Vraag 1

Hoe beoordeelt u – ieder afzonderlijk en in samenhang – de nieuwsberichten: «Indonesië sluit 16 kerken in Atjeh»1, «Church Row a «Dark Time» for Aceh»2, «Moderate Indonesia: 17 churches closed in Sharia province of Aceh»3, «Local Protestant church torched in North Sulawesi Indonesia»4, «Indonesian mayor : Church can only be reopened if mosque is built next door»5 en «Indonesian Police do little to stop harassment of Christians by Muslim radicals»?6

Ik heb met bezorgdheid kennis genomen van deze nieuwsberichten.

Vraag 2

Deelt u de opvatting dat in Indonesië een jihad wordt gevoerd tegen de christelijke minderheid? Zo nee, waarom niet?

Nee. De regering van Indonesië zet zich in voor de bevordering van religieuze tolerantie. Wel is er in sommige delen van Indonesië toenemende intolerantie tegen religieuze minderheden, waaronder een aantal christelijke kerkgemeenschappen en Ahmadiyah.

Vraag 3

Herinnert u zich uw antwoorden van resp. 1 november 2010, 20 september 2011 en 3 oktober 2011 op eerdere vragen over islamitische christenvervolgingen in Indonesië7? Hebben de in die antwoorden gerapporteerde en aangekondigde acties uwerzijds de positie van christenen in Indonesië verbeterd of moet thans worden vastgesteld dat uw acties geen enkel tastbaar resultaat hebben opgeleverd? Kunt u uw antwoord toelichten?

Het resultaat van de Nederlandse inspanningen moet worden bezien in de bredere context van de Indonesische en internationale inspanningen die gericht zijn op meer religieuze tolerantie. Zie ook mijn antwoord op vraag 5.

Vraag 4

Deelt u de opvatting dat, waar de sharia is ingevoerd, zoals in Atjeh, geen ruimte is voor wat u in uw antwoorden van 1 november 2010 omschreef als «religieuze pluriformiteit en godsdienstvrijheid»? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat hebt u richting de Indonesische autoriteiten in concrete zin ondernomen om hen te bewegen de sharia in Atjeh buiten werking te stellen?

Nee, ik deel deze opvatting niet. Ook in Aceh is ruimte voor het belijden van andere religies. Aceh is onderworpen aan de nationale wetgeving zoals deze in heel Indonesië geldt.

Vraag 5

Wat hebt u sinds november 2011 in concrete zin ondernomen en wat gaat u ondernemen om de door islamitische krachten bedreigde Indonesische christenen te beschermen?

Nederland vraagt regelmatig aandacht voor de positie van religieuze minderheden in Indonesië. In mei jl. werd hierover gesproken tijdens de derde EU-Indonesië mensenrechtendialoog en ook tijdens de vierjaarlijkse bespreking in VN-verband (Universal Periodic Review) van de mensenrechtensituatie in Indonesië werd er veel aandacht geschonken aan dit onderwerp. De Nederlandse mensenrechtenambassadeur heeft begin juni Jakarta bezocht en daar de positie van christenen en Ahmadiyah aan de orde gesteld in gesprekken met de Indonesische autoriteiten, christelijke en moslim organisaties en maatschappelijk middenveld.
Gematigde moslimorganisaties, christelijke koepelorganisaties, het maatschappelijk middenveld en door de overheid geïnitieerde fora voor religieuze harmonie (FKUB) zetten zich in voor religieuze verdraagzaamheid. Nederland steunt dit waar mogelijk. Zo voert Nederland sinds 2004 een programma uit dat onder andere gericht is op het bevorderen van religieuze verdraagzaamheid en Nederland ondersteunt op dit moment ook een pilotproject samen met het ministerie van Religieuze Zaken op gebied van conflictbemiddeling tussen religieuze groepen.

Vraag 6

Wilt u deze vragen voor de gewenste duidelijkheid ieder afzonderlijk beantwoorden?

Ja.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht getiteld «Extremisten vestigen macht in N-Mali»?1

Ja

Vraag 2

Deelt u de zorg dat de toenemende macht van gewapende groeperingen als de Mouvement National pour la Liberation de l'Azawad (MNLA) en extremisten zoals Al-Qaeda-in-de-Islamitische-Maghreb (AQIM) en Ansar ud-Din in Mali en West-Afrika een bedreiging vormen voor zowel de veiligheid in Mali als voor veiligheid in Nederland en Europa als geheel? Zo nee, waarom niet? Indien ja, op welke wijze wapent Nederland zich tegen deze toenemende dreiging?

De toenemende macht van rebellengroeperingen als de MNLA en extremistische groepen als AQIM en Ansar ud-Din is zorgwekkend. Zij bedreigen de stabiliteit in West- en Noord-Afrika (Maghreb) met ook effecten buiten deze regio.
Nederland steunt programma’s ter bestrijding van georganiseerde criminaliteit in de regio, bijvoorbeeld projecten via de United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC) voor de capaciteitsopbouw van de politiemacht. Nederland neemt ook deel aan het Europese Maritime Analysis and Operations Centre – Narcotics (MAOC-N) in Lissabon, dat drugsstromen uit Latijns-Amerika via Afrika naar Europa in kaart brengt en bestrijdt. Daarnaast zoekt Nederland aansluiting bij de EU-Sahelstrategie. Deze richt zich op een parallelle aanpak van veiligheid en ontwikkeling om armoede te bestrijden en bedreigingen van terrorisme, ontvoeringen, grensoverschrijdende criminaliteit, drugs- en mensenhandel tegen te gaan.

Vraag 3

Wat doet Nederland zelfstandig en in Europees verband om het toenemende extremisme en geweld in Noord-Mali op te lossen en de legitieme regering van het land te ondersteunen bij het bestrijden van extremisme en geweld?

