Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht dat de verlieslijdende zorgorganisatie Zorgsaam haar oud-bestuurders tonnen betaalt?1

Het kabinet vindt onmatige ontslagvergoedingen van zorgbestuurders onwenselijk. Daarom is wettelijk geregeld wat maatschappelijk verantwoorde inkomens voor topfunctionarissen zijn in de Wet Normering Topinkomens (WNT). De normen van de WNT handhaven we. Instellingen maken binnen de kaders van de wet hun eigen afwegingen bij hun personeelsbeleid. Dit geldt ook voor ontslagvergoedingen.

Vraag 2

Vindt u het moreel aanvaardbaar dat zorgbestuurders die verantwoordelijk zijn voor de slechte resultaten van de zorgorganisatie, het ontstane miljoenentekort en het ontslag van honderden mensen, een paar ton mee naar huis krijgen? Kunt u tevens precies toelichten waarom deze heren recht hadden op de exact uitbetaalde bonussen? Hoe waren deze bedragen opgebouwd?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Was er enig toezicht op het functioneren van de raad van toezicht? Zo ja, hoe zag dit toezicht eruit?

In het algemeen is een raad van toezicht zelf verantwoordelijk voor haar eigen functioneren en moet deze op grond van de zorgbrede governancecode ook periodiek toetsen. Ik vind het belangrijk dat raden van toezicht kritisch zijn op hun eigen functioneren. Externe evaluatie kan een goed middel zijn om blinde vlekken of lacunes in beeld te krijgen. Zorgsaam geeft aan zich te houden aan de zorgbrede governancecode maar dat op dit moment geen evaluatie van de nieuwe raad van toezicht aan de orde is.
In onze agenda goed bestuur, hebben de Staatssecretaris en ik geconstateerd dat het interne toezicht nog verder geprofessionaliseerd kan worden. Een van de acties in deze agenda is het ontwikkelen van een accreditatie voor toezichthouders, waarbij aandacht zal zijn voor de vakontwikkeling, het kritisch vermogen en mogelijkheden tot externe evaluatie van een raad van toezicht.
In de voortgangsrapportage goed bestuur, die rond de jaarwisseling aan uw Kamer wordt gezonden, zal ik nader ingaan op de stand van zaken van dit traject.

Vraag 4

Wie gaat de toetsing uitvoeren van de nieuwe Raad van Toezicht van Zorgsaam die zijn eigen functioneren nu extern laat toetsen? Wat is uw mening hierover? Denkt u dat dit dergelijke situaties kan voorkomen? Is dit iets wat andere raden van toezicht ook zouden moeten laten doen?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Hoe kan het dat de ontslagvergoeding van de heer R. anderhalve ton hoger uitvalt dan eerder door het Scheidsgerecht gezondheidszorg was vastgesteld? Deelt u de mening dat in de jaarverslagen van ziekenhuizen en zorgorganisaties duidelijk moet worden gemaakt hoe de hoogte van een ontslagvergoeding tot stand is gekomen? Wat vindt u ervan dat het jaarverslag dit niet inzichtelijk maakt? Kunt u uw antwoord toelichten?

De WNT verplicht dat instellingen de uitkeringen in verband met het dienstverband van topfunctionarissen opnemen in de jaarrekening. Daarbij hoeft niet vermeld te worden hoe het bedrag tot stand gekomen is.
De WNT kent voldoende transparantieverplichtingen over de bezoldigingsgegevens van topfunctionarissen. De accountant controleert deze gegevens. De toezichthouder op de naleving van de WNT in de zorg, het CIBG, kan indien nodig aanvullende gegevens opvragen. De WNT maximeert ontslagvergoedingen op € 75.000.

Vraag 6

Zijn binnen zorgorganisatie Zorgsaam de regels gevolgd die gelden met betrekking tot ontslagvergoedingen? Kunt u uw antwoord toelichten?

Het CIBG heeft al een onderzoek lopen naar een mogelijke overtreding met betrekking tot ontslagvergoedingen bij deze zorginstelling. Dit onderzoek is nog niet afgerond.

Vraag 7

Deelt u de mening dat bestuurders of leden van de raad van bestuur van ziekenhuizen of zorgorganiasties nooit een (grote) bonus mee zouden moeten krijgen in gevallen zoals de onderhavige waarin beide leden van de raad van bestuur zijn ontslagen vanwege slecht functioneren en gebrek aan vertrouwen? Kunt u uw antwoord toelichten?

Ik verwijs u naar mijn antwoord op vraag 2.

Vraag 8

Kunt u aangeven of de heren R. en P. naast hun werk binnen de Raad van Bestuur van zorgorganisatie Zorgsaam nog andere banen en/of functies hadden? Zo ja, welke banen/functies waren dat? Kunt u vervolgens aangeven waar beide heren momenteel werken?

Nee, ik beschik niet over de gevraagde informatie. Instellingen en personen zijn niet verplicht om deze informatie te registeren of openbaar te maken. Alleen voor de nevenfuncties van leden van Raden van Toezicht moeten zorginstellingen vermelden in de jaarrekening.

Vraag 9

Hoe groot is de tweede ontslagronde die dit jaar binnen Zorgsaam nog gaat plaatsvinden? Zou het dan niet schappelijk zijn om ook de zorgmedewerkers die ontslagen worden een compensatie mee te geven?

Ik heb hier geen inzicht in. Dit is primair aan de sociale partners. De instelling heeft aangegeven in gesprek te zijn met de vakbonden.

Vraag 10

Welke leden heeft de nieuwe raad van toezicht die in de loop van 2015 is aangetreden? Wie zitten er nu in de raad van bestuur?

De raad van toezicht van Zorgsaam bestaat uit drie leden: de heren T.R. Doesburg, G. van Essen en W.N.M. Hustinx. Allen zijn in 2015 aangetreden. De raad van bestuur is eenhoofdig en bestaat uit de heer M.J. Rutgers.

Vraag 11

Zijn de ontslagvergoedingen van meerdere tonnen betaald met geld dat bedoeld was voor het verlenen van zorg of het salaris van zorgpersoneel? Heeft het moeten betalen van deze ontslagvergoedingen het ziekenhuis nog dieper in de financiële problemen gebracht? Kunt u uw antwoord toelichten?

Instellingen zijn zelf verantwoordelijk voor de precieze besteding van hun middelen. Zij leggen hierover op hoofdlijnen verantwoording af in de jaarrekening. Op basis van de gegevens in de jaarrekening over 2014 kan ik uw specifieke vragen niet beantwoorden.

Vraag 12

Hoeveel bestuurders die vanwege slecht functioneren ontslagen zijn hebben de afgelopen vijf jaar een ontslagvergoeding meegekregen en hoe hoog waren die bedragen? Kunt u hiervan een overzicht naar de Kamer sturen met daarin de namen van de organisaties, de namen van degenen die de bonus uitbetaald hebben gekregen en wat de exacte hoogtes van de bonussen waren?

Jaarlijks stuurt de Minister van BZK een rapportage naar de Tweede Kamer met daarin alle ontslagvergoedingen in de publieke en semipublieke sector die de WNT-norm overstijgen. Daarin kan geen onderscheid gemaakt worden naar de reden van het ontslag. Eind dit jaar stuurt de Minister van BZK u de WNT-jaarrapportage over verslagjaar 2014.

Vraag 13

Passen dergelijke ontslagvergoedingen in uw beeld van zinnige en zuinige zorg? Kunt u uw antwoord toelichten?

Ik verwijs u naar mijn antwoord op vraag 2 en 6.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Incasso-cowboys dreigen en bedreigen» naar aanleiding van het rapport «Een onderzoek naar handelspraktijken van incassobureaus» van de Autoriteit Consument en Markt (ACM)? Zijn er reeds boetes uitgedeeld door toezichthouders ACM of de Autoriteit Financiële Markten (AFM) aan incassobureaus die onterechte kosten vorderen, berekenen en klanten onder druk zetten om te betalen?1 2 3

Uit het onderzoek van de ACM blijkt dat de ACM aanwijzingen heeft dat incassobureaus zich niet altijd aan het wettelijk kader voor incassokosten houden door te hoge incassokosten te berekenen. Ook heeft de ACM aanwijzingen dat incassobureaus consumenten confronteren met onterechte of verjaarde vorderingen. Verder constateert de ACM dat incassobureaus geregeld ontoelaatbare druk uitoefenen bij de inning van vorderingen bij consumenten. Op dit moment zijn voor de in het rapport gesignaleerde problemen nog geen boetes opgelegd. De resultaten van het onderzoek zijn reden voor de ACM om oneerlijke incassopraktijken op de agenda voor 2016 te zetten en in samenspraak met de AFM te willen optreden tegen misleidende en agressieve handelspraktijken. Gezien de ernst van de geconstateerde misstanden juich ik toe dat de ACM samen met AFM extra aandacht besteedt aan de incassobranche.
Er wordt al langere tijd ingezet op de verbetering van de kwaliteit van de incassobranche, over de ontwikkelingen heb ik u verschillende keren geïnformeerd4. Naar aanleiding van dit rapport ben ik opnieuw in contact getreden met betrokken partijen, zoals de ACM, de AFM, de ministeries van Economische Zaken, Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Financiën, alsook met de Nederlandse Vereniging voor Incasso-ondernemingen (NVI). Dit met het doel om de bevindingen te bespreken en na te gaan hoe, met inachtneming van een ieders verantwoordelijkheid, misstanden kunnen worden tegengegaan. Verder verwijs ik naar de brief die gelijktijdig met deze antwoorden aan uw Kamer wordt verstuurd en waarin ik op dit rapport in ga.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de druk die op consumenten uitgevoerd wordt om hun vorderingen te voldoen ontoelaatbaar is? Zo ja, welke maatregelen gaat u hiertegen nemen?

Vraag 3

Bent u bereid maatregelen te nemen tegen incassobureaus die de Wet normering buitenrechtelijke incassokosten (Wik) overtreden of niet juist hanteren? Zo ja, welke maatregelen zijn dat? Zo nee, waarom niet?

Vraag 4

Bent u bereid incassobureaus die met (rechts)maatregelen dreigen waarvoor zij wettelijk gezien de bevoegdheid niet hebben, zoals het uitvoeren van gedwongen verkoop, het doen van ontruimingen, het leggen van beslag op bankrekening, loon of uitkering en het uitbrengen van dagvaardingen, het werken onmogelijk te maken? Zo ja, hoe? Zo nee, waarom niet?

Vraag 5

Deelt u inmiddels de mening4 dat het van belang is sancties te stellen op het overtreden van de wet die een maximum stelt aan de incassokosten? Zo nee, waarom niet?

Vraag 6

Op welke wijze bent u voornemens consumenten te beschermen tegen onterechte of verjaarde vorderingen?

Vraag 7

Bent u bereid de voorlichting aan consumenten te verbeteren, met name aan mensen met lage inkomens en laagopgeleiden, die vaak de dupe zijn van ontoelaatbare druk? Zo ja, hoe? Zo nee, waarom niet?

Vooropgesteld zij dat de verantwoordelijkheid voor het verstrekken van duidelijke en volledige informatie in eerste instantie bij de incassobureaus ligt. Gerichte informatieverstrekking aan mensen die het direct aangaat, heeft waarschijnlijk meer effect dan algemene informatieverstrekking door het Rijk. Dat neemt niet weg dat ook de overheid een verantwoordelijkheid hierin neemt. Zowel door de overheid als door marktpartijen wordt ingezet op het voorlichten en informeren van consumenten. Zie hierover ook mijn brieven van 19 juni 2014 en 24 maart 20156, alsook de brief die gelijktijdig met deze antwoorden aan uw Kamer wordt verstuurd. In deze brieven wordt nader gespecificeerd welke inzet wordt gepleegd op voorlichting aan niet alleen consumenten, maar ook aan opdrachtgevers van incassobureaus. In antwoord op de eerste vraag gaf ik reeds aan in overleg te zullen treden met alle betrokken partijen. Daarbij zal ik zeker ook voor het belang van een goede voorlichting nogmaals aandacht vragen.

Vraag 1

Herinnert u zich uw antwoorden op eerdere vragen over TNO-metingen op de weg van Euro 5-motorvoertuigen?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat in het door u aangehaalde rapport TNO juist aangeeft dat er chassis dynamometer tests worden gehanteerd en dat deze testmethodiek, anders dan andere relevante tests, de werkelijke praktijkemissie nog niet benaderen?2 Zo ja, welke consequenties heeft deze constatering voor uw eerdere beantwoording?

Het klopt dat TNO aangeeft dat er chassis dynamometer oftewel rollenbanktests worden gehanteerd, maar het klopt niet dat deze testmethodiek in geval van Euro-5 dieselauto’s de werkelijke praktijkemissie niet goed benadert. De chassis dynamometer tests zijn namelijk uitgevoerd met rijgedrag volgens een op de praktijk gebaseerde cyclus (CADC-test). De op de weg uitgevoerde zogeheten PEMS-metingen laten zien dat Euro-5 rollenbankmetingen volgens een praktijkcyclus nog steeds een goede graadmeter zijn voor de emissies in de praktijk. De variaties van ongeveer 10–15% tussen PEMS-metingen en rollenbankmetingen zijn in de orde van de onzekerheden voor deze getallen. Het is voor TNO geen reden om te veronderstellen dat voor Euro-5 dieselauto’s de bepaling van emissiefactoren op basis van rollenbank metingen tot verkeerde resultaten leidt. Zoals vermeld in het rapport met nummer TNO 2015 R10733 van 26 mei 2015 lopen bij Euro-6 voertuigen de emissies op de rollenbank, ook bij praktijkcycli, en op de weg niet meer met elkaar in de pas. Voor Euro-6 voertuigen wordt er sinds dit jaar uitsluitend gebruik gemaakt van metingen met PEMS op de weg om emissiefactoren te bepalen.

Vraag 3

Klopt het dat TNO in paragraaf 3.2 van het door u aangehaalde TNO rapport concludeert dat de Nederlandse protocollen dichter bij de officiële test dan bij praktijkomstandigheden liggen?

Dit klopt en geldt voor metingen die worden uitgevoerd om te beoordelen of auto’s tijdens hun levensduur aan de emissie-eisen blijven voldoen. In paragraaf 3.2 wordt onder het kopje «Protocol» aangegeven dat emissiemetingen niet alleen worden uitgevoerd voor het vaststellen van emissiefactoren, maar ook voor deze «in-use compliance» doelstelling. Auto’s van al enkele jaren oud worden hierbij getest met een rollenbankinstelling volgens de officiële opgave door de fabrikant. Dit wordt gedaan om deze tests met de officiële typekeuringstests te kunnen vergelijken.

