Vraag 1

Klopt het dat de Koning een aantal dagen voor de aanvang van het staatsbezoek aan China op vakantie is in het land?1

De Koning heeft tijdens het staatsbezoek in het gesprek met Nederlandse media aangegeven dat hij in de week voorafgaand aan het staatsbezoek met zijn gezin een privébezoek aan China heeft gebracht.

Vraag 2

Deelt u de opvatting dat het houden van een privé vakantie in China voorafgaand aan het staatsbezoek niet de boodschap ondersteunt dat Nederland zich zorgen maakt over de mensenrechten in China? Indien neen, waarom niet?

Het kabinet deelt deze opvatting niet. Zoals ook voorafgaand aan het staatsbezoek kenbaar is gemaakt, is vanzelfsprekend tijdens het staatsbezoek aandacht besteed aan de mensenrechtensituatie in China.

Vraag 3

Is het u bekend dat Amnesty International een aan de Koning gerichte campagne over de mensenrechten in China is begonnen?2

Ja.

Vraag 4

Deelt u het oordeel van Amnesty International dat de onderdrukking van burgerlijke vrijheden de laatste jaren sterker geworden is in China? Indien neen, waarom niet?

Op het gebied van sociaaleconomische rechten heeft China grote vooruitgang geboekt, mede door de economische hervormingen.
Tegelijkertijd heeft Nederland zorgen op het terrein van politieke en burgerlijke rechten die ook aan de Chinese autoriteiten expliciet zijn overgebracht.

Vraag 5

Herinnert u zich de toespraak van de Koning op 28 september jl. bij de Algemene Vergadering van de VN waar in hij zei: «Ieder die strijdt voor gerechtigheid, vindt ons Koninkrijk aan zijn zijde.»?

Ja.

Vraag 6

Deelt u de opvatting dat, gezien de uitspraken van de Koning bij de AVVN en met name zijn privé vakantie aan het land, het logisch en van grote betekenis is indien de Koning ook persoonlijk tijdens het staatsbezoek uiting geeft aan zorgen over de mensenrechtensituatie in China? Indien ja, gaat u bevorderen dat de Koning dit persoonlijk doet? Indien neen, waarom niet?

De Koning heeft op diverse momenten tijdens het bezoek aandacht besteed aan de mensenrechten in China.
In de tafelrede bij het staatsbanket heeft de Koning zijn waardering uitgesproken voor de constructieve dialoog tussen China en Nederland, ook over onderwerpen waarover China en Nederland soms verschillend denken, zoals de mensenrechten. Het voortzetten van deze dialoog helpt om de banden te versterken.
In zijn toespraak bij zijn bezoek aan het CELAP, het Chinese nationale opleidingsinstituut voor hogere bestuursambtenaren, stond de Koning stil bij bestuurlijke uitdagingen voor China en Nederland. Hij ging daarbij in op drie belangrijke, kenmerkende elementen in de Nederlandse bestuurlijke setting: ruimte voor participatie van burgers, samenhang in de planning en uitvoering van beleid en respect voor de rechtsstaat en integer bestuur. Ook hierbij wees hij op het belang om de constructieve dialoog die NL en China hebben op het terrein van de mensenrechten voort te zetten.

Vraag 7

Deelt u de mening dat het incident met het scherm op de Dam tijdens het Chinese staatsbezoek vorig jaar, waar de Chinese president zich letterlijk liet afschermen van demonstranten, de urgentie om de mensenrechtensituatie in China door de Koning te laten opbrengen eens te meer onderstreept? Indien neen, waarom niet?

De mensenrechtensituatie in China heeft onze blijvende aandacht en het gesprek over mensenrechten maakt deel uit van onze bilaterale relatie. Mensenrechten vormen een prioriteit in het Nederlandse buitenlandbeleid.
Het kabinet levert hierbij een consistente en gezamenlijke inspanning, zo ook bij het staatsbezoek aan China.

Vraag 1

Weet u dat inwoners, verloskundigen en politici van Maassluis en omstreken bezorgd zijn over de toekomst van de kraamafdeling in het Franciscus Vlietland Ziekenhuis in Schiedam, omdat deze waarschijnlijk gaat verplaatsen naar Rotterdam?

Ja, ik weet dat er bezorgdheid bestaat. Er zijn onlangs ruim 3.300 handtekeningen aan de directie van het ziekenhuis aangeboden.

Vraag 2

Bent u ermee bekend dat vrouwen de afgelopen 15 jaar steeds verder moeten reizen om in het ziekenhuis te kunnen bevallen (eerst naar het Holy Ziekenhuis in Vlaardingen direct aan de afrit van de A20, en daarna naar Schiedam, ook direct aan de A20 een paar afritten verderop, maar sinds het afsluiten van de afrit Schiedam-Noord vanwege de aanleg van de A4 Midden-Delfland op aanzienlijk langere aanrijtijd)?

Door het concentreren van klinische/acute verloskunde moeten vrouwen in de omgeving van Maassluis/Vlaardingen nu inderdaad langer rijden dan 15 jaar geleden. Cruciaal is de kwaliteit van de zorg die ze aantreffen als ze in het ziekenhuis komen. Deze langere rijtijd is op zichzelf geen probleem omdat de huidige rijtijd nog steeds binnen de aanvaarde norm valt.

Vraag 3

Hoeveel bevallingen vonden er gemiddeld de afgelopen jaren plaats in het Vlietland Ziekenhuis en hoeveel zouden er plaatsvinden na samenvoeging van de kraamzorg? Is op de huidige locaties een voltallig (operatie)team 7x24 uur beschikbaar? Zou dat na samenvoeging het geval zijn?

In de afgelopen jaren hebben op de locatie Franciscus Vlietland gemiddeld circa 1.500 medische bevallingen en gemiddeld circa 400 poliklinische bevallingen plaatsgevonden. Op de locatie Franciscus Gasthuis gaat het om gemiddeld circa 2.100 medische bevallingen en gemiddeld circa 350 poliklinische bevallingen. Het ziekenhuis heeft aangegeven dat op beide locaties een voltallig (operatie)team 7/24 uur beschikbaar is (niet altijd in huis). Na de samenvoeging zal 7x24 uur een volledig (operatie)team 7x24 specifiek gericht op de geboortezorg in huis zijn.

Vraag 4

Wat zijn de aanrijtijden vanuit Maassluis en omgeving naar het Vlietland Ziekenhuis in Schiedam? Wat wordt de aanrijtijd als de kraamzorg zou worden verplaatst naar Rotterdam-Noord?

In de bereikbaarheidsanalyses ga ik uit van het rijtijdenmodel voor de spoedeisende ambulancezorg die het RIVM beheert. Dit model gaat uit van rijsnelheden van ambulances die met spoed naar een incident rijden. De snelheden zijn gebaseerd op metingen van werkelijke ambulancesnelheden over heel Nederland over de periode van een heel jaar. Het model gaat uit van gemiddelde snelheden, dat wil zeggen dat zowel rustige als drukke momenten in het model zijn meegenomen. Op rustige momenten kunnen de rijtijden korter zijn, op drukke momenten langer. Volgens dit model varieert de rijtijd van Maassluis naar het Vlietland Ziekenhuis Schiedam tussen 8 en 11½ minuten. Ook hangen de snelheden af van de plek in Maassluis vanwaar wordt gerekend. Vanwege deze variaties is het niet mogelijk om exact aan te geven wat de rijtijden van Maassluis naar het Vlietland zijn. De rijtijd van Maassluis naar het Sint Franciscus Gasthuis in Rotterdam varieert volgens dit model tussen 11½ en 15 1/5 minuten.
Overigens is het goed om te weten dat het bereikbaarheidsmodel uitgaat van integrale responstijd. De integrale responstijd is de som van meld-, uitruk-, rij-, inlaad- en bezorgtijd. Dat is dus meer dan de tijd die nodig is om van Maassluis naar het ziekenhuis in Schiedam of Rotterdam te rijden. Volgens de berekeningen van het RIVM is, bij concentratie van de acute verloskunde naar het Sint Franciscus in Rotterdam, geen sprake van overschrijding van de bereikbaarheidsnorm van 45 minuten.

Vraag 5

Hoe ziet u de relatie tussen de theoretische aanrijtijden en de praktijk, waarbij de A20 op nummer 1 in de file top staat en waarin de Giessenbrug het verkeer regelmatig flink vertraagt?

Het RIVM gaat uit van gemiddelde rijsnelheden per wegtype en baseert deze gemiddelden op metingen van werkelijke ambulancesnelheden over een heel jaar (2014–2015). Ook de ambulances van de RAV Rotterdam Rijnmond zijn in de metingen meegenomen. De door u genoemde vertragingen zijn – voor zover deze daadwerkelijk in de meetperiode hebben plaatsgevonden – dus meegenomen in het rijtijdenmodel van het RIVM.

Vraag 6

Deelt u de mening dat het de kwaliteit van zorg en draagvlak voor een (voorgenomen) bestuursbesluit van een ziekenhuis ten goede komt indien dit tot stand komt na overleg met relevante betrokkenen in de regio, omdat het om hun zorg gaat? Heeft er serieus overleg plaatsgevonden?

Ik ben het met u eens dat het een maatschappelijke verantwoordelijkheid is om een besluit met alle relevante betrokkenen te bespreken. Dat is naar mijn idee ook de reden waarom er sprake is van een voorgenomen besluit. Het overleg daarover is nog gaande. Ik beveel de betrokken partijen aan om daarbij gebruik te maken van de door het College Perinatale Zorg (CPZ) in 2014 ontwikkelde leidraad «voornemen voor concentratie van (acute) geboortezorg». In casu wordt dit als volgt in de regio opgepakt. In mei 2015 is op initiatief van het ziekenhuis de Stuurgroep Integrale Geboortezorg opgericht. In deze stuurgroep zijn alle ketenpartners uit beide regio’s vertegenwoordigd en vindt intensief overleg plaats. Deze stuurgroep komt maandelijks bij elkaar. Naast deze stuurgroep zijn er verschillende werkgroepen met elkaar in gesprek over de inhoud, organisatie en financiën van de zorg. Tot slot is de Raad van Bestuur in contact met de burgemeesters en wethouders en de gemeenteraadsleden van de omliggende gemeenten en is er overleg met de zorgverzekeraars.

Vraag 7

Deelt u de opvatting dat een ziekenhuisbestuur zijn verantwoordelijkheid voor kwaliteit alleen kan waarmaken, indien het voldoende rekening houdt met de opvattingen van patiënt en zorgverlener hierover?

Bij het waarborgen en waar mogelijk verbeteren van de kwaliteit van zorg zal een ziekenhuisbestuur rekening houden met tal van factoren. De opvattingen van patiënten en zorgverleners maken naar mijn idee daar zeker onderdeel van uit.

Vraag 8

Is hier sprake geweest van een zorgvuldig proces waarbij de opvattingen van patiënten en eerstelijnszorgverleners over kwaliteit hebben geleid tot het voornemen voor samenvoeging van afdelingen kraamzorg?

Ik ben niet bij het proces betrokken en kan daar dan ook geen uitspraak over doen. Het proces is nog gaande en er is nog geen besluit genomen. De Raad van Bestuur van het ziekenhuis heeft aangegeven op frequente basis intensief met alle betrokkenen in overleg te zijn om te komen tot een zorgvuldige afweging en een goed gewogen besluit.

Vraag 9

Welke mogelijkheden heeft u om te zorgen dat deze partijen serieus met elkaar in gesprek gaan? Welke afspraken zijn daarover gemaakt na het sluiten van de kraamafdeling in Meppel?

Het is aan partijen in de regio om serieus met elkaar in gesprek te gaan. De verantwoordelijkheid voor het bieden van toegankelijke en verantwoorde zorg ligt immers bij de zorgaanbieders zelf. Deze zorgaanbieders dienen in overleg met de betrokken zorgverzekeraar afspraken te maken die ertoe leiden dat, ook in geval van concentratie van (acute) klinische verloskunde, de kwaliteit en toegankelijkheid blijft geborgd. De zorgverzekeraar is op basis van zijn zorgplicht verantwoordelijk voor een doelmatige inrichting van de zorg waarbij kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid uitgangspunt zijn. Ik hou me aan deze verantwoordelijkheidsverdeling. Er is in de afgelopen jaren vaker sprake geweest van concentratie van (acute) verloskunde, zoals bv. in Meppel/Zwolle. Die ervaringen hebben geleid tot de CPZ leidraad die kan worden gebruikt om in de regio tot goede afspraken te komen. Deze ontwikkelingen van concentratie van de geboortezorg hebben onder meer te maken met de adviezen van de stuurgroep geboortezorg die was ingesteld om de achterblijvende kwaliteit van de geboortezorg in Nederland omhoog te krijgen.

Vraag 10

Op welke wijze kan de lokaal dominante zorgverzekeraar DSW, ook gevestigd in Schiedam, deze bezorgde inwoners en zorgverleners ondersteunen en doet hij dat ook?

Zorgverzekeraar DSW onderhoudt nauw contact over deze kwestie met het ziekenhuis. DSW beschouwt geboortezorg als basiszorg en vindt het van groot belang dat bij geboortezorg de keten goed geborgd blijft. Daarmee sluit DSW goed aan bij de wensen van de verzekerden.

Vraag 1

Kent u het bericht «Uitzendkrachten DUO moeten twee weken onbetaald thuis blijven»?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het bericht dat DUO medewerkers zonder vast contract gedurende een periode van twee weken onbetaald naar huis stuurt?