De Economische Gemeenschap van West Afrikaanse Staten (ECOWAS) heeft het voortouw genomen in de onderhandelingen met de verschillende rebellengroeperingen in het noorden van Mali. De EU steunt deze aanpak van ECOWAS. Nederland is voorstander van een aanpak in multilateraal verband.

Vraag 4

Overweegt u vanwege de toenemende macht van extremisten en gewapende groeperingen nu wel, zoals eerder aan u gevraagd middels mondelinge vragen2, te pleiten voor een contactgroep Mali en daar als Nederland actief aan bij te dragen? Zo ja, op welke wijze? Zo nee, waarom niet?

De Afrikaanse Unie heeft aangekondigd een internationale ondersteunings- en follow-up groep voor Mali in te stellen. Nederland volgt, samen met EU-partners, de ontwikkeling en samenstelling van een dergelijke groep nauwlettend. Indien Nederland wordt gevraagd toe te treden tot een dergelijke internationale groep, zullen wij op basis van dan beschikbare gegevens een zorgvuldige afweging maken.

Vraag 5

Is er vooruitgang geboekt via de Economische Organisatie van West-Afrikaanse Staten (ECOWAS) om dit probleem aan te pakken? Zo nee, waarom niet? Indien ja, op welke punten wel en nog niet?

Ja. Dankzij de inspanningen van ECOWAS hebben de coupplegers de macht relatief snel overgedragen aan een interim-president, een benoemde premier en een regering van nationale eenheid. Inmiddels is een transitieperiode van 12 maanden overeengekomen waarbinnen presidents- en parlementsverkiezingen moeten plaatsvinden. Daarmee is een vorm van civiel bestuur hersteld.
Daarentegen is de bezetting van het noorden van Mali niet opgelost.
ECOWAS is betrokken bij de onderhandelingen met groeperingen in het noorden van Mali. ECOWAS zou bereid zijn een troepenmacht in te zetten als de Malinese autoriteiten hier om vragen.

Vraag 6

Op welke wijze zet Nederland zich in om ontheemden, zoals de honderden vluchtelingen in Mopti, als gevolg van het geweld in Noord-Mali bij te staan?

Nederland draagt indirect bij aan de bestrijding van de humanitaire crisis in Mali en omringende landen via de algemene jaarlijkse bijdragen aan de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR (Eur 38 mln), aan het CERF (Centrale Noodhulpfonds van de VN – bijdrage Eur 40 mln) en aan de Internationale Confederatie van het Rode Kruis ICRC (Eur 25 mln). Hiermee worden o.a. activiteiten in Mali en ten behoeve van Malinese vluchtelingen gefinancierd.
De Europese Commissie heeft voor de Sahel een bedrag van Eur 123 mln ter beschikking gesteld. Voor Mali, inclusief de vluchtelingenproblematiek heeft de Commissie Eur 9 mln extra gealloceerd. Nederland heeft hier aan bijgedragen.

Vraag 7

Op welke wijze wordt de voedselzekerheid in Mali aangetast als gevolg van het conflict en de toenemende macht van extremisten?

Het conflict in Mali heeft de voedselzekerheid in Mali verslechterd. De vluchtelingenstromen naar de omliggende landen en naar het zuiden van Mali leiden tot extra druk op beschikbare voedselvoorraden. Daarnaast belemmert het conflict projecten en programma’s van de Malinese overheid en nationale en internationale NGOs ter verbetering van de voedselzekerheidssituatie. Bovendien worden door het conflict noordelijke markten moeilijker bevoorraad, waardoor de prijzen stijgen. Ten slotte accepteren verschillende rebellenorganisaties nauwelijks hulp; hierdoor komt het nieuwe agrarische seizoen in gevaar. Ook op langere termijn wordt ook de voedselzekerheid hiermee in gevaar gebracht.

Vraag 8

Wordt de humanitaire hulp aan het land en het Noorden nog steeds onverkort voortgezet? Zo ja, welke rol speelt Nederland daarbij? Zo nee, waarom niet?

Enkele noodhulpkonvooien hebben Timboektoe, Gao en Kidal kunnen bereiken. Daarnaast zijn enkele organisaties erin geslaagd enige ondersteuning te geven aan de ziekenhuizen in deze steden.
De Nederlandse ambassade bevordert de dialoog en afstemming tussen de humanitaire coördinator van de VN en OCHA enerzijds en de associatie van Malinese gemeenten en de federatie van gezondheidscomités anderzijds over de hulpverlening. De ambassade adviseert voorts over Nederlandse financiering van het aankomende «consolidated appeal» voor Mali.

Vraag 1

Bent u bereid, in aansluiting op de antwoorden op eerdere vragen over de regio-indeling1, een nadere analyse te geven van de 65 verzoeken tot herziening van de grondprijs die in het kader van artikel 7:333 van het Burgerlijk Wetboek in 2011 bij de Grondkamers zijn ingediend en de betreffende beschikkingen?

Ja, ik heb een analyse gemaakt van de 101 beschikkingen die de grondkamers in 2011 hebben afgegeven. Naast de circa 65 verzoeken uit 2011 heeft een gedeelte hiervan betrekking op verzoeken die reeds in 2010 zijn ingediend.
Tien herzieningsverzoeken zijn afgewezen van de overige 91 beschikkingen waren 68 herzieningsverzoeken ingediend door verpachters en 23 door pachters. Van de 68 door verpachters ingediende verzoeken heeft dit in 67 gevallen tot een verhoging van de pachtprijs geleid en in een geval tot een daling van de pachtprijs. Bij de meeste verzoeken lag daar de doorberekening van de onderscheiden regionormen of veranderpercentages aan ten grondslag, omdat de verpachter deze in voorgaande jaren niet had doorberekend.
Van de 23 door pachters ingediende verzoeken heeft dit in 8 gevallen tot een verlaging geleid en in 15 gevallen tot een verhoging.
Bij 35 van de 91 beschikkingen was de bepaling van 2% van de vrije verkeerswaarde van het object de bepalende route voor de vaststelling van de nieuwe pachtprijs.