Vraag 4

Klopt het dat TNO op basis van onderzoek met behulp van een zogenaamd Portable Emission Measurement System (PEMS) de volgende voorlopige conclusies formuleert: «Door gelijkmatig te rijden is de NOx emissie met 10 tot 20% te reduceren. Het verhogen van de snelheid van 100 naar 130 km/uur zorgt voor een sterke verhoging van de NOx emissie. Bij 2 van de 4 onderzochte voertuigen verdubbelde de NOx emissie zelfs»?

Dit klopt. Aan het eind van paragraaf 3.1 trekt TNO deze voorlopige conclusies op basis van emissietesten waarbij met een gelijkmatige en constante snelheid van 100 km/uur en 130 km/uur wordt gereden. Emissiefactoren voor snelwegen worden in Nederland echter gebaseerd op het daadwerkelijke verkeersgedrag in de praktijk. Op basis van opgenomen snelheidsprofielen van auto’s op snelwegen blijkt dat automobilisten in de praktijk niet 100% gelijkmatig rijden, en vooral niet altijd precies de maximum toegestane snelheid aanhouden. Daardoor is het verschil tussen de emissiefactoren bij een limiet van 100 en 130 km/uur aanzienlijk kleiner dan het verschil tussen de emissies bij een test met een vaste snelheid van 100 km/uur en 130 km/uur. Zoals blijkt uit Appendix A van het rapport zijn de emissiefactoren voor Euro-5 dieselpersonenauto’s bij een limiet van 130 km/uur ongeveer 16% hoger dan bij een limiet van 100 km/uur zonder strenge snelheidshandhaving, en 19% hoger dan bij een limiet van 100 km/uur met strenge handhaving.

Vraag 5

Wat betekenen deze voorlopige conclusies van TNO en het voornemen om de snelheid op de A2 naar 130 km/uur te verhogen voor de lokale luchtkwaliteit langs de A2?

Deze voorlopige conclusies uit het TNO rapport van 2012 hebben geen consequenties met betrekking tot het voornemen om de snelheid op de A2 naar 130 km/uur te verhogen. De inzichten uit het rapport van 2012 zijn reeds in de gehanteerde emissiefactoren verwerkt.

Vraag 1

Bent u bekend met het Duitse en Noorse onderzoek naar autobandengruis in de lucht?1

Ja, ik ben bekend met een Noorse en Duitse studie naar bronnen van microplastics. In deze studie worden onder andere autobanden genoemd als bron van microplastics. De emissies naar lucht worden in deze studies niet expliciet beschreven.

Vraag 2

Klopt de schatting voor de Nederlandse situatie in het NOS-artikel? Zo nee, wat is een realistische schatting?

Er zijn geen metingen beschikbaar van autobandenslijtstof in oppervlaktewater. De hoeveelheid van 1.000 ton per jaar, die in het NOS artikel wordt genoemd, is een onzekere schatting op basis van modelberekeningen. Een deel van het autobandenslijtstof gaat als fijnstof de lucht in en een groot deel van het slijtstof blijft naar verwachting achter in het ZOAB asfalt (op snelwegen) of in de bodem van de wegbermen. Het resterende deel van het autobandenslijtstof komt direct of indirect (via de riolering) in het oppervlaktewater terecht.
In de zuiveringsinstallaties wordt een deel van de microplastics tegengehouden. Het zuiveringsrendement voor deze deeltjes in de installaties is nog erg onzeker want variabel en van vele factoren afhankelijk.

Vraag 3

Is het bekend hoeveel slijtstof afkomstig van andere vormen van slijtage van auto’s (bijvoorbeeld remschijven) jaarlijks vrijkomt in Nederland?

Naast autobandenslijtage dragen rem- en wegdekslijtage bij aan de emissies van slijtstof door het wegverkeer. Op basis van modelberekeningen voor het jaar 2012 wordt de hoeveelheid remslijtagestof geschat op circa 1.100 ton2, waarvan mogelijk 99 ton3 uit kunststof bestaat. De wegdekslijtage werd geschat op circa 1.100 ton fijn stof (deeltjes kleiner dan 10 micrometer). Het aantal experimentele data (metingen) dat ten grondslag ligt aan de berekeningen is beperkt.

Vraag 4

Is het mogelijk om vervolgonderzoek te doen naar de gevolgen voor mens en milieu van het vrijkomen van bandengruis en ander slijtstof van auto’s in Nederland? Kunnen hierbij de indirecte gevolgen betrokken worden, zoals het afspoelen naar het water waarmee het stof uiteindelijk in ons voedsel terecht komt?

Het is van belang – gezien de onzekerheden in de data – dat de emissies van bandenslijtage en andere slijtstof van wegvoertuigen (en van het wegdek) beter in beeld worden gebracht, inclusief het aandeel van microplastics hierin. Mogelijke oplossingen worden bekeken in een RIVM-onderzoek naar drie bronnen van microplastics namelijk autobanden, schurende reinigingsmiddelen en verf. Dit onderzoek is naar verwachting in februari 2016 gereed. Welke maatregelen andere landen nemen is mij niet bekend.

Vraag 5

Welke mogelijke oplossingen zijn er voor dit probleem? Welke maatregelen nemen omringende landen?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Kunt u deze vragen beantwoorden vóór het eerstvolgende Algemeen overleg Leefomgeving?

Ja.

Vraag 1

Wat is uw oordeel over het bericht dat kinderen met (zware) psychische problematiek of die het slachtoffer zijn van loverboys, op kosten van de belastingbetaler, nu geholpen kunnen worden door een particuliere jeugdzorginstantie in Turkije?1

Kinderen met (zware) psychische problematiek of die slachtoffer zijn van loverboys moeten kunnen rekenen op kwalitatief goede hulp. Gemeenten zijn hier verantwoordelijk voor. Gemeenten kopen jeugdhulp in voor jeugdigen die hulp en opvang nodig hebben. Mij is vooralsnog niet gebleken dat gemeenten bij deze organisatie jeugdhulp hebben ingekocht of daarover met deze organisatie afspraken hebben gemaakt. De informatie over welke relaties er zijn tussen gemeenten en aanbieders wordt niet landelijk bijgehouden.

Vraag 2

In hoeverre heeft de Inspectie Jeugdzorg (IJZ) toezicht op deze particuliere jeugdzorginstantie? Wat zijn de uitkomsten van dit inspectietoezicht?

Zoals ik eerder heb geantwoord op de kamervragen over Stoploverboys.nu (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2015–2016, nr. 175) is de Inspectie alleen bevoegd toezicht te houden op organisaties of zelfstandig werkende hulpverleners die jeugdhulpaanbieder zijn in de zin van de Jeugdwet. Als een aanbieder buiten de verantwoordelijkheid van de gemeente om hulp aanbiedt, dan is de Inspectie niet bevoegd toezicht te houden.

Vraag 3

Wanneer de Inspectie Jeugdzorg geen toezicht houdt op deze particuliere jeugdzorginstantie in het buitenland, wie of wat houdt dan wel dat toezicht?

Zoals gezegd wordt op een particuliere instelling die buiten de verantwoordelijkheid van de gemeente om hulp aanbiedt, door de Inspectie geen toezicht gehouden.
Wanneer een gemeente een buitenlandse aanbieder contracteert zijn de kwaliteitseisen van de Jeugdwet hiermee ook van toepassing. Deze kwaliteitseisen kunnen niet door een Nederlandse inspectie in een ander land worden gecontroleerd of afgedwongen. De toezichthouder in het desbetreffende land is in principe verantwoordelijk voor toezicht op de verleende hulp in dat land.

Vraag 4

In hoeverre gelden de eerder gestelde kwaliteitsmaatstaven buitenlands zorgaanbod die opgesteld zijn naar aanleiding van de wens van de gehele Kamer om te komen tot kwaliteitseisen, en de toenmalige Minister voor Jeugd en Gezin die hiertoe de opdracht heeft gegeven?2

Zoals bij vraag 3 is aangegeven zijn de kwaliteitseisen van de Jeugdwet van toepassing als een gemeente een buitenlandse aanbieder contracteert, maar is toezicht niet mogelijk.
In 2010 heeft een werkgroep onder leiding van het Interprovinciaal Overleg gewerkt aan kwaliteitsmaatstaven voor buitenlands zorgaanbod in de jeugdzorg. Deze kwaliteitsmaatstaven hadden betrekking op hulpverlening aan jeugdigen die buiten Nederland wordt uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van een Nederlandse zorgaanbieder. Deze afspraken hadden betrekking op de oude situatie van provinciaal gefinancierde jeugdzorg en zijn niet van toepassing op jeugdhulp die op grond van de Jeugdwet wordt ingezet door gemeenten.
In het geval van Turkijezorg gaat het voor zover nu nagegaan kan worden overigens niet om een zorgaanbieder die onder verantwoordelijkheid van een Nederlandse zorgaanbieder hulp verleent.

Vraag 5

Zijn er gemeenten die een subsidierelatie hebben met deze organisatie of een indicatie hiervoor hebben afgegeven? Zo ja, welke gemeenten zijn dat en hoe vaak is dit gebeurd?

Zie het antwoord op vraag 1.

Vraag 6

Klopt hetgeen Turkijezorg stelt op haar website, dat de kosten voor deze zorg vergoed worden via de zorgverzekeraar of middels een indicatie afgegeven door een indicatiesteller? Hoe vaak is dit gebeurd?

Op de website van Turkijezorg wordt gesteld dat deze organisatie hulp verleent aan kinderen met psychische problemen, bij loverboyproblematiek, verstandelijk beperkte kinderen en bij thuiszitproblematiek. Dit betreft de hulp voor jeugdigen onder de 18 jaar die nu onder de verantwoordelijkheid van gemeenten valt. Deze zorg valt sinds 1 januari 2015 niet (meer) onder de zorgverzekeringswet.
Als het gaat om de zorg voor kinderen met een ernstige beperking kan deze zorg (deels) onder de Wet Langdurige Zorg (WLZ) vallen. Vergoeding van kosten van Wlz-zorg verleend buiten Europa is in beginsel niet mogelijk, tenzij de zorgplicht van de verzekeraar in het geding is (dat wil zeggen dat de zorg niet tijdig in Nederland kan worden verstrekt). Het komt mij voor dat van een zodanige situatie geen sprake is.

Vraag 7

Hoeveel kinderen met een ondertoezichtstelling (OTS) of voogdijmaatregel zijn er al geholpen door Turkijezorg?

Voor zover mij bekend worden en zijn er op dit moment geen kinderen aan wie Turkijezorg jeugdhulp verleent en dus ook geen kinderen met een OTS of voogdijmaatregel.

Vraag 8

Klopt het dat Turkijezorg niet staat ingeschreven bij de Kamer van Koophandel?3 Kunt u aangeven welke bestuursleden en leden van de raad voor toezicht er werkzaam zijn voor Turkijezorg?

Het klopt dat Turkijezorg niet voorkomt in het register van de Kamer van Koophandel. Mij is niet bekend wie de bestuursleden en leden van de Raad van toezicht zijn van deze particuliere organisatie Turkijezorg.

Vraag 9

Deelt u de mening dat als kinderen jeugdzorg nodig hebben en er is een voorliggende voorziening in Nederland beschikbaar, zij ook het beste in Nederland geholpen kunnen worden? Zo nee, waarom niet?

Ja, ik deel deze mening. Bij kinderen met psychische problemen, of kinderen die slachtoffer zijn van loverboys/menshandel gaat het om zware problematiek. Zij moeten kunnen rekenen op passende en kwalitatief goede zorg. Gemeenten hebben hiervoor contracten afgesloten met zorgaanbieders in Nederland. Op het Nederlandse zorgaanbod is toezicht vanuit de Inspectie.
Daarnaast is het in de meeste gevallen juist wenselijk dat deze hulp lokaal, dichtbij en in aansluiting op de leefsituatie van de jeugdige en zijn of haar gezin georganiseerd kan worden.
Het ontbreken van controle op de kwaliteit van de jeugdhulp door de Nederlandse inspectie, vind ik een belangrijke reden om hier geen gebruik van te maken.

Vraag 10

Zijn er nog meer van dit soort particuliere instellingen in Turkije of andere landen (anders dan Nederland) die via deze wijze opereren en kunt u hiervan een overzicht geven? Zo nee, waarom niet?

Of er meer particuliere instellingen zijn die zonder verbonden te zijn aan een zorgaanbieder in Nederland, hulp aan jeugdigen willen verlenen en zich daarvoor richten op Nederlandse ouders en jongeren, is mij niet bekend.

Vraag 11

Kunt u deze vragen beantwoorden vóór het Wetgevingsoverleg Jeugdzorg op 16 november 2015?

Het is niet mogelijk gebleken de vragen voor 16 november 2015 te beantwoorden.

Vraag 12

Kunt u tevens alle vragen afzonderlijk beantwoorden?

Ja.

Vraag 1

Kent u het bericht «Israeli forces in Occupied Palestinian Territories must end pattern of unlawful killings»?1

Ja.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u de bevinding van Amnesty International dat «Palestinians were deliberately shot dead by Israeli forces when they posed no imminent threat to life, in what appear to have been extrajudicial executions»? Is hier inderdaad mogelijk sprake van buitengerechtelijke executies?

Het kabinet heeft kennisgenomen van het artikel waarin Amnesty aangeeft nog verdere onderzoeken te doen. De voorlopige constatering van Amnesty is zorgelijk en moet serieus genomen worden. Het kabinet veroordeelt de aanvallen op onschuldige burgers en is van mening, net als de EU en VN, dat de Israëlische reactie op de aanslagen proportioneel moet zijn, ook om verdere escalatie te voorkomen. De Israëlische autoriteiten onderzoeken verschillende incidenten.

Vraag 3

Is de toepassing van geweld door de Israëlische veiligheidsdiensten naar uw oordeel proportioneel?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Indien dat niet het geval is, bent u bereid hierover bij de Israëlische autoriteiten te protesteren?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Kunt u bevestigen dat tweehonderd aanvallen door Israël zijn uitgevoerd op medisch personeel in de Palestijnse gebieden?2 Indien neen, welke informatie heeft u hierover?

Er zijn verschillende cijfers in omloop van gevallen waarbij medisch personeel slachtoffer werd van optreden door het Israëlische leger of politie, maar ook door Israëlische kolonisten. Deze zijn bovendien niet eenduidig wat betreft gericht handelen tegen medisch personeel. Berichten over vermeende gerichte handelingen tegen medisch personeel baren het kabinet zorgen.
Op basis van het humanitair oorlogsrecht is het uitgangspunt dat het vaste personeel van civiele ziekenhuizen moet worden ontzien en beschermd. Hieruit volgt dat bij het nemen van legitieme veiligheidsmaatregelen door de bezettende mogendheid medisch personeel niet onnodig mag worden verhinderd zijn taak te vervullen. De situatie geeft aanleiding om deze kritisch te blijven volgen en de zorgen op dit punt in de reguliere contacten met Israël op te brengen.

