Vraag 1

Klopt het dat, ondanks uw toezegging dat er in de Wet informatie-uitwisseling ondergrondse netten (WION) een uitzondering bestaat voor de kleine, lokale netwerken zonder veiligheidsrisico’s (zoals recreatiebedrijven), er door het Agentschap Telecom nog steeds gehandhaafd wordt bij recreatiebedrijven? Klopt het dat de dwangsommen kunnen oplopen tot wel € 100 000 voor een MKB-bedrijf?1

In de registratie van beheerders van netten bij de Dienst voor openbare registers en het kadaster stond één recreatiebedrijf geregistreerd. Deze beheerder heeft deze registratie zelfstandig uitgevoerd en was ook al in het vrijwillige systeem van KLIC opgenomen. Na schriftelijk en telefonisch contact met dit recreatiebedrijf, waarin de wettelijke bepalingen zijn doorgenomen, is de registratie van deze beheerder beëindigd. Er is dus geen sprake van handhaving gericht op recreatiebedrijven. Het bedrag waaraan gerefereerd wordt, is de wettelijk bepaalde maximale hoogte van de bestuurlijke boete.

Vraag 2

Klopt het dat onder de huidige wet- en regelgeving recreatiebedrijven aan de WION moeten voldoen ondanks het ontbreken van veiligheidsrisico’s en maatschappelijk belang? Hoe verhoudt zich dit tot uw eerdere antwoorden dat er onder de huidige wet- en regelgeving uitzonderingen mogelijk zijn voor lokale netwerken zonder veiligheidsrisico’s (zoals recreatiebedrijven)?

In de meest voorkomende situaties, waarbij sprake is van een niet-gevaarlijk netwerk in eigen, niet-openbare grond van de recreatieondernemer en het net is bedoeld voor eigen gebruik, is de desbetreffende recreatieondernemer vrijgesteld van registratie bij het kadaster en het verstrekken van inlichtingen. Voor die gevallen, waarin het netwerk in handen is van een andere partij, rust de verplichting tot het geven van inlichtingen op deze netbeheerder. Dat is ook aangegeven in de antwoorden op de vragen van 22 maart 2011 (TK, 2010–2011: 1899).
Er is een situatie waarin de recreatieondernemer op grond van de WION wel is verplicht te registreren en inlichtingen te verschaffen, en dat is het geval wanneer via een leiding van de recreatieondernemer elektriciteit of gas e.d. wordt geleverd aan huizen op het recreatieterrein, waarvan de grond en het huis in eigendom zijn van derden. In dat geval is er sprake van levering aan derden waarbij wel inlichtingen moeten worden verschaft door de netbeheerder in geval van een graafmelding.

Vraag 3

Vindt u nog steeds dat, gezien de hoge kosten van het digitaliseren (ongeveer 25 000 euro voor een middelgroot recreatiebedrijf) en bijkomende regeldruk, deze netten eigenlijk helemaal geen onderdeel zouden moeten uitmaken van het Klic-online systeem? Zo nee, waarom niet?

Het is niet zo dat kleine, lokale netwerken per definitie zonder veiligheidsrisico’s zijn. Zo zijn er leidingen van gastanks die ondergronds naar huisjes lopen. Het is wel zo dat er een lager risico bestaat dan in een reguliere woonomgeving. Dit omdat het om kleine, lokale netwerken gaat, het terrein niet openbaar is waardoor de beheerder zicht heeft op eventuele graafactiviteiten, en er veelal sprake is van niet- permanente bewoning. Ik ben daarom bereid te kijken naar de proportionaliteit van de huidige WION ten opzichte van de recreatieondernemers.
Tot nu toe zijn er in de praktijk geen problemen geweest voor recreatieondernemers, zoals uit het antwoord op vraag 1 blijkt. In de WION is voorgeschreven dat vijf jaar na de inwerkingtreding van de wet (inwerkingtreding was juli 2008) de minister een verslag over de doeltreffendheid en de effecten van de wet naar de Staten-Generaal stuurt. Het komend jaar zal de WION al worden geëvalueerd. Daar zullen de effecten van de huidige wetgeving voor de recreatieondernemers bij worden betrokken. Tot die tijd zal er, gezien de beperkte risico’s, geen handhaving plaatsvinden waar het gaat om levering aan derden via de leidingen van de recreatieondernemer.

Vraag 4

Welke stappen bent u op voornemens te nemen om ervoor te zorgen dat de kleine, lokale netwerken zonder veiligheidsrisico’s (zoals recreatiebedrijven) niet langer zullen worden geconfronteerd met deze onnodige hoge lasten?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Onrust over moskee Zoetermeer»?1

Ja.

Vraag 2

Heeft u begrip voor de onrust van de bewoners in de wijk waar de moskee gebouwd gaat worden? Zo nee, waarom niet?

Ik kan me voorstellen dat mensen zich zorgen maken wanneer er plannen zijn die hun buurt veranderen. In hoeverre daadwerkelijk problemen ontstaan als de plannen voor de bouw van deze moskee doorgaan, kan ik echter niet beoordelen. Het is aan het lokale bestuur om de verschillende belangen te wegen en een besluit te nemen over de bouw van een moskee op deze locatie.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het ongewenst en ongepast is indien de gemeente Zoetermeer verder gaat met de plannen van de bouw van een moskee, ondanks dat de weerstand van direct betrokken wijkbewoners tegen die plannen groot is? Zo nee, waarom niet?

Bij politieke beslissingen speelt een groot aantal overwegingen een rol. Eén daarvan is draagvlak. Het is aan de lokale politiek de verschillende belangen tegen elkaar af te wegen en een besluit te nemen over de bouw van een moskee op deze locatie.

Vraag 4

Op welke wijze zal de bouw van de betreffende moskee worden gefinancierd?

De gemeente Zoetermeer heeft mij hierover het volgende bericht. De stichting Islamitisch Centrum Zoetermeer, die de moskee wil bouwen, financiert de moskee zelf. De achterban van de stichting levert een financiële bijdrage. Ook andere moskeeën en ondernemers dragen bij aan de financiering van de moskee door bijvoorbeeld garantstellingen te verstrekken. De gemeente levert geen financiële bijdrage aan de bouw van de moskee.

Vraag 5

Bent u bereid te bevorderen dat de moskee niet gebouwd wordt? Zo nee, waarom niet? Bent u dan op zijn minst bereid te bevorderen dat de moskee geen minaretten zal hebben en geen geluidsinstallatie zal gebruiken zodat het imperialistische azan-geschreeuw (oproep tot gebed) de wijk niet zal terroriseren?

Nee. Zie antwoord 3.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «NEC dreigt Voorschotje alweer te verliezen»?1

Ja

Vraag 2

Bent u op de hoogte van het feit dat er een conflict bestaat tussen Voorschotje.nl en de AFM in verband met vergunningverlening? Zo ja, dient dit bedrijf een vergunning te hebben?

Vraag 3

Voorschotje.nl adverteert met gratis lenen en anticipeert met hun verdienmodel op wanbetaling na 21 dagen, wat is uw mening over het bedrijfsmodel van Voorschotje.nl?

Vraag 4

In hoeverre bent u het eens dat Voorschotje.nl anticipeert op wanbetaling en daardoor de zorgplicht om overkreditering te voorkomen niet voldoende waarborgt?

Vraag 5

In hoeverre bent u het eens met de stelling dat er door Voorschotje.nl op een onwenselijke manier gebruik is gemaakt van het criterium «tegen onbetekenen kosten»?

Vraag 6

Bent u op de hoogte van het feit dat Voorschotje.nl haar voorwaarden voor kredietverlening vijf dagen voor 1 juni 2011 heeft aangepast? Is hier sprake van het gebruik van een maas in de wet? Zo ja, deelt u de mening dat reparatie op dit punt gewenst is?

Vraag 7

Aangezien bij reclame over leningen de slogan «Geld lenen kost geld» verplicht is, deelt u de mening dat ook deze waarschuwing op shirtreclame zichtbaar moet zijn?

Bij reclames voor krediet is het verplicht om de waarschuwingszin «Let op! Geld lenen kost geld.» op te nemen. Reclame voor de (merk)naam van een onderneming, zoals een bank, zal in de regel geen reclame voor krediet zijn. Dan hoeft in de reclame niet de waarschuwingszin opgenomen te worden. Wanneer een sponsor op een shirt een wervende of aanprijzende tekst plaatst ten aanzien van een krediet zou inderdaad de waarschuwingszin opgenomen moeten worden.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het artikel «Glaskabeltrekkers veroorzaken water- en gaslekken»?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u bevestigen dat te Deventer gedurende de aanleg van 700 km glasvezel en de aansluiting van 40 000 adressen in totaal 5 graafschades zijn veroorzaakt?

Nee, ik weet niet uit welke bron deze informatie afkomstig is. Uit publieke bronnen2 begrijp ik dat de aanleg van glasvezelaansluitingen in de gemeente Deventer grotendeels is verricht in 2009. AT heeft in het genoemde rapport gegevens van netbeheerders over het jaar 2010 verwerkt. In ieder geval staat Deventer volgens het rapport van AT niet in de top 20 van gemeenten met de meeste graafschades over 2010.

Vraag 3

Kunt u bevestigen dat te Amsterdam in 2010 bij de aanleg van glasvezel in woonwijken in totaal 13 graafschades zijn veroorzaakt?

Nee, ik weet niet uit welke bron deze informatie afkomstig is. Uit de bronnen van AT blijkt dat Amsterdam op de eerste plaats staat in de top 20 van gemeentes met de meeste graafschades. Het gaat hierbij in totaal om 1593 graafschades, die meerdere oorzaken hebben. Een nadere precisering van de getallen – naar de oorzaak van de graafschade – is op basis van de bij AT bekende gegevens niet mogelijk.

Vraag 4

Is het waar dat de in het rapport opgenomen tabel de totalen weergeeft van alle graafschades in 2010 in de betreffende gemeenten en daarin ook zijn vervat oorzaken als bijvoorbeeld wegenaanleg, bouw- en verbouwingen, werkzaamheden aan gas, water, coax en rioolnetwerken?