Van naar huis sturen van medewerkers zonder vast contract is geen sprake.
Bij de handhaving van de Roemernorm door DUO is naar alle categorieën externen gekeken. Vervolgens zijn de volgende maatregelen getroffen:
Bij de laatste maatregel past een wat uitgebreidere toelichting. Het inhuren van uitzendkrachten speelt in de bedrijfsvoering van DUO op dit moment een belangrijke rol bij het opvangen van pieken en dalen in de gevraagde capaciteit naar medewerkers. In veel gevallen hebben die te maken met een seizoen-patroon in het contact met de klanten. Dit zijn bij DUO vaak studenten die gebruik maken van de regeling studiefinanciering of onderwijsinstellingen die werken met schoolvakanties. De capaciteit die moet worden ingezet op dit dienstverleningsproces kent daardoor van oudsher pieken en dalen door de loop van het jaar. Die vloeien ook voort uit brieven en beschikkingen die verstuurd worden naar de studenten en instellingen en beleidswijzigingen. In 2015 is er extra capaciteit uitzendkrachten opgeleid om goede voorlichting te geven over Studievoorschot en om de implementatie van het programma Vernieuwing Studiefinanciering te borgen. De piek in het aantal vragen over dit nieuwe studiefinancieringsstelsel is nu voor 2015 achter de rug. De maand december is ook in andere jaren de rustigste maand van het jaar. Dat geeft interne medewerkers en uitzendkrachten de gelegenheid om na een zeer drukke periode verlof op te nemen. Op basis van de verwachte totale capaciteitsbehoefte en de aanvragen voor verlof worden de inroosterschema’s van interne medewerkers en uitzendkrachten samengesteld.
Uiteraard moet DUO in zijn bedrijfsvoering voldoen aan alle met OCW afgesproken prestatie-indicatoren, rechtspositionele- en financiële- /taakstellings- kaders. Daarbij past het niet om meer uitzendkrachten in te huren dan voor de dienstverlening in deze periode nodig zijn.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het onderscheid tussen vast en tijdelijk personeel zoveel mogelijk verkleind dient te worden? Zo nee, waarom niet?

Ja.

Vraag 4

Wat vindt u ervan dat DUO juist tijdelijk personeel twee weken zonder loon naar huis stuurt?

Zie het antwoord op vraag 5.

Vraag 5

Deelt u de mening dat het naar huis sturen van uitzendkrachten door DUO onwenselijk is? Zo nee, kunt u toelichten waarom niet? Zo ja, bent u bereid maatregelen te treffen waardoor de 300 medewerkers van DUO niet twee weken onbetaald thuis zitten?

Zie het antwoord op vraag 2.
Er is geen sprake van dat DUO tijdelijk personeel zonder loon naar huis stuurt. Formeel niet omdat de uitzendkrachten niet in dienst zijn van DUO maar van het uitzendbureau en door DUO worden ingehuurd. Om die reden maken de uitgaven voor uitzendkrachten ook onderdeel uit van de uitgaven voor externen bij de toepassing van de zgn. Roemernorm. Materieel niet omdat veel uitzendkrachten in deze periode verlof opnemen na een periode van werkdrukte. De positie van uitzendkrachten verschilt met de fase (duur uitzendperiode) waarin ze zitten. Dat betekent dat alle uitzendkrachten in fase B en C worden ingeroosterd voor zover ze geen verlof hebben aangevraagd. Op basis van het meest recente inzicht in de ingediende verlofverzoeken kan nu worden vastgesteld dat maximaal 10 uitzendkrachten die in deze periode hadden willen werken, niet ingeroosterd zijn.
De inkomensconsequenties voor personeel dat in de periode van 21 tot en met 31 december niet wordt ingeroosterd worden opgevangen binnen de verlofregeling en binnen de CAO voor de uitzendbureaus.
Als uitwerking van de kabinetsreactie op de motie Van Weyenberg, Heerma en Mulder over op welke wijze de rijksoverheid handelt in de geest van de Wet werk en zekerheid (Wwz) is op 1 november 2015 de circulaire toepassing Wet werk en zekerheid bij de rijksoverheid in werking getreden. Het uitgangspunt bij de rijksoverheid is dat de inzet van flexibele contractvormen zich beperkt tot tijdelijke werkzaamheden. Voor structurele werkzaamheden geldt dat deze werkzaamheden zullen worden verricht op basis van een aanstelling als ambtenaar. In aanvulling op de circulaire heeft OCW met de vakbonden op 16 november jongstleden een akkoord bereikt over de inzet van uitzendkrachten bij DUO. Het akkoord houdt in het geleidelijk afbouwen van de huidige flexibele schil, het vervangen van externen door interne medewerkers en het openstellen van vacatures, waarop na het volgen van de normale procedure voor eigen- en rijkspersoneel uitzendkrachten kunnen solliciteren.

Vraag 1

Kent u het artikel «Moslimrector opnieuw onder vuur, nu om haattweets»?1

Ja, ik ken het artikel.

Vraag 2

Kunt u hetgeen in het artikel staat bevestigen, nl. dat de Inspectie van het Onderwijs wederom op bezoek gaat bij de Islamitische Universiteit Rotterdam (IUR)? Kunt u aanduiden binnen welke termijn dit zal zijn?

De Inspectie van het Onderwijs gaat inderdaad binnenkort langs bij de IUR. De IUR staat nog steeds onder verscherpt toezicht en in dat kader spreekt de Inspectie van het Onderwijs vaker met de Raad van Toezicht. Hierbij komen de recente tweets zeker ter sprake.

Vraag 3

Deelt u de mening dat met de hernieuwde publieke uitlatingen van de rector van de IUR, de afspraken die hij met u heeft gemaakt zijn geschonden?2 Kunt u dit toelichten?

Ik deel die mening. Eerder gaf de IUR aan dat het voor de rector duidelijk is dat wat hij via openbare bronnen uitdraagt niet los kan worden gezien van zijn functie als rector en heeft hij toegezegd geen aanleiding meer te zullen geven voor discussie. Helaas heeft dat de rector er niet van weerhouden opnieuw controversiële uitspraken te doen, voor de zomer op facebook en nu op twitter. Toen de IUR aangaf dat de rector zijn facebookpagina zou sluiten heb ik hen al laten weten dat dit een belangrijke stap is, maar nog niet voldoende om mijn vertrouwen te herstellen. Het gaat immers niet om het communicatiekanaal maar om het feit dat het boegbeeld van de instelling uitlatingen doet die recht in gaan tegen de beginselen van onze democratische rechtsstaat. Het is mij tot dusver niet gebleken dat de IUR ook daadwerkelijk vindt dat dergelijke uitingen niet passen bij het boegbeeld van een onderwijsinstelling die voor zichzelf een rol ziet in het integratieproces. Zijn recente uitlatingen hebben dit beeld wederom bevestigd.

Vraag 4

Kunt u uiteenzetten hoe u de cumulatie van de gebeurtenissen omtrent het IUR beoordeelt? Kunt u aangeven wanneer voor u de maat vol is?

Ik heb al eerder aangegeven dat ik er geen vertrouwen in heb dat de rector zich in de toekomst zal houden aan de eerder gemaakte afspraken en zal laten zien de principes van de Nederlandse rechtsstaat te respecteren. Dat heb ik nog steeds niet.

Vraag 5

Deelt u de mening dat de recente uitlatingen van de rector van de IUR niet zonder consequenties mogen blijven? Zo ja, welke vervolgstappen gaat u nemen? Zo nee, waarom niet?

De vervolgstappen zijn al in gang gezet naar aanleiding van eerdere uitlatingen van deze rector. Toen ben ik gaan kijken op welke manier ik kan ingrijpen bij uitingen die niet passen bij de maatschappelijke opdracht van een onderwijsinstelling en de publieke rol die een rector daar in vervult. Dit heeft geresulteerd in een voorstel tot wetswijziging waarmee de opdracht tot het bevorderen van maatschappelijk verantwoordelijkheidsbesef ook gaat gelden voor niet bekostigde instellingen zoals de IUR. In dit wetsvoorstel regel ik ook dat de status van erkende hoger onderwijsinstelling kan worden ingetrokken wanneer een bestuurslid discriminerende uitspraken doet. Het wetsvoorstel ligt momenteel bij de Raad van State en ik hoop het nog voor het einde van het jaar aan uw Kamer te kunnen sturen. Zoals ik eerder heb aangegeven zal ik niet aarzelen om deze bevoegdheid te gebruiken wanneer de wet van kracht is en ik er op dat moment nog steeds niet van overtuigd ben dat de IUR de maatschappelijke opdracht wil vervullen. Daarnaast zal de inspectie het verscherpt toezicht continueren en ook de NVAO zal een vinger aan de pols houden.

Vraag 1

Herinnert u zich de toezegging in het algemeen overleg van 20 mei 2015 over ICT, dat de evaluatiecriteria voor de pilots voor het eID stelsel voor het begin van de pilots worden vastgesteld, zodat iedereen weet waaraan die evaluatie wordt getoetst?

Ja, deze toezegging herinner ik mij.

Vraag 2

Bent u bekend met de belofte om de Kamer in het najaar een SMARTER geformuleerde versie van de evaluatiecriteria toe te zenden, zodat deze voorafgaand aan de pilots in het algemeen overleg Pilotvoorwaarden en pilotcriteria eID Stelsel op 25 november 2015 kunnen worden besproken?1

Ja, met deze belofte ben ik bekend en daar zal ik mij aan houden. Zoals reeds toegezegd in de Kamervragen die door het lid de Caluwé zijn gesteld op 24 september 2015,2 ontvangt u de criteria tijdig voor het Algemeen Overleg van 25 november aanstaande. Opgemerkt dient te worden dat de evaluatiecriteria in samenspraak met de evaluatiecommissie nog verder uitgewerkt zullen worden.3

Vraag 3

Klopt het dat één van de eID pilots, met bankmiddelen inloggen bij de belastingdienst, op het punt staat om te starten, nog vóórdat de SMART evaluatiecriteria met de Kamer zijn besproken en nog vóórdat de pilots eID officieel van start gaan?

De Belastingdienst heeft het voornemen om vanaf half december een pilot te starten met enkele banken voor het beproeven van het gebruik van inlogmiddelen van banken voor transacties met de Belastingdienst. In de brieven van 9 februari4 en 30 juni 20155 over Idensys (toen nog eID Stelsel), is aangekondigd dat de Belastingdienst verkennende gesprekken voerde met banken voor een dergelijke pilot. Deze is in die brieven gepositioneerd naast de pilots met private middelen in het kader van Idensys. Dit mede vanwege het feit dat de banken het initiatief hebben genomen om hun inlogmiddelen breder beschikbaar te maken, zowel voor private organisaties (webwinkels ed.) als voor publieke. De Belastingdienst is de eerste publieke organisatie die van deze mogelijkheid gebruik wil maken. Voor de pilot met de banken hanteert de Belastingdienst een vergelijkbaar normenkader en een zelfde set aan evaluatiecriteria als de Idensys pilots, mits deze normen en criteria niet strijdig zijn met de vigerende toezichts- en normenkaders voor elektronisch betalingsverkeer waaraan de banken zijn onderworpen. Deze pilot biedt ruimte om op zodanig tijdstip te starten, dat gebruik voor de belastingaangifte 2015 mogelijk wordt. De daarvoor benodigde wijzigingen in systemen zijn in gang gezet. Op deze wijze draagt de pilot met de banken bij aan de evaluatie volgend jaar over het gebruik van private inlogmiddelen bij de overheid en sluit aan bij de gewenste koers: het realiseren van een standaard voor online toegang tot dienstverlening van overheid en bedrijven. Hiermee wordt uitvoering gegeven aan de breed gedragen wens om via een multimiddelenstrategie het risico op een single point of failure te reduceren.

Vraag 4

Hoe verhoudt dit zich tot de toezegging dat eerst met de Kamer wordt gesproken, alvorens de pilots van start gaan?

De feitelijke start van de pilot met de banken is gepland vanaf half december aanstaande en is derhalve na het Algemeen Overleg van 25 november. De Staatssecretaris van Financiën zal u in een separate brief nader informeren over de evaluatiecriteria voor de bankenpilot.

Vraag 5

In hoeverre is het bij de banken en de belastingdienst bekend dat de evaluatiecriteria voor de pilots nog worden besproken met de Kamer?

Dit is bij de deelnemende banken en de Belastingdienst bekend.

Vraag 6

Bent u van mening dat het niet zo kan zijn dat één pilot alvast start zonder de toegezegde bespreking met de Kamer, terwijl de andere pilots op de afloop van het algemeen overleg van 25 november a.s. aan het wachten zijn? Zo nee, waarom niet?

De bankenpilot zal net als de Idensys pilots in december 2015 van start gaan. De pilot met inlogmiddelen van banken volgt daarmee in beginsel hetzelfde tijdpad als de Idensys pilots.

Vraag 7

Bent u bereid pas met de banken-pilot te starten, nadat de Kamer de evaluatiecriteria heeft besproken? Zo nee, waarom niet?

De planning is om de pilot met inlogmiddelen van banken te starten vanaf half december, in eerste instantie met een kleine doelgroep. Vanaf 1 maart zal deze verbreed worden, zodat de bankmiddelen dan voor de hele pilotgroep bruikbaar zijn voor de belastingaangifte 2015. De start zal dus sowieso pas zijn nadat met de Kamer is gesproken over de evaluatiecriteria voor de Idensys pilots.

Vraag 8

Bent u bereid de vragen binnen één week te beantwoorden, aangezien de start van de banken-pilot al op stapel lijkt te staan?

Ja. Ik heb u eerder gemeld toch nog iets meer tijd nodig te hebben voor de beantwoording van de vragen. Hierbij is het gelukt om de uitlooptijd tot een minimum te beperken.

Vraag 1

Bent u bekend met het besluit van de Europese Commissie dat stelt dat de ruling die Nederland heeft afgesloten met Starbucks staatssteun is1, en de vele berichtgeving hierover?

Ja, ik ben bekend met het besluit van de Europese Commissie (hierna: de Commissie).

Vraag 2

Wanneer wordt het volledige besluit van de Commissie openbaar gemaakt? Wanneer stuurt het kabinet haar volledige reactie en zienswijze over het besluit naar de Kamer?