Vraag 6

Kunt u bevestigen dat het aanvallen van medisch personeel volgens internationale verdragen verboden is en daarom veroordeeld dient te worden? Bent u bereid de Israëlische autoriteiten hierop aan te spreken?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht dat een renteswap het Isala-ziekenhuis minstens 25 miljoen euro kost?1

Ik constateer dat het Isala-ziekenhuis in 2009 risico heeft genomen door het vastleggen van een rentederivaat voor een lening met een toen nog onzekere omvang. Hierdoor is een zogenaamde «open positie» ontstaan, wat door de ontwikkeling van de marktrente heeft geleid tot hogere (rente)kosten dan aanvankelijk voorzien. Ik heb niet het beeld dat vanuit speculatieve redenen bewust is gekozen voor een open positie. Dat neemt niet weg dat ik dergelijk risicovol gebruik van derivaten door zorgaanbieders onwenselijk vind. Het huidige kabinetsbeleid is er op is gericht het ontstaan van open posities, met bijkomende kosten, te voorkomen.
Het gebruik van de rentederivaten beoordeel ik op zichzelf niet als onwenselijk. Instellingen op het terrein van wonen, onderwijs en zorg gebruiken derivaten om renterisico’s bij lange termijn investeringen af te dekken. Na het bijna-faillissement van de woningcorporatie Vestia is echter pijnlijk duidelijk geworden wat de gevolgen van risicovol derivatengebruik kunnen zijn. In reactie hierop heeft het kabinet in het beleidskader derivaten haar uitgangspunten voor het verstandig gebruik van derivaten uiteengezet. Het beleidskader gaat uit van de gedachte dat niet-financiële instellingen met een publiek belang beschermd dienen te worden tegen onoverzichtelijke financiële risico’s bij het gebruik van derivaten. Zo zijn zogenaamde «margin calls» (het instrument waardoor Vestia in de problemen kwam) verboden en dient een rentederivaat één op één te zijn gekoppeld aan een lening, waardoor het ontstaan van open posities wordt vermeden.
Voor de zorgsector wil ik de uitgangspunten van het beleidskader derivaten wettelijk verankeren door middel van een voorziening in de WTZi2. Daarbij sluit ik zoveel mogelijk aan op de beleidsregels zoals het Waarborgfonds van de Zorgsector (WFZ) deze nu al hanteert voor haar deelnemers. Vooruitlopend daarop heb ik al in 2014 met de banken afgesproken dat zij bij het verstrekken van derivaten aan zorginstellingen dezelfde beleidsregels hanteren als het WFZ. Daarmee wordt het risicovol gebruik van derivaten, waaronder het ontstaan van open posities, sectorbreed voorkomen.
Het bovenstaande neemt niet weg dat het binnen het wettelijk kader verantwoord gebruik van derivaten door een zorginstelling, primair de verantwoordelijkheid is van de Raad van Bestuur en vervolgens van de Raad van Toezicht. Eventuele risico’s – die altijd verbonden zijn met het inzetten van derivaten – moeten dan ook bewust worden ingeschat door de zorginstellingen.

Vraag 2

Vindt u het ook bizar dat juist door een meevaller in de kosten het ziekenhuis extra geld kwijt is aan rente?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Deelt u de mening van het Isala-ziekenhuis dat er geen sprake is van schade door het hoge bedrag aan rente dat voor niets is betaald en dit ook geen probleem is? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Verbaast het u dat het Isala-ziekenhuis er schijnbaar geen enkel probleem mee heeft dat door de ontstane situatie zo’n 25 miljoen euro is verdampt en in de zakken van de banken terecht komt? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 5

Wat is uw reactie op de Raad van Toezicht die nog altijd van mening is dat het onnodig overmaken van 25 miljoen euro aan de banken, de beste optie was? Wie ziet er eigenlijk toe op de toezichthouders?

Ik kan niet beoordelen of het Isala-ziekenhuis met de kennis van toen heeft gekozen voor de best mogelijke optie. Het huidige kabinetsbeleid is er op gericht het risicovol gebruik van derivaten bij instellingen met een publiek belang te voorkomen. Het is echter lastig om met de kennis van nu te oordelen over de afwegingen die destijds door toezichthouders en externe adviseurs zijn gemaakt.
Ik vind wel dat professionaliteit van interne toezichthouders in de zorg over de gehele linie omhoog moet. Dat geldt wat mij betreft ook voor kennis op het vlak van allerhande bancaire producten. In onze gezamenlijke agenda voor goed bestuur zetten de Staatssecretaris en ik in op een verdere professionalisering van intern toezicht in de zorg, bijvoorbeeld door de accreditatie voor toezichthouders. Rond de jaarwisseling ontvangt uw Kamer de eerste voortgangsrapportage waarin u wordt geïnformeerd over de huidige stand van zaken.

Vraag 6

Bent u van mening dat het Isala-ziekenhuis de juiste adviseurs heeft ingeschakeld? Is de best mogelijke deal gesloten? Deelt u de mening van de heer Van Gerwen van Cadension en advocaat mevrouw Van Bais dat de situatie sterk lijkt op ondeskundig, risicovol en speculatief handelen? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Wat zijn de gevolgen voor de Raad van Toezicht en de ingehuurde experts zoals KPMG? Komen zij ermee weg dat door gebrekkig toezicht en onvoldoende kennis 25 miljoen euro aan geld dat bestemd was voor zorg, in de zakken van de banken verdwijnt?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 8

Zijn er meer ziekenhuizen in Nederland die een renteswap gebruiken of hebben gebruikt? Zo ja, welke en wat zijn de gevolgen daarvan geweest?

Het toezicht op de financiën van een individuele zorginstelling is de verantwoordelijkheid van de interne toezichthouder. Ik heb geen overzicht van de bestaande derivatenportefeuilles. Wel kan ik u melden dat in 2012 het Waarborgfonds van de Zorgsector (WFZ) onder haar leden een uitvraag heeft gedaan naar het gebruik van derivaten3. Hieruit bleek dat van de 378 zorginstellingen die lid zijn van het WFZ of een oude rijksgarantie hebben, er 70 (18,5%) zijn met een rentederivaat. Daarvan waren er maar 5 die destijds beschikten over een zogenaamde «margin call» (het type derivaat waardoor Vestia in de problemen kwam). Deze vijf zijn inmiddels afgebouwd. In aanvulling hierop bleek uit gelijktijdig onderzoek door het Ministerie van VWS dat vier van de acht academische ziekenhuizen derivaten gebruiken. Daarbij is geen sprake van een bijstortverplichting. Ik heb geen reden om te veronderstellen dat deze cijfers sindsdien substantieel zijn veranderd.
Het WFZ hanteert voor haar deelnemers strikte beleidregels bij het gebruik van derivaten. Dit sluit onnodige risico’s zoveel mogelijk uit. Zo zijn open posities en zogenaamde «margin calls» verboden. Het WFZ hanteert tevens een toestemmingsvereiste voor het gebruik van derivaten. Zorginstellingen die deelnemer zijn bij het WFZ, zijn daarom verplicht het gebruik van derivaten te melden. Ook als het derivaat wordt aangetrokken voor niet-geborgde leningen.
Het Isala-ziekenhuis is geen lid van het WFZ en staat daarom niet onder het hierboven beschreven toezicht. Om onverstandig gebruik binnen de gehele zorgsector te voorkomen wil ik een verbod op risicovolle derivaten wettelijk verankeren door middel van een voorziening in de WTZi. Vooruitlopend daarop heb ik al in 2014 met de banken afgesproken dat zij bij het verstrekken van derivaten aan zorginstellingen dezelfde beleidsregels hanteren als het WFZ.

Vraag 9

Zijn er ziekenhuizen of andere zorginstellingen in Nederland die op dit moment te maken hebben met kapitaallastenproblematiek? Zo ja, welke ziekenhuizen of zorginstellingen zijn dit, hoe is deze problematiek ontstaan, hoe groot zijn de risico’s en wat zijn daarvan de gevolgen?

Ik houd geen toezicht op de financiële bedrijfsvoering van zorginstellingen.
Dit is primair de verantwoordelijkheid van achtereenvolgens de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht. Ik kan daarom geen uitspraak doen over de ontwikkeling van kapitaallasten binnen individuele instellingen.

Vraag 10

Op welke wijze ziet u op dit moment toe op de financiële positie van ziekenhuizen?

In het verantwoordingssysteem van ziekenhuizen is vervat dat de accountant in het jaarverslag aangeeft als er sprake is van gevaar voor de continuïteit van de onderneming, ook moet de Raad van Toezicht het jaarverslag en de jaarrekening goedkeuren. De WMG schrijft daarnaast voor dat zorgverzekeraars afspraken moeten maken met zorgaanbieders over continuïteit van zorg. Zij dienen onderling af te spreken welke informatie daarvoor relevant is. Op basis van die informatie beschikt de zorgverzekeraar over een early-warning-systeem die hem in staat stelt om zijn wettelijke zorgplicht te vervullen. De verzekeraar moet in een vroeg stadium ook de NZA inlichten, omdat de NZA toeziet op de zorgplicht.

Vraag 11

Deelt u de mening dat ondanks dat zorginstellingen niet direct in financiële problemen komen door het geblunder, er desondanks zinnig en zuinig met geld bestemd voor de zorg omgegaan dient te worden? Hoe gaat u hierop toezien?

Het is evident dat ook zorginstellingen zinnig en zuinig moeten omgaan met de beschikbare middelen. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt primair bij achtereenvolgens de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht van een instelling.

Vraag 12

Wat vindt u van de houding van de banken in dit verhaal waarbij commissaris Steenbergen op de vraag of andere mogelijkheden geen optie waren, aangeeft dat «de banken niet in de rij stonden om betere alternatieven te bieden»?

Banken zijn private organisaties met eigen (commerciële) afwegingen. Zolang deze in lijn zijn met geldende wet- en regelgeving is het niet aan mij om hierover te oordelen. Wel ben ik al in 2014 met de banken in gesprek gegaan over het gebruik van derivaten in de zorg. Daarbij is overeengekomen dat zij bij het verstrekken van derivaten aan zorginstellingen – in de periode tot aan de realisatie van het wettelijke verbod op risicovolle derivaten – dezelfde beleidsregels hanteren als het eerdergenoemde WFZ. Daarmee wordt het ontstaan van zogenaamde «open posities» – zoals in het geval van Isala – in de toekomst te voorkomen.

Vraag 13

Deelt u de mening dat de dubbelrol van de heer Bruggink, die ten tijde van de onderhandelingen zowel Chief Financial Officer (CFO) van Rabobank Nederland als toezichthouder bij het Isala-ziekenhuis was, ongewenst is en er een schijn van belangenverstrengeling heerst? Deelt u vervolgens de mening dat de heer Bruggink niet na twee jaar maar zich direct had moeten terugtrekken op het moment dat de deal in onderhandeling kwam? Kunt u uw antwoord toelichten?

De onafhankelijkheid van de interne toezichthouder is wettelijk verankerd in het uitvoeringsbesluit WTZi. Hierin is opgenomen dat het toezichthoudend orgaan zodanig samengesteld moet zijn dat de leden ten opzichte van elkaar, de dagelijkse en algemene leiding van de instelling en welk deelbelang dan ook onafhankelijk en kritisch kunnen opereren. Deze wettelijke bepaling is verder uitgewerkt binnen de Zorgbrede Governancecode (ZGC). In de ZGC is onder meer opgenomen dat de Raad van Toezicht zelf verantwoordelijk is voor de besluitvorming over het oplossen van zaken waarbij een belangenverstrengeling aan de orde kan zijn bij leden van de Raad van Toezicht of de Raad van Bestuur.
Het Isala-ziekenhuis is in haar jaarverantwoording transparant geweest over de positie van dhr. Bruggink en de wijze waarop daarmee is omgegaan. Om belangenverstrengeling van de leden de Raad van Toezicht te voorkomen werkte het ziekenhuis volgens een speciaal protocol. Op basis van dit protocol kon de heer Bruggink niet deelnemen aan vergaderingen over de financiering van de nieuwbouw. Voor zover ik kan beoordelen, is dat ook niet gebeurd.

Vraag 14

Welke regels gelden er in dit soort situaties precies als het gaat om (het voorkomen van) belangenverstrengeling?

Zie antwoord vraag 13.

Vraag 15

Wat vindt u van de reactie van het Isala-ziekenhuis op het onderzoek en het artikel van Follow the Money?

Zie mijn antwoord op de vragen 1,2,3, & 4

Vraag 1

Hoe oordeelt u over het artikel «Chinese uitbreiding Groningse universiteit is in landsbelang»?1

Ik heb kennisgenomen van het artikel over het inrichten van een universiteitscampus van de RUG in het Chinese Yantai. Het artikel gaat in op een aantal belangrijke vraagstukken rondom dit initiatief waarover ik met de RUG in overleg ben.

Vraag 2

Vindt u het verstandig dat de voorzitter van het College van Bestuur van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) een nevenvestiging opent in de Chinese stad Yantai?

In mijn visiebrief over de internationale dimensie van het ho en mbo (Tweede Kamer 2013/2014, 22 452 nr. 41), heb ik aangegeven mogelijkheden te willen scheppen voor het volledig in het buitenland aanbieden van Nederlandse opleidingen (transnationaal onderwijs). Dit op basis van de bestaande wettelijke ruimte in de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW). Over de mogelijkheden van transnationaal onderwijs wordt ook internationaal veel gesproken, bijvoorbeeld in de OJCS-raad van 20 en 21 mei 2014. Ik heb in dit overleg de Nederlandse ambities toegelicht en benadrukt dat er geen enkele twijfel mag zijn over de kwaliteit van het onderwijs dat in het buitenland wordt aangeboden.
Het initiatief van de RUG sluit aan op de ruimte die ik wil bieden voor transnationaal onderwijs. Wel is het noodzakelijk dat de RUG hiervoor een breed draagvlak heeft binnen de instelling en dat de RUG voldoet aan alle geldende regelgeving. Ik heb in mijn visiebrief aangegeven per AMvB nadere voorwaarden te stellen waarbinnen initiatieven voor transnationaal onderwijs moeten passen. De plannen van de RUG lopen op deze AMvB vooruit, maar zullen binnen deze randvoorwaarden moeten passen.

Vraag 3

Hoeveel kosten zijn reeds gemaakt en hoeveel arbeidsuren zijn reeds besteed aan dit project? Wat zijn bijvoorbeeld de kosten van het zeven keer op en neer reizen naar China door de bestuursvoorzitter?