Vraag 2

Hoeveel verzoeken zijn bij de Grondkamers ingediend met betrekking tot knelpunten in de gebiedsindeling en welke beschikkingen volgden daarop?

Ik kan hier geen uitspraak over doen, want in het verzoek tot herziening van de pachtprijs wordt door de indiener veelal niet vermeld wat de motivatie is voor het verzoek.

Vraag 3

Hoeveel verzoeken zijn bij de Grondkamers ingediend vanwege door omstandigheden meer of minder incourante gronden en hoeveel daarvan hebben door een bijstelling van de verkeerswaarde tot een verlaging van de pachtprijs geleid?

Zoals aangegeven in vraag 2 bevatten de meeste verzoeken tot herziening niet de achterliggende motivatie van het verzoek. Wel zijn er 7 dossiers waar in het herzieningsverzoek is aangegeven dat verlaging van de pachtprijs werd verzocht vanwege gebruiksbeperkingen van de grond, zoals beperkingen die zijn opgelegd door het waterschap bij dijken, matige kwaliteit van de grond, zeer natte grond en droogtegevoelige grond. In al deze gevallen heeft dit geleid tot een pachtprijsverlaging.

Vraag 4

Op welke wijze heeft u, in lijn met uw toezegging2, ervoor zorg gedragen dat meer en systematisch bekendheid gegeven gaat worden aan de jurisprudentie van de grondkamers inzake de waardering van minder geschikte gronden?

In de brochure van DR »Pacht, nieuwe regels en prijzen 2012» wordt een paragraaf opgenomen die hier aandacht aan besteedt. Verder worden consequent de samenvattingen van de beschikkingen van de Centrale Grondkamer opgenomen op de website www.grondkamers.nl. De beschikkingen van de Centrale Grondkamer geven een beeld van de meer principiële kwesties die spelen binnen het pachtrecht.

Vraag 5

Hoeveel ruimte hebben de Grondkamers om in het geval van gronden met een relatief laag opbrengend vermogen in een pachtregio met merendeels gronden met relatief hoog opbrengend vermogen (zoals zandgronden op de Utrechtse Heuvelrug die bij het Rivierengebied ingedeeld zijn) een verlaging van de pachtprijs voor te stellen? Hoeveel ruimte hebben zij om de pachtprijsontwikkeling in pachtregio’s met merendeels gronden met relatief laag opbrengend vermogen mee te wegen?

Bij een herzieningsverzoek op grond van artikel 333, tweede of derde lid, van Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek is de vrijheid van de Grondkamer beperkt, omdat zij de bestaande pachtprijs moet verhogen tot de hoogst toelaatbare pachtprijs overeenkomstig de bepalingen van artikel 2, 2a, 2b en 3 van het Pachtprijzenbesluit 20073, tenzij de redelijkheid en billijkheid zich daartegen verzetten.
In de praktijk betekent dit dat de Grondkamer een taxatie uitvoert voor de bepaling van 2% van de vrije verkeerswaarde. Hierbij wordt gekeken naar de waarde van land in onverpachte staat die overeenstemt met de prijs bij voortgezet agrarisch gebruik. Er is derhalve geen ruimte om de pachtprijsontwikkeling in de taxatie te betrekken, het gaat immers om grondwaarde. Er wordt bij de taxatie gekeken naar de waarde van vergelijkbare objecten. Deze vergelijkbare objecten kunnen zich in dezelfde pachtprijsregio bevinden, maar ook in andere pachtprijsregio’s, zoals pachtregio’s met merendeels gronden met relatief laag opbrengend vermogen. Bij de taxatie van de vrije verkeerswaarde kan een aftrek worden gedaan wanneer er beperkingen voor het agrarisch gebruik zijn, zoals bijvoorbeeld bij de handhaving door het waterschap van de keur bij dijken en bij de blijvende aanwezigheid van poelen, sloten, bosschages, bomen en openbare onderhoudspaden vanwege rangschikking onder de Natuurschoonwet4.

Vraag 6

Bent u bereid in overleg met organisaties van pachters en verpachters de zogenaamde Grondkamerroute te verduidelijken en te versterken, indien nodig door het aanpassen van Artikel 7:333 van het Burgerlijk Wetboek of Artikel 21 van het Pachtprijzenbesluit, zodat het gewenste maatwerk geleverd kan worden?

Ja, in het geval dat belangenorganisaties hier om vragen ben ik bereid om in aanvulling op de brochure (zie vraag 4) de Grondkamerroute verder te verduidelijken.
Ik ben echter van mening dat aanpassing van artikel 333 van Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek of artikel 21 van het Pachtprijzenbesluit 2007 niet in de rede ligt, omdat deze artikelen goede handvatten bieden voor een objectieve waardebepaling van de betreffende grond.

Vraag 7

Welke stappen gaat u, in aansluiting op de antwoorden op de eerdere vragen over de regio-indeling, concreet zetten om knelpunten als gevolg van de robuuste regio-indeling in het Pachtprijzenbesluit aan te pakken? Gaat u in overleg met organisaties van pachters en verpachters over mogelijke knelpunten en de aanpak daarvan? Gaat u het Landbouw Economisch Instituut (LEI) opdracht geven om effecten en technische haalbaarheid van mogelijke voorstellen voor wijziging te onderzoeken? Bent u bereid hierbij in ieder geval een oplossing te zoeken voor de Wieringermeerpolder (indeling bij IJsselmeerpolders) en voor de zandgronden op de Utrechtse Heuvelrug die bij het Rivierengebied ingedeeld zijn?