Ja, de tabel in het rapport bevat alle graafschades die zich in 2010 in de genoemde gemeentes hebben voorgedaan en door netbeheerders zijn opgegeven (zie ook antwoord bij vraag 5). Dit betreft dus niet alleen de schades die zijn opgetreden bij de aanleg van glasvezel.

Vraag 5

Is het waar dat het Agentschap Telecom niet beschikt over enigerlei betrouwbare cijfermatige informatie inzake de specifieke oorzaak van graafschades?

Netbeheerders zijn op grond van artikel 15 van de WION verplicht elk half jaar hun schades bij het Kadaster op te geven. De netbeheerder geeft hierbij de functie van het netwerk op (bijvoorbeeld gas, water) en wat de directe schadekosten zijn.
De netbeheerder dient ook per schade het meldnummer op te geven; dat is het unieke nummer dat door het Kadaster aan een graaf- of calamiteitenmelding wordt toegekend. De rapportages die periodiek door de netbeheerders aan het Kadaster worden gedaan, gaan niet nader in op de specifieke oorzaak van graafschades.

Vraag 6

Deelt u de mening dat van overheidsinstellingen mag worden geëist dat zij zorgvuldig, betrouwbaar en competent handelen en in hoeverre acht u dat in dezen van toepassing?

Ja, AT heeft als overheidsorganisatie de taak om zorgvuldig, betrouwbaar en competent te handelen. Als toezichthouder vangt AT vanuit de eigen rol tijdig signalen uit de sector op. Het rapport schetst een beeld van de gemeenten waar zich de meeste graafschades in 2010 hebben voorgedaan.
Dit overzicht is tot stand gekomen op basis van informatie die verkregen is van netbeheerders. Dit zijn de periodieke schaderapportages die door de beheerders van netten wordt verstrekt in het kader van de Wet informatie-uitwisseling ondergrondse netten (WION). De rapportages zijn, zie ook het antwoord op vraag 5, naar hun aard beperkt en geven slechts een basisregistratie van de graafschade weer. Het geeft geen beeld als het gaat om de verdeling van de graafschades naar aard en oorzaak.
AT heeft wel diverse signalen opgevangen dat er zich bij de aanleg van glasvezelnetten graafschades voordoen, vooral omdat deze aanleg vaak geschiedt in gebieden met bestaande infrastructuur, zoals in het rapport is aangegeven. Zo hebben o.a. de gemeente Leeuwarden en een gasdistributiebeheerder AT formeel middels handhavingsverzoeken verzocht handhavend op te treden. Vandaar dat AT hier nu aandacht voor vraagt, om alle betrokkenen bewust te maken van de verantwoordelijkheid die zij hebben in het graafproces.

Vraag 7

Deelt u de mening dat de wijze van rapporteren door het Agentschap Telecom tot zeer onjuiste beelden leidt en voor onnodige onrust en schade voor in innovatie investerende marktpartijen zorgt?

Nee, deze mening deel ik niet. Op basis van de rapportages van netbeheerders is het rapport van AT tot stand gekomen. Het is wel zo dat de risico’s, die met de aanleg van glasvezelkabels gepaard gaan, niet direct zijn af te leiden uit het rapport en dat daar in het rapport zelf meer aandacht aan had kunnen worden besteed.
Met het genoemde rapport wil AT alle betrokken partijen bewust maken van de verantwoordelijkheden die zij hebben in het totale graafproces, en doet daarvoor aanbevelingen. Dit om het graafproces en de aanleg van netten conform de geldende wet- en regelgeving te laten verlopen, risico’s zo veel als mogelijk te beperken en daarmee de aanleg van nieuwe infrastructuur te faciliteren.

Vraag 8

Bent u bereid om maatregelen te nemen opdat het Agentschap Telecom het gecreëerde beeld corrigeert en herhaling wordt voorkomen? Zo nee, waarom niet?

Ik wil benadrukken dat AT als toezichthouder een verantwoordelijkheid heeft de verschillende signalen, die vanuit de sector zijn gekomen te duiden en hierop acties te ondernemen. Naar aanleiding van uw vragen is er contact geweest met AT. Zoals bij vraag 7 is aangegeven, is geconstateerd dat uit het rapport de risico’s die gepaard gaan met de aanleg van glasvezel niet direct af te leiden zijn en dat daaraan meer aandacht had kunnen worden besteed.

Vraag 1

Is het waar dat ouders die werken als docent in het voortgezet onderwijs, als gevolg van tussenuren, een hogere eigen bijdrage moeten gaan betalen door de nieuwe kinderopvangtoeslagregeling, waarbij er kinderopvangtoeslag gegeven wordt voor 140% (dagopvang) en 70% (na-schoolseopvang) van de gewerkte uren, aangezien hierin slechts wordt gekeken naar het aantal gewerkte uren, en dus niet naar tussenuren, hoewel die onlosmakelijk verbonden zijn aan het voorgezet onderwijs?

Ik verwacht dat het maximum aantal uren kinderopvangtoeslag ook voor de docenten over het algemeen voldoende zal zijn. Docenten hebben ongeveer dezelfde vakantietijden als hun kinderen waardoor zij vrijwel geen vakantieopvang nodig hebben. Dan is 70% van de gewerkte uren voor schoolgaande kinderen en 140% van de gewerkte uren voor niet schoolgaande kinderen op jaarbasis naar verwachting voldoende.
Daarnaast moeten docenten onder andere de lessen voorbereiden. Hiervoor krijgen docenten uren van de werkgever. Ook deze uren worden aangemerkt als gewerkte uren.

Vraag 2

Deelt u de mening dat werknemers die gaten hebben in hun werkdag wel de hele dag kinderopvang nodig hebben?

Dat hangt af van de situatie. In sommige gevallen zal de hele dag kinderopvang nodig zijn en in sommige gevallen kan flexibele kinderopvang of gastouderopvang een oplossing bieden.

Vraag 3

Klopt het dat ook andere groepen werkende ouders die geen arbeidscontract hebben, zoals zelfstandige ondernemers, of ouders met een nulurencontract, zoals veel thuishulpen, problemen kunnen tegenkomen met het definiëren van het aantal gewerkte uren, en daardoor problemen kunnen tegenkomen met de nieuwe kinderopvangtoeslagregeling?

Nee, deze ouders weten hoeveel uur zij hebben gewerkt. Ouders met een nulurencontract kunnen het aantal gewerkte uren aan de hand van een salarisstrook aantonen. Zelfstandig ondernemers moeten het aantal gewerkte uren aannemelijk maken aan de Belastingdienst. Dit is toegelicht in het besluit kinderopvangtoeslag en tegemoetkoming in de kosten kinderopvang zoals gepubliceerd op 16 september jl. Deze systematiek wordt door de Belastingdienst ook bij de zelfstandigenaftrek gebruikt. Er is geen reden om te veronderstellen dat er problemen zullen ontstaan.

Vraag 4

Bent u bereid voor die ouders die werk hebben waarbij het aantal «gewerkte uren» niet eenduidig is vast te stellen, zoals bij docenten door tussenuren, of bij zelfstandig ondernemers door het ontbreken van een arbeidscontract, of bij werknemers met een nulurencontract, een regeling te treffen? Zo nee, waarom niet?

Ik heb reeds een regeling getroffen voor alle werkende ouders, waaronder de door u genoemde groep. Deze zal in 2012 in werking treden. Er is geen reden voor een specifieke regeling voor deze groep.

Vraag 5

Bent u bereid deze vragen te beantwoorden voor het volgende algemeen overleg over kinderopvang van 23 november 2011?

Ja.

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van het bericht «Nog werken aan draagvlak Spelen 2028»1 en «Spelen splijten de stad»?2

Ja.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u de uitkomst dat een meerderheid van de Amsterdammers niet wil dat de hoofdstad zich kandideert voor de Olympische Spelen van 2028, en dat landelijk het verzet nog veel groter is?

Dat beoordeel ik nu niet. Op 22 maart jl. zond ik de Tweede Kamer een brief
(Tweede Kamer 30 234, nr. 34) over gestandaardiseerde draagvlakmetingen met betrekking tot de Olympische Spelen. Ik informeerde u over de stappen die gezet zijn om duidelijkheid te scheppen in wildgroei van draagvlakonderzoeken in ons land. Ik gaf aan dat ik voornemens ben het draagvlak jaarlijks te laten meten om de ontwikkeling van het draagvlakcijfer te blijven monitoren. Voorjaar 2012 zal ik
u informeren over de uitkomst van een nieuwe meting.

Vraag 3

Kunt u een volledig overzicht geven van de kosten die de overheid de komende jaren gaat maken in het kader van de voorbereiding van een eventueel Olympisch bid?

Een volledig overzicht van de te maken kosten die de overheid de komende jaren gaat maken kan ik u nu niet geven. Binnen de begroting van VWS is vanaf 2012 2 mln. gereserveerd voor de uitwerking van het Olympisch Plan. Ik wijs u erop dat dit veel meer omvat dan voorbereidingen van een eventueel bid, zoals bijvoorbeeld activiteiten ter vergroting van de maatschappelijke en economische impact van grote sportevenementen. Een groter financieel commitment voorzie ik pas vanaf 2016. Dat zal natuurlijk verlopen vial de goedkeuring van de Tweede Kamer in het kader van de begrotingswetgeving.

Vraag 4

Hoe beoordeelt u de stelling van wethouder Van der Burg (VVD) dat de «Olympische ambitie» van Amsterdam verder reikt dan de Spelen en dat het ook gaat om zaken als breedtesport en bestrijding van obesitas? Kunt u, indien u deze stelling onderschrijft, aangeven welke inspanningen u in het verlengde van de «Olympische Ambitie» doet om breedtesport te stimuleren en obesitas te bestrijden?