Nederland heeft de vertrouwelijke versie van het besluit ontvangen op 22 oktober jl. In het besluit heeft de Europese Commissie (hierna: de Commissie), overeenkomstig de mededeling van de Commissie C(2003)4582 van 1 december 2003 over geheimhouding bij beschikkingen inzake staatssteun (hierna: de Mededeling) Nederland verzocht de Commissie in kennis te stellen van vertrouwelijke informatie in het besluit die niet gepubliceerd kan worden. Nederland is op dit moment in overleg met Starbucks de vertrouwelijke gegevens in het besluit aan het inventariseren en zal richting de Commissie reageren. Naar verwachting zal daarna een volgens de in de Mededeling van de Commissie te volgen procedure over de vertrouwelijke gegevens starten. Uit de Mededeling volgt tevens een nadere omschrijving van de aard van de vertrouwelijke gegevens die beschermd kunnen worden door middel van geheimhouding. Dit kunnen zowel zakengeheimen als alle andere vertrouwelijke inlichtingen betreffen. Onder zakengeheimen wordt de informatie verstaan die verband houdt met een bedrijfsuitoefening die daadwerkelijk of potentieel economische waarde heeft, en waarvan de openbaarmaking andere ondernemingen economisch voordeel kan opleveren. Daarbij dient te worden opgemerkt dat in het algemeen slechts op een verzoek tot vertrouwelijke behandeling wordt ingegaan, indien dit strikt noodzakelijk is om een zakengeheim of andere vertrouwelijke informatie te beschermen. Afronding van de overlegprocedure met de Commissie kan enige tijd duren. Het openingsbesluit inzake Starbucks Manufacturing is bijvoorbeeld een half jaar na de bekendmaking daarvan gepubliceerd2.
Ik verwacht Uw Kamer binnen enkele weken nader te kunnen informeren over de reactie en zienswijze van het kabinet op het besluit.

Vraag 3

In hoeverre klopt de berichtgeving dat het kabinet nauw samenwerkt met Starbucks tegen het besluit van de commissie?2

Nederland voert een eigen procedure en heeft daarin ook niet in alle gevallen dezelfde belangen als Starbucks. Om deze procedure te kunnen voeren heeft Nederland wel gegevens nodig van Starbucks. Bij het bepalen van de vertrouwelijke gegevens in de besluiten van de Commissie kan Nederland niet eenzijdig bepalen welke gegevens in het besluit zakengeheimen in de zin van de Mededeling van de Commissie betreffen. Die beoordeling ligt primair bij Starbucks. Daarnaast is medewerking nodig van Starbucks bij het aanleveren van door de Commissie gevraagde informatie die soms alleen bij de lidstaat of soms alleen bij de onderneming beschikbaar is. In de Starbucks zaak heeft de Commissie er uiteindelijk ook voor gekozen om overeenkomstig artikel 7 van de Procedureverordening4 direct bij Starbucks en andere ondernemingen marktinformatie op te vragen (de zgn. Market Information Tool – MIT). In technisch complexe zaken zoals Starbucks zijn contacten met de belastingplichtige noodzakelijk om de Commissie tijdige, voldoende en juiste informatie te verschaffen die de Commissie nodig acht voor de beoordeling van de zaak.

Vraag 4

Deelt u, onafhankelijk van of het besluit van de Commissie standhoudt voor de rechter, de mening dat de Starbucks-casus laat zien dat hier sprake is van ongewenste grondslaguitholling waardoor Starbucks aanzienlijk minder belasting betaalt dan lokale horecabedrijven, waardoor oneerlijke concurrentie ontstaat? Deelt u dus ook de mening dat de belastingconstructie van Starbucks onwenselijk is, ongeacht of deze nu wel of niet legaal is? Onderschrijft u dat de doelstelling van het actieplan Base Erosion and Profit Shifting (BEPS) is om dit soort constructies onmogelijk te maken, en steunt u deze doelstelling?

Het gebruik van hybride entiteiten kan er inderdaad toe leiden dat inkomen in geen enkel land wordt belast, althans dat belasting voor zeer lange tijd wordt uitgesteld. Dat internationaal opererende bedrijven door de mogelijkheid in te spelen op verschillen tussen nationale belastingsystemen, zoals hybride instrumenten, een ongewenst concurrentievoordeel op binnenlandse bedrijven kunnen hebben is een zorg van het kabinet. Daarom omarmt het kabinet de BEPS-voorstellen op dit punt. In mijn brief van 5 oktober 2015 ben ik uitgebreid ingegaan op de uitkomsten van het BEPS project en de appreciatie daarvan door het kabinet.
De zorg om hybride mismatches staat los van de vraag of de aan Nederland toerekenbare winst juist is vastgesteld en of in dit geval een selectief voordeel is toegekend aan Starbucks. Dat is echter de enige vraag die in het kader van de huidige Starbucks-procedure en bij de beoordeling van staatssteunaspecten van belang is en beantwoord kan worden.
Op het gebruik van immateriële activa ga ik hierna in onder vragen 5 en 6.

Vraag 5

Stelt het kabinet in een eerste reactie: «De Belastingdienst int belastingen over winst die Starbucks Manufacturing in Nederland maakt met het branden van koffiebonen. Omdat de intellectuele eigendomsrechten van Starbucks niet in Nederland zitten, worden de royalty’s voor het gebruik daarvan ook niet in Nederland belast.»?3 Klopt het voorts dat het BEPS-project van de G20 en de OESO, waar Nederland steun en medewerking aan verleent, voorziet in actieplannen 8–10 in een volledig andere wijze van winsttoerekening aan immateriële activa? Had Nederland de ruling aan Starbucks ook verleend indien de nieuwe Transfer Pricing Guidelines met betrekking tot immateriële activa die voortvloeien uit het BEPS-project reeds van kracht waren geweest, in overweging nemende dat de nieuwe Transfer Pricing Guidelines voorschrijven dat wordt gekeken naar de gehele bedrijfsvoering wereldwijd en niet kan worden volstaan met een analyse van de functies in Nederland? Welk nut heeft de uitwisseling van gegevens als Nederland toch alleen maar kijkt naar de functies in Nederland en niet controleert of de in Nederland ontbrekende functies ook daadwerkelijk in de onbelaste brievenbusmaatschappij worden uitgevoerd?

De Transfer Pricing Guidelines schrijven voor dat het vaststellen van de commerciële en financiële relaties tussen gelieerde partijen en de daaraan verbonden voorwaarden en economisch relevante omstandigheden een analyse van de groep als geheel vereist. Zodoende wordt een beter beeld verkregen van de rol van de functies, de daarmee gepaard gaande risico’s en gebruikte activa van een bepaald groepsonderdeel binnen de activiteiten van de groep als geheel. De winst van dat specifieke groepsonderdeel wordt bepaald op basis van de door dat onderdeel uitgeoefende functies, de daarmee gepaard gaande risico’s en de gebruikte activa. De vraag of andere onderdelen binnen de groep teveel of te weinig van de overige winst toebedeeld krijgen, speelt bij deze winstbepaling echter geen rol. Ook de mogelijkheid dat de winst die niet aan Nederland toe te rekenen valt niet belast wordt, bijvoorbeeld als gevolg van dispariteiten tussen verschillende belastingstelsels, zoals hybride mismatches, is hierbij niet relevant.
Het BEPS action plan constateert dat toepassing van de Transfer Pricing Guidelines kon leiden tot toerekening van winst aan entiteiten waar geen waarde toevoegende activiteiten plaatsvonden. Met name de nadruk op de contractuele allocatie van functies, risico’s en activa maakte de Transfer Pricing Guidelines kwetsbaar voor manipulatie. Daarom zijn in het kader van het BEPS project de richtlijnen rond de toepassing van het arm’s length principe verduidelijkt en versterkt. Nederland hanteert al geruime tijd een economische benadering gebaseerd op een uitgebreide analyse van feitelijk uitgeoefende functies, gedragen risico’s en gebruikte activa. Het in het verrekenprijsbesluit geformuleerde beleid inzake stalling van immateriële activa is daarvan een goed voorbeeld. De Nederlandse belastingdienst bestrijdt al jaren het kunstmatig verplaatsen uit Nederland van winst die voortvloeit uit immateriële activa. De aanpassing in de Transfer Pricing Guidelines op dit punt kunnen dan ook worden gezien als een bevestiging van het Nederlandse beleid.
De Belastingdienst zou ook met toepassing van de uitkomsten van de BEPS actieplannen 8–10 eenzelfde ruling (APA) met Starbucks zijn overeengekomen.

Vraag 6

Klopt het dat u in de kabinetsreactie op de BEPS-rapporten het volgende stelt: «Het BEPS-project heeft ook geleid tot een aanpassing van de OESO-verrekenprijsregels. Deze nieuwe regels zullen in de praktijk nauwelijks veranderingen teweeg brengen voor de wijze waarop de Belastingdienst de OESO-verrekenprijsregels toepast. Het Nederlandse beleid is immers nagenoeg in lijn met de nieuwe regels. Nederland heeft zijn beleid kennelijk overtuigend uitgelegd en uitgedragen. Ik ben blij dat andere landen deze regels ook zo gaan toepassen.»? Klopt het dat in het BEPS-rapport zelf echter wordt gesteld dat er heel veel is veranderd, en is zelfs de gehele tekst van de Transfer Pricing Guidelines vervangen? Klopt het dat hierover in het rapport wordt opgemerkt: «Tax administrations are given new tools to tackle the problem of information asymmetry to assist in determining the appropriate pricing agreements for intangibles ...»?Hoe beoordeelt u deze discrepantie in stellingen? In hoeverre neemt het kabinet BEPS serieus genoeg op het gebied van immateriële activa? Is deze uitspraak van de Commissie niet een teken aan de wand dat Nederland echt aan de slag moet met het bestrijden van belastingontwijking met behulp van immateriële activa?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Klopt het dat in de nieuwe OESO-verrekenprijsregels wordt gesteld dat winst moet worden toegerekend aan immateriële activa op basis van functies, activa en risico’s met betrekking tot «the development, enhancement, maintenance, protection and exploitation of intangibles»? Klopt het dat in het verrekenprijzenbesluit4 slechts wordt gesproken over functionaliteit om de risico’s te beheersen en dat de overige bewoordingen niet terugkomen in het verrekenprijzenbesluit? Bent u bereid het verrekenprijzenbesluit naar aanleiding van BEPS te herzien, en daarbij dezelfde uitgangspunten te gebruiken als in de nieuwe Transfer Pricing Guidelines? Bent u bereid in het verrekenprijzenbesluit expliciet te bevestigen dat voor de winsttoerekening aan immateriële activa de Transfer Pricing Guidelines leidend zijn, ook bij twijfel over eventuele strijdigheid van het besluit met de Guidelines?

In de BEPS voorstellen voor aanpassing van hoofdstuk VI van de OESO Transfer Pricing Guidelines staat dat alle onderdelen van een groep een passende beloning dienen te ontvangen voor de functies die zij uitoefenen, de risico’s die daarmee gepaard gaan en de activa die zij gebruiken in het kader van de ontwikkeling, de verbetering, het onderhoud, de bescherming en de exploitatie van immateriële activa. Ook het verrekenprijsbesluit geeft aan dat de uitgeoefende functies, de daarmee gepaard gaande risico’s en de gebruikte activa de beloning bepalen. Het verrekenprijsbesluit verwijst dus niet alleen naar functionaliteit om risico’s te beheersen.
In het huidige verrekenprijsbesluit staat al dat de OESO Transfer Pricing Guidelines een internationaal geaccepteerde invulling geven aan het arm’s lengthbeginsel en door Nederland worden gezien als een passende uitleg en verduidelijking van het in artikel 8b Wet VPB 1969 omschreven beginsel. Het verrekenprijsbesluit zal, nadat de komende tijd nog een aantal onderwerpen uit het BEPS project nader worden uitgewerkt, daar waar nodig worden herzien, zodat het ook na het BEPS project geheel in lijn zal zijn met de aangepaste Transfer Pricing Guidelines.

Vraag 8

Klopt het dat niet-Europese bedrijven in Europa vaak onbelast blijven door handig gebruik van immateriële activa en het gebruik van hybride instrumenten? Kunnen dit zowel hybride financieringsinstrumenten zijn als hybride entiteiten? Concurreren hierdoor deze niet-Europese bedrijven, zoals Google en Apple, met 0% vennootschapsbelasting tegen Europese bedrijven die wel gewoon vennootschapsbelasting betalen, in Nederland met een tarief van 25%? In hoeverre acht u dit eerlijke concurrentie? Klopt het dat in het BEPS-project wordt gesteld dat indien winst niet wordt belast door het gebruik van belastingparadijzen of hybride instrumenten, de bronstaat een heffing kan opleggen om zo dubbele niet-heffing of eenzijdige aftrek te voorkomen, dit is in lijn met de motie-Groot die een Europese bronbelasting op geldstromen naar belastingparadijzen voorstelde?5 In hoeverre zijn de conclusies van BEPS aanleiding voor u om deze motie alsnog te omarmen?

Vraag 9

Deelt u de mening dat het hoofddoel van belastingverdragen het voorkomen van dubbele belasting is, en niet het creëren van dubbele niet-belasting? Zou Nederland niet, in lijn met BEPS, agressiever structuren moeten aanpakken die ervoor zorgen dat winst wereldwijd onbelast blijft?

Belastingverdragen zijn oorspronkelijk ontworpen om dubbele belasting te vermijden. In het kader daarvan verdelen verdragen heffingsrechten tussen de verdragsluitende staten. Eén van de uitkomsten van het BEPS project is dat in de considerans van toekomstige verdragen opgenomen zal worden dat het niet de bedoeling is dat deze worden gebruikt om tot dubbele niet-belasting te komen. Daar past de nuancering bij dat er gevallen zijn waarin het geen bezwaar is dat een betaling nergens wordt belast, met name om economische dubbele belasting te voorkomen. Zo is het een vast onderdeel van het Nederlandse verdragsbeleid om er naar te streven de betaling van dividenden binnen één concern nergens te belasten. Niet in de bronstaat en, door het gebruik van de deelnemingsvrijstelling, ook niet in Nederland. De bedoeling van de deelnemingsvrijstelling om de winst van een concern niet te treffen met dubbele economische belasting zou anders ondergraven worden.
Ook zie ik geen principieel kwaad in gevallen waarin een vrijstelling in het verdrag ertoe leidt dat de aftrek in het ene land plaatsvindt tegen een hoger tarief dan het tarief waartegen het in het andere land belast wordt. Zonder een dergelijk uitgangspunt zou de soevereiniteit van een land om zijn eigen fiscale stimuleringsmaatregelen in het leven te roepen aangetast worden.
Het bovenstaande laat zien dat het gebruik van de begrippen dubbele belasting en dubbele niet-belasting niet altijd leidt tot een zinvol onderscheid tussen aanvaardbare en ongewenste situaties. Waar het om gaat is dat die gevallen bestreden moeten worden, waarin op kunstmatige wijze belasting wordt vermeden in strijd met de bedoeling van de relevante regels. Zoals eerder gezegd, speelt daarbij meer dan verdragsmisbruik.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het artikel «Amsterdamse Kinderombudsman signaleert problemen bij uithuisplaatsingen»?1

Ja.