In mijn antwoord op uw eerdere vragen (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2011–2012, nr. 1740) heb ik gesteld dat een andere regio-indeling alleen aan de orde is als alle belanghebbende partijen mij hier unaniem om vragen. Daarnaast ben ik van mening dat de Grondkamerroute een geschikt alternatief biedt voor mogelijke knelpunten van de regio-indeling, temeer daar niet alleen gekeken wordt naar vergelijkbare gronden binnen de eigen regio, maar ook naar vergelijkbare gronden in andere regio’s.

Vraag 1

Kunt u aangeven hoe er zal worden omgegaan met mensen die zich op of na 1 januari 2012 bij het «werkplein» van het Uitvoeringsorgaan Werknemersverzekeringen (UWV) hebben gemeld met een aanvraag voor bijstand omdat ander inkomen wegviel?

Op 29 mei heb ik een wetsvoorstel bij de Tweede Kamer ingediend dat voorziet in het afschaffen van de huishoudinkomenstoets met terugwerkende kracht per 1 januari 2012. De gevolgen van dit wetsvoorstel voor de verschillende groepen mensen die zich vanaf 1 januari 2012 hebben gemeld met een aanvraag om bijstand is als volgt.
Er is een groep mensen die zich vanaf 1 januari 2012 heeft gemeld met een aanvraag om bijstand en door toepassing van de huishoudinkomenstoets wel bijstand toegekend heeft gekregen, maar waarbij toepassing van de huishoudinkomenstoets heeft geleid tot een lagere uitkering. Voor deze personen wordt het recht en de hoogte op bijstand met terugwerkende kracht herbeoordeeld.
Er is een beperkte groep mensen voor wie toepassing van de huishoudinkomenstoets tot een hogere uitkering leidt dan zonder toepassing van de huishoudinkomenstoets. Voor deze groep is overgangsrecht opgenomen.
Voor personen van wie de aanvraag om bijstand in de periode van 1 januari 2012 tot de datum van inwerkingtreding van dit wetsvoorstel is afgewezen, dienen gemeenten het recht op bijstand met terugwerkende kracht te herbeoordelen.

Vraag 2

Klopt de aanname dat dergelijke aanmelders- ware de huishoudinkomenstoets er niet geweest – een aanvraagformulier zouden hebben ontvangen en aan hen al dan niet bijstand zou zijn toegekend? Is het waar dat deze personen echter te horen hebben gekregen dat zij geen recht op bijstand hadden en geen aanvraagformulier uitgereikt hebben gekregen? Klopt het dat derhalve hun aanmelding door het UWV werkplein niet geregistreerd zal zijn?

Het is mogelijk dat aanmelders geen aanvraagformulier hebben ingevuld en niet geregistreerd zijn. Daarnaast zijn er personen die geen aanvraag voor bijstand hebben ingediend omdat ze er van uit zijn gegaan dat ze door toepassing van de huishoudinkomenstoets geen recht hadden op bijstand. Beide groepen kunnen tot twee maanden na de publicatie van het wetsvoorstel met terugwerkende kracht bijstand aanvragen. Hierbij is wel de voorwaarde dat het recht op bijstand ontstaat als gevolg van het afschaffen van de huishoudinkomenstoets.

Vraag 3

Deelt u de zorg dat deze groep spoorloos is, omdat hun aanmelding bij het UWV werkplein niet is geregistreerd? Zo nee, waarom niet?

Personen die geen aanvraag hebben ingediend, zijn mogelijk niet bekend bij het UWV of gemeenten. Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zal de gemeenten ondersteunen bij de voorlichting van de burgers die door de huishoudinkomenstoets eerder niet in aanmerking zijn gekomen voor bijstand en nu met terugwerkende kracht wel. Het benodigde voorlichtingsmateriaal zal direct na parlementaire goedkeuring van de wet beschikbaar zijn.

Vraag 4

Hoe gaat u er voor zorgen dat ook deze groep met terugwerkende kracht aanspraak kan maken op bijstand vanaf 1 januari 2012?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 1

Kent u het bericht: «Utrechtse Romafamilie logeert gratis in hotels»?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat deze Romafamilie op kosten van de gemeente Utrecht al een half jaar verblijft in vakantieparken en hotels?

Vraag 3

Is het waar dat de belastingbetaler ook nog eens opdraait voor hun diner, huurfilms en schoonmaakkosten?

Vraag 4

Hoe kan het dat wanneer men zich misdraagt, zorgt voor overlast en asociaal gedrag vertoont, alles voor hen wordt geregeld en wordt betaald door de belastingbetaler?

Vraag 5

Deelt u de mening dat dit de wereld op zijn kop is? Zo nee, waarom niet?

Vraag 6

Waarom worden deze mensen niet opgepakt en opgesloten, maar juist verwend met geld van de belastingbetaler?

Vraag 7

Als de burgemeester deze asociale familie niet durft aan te pakken, waarom neemt hij deze familie dan niet zelf in huis in plaats van gemeenschapsgeld hieraan te vergooien?

Vraag 8

Gaat de burgemeester dit geld terugbetalen aan de gemeenschap? Zo nee, waarom niet?

Vraag 9

Welke maatregelen gaat u nemen om deze asociale familie uit de samenleving te verwijderen? Kan hij in zijn antwoord ingaan op zogenaamde tuigdorpen?

Vraag 1

Het u kennisgenomen van voorstellen om de vergoeding van IVF-behandelingen te beperken tot vrouwen jonger dan 41 jaar?1 Wat is uw mening hierover?