Ik ben dat zeer eens met de wethouder van Amsterdam. In mijn recente landelijke nota gezondheidsbeleid «Gezondheid dichtbij» (Tweede Kamer 32 793, nr. 1) en de Beleidsbrief Sport en Bewegen in Olympisch perspectief (Tweede Kamer 30 234, nr. 37) onderstreep ik dit ook. Stimuleren van sport en bewegen in de buurt acht ik essentieel. Samen met onder andere VNG, VNO-NCW en NOC*NSF werk ik aan een nieuw beleidskader voor de periode 2012–2016. Binnenkort zal ik de Kamer hierover nader informeren.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht dat het sneller inzetten van een AMBER Alert het faillissement is van dit systeem?1

Vraag 2

Is het waar dat het sneller inzetten van een AMBER Alert het faillissement van dit systeem zou betekenen? Zo ja, waarom is dat? Zo nee, waarom niet?

Vraag 3

Welke criteria zijn doorslaggevend voor de inzet van het landelijk waarschuwingssysteem bij urgente kindervermissingen- en ontvoeringen?

Vraag 4

Is het waar dat de Rotterdamse politie meent dat het opsporingsmiddel afgelopen weekend veel eerder ingezet had moeten worden? Zo ja, deelt u deze mening? Zo nee, welke nadelige gevolgen zou het eerder inzetten van een AMBER Alert kunnen hebben?

Vraag 5

Hoe vaak is sinds de invoering van het landelijk waarschuwingssysteem een AMBER Alert uitgegaan?

Vraag 6

Deelt u de mening dat des te meer mensen uitkijken naar een vermist kind, des te groter de kans wordt dat het snel en heelhuids wordt teruggevonden? Zo ja, kan het sneller inzetten van een AMBER Alert in dat verband bijdragen aan de snelle terugkeer van vermiste kinderen? Zo nee, waarom niet?

Vraag 7

Hoeveel kinderen worden er in Nederlands jaarlijks als vermist opgegeven? Op welke wijze en waar worden deze kindervermissingen in Nederland geregistreerd?

Vraag 8

Bent u bereid een centraal punt voor vermissingen in te voeren naar Belgisch voorbeeld, waar alle politiekorpsen elke vermissing direct moeten melden bij een speciale federale cel? Zo nee, waarom niet?

Vraag 1

Kent u het Pakistan Floods Rapid Response Plan van 18 september 2011 van de Verenigde Naties?1

Ja.

Vraag 2

Weet u hoeveel de VN van de benodigde $ 356,7 miljoen dollar inmiddels heeft ontvangen?

Volgens informatie van UNOCHA was op 17 oktober 2011 70,5 miljoen dollar (20%) ontvangen.

Vraag 3

Bent u van plan direct of indirect een bijdrage te leveren aan het Pakistan Flood Rapid Response Plan? Zo ja, voor welke bedragen, zo nee, waarom niet?

Ik heb een bijdrage toegezegd van 4 miljoen euro aan het Pakistan Flood Rapid Response Plan.

Vraag 4

Kunt u per organisatie een overzicht geven van de directe en indirecte Nederlandse bijdragen van het afgelopen jaar ten behoeve van het opvangen van de gevolgen van overstromingen in Pakistan?

In 2011 zijn de directe en indirecte Nederlandse bijdragen ten behoeve van het opvangen van de gevolgen van overstromingen in Pakistan als volgt:
Toegezegde bijdrage aan Pakistan Floods Rapid Response Plan (PFRRP) via Wereldvoedselprogramma van de VN (WFP): 4 miljoen euro.
Bijdrage aan het noodhulpverzoek van de International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies (IFRC): 400 000 euro.
Indirecte bijdrage via de jaarlijkse Nederlandse ongeoormerkte bijdrage van 40 miljoen euro aan het Centrale Noodhulpfonds van de VN (Central Emergency Response Fund-CERF). Het CERF droeg tot nu toe 17,6 miljoen dollar bij aan het PFRRP 2011.
Indirecte bijdrage via de jaarlijkse Nederlandse afdracht aan de EU. De Europese Commissie draagt 9 miljoen dollar bij aan het PFRRP.
Indirecte bijdrage via de Nederlandse bijdrage van 25 miljoen euro aan het International Commitee of the Red Cross (ICRC).

Vraag 5

Deelt u de mening dat bij noodsituaties ook Nederland een genereuze bijdrage moet leveren? Zo nee, waarom niet?

Ik deel de mening dat Nederland bij noodsituaties een bijdrage moet leveren. De omvang van de bijdrage wordt bepaald door de wereldwijde humanitaire noden, de omvang van het internationale hulpverzoek om humanitaire steun en de beschikbare Nederlandse middelen. Om de bijdrage van 4 miljoen euro aan WFP mogelijk te maken heb ik middelen binnen de begroting herschikt.

Vraag 1

Kent u het bericht «Bepaal marktwaarde pensioen»?1

Ja.

Vraag 2

Hoe kijkt u aan tegen de kritiek van de hoogleraren dat individuele eigendomsrechten goed gedefinieerd en beschermd moeten worden en dat het pensioenakkoord op dit punt nog onvoldoende is uitgewerkt? Deelt u deze mening, bent u van plan om dit probleem op te pakken? Zo ja, hoe en wanneer?

Eén van de centrale uitgangspunten van het pensioenakkoord is het behoud van collectiviteit en solidariteit. Dankzij deze kenmerken van het Nederlandse pensioenstelsel kunnen bijvoorbeeld risico’s worden gedeeld en zijn de uitvoeringskosten van pensioenregelingen relatief laag.
In een pensioensysteem dat gebaseerd blijft op collectiviteit en solidariteit is een volledige toedeling van individuele eigendomsrechten niet mogelijk. Als met bescherming van individuele eigendomsrechten echter wordt bedoeld dat het collectieve pensioenvermogen op een evenwichtige en eerlijke wijze over de verschillende generaties moet worden verdeeld, ben ik dat met de hoogleraren eens. Het kabinet heeft in de bijlage bij de brief aan uw Kamer over het overleg van het kabinet met de Stichting van de Arbeid van 10 juni 2011 (Kamerstukken II 2010/11, 30 413, nr. 157) dan ook het belang van een evenwichtige verdeling van lusten en lasten over de verschillende generaties onderstreept. Dit aspect zal bij de nadere uitwerking van het pensioenakkoord worden meegewogen.

Vraag 3

Wat vindt u van de door de hoogleraren aangedragen oplossing om te voorkomen dat de mogelijkheid om met rendement te gaan rekenen leidt tot een prikkel om meer risico te gaan nemen om zo meer indexatie te kunnen uitkeren aan ouderen, ten koste van mensen tot 55 jaar? Bent u bereid deze oplossing over te nemen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wanneer kan de kamer de uitwerking hiervan tegemoet zien?

Voorkomen moet worden dat pensioenfondsen meer beleggingsrisico’s gaan nemen om op die manier via een hogere discontovoet kunstmatig hun dekkingsgraden te verhogen, wat ten koste kan gaan van het pensioen van jongere generaties.
Om te bereiken dat lusten en lasten evenwichtig over generaties worden verdeeld, is in het pensioenakkoord reeds een aantal randvoorwaarden gesteld ten aanzien van het beleggingsbeleid en de wijze waarop de verplichtingen in een nieuw pensioencontract moeten worden gewaardeerd. Die randvoorwaarden zijn nader uitgewerkt in het memo «Waarborgen voor een «generatieproof» pensioen-contract», dat ik op 14 september 2011 als bijlage bij een brief over het pensioenakkoord naar uw Kamer heb verzonden (Kamerstukken II 2010/11, 32 043, nr. 66).
Daarnaast spelen de onderzoeken naar de mogelijkheden om de bestaande pensioenrechten te integreren in een nieuw pensioencontract een belangrijke rol bij het waarborgen van een «generatieproof» pensioencontract. In deze onderzoeken is één van de centrale vragen hoe de waarde van de bestaande pensioenaanspraken van verschillende groepen deelnemers wordt beïnvloed door het onderbrengen van deze aanspraken in een nieuw pensioencontract. De hoogte van de discontovoet in het nieuwe pensioencontract heeft een grote invloed op de verdeling van deze waarde tussen verschillende generaties.
Mede op basis van de uitkomst van deze onderzoeken kan worden vastgesteld welke discontovoet leidt tot een evenwichtige verdeling van lusten en lasten tussen jong en oud. Zoals aangegeven in de brief aan uw Kamer van 10 juni 2011 over het overleg van het kabinet met de Stichting van de Arbeid is mijn streven om de onderzoeken eind februari 2012 te hebben afgerond. Daarna zal in een hoofdlijnennotitie het financieel toetsingskader voor het nieuwe pensioencontract nader worden ingevuld, waarbij alle suggesties van externe deskundigen in ogenschouw zullen worden genomen.

Vraag 4

Wat vindt u van de door hoogleraren aangedragen oplossingen om marktconform te werken en zodoende te voorkomen dat de uitsmeerperiode van 10 jaar bij onverwachte schokken ertoe leidt dat er te weinig geld overblijft voor jongeren? Bent u bereid één van deze oplossingen over te nemen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke oplossing en wanneer kan de kamer de uitwerking tegemoet zien?

Ook het spreidingsmechanisme voor de verwerking van financiële schokken moet als onderdeel van het financieel toetsingskader voor het nieuwe pensioencontract zodanig worden ingericht dat wordt voorkomen dat er voor jongeren te weinig geld overblijft.
Naast de hoogte van de discontovoet en de inrichting van het spreidings-mechanisme zijn er echter nog meer factoren die van invloed zijn op de verdeling van de financiële middelen tussen generaties, bijvoorbeeld de hoogte van eventuele buffers en de mate van vergrijzing van een pensioenfonds. Al die factoren zullen bij de nadere invulling van het financieel toetsingskader voor het nieuwe pensioencontract in hun onderlinge samenhang moeten worden bezien.
Zoals ik hierboven al heb aangegeven, zal ik uw Kamer na afronding van de in de brief van 10 juni 2011 genoemde onderzoeken, een hoofdlijnennotitie doen toekomen over de nadere invulling van het financieel toetsingskader.