Vraag 2

Hoeveel kinderen zijn in 2014 en in de eerste helft van 2015 van hun ouders gescheiden door een tekort aan opvangplaatsen voor gezinnen, terwijl hun ouders goed in staat zijn voor hen te zorgen? In hoeveel gevallen betrof het jonge kinderen van onder de 13 jaar? Kunt u een onderscheid maken per regio en de verschillen verklaren?

Het is niet bekend hoeveel kinderen worden gescheiden van hun ouders door een tekort aan opvangplaatsen voor gezinnen, omdat dit gegeven niet centraal wordt geregistreerd.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het welzijn van kinderen niet gebaat is bij het scheiden van kinderen van hun ouders vanwege dakloosheid? Zo ja, wat gaat u ondernemen om het scheiden van deze gezinnen te voorkomen? Zo nee, waarom niet?

Ik deel de mening dat het welzijn van kinderen niet gebaat is bij het scheiden van kinderen van hun ouders vanwege dakloosheid. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het bieden van opvang aan gezinnen die dit nodig hebben. Wanneer er onvoldoende opvangcapaciteit is om een gezin op te vangen, zijn zij verantwoordelijk voor het bieden van een passend alternatief. Het gescheiden opvangen van kinderen en hun ouders valt hier wat mij betreft niet onder.

Vraag 4

Wat doen opvanggemeenten eraan om te voorkomen dat deze gezinnen in de maatschappelijke opvang terechtkomen? Is dit naar uw mening voldoende?

Uit de Monitor Stedelijk Kompas 2014 van het Trimbos-instituut blijkt dat vrijwel alle centrumgemeenten gezinnen met kinderen beschouwen als een bijzondere aandachtsgroep. In vrijwel alle centrumgemeenten is sprake van samenwerking met woningcorporaties voor het voorkomen van huisuitzettingen en is er sprake van afstemming tussen ketenpartners. Driekwart van de centrumgemeenten hanteert een tweedekansbeleid voor gezinnen. Tegelijkertijd signaleert het Trimbos-instituut dat de druk op de capaciteit van opvang voor gezinnen is toegenomen. Of de inzet op het voorkomen van gezinnen in de opvang voldoende is, hangt af sterk af van de lokale situatie en de mate waarin de gemeente de regie voert. Gemeenten hebben in het sociale domein steeds meer mogelijkheden om passende arrangementen te ontwikkelen en om dakloosheid te voorkomen.

Vraag 5

Hoelang verblijft een gezin gemiddeld in de opvang en wat onderneemt u om de uitstroom van gezinnen uit de maatschappelijke opvang naar eenvoudige betaalbare huisvesting te optimaliseren?

Ik heb het Trimbos-instituut gevraagd om in 2015 onderzoek te doen naar de vraag hoe wordt omgegaan met kinderen en gezinnen in de maatschappelijke opvang en hoe lang zij daar verblijven. In de eerstvolgende voortgangsrapportage maatschappelijke opvang die ik zal doen toekomen, ga ik hier nader op in.
Het is belangrijk dat een goede doorstroom mogelijk is vanuit opvang naar een zelfstandige woning. Om dit goed te laten verlopen, moeten op lokaal of regionaal niveau gemeenten, woningcorporaties, aanbieders en huurders afspraken maken. Zij moeten een inschatting maken van de benodigde woningen en afspraken maken over beschikbaarheid van (betaalbare) woningen en eventueel benodigde begeleiding van deze groepen. Met de transitieagenda langer zelfstandig wonen stimuleren Minister Blok en ikzelf deze regionale samenwerking. In mijn brief aan de wethouders van de centrumgemeenten maatschappelijke opvang van eerder dit jaar heb ik extra aandacht gevraagd voor het maken van afspraken met woningcorporaties over beschikbare woningen ten behoeve van doorstroom uit de maatschappelijke opvang. Verder is dit onderwerp bij de halfjaarlijkse bestuurlijk overleggen, met onder andere Aedes, de VNG en GGZ Nederland, uitgebreid aan de orde gekomen en zal dat bij de volgende overleggen ook het geval zijn.
In de herziene Woningwet die per 1 juli jl. in werking is getreden, nemen prestatieafspraken tussen gemeenten, corporaties en huurders en centrale plek in. In zijn brief aan de Tweede Kamer van 22 juni jongstleden heeft Minister Blok prioriteiten benoemd die de komende periode met voorrang aan de orde zouden kunnen komen in woonvisies van gemeenten en in de prestatieafspraken tussen gemeenten en corporaties. Tot deze prioriteiten behoren onder meer betaalbaarheid en beschikbaarheid voor de doelgroep, en het huisvesten van urgente- en zorgbehoevende- doelgroepen, waaronder gezinnen uit de opvang.

Vraag 1

Deelt u de mening dat DUO hiermee probeert te verhullen dat het de gemaakte afspraken over het percentage flexwerkers schendt?1

Nee. Zie het antwoord op vraag 3 van Van Raak.

Vraag 2

Is het kabinet bereid te onderzoeken of er meer ministeries en gelieerde (semi-)overheidsinstellingen zijn waar op deze manier met de norm wordt omgegaan?

Nee, daarvoor bestaat geen aanleiding.

Vraag 3

Is het kabinet bereid DUO hier op aan te spreken? Zo nee, waarom niet?

Nee, daarvoor is geen aanleiding. Zie de antwoorden op vragen 3, 4 en 5 van Van Raak.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «112 onvoldoende bereikbaar: levensgevaarlijke risico’s voor doven en zwaar slechthorenden» op de website van Signaal?1 Herinnert u zich uw eerdere antwoorden van 26 mei 2014 over open standaarden voor KPN Teletolk?2 Herinnert u zich uw brief van 26 juni 2015, met daarin informatie over de voorzieningen voor 112 voor doven en slechthorenden?3

Ja.

Vraag 2

Hoe verhoudt uw constatering dat «in de bereikbaarheid van 112 via deze voorziening problemen kunnen ontstaan» zich tot de conclusie in het artikel van Signaal «in meer dan de helft van de testsituaties ontvingen zij geen antwoord in tekst terug van de 112-centralisten»?

De 112-voorziening voor doven en slechthorenden zou zonder problemen moeten werken. Om die reden heeft de politie samen met de leverancier van de Signcall app in de afgelopen tijd prioriteit gegeven aan het oplossen van problemen in de 112-dienstverlening.
In mijn brief van 26 juni 2015 schreef ik dat «in de bereikbaarheid van 112 via deze voorziening [voor doven en slechthorenden] problemen kunnen ontstaan». Met «problemen» doelde ik destijds op problemen die binnen de gehele keten kunnen ontstaan. Hierbij spelen verschillende factoren een rol, die – net als bij een gewone 112-oproep – van invloed zijn op het slagen van een noodoproep, zoals dekking, type toestel en omliggende bebouwing. Ik heb toen aangegeven dat de bereikbaarheid van 112 via de apps voor doven en slechthorenden uitgebreid getest zou worden met de medewerking van belangenvereniging Signaal. De conclusie in het artikel van Signaal is gebaseerd op het resultaat van deze gezamenlijke ketentesten, die in augustus hebben plaatsgevonden.
Kort voor deze testen heeft een software-upgrade van de app door de leverancier plaatsgevonden. Uit technisch onderzoek is gebleken dat de problematiek die in het artikel aan de orde is gesteld ten aanzien van de beantwoording van meldingen, werd veroorzaakt door deze software-upgrade. De oplossing hiervoor was een nieuwe software-upgrade over de gehele keten. Om deze nieuwe software-upgrade met een positief resultaat te kunnen doorvoeren, heeft een uitgebreid proces van testen en accepteren door de leverancier en de politie plaatsgevonden. Op 23 oktober jongstleden is dit proces succesvol afgerond. Daarmee is de 112-dienstverlening voor doven en slechthorenden hersteld en werkt deze, behoudens de standaardfactoren die van invloed kunnen zijn op het slagen van een oproep, naar behoren. Omdat de voorziening relatief weinig wordt gebruikt, zullen op regelmatige basis tests worden uitgevoerd met vertegenwoordigers van de doelgroep.
Met het oog op het belang van een goede kwaliteit van de 112-voorziening heb ik besloten om een onafhankelijke partij (TNO) onderzoek te laten doen naar het stelsel en mogelijkheden om de bereikbaarheid van 112 voor doven en slechthorenden verder te verbeteren. De uitkomsten van dit onderzoek zullen naar verwachting eind november bekend worden.

Vraag 3

Deelt u de constatering dat het volstrekt ontoelaatbaar is dat in een groot aantal van de gesprekken van doven en slechthorenden met 112 de verbinding niet betrouwbaar is? Zo ja, waarom laat een oplossing dan al enige tijd op zich wachten?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Is inmiddels duidelijk waardoor de problemen veroorzaakt worden in het bereiken van 112 door doven en slechthorenden? Zo nee, wat is de voortgang van het technisch onderzoek?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Heeft u de aanbevelingen van het Europese REACH112-project volledig overgenomen? Zo nee, waarom niet en verwacht u dit nog in 2015 te gaan doen? Zo ja, waar blijkt dat uit?

De Europese pilot Reach 112 heeft tot inzichten en adviezen geleid voor de dienstverlening aan doven en slechthorenden. De adviezen zijn aangeboden aan de Europese Commissie en hebben geleid tot het instellen van de internationale Total Conversation standaard. De huidige voorzieningen voor doven en slechthorenden om 112 te bereiken is gebaseerd op deze standaard. In het hierboven genoemde onderzoek van TNO is mede onderzocht of er op basis van de bevindingen uit Reach 112 aanvullende verbeteringen voor de Nederlandse situatie mogelijk zijn.

Vraag 6

Bent u bereid de technische onderzoeken naar de bereikbaarheid en betrouwbaarheid van 112 voor doven en slechthorenden aan de Kamer te sturen?

Ik heb een selectie gemaakt van voor u relevante rapportages van de technische onderzoeken naar de bereikbaarheid en betrouwbaarheid van 112 voor doven en slechthorenden. Deze heb ik toegevoegd als bijlagen4 bij deze brief. Het gaat om door de leverancier opgestelde technische rapportages, waarin de gevonden knelpunten en doorgevoerde oplossingen worden genoemd.

Vraag 7

Kunt u toezeggen dat 112 binnen drie maanden betrouwbaar bereikbaar is voor doven en slechthorenden? Zo nee, op welke termijn kunt u wel toezeggen dat doven en slechthorenden betrouwbaar het noodnummer kunnen bellen? Welke adviezen heeft u voor doven en slechthorenden als ze in de tussentijd een hulpdienst moeten bereiken?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Wat zijn de redenen dat u de subsidie voor de Stichting Geschillencommissies voor Consumentenzaken (SGC) afbouwt?

Gelet op de prioriteiten die ik in de begroting van het Ministerie van Veiligheid en Justitie moet stellen, heb ik beslote niet langer de ruimte om de financiële bijdrage aan de Stichting Geschillencommissies voor Consumentenzaken (SGC) te continueren. Het is ook logisch en verantwoord dat de SGC als private organisatie door het bedrijfsleven, met een bijdrage van klagers, wordt gefinancierd. Het voornemen is om de subsidie gedurende een aantal jaren langzaamaan af te bouwen, waardoor de SGC en de brancheorganisaties gezamenlijk ertoe in staat worden gesteld om de gevolgen geleidelijk op te vangen. Ook kan ik de effecte op deze manier monitoren.

Vraag 2

Klopt het, dat er de laatste jaren reeds bezuinigd is op de subsidie voor SGC? Zo ja, kunt u daar een overzicht van geven en de redenen van de afbouw van die subsidie vermelden?

De SGC ontvangt een lumpsumsubsidie voor de kosten van de koepelorganisatie plus een subsidie voor wisselende projecten. De lumpsumsubsidie bedroeg tot 2012 € 1.266.010 en is in 2012 met € 20.000 verlaagd naar € 1.246.010. De jaarlijkse projectsubsidie is vanaf 2012 verlaagd van € 100.000 naar € 50.000. Daarnaast geldt voor de gehele rijksoverheid een algemene efficiencytaakstelling, waarvan de SGC niet is uitgezonderd.

Vraag 3

Klopt het dat de brancheorganisaties de extra kosten die door de afbouw van de subsidie op hun bordje komen, niet kunnen en willen betalen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat betekent dit voor de toekomst van de verschillende geschillencommissies en voor de rechtzoekenden?

Het is mij niet bekend welke conclusies de meer dan 50 bij de SGC betrokken brancheorganisaties verbinden aan geleidelijke afbouw van de subsidie. Ik ben ervan op de hoogte dat twee brancheorganisaties pro forma hun geschillencommissie hebben opgezegd en dat één branche in de media heeft aangegeven zijn geschillencommissie niet langer in stand te kunnen houden. Ik ga er echter vanuit dat brancheorganisaties het belang van het in stand houden van de SGC in zullen blijven zien en dat bedrijven de hogere kosten zullen willen opbrengen. Het geleidelijk afbouwen van de subsidie stelt de brancheorganisaties in staat de gevolgen daarvan op te vangen. Een goede geschillenregeling en een erkenning door de Minister van Veiligheid en Justitie dragen bij aan een verbeterde concurrentiepositie in vergelijking tot bedrijven die dit niet hebben.