Ja. Naar aanleiding van het Regeerakkoord, mijn toezegging alternatieven te onderzoeken en de motie (32500 XVI, nr. 46) zijn met betrokken partijen alternatieve maatregelen ontwikkeld. Zo, ook de optie om een leeftijdsgrens te gaan hanteren voor de vergoeding van IVF-behandelingen. Dit is ingebracht door de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG), waarvan de voorzitter op 13 mei in Brandpunt het door u aangehaalde voorstel toelichtte. Het College voor zorgverzekeringen (CVZ) heeft deze en de andere alternatieven getoetst en hierover advies uitgebracht. In mijn brief van 22 juni 2012 heb ik de Kamer hierover geïnformeerd en de adviezen van het CVZ meegezonden. In deze brief geef ik aan dat ik heb besloten om de aanbevelingen van het CVZ om een leeftijdsgrens van drieënveertig jaar voor ivf en alle andere vruchtbaarheidsbehandelingen in te voeren. Ik verwijs voor verdere details naar deze brief.

Vraag 2

Herinnert u zich uw toezegging om bruikbare voorstellen nader te onderzoeken en in mei 2012 een besluit te nemen over het continueren van de vergoeding van drie IVF-behandelingen? Bent u voornemens drie IVF-behandelingen te blijven vergoeden?

Ja. Zie ook antwoord bij 1. De maatregelen die ik voorstel bieden gezamenlijk voldoende besparingspotentieel om te dienen als alternatieve dekking van de besparingsopgave van 30 miljoen en leveren daarbij substantiële doelmatigheid- en kwaliteitswinst op. Hierdoor blijft de collectieve vergoeding van drie IVF-behandelingen in stand. De voorstellen zijn tevens verwerkt in het ontwerpbesluit zorgverzekeringen 2013.

Vraag 3

Wat is de opbrengst van het doelmatiger voorschrijven van geneesmiddelen voor vruchtbaarheidsbehandelingen?

Het CVZ geeft aan dat maatregel «doelmatig gebruik medicatie» door middel van het voorschrijven van een kleinere dosis maximaal 10 miljoen kan opbrengen. Daarnaast zijn er besparingen te realiseren door middel van het vaker voorschrijven van urinaire middelen in plaats van recombinantpreparaten. Volgens het CVZ-advies is het maximale besparingspotentieel daarvan circa 8 mln. Het doelmatig voorschrijven zou kunnen worden versterkt door overheveling van gonadotrofines naar het ziekenhuiskader, waardoor ziekenhuizen verantwoordelijk worden voor de inkoop van deze middelen. Dat is evenwel niet voor 1 januari 2014 te realiseren. Dit hoeft echter het behalen van de beoogde besparingen niet in de weg te staan. Als daadwerkelijk overgegaan wordt tot het voorschrijven van een kleinere dosis, conform de afspraak, en vervanging van recombinantvarianten door urinaire preparaten wordt de beoogde besparing bereikt. Dit zal uit de monitor blijken.

Vraag 4

Op welke wijze zouden IVF-behandelingen doelmatiger plaats kunnen vinden? Welke wijzigingen ten opzichte van de huidige gang van zaken zijn daarvoor aangewezen? Welke kostenbesparing zou hiermee kunnen worden behaald?

Hiervoor verwijs ik u naar mijn brief van 22 juni 2012 en de bijgevoegde rapporten van het CVZ.

Vraag 5

Deelt u de mening dat het niet verstandig is om de vergoeding van IVF stop te zetten, omdat dit zou betekenen dat mensen die het kunnen betalen dan uitwijken naar het buitenland en het waarschijnlijk is dat het grotere aantal meerlingzwangerschappen dat hierdoor zou ontstaan ook tot hogere zorgkosten zal leiden?

Ik heb niet besloten tot het stopzetten van de vergoeding van IVF.

Vraag 6

Deelt u de mening dat het niet eerlijk en niet fatsoenlijk is om de vergoeding voor IVF te beperken, omdat vrouwen die een kinderwens hebben niet voor hun plezier IVF ondergaan en IVF gezien dient te worden als een medisch noodzakelijke behandeling?

De vergoeding van IVF wordt niet beperkt. Er worden ook per 1 januari 2013 nog steeds drie pogingen vergoed. Wel worden er maatregelen getroffen zodat ivf doelmatiger en kwalitatief beter wordt uitgevoerd. Dat geldt ook voor de daarbij behorende medicatie. Met de introductie van een leeftijdsgrens van 43 jaar wordt rekening gehouden met het einde van de vruchtbare levensfase. Het CVZ heeft dit in het recente rapport dat ik aan de Kamer gestuurd heb nader onderbouwt.

Vraag 1

Is het waar dat u besloten heeft dat, behalve prof. dr. ir. Louise O. Fresco, geen vertegenwoordigers namens het maatschappelijke middenveld (jongeren-, vrouwen en een ngo-vertegenwoordiger) deel uitmaken van de Nederlandse delegatie voor Rio+20»?

Vraag 2

Kunt u toelichten hoe u tot dit besluit bent gekomen? Is hier sprake van nieuw beleid of is dit een eenmalige uitzondering?

Vraag 3

Welke waarde hecht u aan het belang van maatschappelijke vertegenwoordiging door jongeren, vrouwen en non-gouvernementele organisaties (ngo’s) bij internationale conferenties over duurzame ontwikkeling?

Vraag 4

Is het waar dat de VN-Jongerenvertegenwoordiger voor Duurzame Ontwikkeling bereid is zelf te betalen voor de reis- en verblijfkosten?

Vraag 5

Bent u bereid de maatschappelijke vertegenwoordiging alsnog op te nemen in de Nederlandse delegatie voor Rio+20?

Vraag 1

Wat is uw beleidsmatige reactie op het bericht «Beschuldiging discriminatie school onterecht»?1

Ik heb kennisgenomen van het bericht op nu.nl 11 mei 2012 («Beschuldiging discriminatie school onterecht?») en ik heb om diverse redenen na overleg met het College voor Examens en de Inspectie van het Onderwijs besloten de school geen ruimte te geven om van de regels af te wijken. In mijn antwoord op vraag 2 en 3 ga ik in op deze redenen. Ook verwijs ik u naar mijn antwoorden op de vragen gesteld door de leden Ortega-Martijn (ChristenUnie) en Biskop (CDA) over deze casus.

