Vraag 1

Bent u bekend met het bericht dat er nauwelijks goede zorg beschikbaar is voor mensen met niet-aangeboren hersenletsel (NAH) en probleemgedrag?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat er nu zeker 150 mensen met NAH bekend zijn waarvoor geen passende verblijfplaatsen en dagbesteding beschikbaar is, en die genoodzaakt zijn steeds van de ene zorgomgeving naar de andere te verhuizen? Hoeveel mensen met NAH zijn er?

Het is niet uit bestaande registraties af te leiden hoeveel mensen er precies met NAH zijn en hoeveel daarvan geen passende verblijfplaats of dagbesteding hebben. NAH is namelijk een gevolg c.q. een oorzaak van een beperking en geen diagnostische categorie. Naar schatting leven in Nederland circa 500 000 mensen met de gevolgen van enige vorm van niet aangeboren hersenletsel.

Vraag 3

Bent u het eens met de opvatting dat juist deze mensen gebaat zijn bij een stabiele woonomgeving en/of dagopvang?

De gevolgen van NAH zijn divers en verschillen zowel naar aard (lichamelijk, cognitief of emotioneel) als naar ernst. Veel mensen met ernstige vormen van NAH zijn gebaat bij een stabiele leefomgeving en/of dagbesteding.

Vraag 4

Onderschrijft u de opvatting van de voorzitter van de coördinatoren van hersenletselteams, mevrouw Kuipers, dat er waarschijnlijk veel meer dan 150 «probleemgevallen» zijn die bij ouders, partners of zelfstandig wonen en die grote problemen ondervinden in het dagelijks leven, en bijvoorbeeld te maken krijgen met sociaal isolement, schulden of criminaliteit, mede uit gebrek aan passende ondersteuning?

Zie mijn antwoord op vraag 2.

Vraag 5

Wat is de reden dat er een gebrek is aan stabiele huisvesting, opvang en begeleiding voor juist deze groep? Bent u het ermee eens dat er een gebrek is aan bekendheid met deze problematiek? Bent u het ermee eens dat deze doelgroep in geen van de zorgsectoren echt goed past?

Mensen met NAH vormen geen homogene groep. Voor iedereen zijn de gevolgen van hersenletsel namelijk weer anders. Daarom verblijven mensen met NAH in uiteenlopende voorzieningen. Diverse zorgorganisaties binnen de gehandicaptenzorg, waaronder voorzieningen voor mensen met een lichamelijke handicap en diverse verpleeghuizen, hebben locaties en/of afdelingen ingericht die speciaal toegerust zijn voor cliënten met deze zorgvraag.
De meeste mensen met NAH verblijven overigens in de thuissituatie. Het is inderdaad zo dat er in de maatschappij nog veel onbekendheid heerst over de gevolgen van hersenletsel. Dit geldt met name voor de problematiek in de thuissituatie. In dit verband is het volgende van belang.
In het kader van de decentralisatie van de functie begeleiding naar de gemeenten is er aandacht voor de diverse cliëntgroepen binnen de AWBZ, waaronder mensen met NAH. Het Transitiebureau van VWS en VNG zorgt onder andere voor informatievoorziening richting diverse stakeholders. Op deze manier wil ik er voor zorgen dat voor cliënten die thans begeleiding hebben, de decentralisatie zo soepel mogelijk gaat verlopen.

Vraag 6

Kent u de berichten van zorginstellingen die wel graag initiatieven voor deze doelgroep willen ontplooien, maar door het gebrek aan een zorgzwaartepakket, de financiering niet rond krijgen? Welke stappen bent u bereid te zetten om ervoor te zorgen dat ook deze doelgroep voor goede zorg en ondersteuning in aanmerking komt? Ziet u mogelijkheden voor een apart ZorgZwaartePakket (ZZP) voor deze doelgroep?

Ja, ik ken het bericht.
Onlangs (september 2011) heeft de NZa signalen gekregen van brancheorganisatie VGN over mogelijke knelpunten voor NAH-cliënten. Deze cliënten zouden regelmatig in een te laag zorgzwaartepakket terecht komen, waardoor de benodigde uren en het tarief ontoereikend zijn. Dit gesignaleerde knelpunt is specifiek opgenomen in het onderzoek dat de NZa jaarlijks doet naar de adequaatheid van de zorgzwaartepakketten. In samenspraak met onder meer de branchevereniging VGN en het CIZ wordt bekeken of een wijziging van de ZZP-indicatie of van de bekostiging nodig is.

Vraag 1

Hoe oordeelt u over de aanbevelingen van de Commissie Levelt inzake de fraude van de gewezen hoogleraar psychologie, de heer Stapel?1

De aanbevelingen van de Commissie Levelt zijn gericht aan de betrokken instellingen. Het is aan de instellingen om hiermee op een verstandige manier om te gaan. Meer in het algemeen merk ik op dat ik mij zeer goed kan vinden in de aanbevelingen. Zo stelt het rapport dat vertrouwen de basis moet blijven voor samenwerking in de wetenschap en dat dit niet kan worden vervangen door bureaucratische maatregelen. Ik ben in dit verband verheugd over de voortvarendheid waarmee de wetenschappelijke gemeenschap omgaat met de door de Commissie Levelt geconstateerde schending van de wetenschappelijke integriteit. Zo heeft de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen een commissie ingesteld onder leiding van Prof. dr.mr. C.M. Schuyt. Deze commissie zal in kaart brengen hoe binnen verschillende vakgebieden wordt omgegaan met het verzamelen en verspreiden van gegevens en hoe onderzoekers en hun werkgevers ervoor zorgen dat normen voor wetenschappelijke integriteit worden nageleefd. Ook zal de commissie adviseren hoe met name jonge onderzoekers ertoe kunnen worden gebracht om wetenschappelijk integer om te gaan met onderzoeksgegevens. De commissie adviseert hierover in april volgend jaar. De VSNU en de rectores magnifici hebben besloten te bezien of de code wetenschapsbeoefening dient te worden aangescherpt en of bestaande beoordelingsmechanismen voldoende zijn toegerust om integriteitsinbreuken te kunnen voorzien. Ook zal de VSNU zich in dit verband buigen over de onderzoekscultuur bij de instellingen.

Vraag 2

Wat vindt u van de aanbeveling om een laagdrempelige vertrouwenspersoon voor fraude aan te stellen en van de aanbeveling om ervoor te zorgen dat onderzoeksgegevens voor ten minste vijf jaar zijn te raadplegen? Vindt u het juist dat deze aanbevelingen op alle universiteiten worden toegepast?

In de interim-rapportage wordt gesteld dat Universiteit Tilburg een vertrouwenspersoon wetenschappelijke integriteit dient aan te stellen volgens de richtlijnen van het Landelijk Orgaan Wetenschappelijke Integriteit (LOWI). Dit laatste is in overeenstemming met het reglement van het LOWI waarin sprake is van een «vertrouwensinstantie». In dit verband merk ik op dat dit reglement is opgesteld door het Dagelijks Bestuur van de KNAW, na overleg met VSNU en NWO. Universiteiten hebben zich daarmee gecommitteerd aan de werkwijze van het Landelijk Orgaan. Ik ben het met vragenstellers eens dat de toegang tot een vertrouwenspersoon laagdrempelig moet zijn. Ik verwijs hierbij naar de Notitie Wetenschappelijke Integriteit2 waarin is gesteld dat de vertrouwensfunctie niet verenigbaar is met een aantal functies zoals die van lid van het college van bestuur, leider van een onderzoeksschool etc. VSNU zal nagaan of bij alle instellingen aan de voorwaarde van laagdrempeligheid wordt voldaan. Wat betreft de bewaartermijn van onderzoeksgegevens verwijs ik naar het antwoord op vraag 3.

Vraag 3

In hoeverre heeft de huidige gedragscode van universiteiten gefaald, aangezien daarin staat dat (ruwe) onderzoeksgegevens vernietigd moeten worden?

De Nederlandse Gedragscode Wetenschapsbeoefening heeft niet gefaald. Individuele overtredingen, hoe zwaar ook, duiden niet op een falen van de code. Dit geldt eveneens voor de onlangs aan de orde gekomen fraude van de heer Poldermans. De gedragscode stelt niet dat ruwe onderzoeksgegevens moeten worden vernietigd, integendeel. Artikel III.3 van de code schrijft voor dat ruwe onderzoeksgegevens minimaal vijf jaar worden bewaard. Gedurende deze periode moet de wetenschappelijke gemeenschap hierin inzage kunnen hebben. De universiteiten zullen nagaan of een strikter beleid op de naleving van de bewaartermijnen kan worden gehanteerd.

Vraag 4

Wat vindt u ervan dat sommige onderzoekers in alle beslotenheid te werk kunnen gaan? Bent u het eens met de voorzitter van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) dat de cultuur binnen universiteiten opener moet worden?

Een grote mate van openheid en transparantie horen bij een gezond wetenschappelijk klimaat. Het hoort bij de taak van de President van de KNAW om deze openheid te bepleiten. Ik betreur het zeer dat de heer Stapel op deze wijze in beslotenheid te werk heeft kunnen gaan. Overigens vindt het overgrote deel van het wetenschappelijk onderzoek in teamverband plaats. Ik ben het met de President van de KNAW eens dat de cultuur rond wetenschapsbeoefening en de naleving van gedragsregels rond integriteit opener moet. Dit is door KNAW en VSNU met voortvarendheid opgepakt; zie ook het antwoord op vraag 1.

Vraag 5

Wat vindt u van het argument dat onderzoekers onder druk staan om te scoren en dat onderzoeksmiddelen schaars zijn? Deelt u de mening dat dit nooit een excuus kan zijn voor fraude, maar dat dit wel een punt van zorg kan zijn?