Vraag 5

Bent u bereid deze vragen voor 1 november te beantwoorden?

Ja.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Several German states admit to use of controversial spy software»1

Ja.

Vraag 2

Kunt bevestigen dat de Nederlandse overheid beschikt over software waarmee computers van personen op afstand heimelijk doorzocht en/of bestuurd kunnen worden? Zo ja, welke onderdelen van de overheid beschikken hierover?

De Unit Landelijke Interceptie van het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD) beschikt over software die geïnstalleerd kan worden op de computer van een verdachte en waarmee ten behoeve van opsporingsdiensten toegang kan worden verkregen tot die computer en of gegevens daarvan kunnen worden overgenomen. De inzet van dit middel beperkt zich, gelet op de bepalingen van het Wetboek van Strafvordering, tot het opnemen van vertrouwelijke communicatie (op basis van artikel 126l van het Wetboek van Strafvordering). Inzet ten behoeve van een heimelijke doorzoeking is binnen de wettelijke kaders niet toegestaan.
Het verstrekken van informatie over welke specifieke software opsporingsdiensten beschikken vormt een onaanvaardbaar risico voor de inzetbaarheid van die middelen. Mede om die reden hebben de verwervingstrajecten van deze middelen onder geheimhoudingsverklaring plaatsgevonden. Ik kan hierover dan ook geen mededelingen doen.

Vraag 3

Kunt bevestigen of de Nederlandse overheid opdracht heeft gegeven voor de ontwikkeling van dit soort software of dat zij dit soort software zelf ontwikkelt? Zo ja, welke onderdelen van de overheid hebben deze opdracht gegeven of ontwikkelen zij dit zelf? Indien hier een opdracht voor is gegeven, aan welk bedrijf is deze opdracht gegeven?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Kunt u bevestigen dat de Nederlandse overheid dit soort software heeft gekocht? Zo ja, welke software is gekocht? Door welk onderdeel van de Nederlandse overheid is dit gekocht? Van welk bedrijf of welke overheid is deze software gekocht?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Als de Nederlandse overheid beschikt over dit soort software, beschikt zij daarnaast over de broncode van deze software, zodat zij de werking precies kan controleren?

Voor zover door opsporingsdiensten gebruik wordt gemaakt van software van externe leveranciers, dient deze te voldoen aan de eisen die Nederlandse wet- en regelgeving daaraan stelt. De opsporingsdiensten beschikken doorgaans niet over de broncode. Indien en voorzover wijzigingen moeten worden aangebracht in de broncode van de software, worden deze aanpassingen door de leverancier/ontwikkelaar doorgevoerd. In het kader van de voorgeschreven certificering wordt de software integraal doorgelicht. Functionaliteiten die niet mogen worden ingezet, worden daarbij onklaar gemaakt.

Vraag 6

Als de Nederlandse overheid beschikt over dit soort software, is deze software ingezet? Hoe vaak is deze software ingezet? In het kader van welke soort onderzoeken is het ingezet? Door welke overheidsonderdelen is dit ingezet?

Voor de inzet van technische hulpmiddelen voor het opnemen van vertrouwelijke communicatie in een woning, waaronder ook de bedoelde software, is vereist dat het gaat om een misdrijf waarvoor voorlopige hechtenis is toegelaten en dat een ernstige inbreuk op de rechtsorde oplevert. De inzet van deze middelen vindt plaats op basis van artikel 126l van het Wetboek van Strafvordering. Een bevel tot het opnemen van vertrouwelijke communicatie wordt afgegeven door de officier van justitie, met machtiging van de rechter-commissaris. In het geval sprake is van het opnemen van vertrouwelijke communicatie met behulp van een technisch hulpmiddel in een woning, beslist het College van Procureurs-Generaal over het afgeven van het bevel.
Door opsporingsdiensten is tot op heden in een zeer beperkt aantal gevallen gebruik gemaakt van dit middel. Het Openbaar Ministerie heeft mij bericht dat daarbij steeds gehandeld is binnen de grenzen van artikel 126l van het Wetboek van Strafvordering en de interne procedures en voorschriften zijn nageleefd.

Vraag 7

Als de Nederlandse overheid dit soort software heeft ingezet, Kunt u aangeven op grond van welke strafvorderlijke bevoegdheid deze inzet heeft plaatsgevonden? Is hiervoor steeds een machtiging van de rechter-commissaris verstrekt?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 8

Als de Nederlandse overheid over dit soort software beschikt, welke waarborgen heeft de Nederlandse overheid genomen om te voorkomen dat deze software misbruikt en of gehackt wordt?

Technische hulpmiddelen voor het opnemen van vertrouwelijke communicatie in een woning, waaronder ook de bedoelde software, mogen alleen worden ingezet door daartoe gecertificeerd personeel. Mede om deze reden is de feitelijke inzet van dergelijke middelen gecentraliseerd bij de Unit Landelijke Interceptie van het KLPD. Bovendien dienen de middelen steeds te voldoen aan de voorschriften uit het Besluit technische hulpmiddelen bijzondere opsporingsbevoegdheden (Stb. 1999, 547). Dit besluit schrijft onder andere voor dat technische hulpmiddelen worden gecertificeerd voor het doel waarvoor zij worden ingezet.
De ten behoeve van de opsporing beschikbare technische hulpmiddelen voor het opnemen van vertrouwelijke communicatie worden voorafgaand aan de inzet gekeurd door de Keuringsdienst van het KLPD. Deze keuring is voornamelijk gericht op de authenticiteit en integriteit van het middel. Na goedkeuring wordt het middel gecertificeerd voor de inzet in het kader van het opnemen van vertrouwelijke communicatie. Indien een technisch hulpmiddel meer functionaliteiten biedt dan het opnemen van vertrouwelijke communicatie, dan worden deze functionaliteiten tijdens het keuringstraject op verzoek van de keuringsdienst geblokkeerd in of verwijderd uit de software.
Inzet kan ten slotte slechts plaatsvinden na voorafgaande goedkeuring door het Openbaar Ministerie.
Er zijn mij geen situaties bekend waarin door de Keuringsdienst gecertificeerde technische hulpmiddelen zijn misbruikt of gehackt.

Vraag 1

Kunt u toelichten waarom u de Stichting Adoptievoorzieningen een structurele extra verlaging van de nazorgsubsidie wil opleggen, bovenop een al eerder aangekondigde bezuiniging van 1,5%?

Vanaf 2008 is de adoptienazorg onder de portefeuille van het voormalige programmaministerie voor Jeugd en Gezin, nu VWS, ondergebracht. In de jaren 2008–2011 zijn aan de Stichting Adoptievoorzieningen reguliere instellingssubsidies verstrekt van € 684 587 in 2008, € 703 317 in 2009,
€ 713 163 in 2010 en € 730 906 in 2011. Met de efficiencykorting van 1,5% en de aanvullende bezuinigingsmaatregel van 10% zal de subsidie aan de Stichting Adoptievoorzieningen voor 2012 met € 84 000 worden verlaagd. De bezuinigingstaakstelling heeft mij genoodzaakt keuzes te maken. De bezuinigingsmaatregelen die ik genomen heb voor de Stichting Adoptievoorzieningen vind ik verantwoord. Er is namelijk sprake van een dalende trend in het aantal kinderen dat in een adoptiegezin wordt geplaatst. In de jaren 2006–2010 zijn respectievelijk 816, 782, 767, 682 en 705 kinderen geadopteerd. Dat is dus een daling van 13,6% in deze periode.

Vraag 2

Erkent u dat deze stichting nu wel onevenredig zwaar wordt getroffen, aangezien zij naast de gestapelde kortingen vanuit het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport ook een forse structurele korting opgelegd krijgt van het ministerie van Justitie?

Vanaf 2011 heeft het Ministerie van Veiligheid en Justitie een structurele bezuiniging opgelegd. Deze bezuiniging heeft betrekking op andere taken dan waar ik subsidie voor verleen. De taken waar ik subsidie voor verleen kunnen – ook na de korting – naar mijn mening nog steeds verantwoord worden uitgevoerd.

Vraag 3

Hoe verhouden deze kortingen zich tot de parlementaire geschiedenis,1 waarin Kamer en regering hebben gezocht naar een toekomstbestendige verankering van adoptienazorg? Erkent u dat de combinatie van kortingen ervoor zorgt dat een adoptiespecifieke, laagdrempelige consultatie, hulp en deskundigheidsbevordering voor adoptieouders, geadopteerden, hulpverleners en andere beroepskrachten dreigt te verdwijnen? Vindt u dat onwenselijk?

De subsidieverlaging brengt een toekomstbestendige verankering van de adoptienazorg niet in gevaar. Door de korting van de subsidie met 11,5% zal de adoptiespecifieke hulp- en dienstverlening op het gebied van de nazorg niet verdwijnen: het overgrote deel blijft bestaan.

Vraag 4

Erkent u het probleem dat de Stichting Adoptievoorzieningen door de bezuinigingen minder mensen zal kunnen helpen, waardoor de huidige zorgvragers een groter beroep zullen moeten doen op andere en duurdere vormen van zorg? Deelt u de mening dat goedkoop dan ineens duurkoop blijkt te zijn?

Zoals ik in mijn antwoord op vraag 1 heb aangegeven, is er sprake is van een dalende trend in het aantal geadopteerde kinderen. Het ligt dan niet voor de hand dat de subsidie aan De Stichting Adoptievoorzieningen ongewijzigd blijft, zeker gelet op de bezuinigingstaakstelling voor VWS.
Verder zijn er alternatieven om ook op andere manieren adoptieouders en geadopteerden te ondersteunen. Het Centrum voor Jeugd en Gezin kan een deel van de vragen opvangen, ook als deze adoptiegerelateerd zijn. Daarnaastvormt het internet steeds meer een vraagbaak. Mijn ministerie heeft financiële steun gegeven aan een gezamenlijk initiatief van de Stichting Ambulante Fiom en de Stichting Adoptievoorzieningen voor het opzetten van de website www.adoptievragen.nl. Op deze site kunnen adoptieouders, geadopteerden, afstandsouders terecht voor informatie. Ook professionals van ondermeer Centra voor Jeugd en Gezin kunnen op deze website informatie vinden over adoptievragen. Adoptieouders en geadopteerden kunnen immers voor ondersteuning ook terecht bij reguliere jeugd(zorg)instellingen. Gezien het toenemend aantal special needs geadopteerden en de daardoor intensievere ondersteuningsbehoefte ligt dit in toenemende mate voor de hand.