Vraag 2

Herkent u het dilemma van scholen bij leerlingen die vanwege een rekenstoornis, dyscalculie, niet in staat zijn om formules te onthouden, maar wel toe te passen, en de wens om betreffende leerlingen een zogenaamde formulekaart te geven? Hoe groot is de groep leerlingen in Nederland die een dergelijke handicap heeft?

Ik herken de wens van scholen om leerlingen met een (ernstige) rekenstoornis, dyscalculie een zogenaamde formulekaart te geven. De reden dat het gebruik van een formulekaart niet is toegestaan voor het centraal examen is dat de kaart informatie bevat of kan bevatten die de leerling op grond van de exameneisen zou moeten beheersen. Beheersing van formules en rekenregels is naast en in samenhang met de toepassing van de formules één van de exameneisen bij verschillende vakken in het voortgezet onderwijs.
Er zijn op dit moment geen exacte gegevens bekend hoe groot de groep leerlingen in Nederland is met ernstige reken- wiskundeproblemen en dyscalculie. Uit de Quickscans dyslexie en dyscalculie die ik over de schooljaren 2009–2010 (PON-onderzoek 2010) en 2010–2011(KPC-onderzoek, herhaalde meting) heb laten uitvoeren naar aanleiding van het voornemen de exameneisen aan te scherpen blijkt dat er in beide examenjaren slechts een zeer gering aantal leerlingen met een dyscalculieverklaring eindexamen heeft gedaan. De groep leerlingen met dyscalculie die uitsluitend formules niet kan onthouden maar wel kan toepassen is daarvan weer een deel.

Vraag 3

Wat is de reden dat het ministerie al meteen heeft laten weten dat er geen uitzonderingen zullen komen voor dergelijke leerlingen? Deelt u de mening dat het wenselijk is dat er maatwerk voor dit soort leerlingen geleverd moet worden?

Ik heb al meteen laten weten dat er geen uitzonderingen zullen komen omdat het centraal examen op het punt stond te beginnen. Daarnaast zijn er voor mij gerede inhoudelijke, juridische en organisatorische redenen om het advies van de CGB niet over te nemen. In mijn antwoord op vraag 2 van de leden Ortega-Martijn (ChristenUnie) en Biskop (CDA) over deze casus ga ik op de redenen hiervan in.
Ik deel de mening dat maatwerk soms nodig is. Mijn beleid is er op gericht ervoor te zorgen dat scholen leerlingen met ernstige rekenproblemen en/of dyscalculie optimaal kunnen ondersteunen in het onderwijs (aanpassing lesmateriaal, protocollen om scholen handvatten te bieden om deze leerlingen gericht te ondersteunen).
Ik acht het van groot belang dat er voor leerlingen met dyscalculie geen onnodige drempels worden opgeworpen. Echter, zoals ik heb aangegeven in het VSO van 7 september 2011, in mijn brief van 12 december 2011 en in mijn beantwoording van 23 april 2012 op de vragen gesteld in het verslag van het schriftelijk overleg over de brief van 12 december 2011, staat de waarde van het diploma voor mij buiten discussie. Hieraan wil ik niet tornen en evenmin aan de ( huidige zowel als nieuwe) exameneisen die hieraan gesteld worden, ook niet voor leerlingen met dyscalculie. In verband met de invoering van de verplichte rekentoets heb ik verschillende trajecten in gang gezet. Er wordt een protocol Ernstige RekenWiskunde problemen en Dyscalculie (ERWD) voor het voortgezet onderwijs ontwikkeld. Dit protocol komt medio 2012 beschikbaar. Daarnaast wordt in opdracht van het College voor Examens op dit moment onderzoek gedaan door de Hogeschool Utrecht. In dit onderzoek wordt nagegaan hoe leerlingen met een reken/wiskunde stoornis recht kan worden gedaan bij de nog in te voeren rekentoets.

Vraag 4

Hoe beoordeelt u de uitspraak van de Commissie Gelijke Behandeling die stelt dat hier sprake is van een botsing van de Wet gelijke behandeling en de examenregels van het ministerie? Bent u in dat licht van plan alsnog met een mogelijke praktische oplossing te komen?

Zoals ik mijn antwoord op vraag 3 van de leden Ortega-Martijn en Biskop heb aangegeven is er mijns inziens geen sprake van een botsing van de Wet gelijke behandeling en de examenregels.
Zoals ik in mijn antwoord op bovenstaande vraag heb aangegeven zijn er verschillende trajecten in gang gezet.

Vraag 1

Wat is uw oordeel over het bericht «EU-aanval piraterij op vasteland»?1

Om proactiever te kunnen optreden tegen piraterij besloot de EU op 23 maart jl. het operatiegebied van EU-operatie Atalanta uit te breiden tot en met de kuststrook van Somalië. Op 3 april jl. is het operatieplan aangepast waardoor ook logistieke kampen van de piraten op de Somalische kust kunnen worden aangepakt. De aanpassing van het operatieplan is een logisch vervolg op eerdere stappen van de EU. Het doel is de activiteiten van de piraten zo vroeg mogelijk te verstoren voordat zij een bedreiging kunnen zijn voor de koopvaardij. De operatie waaraan u refereert, past binnen het aangepaste operatieplan. De uitvoering had plaats met inachtneming van de daarvoor opgestelde, strikte uitvoeringscriteria.

Vraag 2

Welke EU-lidstaten waren betrokken bij deze operatie? Welke activiteiten voerden ze precies uit en wat waren de gevolgen? Is het waar dat er geen gewonden zijn gevallen?