Dit kan geen argument zijn. De wil om te presteren en met anderen te concurreren is een heel normaal verschijnsel in de samenleving. Dit geldt niet alleen voor wetenschappers maar ook voor bijvoorbeeld artsen, kunstenaars en topsporters. In de wetenschap zorgt gezonde concurrentie ervoor dat onderzoeksmiddelen bij de beste wetenschappers en de beste onderzoeksgroepen terecht komen. Wel ben ik van mening dat juist onder condities van schaarste en concurrentie er sprake moet zijn van de juiste checks and balances. Hiervoor moeten de wetenschappelijke instellingen en hun werknemers gezamenlijk zorgdragen.

Vraag 6

Wat kunt u doen om vergelijkbare gevallen als de fraude van de heer Stapel te voorkomen? Bent u bereid om met universiteiten in gesprek te gaan over het hanteren van de Verklaring van Onafhankelijke Wetenschap van de KNAW? Zo nee, waarom niet?2

Zoals ik al in het antwoord op vraag 1 heb aangegeven, onderschrijf ik de conclusie van de Commissie Levelt dat vertrouwen niet kan worden vervangen door bureaucratische maatregelen. De Verklaring van Onafhankelijke Wetenschap betreft een voorstel van de KNAW in haar advies «Wetenschap op bestelling» en heeft betrekking op de relatie tussen onderzoeker en opdrachtgever bij contractonderzoek. Dit voorstel is door het vorige kabinet niet overgenomen omdat het tekenen van een verklaring van onafhankelijkheid bij ieder in opdracht uitgevoerd onderzoek te veel administratieve lasten met zich meebrengt (TK, 29 338, nr. 68). De universiteiten hebben het advies van de KNAW destijds wel onderschreven, en dat nemen zij in de praktijk ook ter harte.

Vraag 7

Kunt u een rol spelen in de «bescherming» van onderzoekers die gelieerd zijn aan de heer Stapel? Deelt u de mening dat zoveel mogelijk voorkomen moet worden dat zij onterecht beschadigd raken?

Uiteraard deel ik de opvatting dat betrokkenen niet onterecht beschadigd mogen raken. Ik vind dit op de weg liggen van de betrokken instellingen en hun bestuurders. De interim-rapportage bevat hiervoor de nodige aanbevelingen, zoals het uitgeven van verklaringen voor reeds gepromoveerden en het bieden van goede mogelijkheden voor betrokkenen die nog in hun promotietraject zitten om alsnog te promoveren. De betrokken instellingen hebben aangegeven te willen voorkomen dat betrokken onderzoekers en promovendi worden beschadigd. Ik heb er dan ook vertrouwen in dat hiervan geen sprake zal zijn.

Vraag 1

Beschouwt u de in de uitzending van Tros Radar1 getoonde praktijken, waarin verzekeraars en de door hen ingehuurde onderzoeksbureaus er alles aan doen om niet uit te keren bij schade, net als uw voorganger naar aanleiding van een uitzending van Zembla2, als incidenten? Zo ja, waarom en bij hoeveel «incidenten» is er volgens u sprake van een trend?

Iedere klacht over een schadeafhandeling is er in mijn ogen één teveel. Ik vind dat er bij een schademelding, in het belang van de klant, snel, betrouwbaar en efficiënt moet worden gehandeld door de verzekeraar. In de Radar uitzending wordt op basis van enkele individuele zaken de indruk gewekt dat verzekeraars op grote schaal proberen om niet uit te keren bij schades door eigen onderzoeksbureaus in te schakelen. Deze individuele zaken kunnen natuurlijk het topje van de ijsberg zijn maar daar heb ik geen aanwijzigingen voor gevonden.
Ik heb bij het Klachteninstituut Financiële Dienstverlening (Kifid), waar een consument een klacht over een financieel product of een financiële dienst kan indienen, navraag gedaan over het aantal klachten bij schade-uitkeringen. Volgens Kifid betreft het hier slechts enkele klachten per jaar, die tot nu toe ook nog allen ongegrond bleken te zijn. In voorgaande jaren heeft Kifid hier ook nauwelijks klachten over ontvangen. Uit navraag bij de Consumentenbond blijkt dat hier ook geen klachten over zijn binnengekomen gedurende het afgelopen jaar. Ik vind dat iedere klacht serieuze aandacht verdient maar op basis van de gegevens van Kifid en de Consumentenbond heb ik tot nu toe niet de indruk dat er sprake is van een trend. Op internetfora circuleren wel meerdere klachten over de afhandeling van schades, onduidelijk is echter in hoeverre deze klachten specifiek betrekking hebben op de inschakeling van onderzoeksbureaus door verzekeraars bij het afhandelen van schade. De komende weken zal ik dit verder onderzoeken.
Verzekeraars dienen altijd, niet alleen in hun eigen belang maar ook in dat van de overige verzekerden, ingediende schadeclaims te toetsen. In ieder geval dient te worden nagegaan wat de oorzaak van de schade is, of de schade het gevolg is van een gedekt evenement en wat de omvang van de schade is.
Verzekeraars die lid zijn van het Verbond van Verzekeraars (die in Nederland een marktaandeel van meer dan 95% hebben) en onderzoeksbureaus die werken in opdracht van deze verzekeraars hebben zich onderworpen aan de Gedragscode Persoonlijk Onderzoek en de Gedragscode Expertiseorganisaties.
De Gedragscode Persoonlijk Onderzoek beschrijft de uitgangspunten voor het instellen van een persoonlijk onderzoek en geeft aan welke beginselen hierbij door de verzekeraar in acht zullen worden genomen. Zo dient de verzekeraar steeds een zorgvuldige afweging te maken tussen de diverse belangen en de mate waarin er sprake van kan zijn dat de persoonlijke levenssfeer van de betrokkene wordt geraakt.
Het doel van de Gedragscode Expertiseorganisaties is een kader te formuleren waarbinnen expertiseorganisaties invulling geven aan het streven om deze ondernemingen op een kwalitatief aanvaardbaar niveau te laten functioneren. Daarnaast is het doel van de code te streven naar transparantie, goede onderlinge verhoudingen en professionaliteit in de expertisebranche. In deze gedragscode zijn basisregels opgenomen over betrouwbaarheid, professionaliteit, helderheid en integriteit van expertise organisaties.

Vraag 2

Bent u bereid onafhankelijk onderzoek te (laten) doen naar de in de hierboven vermeldde uitzendingen getoonde praktijken van verzekeraars en onderzoeksbureaus? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Deelt u de mening dat wanneer een verzekerde schade heeft en met een onderzoeksbureau te maken krijgt, de verzekerde er zonder meer vanuit moet kunnen gaan dat het onderzoeksbureau onafhankelijk is van de verzekeraar die het bureau ingehuurd heeft? Zo nee, waarom niet?

Ik kan mij voorstellen dat een verzekeraar de schadeafhandeling in eigen beheer wil uitvoeren en vind dat dit niet per definitie verkeerd is. Dat kan wel bijdragen aan een efficiënt proces en daarmee betaalbare premies. Ik vind het wel belangrijk dat hierbij duidelijk wordt gecommuniceerd naar de klant welk belang het schadebureau vertegenwoordigt zodat de klant een correcte indruk heeft van de «onafhankelijkheid» van het onderzoeksbureau. Daarnaast dient de klant goede mogelijkheden te hebben om bezwaar aan te tekenen. Verzekeraars lijken zich hier ook van bewust. Ik heb hen aangesproken op het feit om hierbij zoveel mogelijk in het belang van de klant te handelen. Het Verbond van Verzekeraars heeft aangegeven in de komende periode de gedragscodes op dit punt nader te bestuderen en daar waar nodig aan te passen en mij daarvan op de hoogte te houden. Het is ook van belang dat consumenten met een klacht duidelijk worden gewezen op de mogelijkheden de klacht voor te leggen aan het Kifid. Ik zal de verzekeraars daar ook op aanspreken. Daarnaast is het Kifid, met de nieuwe organisatiestructuur, nu nog beter uitgerust om de afhandeling van financiële klachten in goede banen te leiden.
De meeste verzekeraars hebben overigens in hun polisvoorwaarden opgenomen dat een verzekerde het recht heeft een eigen expert (contra-expert) in te schakelen, wiens kosten in redelijkheid door de verzekeraar worden vergoed. Ik vind het belangrijk dat verzekeraars klanten wijzen op de mogelijkheid om een eigen schade-expert in te schakelen en zal hierover de komende weken in gesprek gaan met het Verbond van Verzekeraars.

Vraag 4

Deelt u de mening dat door financiële en/of juridische banden tussen onderzoeksbureau en verzekeraar in ieder geval een schijn van partijdigheid ontstaat die niet wenselijk is? Zo nee, waarom niet?

Zoals ik al eerder aangaf vind ik het van belang dat de klant altijd gewezen wordt op de belangen die het onderzoeksbureau vertegenwoordigt. Als onderzoeksbureaus en verzekeraars de eerder beschreven gedragscodes naleven dan hoeven deze financiële en/of juridische banden een betrouwbare en deskundige vaststelling van de oorzaak en/of omvang van de schade niet in de weg te staan.

Vraag 5

Bent u van mening dat het inschakelen van een onderzoeksbureau dat onderdeel is van het concern van de verzekeraar voor het doen van een persoonlijk onderzoek in strijd is met de letter en de geest van de Gedragscode persoonlijk onderzoek?

Nee, maar de Gedragscode Persoonlijk Onderzoek moet op dit punt wel verduidelijkt worden. Het Verbond van Verzekeraars heeft zelf al aangegeven dat men voornemens is om deze gedragscode te herzien en mij hiervan op de hoogte te houden. Belangrijk is wel dat het bureau moet beschikken over alle vereiste wettelijke voorgeschreven vergunningen.

Vraag 6

Hoe beschouwt u de optie om de verzekerde het onderzoeksbureau dat de verzekeraar in wil huren te laten kiezen om zo de in ieder geval de schijn van partijdigheid te voorkomen en de werking van de verzekeringsmarkt te bevorderen?