De RUG heeft mij aangegeven budget te hebben gereserveerd voor de opstartkosten, in 2015 gaat het om een bedrag van € 500.000. Dit zijn private middelen, zie ook het antwoord op vraag 5. Tot 13 november 2015 zijn 2.717 uren aan dit project toegeschreven. Daarnaast is in totaal € 77.000 euro gebruikt voor onder meer advieskosten, reiskosten en vertaalwerkzaamheden. De reiskosten betreffen alle reizen van medewerkers die bij de voorbereiding betrokken zijn.

Vraag 4

Klopt het dat er nog 25 miljoen euro voor de campus moet worden opgehaald bij het bedrijfsleven? Is deze financieringsconstructie geoorloofd? Zo ja, vindt u dat wenselijk?

De RUG heeft aangegeven in gesprek te zijn met een breed scala aan bedrijven om 25 miljoen euro op te halen. Deze middelen zijn bedoeld voor het opbouwen van een onderzoeksinfrastructuur, flankerend aan het onderwijs dat in Yantai wordt ontwikkeld. Ook indien deze 25 miljoen niet volledig wordt gevonden kan het onderwijs financieel gezien doorgang vinden en wordt de onderzoekscapaciteit in een lager tempo gerealiseerd.
De inzet van publieke middelen (bekostiging) voor transnationaal onderwijs is niet toegestaan. Inzet van private middelen is niet aan deze beperkingen gebonden. Ik heb geen bezwaar tegen de inzet van private middelen voor onderwijs en onderzoek, ook als deze in het buitenland plaatsvinden.

Vraag 5

Kunt u een helder overzicht geven van alle financiële risico’s van deze deal, opdat wordt voorkomen dat de belastingbetaler straks mag opdraaien voor een fiasco?

De RUG brengt momenteel, mede op verzoek van de medezeggenschapsraad, alle financiële risico’s in kaart. Uitgangspunt is dat er op geen enkele wijze Nederlandse publieke middelen worden ingezet voor transnationaal onderwijs. Dit sluit bijvoorbeeld ook voorfinanciering vanuit publieke middelen uit. Ook eventuele financiële risico’s dienen te worden afgedekt door private middelen of publieke middelen uit het buitenland. Daarom zal de opbouw van de UGY plaatsvinden vanuit een nog op te richten Chinese rechtspersoon. Aanstellingen en andere kosten worden zoveel mogelijk direct bij UGY geplaatst, zodat het financiële risico op betalingsverkeer niet bij de RUG ligt. Kosten voor gedetacheerde RUG-medewerkers en RUG-gastdocenten evenals RUG-kosten die te maken hebben met werving van staf, kwaliteitsborging en accreditatie ten behoeve van UGY, zullen door UGY volledig worden vergoed. Hiermee beperkt het financiële risico van de RUG zich tot de kosten die zij maakt in de voorbereiding van UGY, zoals aangegeven in mijn antwoord op vraag 3 zijn dit private middelen. Over de financiële kant van een branchecampus in Yantai, alsmede over eventuele financiële risico’s, vindt overleg plaats tussen de RUG en mijn ministerie.

Vraag 6

Wat is er precies getekend vorige week in aanwezigheid van Koning Willem-Alexander, de Chinese president en de heer Poppema? Bent u bereid dit contract openbaar te maken?

Het getekende document is een «Agreement on Establishing Yantai Groningen University», waarbij drie partijen, de China Agricultural University, het Yantai Municipal People’s Government en de RUG een nadere invulling gaven aan de in maart 2015 getekende Memorandum of Understanding. Daarbij zijn tussen deze drie partijen de wederzijdse verantwoordelijkheden en verplichtingen afgesproken teneinde de UGY op te richten. Zie ook http://www.rug.nl/news-and-events/news/archief2015/nieuwsberichten/1104agreementonestablishingyantaigroningenuniversity.pdf
De MoU is vooraf met mijn ministerie gewisseld. Wel is het slechts een tussenstap, voorafgaand aan een definitief «go-besluit» zijn afspraken op veel andere punten nodig. OCW heeft, in tegenstelling tot wat in het artikel staat, geen businesscase goedgekeurd. Een businesscase is nog in ontwikkeling, tussendocumenten zijn wel gedeeld.

Vraag 7

Klopt het dat het collegegeld voor deze campus 12.000 euro bedraagt? Hoe voorkomt u dat de opleidingen uitsluitend toegankelijk zijn voor rijke inwoners?

Transnationaal onderwijs moet, zoals ik in mijn visiebrief heb aangegeven, privaat bekostigd worden om weglek van publieke middelen te voorkomen. De RUG is dus genoodzaakt om (kostendekkend) instellingscollegegeld te vragen aan studenten. Naar schatting komt het collegegeld voor de opleidingen in Yantai inderdaad uit rond de 12.000 euro per jaar De hoogte van het collegegeld is vergelijkbaar met dat van de Chinese vestigingen vanuit de universiteiten van Nottingham en Liverpool en ook met de instellingscollegegelden die de Nederlandse universiteiten gemiddeld vragen aan niet-EER studenten. De toegankelijkheid van het hoger onderwijs, en de diversiteit van de studentenpopulatie, zijn uiteraard belangrijk. De RUG heeft aangegeven faciliteiten te ontwikkelen om het onderwijs ook voor minder draagkrachtige studenten toegankelijk te houden, bijvoorbeeld met een beurzenprogramma dat nog nader uitgewerkt zal worden.

Vraag 8

Vindt u de daling van het aantal studenten in Nederland een goed argument om een campus in China te beginnen? Deelt u de mening dat deze redenering een gevolg is van perverse prikkels in de bekostiging?

Ik deel deze mening niet. De meerwaarde van transnationaal onderwijs zie ik vooral in het versterken van internationale netwerken, het positioneren van het Nederlands hoger onderwijs in het buitenland en het vergemakkelijken van uitwisseling van studenten en docenten. Een eventuele daling van het aantal Nederlandse studenten kan op zichzelf geen reden zijn om te starten met transnationaal onderwijs. China is een belangrijke speler op de internationale onderwijsmarkt en ik zie de meerwaarde van het opbouwen van structurele samenwerkingsverbanden met andere landen, zoals China. De vormgeving van de bekostiging in Nederland staat hier in mijn ogen los van, te meer aangezien Chinese studenten van buiten de EER komen en dus nooit in aanmerking komen voor de bekostiging.

Vraag 9

Kan een verhoging van de vaste voet in de bekostiging van universiteiten de genoemde concurrentiestrijd om studenten voorkomen?

Instellingen zullen, ongeacht de vormgeving van de bekostiging, altijd proberen de beste studenten binnen te halen en daarnaast ook altijd belang hebben bij het aantrekken van voldoende studenten. Een verhoging van de vaste voet ten koste van bekostiging op basis van studentenaantallen zal theoretisch gezien leiden tot een kleinere prikkel tot het aantrekken van studenten. Het is echter te eenzijdig om variabele bekostiging louter in negatieve termen als concurrentiestrijd te duiden. Een bekostigingssystematiek waarin een gedeelte is gekoppeld aan het aantal studenten geeft ook een prikkel om de voorkeuren van die studenten beter te accommoderen in het onderwijs.

Vraag 10

Kunt u dit megalomane plan van het College van Bestuur nog tegenhouden? Bent u voornemens dat te doen? Zo nee, waarom niet?

Op dit moment zie ik geen reden om de Yantai-ambities van de RUG een halt toe te roepen. De RUG is momenteel in de uitwerkingsfase en er zijn nog teveel onduidelijkheden om een integrale afweging te kunnen maken over het doorgaan. Ik heb met het College van Bestuur afgesproken dat er overleg plaatsvindt met mijn ministerie voordat er een definitief besluit wordt genomen over de start van deze branche-campus. Indien ik twijfel aan de wenselijkheid van dit initiatief, of wanneer het ernaar uit ziet dat de plannen kwalitatief of financieel onvoldoende geborgd zijn, zal ik ingrijpen.

Vraag 11

Is deze campus in lijn met de wet, die stelt dat Nederlandse hoger onderwijsinstellingen alleen een diploma mogen uitreiken aan studenten die een bepaalde tijd in Nederland hebben gestudeerd? Vindt u het wenselijk dat de RUG diploma's uitreikt aan studenten die nooit in Nederland zijn geweest?

Het volledig in het buitenland aanbieden van Nederlandse opleidingen is nu niet toegestaan, maar heeft al een wettelijke basis in de WHW. De mogelijkheid van transnationaal onderwijs wordt pas gecreëerd bij de inwerkingtreding van de AMvB waarin nadere voorwaarden voor transnationaal onderwijs zijn vastgesteld. De plannen van de RUG in Yantai lopen op deze wijziging vooruit en zullen uiteindelijk binnen de nadere voorwaarden van deze AMvB moeten passen. Hierover ben ik in overleg met de RUG. Zoals ik in mijn visiebrief heb aangegeven, wil ik het mogelijk maken om opleidingen volledig in het buitenland aan te bieden en daarmee Nederlandse diploma’s uit te reiken aan studenten die niet in Nederland zijn geweest. Overigens wordt aan de huidige regelgeving voldaan indien universiteiten en hogescholen minimaal een kwart van de opleiding in Nederland aanbieden. Het opzetten van een campus in het buitenland en het deels aanbieden van een Nederlandse opleiding in het buitenland is dus nu al mogelijk.

Vraag 12

Klopt het dat de Universiteitsraad in juni groen licht heeft gegeven voor de campus, terwijl leden ervan stellen dat nooit toestemming is gegeven om «een akkoord» te sluiten? Heeft de medezeggenschap wettelijk instemmingsrecht over het akkoord rond de campus?2

Volgens de RUG is tijdens de universiteitsraadvergadering van 25 juni 2015 uitgebreid gesproken over het voornemen een branchecampus in Yantai te starten. In die vergadering is door de universiteitsraad, vooruitlopend op het nieuw vast te stellen instellingsplan 2015 – 2020 van de RUG, ingestemd met de strategische keuze voor het principe van een branchecampus in algemene zin en meer specifiek met de keuze voor een branchecampus in Yantai. Op het Instellingsplan komt de universiteitsraad instemmingsrecht toe. Vooruitlopend op het instellingsplan heeft het College van Bestuur van de RUG de universiteitsraad ook instemmingsrecht gegeven op de strategische keuze voor een branchecampus, die vervolgens in meerderheid heeft ingestemd.

Vraag 13

Deelt u de mening dat het – vanuit democratisch perspectief – nogal zorgelijk is dat (oud) leden van de Universiteitsraad zich «vernacheld» voelen en aangeven dat er «niet is geprobeerd een koers te kiezen die meer draagvlak creëert»?

Ik vind het zorgelijk dat deze indruk bestaat en heb bij de RUG het belang van breed draagvlak vanuit de medezeggenschap benadrukt. De RUG heeft mij aangegeven dat haar medezeggenschapsraden zowel op centraal als decentraal niveau continu worden betrokken bij het besluitvormingsproces over Yantai. Alle informatie die beschikbaar is wordt gedeeld met de betrokken faculteitsraden en de universiteitsraad. Daarnaast spreekt het college van bestuur meerdere keren per maand met de universiteitsraad over de plannen.

Vraag 14

Deelt u de mening dat alle relevante documenten (waaronder business case, tijdsplanning en een duidelijk go/no go moment) tijdig overlegd moeten worden aan de Universiteitsraad, om de medezeggenschap bij deze verstrekkende beslissing volwaardig tot zijn recht te laten komen?

Ja, deze opvatting deel ik. Goede informatievoorziening is een randvoorwaarde voor effectieve medezeggenschap.

Vraag 15

Klopt het dat uw ministerie twee keer om een business case heeft gevraagd aan het College van Bestuur? Bestaat er een business plan voor het openen van deze campus? Heeft het ministerie het business plan goedgekeurd?

De RUG werkt momenteel aan een businesscase en is hierover in overleg met medewerkers van mijn ministerie. Ik heb met de RUG afgesproken dat zij alle benodigde informatie over het initiatief met mij delen om een afweging te kunnen maken van de risico’s. Er is nog geen definitieve businesscase en, in tegenstelling tot wat in het artikel is opgenomen, heb ik dus ook geen businesscase goedgekeurd.

Vraag 16

Wanneer komt er een go/no-go moment voor deze campus?

De RUG laat een go/no-go besluit mede afhangen van de waarborgen op de volgende aspecten:
Wanneer dit besluit genomen kan worden, is afhankelijk van de afspraken die de RUG met haar Chinese partners maakt.

Vraag 17

Deelt u deze mening van de Universiteitsraad: «The current discussion is often focused on the minute details of this huge plan which are proving impossible to predict making the whole process very frustrating and negative for everyone involved»?3

Het uitwerken van de plannen voor een branchecampus is uiterst complex vanuit juridisch, financieel en bestuurlijk oogpunt. Dit is helaas onontkoombaar. Ik vind het van belang dat de RUG voor dit initiatief draagvlak heeft van de medezeggenschap, zowel op de hoofdlijnen als waar nodig op de details. Dat vraagt een zorgvuldig proces. Ik heb de RUG gevraagd om hier extra op te letten en de RUG heeft dit toegezegd.

Vraag 18

Hoe oordeelt u over de conclusie van een adviescommissie van de faculteit Economie en Bedrijfskunde, die de opening van de campus in Yantai een «sprong in het diepe» noemt, onder andere omdat een «deugdelijk businessplan ontbreekt»?

Ik laat het graag aan de RUG om in gesprek te gaan met deze adviescommissie over haar conclusies. Wel heb ik de RUG gevraagd om dergelijke signalen zeer serieus te nemen en actief met elkaar in gesprek te blijven in dit proces. De RUG heeft mij aangegeven dat er meerdere informatiebijeenkomsten georganiseerd blijven worden voor betrokken faculteiten, de universiteit en haar medewerkers en studenten.

Vraag 19

Vindt u het aanvaardbaar dat deze campus wordt geopend in een land waar de academische vrijheid en de vrijheid van meningsuiting stelselmatig met voeten worden getreden? Kunt u uw antwoord toelichten?

Onderwijs kan bij uitstek bijdragen aan ontwikkeling en emancipatie van nieuwe generaties. Het verbinden van nationaliteiten binnen een international classroom kan daar sterk aan bijdragen, zoals nu al bij de 7.000 Chinese studenten die in Nederland studeren. Maar ook door in China onderwijs aan te bieden dat de Nederlandse kernwaarden rondom academische vrijheid en vrijheid van meningsuiting belichaamt, kan vooruitgang worden geboekt op dit terrein. Evenals de RUG ben ik van mening dat aan de kwaliteit van het Nederlandse onderwijs, evenals dergelijke kernwaarden, geen enkele concessie mag worden gedaan. Hierover moeten heldere afspraken worden gemaakt tussen de RUG en Chinese partners.