Vraag 4

In hoeverre voldoet Nederland straks nog aan de Europese Richtlijn betreffende alternatieve beslechting van consumentengeschillen (Richtlijn 2009/22/EG) en dus aan de implementatiewet buitengerechtelijke geschillenbeslechting consumenten (Kamerstuk 33 982) als de SGC de werkzaamheden onvoldoende kan voortzetten? Gaat u dan, conform de verplichting uit genoemde richtlijn en wet, zelf zorgen voor een alternatief?

Ik ben mij bewust van de rechten en plichten die voortvloeien uit de genoemde Richtlijn en implementatiewetgeving. De SGC heeft in dat kader verzocht om te worden aangewezen als instantie tot buitengerechtelijke geschilbeslechting in de zin van de implementatiewet en de Richtlijn ADR consumenten. Dit verzoek is in behandeling.
Gezien het belang dat de SGC ook voor het bedrijfsleven heeft, heb ik er vertrouwen in dat de SGC in staat zal zijn, zijn werkzaamheden voldoende uit te blijven voeren. Het voornemen is om de subsidie gedurende een aantal jaren langzaamaan af te bouwen, waardoor de SGC en de brancheorganisaties gezamenlijk ertoe in staat worden gesteld om de gevolgen geleidelijk op te vangen.

Vraag 5

Klopt het dat de SGC zal stoppen met de ondersteuning van negen geschillencommissies, die gebaseerd zijn op verschillende wetten en Europese regels? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke geschillencommissies, hoe gaat u dit oplossen en wat zijn de consequenties voor de rechtzoekenden?

Dit klopt niet. Deze geschillencommissies worden volledig gefinancierd door de desbetreffende sectoren of door het departement dat de verplichting heeft ingesteld.

Vraag 6

Hoe staat het afbouwen van de subsidie voor de SGC in verhouding tot uw wens dat deze geschillencommissies als buitengerechtelijk alternatief moeten dienen, met name waar het gaat over uw voornemen te bezuinigen op de gesubsidieerde rechtsbijstand?

Het belang van de SGC in het stelsel van buitengerechtelijke geschiloplossing behoeft niet noodzakelijkerwijs te vertalen in een subsidie. Voor private geschilbeslechtingsorganisaties ligt private financiering in beginsel in de rede.

Vraag 7

Kijkt de commissie-Wolfsen in het onderzoek naar de effecten van de bezuinigingen op de gefinancierde rechtsbijstand ook naar de alternatieven die beschikbaar zijn voor rechtzoekenden? Is het niet op zijn minst voorbarig te noemen de subsidie af te bouwen zolang de conclusies van de commissie-Wolfsen niet bekend zijn?

Op conclusies van de Commissie-Wolfsen kan en wil ik niet vooruitlopen. Als de rapportage gereed is zal ik een standpunt bepalen ten aanzien daarvan.

Vraag 8

Deelt u de mening dat door het wegvallen van de geschillencommissies de gerechtelijke procedures kunnen gaan toenemen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, is bekend hoeveel extra lasten dit meebrengt voor de begroting van het Ministerie van Veiligheid & Justitie dan wel de begroting van de Raad voor de Rechtspraak?

Van het wegvallen van geschillencommissies is vooralsnog geen sprake. Over de gevolgen van het eventueel wegvallen wil ik dan ook niet speculeren. Indien een verschuiving zou optreden van de ca. 5.000 zaken die door de SGC worden afgedaan naar de Rechtspraak (waar nu al jaarlijks 1,3 miljoen civiele zaken worden afgedaan), dan hangt het van de aard van de zaken af hoe hoog de kosten daarvan zullen zijn.

Vraag 9

Bent u bereid uw voornemen de subsidie voor de SGC af te bouwen, te herzien gezien de negatieve consequenties voor de toegang tot het recht én de begrotingen van de Raad voor de Rechtspraak en van het Ministerie van Veiligheid & Justitie? Zo nee, waarom niet?

Zoals ik aan de SGC heb meegedeeld zal ik het voornemen de subsidie af te bouwen omzetten in een definitief besluit na een zorgvuldig proces, waarin de zienswijze van de SGC zal worden betrokken.

Vraag 10

Bent u bereid deze vragen in ieder geval een week voorafgaand aan de plenaire behandeling van de begroting van het Ministerie van Veiligheid & Justitie over 2016 te beantwoorden?

Ja, bij deze.

Vraag 1

Bent u bekend met het onderzoek «Nederlands onderwijs in het buitenland: Effecten van het beëindigen van de subsidieverstrekking op de kwaliteit en beschikbaarheid» van het Instituut voor Toegepaste Sociologie (ITS)?1

Ja, ik ben bekend met dit onderzoek.

Vraag 2

Wat is uw reactie op de conclusies uit dit onderzoek, onder meer dat de voorgenomen bezuiniging ertoe zal leiden dat Nederlandse scholen in het buitenland massaal zullen gaan sluiten, er een forse leerlingendaling zal plaatsvinden en dat er een grote kans bestaat dat de onderwijskwaliteit eronder zal leiden?

In 2013 heeft het kabinet, in het kader van de taakstelling op OCW, besloten de directe subsidie aan de Nederlandse scholen in het buitenland te beëindigen. Het idee achter dit besluit is niet dat het onderwijs in Nederlandse taal en cultuur voor leerlingen in het buitenland wordt stopgezet, maar dat dit een verantwoordelijkheid is van de ouders en dat zij een groter deel van de bekostiging van dit onderwijs zelf op zich nemen. In het Herfstakkoord is vervolgens incidenteel 10 miljoen gevonden voor directe subsidie aan de scholen. Dit bedrag, uitgekeerd over de periode 2014–2016, heeft scholen de gelegenheid geboden zich voor te bereiden op de verminderde inkomsten na 2016. Met het aflopen van deze subsidie blijft het standpunt van het kabinet ongewijzigd. Het onderwijs in Nederlandse taal en cultuur in het buitenland is de verantwoordelijkheid van de ouders.
Het onderzoek door ITS geeft inzicht in de verwachtingen van scholen hoe zij zullen handelen wanneer de tijdelijke subsidie aan scholen op 1 januari 2017 eindigt. Hoe scholen hiermee omgaan is afhankelijk van de lokale situatie. Zij zullen hierin zelf hun keuzes moeten maken. De scholen kunnen ook in de toekomst voor ondersteuning gebruik maken van de kennis en expertise bij stichting Nederlands Onderwijs in het Buitenland.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het zeer zorgelijk zou zijn wanneer voorgenoemde effecten inderdaad zullen optreden?

De effecten zullen op iedere school anders zijn. Het onderzoek laat zien dat een deel van de scholen daar goed mee om kan gaan. Een ander deel verwacht dat zij mogelijk uiteindelijk zullen sluiten. Dit kan een realiteit zijn als er te weinig ouders zijn die een hoger schoolgeld willen betalen. Waar het de kwaliteit betreft blijf ik mij via de ondersteuning vanuit NOB en het toezicht door de inspectie inzetten om deze effecten te minimaliseren.

Vraag 4

Welke acties heeft u de afgelopen twee jaar ondernomen om dergelijke effecten bij het aflopen van de subsidieverstrekking te voorkomen?

De scholen zijn zich bewust van de tijdelijkheid van de subsidie. Zij kunnen zich hier op voorbereiden. Stichting NOB biedt ondersteuning met onder meer advies en bijscholing van leraren. De Inspectie van het Onderwijs ziet toe op de kwaliteit van de scholen die bij stichting NOB zijn aangesloten.

Vraag 5

Welke stappen gaat u nog nemen om te voorkomen dat deze effecten zullen optreden?

Zie mijn antwoord op vraag 4.

Vraag 6

In hoeverre is het reëel om ouders en bedrijven (nog) meer te laten bijdragen? Heeft u hier onderzoek naar gedaan?

Het is niet onredelijk om ouders te vragen het schoolgeld voor hun rekening te nemen. Het is de beslissing van ouders om naar het buitenland te verhuizen. In deze beslissing zullen zij rekening moeten houden met de kosten van het Nederlands onderwijs voor hun kinderen. Ik heb hier geen onderzoek naar gedaan.

Vraag 7

Kunt u deze vragen voor de behandeling van de OCW-begroting beantwoorden?

Ja.

Vraag 1

Kent u het bericht dat een ex-tbs’er die een vrouw zou hebben doodgeslagen en een andere vrouw zou hebben verwond met een steekwapen bij politie, justitie, gemeente Leeuwarden en de hulpinstanties bekend stond als gevaarlijk, agressief en gewetenloos?1

Vraag 2

Klopt het dat, ondanks bovenstaande wetenschap, geen juridische mogelijkheden voorhanden zijn om de samenleving te beschermen tegen dergelijke personen? Zo nee, welke mogelijkheden zijn dan voorhanden? Zo ja, deelt u de mening dat aan deze situatie snel een einde moet komen?

Vraag 3

Deelt u de mening dat bij een eventuele terugkeer naar de samenleving van een TBS’er, het antwoord op de vraag of een persoon voldoende is behandeld om veilig deel te nemen aan de maatschappij, leidend dient te zijn?

Vraag 4

Welke ruimte dan wel mogelijkheden is/zijn er voor de rechter, die dient te beslissen over een eventuele verlening van de aan een persoon opgelegde TBS, om voorhanden zijnde recente en relevante informatie over de (geestes)gesteldheid van de persoon aan wie TBS is opgelegd, mee te nemen in zijn oordeel of TBS dient te worden verlengd?

Vraag 5

Op welke wijze beperkt de uitspraak van het Europees Hof voor de rechten van de Mens in de zaak Van der Velden/Nederland, 31 juli 2012, de mogelijkheden van de rechter om een persoon van wie vaststaat dat deze niet in staat is om op een vreedzame manier deel te nemen aan de maatschappij, de opgelegde TBS te verlengen? Wat zijn de mogelijkheden om deze, eventuele, beperkende werking die uitgaat van voornoemde uitspraak, op te heffen? Zijn nog meer gevallen bekend waarin een soortgelijke situatie zich heeft voorgedaan? Indien deze personen reeds zijn vrijgelaten, worden zij gemonitord? Zo ja, op welke wijze?

Vraag 6

Heeft u mogelijkheden de bestaande, blijkbaar beperkte, juridische mogelijkheden (bijvoorbeeld van de burgemeester) uit te breiden zodat de maatschappij niet onnodig wordt blootgesteld aan personen van wie bekend is dat zij gevaarlijk, agressief en gewetenloos zijn? Bent u bereid deze mogelijkheden aan te wenden? Ziet u mogelijkheden de bevoegdheden van de burgemeester op zodanige wijze uit te breiden dat deze in staat wordt gesteld de samenleving te beschermen tegen bovengenoemde personen?

Vraag 7

Is het mogelijk deze vragen te beantwoorden voor het algemeen overleg TBS dat voor volgende week woensdag 28 oktober 2015 is gepland?

Vraag 1

Heeft u als stelselverantwoordelijke zicht op het aantal jongeren dat in 2015 opnieuw geherindiceerd moet worden binnen de jeugdhulp omdat zij vanuit 2014 (AWBZ of Jeugdzorg) recht hadden op een overgangsregeling? Is bij u bekend hoe dit proces van herindicaties in algemene zin verloopt en of jongeren en/of hun ouders voldoende tijdig duidelijkheid krijgen?

Net als u vind ik het belangrijk dat jeugdigen die recht hebben op een overgangsregeling tijdig duidelijkheid krijgen of de aan hun geleverde zorg doorloopt of dat er een (her)indicatie van de gemeente nodig is. Het is mij niet bekend van welk aantal jeugdigen de lopende indicatie uit de AWBZ en/of Wet op de jeugdzorg in 2015 door gemeenten (her)beoordeeld dient te worden omdat deze informatie niet centraal wordt verzameld. Het zal vooral gaan om jeugdigen waarvan de jeugdhulp doorloopt in 2016.
Het is de verantwoordelijkheid van gemeenten om tijdig informatie te verstrekken over hun uitvoering van de Jeugdwet, ook aan deze jeugdigen en hun ouders/verzorgers. Ik ben bij enkele gemeenten nagegaan op welke wijze deze verantwoordelijkheid is ingevuld. Daaruit blijkt dat gemeenten serieus werk maken van het beoordelen van de jeugdhulpbehoefte en de lopende zorg, veelal door alle cliënten te bezoeken. In die gevallen waar de inschatting nog niet kan worden afgerond wordt de zorgtoewijzing verlengd om op een later tijdstip rustig het oordeel te kunnen afronden.
Op verzoek van de branches heb ik samen met hen en met de VNG een fact sheet gepubliceerd voor gemeenten en zorgaanbieders waarin het proces van verwijzing bij in 2016 doorlopende jeugdhulp staat uitgelegd en beschreven (https://www.voordejeugd.nl/actueel/nieuwsberichten/1738-continuiteit-jeugdhulp-na-afloop-van-overgangsrecht-per-2016).
Mede naar aanleiding van een signaal in de cockpit Jeugd, waar knelpunten kunnen worden gemeld, heeft de VNG een aanvullend bericht op hun website geplaatst waarin gemeenten worden opgeroepen om voor het einde van het jaar aan de zorgaanbieders duidelijkheid te geven over het betalen van de doorlopende jeugdhulp (https://vng.nl/onderwerpenindex/jeugd/jeugdhulp/nieuws/geef-snel-duidelijkheid-over-jeugdhulp-die-in-2016-doorloopt). Hiermee is naar verwachting een door branches en VNG afgestemde oplossing geboden voor het lokaal ervaren knelpunt.

Vraag 2

Heeft u als stelselverantwoordelijke zicht op hoeveel jongeren vóór 2016 een (nieuwe) indicatie moeten ontvangen, omdat zij voor het eerst of een nieuw traject starten in de jeugdhulp? Is bij u bekend hoe dit proces van (nieuwe) indicaties in algemene zin verloopt en of jongeren en/of hun ouders voldoende tijdig duidelijkheid krijgen?