Vraag 5

Bent u, gezien het voorgaande, bereid af te zien van het besluit om de Stichting Adoptievoorzieningen een structurele extra bezuiniging op te leggen?

Inmiddels heeft de SGP tijdens in het kader van de behandeling van de VWS-begroting een amendement ingediend om de additionele korting, die € 73 000 bedraagt, ongedaan te maken. In reactie op dit amendement heb ik aangegeven dat ik het oordeel over dit amendement aan de Kamer laat.

Vraag 1

Bent u bekend met het rapport van Oxfam Novib «at the Table: Safeguarding Women’s Rights in Afghanistan», waarin beschreven staat dat vrouwenrechten voor Afghaanse vrouwen mogelijk in gevaar komen na 2014?1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw opvatting over het gegeven dat de rechten voor Afghaanse vrouwen in de afgelopen jaren aanvankelijk verbeterd lijken te zijn, maar nu steeds verder van de politieke agenda lijken te verdwijnen?

Zoals ook in het rapport van Oxfam Novib staat vermeld, is de positie van vrouwen in Afghanistan op vele fronten sterk verbeterd sinds de val van de Taliban in 2001. Meer meisjes gaan naar school, vrouwen participeren in politieke processen en er zijn safe houses voor vrouwen die mishandeld of uitgestoten zijn. Tegelijkertijd is het overduidelijk dat er nog een lange weg te gaan is. De verbetering van de positie en rechten van vrouwen staat dan ook nog altijd hoog op de internationale politieke agenda. Zo benadrukken Nederland en andere internationale partners bijvoorbeeld dat verworvenheden op het gebied van vrouwenrechten, zoals verankerd in de Afghaanse grondwet, niet ondergeschikt mogen worden gemaakt bij mogelijke onderhandelingen over verzoening.

Vraag 3

Bent u bereid om in bilaterale contacten, als via de Europese Unie, de Afghaanse autoriteiten aan te sporen om de wet Uitbanning van Geweld tegen Vrouwen, die schadelijke traditionele gebruiken – waaronder eermoord en kindhuwelijken – verbiedt, in alle 34 provincies in Afghanistan te laten invoeren en niet slechts in 10 provincies? Indien nee, waarom niet?

Nederland en de EU hebben regelmatig het belang van volledige implementatie van nationale en internationale wetgeving en conventies op het gebied van vrouwenrechten en bestrijding van discriminatie en geweld tegen vrouwen benadrukt en zullen dit uiteraard in de toekomst blijven doen. Ook levert Nederland een bijdrage aan het programma van UN Women «Strengthening Ending Violence against Women: policies, programmes and mechanisms in Afghanistan», waarin diverse activiteiten worden ondernomen op het gebied van bestrijding van geweld tegen vrouwen.

Vraag 4

Kunt u aangeven of, en zo ja, met welk budget Nederland activiteiten voor de verbetering van de positie van vrouwen ondersteunt?

Nederlandse inspanningen op het gebied van vrouwenrechten zijn velerlei. In de geïntegreerde politietrainingsmissie in Afghanistan is nadrukkelijk aandacht voor de positie van vrouwen, onder meer bij de ontwikkeling van de curricula, door training van vrouwelijke politieagenten en via verbetering van de toegang voor vrouwen tot het juridisch systeem. Verder is via EUPOL een Nederlander bij het Afghaanse ministerie van Binnenlandse Zaken in Kabul werkzaam als mentor op het gebied van gender en human rights. Half november start een Nederlandse rule of law expert in het EUPOL City Police and Justice team in Kunduz met als voornaamste taakgebied gender en mensenrechten.
Ook op nationaal niveau zet Nederland zich in voor vrouwenrechten. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om ondersteuning van programma’s voor betere toegang van vrouwen tot het juridisch systeem of het in kaart brengen van discriminatie van vrouwen in het kader van naleving van de Convention for the Elimination of Discrimination against Women.
In totaal geeft Nederland een bedrag van EUR 7,2 miljoen voor activiteiten die specifiek gericht zijn op gender. De positie van vrouwen is echter een dwarsdoorsnijdend thema in alle activiteiten die Nederland in Afghanistan ontplooit. Het budget voor dit belangrijke thema ligt daarom in feite hoger.

Vraag 5

Bent u bereid zowel in bilaterale contacten, als via de Europese Unie, de Afghaanse autoriteiten aan te spreken op hun internationaalrechtelijke verplichtingen op het vlak van het eerbiedigen van mensenrechten? Zo ja, op welke wijze gaat u dit doen? Zo nee, waarom niet?

Nederland stelt bij de Afghaanse regering consequent het belang van de eerbiediging van mensenrechten aan de orde, zowel bilateraal als in EU-verband. Daarnaast benadrukt Nederland de noodzaak van een inclusief verzoeningsproces waar ook vrouwen nauw bij worden betrokken en waarbij vrouwenrechten een niet-onderhandelbare voorwaarde voor een akkoord zijn. Ook tijdens de Bonn-conferentie zal Nederland hier opnieuw de aandacht op vestigen. De bezorgdheid over de mogelijkheid dat verworvenheden op het gebied van vrouwenrechten in het verzoeningsproces onder druk zouden kunnen komen te staan is begrijpelijk. Respect voor de grondwet, inclusief de daarin verankerde rechten voor alle Afghaanse mannen én vrouwen, is echter door de Afghanen zelf als voorwaarde voor een politieke oplossing gesteld. Nederland zal daarom blijven pleiten voor het strikt handhaven van de overeengekomen voorwaarden. Eveneens zal Nederland Afghaanse vrouwenorganisaties blijven ondersteunen, opdat zij beter in staat zijn hun stem te laten horen en invloed uit te oefenen op deze politieke processen.

Vraag 6

Bent u bereid om de oproep van Oxfam Novib te ondersteunen aan de Afghaanse regering en de internationale gemeenschap om voorafgaand aan Afghanistan-conferentie in december 2011 een meer inclusief vredesproces te ontwikkelen, waarbij Afghanen uit alle delen van het land betrokken worden, inclusief vrouwen? Indien nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het onderzoek van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO), waaruit blijkt dat circa twintig procent van de studenten geen masterstudie gaat volgen als de basisbeurs voor de masterfase wordt afgeschaft?1

Ik waardeer de bijdrage van het ISO aan het debat over de introductie van het sociaal leenstelsel in de masterfase. Het onderwerp is op 6 april 2011 aan de orde geweest in het Algemeen Overleg over studiefinanciering naar aanleiding van de beleidsnotitie «Studeren is investeren». Het zal opnieuw aan de orde komen als het wetsvoorstel hierover in behandeling zal worden genomen.
Ik wil wel opmerken dat nergens wordt voorgesteld om de basisbeurs zomaar af te schaffen. Dat is niet aan de orde. Het gaat er om dat in plaats van de basisbeurs een sociaal leenstelsel wordt geïntroduceerd, zodat de toegankelijkheid gewaarborgd blijft.
Ik acht het dan ook niet waarschijnlijk dat de bovengenoemde uitkomst van het ISO-onderzoek bewaarheid zal worden. Iedereen die kan en wil studeren, krijgt – binnen bepaalde grenzen – voldoende financiële ruimte om in een opleiding te investeren.

Vraag 2

Erkent u dat afschaffing van de basisbeurs voor de masterfase een negatief effect heeft op de toegankelijkheid?

Zie vraag 1.

Vraag 3

Wat gaat u ondernemen om te voorkomen dat twintig procent potentieel zeer getalenteerde studenten afziet van een masteropleiding?

Zie vraag 1.

Vraag 4

Beseft u dat de afschaffing van de basisbeurs voor de masterfase extra pijnlijk is voor studenten die een tweejarige masteropleiding willen volgen? Wat gaat u hiertegen ondernemen?

Ik realiseer mij heel goed dat hoe langer een opleiding duurt, hoe meer de desbetreffende student zal moeten investeren. Maar ook voor meerjarige masteropleidingen geldt dat het om een goede investering in een goede opleiding gaat. Een keuze voor een dergelijke opleiding is, zoals ook in de beleidsnotitie Studeren is investeren naar voren is gekomen, vooral een inhoudelijke keuze. Het sociaal leenstelsel voor de masterfase geeft daar de nodige financiële ruimte voor.

Vraag 5

Hoe rijmt u de resultaten van het onderzoek met de ambitie van de regering om tot de top 5 van kennislanden te behoren?

In «Kwaliteit in Verscheidenheid», de Strategische Agenda voor het Hoger Onderwijs, Onderzoek en Wetenschap is aangegeven dat de besparingen die de invoering van het sociaal leenstelsel oplevert, geherinvesteerd worden in een kwaliteitsimpuls in het hoger onderwijs. De lat moet over de hele linie van het onderwijs omhoog, zowel door meer intensief en activerend onderwijs als meer differentiatie en profiel in het onderwijs. Nominaal studeren moet weer de regel worden in plaats van de uitzondering. Met het realiseren van de in de strategische agenda weergegeven streefdoelen zal de positie van Nederland in de internationale ranglijsten verbeteren.

Vraag 6

Hoe voorkomt u dat studenten steeds hogere schulden krijgen vanwege de hogere collegegelden en de lagere studiefinanciering?