Ik constateer dat de meeste verzekeraars deze optie al in hun polisvoorwaarden hebben opgenomen. De meeste verzekeraars vergoeden deze contra-expertise ook. Het is een manier voor verzekeraars om zich positief te onderscheiden. Het biedt de consument de mogelijkheid om een eigen onafhankelijk onderzoeksbureau in te schakelen als zij hier behoefte aan hebben.
Zoals ik in antwoord op vraag 3 al stelde vind ik het belangrijk dat verzekeraars klanten wijzen op de mogelijkheid om een eigen schade-expert in te schakelen en zal hierover de komende weken in gesprek gaan met het Verbond van Verzekeraars.

Vraag 1

Was de regering bekend met de omruil- en borgacties van Van Dijk Educatie? Wat is uw beleidsmatige reactie op deze actie?

Via het persbericht in het Algemeen Dagblad van 2 november jl. is voor het eerst kennisgenomen van deze acties van Van Dijk Educatie.
Het doel van een borg voor de «gratis schoolboeken» is om ervoor te zorgen dat leerlingen zorgvuldig omgaan met de schoolboeken. Zolang initiatieven niet strijdig zijn met dit doel, er geen sprake is van gedwongen winkelnering en de belangen van de school, leerling of ouder niet in het gedrang komen, zie ik geen reden mij te mengen in dit soort commerciële acties. Wél wil ik benadrukken dat wij door de commotie rondom de borg eind 2010 met betrokken partijen een aantal uitgangspunten hebben geformuleerd voor een zorgvuldige omgang met de borg en een heldere communicatie naar ouders.1 Ik roep alle partijen op deze uitgangspunten te hanteren.

Vraag 2

Acht u het wenselijk dat commerciële partijen blijkbaar rente trekken van het borggeld? Over hoeveel geld gaat het exact? Acht u het wenselijk dat een deel van de borg mag worden omgezet naar een winkeltegoed?

Wanneer een boekleverancier een borg aan ouders vraagt, gebeurt dit in opdracht van de school. Hoe de borgregeling wordt uitgevoerd hangt af van de afspraken die de school, na overleg en met instemming van de oudergeleding van de medezeggenschapsraad, met de boekleverancier heeft gemaakt. Het betreft hier dus een zaak tussen school en leerlingen/ouders aan de ene kant, en de boekleverancier aan de andere kant. Zie ook de beantwoording van eerdere Kamervragen over dit onderwerp (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2008–2009, nr. 3148, 3760, en vergaderjaar 2009–2010, nr. 910, nr. 2501, nr. 3355).
Bij de afweging die scholen maken voordat zij een borgstelling in de Europese aanbesteding opnemen, is naar ik aanneem dit rentevoordeel voor de desbetreffende commerciële partij aan de orde geweest. Ik zie geen reden mij nu hierin te gaan mengen. Wij voeren geen beleid op het bedrag dat met de borg gemoeid is. Het betreft immers geld van de ouders en niet van de overheid. Noch ga ik over de wijze waarop ouders of leerlingen hun terug te ontvangen borg moeten besteden. Indien scholen en/of ouders geen borgacties wensen, dan adviseer ik scholen om dit bij een volgende aanbesteding vast te leggen.

Vraag 3

Bent u bekend met gelijksoortige acties van andere boekaanbieders? Zo ja, welke en hoe is uw reactie daarop?

Andere «commerciële» acties rondom de borg van «gratis schoolboeken» zijn mij niet bekend.

Vraag 4

Deelt u de mening dat deze gang van zaken niet wenselijk is? Wat wilt u doen om dit soort gebruik van de overheidsbetaalde schoolboeken tegen te gaan?

Zie mijn antwoord op vraag 1 en 2.

Vraag 1

Kent u het bericht «pensioenfondsen rekenen zich rijk»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de zorgen over de afspraak in het Pensioenakkoord dat pensioenfondsen straks mogen gaan rekenen met het verwachte rendement? Deelt u de angst dat de druk hierdoor te groot wordt voor pensioenfondsen om pensioenen ook te indexeren als dit eigenlijk niet verantwoord is, waardoor er te weinig overblijft voor de pensioenen van de werknemers van nu.

In het memo «Waarborgen voor een «generatieproof» nieuw pensioencontract», dat ik als bijlage bij mijn brief van 14 september 2011 over het pensioenakkoord aan uw Kamer heb verzonden, heb ik aangegeven dat voorkomen moet worden dat pensioenfondsen risico’s teveel naar de toekomst doorschuiven als gevolg van een te hoge disconteringsvoet, te hoge beleggingsrisico’s en een te lange spreidingsperiode, waardoor zij op korte termijn teveel zouden kunnen uitgeven ten laste van jongere en toekomstige generaties.Tevens heb ik steeds benadrukt dat bij de verdere uitwerking van het pensioenakkoord het kabinet zal toetsen of de lasten evenwichtig over de verschillende generaties worden verdeeld. In dat kader spelen de onderzoeken naar de mogelijkheden om bestaande pensioenrechten onder te brengen in een nieuw pensioencontract een belangrijke rol.

Vraag 3

Wat is uw reactie op het onderzoek onder ruim 200 pensioenexperts dat 61% van deze experts ook vreest dat pensioenfondsen zich rijk zullen rekenen?2 Hoe strookt dit met uw eerdere beweringen in de Tweede Kamer dat het rekenen met rendementen niet ten koste gaat van toekomstige generaties en dat we pensioenfondsen wel kunnen vertrouwen?

Het uitgangspunt van het pensioenakkoord is dat lusten en lasten evenwichtig over generaties worden verdeeld en dat voorkomen moet worden dat pensioenfondsen zich rijk kunnen rekenen.

Vraag 4

Geeft dit onderzoek u aanleiding om het rekenen met verwachte rendementen in heroverweging te nemen? Zo ja, kunt u daarbij dan de alternatieven betrekken die door de hoogleraren Bovenberg, Wijnbergen, Nijman en Kocken zijn aangedragen?

Van heroverweging is geen sprake, want zoals ik al heb aangegeven in antwoord 3 is het uitgangspunt van het pensioenakkoord dat lusten en lasten evenwichtig over generaties worden verdeeld. Dat uitgangspunt is nader uitgewerkt in het eerdergenoemde memo «Waarborgen voor een «generatieproof» nieuw pensioencontract», waarin ik onder andere ben ingegaan op de te hanteren disconteringsvoet in het nieuwe pensioencontract. In mijn antwoorden op eerdere vragen van uw kant over het pensioenakkoord, verzonden op 31 oktober 2011, heb ik al aangegeven dat alle suggesties van externe deskundigen in ogenschouw zullen worden genomen.

Vraag 5

Zo nee, bent u wel bereid om het rekenen met verwachte rendementen in heroverweging te nemen als ook uit het onderzoek van het Centraal Plan Bureau (CPB) blijkt dat rekenen met verwachte rendementen niet generatieneutraal is?

De uitkomsten van het onderzoek van het CPB zullen een belangrijk rol spelen bij de vaststelling van een juiste disconteringsvoet voor het nieuwe pensioencontract.

Vraag 1

Bent u bekend met het rapport van Amnesty International Stiffling Dissent: Restrictions on the rights to freedom of expression and peaceful assembly in Uganda?1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw reactie op het gegeven dat publieke protestacties in Ugunda worden verbannen en dat er in de afgelopen weken tenminste vier activisten zijn opgepakt die worden beschuldigd van verraad?

Dit is een zorgelijke ontwikkeling die afbreuk doet aan Uganda's reputatie op het gebied van respect voor de mensenrechten.

Vraag 3

Kunt u aangeven of de veiligheid van deze vier activisten in gevaar is en of de Nederlandse ambassade de mogelijkheid heeft om deze activisten te bezoeken? Indien dit laatste niet het geval is, bent u bereid om dit te bewerkstelligen? Indien nee, waarom niet?

De ambassade in Kampala volgt deze zaak op de voet. Medewerkers van de ambassade onderhouden contact met de advocaten van betrokkenen en zullen de rechtszaken bijwonen. Vooralsnog blijkt uit deze contacten niet dat de veiligheid van de vier activisten in het geding is. Mocht daartoe aanleiding zijn, dan zullen medewerkers van de ambassade hen bezoeken.

Vraag 4

Deelt u de mening dat het door de Ugandese autoriteiten opgelegde verbod op publieke demonstraties en het stelselmatig onderdrukken van de persvrijheid door de autoriteiten een zeer zorgwekkende ontwikkeling is?

Nederland heeft in EU-verband en als voorzitter van de Justice, Law and Order donorgroep het repressieve beleid ten aanzien van demonstraties herhaaldelijk aan de orde gesteld. Hoewel Uganda nog steeds een relatief grote mate van persvrijheid kent, is een neerwaartse trend te constateren. Ook dit is onderwerp van gesprek met de overheid.
De Nederlandse ambassade onderhoudt tenslotte in het kader van de EU-strategie voor mensenrechtenverdedigers intensief contact met journalisten die over gevoelige zaken als corruptie en het gebrek aan vrijheid van meningsuiting en demonstratie rapporteren.

Vraag 5

Bent u bereid in bilateraal en/of EU-verband de Ugandese autoriteiten aan te spreken om de zogeheten Public Order Management Bill – welke de politie vergaande vrijheden zal geven om publieke demonstraties te dwarsbomen – niet te implementeren? Zo nee, waarom niet?

Beide wetsontwerpen zijn al geruime tijd onderwerp van kritische politieke dialoog tussen de internationale gemeenschap en de Ugandese autoriteiten. Nederland heeft het onderwerp als voorzitter van bovengenoemde donorgroep regelmatig op de agenda gezet, zowel op ministerieel als op ambtelijk niveau. Ook steunt Nederland maatschappelijke organisaties bij het op gang brengen van een publiek debat over deze kwestie. Zolang dit nodig is, zal Nederland deze actieve rol blijven spelen.