Vraag 20

Hoe oordeelt u over het plan van de University Campus Fryslân, waarbij de RUG een overeenkomst heeft getekend met Provincie Fryslân en gemeente Leeuwarden om in Leeuwarden meerdere opleidingen aan te bieden? Klopt het dat miljoenenverliezen worden geleden als de verwachte studentaantallen uitblijven? Heeft de medezeggenschap instemmingsrecht op dit plan?

Met de provincie Friesland en de gemeente Leeuwarden zijn afspraken gemaakt over de dekking van de ontwikkel- en aanloopkosten. Voor alle opleidingen in Nederland geldt dat als de studentaantallen lager zijn dan verwacht dat er dan tijdig passende maatregelen moeten worden genomen. Er is nog geen overeenkomst getekend. Er zijn schriftelijke afspraken gemaakt, vastgelegd in een overeenkomst, die echter nog moeten worden voorgelegd aan de volksvertegenwoordigingsorganen van de provincie en de gemeente. Het ontwikkelplan van RUG / Campus Fryslân is ter advisering aan de universiteitsraad voorgelegd. Pas nadat dit traject is doorlopen, kan de overeenkomst worden getekend.

Vraag 21

Deelt u de mening dat «de universiteit zich uiteindelijk ook moet gedragen als een bedrijf» onder andere omdat de concurrentie om studenten «moordend» gaat worden? Is een bestuurder met een dergelijke visie wat u betreft een voorbeeld van goed bestuur? Zo nee, wat doet u om dit te veranderen?

Onderwijs is een publieke taak en bestuurders dienen hier recht aan te doen. Ik vind dus niet dat universiteiten zich moeten gedragen als bedrijf. Tegelijkertijd zijn er uiteraard wel veel parallellen tussen onderwijsinstellingen en bedrijven. Het voeren van een professionele bedrijfsvoering, de universiteit als werkgever, inzet op ondernemerschap, verbinding van het onderwijs met het bedrijfsleven zijn van belang voor het goed functioneren van een universiteit. Ook voltrekken de ontwikkelingen in het hoger onderwijs zich op een mondiaal toneel en dienen Nederlandse onderwijsinstellingen hier optimaal op in te spelen. Bestuurders dienen hier een goede balans in te vinden en de medezeggenschap en Raad van Toezicht dienen hierop toe te zien.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de oproep van rechtbank Oost-Brabant om in geval van samengestelde gezinnen het spreekrecht ook toe te kennen aan niet-bloedverwanten?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de opvatting dat in samengestelde gezinnen veelal niet-bloedverwanten samenwonen op een wijze gelijkelijk aan bloedverwanten en een onderscheid tussen wel en geen bloedband voor het spreekrecht in onze samenleving niet langer recht doet aan de band die tussen een nabestaande en het slachtoffer kan bestaan?

Ik hecht er aan op te merken dat in deze zaak nog geen onherroepelijke uitspraak is gedaan. Het past mij bovendien niet om een oordeel te geven over de juistheid van een rechterlijke (tussen) uitspraak in een individuele zaak.
Ik wil hierbij wel in het algemeen aantekenen dat, zoals ook is aangegeven bij de parlementaire behandeling van het wetsvoorstel ter uitbreiding van de kring van spreekgerechtigden (Kamerstuk 33 176, nr. 5), het aan de rechter is om te beoordelen wie hij uit hoofde van zijn eigen verantwoordelijkheid voor de omvang en volledigheid van het onderzoek op de terechtzitting wenst te horen. De rechter kan deze bevoegdheid ambtshalve toepassen, en daaraan onmiddellijk uitvoering geven ten aanzien van personen die reeds ter terechtzitting aanwezig zijn. Dat geldt ook voor personen die om toelating tot het spreekrecht verzoeken, al dan niet nadat zij daartoe eerder hun wens schriftelijk of mondeling hebben laten blijken. Waar strikt genomen nabestaanden van slachtoffers van levensdelicten alleen spreekrecht hebben als zij bloedverwanten zijn van het slachtoffer, heeft de rechter dus de ruimte om in individuele casus spreekrecht toe te kennen aan nabestaanden van het slachtoffer zonder bloedverwantschap indien zij verzoeken om te spreken.
Uit artikel 8 EVRM kan de door vragenstellers gesuggereerde uitbreiding niet zelfstandig worden afgeleid. Aan de nationale wetgever wordt de vrijheid gelaten hiervoor al dan niet een wettelijke voorziening te treffen. Zoals aangegeven kan die wettelijke voorziening ook gelezen worden in de ruimte die de rechter nu al heeft in de vorm van de ambtshalve bevoegdheid om personen tot het spreekrecht toe te laten die daarom verzoeken.
Gelet op het voorgaande zie ik geen aanleiding om nu over te gaan tot het bevorderen van een verdere uitbreiding van de kring van spreekgerechtigden.
Vanuit het perspectief van de maatschappelijke context, waarbij in toenemende mate sprake is van samengestelde gezinnen, ben ik wel bereid deze kwestie te bezien in de context van de in 2017 uit te voeren evaluatie van de wet van 12 juli 2012, Stb 2012, 345 en het thans aanhangige wetsvoorstel ter uitbreiding van de omvang van het spreekrecht (Kamerstukken 34 082).

Vraag 3

Ziet u in het licht van artikel 8 EVRM (het recht op familieleven) ruimte om het spreekrecht ook toe te kennen aan diegenen die geen bloedverwantschap maar wel een gezinsleven hebben met het slachtoffer?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Bent u bereid de reikwijdte van het spreekrecht voor nabestaanden uit te breiden naar niet- bloedverwanten zodat het spreekrecht meer recht doet aan de feitelijke leefomstandigheden van personen?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Bandengruis via de zee op ons bord», waaruit blijkt dat de slijtstof afkomstig van autobanden een van de grootste veroorzakers is van de vervuiling door microplastics?1

Er loopt op dit moment een RIVM-onderzoek naar de aard en omvang van deze vervuiling en de mogelijkheden om de vervuiling aan te pakken. Dit onderzoek zal naar verwachting in februari 2016 worden afgerond.

Vraag 2

Zijn er internationale verschillen in de mate van vervuiling door slijtstof afkomstig van autobanden? Zo ja, hoe kan dat verschil worden verklaard?

Ja, er zijn internationale verschillen. De hoeveelheid bandenslijtage hangt sterk samen met het aantal verreden kilometers, het type wegdek, het type voertuig en type band. De hoeveelheid gepubliceerde internationale meetgegevens is beperkt. Wel wordt ingeschat dat het grote aandeel van Zeer Open Asfaltbeton (ZOAB) op de Nederlandse snelwegen er voor zorgt dat, vergeleken met andere landen, er relatief weinig slijtagedeeltjes in het oppervlaktewater terecht komen. Dit omdat een deel van de slijtagedeeltjes worden ingevangen in het ZOAB.

Vraag 3

Hoeveel meer gruis komt er gemiddeld van een winterband in vergelijking tot een zomerband?

Het is belangrijk om zomer- en winterbanden uit slijtageoogpunt op het juiste moment te wisselen. Banden slijten het meest wanneer zij slippen. Bij lage temperaturen (grofweg onder 7 graden Celsius) slijten zomerbanden daardoor sneller dan winterbanden, omdat ze dan minder grip hebben.
Bij hogere temperaturen slijten winterbanden sneller, waarbij veel afhangt van de samenstelling van de banden, de hoogte van de temperatuur, de bandenspanning (30% onderspanning = 50% meer slijtage), het algemeen onderhoud van banden en onderstel (uitlijning) en het rijgedrag.

Vraag 4

Bent u bereid te onderzoeken hoe deze vervuiling tegengegaan kan worden en de Kamer te informeren over de opties?

Sinds november 2012 is het EU-bandenlabel verplicht op alle nieuwe autobanden. Dit label is gericht op veiligheid, energiezuinigheid en vermindering geluidsproductie. Slijtvastheid maakt hier geen onderdeel van uit. Voor eventuele vervolgacties wacht ik het onderzoek van het RIVM af.

Vraag 5

Bent u bereid in overleg te treden met de betrokken sectoren over de mogelijkheden om tot ontwikkeling van «schonere» banden te komen?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Hoe denkt u over het invoeren van een milieukeurmerk voor autobanden? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 7

Bent u bereid deze vorm van vervuiling ook op Europees niveau te agenderen, zodat er gewerkt kan worden aan een gezamenlijke aanpak?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Klopt het dat de Franse autoriteiten hebben besloten gedurende de Klimaattop te Parijs van 13 november tot 13 december a.s. grenscontroles in te stellen en zo het vrije verkeer conform de Verdragen van Schengen te belemmeren? Zo ja, klopt de veronderstelling dat dit besluit is bedoeld als barrière voor demonstranten?

Vraag 2

Staat het besluit om het Verdrag van Schengen op te schorten in verhouding tot het beoogde effect? In hoeverre zal het besluit tot invoering van grenscontrole bijdragen aan de handhaving van de openbare orde?

Vraag 3

Deelt u de mening dat juist bij dit soort internationale overleggen ruimte moet worden geboden voor vreedzaam protest? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe wordt gegarandeerd dat het internationaal erkende mensenrecht op demonstratie niet wordt ingeperkt?

Ja. De herinvoering van binnengrenscontroles is er niet op gericht om het demonstratierecht in te perken, maar om op te treden tegen mogelijke bedreiging van de openbare orde of de nationale veiligheid.

Vraag 4

Bent u bereid bij uw Franse ambtsgenoten erop aan te dringen dat veiligheidsmaatregelen niet ten koste gaan van de mogelijkheden tot vreedzaam protest? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke maatregelen gaat u bij uw Franse collega’s bepleiten om het recht van demonstratie te verdedigen?

Nee. Ik vertrouw erop dat Frankrijk zich aan zijn internationaalrechtelijke verplichtingen zal houden en het recht op vreedzaam protest niet zal inperken.
Overigens hecht ik eraan te benadrukken dat deze vragen werden gesteld vóór de aanslagen in Parijs van 13 november jl., en de beantwoording zich derhalve richt op de algemene procedures voor tijdelijke herinvoering van grenscontroles. Over de maatregelen in EU-verband naar aanleiding van de aanslagen wordt de Kamer per separate brief geïnformeerd.

Vraag 1

Herinnert u zich uw uitspraak tijdens het debat over de begroting voor Wonen en Rijksdienst 2016 dat de Julianakazerne te Den Haag nog niet in gebruik was genomen voor de opvang van asielzoekers, omdat het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) daar nog naar kijkt?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u aangeven hoe uw antwoord in dit debat zich verhoudt tot de antwoord van het College van burgemeester en Wethouders van de gemeente Den Haag, waarin het meldt dat zij geen verzoek heeft gekregen van het COA voor de ingebruikname van de Julianakazerne voor de opvang van vluchtelingen?2

Het COA staat open voor alle beschikbare locaties die voldoen aan de bouwkundige vereisten. Voor het openen van een locatie is het ook van belang dat er in een vroeg stadium overleg gevoerd wordt tussen het COA en een gemeente. Het COA doet pas een formeel verzoek aan een gemeente voor de ingebruikname van een bepaalde locatie als er overleg is geweest.
Met de gemeente Den Haag heeft eind augustus overleg plaatsgevonden over diverse locaties in Den Haag. Op basis van dat overleg heeft het COA het formele verzoek gedaan om op de locatie van het voormalig Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid noodopvang te organiseren. De gemeente Den Haag heeft aangegeven hiermee in te kunnen stemmen.
In zijn algemeenheid meld ik u nog dat de Minister voor Wonen en Rijksdienst het Rijksvastgoedbedrijf heeft gevraagd om mogelijke geschikte locaties in Rijksbezit aan het COA aan te bieden. Ook voor deze locaties geldt uiteraard dat, naast de bouwkundige geschiktheid, er overleg met de gemeente moet zijn geweest voordat het COA een formeel verzoek doet voor ingebruikname als COA-locatie. Dit geldt ook voor de Julianakazerne.

Vraag 3

Waarom is door het COA niet verzocht om de Julianakazerne in gebruik te mogen nemen voor de opvang van vluchtelingen?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Waarom heeft het COA wel een verzoek gedaan met betrekking tot het oude Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid? Wat maakt het ene pand geschikter dan het andere?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Bent u bereid het COA te verzoeken alsnog een verzoek te doen voor het ingebruikname van de Julianakazerne? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Russen op de loer in de Noordzee»?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat de Nederlandse speciaal ambassadeur voor cyberkwesties onderhandelt over een digitaal niet-aanvalsverdrag tussen Europa en China?

Nee. De Speciaal Gezant voor internationaal cyberbeleid, Dr. Uri Rosenthal, is aangesteld om de resultaten van de Global Conference on Cyberspace uit te dragen en de Nederlandse visie van een vrij, open en veilig internet te bevorderen.
In die hoedanigheid heeft de Speciaal Gezant op 26 en 27 oktober jl. deelgenomen aan een informele dialoog tussen vertegenwoordigers van Europese landen, denktanks en universiteiten en hun Chinese tegenhangers om tot een beter inzicht in de wederzijdse posities te komen. In dat licht is o.a. gesproken over internet governance, cyberspace en internationale veiligheid en de digitale economie.
Tijdens deze dialoog zijn ook de wederzijdse visies toegelicht op het recente rapport van een VN werkgroep over cyberspace en internationale veiligheid, waarin onder meer de gedragsnorm wordt neergelegd dat een Staat geen ICT-activiteit zou moeten uitvoeren of ondersteunen die leidt tot opzettelijke beschadiging van vitale infrastructuur. Dit is waar het citaat van de Speciaal Gezant in het bericht in de Telegraaf aan refereerde.
Het kabinet is, zoals onder andere aangegeven in de Kamerbrief over het Cyber Security Beeld Nederland van 14 oktober jl. (26 643, nr. 369), bezorgd over het feit dat geopolitieke spanningen zich steeds vaker manifesteren in (dreigende) inbreuken op digitale veiligheid. In dat opzicht ziet het kabinet het streven naar normen voor verantwoordelijk gedrag als een vorm van conflictpreventie en steunt de bereikte internationale consensus op dit gebied. Het kabinet draagt ook actief bij aan de totstandkoming en implementatie van zulke gedragsnormen, maar tijdens de informele dialoog op 26 en 27 oktober jl. is niet onderhandeld over soortgelijke afspraken tussen China en Europa.

Vraag 3

Met welke redenen wordt onderhandeld over een digitaal niet-aanvalsverdrag tussen Europa en China?