Als aan studenten wordt gevraagd om zelf een groter deel van de investering in hun studie te financieren en hen tegelijkertijd meer mogelijkheden geboden worden om dat met een studielening te doen, dan ligt het in de lijn der verwachtingen dat meer studenten de leenmogelijkheden ook zullen gebruiken. Studenten zullen zeer bewust met deze mogelijkheden moeten omgaan. Ze kunnen zelf veel doen om de hoogte van hun schuld te beperken. Zo voorkomt sneller studeren (zie antwoord op vraag 5) dat studenten lang in de leenfase zitten. De voorlichting en ondersteuning vanuit DUO en andere organisaties als het Nibud (zie www.studentenleenwijzer.nl en www.wijzeringeldzaken.nl) zijn erop gericht om studenten bewust met de leenmogelijkheden te laten omgaan. Ik ben bereid, ook in het kader van de uitvoering van de motie van de leden Slob en Sap over studieschulden (TK 2011–2012, 33 000, nr.24), om het hele palet in beeld te brengen om te bezien of en waar dit versterking behoeft.

Vraag 7

Hoe verhoudt het beleid waarbij studenten steeds meer moeten lenen zich tot het algemene inzicht dat burgers (vanwege de schuldencrisis) juist minder makkelijk leningen zouden moeten afsluiten? Erkent u dat de overheid op dit punt tegenstrijdig beleid voert?

Ik zie een duidelijk onderscheid tussen lenen voor consumptieve doeleinden en lenen voor de studie. Lenen voor de studie is nog steeds een goede investering mits studenten hiermee bewust omgaan. Dit betekent dat studenten hun schulden niet nodeloos moeten laten oplopen vanwege een te luxe leefstijl. Zie ook het antwoord op vraag 6.

Vraag 8

Bent u bereid een reactie te geven op de conclusies en aanbevelingen van het onderzoek van ISO?

Met mijn antwoorden op uw vragen heb ik getracht een eerste reactie op het ISO-onderzoek te geven. Voor het overige stel ik voor om het ISO-onderzoek te betrekken bij de behandeling van het bovengenoemde wetsvoorstel.

Vraag 1

Bent u bekend met de berichten «Begin afgraven grensdijk Hedwigepolder»1 en «Steppekiekendieven op bezoek in Prosperpolder»?2

Ja.

Vraag 2

Kunt u aangeven hoe ver de graafwerkzaamheden aan Belgische zijde van de grens tussen de Hedwigepolder en de Prosperpolder inmiddels gevorderd zijn? Klopt het dat de dijk zal verdwijnen voordat u een nieuwe dijk kunt aanleggen rondom de Hedwigepolder?

Op 12 oktober 2011 is een begin gemaakt met het afgraven van de dijk tussen de Hedwige- en Prosperpolder. Voor het traject aan Nederlandse zijde bestaat nog geen verdere specificatie van planning. Hoever de werkzaamheden aan Belgische zijde zullen zijn gevorderd voordat de werkzaamheden aan de Nederlandse zijde worden opgestart is op dit moment nog niet te indiceren. Het overleg met Vlaanderen zal aanvangen, nadat mijn overleg met de Europese Commissie is afgerond.

Vraag 3

Klopt het dat met de realisatie van het door het kabinet gewenste alternatief voor het ontpolderen van de Hedwigepolder, wijzigingen in de Belgische werkzaamheden noodzakelijk zullen worden, bijvoorbeeld aan de primaire waterkering tussen de beide polders en de Schelde? Zo ja, kunt u aangeven wat deze wijzigingen inhouden, wat de bijbehorende aanvullende kosten naar schatting zijn en wie deze draagt?

De uitvoering van het alternatief voor de ontpoldering van de Hedwigepolder betekent in ieder geval dat tussen het Nederlandse deel van de Hedwigepolder en de door Vlaanderen doorgezette ontpoldering van de Prosperpolder/Hedwigepolder een primaire waterkering zal moeten worden aangelegd. In mijn brief van 17 juni 2011 aan uw Kamer heb ik de kosten daarvan geraamd op ongeveer € 15 miljoen (Tweede Kamer, 2010–2011, 30 862, nr. 48). Ik sluit niet uit dat er nog andere kleine aanpassingen nodig zijn en ga ervan uit dat deze binnen genoemde € 15 miljoen kunnen passen.

Vraag 4

Heeft u reeds bepaald op welke afstand van de aan Belgische zijde afgegraven dijk tussen de polders een eventuele nieuwe Nederlandse dijk zou moeten worden opgetrokken en welke vorm deze moet krijgen? Komt deze in principe op Nederlands grondgebied of op Belgisch grondgebied te liggen?

De definitieve locatie en het traject van de nog aan te leggen dijk moet nog bepaald worden. Deze komt op Nederlands grondgebied te liggen.

Vraag 5

Kunt u aangeven wat de laatste stand van zaken is wat betreft de kostenramingen en de tijdsplanning voor de aanleg van een eventuele nieuwe dijk tussen de Hedwige en Prosperpolder? Hoe lang duurt de vergunningverlening voor deze dijk? Wanneer bent u van plan de aanbesteding hiervoor te beginnen en hoe lang zouden de werkzaamheden duren?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 6

Kunt u aangeven of, en zo ja, op welke wijze de aanleg van een eventuele nieuwe Nederlandse dijk en het niet ontpolderen van de Hedwigepolder van invloed zijn op de overstromingsrisico’s in en rondom de regio Antwerpen en de Hedwigepolder zelf?

Zowel de dijken op Vlaams grondgebied als op Nederlands grondgebied zullen op basis van de laatste normen voor hoogwaterveiligheid worden uitgevoerd. Daarmee is de veiligheid op Nederlandse en Vlaams gebied veiliggesteld. Over de overstromingsrisico’s rondom de regio Antwerpen in een nieuwe situatie zonder ontpoldering van de Nederlandse Hedwigepolder heb ik geen informatie. Op basis van eerdere Vlaamse informatie kan ik meedelen dat de oorspronkelijke plannen tot ontpoldering van zeer beperkte positieve invloed waren op de veiligheidsrisico’s in de regio Antwerpen.

Vraag 7

Kunt u aangeven of, en zo ja, op welke wijze de aanleg of aanwezigheid van een eventuele nieuwe Nederlandse dijk en het niet ontpolderen van de Hedwigepolder van invloed zullen zijn op de natuurkwaliteit in en rondom de Belgische Prosperpolder?

Als gevolg van het niet ontpolderen van de Nederlandse Hedwigepolder zal het toekomstig natuurgebied Prosperpolder niet rechtstreeks aansluiten op het bestaande natuurgebied Land van Saeftinghe.
Dit gegeven heb ik meegewogen bij het kabinetsvoorstel over het alternatief voor de ontpoldering van de Hedwigepolder.

Vraag 8

Ziet u in de aanwezigheid van bijzondere vogels zoals de steppekiekendieven een bevestiging van de meerwaarde van de natuur in het Schelde estuarium?

Nee, de steppekiekendief is een dwaalgast en een bezoek van een dwaalgast wordt in hoge mate door toeval bepaald.

Vraag 9

Zijn er onder het Natura 2000-gebied Westerschelde beschermde soorten dieren en planten die voor een duurzame instandhouding een brak getijde gebied nodig hebben met een minimale omvang die groter is dan de Prosperpolder?

Er zijn meerdere soorten die meer ruimte nodig hebben dan een gebied ter grootte van de Prosperpolder, maar het gaat daarbij niet om specifiek aan brak getijdengebied gebonden soorten.

Vraag 10

Klopt het dat de smient naar verwachting in de Prosperpolder zal gaan overwinteren, wanneer deze volledig als natuurgebied is ingericht? Kunt u bevestigen dat dit een soort is waarvoor u de plezierjacht via de herziening van de natuurwetgeving mogelijk wil maken? Wordt het na de herziening van de wetgeving mogelijk om in de Hedwigepolder te jagen op smienten en andere vogels die tijdelijk vanuit de Prosperpolder zich tijdelijk naar de Hedwigepolder verplaatsen?

In het wetsvoorstel natuur, waarvan ik thans een ontwerp naar maatschappelijke organisaties heb gezonden voor commentaar, is de smient aangewezen als bejaagbare soort. Als smienten bejaagd of verstoord worden, kunnen ze hun gedrag aanpassen. Dit betekent dat smienten vanuit de Hedwigepolder in de Prosperpolder zouden kunnen gaan overwinteren.

Vraag 1

Bent u bekend met het persbericht van de Maltha groep «Studiebegeleidingsinstituten officieel erkend als zorginstelling» van 9 oktober 2011?

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat de drie studiebegeleidingsinstituten van de Maltha groep in Bilthoven, Zeist en Utrecht nu aangemerkt worden als zorginstelling, en dat studiebegeleiding daarmee wordt aangemerkt als zorg?

De aanleiding voor het persbericht van 9 oktober 2011 ligt naar alle waarschijnlijkheid in de op 21 september 2011 afgegeven toelatingsbeschikking in het kader van de WTZi, waarmee het Instituut Maltha B.V. is toegelaten als instelling voor de AWBZ-functie begeleiding, zoals bedoeld in artikel 6 van het Besluit zorgaanspraken AWBZ. Een dergelijke toelating betekent uitsluitend dat de instelling voldoet aan de in het Uitvoeringsbesluit WTZi gestelde transparantievereisten voor de bestuursstructuur en de bedrijfsvoering. De toelating in het kader van de WTZi voor de AWBZ-functie begeleiding betekent niet dat studiebegeleiding als zodanig daarmee is aangemerkt als AWBZ-zorg. Ook betekent het niet dat de studiebegeleiding van Instituut Maltha per definitie AWBZ-zorg is. Ik verwijs u naar het antwoord op vraag 3.

Vraag 3

Is het waar dat met deze erkenning de studiebegeleiding van de Maltha groep gefinancierd kan worden vanuit de Zorgverzekeringswet (Zvw) en uit de AWBZ?