Vraag 6

Bent u tevens bereid in bilateraal en/of EU-verband de Ugandese autoriteiten aan te spreken om de zogeheten Press and Journalist (Amendement) Bill- welke de Media Council vergaande vrijheden zal geven om persvrijheid te onderdrukken- niet te implementeren? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Deelt u de mening dat de mensenrechtensituatie in Uganda verslechtert door het voornemen van president Museveni om de mogelijkheid af te schaffen dat gearresteerde demonstraten in afwachting van hun proces op borgtocht vrijgelaten worden? Zo ja, bent u bereid uw zorgen hierover aan de Ugandese autoriteiten over te brengen?

Een dergelijk voornemen is nog niet uitgewerkt in een concreet wetsontwerp en de implicaties ervan zijn dan ook nog niet duidelijk. Wel is in Uganda breed maatschappelijk en politiek verzet tegen dit voornemen op gang gekomen.
In recente bilaterale en EU gesprekken met de ministers van Binnenlandse Zaken en Justitie zijn de zorgen over dit voornemen overgebracht.

Vraag 8

Bent u bereid deze kwestie actief op de agenda van de EU en de VN te zetten, zodanig dat er snel concrete stappen worden ondernomen? Zo nee, waarom niet?

Beide kwesties staan al op de agenda van de EU en VN. Sinds de recente bespreking van de Universal Periodic Review van Uganda in de VN-Mensenrechtenraad staan deze kwesties ook in VN-verband op de kaart. Het lokale kantoor van de OHCHR houdt zich bijvoorbeeld actief hiermee bezig, zij het vooral achter de schermen.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Amerika stopt financiering UNESCO vanwege Palestijnen»?1

Ja.

Vraag 2

Hoeveel Nederlands belastinggeld vloeit er jaarlijks naar UNESCO?

Over 2010 bedroeg de verplichte contributie 4,2 miljoen euro. Over 2011 bedroeg deze 4,6 miljoen euro. De totale Nederlandse bijdragen (verplicht en vrijwillig) over 2010 en 2011 bedroegen circa 20 miljoen euro op jaarbasis.

Vraag 3

Bent u bereid, in navolging van de Verenigde Staten, ook aan de Nederlandse tegenstem aangaande toetreding van het zogenaamde «Palestina» tot UNESCO financiële gevolgen te verbinden en de Nederlandse bijdrage aan UNESCO te stoppen? Zo nee, bent u dan in elk geval bereid de Nederlandse bijdrage (fors) naar beneden bij te stellen? Zo nee, waarom niet?

Nee, de Palestijnse aanvraag voor volledig lidmaatschap van de UNESCO is geen reden om de UNESCO als organisatie te straffen.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de arrestatie van enkele tientallen Turkse journalisten, schrijvers en uitgevers, waaronder de Turkse schrijver en uitgever Zarakolu, door de Turkse politie?1

Ja.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u deze arrestaties? Hoe zal het verdere procesverloop van hen er uit zien? Waarvan wordt de betreffende personen precies beschuldigd? Is er ook een relatie met de publicaties van Zarakolu over de Armeense genocide?

Sinds april 2009 is in Turkije een groot aantal mensenrechtenactivisten, lokale bestuurders en politici gearresteerd, die lid zouden zijn van de KCK, mogelijk de civiele tak van de PKK. Deze personen zijn gedetineerd in afwachting van de definitieve formulering van de aanklacht. Ervaring met soortgelijke zaken leert dat het maanden, zo niet jaren, kan duren voor de aanklacht bekend wordt. Het Turkse rechtssysteem laat het toe dat een aanklacht nog definitief geformuleerd moet worden, terwijl de verdachte reeds in hechtenis is genomen.

Vraag 3

Kunt u deze massa-arrestatie nader duiden?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Verslechtert momenteel het Turkse klimaat ten aanzien van persvrijheid en vrijheid van meningsuiting? Wat zijn de trends?

Ja. De persvrijheid en vrijheid van meningsuiting staan in toenemende mate onder druk vanwege het grote aantal rechtszaken tegen journalisten, schrijvers, wetenschappers en mensenrechtenactivisten in Turkije. Hierdoor is het risico op zelfcensuur in de media groter. Daarbij komt het regelmatig voor dat websites, tijdschriften en zelfs boeken worden verboden. Bestaande anti-terrorismewetgeving laat te veel ruimte voor restrictieve interpretatie door het Turkse Openbaar Ministerie en de Turkse rechterlijke macht. De Turkse regering heeft vooralsnog geen indicatie gegeven dat het de betreffende wetgeving wil aanpassen.

Vraag 5

Welke stappen gaat u – bilateraal en in EU-verband – ondernemen om de Turkse autoriteiten aan te spreken op deze arrestaties?

Nederland spreekt zowel bilateraal als via de EU de Turkse regering aan op het belang van persvrijheid en vrijheid van meningsuiting voor het democratisch hervormingsproces in Turkije. Daartoe is een eerlijke en onafhankelijke rechtsgang onontbeerlijk.

Vraag 6

Welke consequenties zouden in uw ogen deze massale arrestaties moeten hebben met het oog op de toetredingsonderhandelingen met Turkije?

Zolang Turkije niet volledig aan de toetredingsvoorwaarden, waaronder persvrijheid en vrijheid van meningsuiting, uit het onderhandelingsraamwerk van 2005 voldoet, kan het geen lid van de EU worden.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «RIVM sleept huisarts voor de rechter»?1

Ja

Vraag 2

Wat is uw reactie op deze buitensporige stap van het RIVM?2

Ik vind het terecht dat het RIVM de kwestie serieus oppakt. Voorop staat dat een ieder over nut en noodzaak van griepvaccinatie mag vinden wat hij wil en ook dat hij zijn opinie in de openbaarheid mag brengen. Zo hoort dat ook te gaan in een open en transparante samenleving. Ik vind wel dat deze uitlatingen niet alleen meer gingen over de griepvaccinatie als zodanig, maar ook over de integriteit van de heer Coutinho en het RIVM. Integriteit is een groot goed en aantijgingen daaromtrent moeten niet lichtvaardig worden opgevat.

Vraag 3

Deelt u de zorgen van het RIVM dat huisarts Van der L met zijn uitspraken het vertrouwen in het RIVM ondermijnt?

Ja. Het RIVM is het kennis- en onderzoeksinstituut van de rijksoverheid als het gaat om infectieziektebestrijding en het Rijksvaccinatieprogramma (RVP). De heer Coutinho vervult daarin een sleutelrol als het «gezicht van het Centrum Infectieziektebestrijding (CIb) van het RIVM» naar de bevolking toe. De bevolking moet de uitlatingen, opvattingen en adviezen van het RIVM, die gebaseerd zijn op wetenschappelijk onderzoek en de inbreng van gezaghebbende derden als de Gezondheidsraad, kunnen vertrouwen. Dat vertrouwen wordt geschaad als – zoals hier – verschillende malen in krant, radio en televisie wordt gesuggereerd dat het RIVM en de heer Coutinho niet zozeer worden gestuurd door wetenschappelijk verantwoorde inzichten, maar door banden met de farmaceutische industrie.

Vraag 4

Heeft het RIVM het wantrouwen niet over zichzelf afgeroepen door onvoldoende afstand te nemen van de uitspraken van Ab Osterhaus ten tijde van de Mexicaanse griep?

Dat vind ik niet.

Vraag 5

Bent u het met ons eens dat openheid over mogelijke belangenverstrengeling van het RIVM met de farmaceutische industrie een beter signaal is naar de Nederlandse bevolking dan een rechtszaak?

Volledige openheid over relaties met de (farmaceutische) industrie vind ik van het grootste belang, zowel voor adviseurs waarmee wij werken als voor ambtenaren van mijn ministerie (inclusief RIVM). Hier zet ik mij op verschillende manieren voor in. Bezoldigde en onbezoldigde nevenfuncties van een ambtenaar die raken aan de belangen van de dienst en zijn/haar functievervulling, dienen gemeld te worden. Ten aanzien van dubbelfuncties is er voor het RIVM een al langer bestaande beleidslijn neergelegd in de richtlijn «RIVM-beleid voor deeltijd hoogleraarschappen en dubbelaanstellingen». Tevens is er een «Overzicht deeltijdhoogleraren bij het RIVM». Deze documenten zijn openbaar. Ik heb het RIVM verzocht ze ook op de website te plaatsen.
De vraag of sprake zou kunnen zijn van belangenverstrengeling wordt beantwoord in de toetsing waartoe ik gehouden ben op grond van artikel 61 lid 4 van het Algemeen Rijksambtenarenreglement (ARAR). De nevenfunctie van de directeur van het RIVM Centrum Infectieziektebestrijding is door hem tijdig gemeld en is beoordeeld op de criteria van het ARAR. De Secretaris-Generaal van VWS heeft vervolgens, namens mij, ingestemd met de vervulling van deze functie.
Het is de taak van het RIVM om onafhankelijke wetenschappelijk gefundeerde adviezen uit te brengen. Aantijgingen over belangenverstrengeling aan het adres van de heer Coutinho kunnen afdoen aan de geloofwaardigheid van de persoon en daarmee ook aan de geloofwaardigheid van het RIVM als gezaghebbend instituut. Dit kan negatieve gevolgen hebben voor de persoon in kwestie alsook voor de uitvoering van taken van het RIVM, waaronder bijvoorbeeld het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) en de bestrijding van een uitbraak van infectieziekten. Ik vind dat de Nederlandse bevolking moet kunnen vertrouwen op de integriteit van de heer Coutinho en van het RIVM als gezaghebbend wetenschappelijk instituut. De uitspraken van de heer Van der Linde zouden dit vertrouwen kunnen aantasten. De heer Van der Linde bleek niet bereid om zijn uitspraken ten aanzien van de heer Coutinho te rectificeren. Daarom heeft het RIVM vervolgstappen gezet.

Vraag 6

Welke middelen heeft u om dubbele functies, zoals de directeur van het RIVM die nu bekleedt, te verbieden en bent u ook bereid deze in te zetten?