Tijdens de operatie werden logistieke middelen van de piraten vanuit de lucht aangevallen. Uit operationele veiligheidsoverwegingen kan ik de precieze inzet van militaire middelen hier niet nader beschrijven. Bij de operatie vielen geen doden of gewonden.

Vraag 3

Waren Nederlandse eenheden direct of indirect betrokken bij de operatie? Waren er Nederlanders bij de operatie betrokken?

Nee.

Vraag 4

Maakte de Nederlandse Lynx helikopter, die op 10 mei werd beschoten voor de kust van Somalië, onderdeel uit van dezelfde operatie? Heeft de Lynx deelgenomen aan operaties te land? Zo nee, wat was de toedracht van de beschieting op 10 mei?2

Nee. De Lynx helikopter maakte geen deel uit van de operatie waaraan u refereert in vraag 1. De helikopter werd op 10 mei jl. tijdens een reguliere verkenningsvlucht door piraten beschoten vanaf een gekaapt koopvaardijschip.

Vraag 5

Deelt u de mening dat directe of indirecte betrokkenheid van Nederlandse eenheden bij dergelijke operaties neerkomt op uitbreiding van de piraterijbestrijdingsmissie? Hoe rijmt u dat met het feit dat de Artikel 100-discussie hierover nog gevoerd moet worden?

Zoals gesteld waren er geen Nederlandse eenheden betrokken bij de operatie. Nederland zal geen directe bijdrage met militaire eenheden aan dergelijke EU-operaties leveren voordat de regering daarover met de Kamer van gedachten heeft gewisseld.

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van het artikel «Witte ouders fietsen om voor zwarte school»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het ouderinitiatief «Samen naar de Fiep» een prachtig initiatief is dat navolging verdient?

Ouders zijn vrij in het maken van een keuze voor de basisschool voor hun kinderen. Wanneer ouders er voor kiezen om al dan niet gezamenlijk voor een gemengde school te kiezen is dat prima.

Vraag 3

Hoe beoordeelt u de stelling van de heer van Walraven, directeur van het Kenniscentrum Gemengde scholen, dat het ouderinitiatief slechts een marginaal succes is omdat scholen soms «te wit» worden en omdat de deelname van ouderparen soms bleef steken bij 5 ouderparen»? Hoe beoordeelt u de stelling van de heer van Walraven, dat «de sleutel tot het terugdringen van segregatie in het onderwijs ligt bij de ouders»? Deelt u de mening dat dergelijke ouderinitiatieven maximale ondersteuning van de overheid verdienen? Bent u bereid om onderzoek te doen naar de wijze waarop deze ouderinitiatieven zo goed mogelijk door de overheid gesteund kunnen worden? Zo nee, waarom niet?

Ik heb uw kamer op 13 april 2012 geïnformeerd over de uitkomsten van de pilots om segregatie in het basisonderwijs tegen te gaan en mijn beleidsreactie daarop gegeven (Kamerstuk 31 293 nr. 139). Uit de evaluatie blijkt dat de ingezette instrumenten, waaronder ouderinitiatieven, maar een zeer beperkte bijdrage leveren aan het tegengaan van segregatie. In de beleidsreactie heb ik aangegeven dat elke basisschool een goede school behoort te zijn ongeacht de samenstelling er van. Ik wil dan ook van bovenaf geen maatregelen opleggen om segregatie in het onderwijs tegen te gaan. Indien men op lokaal niveau initiatieven wil nemen om tot gemengde scholen te komen is daar voldoende ruimte voor. Ik vind het daarom niet zinvol om te onderzoeken op welke wijze de ouderinitiatieven door de overheid ondersteund kunnen worden.

Vraag 4

Ziet u ook een actieve rol voor uzelf bij het tegengaan van segregatie op de scholen? Zo nee, waarom niet? Zo ja waar blijkt dat uit? Kunt u een volledig overzicht geven van de activiteiten die u de afgelopen kabinetsperiode heeft ondernomen om gemengde scholen te stimuleren?

Zie het antwoord op vraag 3.

Vraag 1

Kent u het bericht «Tanzania: EU to Review Renewable Energy Policy»1 en het rapport «Fuel for Thought» van ActionAid International?2

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat Europese bedrijven, waaronder een Nederlands bedrijf, bijdragen aan landonteigening en schending van mensenrechten in een aantal Afrikaanse landen?

Ik beschik niet over concrete aanwijzingen dat dit zou gebeuren. De Nederlandse regering zet zich ervoor in dat investeringen in landen niet ten koste gaan van de lokale bevolking. Verder worden bedrijven en investeerders geacht de OESO-Richtlijnen voor Multinationale Ondernemingen te implementeren.
Nationale overheden dragen de eerste verantwoordelijkheid voor transparante en inclusieve landovereenkomsten, aangezien ruimtelijke ordening en landrechten tot de soevereiniteit van landen zelf behoren. De recentelijk door de Committee on World Food Security van de FAO aangenomen Voluntary Guidelines on the Responsible Governance of Tenure of Land, Fisheries and Forests in the Context of National Food Security bieden een goede houvast voor overheden om deze verantwoordelijkheid op een goede manier in te vullen. Nederland spant zich ervoor in om deze vrijwillige richtlijnen tot een succes te maken.

Vraag 3

Deelt u de mening dat veel eerste generatie biobrandstoffen milieu- en klimaatschade tot gevolg hebben en een directe bedreiging vormen voor voedselzekerheid in Afrika? Zo neen, waarom niet?