Er kan door een instelling uitsluitend zorg worden verleend ten laste van de Zvw en AWBZ als een instelling beschikt over een toelating. In het onderhavige geval is er alleen een toelating aangevraagd als AWBZ-instelling voor de functie begeleiding.
Wat onder begeleiding wordt verstaan, is gedefinieerd in artikel 6 van het Besluit zorgaanspraken AWBZ. Het gaat hier om activiteiten door een instelling te verlenen aan verzekerden met een somatische, psychogeriatrische of psychiatrische aandoening of beperking, of een verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke handicap die matige of zware beperkingen hebben. De activiteiten bestaan onder meer uit het ondersteunen bij of het oefenen met vaardigheden of handelingen en het ondersteunen bij of het oefenen met het aanbrengen van structuur of het voeren van regie.
In de toelichting op de aanvraag heeft Instituut Maltha B.V. aangegeven waaruit de begeleiding bestaat. Op basis van die door de aanvrager gegeven toelichting was er geen aanleiding te veronderstellen dat er geen WTZi-toelating kon worden afgegeven voor de AWBZ-functie begeleiding. Daarmee is echter nog geen inhoudelijk oordeel gegeven over de activiteiten van Instituut Maltha.
Een WTZi-toelating geeft een instelling de mogelijkheid om productieafspraken te maken met het zorgkantoor om zorg te verlenen ten laste van i.c. de AWBZ. Of er daadwerkelijk zorg wordt verleend ten laste van de AWBZ hangt af van de concrete afspraken die Instituut Maltha B.V. hierover kan maken met het zorgkantoor.
Het zorgkantoor zal in dat kader bij het Instituut moeten nagaan in hoeverre de activiteiten van dit Instituut voldoen aan de eisen van rechtmatigheid, doelmatigheid en kwaliteit zoals die nu gelden in de AWBZ. Dat betekent dat het zorgkantoor moet vaststellen dat de activiteiten van het Instituut zijn gericht op de voor AWBZ-begeleiding vastgestelde doelen. Oftewel: zijn gericht op het bevorderen, behouden of compenseren van zelfredzaamheid. Studiebegeleiding, gericht op het behalen van een diploma, valt daar niet onder.

Vraag 4

Betekent deze erkenning dat alle leerlingen die studiebegeleiding krijgen AWBZ-geïndiceerd zullen worden? Om hoeveel leerlingen gaat het in totaal?

De toelating door het CIBG betekent niet dat alle leerlingen die studiebegeleiding krijgen bij het Instituut Maltha B.V. AWBZ-geïndiceerd zullen worden. Het is aan het CIZ om op basis van een individuele aanvraag te besluiten of een leerling in aanmerking komt voor AWBZ-begeleiding. Een leerling komt alleen in aanmerking voor een AWBZ-aanspraak begeleiding als hij een somatische of psychiatrische aandoening of beperking heeft, of als er bij hem een verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke beperking is vastgesteld, waardoor hij matig tot ernstig beperkt is in zijn zelfredzaamheid. Ook moet zijn vastgesteld dat in die beperking niet kan worden voorzien door gebruikelijke zorg van ouders of door andere voorliggende voorzieningen.

Vraag 5

Hoeveel extra leerlingen zullen gebruik maken van deze geïndiceerde studiebegeleiding, nu deze financieel toegankelijk wordt voor alle kinderen met leer- en motivatieproblemen?

Leer- en motivatieproblemen op zich vormen onvoldoende grondslag om aanspraak te kunnen maken op AWBZ-zorg. Verder verwijs ik graag naar de antwoorden op vraag 3 en vraag 4.

Vraag 6

Wat is uw reactie op de woorden van de heer Maltha dat «Nu de overheid passend onderwijs voor ogen heeft en zoveel mogelijk kinderen binnen het regulier onderwijs wil houden, is juist die deskundige hulp van buiten de school van belang. De scholen kunnen dit niet alleen af»?

Passend onderwijs wordt vormgegeven in regionale samenwerkingsverbanden voor primair en speciaal respectievelijk voortgezet en voortgezet speciaal onderwijs, waarin het aanbod van lichte en zware onderwijszorg wordt samengevoegd. Binnen een regionaal samenwerkingsverband is meer maatwerk mogelijk en kan een integrale afweging worden gemaakt over de verdeling van de onderwijszorgmiddelen. Het is aan de regionale samenwerkingsverbanden om te bepalen in hoeverre zij daarbij deskundige hulp van buiten de school willen betrekken.

Vraag 7

Kunt u toelichten waarom studiebegeleiding wordt bestempeld als zorg, en niet als een vorm van onderwijs, eventueel passend onderwijs?

Ik verwijs u naar mijn antwoord op vraag 2.

Vraag 8

Worden de bezuinigingen op het onderwijs nu opgevangen binnen de begroting van VWS?

Ik verwijs u naar mijn antwoord op de vragen 3, 4 en 5.

Vraag 9

Zullen de gemeenten Bilthoven, Zeist en Utrecht verantwoordelijk worden voor deze studiebegeleiding, zodra de functie begeleiding van de AWBZ wordt overgeheveld naar de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)?

De gemeenten Bilthoven, Zeist en Utrecht zullen als gevolg van de decentralisatie van de functie Begeleiding naar de Wmo verantwoordelijk worden voor het beoordelen van aanvragen tot ondersteuning op dit vlak van hun inwoners. Indien een verzoek van een leerling valt onder de compensatieplicht en de overige voorwaarden van de Wmo, zal de gemeente aan haar compensatieplicht moeten voldoen. Op welke wijze de gemeenten vervolgens invulling geven aan de concrete ondersteuning, bepalen zij – wederom binnen de kaders van de Wmo – zelf.

Vraag 1

Bent u bekend met het recent uitgebrachte rapport van de VN-missie in Afghanistan UNAMA waaruit blijkt dat martelingen een dagelijkse realiteit zijn in veel detentiecentra in Afghanistan?1

Vraag 2

Hoe beoordeelt u de bevindingen uit dit rapport waaruit blijkt dat circa de helft van de gedetineerden die ondervraagd zijn door de Afghaanse veiligheidsdienst (NDS), te maken heeft met ondervragingstechnieken die zowel onder het internationale recht als onder Afghaanse wetgeving gekenmerkt kunnen worden als marteling?

Vraag 3

Kunt u aangeven of in de provincie Kunduz sprake is van deze ondervragingstechnieken in detentiecentra? Zo ja, bent u bereid uw onmiddellijke veroordeling uit te spreken over deze wantoestanden? Indien nee, waarom niet?

Vraag 4

Kunt u aangeven of politietrainers van de Afghan Uniformed Police (AUP) die door Nederlandse politietrainers worden opgeleid, betrokken zijn bij deze martel- en folterpraktijken?

Vraag 5

Kunt u bevestigen of de internationale troepenmacht ISAF inmiddels de overdracht naar alle NDS-detentiecentra heeft opgeschort? Indien dit niet het geval is, bent u bereid om u uitdrukkelijk en onomwonden uit te spreken voor het stopzetten van de overdracht van gedetineerden naar NDS-detentiecentra? Indien nee, waarom niet?

Vraag 6

Kunt u aangeven of de Afghaanse autoriteiten hun actieplan om dit type gedrag te voorkomen voldoende uitvoeren? Indien dit niet het geval is, bent u bereid om uw zorgen en uw bezwaren te uiten over deze wandaden? Zo nee, waarom niet?

Vraag 1

Kent u de berichten over een complot van de Iraanse Revolutionaire Garde om de Saoedische ambassadeur in de VS te vermoorden? (BBC)

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat deze schandalige plannen niet alleen verwerpelijk zijn maar tevens een directe bedreiging vormen voor de stabiliteit in de Arabische regio?

Ja.

Vraag 3

Bent u bereid, zowel rechtstreeks als met de EU, gezamenlijk deze Iraanse plannen scherp te veroordelen en in overleg met de VS te bezien welke maatregelen genomen kunnen worden om het Iraanse regime hiervoor te straffen? Zo nee, waarom niet?

Indien de Iraanse regering bij de aanslagen betrokken blijkt te zijn, veroordeel ik dit ten zeerste. De meest effectieve reactie wordt in samenspraak met de EU en de VS bepaald.

Vraag 4

Zijn er aanwijzingen dat de Iraniërs ook in Nederland en Europa dergelijke terreurdaden in voorbereiding hebben? Zo ja, welke aanwijzingen kent u?

Hiervoor zijn geen aanwijzingen.

Vraag 5

Bent u bereid ervoor te zorgen dat de Nederlandse veiligheidsdiensten in overleg met bondgenoten alle noodzakelijke acties ondernemen om plannen voor eventuele Iraanse staatsterreur op Europees grondgebied te voorkomen?

De regering is voortdurend waakzaam en de relevante diensten in binnen- en buitenland zijn dagelijks bezig onverhoopte voorbereidingen op terreurdaden op te sporen.

Vraag 1

Hoe beoordeelt u het nieuwsbericht «Amerika verijdelt terreuraanslagen door Iraniërs»1 en «US charges Iran in ambassador assassination plot»?2

Ik heb met verontwaardiging kennisgenomen van de berichtgeving over een voorgenomen aanslag op de Saoedische ambassadeur in Washington.

Vraag 2

Bent u bereid de diplomatieke relaties met Iran met onmiddellijke ingang te verbreken als blijkt dat het islamofascistische regime in Teheran inderdaad achter de verijdelde terroristische aanslagen zit? Zo nee, waarom niet?

Het kabinet is in overleg met de VS en andere bondgenoten om een gezamenlijke en effectieve reactie te formuleren. Ik zal uw Kamer informeren wanneer dat overleg is afgerond. De Nederlandse regering steunt het Amerikaanse voornemen om deze zaak te agenderen in de VN Veiligheidsraad.

Vraag 3

Wilt u deze vragen binnen 24 uur beantwoorden?

Ja.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Vraag om organen te snel gesteld. Artsen brengen orgaandonatie al ter sprake als patiënt nog niet hersendood is»?1

Ja.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u de stelling van donorintensivist Gerritsen dat het beter zou zijn om de vraag om orgaandonatie pas na de hersendoodprocedure aan de nabestaande te stellen?