Vraag 4

Op welke termijn zou er sprake (moeten) zijn van een digitaal niet-aanvalsverdrag tussen Europa en China?

Vraag 5

Kunt u de aard en inhoud van het digitaal niet-aanvalsverdrag tussen Europa en China toelichten?

Vraag 6

Wat voor soort aanvallen zouden vallen onder het digitaal niet-aanvalsverdrag?

Vraag 7

Waarom is er een speciaal gezant namens de regering die onderhandelt over een digitaal niet-aanvalsverdrag tussen Europa en China?

Vraag 8

Namens wie precies onderhandelt de Speciaal Vertegenwoordiger Cyber over een digitaal niet-aanvalsverdrag tussen Europa en China, en op basis van welk mandaat?

Vraag 9

Hebben andere landen ook speciaal vertegenwoordiger cyber, dan wel onderhandelaars, voor een digitaal niet-aanvalsverdrag tussen Europa en China?

Vraag 10

Welke landen in Europa zouden deelnemen aan het digitaal niet-aanvalsverdrag tussen Europa en China?

Vraag 11

Bent u bereid de Kamer regelmatig te informeren over de voortgang inzake de onderhandelingen over een digitaal niet-aanvalsverdrag tussen Europa en China?

Vraag 1

Kent u het bericht «Onderzoek naar arbeidsomstandigheden bij Klesch»?1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw reactie op de stelling van de FNV dat er sprake zou zijn van «erbarmelijke omstandigheden» in de fabriek Klesch Aluminium Delfzijl?

Ik oordeel niet over de concrete feiten en omstandigheden van het individuele geval. Volgens de Arbeidsomstandighedenwet mogen werkzaamheden geen gevaren opleveren voor de veiligheid en gezondheid van de werknemer. Het is de taak van de werkgever om te zorgen voor goede arbeidsomstandigheden en om – met instemming van de werknemers – de preventie van arbeidsrisico’s vorm te geven.

Vraag 3

Wat is uw reactie op het voornemen om een stuurgroep de arbeidsomstandigheden bij Klesch Aluminium Delfzijl te laten onderzoeken?

Ik juich toe dat er een stuurgroep is geformeerd om de mogelijke problemen te onderzoeken en om gezamenlijk tot een eventuele oplossing te komen. Dit betekent dat de werkgever zijn verantwoordelijkheid serieus neemt om te zorgen voor goede arbeidsomstandigheden.

Vraag 4

Bent u bereid om de Inspectie SZW in te zetten om het bij vraag 3 genoemde onderzoek naar de arbeidsomstandigheden te ondersteunen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, op welke termijn bent u bereid om deze ondersteuning aan te bieden?

Nee, dat vind ik geen taak voor de Inspectie SZW. Zoals ik bij de beantwoording van de vorige vraag heb aangegeven is het de verantwoordelijkheid van de werkgever om te zorgen voor goede arbeidsvoorwaarden. Er heeft recentelijk geen onderzoek van de Inspectie SZW plaatsgevonden bij Klesch Aluminium Delfzijl. De Inspectie SZW ziet, op basis van risicoanalyses of van klachten en/of signalen uit de praktijk, geen aanleiding over te gaan tot onderzoek. Mochten medewerkers klachten melden bij de Inspectie SZW dan kan alsnog worden overgegaan tot onderzoek. Ook in geval van klachten van een OR over bijvoorbeeld de arbeidsomstandigheden volgt onderzoek door de Inspectie. Dan is een uitspraak mogelijk over eventuele overtredingen van de Arbeidsomstandighedenwet.

Vraag 5

Klopt het dat de salarissen van de medewerkers na de doorstart beduidend lager zijn dan voor het faillissement? Hoe beoordeelt u deze gang van zaken?

Mijn ambtgenoot en ik oordelen niet over de concrete feiten en omstandigheden van het individuele geval. Wel kan in algemene zin worden opgemerkt dat de regeling over overgang van onderneming niet van toepassing is in geval van een doorstart uit faillissement. Dit betekent dat degene die de bedrijfsactiviteiten van de failliete werkgever voortzet, de werknemers die na de doorstart bij hem in dienst treden in beginsel arbeidsvoorwaarden mag aanbieden die afwijken van de arbeidsvoorwaarden die golden bij de voormalige werkgever. De arbeidsvoorwaarden dienen wel te voldoen aan de wettelijke eisen en aan de voorwaarden van een eventueel van toepassing zijnde cao.
Bij brief van 26 augustus jl. heb ik aan uw Kamer toegezonden het onderzoek «Werknemers en Insolventie: een rechtsvergelijkende studie naar de rechtspositie van werknemers bij insolventie van de werkgever».2 Dat onderzoek had ik op 1 oktober 2014 in een Algemeen Overleg aan uw Kamer toegezegd.3 In voormeld overleg werd, mede naar aanleiding van de doorstart van de failliete kinderopvangorganisatie Estro, aandacht gevraagd voor de arbeidsrechtelijke positie van werknemers in faillissement. Daarbij heb ik u meegedeeld dat ik me ervan bewust ben dat een faillissement van een onderneming aanzienlijke gevolgen kan hebben voor de werknemers, ook wanneer de failliete onderneming een doorstart maakt. Zoals ik in de brief van 26 augustus jl. heb aangekondigd, zal ik uw Kamer in het eerste kwartaal van 2016 nader informeren over eventuele vervolgstappen naar aanleiding van genoemd onderzoek.

Vraag 6

Welke verschillen en overeenkomsten zijn er met het flitsfaillissement van Estro/Small Steps en Princen Transmission waar eerder vragen over gesteld zijn?2

Zoals ik bij de beantwoording van de vorige vraag heb aangegeven, treden mijn ambtgenoot en ik niet in de concrete feiten en omstandigheden van het individuele geval. Wel kan ik in algemene zin het volgende opmerken.
Bij de faillissementen van Princen Transmission en Estro is sprake geweest van toepassing van de zogenaamde «pre-pack praktijk». Deze praktijk houdt in dat de rechtbank kort voor een verwachte faillietverklaring van een onderneming op verzoek van het bestuur al aanwijst wie in het geval van faillissement tot curator zal worden benoemd. Doel van deze aanwijzing is om het faillissement onder toeziend oog van de beoogd curator voor te bereiden, om zo de schade die uit het faillissement voortvloeit zoveel mogelijk te beperken en de kans te vergroten dat de bedrijfsactiviteiten – met behoud van zoveel mogelijk werkgelegenheid – kunnen worden voortgezet. Indien er inderdaad mogelijkheden zijn voor een doorstart, dan worden hiervoor vóór de faillietverklaring al voorbereidingen getroffen. De doorstart kan dan kort na de faillietverklaring plaatsvinden en de negatieve invloed die de hectiek van een faillissement doorgaans heeft op de bedrijfsvoering, kan daarmee beperkt blijven.
Uit het eerste openbare faillissementsverslag dat de curator in het faillissement van aluminiumfabriek Aldel heeft uitgebracht, leid ik af dat er in dat geval geen sprake is geweest van een «pre-pack».5 Naar ik begrijp, is in het geval van Aldel de doorstart pas tijdens het faillissement voorbereid en vond de doorstart hier geruime tijd na de faillietverklaring plaats.

Vraag 7

Op welke manier kan voorkomen worden dat de Prepack wetgeving ingezet gaat worden om werknemers op een oneigenlijke manier te ontslaan, dan wel terug te laten keren op aanzienlijk verslechterde arbeidsvoorwaarden?

Bij ondernemingen van enige omvang is het gebruikelijk dat wanneer onderdelen van de bedrijfsactiviteiten in de kern gezond zijn maar sprake is van financiële problemen die niet meer opgelost kunnen worden, het bestuur voorbereidingen treft voor het aanstaande faillissement. Het zoeken naar potentiële overnamekandidaten en het onderhandelen over verkoop van bedrijfsactiviteiten maakt vaak onderdeel uit van die voorbereiding. De «pre-pack praktijk» heeft – in vergelijking met een faillissement waaraan geen stille voorbereidingsfase voorafgaat – als belangrijk voordeel dat het voorbereidingstraject plaatsvindt onder het toeziend oog van de beoogd curator. Tijdens het stille voorbereidingstraject ziet de beoogd curator erop toe dat het voorbereidingsproces zorgvuldig verloopt en dat het resultaat dat hieruit voortvloeit de belangen dient van de schuldeisers, waaronder de werknemers, en van de anderen die door het faillissement worden geraakt.
Op dit moment is bij uw Kamer het wetsvoorstel betreffende de Wet continuïteit ondernemingen I aanhangig. Met de voorgestelde regeling krijgt de «pre-pack praktijk» een uitdrukkelijke wettelijke grondslag. Het wetsvoorstel bevat bovendien een aantal verbeteringen, en komt daarmee tegemoet aan de zorgen die in de praktijk en in de literatuur zijn geuit over onder meer het risico op oneigenlijk gebruik van het stille voorbereidingstraject. Zo worden in het voorstel strenge toelatingscriteria gegeven waaraan voldaan moet zijn voordat men toegang kan krijgen tot het stille voorbereidingstraject. Ook wordt duidelijk vastgelegd wat de rol is van de beoogd curator en welke middelen hem ter beschikking staan om oneigenlijk gebruik tegen te gaan. Verder verstevigt de regeling de positie van schuldeisers en van werknemers in het voorbereidingstraject en in de eerste fase van het faillissement. Zo is erin voorzien dat de rechtbank aan de aanwijzing van de beoogd curator de voorwaarde kan verbinden dat de ondernemingsraad of de personeelsvertegenwoordiging en de vakbonden actief betrokken worden bij overleg over een eventuele doorstart. Ten slotte bevat de voorgestelde regeling maatregelen op basis waarvan bestuurders die de regeling oneigenlijk hebben gebruikt of een poging daartoe hebben gedaan, aansprakelijk gesteld kunnen worden voor de daarmee verband houdende schade. Na inwerkingtreding van de Wet civielrechtelijk bestuursverbod zal aan deze personen ook een bestuursverbod kunnen worden opgelegd6.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Universiteiten gebruiken studiekeuzecheck om student af te wijzen»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de zorg dat het niet alleen onwettelijk, maar ook onwenselijk is dat universiteiten de studiekeuzecheck als sluipweg gebruiken om studenten te selecteren? Zo nee, waarom niet?

Laat ik vooropstellen dat de studiekeuzecheck een instrument is om een betere match tussen de student en de opleiding te bereiken. De studiekeuzecheck is nadrukkelijk geen instrument voor selectie. Hogescholen en universiteiten mogen studenten die zich uiterlijk op 1 mei hebben aangemeld, niet weigeren vanwege de resultaten van de studiekeuzecheck.
Op basis van de studiekeuzecheck geeft de hogeschool of universiteit feedback aan de deelnemer. Hieraan kan de hogeschool of universiteit een positief of negatief advies koppelen, maar dat advies is voor een student die zich tijdig heeft aangemeld, niet bindend. Ik heb geen enkel signaal ontvangen van weigering van studenten na de studiekeuzecheck.
Het artikel van de NOS verwijst naar de website van de Keuzegids. Uit navraag blijkt dat er geen specifiek onderzoek is gedaan naar matching maar dat de bewering is gebaseerd op incidentele meldingen. Beide meldingen zijn op mijn verzoek doorgestuurd. Een van deze signalen was al lang opgelost (student had niet begrepen dat hij toelatingsrecht had ondanks negatief advies; hij studeert inmiddels al aan de opleiding van zijn keuze). Het andere signaal heb ik doorgestuurd naar de inspectie met het verzoek hiernaar te kijken.
Verder heb ik geen signalen ontvangen van misbruik van de studiekeuzecheck. De VH en VSNU herkennen de signalen uit het nieuwsbericht niet. De ISO heeft, afgezien van het signaal dat ik al naar de inspectie heb doorgestuurd, net als de LSVb geen nieuwe concrete signalen genoemd van niet correctie informatie op de website of in Studiekeuze123. Wel zien zij niet correcte communicatie als mogelijk risico bij de studiekeuzecheck. De LSVb is van plan daar volgend jaar onderzoek naar te doen.
Overigens ben ik van mening dat de hogescholen en universiteiten zeer voortvarend te werk zijn gegaan met de studiekeuzecheck. In de komende jaren gaat het erom te leren van deze eerste ervaringen. Ik ga ervan uit dat zij zich daarbij houden aan correcte voorlichting aan de studiekiezers.
Uit onderzoek komt het beeld naar voren dat de studiekeuzecheck over het algemeen een positieve bijdrage levert aan de keuze van de studiekiezer2.
Op grond van bovenstaande zie ik geen reden tot zorg. Niettemin zal ik de ontwikkelingen en de signalen die zich voordoen bij de studiekeuzecheck goed blijven volgen.

Vraag 3

Heeft u ook andere signalen ontvangen van universiteiten die op oneigenlijke wijze studenten proberen te weren? Zo ja, welke?

Nee, zie mijn antwoord op vraag 2.

Vraag 4

Hoe gaat u ervoor zorgen dat studenten op deze manier niet ontmoedigd kunnen worden door universiteiten om de studie van hun keuze, ondanks een negatief studiekeuzeadvies, te gaan volgen?

Elk najaar stuur ik een brief naar de aanstaande studenten waarin ik hen onder andere erop wijs dat het studiekeuzeadvies niet bindend is voor tijdig aangemelde studenten. Die brief plaats ik ook op de website van de rijksoverheid3, ik schenk er aandacht aan in de Nieuwsbrief VO en ik stuur de brief digitaal naar de andere relevante partijen (LAKS, JOB, ISO, LSVb, decanenverenigingen, VSNU, Vereniging hogescholen, VO-raad, MBO-raad).

Vraag 5

Bent u voornemens om universiteiten die door middel van de studiekeuzecheck studenten proberen te ontmoedigen hun voorkeursstudie te volgen hierop aan te spreken? Zo nee, waarom niet?

Universiteiten mogen studenten niet weigeren die zich tijdig (uiterlijk op 1 mei) hebben aangemeld en hebben meegedaan aan de studiekeuzecheck. Ze mogen hen wel een advies geven. Het kan voorkomen dat dat advies negatief is voor die opleiding. Dat past in de redenering van het instrument studiekeuzecheck om tot een betere matching te komen. Overigens kunnen studenten een mogelijk negatief advies als ontmoediging interpreteren, maar komt het ook voor dat zij daar juist extra door gemotiveerd worden om de studie van meet af aan serieus te nemen.
Als instellingen zich daarbij niet aan de wet houden, dan zullen zij daarop worden aangesproken.

Vraag 6

Is deze handelwijze van universiteiten mede het gevolg van rijksbeleid waarbij universiteiten door middel van financiële prikkels gestimuleerd worden om studenten sneller te laten studeren, waardoor zij geneigd zijn om zoveel mogelijk studenten te selecteren die nominaal af zullen studeren?

