten, het gebrek aan politieke vrijheden en de enorme corruptie een voedingsbodem vormen voor radicalisering, die dankbaar door islamitische fundamentalisten zal worden gebruikt om hun invloed uit te breiden en meer terreur te veroorzaken? Zo ja, bent u bereid in EU-verband met spoed een speciale EU-strategie te bepleiten die er aan moet bijdragen dat in Tunesië de mensenrechten verbeteren, de politieke vrijheden toenemen, de persbreidel stopt, de corruptie wordt aangepakt, als voorwaarden om radicalisering tegen te gaan en economische ontwikkeling mogelijk te maken?

Vraag 5

Bent u tevens bereid Frankrijk aan te sporen tot het verhogen van de bilaterale inspanningen om verbeteringen in Tunesië te bereiken, aangezien Frankrijk een speciale band heeft met Tunesië en veel invloed heeft in dat land?