De stelling is gebaseerd op het uitgangspunt dat je zo lang mogelijk moet wachten met het aan de orde stellen van orgaandonatie voor de grootste kans op toestemming. Die stelling onderschrijf ik, maar de vraag is wel hoelang je daarmee kunt wachten zonder de naasten in het ongewisse te laten over de diagnostische onderzoeken die je verricht. Ik vind niet dat je het hele proces van vaststellen van de hersendood kunt doorlopen zonder dat naasten worden geïnformeerd over het enige doel van dit proces, te weten mogelijke orgaandonatie. In Nederland is het een goed gebruik geworden om patiënten of hun naasten te informeren over de verschillende onderzoeken die worden gedaan. Zodra er sprake is van medisch zinloos handelen zal de arts de naasten daarvan op de hoogte stellen. Daarna zijn er twee mogelijkheden, of de behandeling wordt gestaakt, of de mogelijkheid van orgaandonatie wordt verkend. Tegenover de naasten vind ik het niet juist om deze mogelijkheid te verkennen en de gehele hersendoodprocedure te doorlopen, zonder hen uit te leggen wat het doel van deze onderzoeken is. Als je daarover wel open communiceert, komt het onderwerp dus vanzelf aan de orde. Overigens betekent dat niet dat ook meteen om toestemming wordt gevraagd, de toestemmingsvraag mag pas na het overlijden worden gesteld.

Vraag 3

Is het waar dat 80% van de patiënten nog niet hersendood is verklaard op het moment dat de orgaandonatie ter sprake wordt gebracht? Wat zijn de redenen om orgaandonatie eerder ter sprake te brengen? Hoe beoordeelt u deze redenen?

Ik gaf bij het antwoord op vraag 2 al aan dat het niet past bij de Nederlandse cultuur ten aanzien van informatieverstrekking aan patiënten of hun naasten om geen uitleg te geven bij de onderzoeken die worden verricht. In de situatie van een beademde patiënt bij wie verdere behandeling medisch zinloos is geworden, brengt dit met zich mee dat de voor orgaandonatie noodzakelijke hersendooddiagnostiek niet kan worden verricht zonder de naasten daarbij te vertellen wat het doel is van de onderzoeken die worden verricht. Omdat het gehele hersendoodprotocol alleen wordt doorlopen ingeval van orgaandonatie, is het onvermijdelijk dat het onderwerp ter sprake komt voordat de diagnose hersendood is geverifieerd. Ik vind het jammer dat daardoor soms een kans op orgaandonatie verloren gaat, maar ik hecht ook veel waarde aan een goede informatieverstrekking door zorgverleners aan patiënten of hun naasten. Wanneer bij naasten de indruk ontstaat dat informatie wordt achtergehouden, kan dat het vertrouwen in orgaandonatie schade toebrengen. Door deze situatie is het extra belangrijk dat artsen op de intensive care goed getraind zijn in het voeren van slecht nieuwsgesprekken en het ter sprake brengen van orgaandonatie.

Vraag 4

Hoe verhoudt het aantal orgaandonaties in Nederland zich ten opzichte van het aantal orgaandonaties in andere Europese landen en Spanje in het bijzonder? Hoe beoordeelt u de stelling dat het in Spanje beter geregeld is? Kunt u uw antwoord toelichten?

Het aantal orgaandonaties in Nederland bedroeg in 2010 13,7 donaties per miljoen inwoners. In Spanje waren er 32 donaties per miljoen inwoners2. Cijfers van andere landen om ons heen zijn: België; 20,5, Duitsland 15,8, Frankrijk 23,8, Verenigd Koninkrijk 16,4, en Denemarken 13. Je mag deze cijfers eigenlijk niet met elkaar vergelijken. Deze cijfers zeggen namelijk niets over het donatiepotentieel. Wanneer gecorrigeerd wordt voor de relevante mortaliteit worden de verschillen tussen deze landen kleiner. Uit het proefschrift van Remco Coppen, getiteld: Organ Donation, policy and legislation blijkt dat de verschillen in mortaliteit tussen landen voor een groot deel de verschillen in het aantal orgaandonoren tussen landen verklaren.3
De stelling dat het in Spanje beter geregeld is wil ik graag van een paar nuances voorzien. Spanje wordt, ook door mij, vaak genoemd als land waar goede resultaten worden gehaald op het gebied van orgaandonatie. Ik ben het eens met de stelling dat het in Spanje beter geregeld is voor zover dat de manier betreft waarop de verantwoordelijkheidsverdeling rond orgaandonatie in de ziekenhuizen is georganiseerd. Ik informeer u later dit jaar over de manier waarop ik de organisatie van orgaandonatie in de Nederlandse ziekenhuizen wil verbeteren.
Voor zover de stelling betrekking zou hebben op het denken over en het handelen rondom het levenseinde zou ik liever willen stellen dat het in Spanje anders geregeld is, omdat daarover in Spanje andere opvattingen bestaan. Wanneer in Nederland verdere behandeling van een patiënt medisch zinloos is geworden, wordt de behandeling gestaakt, waarna deze patiënt overlijdt. In Spanje is het staken van de behandeling niet toegestaan en wordt soms nog dagen medisch zinloos doorbehandeld tot de patiënt uiteindelijk toch overlijdt. Hersendooddiagnostiek is daar een van de manieren om vast te stellen dat de patiënt is overleden, zodat wel legitiem kan worden gestopt met behandelen. Hersendooddiagnostiek wordt in Spanje dus niet uitsluitend toegepast bij een potentiële donor, maar bij heel veel patiënten op de Intensive Care. Daarom kan men in Spanje wel wachten met het bespreken van orgaandonatie tot het moment dat de hersendood is vastgesteld, in Spanje is het immers geen onderzoek dat enkel op orgaandonatie is gericht.

Vraag 5

Hoe beoordeelt u de kritiek van buitenlandse artsen? Is het waar dat het te vroeg vragen om toestemming aan familieleden tot een hoog percentage weigeringen leidt? Zo nee, waar blijkt dit uit? Indien dit u niet bekend is, bent u dan bereid hier onderzoek naar te doen?

De kritiek van deze buitenlandse artsen houdt geen rekening met de Nederlandse situatie. Zoals ik hierboven beschreef kunnen lokale omstandigheden ertoe leiden dat orgaandonatie in het ene land eerder ter sprake moet worden gebracht dan in het andere. Het onderzoek waarnaar wordt gevraagd is reeds gedaan, daarnaar wordt in het betreffende artikel in de Volkskrant verwezen. Daaruit bleek dat het theoretisch het beste is om zo lang mogelijk te wachten met het aan de orde stellen van orgaandonatie. Maar ik heb u hierboven ook uitgelegd waarom het in de Nederlandse praktijk niet altijd mogelijk is om orgaandonatie pas aan de orde te stellen nadat de diagnose hersendood is geverifieerd.
Het is van het grootste belang dat het onderwerp orgaandonatie niet te vroeg aan de orde wordt gesteld maar pas met de naasten wordt besproken nadat deze er van doordrongen zijn geraakt dat verdere behandeling medisch zinloos is geworden. Met andere woorden, wanneer door de arts is geconcludeerd dat de patiënt binnen afzienbare tijd zal overlijden. De indruk mag nooit ontstaan dat orgaandonatie al wordt overwogen terwijl nog genezing mogelijk is.
Om dit soort moeilijke gesprekken met de familie goed te kunnen voeren is het nodig dat personeel dat werkzaam is op de Intensive Care, daarin continue wordt getraind. Daarom heeft de Nederlandse Transplantatie Stichting met behulp van subsidie van VWS de training Communicatie rond Donatie ontwikkeld. Een studie naar het effect van deze training bevestigt dat goede communicatie en begeleiding van familie leidt tot meer toestemmingen4. Ook uit het rapport Praktijken van orgaandonatie in Nederlandse ziekenhuizen5 blijkt dat het aanbeveling verdient om ziekenhuizen te stimuleren om de inzet van ervaren en gemotiveerde mensen te verbeteren. Ik zal deze inzichten meenemen bij mijn besluit ten aanzien van de manier waarop ik de organisatie van orgaandonatie in de Nederlandse ziekenhuizen wil verbeteren.

Vraag 1

Kent u het bericht dat de Iraanse actrice Marzieh Vafamehr is veroordeeld tot 90 zweepslagen en één jaar gevangenisstraf vanwege haar rol in een Iraanse film?1

Ja.

Vraag 2

Bent u bereid u in EU-verband in te spannen voor een duidelijke veroordeling van deze arrestatie, zeker gezien het gegeven dat het onduidelijk is waarom de actrice is veroordeeld? Indien niet, waarom niet?

Ja. Dit heeft geleid tot een krachtige Europese veroordeling van de behandeling van mevrouw Vafamehr, bij monde van de EU Hoge Vertegenwoordiger Ashton op 18 oktober jl.

Vraag 3

Bent u eveneens bereid om u in EU-verband in te spannen om de vervolging van zes onafhankelijke filmmakers in Iran te veroordelen? Indien niet, waarom niet?

Ja. Mede op Nederlands verzoek heeft EU Hoge Vertegenwoordiger Ashton op 26 september jl. in sterke bewoordingen bezwaar aangetekend tegen de arrestatie van de zes filmmakers en de Iraanse regering opgeroepen tot hun onmiddellijke vrijlating.

Vraag 4

Bent u bereid, zowel in bilaterale contacten, als via de Europese Unie en de relevante VN- instrumenten, de Iraanse autoriteiten blijvend aan te spreken op hun internationaalrechtelijke verplichtingen op het vlak van mensenrechten? Zo ja, op welke wijze gaat u dit doen? Zo nee, waarom niet?

Ja. De Nederlandse regering spreekt de Iraanse overheid aan op haar verplichtingen ten aanzien van de bescherming van mensenrechten, zowel bilateraal als in EU verband. Binnen de VN maakt Nederland zich onder meer sterk voor een krachtige Iranresolutie, waarin de mensenrechtensituatie in het land onder de loep wordt genomen. Nederland heeft zich in verschillende fora sterk gemaakt voor verlening van toegang van VN Speciaal Rapporteur Shaheed tot Iran.