In mijn antwoord op vraag 2 heb ik al aangegeven dat ik maar een enkel signaal heb ontvangen van mogelijk misbruik van de studiekeuzecheck om te selecteren. Het algemene beeld is dat de studiekeuzecheck een positieve bijdrage levert aan de keuze van de student. In de monitor beleidsmaatregelen 2015, die ik volgend jaar zal uitbrengen, zal ik nader ingaan op de mogelijke effecten van de studiekeuzecheck.

Vraag 1

Bent u bekend met het rapport «Clean it up: Shell’s false claims about oil spills in the Niger Delta» van Amnesty International?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de bevindingen van Amnesty International dat Shell onware of onvolledige claims gedaan heeft met betreking tot het schoonmaken van de olievervuiling in de Niger Delta? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke conclusies trekt u daaruit?

De bevindingen over de nog niet opgeruimde olievervuiling zijn zorgelijk. Het kabinet vindt het belangrijk dat Amnesty International en het Centre for Environment, Human Rights and Development (CEHRD) dit onderzoek hebben verricht. Alleen door zorgvuldige documentatie over schoonmaakoperaties in de Niger Delta kunnen we tot een duurzame oplossing komen. Het rapport van Amnesty draagt bij aan de transparantie die nodig is voor een eerlijke dialoog tussen alle stakeholders.
Het rapport doet daarnaast suggesties voor verbeteringen in het toezicht door de Nigeriaanse overheid. Ik heb hierover onlangs gesproken met de Nigeriaanse Minister van milieu Amina Mohammed. Zij onderkende het belang van concrete implementatie van de aanbevelingen die eerder door UNEP zijn gedaan. Ook Amnesty dringt hierop aan. Het National Oil Spill Detection and Response Agency (NOSDRA) wordt door Amnesty aangesproken op haar zwakke controlecapaciteit. De ambassade in Abuja onderzoekt momenteel de mogelijkheden om de capaciteit van NOSDRA te versterken. Het gesprek met Amina Mohammed wordt in 2016 voortgezet
De ambassade blijft nauw betrokken bij het vinden van oplossingen voor de problematiek van olievervuiling in de Niger Delta en heeft afgelopen week de regio bezocht in het kader van een door de ambassade ondersteund dialoogproces met SPDC («Shell Nigeria») en de lokale gemeenschap.

Vraag 3

Gaat u met Shell spreken over de olieverontreiniging? Zo ja, wat is daarbij uw inzet? Zo nee, waarom voelt u geen verantwoordelijkheid om de gezondheid van mensen en het milieu in die regio te beschermen?

Op verschillende ambtelijke niveaus is er, na publicatie van het rapport, met zowel Amnesty als Shell gesproken. Beide partijen zijn gewezen op het belang dat Nederland hecht aan de schoonmaak van de olievervuiling in de Niger Delta. Nederland dringt in dit kader onder meer aan op implementatie van de aanbevelingen uit het UNEP-rapport uit 2011 door alle betrokken partijen: de Nigeriaanse overheid, SPDC, en de betrokken gemeenschappen. Uiteraard is onze inzet dat alle betrokken partijen, inclusief Shell, de mensenrechten van de lokale bevolking eerbiedigen.

Vraag 4

Welke middelen heeft de Nederlandse regering om Shell te dwingen maatschappelijk verantwoord te ondernemen en welke daarvan zijn ingezet of bent u voornemens in te zetten?

Nederland zet de middelen die zijn toegelicht in de Kamerbrief «MVO loont» en het Nationaal Actieplan Bedrijfsleven en Mensenrechten in om bedrijven en overheden aan te spreken op maatschappelijk verantwoord ondernemen. Een concreet voorbeeld van de Nederlandse inzet is het bemiddelingsproces in Bodo. De Bodo-gemeenschap, SPDC en de Nigeriaanse autoriteiten hebben onder Nederlands co-voorzitterschap met elkaar afspraken gemaakt over het schoonmaken van de olievervuiling rondom Bodo. Nederland zal het schoonmaakproces op de voet blijven volgen en ook in de toekomst een bemiddelende rol blijven spelen waar dat gewenst is. Daarnaast zal Nederland in de contacten met Shell de verantwoordelijkheid van zaken doen met respect voor mens en milieu conform internationale richtlijnen blijven benadrukken.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de Ontwerp Verordening Kwijtscheldingsregeling 2016 van het waterschap Delfland1 en herinnert u zich uw antwoorden op eerdere vragen over dit onderwerp?2

De ontwerpverordening Kwijtscheldingsregeling 2016 van het Hoogheemraadschap van Delfland evenals de eerdere gestelde vragen hieromtrent zijn mij bekend.

Vraag 2

Gaat u er nog steeds van uit «dat de medeoverheden, net als nu, oog blijven houden voor mensen die geen mogelijkheden hebben om de belastingen (volledig) te betalen»? (citaat uit uw eerdere antwoord 6/7) Zo ja, hoe verhoudt zich dat tot de bovengenoemde ontwerpverordening? Zo nee, waarom niet?

De waterschappen hebben een eigen verantwoordelijkheid ten aanzien van de kwijtschelding van lokale belastingen. Alle waterschappen verlenen kwijtschelding en houden op deze manier dus rekening met burgers die de belasting niet of niet volledig kunnen betalen. In de context van de armoedebestrijding vindt het kabinet dit een stevige bouwsteen. Het Hoogheemraadschap van Delfland heeft besloten om haar kwijtscheldingsbeleid ten aanzien van de zuiveringsheffing gefaseerd af te schaffen. Te verwachten valt dat mensen in de regio het hierdoor moeilijker krijgen om uit de schulden te blijven of schulden af te lossen.

Vraag 3

Houdt het waterschap Delfland oog voor mensen die geen mogelijkheden hebben om belastingen (volledig) te betalen? Zo ja, op welke wijze? Zo nee, op welke wijze gaat u het waterschap er op wijzen dat het oog voor deze problematiek zou moeten houden?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Heeft het in de vorige vragen aangekondigde gesprek tussen de Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de Unie van Waterschappen reeds plaatsgevonden? Zo ja, wat is de uitkomst van dat gesprek? Zo nee, waarom niet en wanneer gaat dat gesprek dan wel plaatsvinden? Wilt u de Kamer van de uitkomst van dat gesprek informeren?

Het gesprek met de voorzitter van de Unie van Waterschappen heeft op 6 oktober jl. plaatsgevonden. Daarin heeft het kabinet het belang van een effectief armoede- en schuldenbeleid en de bijdrage die kwijtschelding van lokale belastingen daaraan levert, naar voren gebracht. Tegelijkertijd is vastgesteld dat de individuele waterschappen zelf verantwoordelijk zijn voor hun eigen kwijtscheldingsbeleid en dat zij hierover verantwoording afleggen aan het algemeen bestuur van het waterschap dat democratisch is gekozen en een bepaalde politieke samenstelling kent.
In 2012 hebben de waterschappen afgesproken dat de Unie van Waterschappen het kwijtscheldingsbeleid van de waterschappen periodiek zal inventariseren en hen hierover zal informeren. Een dergelijke inventarisatie heeft deze zomer plaatsgevonden. Het bestuurlijk oordeel van de Unie van Waterschappen is dat het huidige beeld van het kwijtscheldingsbeleid geen aanleiding voor een ander standpunt vormt.

Vraag 5

Wat kan de Unie van Waterschappen doen om leden er van te doordringen dat zij bij het opleggen van de afvalwaterzuiveringsheffing rekening zouden moeten houden met burgers die onvoldoende financiële draagkracht hebben om die heffing te betalen?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Deelt u de mening dat een waterschap niet alleen een functionele taak heeft binnen onze gedecentraliseerde eenheidsstaat maar ook een rol heeft in het armoedebeleid? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom niet en hoe verhoudt zich dat tot het feit dat vrijwel alle waterschappen behalve Delfland wel een kwijtscheldingsbeleid kennen?

De waterschappen hebben vastgelegde taken op het gebied van de waterstaatskundige verzorging van een bepaald gebied. Om deze taken uit te kunnen oefenen, leggen zij waterschapsbelastingen op. Bij de vormgeving van deze belastingen kunnen zij desgewenst rekening houden met mensen met weinig draagkracht en daarvoor een kwijtscheldingsregeling hanteren. Op deze wijze kunnen zij bijdragen aan het armoedebeleid. Zoals aangegeven besluiten de waterschappen daar zelfstandig over. Met het kwijtscheldingsbeleid geven waterschappen blijk oog te hebben voor burgers die de waterschapsbelastingen niet of niet volledig kunnen betalen. De waterschappen dragen dus bij aan het bestrijden van armoede, hoewel zij als functionele overheid daarvoor geen primaire taak hebben. Dit jaar zullen de waterschappen naar verwachting in totaal ruim € 83 miljoen euro kwijtschelding aan burgers verlenen, waarmee zij dus een belangrijke bijdrage aan het bestrijden van armoede leveren. Alle waterschappen hebben een kwijtscheldingsbeleid. Ook bij het Hoogheemraadschap van Delfland blijft kwijtschelding van de watersysteemheffing voor ingezetenen mogelijk.

Vraag 7

Deelt u mening dat het feit dat de gemeentebesturen van de gemeenten Den Haag, Delft, Zoetermeer, Schiedam, Vlaardingen en Maassluis bezwaren hebben geuit ten opzichte van het voornemen van het waterschap Delfland relevant is en aangeeft dat wat de ene bestuurslaag voorneemt een andere bestuurslaag kan raken? Zo ja, welke conclusie trekt u daaruit? Zo nee, waarom deelt u die mening niet?

Decentrale overheden hebben een eigen verantwoordelijkheid ten aanzien van de besluiten die door hen worden genomen. Deze autonome besluiten van een decentrale overheid kunnen echter ook een andere bestuurslaag raken. Het is allereerst aan de desbetreffende decentrale overheid om in haar besluitvorming alle gevolgen mee te wegen. Voorts kan over het besluitvormingsproces door de verschillende bestuurslagen in onderling overleg hierover worden gesproken en kunnen er onderlinge afspraken worden gemaakt.

Vraag 8

Deelt u de mening dat aangezien er van de 30 leden in het Algemeen Bestuur van Delfland er slechts 21 gekozen zijn, dat er geen sprake is van een volledig democratisch gekozen bestuur noch van een volledig democratische besluitvorming ten aanzien van het kwijtscheldingsbeleid? Zo ja, waarom? Zo, waarom niet?

Het waterschapssysteem betreft een vorm van democratie waarin alle relevante belangen gewogen worden (belangendemocratie). Daarmee wordt verzekerd dat alle belangen ook daadwerkelijk in het bestuur vertegenwoordigd zijn en niet ondersneeuwen in de grotere groep ingezetenen. Het vaststellen van de hoogte van de waterschapsbelastingen en het al dan niet (gedeeltelijk) kwijtschelden van waterschapsbelastingen wordt in een democratisch proces bepaald. In het democratisch proces bepalen de ingezetenen van het waterschap door verkiezingen hun vertegenwoordigers in het algemeen bestuur van het waterschap. De laatste verkiezingen waren op 18 maart 2015, waarna de samenstelling van de politieke vertegenwoordigers is gewijzigd en daarmee de opvatting over het verlenen van kwijtschelding van heffingen voor de lage inkomens is veranderd. Door het algemeen bestuur als geheel worden vervolgens bij meerderheid van stemmen de besluiten genomen ten aanzien van de hoogte van de waterschapsbelastingen en het al dan niet (gedeeltelijk) kwijtschelden van de waterschapsbelastingen.

Vraag 9

Deelt u de verwachting dat het afschaffen van een kwijtscheldingsregeling leidt tot een directe extra lastenverzwaring van huishoudens met een laag inkomen, alsook een indirecte lastenverzwaring voor gemeenten door een groter beroep op de bijzondere bijstand? Zo ja, wat kunt en gaat u daaraan doen? Zo nee, waarom deelt u die mening niet?

Met een inkomen op het minimumniveau van de algemene bijstand wordt men geacht te kunnen voorzien in de noodzakelijke kosten van bestaan. Het al dan niet gefaseerd afschaffen van een kwijtscheldingsregeling kan voor de betrokken inwoners met een bijstandsuitkering of een vergelijkbaar laag inkomen tot extra kosten leiden. De gemeente kan op basis van maatwerk besluiten om deze extra kosten in individuele gevallen geheel of gedeeltelijk via een aanvullende inkomensondersteuning te compenseren.

Vraag 10

Kan het wegvallen van de genoemde kwijtschelding ertoe leiden dat burgers onder het sociaal minimum dreigen te komen? Zo ja, hoe kan dat worden voorkomen en wie moet dat voorkomen in het geval het waterschap daarin geen rol meer wenst te spelen? Zo nee, waarom niet?

In Nederland kennen wij – in de vorm van de algemene bijstand – een sociaal vangnet dat voorkomt dat burgers onder het sociaal minimum komen. In individuele gevallen, waarin het niveau van het sociaal minimum desondanks ontoereikend wordt geacht kan een gemeente aanvullende inkomensondersteuning bieden.

Vraag 11

Deelt u de mening dat een dergelijke ingrijpende beleidsverandering van een waterschap altijd afgestemd dient te zijn met de partners van het waterschap in de regionale belastinggroep en deze redenering voorzien zou dienen te zijn van een volledige kosten/batenanalyse in de toelichting op de regeling? Zo ja, waarom heeft het waterschap Delfland dat niet gedaan? Zo nee, waarom niet?

Ten aanzien van de afstemming van het Hoogheemraadschap van Delfland met zijn partners geldt dat het traject van het opleggen van aanslagen, kwijtschelding en invordering namens het Hoogheemraadschap van Delfland wordt uitgevoerd door de Regionale Belastinggroep (RBG). In de RBG werkt Delfland samen met de gemeenten Delft, Vlaardingen en Schiedam en het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard, om de belastingheffing van de deelnemers zo efficiënt mogelijk uit te voeren. Afspraken met de RBG liggen vast in de Gemeenschappelijke Regeling Gemeenschappelijk Belastingkantoor, in het bedrijfsplan van de RBG en in contractuele prestatieafspraken. Het bestuur van de RBG wordt door de deelnemers gezamenlijk gevormd. In de voorbereiding van zijn besluitvorming heeft Delfland afspraken gemaakt met de RBG over het traject van aanslagen en invordering en de kosten daarvan. Die kosten komen uitsluitend voor rekening van Delfland.

Vraag 12

Wat gaat u doen om ten aanzien van het armoedebeleid te bewerkstelligen dat alle overheidslagen daarbij tot onderlinge consistentie komen?