De beleidsinformatie die door het CBS wordt verzameld en gepubliceerd bevat geen gegevens over de lopende duur van de indicaties van jeugdigen. Het aantal jeugdigen dat in 2015 opnieuw een verwijzing dient te ontvangen van de gemeente is mij daarom niet bekend.
Als de jeugdige of ouder(s) voortzetting van jeugdhulp nodig hebben na afloop van het overgangsrecht per 1 januari 2016, dan is het van belang dat tijdig – dus al in 2015 – per geval wordt bekeken wat ervoor nodig is om de noodzakelijke jeugdhulp te continueren. Jeugdigen en ouders doen er in een dergelijke situatie goed aan om tijdig bij de gemeente aan te kloppen met hun hulpvraag. Afhankelijk van de zelfredzaamheid van de jeugdigen en ouders kan het ook aan de jeugdhulpverlener zijn om het contact met de gemeente te leggen. Gelet op de wettelijke verantwoordelijkheid van de gemeente, is het echter ook aan de gemeente zelf om in actie te komen, opdat de noodzakelijke jeugdhulp tijdig wordt ingezet. Een afwachtende houding kan ernstige gevolgen hebben, als het gaat om jeugdhulp die zorginhoudelijk gezien voortgezet moet worden.
Een goed voorbeeld van de invulling van het proces van herindicatie komt uit een wat grotere gemeente: de zwaarte van de zorg, opgedeeld in 3 categorieën bepaalt het proces. De zorg uit de twee lichte categorieën (laagdrempelig en ambulant) wordt veelal administratief verlengd. Bij de zwaarste categorie (pleegzorg, residentieel, 3-milieu, JZ+), krijgt de zorgaanbieder de vraag of en waarom de indicatie verlengd moet worden en binnen welke termijn ze verwachten de zorg af te kunnen schalen. De gemeente heeft hiervoor een indicatieteam waar ook de zorgaanbieders in zitten.

Vraag 3

Krijgt u in algemene zin signalen dat er wachtlijsten of wachttijden zijn met betrekking tot de «keukentafelgesprekken» en/of behandeling? Zo ja, wat zijn deze concreet?

De signalen die ik krijg gaan niet zozeer over wachtlijsten. Veel meer lijkt er dan sprake te zijn van plaatsingsproblematiek, hoe vinden huisartsen en gemeenten jeugdhulpaanbieders waar wel plaats is. Soms gaat het om het bereiken van een budgetplafond bij een aanbieder. In dat geval gaan gemeente en zorgaanbieder met elkaar in gesprek over een passende oplossing. Waarbij ook gekeken wordt naar alternatieven bij andere aanbieders.

Vraag 4

Is het waar dat voor 1 december 2015 alle herindicaties jeugd afgerond moeten zijn? Kunt u aangeven of u al vernomen heeft van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) of anderzijds of dit wel of niet gehaald is? Indien u dit nog niet heeft vernomen, bent u dan voornemens als stelselverantwoordelijke de stand van zaken op te vragen bij de VNG? Zo nee, waarom niet?

Voorop staat dat het de verantwoordelijkheid is van gemeenten om jeugdigen en hun ouders/verzorgers tijdig van de juiste informatie te voorzien. In die gevallen waar de jeugdhulp doorloopt en een nieuwe verwijzing nodig is zal de gemeente hierover samen met de jeugdige en zijn ouders tot een gemotiveerd besluit moeten komen. Zoals gemeld bij het antwoord op vraag 1 is daarover een fact sheet gepubliceerd. Daarin is het volgende daarover opgenomen:
Indien geen sprake is van vrij toegankelijke jeugdhulp en ook niet van een verwijzing door een huisarts, medisch specialist of jeugdarts, dan zal een nieuwe beslissing van of namens de gemeente nodig zijn over de in te zetten jeugdhulp. In tegenstelling tot de Wmo 2015 kent de Jeugdwet geen voorgeschreven procedure over de manier waarop de gemeente komt tot een beslissing over de noodzaak en inzet van jeugdhulp. De Awb en de algemene beginselen van behoorlijk bestuur gelden als uitgangspunt voor het handelen van de gemeente op grond van de Jeugwet. Daarnaast is bepalend wat in de betreffende gemeentelijke verordening is geregeld.
In dit kader is van groot belang rekening te houden met het feit dat er tijd nodig zal zijn voor het nemen van een gemotiveerd besluit (waarbij overigens de redelijke termijn voor het nemen van een besluit in acht moet worden genomen, zie ook artikel 4:13 Awb: maximaal acht weken). En tot slot zij nog benadrukt dat over het wel of niet voortzetten van de jeugdhulp duidelijk met de jeugdige en zijn ouder(s) wordt gecommuniceerd (zie ook artikel 12 IVRK over het recht van kinderen om gehoord te worden). Zie hierover ook mijn antwoord op vraag 1.

Vraag 5

Bent u bekend met de Rapportage Monitor Transitie Jeugd, Kwartaal 3, 2015?1

Ja, de publicatie is mij bekend.

Vraag 6

Herkent u de signalen uit de rapportage dat mensen in een aantal situaties onvoldoende op de hoogte gehouden worden van de voortgang van het proces van een aanvraag voor zorg? Zo niet, kunt u verklaren waarom dit dan wel in de bevindingen van de rapportage terugkomt?

In alle gemeenten is keihard gewerkt om de toegang te organiseren, geënt op de specifieke lokale situatie. De signalen uit de rapportage zijn herkenbaar. Het verdiepingsonderzoek naar de toegang in 4 gemeenten, het rapport van de Kinderombudsman naar de toegang en de monitor van de VNG laten ook zien dat de toegang tot jeugdhulp bij gemeenten nog volop in ontwikkeling is en dat nog niet kan worden gezegd of de een het beter doet dan de ander. Doorgaans zijn de meeste jongeren en ouders positief over de kwaliteit van de hulp, over hun hulpverleners en voelen jongeren en hun ouders zich doorgaans gehoord, volgens het rapport van de Kinderombudsman. Dat wil echter niet zeggen dat de inzet van passende hulp en de communicatie hierover met ouders overal vlekkeloos verloopt. Gemeenten zullen het proces van zorgtoewijzing op een zorgvuldige wijze samen met jeugdigen en hun ouders moeten doorlopen en hierover communiceren.

Vraag 7

Wat is uw reactie op de bevindingen uit de rapportage dat er veel meldingen zijn over wachttijden en wachtlijsten en de tijd die zit tussen het moment waarop mensen hun hulpvraag uiten en het moment waarop zij daadwerkelijk hulp krijgen? Op welke manier ondersteunt u gemeenten in deze transitiefase bij deze uitdagingen?

Ouders moeten tijdig passende hulp ontvangen. Dat is de hoofdopdracht van de Jeugdwet. Snelle hulp kan in veel gevallen ook ergere problemen voorkomen.
De oorzaken van de wachttijden zijn zeer divers, maar komen neer op vertraging ergens in het proces: het duurt bijvoorbeeld lang voordat er een eerste gesprek is, voordat er een beschikking is of er is een wachtlijst bij de door de gemeente gecontracteerde aanbieder.
In mijn brief aan de wethouders van 21 september heb ik gewezen op het belang om tijdig passende hulp te bieden. Signalen van wachtlijsten heb ik medio juni 2015 besproken in een bestuurlijk overleg met VNG en branches. Partijen hebben mij bevestigd dat per geval altijd scherp wordt gekeken of er directe hulp nodig is. Nadere afspraken zijn gemaakt over de manier waarop gemeenten omgaan met wachtlijsten. De afspraken betreffen het volgen van Treeknormen, factfinding, informatie delen tussen instellingen en tussen gemeenten en de coördinerende rol van de VNG bij bovenregionaal en landelijk aanbod.

Vraag 8

Kunt u aangeven waarom in de rapportage wordt gesteld dat het krijgen van zorg lang op zich laat wachten omdat de huisarts niet direct mag doorverwijzen, terwijl u stelt in uw brief van 3 april 2014 dat in de Jeugdwet is opgenomen dat jeugdhulp direct toegankelijk is na verwijzing door een huisarts, jeugdarts of medisch specialist? Wat is uw reactie en actie op het feit dat in de praktijk in strijd met de wet wordt geacteerd?2

Vanuit de positie van de gemeente is het begrijpelijk dat zij overleg wensen met de huisartsen over de verwijzingen. Dat wil echter niet zeggen dat de gemeente op de stoel van de huisarts kan gaan zitten. Wel is van belang dat de huisarts weet welk aanbod de gemeente heeft ingekocht, dat de gemeente weet wat de werkwijze in de huisartsenzorg is, dat de gemeente de huisarts als partner ziet en vice versa. Met andere woorden, een goede samenwerking tussen huisartsen en gemeenten is gewenst ten gunste van jeugdigen en hun ouders. In voorkomende gevallen zullen gemeenten erop aangesproken worden als cliënten en hulpverleners ervaren dat niet conform de Jeugdwet wordt gehandeld. Door goede afspraken te maken tussen gemeenten en huisartsen kan samenwerking op een eenvoudige manier worden bevorderd, bijvoorbeeld door publicatie van een lijst met door de gemeente gecontracteerde jeugdhulpaanbieders. De LHV en VNG gaan een goede samenwerking stimuleren.

Vraag 9

Kunt u, naar aanleiding van een van de tips uit de rapportage dat er meer én duidelijke informatie over het proces van zorgaanvraag aan ouders verstrekt moet worden, aangeven op welke manier er nu op dit vlak stappen worden gezet door gemeenten? En welke rol ziet u hier voor uzelf weggelegd?

Ik zie het verstrekken van informatie aan jeugdigen en ouders over het proces van zorgaanvraag als een belangrijk onderdeel van de toegang en het verstrekken van informatie heeft ook zeker een plaats in de verbeteractiviteiten die rond de wijkteams in gang zijn gezet. Tijdens het grote congres Toegang en Wijkteams dat VNG en Rijk in maart jl hebben georganiseerd bleek een sterke behoefte aan deskundigheidsbevordering en een sterke wens als wijkteams om van elkaar te leren. In de afgelopen periode heeft het VNG-programma sociale wijkteams ondersteuning geboden aan gemeenten. Op dit moment ontwikkelen de kennisinstellingen Movisie, NJi, Vilans, Ncj op mijn verzoek een gezamenlijk kennisprogramma ter ondersteuning van gemeenten bij de inrichting van de toegang en het integraal werken in wijken.

Vraag 1

Wat is uw reactie op de afwijzing door 84% van de deelnemers aan het referendum over het inleveren van pensioen voor loon?1

Ik heb kennis genomen van het referendum, met naar ik begrijp een relatief lage opkomst. Ik betreur het dat de FNV tot op heden de loonruimteovereenkomst afwijst. De centrales CCOOP, AC en CMHF hebben na achterbanraadpleging met het akkoord ingestemd. Wat mij betreft staat het draagvlak dan ook niet ter discussie. Veel werknemers in de publieke dienst zijn blij dat ze na jaren van nullijn weer een mooie loonsverhoging ontvangen,
dat hebben ze ook verdiend.

Vraag 2

Op welke wijze hebben de bonden die zijn aangesloten bij CCOP, AC en CMHF hun leden of achterban geraadpleegd? Wilt u een gedetailleerd overzicht geven, per bond, van de gehanteerde procedures, de vraagstelling en de uitkomsten? Zo nee, waarom niet?

De procedure van achterbanraadpleging is een interne aangelegenheid van de bonden, zoals gebruikelijk mengen kabinet en werkgevers zich daar niet in. De centrales CCOOP, AC en CMHF hebben aangegeven dat een ruime meerderheid voor het akkoord heeft gestemd.

Vraag 3

Hoeveel van de leden van onder vraag twee genoemde centrales hebben zich uitgesproken voor of tegen het akkoord? Hoeveel hadden zich uit kunnen spreken?

Zie het antwoord bij vraag 2.

Vraag 4

Wilt u deze vragen beantwoorden voor het algemeen overleg Loonruimte voor de publieke sector op 29 oktober 2015?

Ja.

Vraag 1

Deelt u de opvatting dat de norm dat overheden en overheidsbedrijven niet meer dan tien procent van de totale personeelskosten mogen besteden aan externen («Roemernorm») is bedoeld om de inhuur van dure consultants, managers en adviseurs aan de top terug te dringen?

Het kabinet heeft de motie Roemer (van 20 mei 2009, 32 360, nr. 5) geïnterpreteerd op basis van de toelichting in de motie en vastgelegd in de Rijksbegrotingsvoorschriften. Zie de brief van de Staatssecretaris van BZK aan de Tweede Kamer van 29 juni 2010 waarin de verschillende categorieën externe inhuur bij het rijk zijn benoemd (TK, 2009–2010, 31 701, nr. 32). Jaarlijks informeert de Minister van Wonen en Rijksdienst de Tweede Kamer in de Jaarrapportage Bedrijfsvoering Rijk over de omvang en samenstelling van de externe inhuur bij het rijk. De Roemernorm heeft niet louter betrekking op de inhuur van consultants, managers en adviseurs, maar op alle vormen van externe personele capaciteit, dus inclusief uitzendkrachten. Al jarenlang maakt de inhuur van uitzendkrachten circa twee derde deel uit van de totale externe inhuur bij het rijk.

Vraag 2

Deelt u de opvatting dat deze «Roemernorm» tevens tot doel heeft overheden en overheidsorganisaties te stimuleren meer vaste krachten in dienst te nemen, meer zelf mensen op te leiden en meer zelf kennis in huis te halen?

In de bovengenoemde motie Roemer die ten grondslag ligt aan deze norm staat het motief beheersing van de kosten door het terugdringen externe inhuur centraal. Daarbij gaat het overigens alleen om de externe inhuur bij de rijksoverheid. Het staat andere overheidsorganisaties vrij om deze norm wel of niet te volgen.
Los van de Roemernorm wil de rijksoverheid uiteraard een goede werkgever zijn. Flexibele contracten en de inhuur van uitzendkrachten zijn prima wanneer het werk dit vereist, maar voorkomen moet worden dat werknemers langdurig en onvrijwillig worden ingezet op flexibele contracten door één en dezelfde werkgever waar het in feite structurele werkzaamheden betreft.