Wij stimuleren dit soort dubbelfuncties omdat ze passen in het kabinetsbeleid om de samenwerking in de «gouden driehoek» van wetenschap, industrie en overheid te versterken. Alle inspanningen binnen het programma «Topsectoren» zijn daarop gericht. Ook in andere landen wordt op deze manier gewerkt en we willen in Nederland onze goede positie zeker behouden. Natuurlijk zijn er strikte randvoorwaarden waarbinnen die samenwerking zich kan afspelen. Hiervoor verwijs ik naar het antwoord op vraag 5.

Vraag 7

Hoe gaat u de discussie over het nut van vaccinatie oppakken, nu steeds meer wetenschappers de werkzaamheid hiervan betwijfelen?

Vaccinatie is een bewezen effectieve en vaak kosteneffectieve preventiemethode die ervoor gezorgd heeft dat een groot aantal infectieziekten in Nederland (en zelfs in de wereld) geen, of slechts een gering aantal, slachtoffers meer maakt. Hierover is geen twijfel onder wetenschappers.
Dat wil niet zeggen dat er geen wetenschappelijke discussie kan plaatsvinden over specifieke vaccinaties. De mate van effectiviteit van griepvaccinatie is al langere tijd onderwerp van zo’n discussie. Die discussie moet zeker plaatsvinden.
Het Nationaal programma Grieppreventie (NPG) is gebaseerd op de weging van argumenten uit die discussie door de Gezondheidsraad. Dat is de plaats waar de wetenschappelijke discussie zijn beslag krijgt. De Gezondheidsraad concludeert, alles afwegende, dat voor alle voor vaccinatie geselecteerde doelgroepen overtuigende aanwijzingen bestaan dat griepvaccinatie gezondheidsschade voorkomt of beperkt. Uiteindelijk maakt eenieder zelf de keuze om de aangeboden vaccinatie al dan niet te nemen.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het artikel «Belangrijke criminele politie-infiltrant runt coffeeshops»?1

Ja.

Vraag 2

Hoe kan het dat een crimineel onder toezicht van de politie zoveel geld heeft kunnen verdienen met drugshandel en dat hij dit vervolgens gewoon mag en kan investeren? Waarom heeft er toentertijd geen actie plaatsgevonden?

In de periode van 1996 tot 2002 hebben omvangrijke onderzoeken plaatsgevonden naar de IRT-affaire en strafbaar handelen van betrokkenen daarin. Van de vermeende strafbare feiten gepleegd in de IRT-tijd is de hier bedoelde persoon vrijgesproken vanwege het ontbreken van voldoende wettig en overtuigend bewijs. Daarmee resteerden derhalve geen strafrechtelijke mogelijkheden om eventueel wederrechtelijk verkregen voordeel te kunnen ontnemen.

Vraag 3

Hoe kan het dat iemand vervolgens met crimineel geld jarenlang zijn gang heeft kunnen gaan en onder andere coffeeshops heeft kunnen starten, terwijl de Wet Bibob dit moet verhinderen?

De verantwoordelijkheid voor de wijze waarop en de gevallen waarin bestuursorganen het Bibob-instrument toepassen ligt bij het betreffende bestuursorgaan, in casu de gemeente Haarlem. In algemene zin kan ik hierover het volgende meedelen. Het verantwoordelijke bestuursorgaan doet vaak eerst op basis van eigen gegevens een vooronderzoek naar de criminele achtergrond van de vergunningaanvrager. Indien het bestuursorgaan daartoe aanleiding ziet, kan hij het Landelijk Bureau Bibob (hierna LBB) verzoeken advies uit te brengen over de mate van gevaar dat de aangevraagde vergunning wordt gebruikt om crimineel verkregen voordelen te benutten of strafbare feiten te plegen. Hiertoe doet het LBB diepgaand onderzoek naar het criminele verleden van de vergunningaanvrager, diens financiers en zakelijke relaties. Het LBB kan zijn oordeel over het gevaar dat de vergunning wordt misbruikt onder andere baseren op het criminele verleden van de vergunningaanvrager en diens zakelijke netwerk. Dit betekent dat het LBB ook kan adviseren dat er een ernstig gevaar voor misbruik van de vergunning is indien de financier of een zakelijke relatie crimineel is, terwijl de vergunningaanvrager zelf »schoon» is. Ten aanzien van de mate van gevaar dient hierbij te worden opgemerkt dat een conclusie van «geen gebleken gevaar» niet betekent dat de aanvrager van de vergunning geen banden heeft met criminelen of criminele activiteiten. Dit is bijvoorbeeld het geval als de aanvrager van de vergunning enkel in een familiaire relatie staat tot een crimineel, zonder dat deze relatie zakelijke elementen in zich draagt.

Vraag 4

Heeft er controle plaatsgevonden in het licht van de Wet Bibob? Zo ja, wat waren de uitkomsten? Zo nee, waarom niet?2

Met het oog op artikel 28 van de Wet Bibob kan ik niet ingaan op de vraag of er in deze casus een advies is uitgebracht door het Landelijke Bureau Bibob en wat daarvan de uitkomst zou zijn geweest.

Vraag 1

Kunt u aangeven hoeveel buitenlandse studenten tevens als migrerend werknemer worden aangemerkt en studiefinanciering ontvangen en welk percentage zij uitmaken van het totaal aan Europese studenten in Nederland en hoe dit percentage zich heeft ontwikkeld over de afgelopen 5 jaar?1

In onderstaande tabel is te lezen hoeveel studenten tevens als migrerend werknemer worden aangemerkt en volledige studiefinanciering ontvangen. Dit aantal is afgezet tegen het totale aantal studenten uit de Europese Economische Ruimte en Zwitserland dat in Nederland studeert.
Aantallen
2006
2007
2008
2009
2010
2011
migrerend werknemers met SF
1 509
2 028
2 663
3 388
4 186
4 823
Europese studenten (EER + CH)
24 457
27 604
31 351
35 681
38 397
41 845
Percentage
6.2%
7.3%
8.5%
9.5%
10.9%
11,5%

Vraag 2

Kunt u inzichtelijk maken hoeveel geld er jaarlijks aan studiefinanciering wordt uitgekeerd aan studenten uit het buitenland die tevens de status migrerend werknemer hebben?

Onderstaande tabel geeft een indicatie van de studiefinancieringsbedragen die sinds 2006 zijn uitgekeerd aan studenten die ook migrerend werknemer zijn.
Bedragen (indicatief)
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Uitgaven (x € 1 miljoen)
6
8
10
14
20
26

Vraag 3

Kunt u aangeven op basis van welke Europese verplichting de beleidsregel inzake het controlebeleid migrerende werknemers is gebaseerd en in hoeverre er sprake is van een Nederlandse kop op het Europees beleid?

Studiefinanciering is door het Europese Hof van Justitie aangemerkt als een sociaal voordeel (zie de arresten in de zaak Bernini C-3/90 en Meeusen C-337/97). Om belemmeringen in de mobiliteit van werknemers zoveel mogelijk weg te nemen moeten alle burgers van de Unie die in het gastland economisch actief zijn («migrerende werknemers»), wat betreft de aanspraak op sociale voorzieningen, gelijk worden behandeld als de onderdanen van het gastland. Dit is onder meer opgenomen in artikel 7, tweede lid, van Verordening (EU) Nr. 492/2011 (verordening over het vrije verkeer van werknemers binnen de Europese Unie) en artikel 24 van Richtlijn 2004/38/EG (richtlijn over het vrije verkeer en verblijf op het grondgebied van de lidstaten voor de burgers van de Unie en hun familieleden).
Economisch actief houdt in: het in loondienst verrichten van reële en daadwerkelijke arbeid, gedurende een bepaalde tijd, voor een ander en onder diens gezag. Dit volgt uit verschillende uitspraken van het Europese Hof van Justitie. Voor de beoordeling van het «reële en daadwerkelijke» karakter van arbeid moet in beginsel de gehele arbeidsrelatie onder de loep worden genomen. Hierbij kunnen zaken zoals arbeidsloon en het aantal gewerkte uren een rol spelen. Omdat het voor de uitvoering veel werk zou zijn om in alle afzonderlijke gevallen de arbeidsrelatie in haar geheel te beschouwen, hanteert Nederland voor de toekenning van studiefinanciering tot nu toe een norm van minimaal 32 gewerkte uren per maand. Dit wordt gecontroleerd door de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). Als er minimaal 32 uur per maand gewerkt is, wordt de status van migrerend werknemer over die maand zonder meer aangenomen.

Vraag 4

Kunt u aangeven welke andere sociale voorzieningen openstaan voor studenten uit het buitenland die tevens de status migrerend werknemer hebben?

Studenten hebben de hierboven aangehaalde verordening over het vrije verkeer van werknemers binnen de Unie niet nodig om een beroep te kunnen doen op andere sociale voorzieningen dan studiefinanciering.

Vraag 5

Hoe vindt de controle plaats op het aantal gewerkte uren van de buitenlandse studenten met een status migrerend werknemer?

Bij de aanvraag van studiefinanciering moeten migrerende werknemers een passende arbeidsovereenkomst overleggen. DUO controleert de rechtmatigheid van de toegekende studiefinanciering. Bij de controle op het migrerend werknemerschap moeten studenten het door hen gewerkte aantal uren aantonen door middel van salarisstrookjes en een ingevulde werkgeversverklaring. Alle gevallen worden individueel beoordeeld.

Vraag 6

Is er ruimte om de voorwaarden om in aanmerking te komen voor de status migrerend werknemerschap voor studenten aan te scherpen?