Via de kwijtschelding dragen de waterschappen bij aan het armoedebeleid. Gemeenten en het Rijk hebben mogelijkheden en verantwoordelijkheden in de bestrijding van armoede. De (mede)overheden hebben de mogelijkheid om belastingen kwijt te schelden, maar kiezen elk individueel of zij dit aangewezen achten. Ik vertrouw er op dat in de besluitvorming daarover de gevolgen voor de mensen met een laag inkomen zorgvuldig worden betrokken. Er is geen reden om op dit punt de wetgeving aan te passen.

Vraag 13

Wat zouden volgens u de gevolgen zijn voor huishoudens met een laag inkomen alsook voor het armoedebeleid van gemeenten en het Rijk als andere waterschappen besluiten het voorbeeld van Delfland te volgen?

Er is nu geen aanleiding om te veronderstellen dat andere waterschappen besluiten om de kwijtscheldingsregeling te schrappen.

Vraag 14

Deelt u de mening dat er in het (volgend) Bestuursakkoord Water ook expliciete afspraken ten aanzien van het kwijtscheldingsbeleid van de waterschappen moeten worden gemaakt? Zo ja, hoe kunt u dit bevorderen/ Zo nee, waarom niet?

Het is aan de Bestuursakkoord Water partners om gezamenlijk te onderzoeken welke onderwerpen zich lenen om in een (eventueel) nieuw of aanvullend Bestuursakkoord Water te worden opgenomen. Voorts verwijs ik naar het antwoord op vraag 7 voor wat betreft de eigen verantwoordelijkheid van decentrale overheden.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht dat een hooggeplaatst ISIS-lid1 onderweg zou zijn naar Nederland of Duitsland, zoals ook vandaag is aangegeven door Abu Mohammed van de organisatie «Raqqa is being slaughtered silently» tijdens een bijeenkomst in de Tweede Kamer en het bericht uit de Volkskrant van 4 november?2

Ja.

Vraag 2

Kunt u met zekerheid stellen dat dit bericht «lijkt te slaan op een ouder en breder circulerend en terugkerend bericht» zoals de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid vandaag stelt in de Volkskrant? Op welke wijze is dit bericht door de inlichtingendiensten, al dan niet in samenspraak met de Duitse inlichtingendiensten, inhoudelijk onderzocht?

De woorden «lijkt te slaan» van de NCTV zijn juist. Dit bericht vertoont inderdaad sterke overeenkomsten met eerdere berichten in de media over een operative (handlanger/ uitvoerder) van ISIS die onderweg zou zijn naar Europa. Vanzelfsprekend is er doorlopend grote oplettendheid bij de diensten en hun partners om eventuele pogingen tot inreizen te onderkennen. Het kabinet kan in het openbaar geen mededelingen doen over de aard van onderzoek door de diensten.

Vraag 3

Bent u bereid deze vragen vandaag (zo nodig vertrouwelijk), maar in ieder geval vóór het plenair debat van 5 november a.s. over de uitkomsten van de Europese top van 15 en 16 oktober jl., over de JBZ-raad op 9 november 2015 en over de inzet voor de migratietop van 11 en 12 november 2015 te beantwoorden?

Ja.

Vraag 1

Kent u het bericht «Systeem voor melding van risicokinderen werkt niet»?1

Ja. Ik plaats bij het onderzoek en de daaraan verbonden conclusie de volgende kanttekening. Het onderzoek van Lecluijze is uitgevoerd bij slechts 4 gemeenten in de provincie N-Brabant. Het landelijk beeld over de werking van de VIR wordt geschetst door de evaluatie van de VIR die ik de Kamer dit jaar heb aangeboden als bijlage bij de voortgangsrapportage geweld in afhankelijkheidsrelaties en kindermishandeling.

Vraag 2

Bent u het eens met de conclusie van gezondheidswetenschapper Inge Lecluijze in haar promotieonderzoek dat er vijf jaar na invoering met de zogenoemde Verwijsindex Risicojongeren (VIR) nauwelijks «nieuwe» probleemkinderen worden opgespoord? Zo ja, wat doet u daaraan? Zo nee, waarom niet?

De VIR heeft niet ten doel om zoveel mogelijk nieuwe probleemkinderen op te sporen. De VIR heeft ten doel om meerdere signalen van verschillende meldingsbevoegde professionals over één kind of gezin te koppelen (matchen) en de melders hiervan te informeren zodat zij met elkaar contact kunnen opnemen en een gezamenlijk oordeel kunnen vormen over de risico’s en vereiste aanpak.
In de eerste helft van 2015 werden er 29.458 jongeren gemeld die nog niet eerder in de VIR waren opgenomen. In de tweede helft 2015 tot oktober nog eens 18.390.

Vraag 3

Bent u het eens met haar conclusie dat de meeste ouders en kinderen de VIR helemaal niet kennen? Zo ja, waar komt dit door, en wat doet u daaraan? Zo nee, waarom niet?

Het is een goede zaak dat de meeste ouders en kinderen in Nederland niet bekend zijn met de VIR. De VIR komt immers pas in beeld wanneer er sprake is van een melding in de VIR door een meldingsbevoegde functionaris (art.7.1.1.2 Jeugdwet). De meldingsbevoegde functionaris kan een melding doen wanneer hij/zij van mening is dat er sprake is van een risico voor een gezonde en veilige ontwikkeling naar volwassenheid van een jeugdige zoals aangeduid in de Jeugdwet (art.7.1.4.1 Jeugdwet). Uiterlijk wanneer de meldingsbevoegde functionaris de melding doet dient hij de ouders/verzorger/jeugdige over de melding te informeren.
Gelukkig is bij de overgrote meerderheid van jeugdigen in Nederland geen sprake van bedoelde risico’s.

Vraag 4

Bent u van mening dat, gezien de conclusies van Inge Lecluijze, de eventuele meerwaarde van de verwijsindex niet opweegt tegen de tijdinvestering en de kosten die gemoeid zijn met de verwijsindex? Zo nee, waarom niet? Wat gaat u hieraan doen?

Zie antwoord onder 2.

Vraag 5

Klopt het dat de door de overheid opgestelde criteria, waarmee professionals kunnen toetsen of een risico moet worden gemeld, zo ruim zijn geformuleerd dat bijna ieder kind als risicokind zou moeten worden geregistreerd? Zo ja, is in de praktijk wel of niet melden dan nu vooral een weinig onderbouwde individuele inschatting? Zo nee, waar blijkt dit uit?

De in artikel 7.1.4.1. van de Jeugdwet genoemde criteria zijn bewust zo geformuleerd. Daarbij ligt de nadruk op de professionele inschatting van de desbetreffende meldingsbevoegde en indien van toepassing de interne aanwijzingen van de instantie waarbij hij/zij in dienst is en/of de gedrags- en beroepsregels waaraan de meldingsbevoegde onderhevig is.

Vraag 6

Bent u het eens met de conclusie van Inge Lecluijze dat het systeem te veel van bovenaf aan hulpverleners is opgelegd en nauwelijks als meerwaarde wordt ervaren? Zo ja, waarom en wat doet u daaraan? Zo nee, waarom niet?

Met uitzondering van de meldingen van de Raad voor de Kinderbescherming worden de meldingen van meldingsbevoegden via de gemeentelijke of regionale signaleringssystemen aan de VIR gedaan. De meerwaarde van de VIR is vooral gelegen in de vroegsignalering op bovenlokaal/-regionaal niveau zo blijkt uit de eerdergenoemde evaluatie van de VIR.

Vraag 7

Wat is uw mening over haar conclusie dat, ondanks dat de verwijsindex voldoet aan de privacywetgeving, sommige ouders en hulpverleners het toch ervaren als een inbreuk op hun privésfeer?

Ik kan me voorstellen dat ouders en jeugdigen de melding in de VIR ervaren als een inbreuk op hun privésfeer. Ik ben echter van mening dat de veiligheid van de jeugdige voorop dient te staan en dat daarbij optimale aandacht is en wordt besteedt aan de privacy van de personen in kwestie.

Vraag 1

Bent u bekend met het «Sectorplan Transport en Logistiek 2014–2015» dat ernaar streeft om een extra instroom van 1.250 leerlingen op te leiden tot chauffeur door middel van extra leerwerkplekken en opleiding?

Ja. In het sectorplan Transport en Logistiek 2014–2015 is instroom van 1.250 extra BBL leerlingen beoogd. Daarvoor is cofinanciering verleend aan de Stichting Sectorinstituut Transport en Logistiek (STL) dat namens het samenwerkingsverband van de sociale partners in de sector een sectorplan heeft ingediend.

Vraag 2

Bent u ermee bekend dat studenten van de beroeps begeleidende leerweg (bbl) een opleiding in de Sector Transport en Logistiek volgen via uitzendbureaus, waarbij het uitzendbureau leerlingen werft, selecteert, zorgt voor plaatsing bij een beroepsvervoerder en begeleidt tijdens een werken en leren traject? Deelt u de mening dat dit waardevol werk is?

BBL leerlingen in de sector Transport en Logistiek worden niet via uitzendbureaus bij bedrijven in de sector geplaatst en begeleid, maar door STL dat van de sociale partners is. STL werft, selecteert, zorgt voor plaatsing van de leerling door middel van een detachering bij een erkend leerbedrijf in de sector en onderhoudt de contacten met de werkgevers. STL heeft tot 1 januari 2016 weliswaar het juridisch werkgeverschap belegd bij Randstad, maar vanaf 1 januari komen de leerlingen direct in dienst bij STL. Deze manier van werken in de sector is niet gewijzigd door het sectorplan.
Inmiddels zijn er in het kader van dit sectorplan ruim 860 extra BBL-plekken gerealiseerd. De jongeren die instromen in een BBL-traject krijgen uitzicht op een diploma en een baan en tegelijkertijd wordt de sector geholpen, doordat de instroom van gekwalificeerd personeel ondanks de crisis door kon gaan. Dat is waardevol.

Vraag 3

Hoe wordt het aantal extra leerlingen dat een opleiding tot chauffeur volgt vastgesteld in het kader van het Sectorplan Transport en Logistiek en wordt hierbij alleen gekeken naar leerlingen die worden uitgezonden via de Stichting Sectorinstituut Transport en Logistiek (STL) of worden ook leerlingen meegeteld die via een andere uitzendbureau worden uitgezonden? Waarom heeft u voor deze manier van meten gekozen?

De sociale partners kiezen zelf de maatregelen in hun sectorplan. Het Ministerie van SZW beoordeelt of het sectorplan voldoet aan de eisen, onder andere of de naar voren gebrachte arbeidsmarktknelpunten goed onderbouwd zijn met cijfers en of de maatregelen waarvoor men cofinanciering vraagt wel aansluiten bij deze arbeidsmarktknelpunten. Niet ik maar de sociale partners in de sector Transport en Logistiek kiezen voor de werkwijze om BBL leerlingen via hun eigen sectorinstituut te plaatsen.

Vraag 4

Klopt het dat de subsidiegelden vanuit het Sectorplan Transport & Logistiek slechts ten goede komen aan leerlingen die via STL worden uitgezonden en niet aan leerlingen die via andere uitzendbureaus worden uitgezonden? Zo ja, waarom is hiervoor gekozen?

De subsidie uit het Opleidings- en Ontwikkelingsfonds van de sector (SOOB) en de cofinanciering uit het sectorplan komen ten goede aan alle erkende leerbedrijven in de sector Transport en Logistiek die BBL-leerlingen een leerwerk plaats bieden. De sociale partners in de sector hebben de BBL in hun sector al jaar en dag zo georganiseerd dat zij de leerlingen in dienst nemen via hun sectorinstituut STL en vervolgens detacheren bij de bedrijven. Deze bedrijven betalen een inleenvergoeding voor de loonkosten. De subsidie van het eigen O&O fonds komt ten goede aan bij het fonds aangesloten bedrijven. De cofinanciering uit het sectorplan kom ten goede aan alle bedrijven. Deze tegemoetkomingen zijn bedoeld om de loonkosten voor de inlenende bedrijven omlaag te brengen en meer BBL-plaatsen te realiseren.

Vraag 5

Klopt het dat de cao Opleidings- en Ontwikkelfonds beroepsgoederenvervoer (SOOB) bepaalt dat scholingsmiddelen die vanuit het SOOB-fonds beschikbaar worden gesteld aan leerlingen en bedrijven, alleen ten goede komen aan leerlingen die via de Stichting Sectorinstituut Transport en Logistiek (STL) worden uitgezonden?

De werkgevers- en werknemersorganisaties gaan zelf over de afspraken in hun cao en hebben als sociale partners in het beroepsgoederenvervoer, de logistiek en de verhuur van mobiele kranen de SOOB-cao afgesloten. In de cao is bepaald in artikel 5 (besteding der gelden) in het eerste lid, onder d, dat de scholingsmiddelen van dit fonds beschikbaar worden gesteld aan activiteiten op het gebied van opleiding en ontwikkeling door de Stichting Sectorinstituut Transport en Logistiek of andere stichtingen die op dit terrein werkzaam zijn.
Het tweede lid van dit artikel 5 van de cao bepaalt dat alle activiteiten die door de stichting bekostigd worden geschieden ten behoeve van welke werkgever of werknemer dan ook, werkzaam in het beroepsgoederenvervoer over de weg en
de verhuur van mobiele kranen.

Vraag 6

Zo ja, waarom is hiervoor gekozen en welke rol speelde dit bij het algemeen verbindend verklaren van de cao SOOB?

Gelijksoortige bedenkingen van partijen als genoemd in uw vragen zijn in het kader van de AVV procedure zorgvuldig beoordeeld door het Ministerie van SZW. De SOOB-cao voldoet aan de AVV- vereisten en is daarom door de Minister van SZW algemeen verbindend verklaard voor de periode 1 juli 2014 tot en met 30 juni 2017 (Staatscourant Nr. 16315).

Vraag 7

Is er in uw ogen sprake van oneerlijke concurrentie van STL ten opzichte van andere uitzendbureaus, komt deze constructie ook in andere branches voor en wat gaat u doen om een gelijk speelveld te garanderen en oneerlijke concurrentie, die ontstaat door het koppelen van een bijdrage uit een Opleidings- & Ontwikkelings-fonds aan één aanbieder, te voorkomen?

Zoals aangegeven is STL geen uitzendbureau (als omschreven in de Wet allocatie arbeidskrachten door intermediairs). De sociale partners in de sector hebben ervoor gekozen om de betreffende taken niet op de markt uit te besteden, maar zelf uit te voeren. De bijdrage uit het Opleidings- en Ontwikkelingsfonds van de sector en de cofinanciering uit het sectorplan komt ten goede aan alle erkende leerbedrijven die BBL leerlingen een leerwerk plaats bieden.