Vraag 3

Deelt u de opvatting dat deze norm niet is bedoeld als smoes om tijdelijke uitzendkrachten naar huis te sturen, om op deze wijze dure externen aan de top in dienst te kunnen houden?1

Daarvan is geen sprake. Bij de handhaving van de Roemernorm door DUO is naar alle categorieën externen gekeken. Vervolgens zijn de volgende maatregelen getroffen:
Bij de laatste maatregel past een wat uitgebreidere toelichting. Het inhuren van uitzendkrachten speelt in de bedrijfsvoering van DUO op dit moment een belangrijke rol bij het opvangen van pieken en dalen in de gevraagde capaciteit naar medewerkers. In veel gevallen hebben die te maken met een seizoen-patroon in het contact met de klanten. Dit zijn bij DUO vaak studenten die gebruik maken van de regeling studiefinanciering of onderwijsinstellingen die werken met schoolvakanties.
De capaciteit die moet worden ingezet op dit dienstverleningsproces kent daardoor van oudsher pieken en dalen door de loop van het jaar heen. Die vloeien ook voort uit brieven en beschikkingen die verstuurd worden naar de studenten en instellingen en beleidswijzigingen.
In 2015 is er extra capaciteit uitzendkrachten opgeleid om goede voorlichting te geven over Studievoorschot en om de implementatie van het programma Vernieuwing Studiefinanciering te borgen. De piek in het aantal vragen over dit nieuwe studiefinancieringsstelsel is voor 2015 achter de rug. De maand december is ook in andere jaren de rustigste maand van het jaar. Dat geeft interne medewerkers en uitzendkrachten de gelegenheid om na een zeer drukke periode verlof op te nemen. Op basis van de verwachte totale capaciteitsbehoefte en de aanvragen voor verlof worden de inroosterschema’s van interne medewerkers en uitzendkrachten samengesteld. Op basis van het meest recente inzicht in de ingediende verlofverzoeken kan nu worden vastgesteld dat maximaal 10 uitzendkrachten die in deze periode hadden willen werken, niet ingeroosterd zijn.
Uiteraard moet DUO in zijn bedrijfsvoering voldoen aan alle met OCW afgesproken prestatie-indicatoren, rechtspositionele- en financiële- /taakstellings- kaders. Daarbij past het niet om meer uitzendkrachten in te huren dan voor de dienstverlening in deze periode nodig zijn.

Vraag 4

Hoe verklaart u dit subversieve gedrag van de top van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO)?

Daarvan is geen sprake. Zie het antwoord op vraag 3

Vraag 5

Op welke manier gaat u ingrijpen bij DUO en ervoor zorgen dat deze organisatie medewerkers niet meer behandelt als wegwerpproducten en voortaan een fatsoenlijk personeelsbeleid gaat voeren?

Zie het antwoord op vraag 3. DUO behandelt uitzendkrachten als gerespecteerde externe medewerkers. Dit vertaalt zich o.a. in het ontvangen van een gedegen opleiding, een moderne werkplek met alle faciliteiten, een uitnodiging voor personeelsfeesten en een eindejaargeschenk.
Overigens wordt het personeelsbeleid in enge zin voor deze medewerkers uitgevoerd door de werkgever van de uitzendkrachten t.w. het uitzendbureau.

Vraag 1

Gelet op uw antwoord dat het aan de rechter is om te bepalen wie hij als belanghebbende aanmerkt, is het dan denkbaar dat de niet met het gezag beklede ouder, die krachtens de wijzing van het procesreglement Civiel Jeugdrecht, zich voortaan niet meer op zijn rechten als belanghebbende kan beroepen, sedertdien alsnog door de rechter wordt aangewezen dan wel wordt behouden in de positie van belanghebbende?1

Ja, dat is denkbaar. Het is aan de rechter om te bepalen wie hij als belanghebbende aanmerkt. Dit staat ook zo vermeld in het procesreglement. Wanneer de niet met het gezag belaste ouder niet als belanghebbende wordt aangemerkt, kan de rechter hem eventueel aanmerken als informant. Het is overigens niet zozeer krachtens de wijziging van het procesreglement Civiel Jeugdrecht dat de niet met het gezag beklede ouder zich (in beginsel) niet meer kan beroepen op zijn rechten als belanghebbende, maar krachtens de uitspraak van de Hoge Raad d.d. 9 september 2014 (ECLI:NL:HR:2014:2665), naar aanleiding waarvan het procesreglement is aangepast.

Vraag 2

Indien het antwoord op de eerste vraag bevestigend luidt, kunt u aangeven hoe zich dat verhoudt tot de uitspraak van de Hoge Raad d.d. 9 september 2014 (ECLI:NL:HR:2014:2665)? Dient de betreffende ouder hier zelf om te verzoeken of kan de rechter hier ook ambtshalve toe besluiten, bijvoorbeeld wanneer de betreffende ouder naar aanleiding van de wijzing van het procesreglement verzoekt om een alternatieve omgang- of informatieregeling? Wat gebeurt er indien de rechter daadwerkelijk de ouder(s) zonder gezag en de biologische vader kan behouden in hun positie als belanghebbende en de Raad voor de Kinderbescherming en de gecertificeerde instellingen in de juridische advisering naar deze ouders toe ook aandacht aan deze mogelijkheid besteden?2

De Hoge Raad heeft zich uitgelaten over het begrip belanghebbende in de zin van artikel 798 Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv). Dit neemt niet weg dat de rechter altijd de mogelijkheid heeft om in het concrete geval te bepalen dat er ook andere personen als belanghebbende aangemerkt kunnen worden. De rechter beslist dit ambtshalve; maar de ouder kan, bijvoorbeeld via de Raad voor de Kinderbescherming, aangeven als belanghebbende te willen worden aangemerkt, hetgeen de rechter in zijn beslissing zal meewegen. Wanneer de niet met het gezag belaste ouder niet als belanghebbende wordt aangemerkt, kan de rechter hem eventueel aanmerken als informant.

Vraag 3

Is het inmiddels mogelijk een inschatting te maken hoe groot de groep ouders is die getroffen wordt door deze wijziging? Zo nee, waarom niet? Is een inschatting bijvoorbeeld niet mogelijk op grond van het aantal personen die de Raad voor de Kinderbescherming heeft gewezen op zijn of haar processuele positie en mogelijkheden om deze positie te wijzigen? Om hoeveel personen gaat het?3

Nee, het is niet mogelijk om bedoelde inschatting te maken, omdat geen van de instanties dit registreert. De Raad voor de Kinderbescherming houdt ook niet bij in hoeveel van de gevallen zij de ouder zonder gezag adviseert om zijn of haar processuele positie te wijzigen. Dit omdat advisering niet altijd aan de orde is: als het gezag van de ouder is beëindigd, omdat de ouder bijvoorbeeld het kind mishandelde, zal de Raad voor de Kinderbescherming de ouder niet wijzen op de juridische mogelijkheden om weer het gezag te verkrijgen.

Vraag 4

Geschiedt deze advisering uit eigener beweging van de Raad voor de Kinderbescherming of op verzoek van de ouder?

Belangrijk is om te benadrukken dat het hier niet gaat om een formele vorm van advisering; de Raad voor de Kinderbescherming legt de processuele positie van de juridische ouder zonder gezag vooral uit om de ouder erop voor te bereiden dat hij of zij wellicht niet door de rechter wordt uitgenodigd, terwijl hij of zij wel door de Raad voor de Kinderbescherming in het onderzoek betrokken is. Op vragen van die ouder legt de Raad voor de Kinderbescherming ook uit hoe de ouder zijn of haar positie kan wijzigen.

Vraag 5

Wat is de uitkomst van uw onderzoek naar de vraag of nadere initiatieven noodzakelijk zijn? Hoe wordt dit onderzoek vormgegeven, wat gaat u onderzoeken, binnen welk tijdspad en hoe wordt de Kamer hierover geïnformeerd?

Wij hebben de Adviescommissie Burgerlijk Procesrecht verzocht om te adviseren over het begrip belanghebbende in de zin van artikel 798 lid 1 Rv in zaken betreffende de ondertoezichtstelling. De verwachting is dat de Adviescommissie in het voorjaar van 2016 het advies zal uitbrengen. Wij zullen uw Kamer hierover informeren.

Vraag 6

Waarom koppelt u het in de vorige vraag genoemde onderzoek los van de consequenties die de uitspraak van de Hoge Raad van 9 september 2014 heeft gehad voor betrokken partijen?

Zoals in antwoord op eerdere vragen hebben wij laten weten dat betrokkenen die in het verleden gebruik hebben gemaakt van het toen geldende recht, uiteraard geen verwijt kan worden gemaakt. Dit neemt niet weg dat het recht kan wijzigen. Wij hebben de Adviescommissie gevraagd om ons over deze wijziging te adviseren.

Vraag 7

Hoe verhoudt uw antwoord op vraag 9 van de eerdere schriftelijke vragen met betrekking tot geen tegemoetkoming proceskosten4 zich tot uw eerdere antwoord dat "vanzelfsprekend kan betrokkenen die in het verleden gebruik hebben gemaakt van hun rechten geen verwijt worden gemaakt; zij mochten ervan uitgaan dat hen dit recht op dat moment toekwam.»?

Wij zien, zoals gezegd, geen aanleiding om aanvullende maatregelen te nemen en wachten graag eerst de uitkomsten van het onderzoek af.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Air France-KLM-Topman komt Franse staat tegemoet»?1

Ja.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u de berichten dat de leiding van Air France afziet van de eerder voorgenomen reorganisatieplannen?

Deze berichten zijn niet juist, zie hiervoor het antwoord op vraag 3.

Vraag 3

Wat zijn de effecten van het terugdraaien van de reorganisatieplannen op de bedrijfsresultaten van Air France-KLM? Dreigen hierdoor ook in de komende jaren de aanhoudende verliezen bij Air France op KLM te worden afgewenteld?

De CEO van Air France KLM, de heer De Juniac, heeft aangegeven dat er in 2016 mogelijk alleen banen op vrijwillige basis zullen verdwijnen en mogelijk ontslagen daarna kunnen worden voorkomen wanneer de vakbonden alsnog akkoord gaan met alternatieve maatregelen om kosten te reduceren.
Er is dus geen sprake van het terugdraaien van plannen, maar is het streven om met een alternatieve invulling de doelstellingen te bereiken.

Vraag 4

Vindt u het acceptabel dat het personeel van KLM wel verantwoordelijkheid neemt voor de noodzakelijke reorganisatie terwijl Air France personeel daar niet toe bereid is? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom niet?

De noodzaak om kosten te reduceren en de productiviteit te verhogen geldt voor de gehele groep Air France KLM. Zoals het antwoord op vraag 3 aangeeft heeft naast KLM ook Air France concrete doelstellingen voor kostenreductie en productiviteitsverhoging. Het management blijft in gesprek met vertegenwoordigers van het personeel om de hervormingen in te voeren.

Vraag 5

Bent u van mening dat de inmenging van de Franse staat een rol speelt bij de besluitvorming in de top van Air France-KLM?

Air France-KLM is een privaat bedrijf, dat zijn eigen beslissingen neemt omtrent zijn bedrijfsactiviteiten in de board van Air France-KLM. Binnen deze board zijn verschillende stakeholders vertegenwoordigd, zoals Air France, KLM, de Franse staat en ook de Nederlandse staat, in de persoon van de heer De Hoop Scheffer als commissaris. Uiteraard staat het aandeelhouders vrij om hun mening te geven over het beleid van een onderneming.

Vraag 6

Heeft u naar aanleiding van het uitstel van de reorganisatie bij Air France contact gezocht met uw Franse ambtsgenoten? Zo ja, wat was hiervan de uitkomst? Zo nee, waarom niet en bent u bereid dit alsnog te doen?

Wij onderhouden contact met onze Franse ambtsgenoten over de ontwikkelingen bij Air France KLM. Beide regeringen vinden het van groot belang dat Air France KLM blijft werken aan een voortvarende invulling van het strategisch plan Perform 2020, waarbij verlaging van het kostenniveau een belangrijk aspect is.

Vraag 7

Zou de Nederlandse staat ook een aandeel gelijk aan tenminste het Franse aandeel moeten krijgen in Air France-KLM om de positie van de Nederlandse belangen binnen de holding te versterken? Deelt u de mening dat het de hoogste tijd wordt hier nader onderzoek naar te doen? Zo ja, wanneer kunt u de Kamer hierover nader berichten?

De oorzaak van de situatie waarin Air France KLM zich bevindt is gelegen in de marktomstandigheden. Het kopen van aandelen in Air France-KLM is opportuun als het een bijdrage zou kunnen leveren aan het oplossen van de uitdagingen waarmee KLM zich geconfronteerd ziet en het noodzakelijk is voor het borgen van de Nederlandse publieke belangen. Hoewel we het voor de toekomst niet uitsluiten, is dat op dit moment niet aan de orde. Het bedrijf zal zelf maatregelen moeten nemen om zich aan te passen aan de gewijzigde marktomstandigheden. Door het kopen van aandelen worden de marktomstandigheden niet verbeterd.
Nederland heeft bovendien al ruime invloed op de publieke belangen die gemoeid zijn met KLM, te weten markttoegang en netwerkkwaliteit2. Als aandeelhouder van KLM, als vergunningverlener van onder andere de landingsrechten en de exploitatievergunning aan KLM, via het benoemingsrecht van een commissaris in Air France-KLM en via overleg met de directies van Air France-KLM en KLM en met de Franse staat. Verder zijn, zoals bekend, bij de fusie de zogenaamde staatsgaranties overeengekomen waarvan de kern is verlengd in 2010.

Vraag 8

Welke gevolgen heeft het afzien van de plannen voor de reorganisatie binnen Air France voor de toekomst van de holding Air France-KLM?

Verwezen wordt naar het antwoord op vraag 3.