Zoals in het antwoord op vraag 3 is aangegeven, geeft Europa niet één concrete norm voor de invulling van het begrip «reële en daadwerkelijke arbeid». In beginsel moet immers rekening worden gehouden met alle omstandigheden van de betreffende situatie in het desbetreffende land. Desondanks kan een basisurennorm voor de uitvoering van de studiefinanciering, zoals de Nederlandse, handig en toelaatbaar zijn, als daarnaast maar de mogelijkheid blijft bestaan om in individuele gevallen andere omstandigheden mee te wegen.
Voor de toepassing van het vreemdelingenbeleid bevat de Vreemdelingencirculaire een uitleg van het begrip «reële en daadwerkelijke arbeid». Uitgangspunt hierbij is dat het inkomen meer moet bedragen dan de helft van de bijstandsnorm die voor die persoon geldt. Aan de eis van reële en daadwerkelijke arbeid is in elk geval voldaan, als ten minste 40% van de gebruikelijke volledige arbeidstijd wordt gewerkt. Tot slot kunnen zowel de duur als de regelmaat van de werkzaamheden een rol spelen bij de beoordeling (bijvoorbeeld bij oproepcontracten).
De bij de studiefinanciering gebruikte Nederlandse 32-urennorm past binnen deze uitleg. Wel is deze basisurennorm destijds, om uitvoeringstechnische redenen, relatief laag gekozen ten opzichte van de hierboven aangehaalde 40% aan gebruikelijke volledige arbeidstijd. Dit heeft geleid tot een groot aantal migrerende werknemers met studiefinanciering. Dit aantal is in de loop der tijd toegenomen.
Uitgaande van het in de Vreemdelingencirculaire opgenomen uitgangspunt (40% van de gebruikelijke volledige arbeidstijd) is er ruimte om de 32-urennorm op te hogen naar een minimumaantal van 56 gewerkte uren per maand. Ik ben voornemens deze aanscherping met ingang van volgend kalenderjaar door te voeren. De nieuwe norm is daarmee in lijn met de Vreemdelingencirculaire.

Vraag 1

Bent u op de hoogte van de aanhouding op 30 oktober jl. van de prominente Egyptische activist Alaa Abdel-Fattah door het leger en van het feit dat hem een militair proces te wachten staat, vanwege zijn kritiek op het excessief geweld tijdens het Maspero-incident tegen Kopten van 9 oktober jl?

Ja.

Vraag 2

Bent u bereid bij uw bezoek aan Egypte de aanhouding van Alaa Adbel-Fatah te bespreken met de Egyptische autoriteiten? Zo nee, waarom niet?

In mijn gesprek met de Egyptische Minister van Buitenlandse Zaken heb ik mijn zorgen geuit over de aanhouding van bloggers, waaronder Maikel Nabil en Alaa Abdel-Fattah. Ik heb benadrukt dat vrijheid van meningsuiting, inclusief internetvrijheid, essentieel is voor de transitie naar een democratische rechtsstaat in Egypte.

Vraag 3

Bent u ervan op de hoogte dat, ondanks de toezegging van de Militaire Raad op 9 oktober dat burgers niet langer berecht worden door militaire rechtbanken, dit nog steeds vaak het geval is?

Ik heb bij de Egyptische autoriteiten mijn zorgen geuit over berechting van burgers door militaire rechtbanken. Nederland is tegen berechting van burgers in militaire rechtbanken.

Vraag 4

Bent u bereid bij uw bezoek aan Egypte uw zorgen en uw bezwaren te uiten over de militaire processen tegen burgers? Bent u bereid aan te dringen op beëindiging van militaire processen tegen burgers? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Bent u, gelet op uw huidige bezoek aan Egypte, bereid deze vragen per ommegaande te beantwoorden?

Ik heb deze vragen gezien mijn bezoek aan Egypte zo spoedig mogelijk beantwoord.

Vraag 1

Kent u het bericht «Directeur ruïneerde ggz-instelling door exorbitante bestuursstijl»?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat de vorige voorzitter van de raad van bestuur van GGZ-instellingen Westelijk Noord-Brant (GGZ WNB) onder toeziend oog van de toenmalige raad van toezicht zichzelf ten onrechte bonussen heeft laten uitkeren, een circus heeft uitgenodigd voor het eeuwfeest van de instelling en op kosten van zijn werkgever navigatieapparatuur voor zijn zeilboot heeft aangeschaft? Kunt u toelichten wat de rol van de raad van toezicht was bij bovenstaande misstanden? Hoe was de controle vormgegeven? Heeft de raad van toezicht volgens u hier correct en doeltreffend gehandeld?

De instelling informeert ons als volgt. De huidige raad van toezicht van GGZ WNB heeft, na forensisch onderzoek, besloten tot beëindiging van het dienstverband met de vorige voorzitter van de raad van bestuur van GGZ WNB vanwege onder andere het ten onrechte uitkeren van bonussen aan zichzelf en aanschaf van navigatieapparatuur. In dit besluit is de raad van toezicht door het Scheidsgerecht Gezondheidszorg in het gelijk gesteld.
Bij gelegenheid van het eeuwfeest in 2009 zijn – in het kader van de jaarlijks weerkerende terreinfeesten- uiteenlopende activiteiten georganiseerd voor cliënten, medewerkers en mensen uit de omgeving, waarbij de nadruk lag op cliënten. De toenmalige raad van toezicht is hierover geïnformeerd door de toenmalige raad van bestuur. De kosten hiervoor zijn opgenomen in de jaarrekening 2009, die is vastgesteld door de raad van bestuur en is goedgekeurd door de huidige raad van toezicht.

Vraag 3

Is het waar dat de toenmalige raad van toezicht toestemming heeft gegeven voor leningen van tientallen miljoenen van de ABN Amrobank, waardoor de instelling nu «aan het infuus» van de bank ligt? Heeft de raad van toezicht volgens u hier correct en doeltreffend gehandeld?

Conform de statuten van GGZ WNB behoeven ingrijpende bestuursbeslissingen en/of rechtshandelingen ten aanzien van het aangaan van financiële verplichtingen die niet voorzien zijn in de begroting de goedkeuring van de raad van toezicht. Tot het aangaan van genoemde leningen is na voorafgaande afstemming met en goedkeuring door de toenmalige raad van toezicht overgegaan.
Bovenstaande informatie is aangereikt door GGZ-WNB. Het betreft afwegingen waar de raad van toezicht de uiteindelijke verantwoordelijkheid voor draagt.

Vraag 4

Hoe verhouden de in vraag 2 en 3 genoemde financiële transacties zich volgens u tot de uitspraak van de staatssecretaris dat ze er van uit gaat «dat het bestuur (van een zorginstelling) het uiterste zal doen om te voorkomen dat de problemen leiden tot een faillissement?»2 Bent u van mening dat de vorige voorzitter van de raad van bestuur en de toenmalige raad van toezicht alles in het werk hebben gesteld om financiële problemen te voorkomen?

Het is voor ons onmogelijk te beoordelen of de toenmalige raad van toezicht van GGZ-WNB de gevraagde uiterste inspanning geleverd heeft. Uiteindelijk is dat ter beoordeling van de raad van toezicht zelf.

Vraag 5

Wat is de benoemingsprocedure voor de raad van toezicht van een GGZ-instelling? Wie houdt toezicht op het naleven van deze benoemingsprocedure? Aan wie legt de raad van toezicht verantwoording af? Is deze procedure gevolgd bij GGZ WNB?

De benoemingsprocedure voor een lid van een raad van toezicht ligt (meestal) vast in de statuten van de betreffende instelling. Dat is bij GGZ WNB ook het geval. Daarnaast worden de bepalingen uit de Zorgbrede Governancecode in acht genomen. De raad van toezicht is zelf verantwoordelijk voor de correcte toepassing daarvan en legt daarover ook zelf openbaar verantwoording af, bijvoorbeeld in het jaarverslag.

Vraag 6

Wat is de benoemingsprocedure voor de raad van bestuur van een GGZ-instelling? Wie houdt toezicht op het naleven van deze benoemingsprocedure? Is deze procedure gevolgd bij GGZ WNB?

Die mening deel ik. Financiële problemen bij een instelling hebben altijd het risico in zich dat de kwaliteit van zorg vermindert. Daarom houdt de IGZ bij instellingen in financiële moeilijkheden (en dus niet alleen bij instellingen waarbij sprake is van – dreigend-faillissement) de vinger nadrukkelijk aan de pols.

Vraag 7

Deelt u de mening dat financiële problemen bij een zorginstelling ook tot vermindering van de kwaliteit van zorg en tot problemen voor cliënten en patiënten kunnen leiden, ook voordat of zonder dat er sprake is van een faillissement? Kunt u dit toelichten?

In zijn algemeenheid deel ik die mening natuurlijk, maar in de context van een concreet geval zijn nuanceringen mogelijk. De verantwoordelijkheid voor de keuzes die een instelling maakt ligt bij de Raad van Toezicht.

Vraag 8

Deelt u de mening dat het niet wenselijk is dat instellingsbudget wordt besteed aan het inhuren van een circus en dat dit budget beter besteed zou kunnen worden aan extra dagactiviteiten of lifestylecoaching van cliënten van de instelling? Zo nee, waarom niet? Zo ja, vindt u dat de toenmalige raad van toezicht van GGZ WNB voldoende toezicht heeft gehouden op de besteding van het budget?

Verschillen in kwaliteit van zorg tussen aanbieders komen inderdaad voor, zelfs bij overeenkomstige beschikbare budgetten. Dergelijke verschillen moeten transparant en inzichtelijk gemaakt worden zodat cliënten/patiënten kunnen kiezen voor zorg die het beste aansluit bij hun vraag. In geen enkel geval mag de kwaliteit van zorg onder het minimum zakken. Daarop houdt de IGZ toezicht.
De raad van toezicht heeft (in de meeste gevallen) volgens de statuten het goedkeuringsrecht op de begroting, vooraf dus. Over de besteding van de middelen legt de raad van bestuur verantwoording af in het jaarverslag dat ook weer goedkeuring behoeft van de raad van toezicht.

Vraag 9

Deelt u de mening dat het onwenselijk is dat er grote verschillen bestaan in de kwaliteit van zorg bij verschillende aanbieders van zorg in de GGZ en dat bij overeenkomstige beschikbare budgetten cliënten in sommige instellingen meer en betere zorg en begeleiding krijgen dan in andere? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat is de rol van een raad van toezicht bij het controleren van de besteding van het budget en het nastreven van de best mogelijke zorg?

Het gaat erom dat elk der betrokkenen vanuit zijn eigen perspectief/belang zo zuiver mogelijke afwegingen maakt. Dat begint bij de zorgaanbieder die eigenstandig keuzes maakt over het zorgaanbod dat hij kan of wil leveren. Als zijn keuzes niet aansluiten bij de vraag van cliënten/patiënten dan is geen sprake van best mogelijke zorg en zal hij daarvoor zelf de consequenties dragen in de vorm van verminderde afname door zorgverzekeraar of zorgkantoor.
Zorgverzekeraars hebben zorgplicht en dragen eveneens de consequenties voor het niet aansluiten bij de zorgvraag omdat verzekerden van verzekeraar kunnen veranderen. Ook banken dienen de consequenties te dragen van verkeerde beslissingen die zij genomen hebben over investeringen die aan hen ter financiering zijn voorgelegd.
De zuiverheid van deze keuzes wordt negatief beïnvloed door de mogelijkheid dat de overheid de consequenties van dergelijke keuzes alsnog voor zijn rekening neemt, steun verleent en de rekening bij de premie- of belastingbetaler terechtkomt.
Het is onze stellige overtuiging dat in een dergelijk systeem van wederzijdse afhankelijkheden er voor zal zorgen dat het belang van patiënten en cliënten het beste gewaarborgd wordt.

Vraag 10

Herinnert u zich uw uitspraak «Wanneer partijen zelf verantwoordelijkheid dragen voor de consequenties van de keuzes van een zorgaanbieder, zullen wij mogelijke korte- en langetermijneffecten voor de patiënten en cliënten van deze keuzes zuiver afwegen?»2 Bent u van mening dat het dragen van financiële verantwoordelijkheid voor een instelling door partijen er altijd toe zal leiden dat deze partijen keuzes maken die leiden tot de best mogelijke zorg voor cliënten? Kunt u dit toelichten?

Ja.

Vraag 11

Kunt u deze vragen beantwoorden vóór het algemeen overleg Jeugdzorginstelling Zorggroep Zonnehuizen dat gepland staat op 23 november 2011?

Vraag 1

Bent u bekend met de uitspraken van de Japanse minister van Justitie Hiraoka waarin hij heeft verklaard dat hij niet uitsluit dat in zijn recent gestarte ambtstermijn de doodstraf zal worden uitgevoerd?1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw opvatting over het gegeven dat dit in tegenspraak is met eerdere uitspraken van minister Hiraoka waarin hij heeft aangegeven dat hij zich juist ferm uit zou spreken tegen het uitvoeren van de doodstraf in Japan?

Ik heb met zorg kennis genomen van berichten in de media dat minister Hiraoka niet uitsluit dat hij gedurende zijn ambtstermijn machtigingen tot uitvoering van de doodstraf zal ondertekenen.

Vraag 3

Deelt u de mening van Amnesty International en het Anti-Death Penalty Asia Network dat de Japanse minister geen doodstraf garanties moet ondertekenen? Indien ja, op welke wijze gaat u de Japanse autoriteiten hierop aanspreken? Indien nee, waarom niet?

Nederland is tegen de doodstraf. Het standpunt van Nederland ten aanzien van de doodstraf is bij de Japanse autoriteiten bekend.

Vraag 4

Bent u bereid in bilateraal en in EU-verband de Japanse autoriteiten blijvend aan te spreken op dit dossier, zeker in het licht van de vastberadenheid van vele landen die wereldwijde afschaffing van de doorstraf bepleiten? Zo ja, op welke wijze gaat u dit doen? Zo nee, waarom niet?

Nederland en andere Europese partners benadrukken consequent en continu de EU-positie ten aanzien van de doodstraf.

Vraag 1

Kent u de uitzending van RTV-Utrecht over de Utrechtse serieverkrachter?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat het Openbaar Ministerie weigert aan de slag te gaan met de door de rechtspsychologen Jasper van der Kemp en Peter van Koppen aangedragen nieuwe relevante informatie over de mogelijke dader in deze zaak? Zo ja, waarom? Zo nee, wat is er dan niet waar?

Het Openbaar Ministerie heeft mij het volgende meegedeeld.
Het onderzoek is vanaf het begin gericht geweest op de hele regio Utrecht.
De heer Van Koppen heeft de Utrechtse politie in augustus 2010 benaderd over de door hem uitgevoerde statistische analyse. De veronderstelling dat het Openbaar Ministerie weigert aan de slag te gaan met de aangedragen informatie, is onjuist. De stelling van de heren Van Koppen en Van der Kemp dat de serieverkrachter ten tijde van het plegen van zijn delicten in de omgeving van Bilthoven-Zuid woonde, is in het licht van de onderzoeksgegevens in het dossier nader bekeken door de politie. Hieruit blijkt dat het gebied dat de onderzoekers aanwijzen onderdeel is geweest van het gebied waarbinnen de politie gezocht heeft naar de dader. Alle informatie waarover de politie beschikt met betrekking tot het aanwijzen van potentieel interessante subjecten voor nader politieonderzoek, waaronder bestanden met plegers van zeden- en andere delicten, is destijds gebruikt om ook het gebied in Bilthoven-Zuid te bekijken. Ook zijn destijds alle daarvoor in aanmerking komende tips (zo’n 3500) nagetrokken. Het bedoelde onderzoek is derhalve uitgevoerd.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het onopgelost blijven van de zaak van de Utrechtse serieverkrachter zeer onwenselijk is gezien de enorme impact die deze zaak landelijk en in het bijzonder in en rond Utrecht heeft gehad, waarbij de gevoelens van onveiligheid van velen ernstig zijn toegenomen en de slachtoffers nog steeds geen genoegdoening hebben? Zo ja, welke invloed hebt u en gaat u aanwenden om in deze situatie verbetering te brengen? Zo nee, waarom niet?

Ik vind het vanzelfsprekend wenselijk dat de dader wordt opgespoord en berecht, zeker ook vanwege de positie van de slachtoffers en andere bewoners van het gebied waar de feiten hebben plaatsgevonden. Het Openbaar Ministerie stuurt de opsporing aan en voor deze zaak bestaat een cold case team. Voor enigerlei bemoeienis mijnerzijds bestaat geen aanleiding.

Vraag 4

Acht u het risico aanwezig dat de Utrechtse serieverkrachter elders in het land of in of rond Utrecht op een andere wijze zijn strafbare handelingen voortzet? Zo ja, hoe groot acht u dit risico? Zo nee, hoe kunt u dit uitsluiten?

Aangezien de Utrechtse serieverkrachter nog niet is aangehouden, kan het risico dat hij nieuwe strafbare handelingen pleegt niet worden uitgesloten. Het Openbaar Ministerie heeft mij meegedeeld dat er (voor de toekomst) geen precieze inschatting is te geven van de omvang van dit risico. In Nederland zijn tot nu toe geen DNA-hits meer gemeld die wijzen op deze dader.

Vraag 5

Deelt u de mening dat de stelling van voornoemde deskundigen dat, anders dan de politie tot nu toe heeft aangenomen, de dader in de omgeving van Bilthoven-Zuid woonde met slechts een beperkte inzet van de politie kan worden onderzocht aan de hand van de onderzoeksgegevens in het bestaande dossier klopt? Zo ja, welke gevolgen verbindt u hieraan? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 6

Valt deze zaak onder de criteria van de zogenaamde cold-case zaken? Zo ja, kan het onderzoek in dit kader worden verricht? Zo nee, waarom niet?

Ja. Ik verwijs verder naar mijn antwoord op vragen 2 en 5.

Vraag 7

Geeft de toekomstige verruimde wetgeving ten aanzien van DNA-onderzoeken nieuwe relevante mogelijkheden voor het onderzoek, bijvoorbeeld als het een familie-onderzoek van de DNA-bank betreft?

Het Openbaar Ministerie heeft mij meegedeeld dat nieuwe wetgeving na inwerkingtreding zal worden bezien op toepassingsmogelijkheden in het onderzoek naar de Utrechtse serieverkrachter.

Vraag 8

Op welke wijze wordt nieuwe informatie in gesloten onderzoeken naar ernstige misdrijven in het algemeen behandeld?

Een cold case wordt gemonitord door een cold case team en elke tip of nieuwe informatie wordt onderzocht door daartoe aangewezen rechercheurs.

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van het arrest van de Hoge Raad van 28 oktober 2011 waaruit blijkt dat strafrechtelijke ontruiming van een kraakpand pas mogelijk is na een kort geding?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u aangeven wat de gevolgen van dit arrest zijn voor de twee jaar geleden aangenomen Wet kraken en leegstand?2

De Hoge Raad heeft in zijn arrest van 28 oktober 2011 (LJN: BQ9880) geoordeeld dat een strafrechtelijke ontruiming van een kraakpand in beginsel van tevoren bij de krakers moet worden aangekondigd. Indien de krakers een kort geding aanspannen, dient de uitspraak van de rechter in beginsel te worden afgewacht, voordat wordt ontruimd. Het ontruimingsbeleid dat het Openbaar Ministerie op basis van de Wet kraken en leegstand voert, voldoet aan deze eisen. Een belangrijk winstpunt is dat de Hoge Raad dit beleid expliciet heeft goedgekeurd. Dat betekent dat het Openbaar Ministerie kan doorgaan met het prioritair handhaven van het kraakverbod. Zo moet de kraker binnen acht dagen een kort geding tegen de voorgenomen ontruiming hebben aangespannen. Alleen de uitspraak van de rechter in kort geding in eerste aanleg hoeft te worden afgewacht (dus niet een eventueel hoger beroep). Ook hoeft met een ontruiming niet te worden gewacht totdat de kraker voor het misdrijf kraken strafrechtelijk is veroordeeld.
Verder bevestigt de Hoge Raad, in lijn met de Wet kraken en leegstand, dat bescherming van het eigendomsrecht het uitgangspunt is. De eigenaar heeft het recht om over zijn pand te beschikken zoals hij wil. Een kraker die een kort geding aanspant, moet aantonen waarom – bijvoorbeeld tijdelijk – een uitzondering op dat uitgangspunt moet worden gemaakt. De praktijk van het afgelopen jaar wijst uit dat de rechter in vrijwel alle gevallen de strafrechtelijke ontruiming ook toestaat.
Ten slotte is van belang dat de Hoge Raad bevestigt dat er onder omstandigheden – zoals in de beleidsregels van het Openbaar Ministerie omschreven – meteen kan worden ontruimd, zonder dat de ontruiming hoeft te worden aangekondigd en zonder dat een kort geding hoeft te worden afgewacht,bijvoorbeeld wanneer de openbare orde in het geding is.
Ik meen om al deze redenen dat het kraakverbod adequaat kan worden gehandhaafd.