Vraag 9

Acht u, gelet op deze recente ontwikkelingen, de toekomst van KLM binnen deze holding nog levensvatbaar? Zo ja, waarop baseert u dat? Zo nee, vindt u dat de staat meer betrokken moet zijn bij het behouden van KLM, mede in het licht van de mainport- en hubfunctie van Schiphol?

De fusie tussen Air France en KLM in 2004 heeft in belangrijke mate bijgedragen aan de huidige sterke positie van de mainport Schiphol en het uitgebreide netwerk van KLM. Belangrijk voor succesvolle voortzetting van de samenwerking tussen Air France en KLM binnen de onderneming Air France KLM is de verdere ontwikkeling van een toekomstbestendige strategie en voortvarende implementatie daarvan. Het kabinet houdt contact met de Franse regering en de top van Air France KLM en KLM over de verdere ontwikkeling van de onderneming.
Wat betreft de mainport- en hubfunctie van Schiphol, is het tevens van belang om optimale randvoorwaarden te scheppen. In dat kader kan worden gewezen op de komende actieagenda Schiphol 2016–2025 die begin 2016 aan de Kamer wordt gestuurd. De actieagenda adresseert vraagstukken die voor de korte en middellange termijn voor de mainport Schiphol en de Nederlandse luchtvaartsector aan de orde komen tegen de achtergrond van de grote uitdagingen waarvoor deze partijen staan door onder meer marktontwikkelingen en opkomende hubluchthavens elders in de wereld.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Chique buurt ontzien»?1

Ja

Vraag 2

Begrijpt u dat juist asielopvang in volksbuurten – die statistisch al vaker kampen met armoede en criminaliteit – tot verzet en problemen zal leiden, zoals onlangs in het Rotterdamse Beverwaard?

Het COA heeft mij laten weten dat zij in de praktijk niet merkt dat het draagvlak voor de opvang van asielzoekers afhankelijk is van het welvaartsniveau van een buurt.

Vraag 3

Bent u bereid, zolang u niet inzet op ENKEL opvang in de regio, gemeenten te adviseren opvang te realiseren in DIE buurten waar electorale steun bestaat voor het opvangbeleid? Zo nee, hoe gaat u volksbuurten ontzien?

Nee. Het COA maakt geen onderscheid als het gaat om het werven van opvanglocaties en adviseert gemeenten ook niet met betrekking tot buurten waar een opvanglocatie gerealiseerd wordt.

Vraag 4

Bent u inmiddels bereid een maximumaantal asielzoekers te formuleren dat ons land aan kan, zeker in sociaal-cultureel opzicht?

Ook nadat een kraan is dichtgedraaid, moet er nog gedweild worden. Daarnaast heeft het dichtdraaien van een kraan alleen zin als de druk in de leiding erachter daardoor niet zo hoog wordt dat de leiding barst. Het kabinet wil daarom zowel vluchtelingen sober en fatsoenlijk bescherming bieden als in EU-verband maatregelen treffen om de instroom te beperken en de noodzaak tot vluchten weg te nemen. In deze inzet werken wij niet met vooraf gekozen aantallen.

Vraag 5

Begrijpt u dat dweilen met de kraan open, in de asielkwestie, niet wordt opgelost door steeds een extra dweil te pakken, in de vorm van meer opvang, maar enkel door de kraan dicht te draaien?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Bent u bereid in EU-verband het initiatief te nemen de Schengenakkoorden open te breken ten einde weer structurele grenscontroles mogelijk te maken?

Deze vraag is aan mij ook op 15 september jl. gesteld en heb ik met een brief aan uw Kamer op 9 oktober reeds beantwoord.

Vraag 1

Bent u bekend met het verzoek van de firma 2 Sisters Storteboom B.V. en de Vereniging van de Nederlandse Pluimveeverwerkende Industrie (NEPLUVI) (namens de pluimveesector) aan de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) om op 26 december (tweede kerstdag) en/of op zondag 27 december de slachterijen te kunnen laten draaien?

Ja.

Vraag 2

Bent u op de hoogte van het feit dat de NVWA geen toestemming geeft om de slachterijen op 26 en/of 27 december te laten draaien? Wat vindt u hiervan?

Vraag 3

Wat vindt u van het feit dat de NVWA niet mee wil werken aan een dergelijk verzoek vanuit de sector? Past deze houding bij een organisatie die in haar ambitie en missie spreekt van het zijn van «een toezichthouder, maar ook samenwerkingspartner»? Op welke wijze wordt de rol van samenwerkingspartner ingevuld?

Vraag 4

Kunt u aangeven waarop de afwijzing van het verzoek door de NVWA is gebaseerd? Welke grondslag heeft de afwijzing?

Vraag 5

Bent u bekend met het feit dat supermarkten tijdens de feestdagen, zoals de kerstdagen, steeds vaker geopend zijn? Bent u bekend met het feit dat in 2014 maar liefst tweehonderd supermarkten op eerste kerstdag geopend waren? En dat dit ruim twee keer zoveel was in vergelijking met het jaar 2013? En dat op tweede kerstdag nog meer supermarkten hun deuren openen? Bent u op de hoogte van het feit dat supermarkten hun verse producten toch willen inkopen, en bij het handhaven van het negatieve besluit van de NVWA aangewezen zijn op inkoop vanuit andere landen? Wat vindt u daarvan?

Vraag 6

Past het negatieve oordeel van de NVWA op bovenstaand verzoek in een tijd waarin het consumentengedrag verandert en supermarkten hierop inspelen? Zo ja, kunt u dit onderbouwen, en zo nee, welke actie gaat u ondernemen om dit soort voorbeelden naar de toekomst toe uit te bannen?

Vraag 7

Bent u bereid om dit besluit van de NVWA terug te draaien? Zo nee, waarom niet?

Vraag 8

Bent u bekend met het feit dat de aanvraag vanuit de sector reeds twee en een halve maand geleden is voorgelegd aan het hoofdkantoor van de NVWA? En dat hier tot driemaal toe op gerappelleerd is, maar geen reactie is vernomen tot 19 oktober jl.? Past deze werkwijze van de NVWA (waar men heel goed weet dat een eindproduct eerst drie weken in een broederij verblijft om vervolgens 42 dagen, of langer bij een traag groeiend concept, op een pluimveebedrijf te verblijven alvorens het geslacht kan worden) bij een rol als toezichthouder en samenwerkingspartner in een keten waarbij met levende dieren wordt gewerkt?

Vraag 9

Bent u bekend met het feit dat als enkele slachterijen op tweede kerstdag of op zondag 27 december open gaan, dit voor duizend mensen werk betekent, er per slachterij slechts één toezichthouder nodig is en het maar om een beperkt aantal slachterijen gaat?

Ja, het is mij bekend dat een besluit tot openstelling op deze dag(en) gevolgen heeft voor het bedrijf en het personeel, maar ook voor de toezichthouder NVWA.

Vraag 10

Kunt u aangeven wat de stand van zaken is van de implementatie van het verbeterplan?

Ik verwijs u hiervoor naar de derde voortgangsrapportage NVWA (Kamerstuk 33 835, nr. 17), die op 16 oktober jl. aan uw Kamer is gestuurd.

Vraag 11

Bent u bekend met een voorval binnen één van de slachterijen, waarbij tweehonderd man personeel moesten wachten op een NVWA-keuringsarts die zich verslapen heeft? Bent u ermee bekend dat de schade die de slachterij hierbij oploopt, wordt afgedaan als bedrijfsrisico voor de ondernemer, terwijl er een afspraak met NEPLUVI is gemaakt dat de schade die hierdoor ontstaat (tenminste de uren die de tweehonderd man moeten wachten), wordt vergoed? Wat vindt u hiervan?

In het planningskader (https://www.nvwa.nl/onderwerpen/toezicht-nvwa-dier/dossier/planningskader-veterinaire-keuringen-nvwa/algemene-uitgangspunten-planningskader-nvwa) zijn een aantal algemene uitgangspunten opgenomen, waaronder dat het ingeplande tijdstip bij benadering wordt gegeven. De NVWA houdt hiervoor een marge aan. Binnen deze marge betreft het een bedrijfsrisico, buiten deze marge is het risico voor de NVWA. Als een bedrijf schade lijdt door verwijtbaar handelen van de NVWA, kan zij hiervoor via de geëigende wegen een schadeclaim indienen bij de NVWA. Indien de klacht wordt erkend, wordt de klager de gelegenheid gegeven om bewijsstukken van de schade aan te leveren. De NVWA bepaalt dan de hoogte van de schade. Indien men het oneens blijft (met het afwijzen van de klacht of de hoogte van de vergoeding) kan een civiele procedure gestart worden.

Vraag 12

Welke stappen gaat u op beide punten (afwijzing verzoek en ondernemingsrisico) ondernemen? En op welke wijze gaat u dit richting de sector rechtzetten?

Zie mijn antwoorden op de vragen 2 t/m 8 en 11.

Vraag 13

Bent u bereid de sector zo spoedig mogelijk te informeren en deze vragen voorafgaand aan het Algemeen Overleg NVWA op 1 december a.s. te beantwoorden?

Ja.

Vraag 1

Kent u de berichten «Werkgroep: «Haven Lauwersoog is gedoemd te verdwijnen»»1 en «Haven Lauwerseach ferdwynt as polityk neat docht»2? Wat vindt u van deze berichten?

De berichten zijn mij bekend. De conclusie dat de haven gedoemd is om te verdwijnen deel ik niet. Ik volg de ontwikkelingen en momenteel vindt onderzoek plaats naar de mogelijkheden om de bereikbaarheid van Lauwersoog te bevorderen.

Vraag 2

Wat is de exacte situatie met betrekking tot de vaargeul naar Lauwersoog (het Westgat)? Welke problemen zijn daar op dit moment? Welke afspraken liggen er met betrekking tot het op peil houden van de vaargeul naar Lauwersoog?

De buitendelta tussen Ameland en Schiermonnikoog is een erg dynamisch gebied. Het Westgat, de toegangsgeul vanaf de Noordzee naar de vaargeul naar Lauwersoog verplaatst zich door de jaren heen regelmatig en fluctueert in diepte. De morfologische ontwikkelingen rondom het Westgat worden om die reden nauwkeurig gevolgd en de vaarwegmarkering wordt hier met enige regelmaat op aangepast om op die manier de meest optimale route aan te geven. De vorming van ondiepere delen (drempels) in dit gebied is dus niet nieuw. Doorgaans zorgt de natuurlijke dynamiek voor voldoende diepgang in één van de geulen in de buitendelta. Nu is er echter sinds 2013 sprake van een verondieping en laat de vorming van een nieuwe diepe geul langer op zich wachten. De laatste lodingen van Rijkswaterstaat (september 2015) wijzen uit dat er sprake is van een «drempel» met een minimale diepte van 4,6 meter onder NAP. Om Lauwersoog te bereiken zijn de grotere viskotters op dit moment meer afhankelijk van het getij dan voorheen. Daarom is over dit onderwerp contact tussen regio en Rijkswaterstaat over dit specifieke onderwerp.
Rijkswaterstaat hanteert voor de vaargeul van Lauwersoog tot aan de buitendelta een streefdiepte van -5m NAP en voert hiervoor onderhoudsbagger-werkzaamheden uit. Het Westgat ligt in de buitendelta. Vanwege de grote dynamiek in dit gebied baggert Rijkswaterstaat hier niet. Deze afspraken zijn vastgelegd in de door alle bij het Waddengebied betrokken overheden opgestelde beheerplannen.

Vraag 3

Welke gevolgen heeft de verzanding van het Westgat voor Lauwersoog, met name voor de economie en economische sectoren zoals visserij en toerisme? Klopt het dat de omzet van de haven van Lauwersoog, de visafslag en andere gelieerde bedrijven is gedaald als gevolg van de slechte bereikbaarheid?

Door de Provincie Groningen, gemeente De Marne en de Exploitatiemaatschappij Haven Lauwersoog (EHL) wordt gewerkt aan een MKBA waaruit moet blijken wat de economische effecten zijn voor de haven van Lauwersoog en in hoeverre deze effecten daadwerkelijk zijn toe te schrijven aan de verondieping van het Westgat.

Vraag 4

Wat zijn mogelijke oplossingen voor de problemen met betrekking tot de vaargeul en welke overheden of andere partijen zijn hierbij betrokken? Waar liggen de verschillende verantwoordelijkheden met betrekking tot het onderhoud en op diepte houden van de vaargeul? Wanneer kan daarover meer duidelijkheid zijn?

Het antwoord op de vraag of er duurzaam en economisch verantwoord in de natuurlijke dynamiek ingegrepen kan worden, hangt af van de te verwachten morfologische ontwikkelingen in combinatie met de economische rentabiliteit van de vaargeulverdieping. Rijkswaterstaat is verantwoordelijk voor het onderhoud aan de vaargeul van Lauwersoog tot aan de buitendelta. Met de regio is afgesproken dat Rijkswaterstaat een onderzoek zal laten uitvoeren naar de morfologische ontwikkelingen in het Westgat en naar de vraag of het mogelijk/zinvol is in een dergelijk dynamisch gebied in te grijpen. Op basis van de uitkomsten van het RWS onderzoek en de eerder genoemde MKBA, kan een eventuele ingreep in het Westgat worden overwogen. De uitkomsten van voorgenoemde rapporten worden eind november verwacht. Overigens zal een eventuele ingreep moeten voldoen aan de gestelde afwegingskaders in de Planologische Kernbeslissing Waddenzee en de Natuurbeschermingswet.

Vraag 5

Klopt het dat er een onderzoek plaatsvindt door de gemeente De Marne, de Exploitatiemaatschappij Haven Lauwersoog (EHL), de provincie Groningen en Rijkswaterstaat? Waar richt dat onderzoek zich op? Wanneer is dat onderzoek klaar? En hoe wordt de Kamer hierover geïnformeerd?

Ja, zoals gesteld in het antwoord op vraag 4 wordt er door provincie, gemeente en EHL een MKBA uitgevoerd en RWS voert een morfologische studie uit. Beide onderzoeken zullen naar verwachting eind november worden opgeleverd. Ik zal u daarna over de uitkomsten informeren.