Vraag 3

Bent u van mening dat de uitgangspunten van de Wet kraken en leegstand met dit arrest in stand blijven? Zo nee, wat zou er moeten worden gewijzigd zodat de uitgangspunten van de wet wel in stand kunnen worden gehouden?

Ja, zie het antwoord op vraag 2.

Vraag 4

Bent u ook van mening dat het principiële standpunt is dat kraken eigenrichting is en een inbreuk is op het eigendomsrecht van eigenaren van panden, omdat ze niet meer vrijelijk over hun eigendom kunnen beschikken?

Ja.

Vraag 1

Is het waar dat, in aanloop naar de invoering van de nationale politie, meldkamers onderbezet zijn?1

Zie de beantwoording van de eerdere set van vragen van 12 oktober 2011 (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2011–2012, nr. 814).

Vraag 2

Hoe gaat u voorkomen dat dienders die willen solliciteren voor een functie bij de meldkamers moeten afhaken, omdat onzekerheid bestaat over de plaats waar de meldkamers komen?

Begin 2012 vindt besluitvorming plaats over de organisatie van het meldkamerdomein in Nederland. Na de modelkeuze wordt zo spoedig mogelijk gestart met de operationalisering en de implementatie van het gekozen model, waarbij ook locatiekeuze aan de orde komt. Het is in de tussenliggende periode aan medewerkers zelf om te bepalen of de locatiekeuze en de onzekerheid bepalend zijn voor het wel of niet solliciteren op een functie in de meldkamer.

Vraag 3

Wanneer hebben agenten definitief zekerheid over het aantal meldkamers en de plaats waar die worden gevestigd?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Omstreden sprekers in moskee Amsterdam»?1

Ja.

Vraag 2

In hoeverre deelt u de visie dat de prediking door zowel een aan de taliban gerelateerde spreker als door een radicale imam uit Frankrijk die reeds in Duitsland tot geweld opriep, een gevaar vormt voor de openbare veiligheid?

In Nederland bestaan vrijheid van meningsuiting, vrijheid van godsdienst en vrijheid van vereniging. Dit zijn rechten die grondwettelijk zijn verankerd. Deze vrijheden kunnen worden genoten behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet. Oproepen tot geweld kunnen een voedingsbodem vormen voor radicalisme en daarmee op termijn een bedreiging voor de nationale veiligheid. Indien uitspraken een strafbare gedraging opleveren, kan het Openbaar Ministerie tot vervolging overgaan. Daarnaast is de lokale overheid bevoegd een gebouw, waaronder een moskee, te sluiten wanneer er sprake is van verstoring van de openbare orde.

Vraag 3

Wat heeft de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) gedaan met de waarschuwing van de Duitse geheime dienst en hoe duidt u deze waarschuwing?

De AIVD heeft voorafgaand aan de opening van de Imam Abu Hanifa Moskee in Amsterdam op 29 oktober jl. geen waarschuwing ontvangen.

Vraag 4

Op welke wijze tracht u de komst van predikanten uit het buitenland die oproepen tot geweld tegen te gaan?

Voor zover een persoon die naar Nederland wenst te komen voor een lezing of een conferentie, visumplichtig is, geldt dat zijn visumaanvraag wordt getoetst aan de in de Visumcode neergelegde voorwaarden. Nederland kan, net als de andere Schengenlanden, een persoon de toegang tot Nederland weigeren om redenen van openbare orde, binnenlandse veiligheid, de volksgezondheid of internationale betrekkingen.

Vraag 5

Bent u bereid om elke moskee in Nederland waar wordt opgeroepen tot geweld onmiddellijk te sluiten? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Wat is uw mening over de chaos rond het tellen van stemmen, met name in Sofia, na de gemeenteraadsverkiezingen van 23 oktober in Bulgarije?1

Ik betreur de onregelmatigheden die blijkens de waarnemingen van OVSE en Raad van Europa hebben plaatsgevonden.

Vraag 2

Waren verkiezingswaarnemers aanwezig tijdens deze verkiezing? Zo nee, waarom niet en zo ja, wat is hun oordeel over het verloop van de gemeenteraadsverkiezingen in Bulgarije?

In de aanloop naar en tijdens de verkiezingen waren lokale (NGO’s) en internationale verkiezingswaarnemers aanwezig, vanuit onder meer OVSE en Raad van Europa. Het eindrapport van de OVSE is nog niet verschenen.
Volgens de eerste bevindingen van de OVSE en volgens de Raad van Europa is het juridische raamwerk voor democratische verkiezingen in Bulgarije op orde, maar laat de uitwerking te wensen over.
De waarnemers concluderen dat de gemeenteraadsverkiezingen «professioneel» en «kalm» zijn verlopen, hoewel in verschillende fases en op verschillende plekken onregelmatigheden zijn geconstateerd. Volgens de OVSE kunnen vergaande conclusies van waarnemers zoals over pressie op stemgerechtigden en verkoop van stemrecht op dit moment niet hard worden hard gemaakt.

Vraag 3

Hebben de gemeenteraadsverkiezingen voldaan aan OVSE criteria en EU standaarden?

De OVSE constateert dat nog niet is voldaan aan alle aanbevelingen van OVSE/ODIHR en de Venetië-commissie van de Raad van Europa.

Vraag 4

Wat vindt u van de kandidaatstelling voor het burgemeesterschap van Sliven door de partij GERB van de, wegens fraude met gemeenschapsgeld tot 3 jaar cel veroordeelde, heer Lechkov?

De kandidaatstelling van de heer Lechkov heeft afbreuk heeft gedaan aan het algemene belang van integriteit bij verkiezingen. De heer Lechkov is niet herkozen.

Vraag 5

Kan de EU vertrouwen hebben in de aanpak van corruptie in Bulgarije als de grootste politieke partij, waartoe ondermeer premier Borisov behoort, kandidaten voordraagt die aantoonbaar misbruik hebben gemaakt van gemeenschapsgeld en daar ook voor zijn veroordeeld?

De aanpak van corruptie door de Bulgaarse overheid voldoet op dit moment volgens Nederland nog niet aan de standaarden. Dit wordt bevestigd door de CVM rapporten van de Europese Commissie. De EU heeft destijds in reactie op de veroordeling van Lechkov alle EU-fondsen voor de gemeente Sliven bevroren. De Bulgaarse overheid heeft in reactie op de veroordeling de fondsen voor Sliven stil gelegd.

Vraag 6

Acht u de wijze waarop deze verkiezingen verlopen in Bulgarije een voorbeeld van de nog voortwoekerende corruptie zoals omschreven door de Europese Commissie in de voortgangsrapportage van het Coöperatie- en Verificatiemechanisme van 20 juli?

Het beeld in de rapporten van de Raad van Europa en de OVSE is gemengd. De recente verkiezingen kunnen daarom niet als «voorbeeld van de nog voortwoekerende corruptie» worden gekenmerkt.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel in de Pakistani Herald1 van oktober 2011 over het vervolgen van mensen met psychische klachten en een verstandelijke beperking wegens godslastering in Pakistan? Zo ja, wat is uw reactie op dit artikel?

Ja. Het artikel is een illustratie van de negatieve uitwerking van de blasfemiewetgeving in Pakistan.

Vraag 2

Bent u bereid om bij de Pakistaanse regering, zowel bilateraal als via de EU, erop aan te dringen alle burgers te beschermen, in het bijzonder de meeste kwetsbare groepen?

Zoals ik u eerder informeerde, stelt Nederland de kwestie rond de blasfemiewetten in Pakistan aan de orde zowel in bilateraal als in EU-verband. Meest recent gebeurde dit tijdens de Benelux-Pakistan consultaties op 19 oktober jl. te Islamabad.

Vraag 3

Hoe duidt u de inhoud en uitvoering van de Pakistaanse godslasteringswetgeving? Deelt u de conclusie dat zowel de inhoud als de uitvoering van deze wetgeving indruist tegen internationale mensenrechtenstandaarden? Bent u bereid in bilateraal, in EU-verband en via andere relevante internationale organen Pakistan ertoe te bewegen deze discriminerende wetgeving in te trekken? Bent u tevens bereid de Pakistaanse regering te verzoeken een onafhankelijk onderzoek in te stellen naar de uitvoering van de wetgeving, met specifieke aandacht voor de leefomstandigheden en rechtsgang van deze veroordeelden? Zo nee, waarom niet?

De blasfemiewetgeving baart mij zorgen. Zowel de formulering van de bepalingen als de bewijsvoering maakt de wetgeving uiterst gevoelig voor misbruik. Op verschillende blasfemie-vergrijpen staat de doodstraf en de blasfemiewetgeving staat op onderdelen op gespannen voet met de internationale mensenrechtenstandaarden.
Er zijn verschillende rapporten verschenen over de blasfemiewetgeving en de gevolgen die deze heeft voor de mensenrechten. Nederland wijst zowel in bilaterale als in multilaterale context de Pakistaanse autoriteiten op de negatieve uitwerking van de wetgeving en vraagt aandacht voor de noodzaak van een eerlijke rechtsgang en correcte behandeling van veroordeelden.