Voor alle geïmporteerde biobrandstoffen geldt dat zij aan de EU Richtlijn voor Hernieuwbare Energie moeten voldoen en daarmee geen aantasting van biodiversiteit, bossen- en veengebieden mogen vormen en een bijdrage moeten leveren aan broeikasgasreductie.
Als land wordt vrijgemaakt voor biobrandstoffen, bestaat een risico op milieu- en klimaatschade. Vooral de omzetting van oerbos of veengebieden tot landbouwgrond kan leiden tot toename van de uitstoot van CO2 en schade aan ecosystemen. Vandaar dat bovengenoemde criteria in deze Richtlijn staan.

Vraag 4

Is het waar dat in Tanzania lokale gemeenschappen zeer nadelige gevolgen, zoals de onteigening van land van kleine boeren, ondervinden door de praktijken van dit soort bedrijven? Is het waar dat passende compensatie in veel gevallen uitblijft?

Zoals vermeld in mijn antwoorden op schriftelijke vragen van de leden Ferrier en Dikkers over het rapport «Land Rights and the Rush for Land» van de International Land Coalition (ingezonden op 16 en 21 december 2011 met kenmerk 2011Z26511 & 2011Z27059) onderken ik dat de mondiale strijd om vruchtbare landbouwgrond en de groeiende wereldwijde handel daarin ten koste kunnen gaan van de arme lokale bevolking.
Landconflicten zijn niet nieuw in Tanzania. De economische liberalisering, de landhervormingen en het formaliseren van landeigendommen kunnen bestaande conflicten intensiveren en leiden tot nieuwe landconflicten tussen investeerders en landgebruikers en -eigenaren, ook al waren de landhervormingen juist bedoeld om landconflicten te beperken en de bevolking in de dorpen meer zekerheid te geven over hun land.

Vraag 5

Hoe beoordeelt u de conclusie van het rapport «Food for Thought» dat de norm voor hernieuwbare energie in de vervoersector, bijna volledig behaald met biobrandstoffen die geproduceerd zijn uit voedselgewassen, wordt behaald?

Zoals vermeld in de jaarlijkse rapportage van de Nederlandse Emissieautoriteit was in 2010 een aanzienlijk deel van de in Nederland gebruikte biobrandstoffen, vooral wat betreft biodiesel, afkomstig uit afval- en reststromen, zoals gebruikt frituurvet. Productie van biobrandstof uit deze grondstoffen vormt dus geen bedreiging voor de voedselzekerheid. De EU richtlijn voor Hernieuwbare energie stelt naast milieueisen ook sociale rapportages verplicht, waaronder die voor voedselzekerheid.

Vraag 6

Wanneer verwacht u het onderzoek van de Europese Commissie over de sociale gevolgen van het energiebeleid? Welke maatregelen treft u jegens Nederlandse bedrijven die zich schuldig maken aan grootschalige landroof en mensenrechtenschendingen in het kader van biobrandstoffen?

Ik wil niet vooruitlopen op het verslag van de Europese Commissie over de sociale gevolgen van het biobrandstoffenbeleid van de Europese Unie eind 2012.

Vraag 7

Op welke wijze onderzoekt Nederland zelf de sociale effecten van het Europees beleid met betrekking tot biobrandstoffen? Bent u bereid het voortouw te nemen in bindende nationale en Europese sociale duurzaamheidscriteria voor de productie en import van biobrandstoffen om zo zorg te dragen voor coherentie van beleid? Kunt u dit toelichten?

Het Kabinet heeft de Commissie Duurzaamheidsvraagstukken Biomassa (Commissie Corbey) ingesteld met een mandaat om te kijken naar de sociale effecten van het beleid op het terrein van biobrandstoffen. Binnenkort brengt deze commissie advies uit op basis waarvan Nederland aan zal geven hoe de sociale criteria het beste in de Europese regelgeving ingepast kunnen worden.

Vraag 8

Hoe staat het met de uitvoering van de motie Van den Berge c.s.3 over duurzaamheidscriteria voor biomassa voor energietoepassingen? Kunt u dit toelichten?

Op dit moment bestaan er al wettelijke duurzaamheidseisen voor biobrandstoffen op basis van de Richtlijn Hernieuwbare Energie, die in nationale wetgeving zijn geïmplementeerd. Nederland streeft naar soortgelijke duurzaamheidseisen voor vaste en gasvormige biomassa.
Ook pleit Nederland in Brussel er voor om de indirecte effecten van landgebruik (ILUC) in de duurzaamheidseisen van biobrandstoffen op te nemen, naast de aandacht voor sociale aspecten, zoals aangegeven in vraag 7.
Bovendien stimuleert Nederland het invoeren van duurzaamheidscriteria via normeringsinstanties en stimuleert het de toepassing hiervan via het Global Bio Energy Partnership.

Vraag 9

Op welke wijze zorgt de regering ervoor dat de voedselzekerheid van Afrika niet verder lijdt onder de te lage voorwaarden die worden gesteld aan biobrandstoffen door de EU? Kunt u dit toelichten?

Uw aanname dat de voorwaarden voor biobrandstoffen te laag zijn, kan pas worden getoetst op het moment dat de rapportage van de EU beschikbaar is. Binnen Nederland stimuleert het kabinet het gebruik van afval en reststromen als basis voor biobrandstoffen via de dubbeltellingsregeling.
Het voedselzekerheidsbeleid van de regering is erop gericht om de zelfredzaamheid van onze partnerlanden te vergroten. Door alle betrokken partijen bij landverwervingen bewust te maken van hun rechten en verantwoordelijkheden kunnen negatieve effecten zoveel mogelijk voorkomen worden.

Vraag 1

Is het waar dat de Albanese staatssecretaris van Defensie heeft gezegd dat de Nederlandse ambassadeur in Albanië tot persona non grata verklaard dient te worden, vanwege de steun die onze ambassadeur geeft aan en uitspreekt voor rechten van Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender (LGBT’s)? Zo ja, bent u bereid opheldering te vragen aan de Albanese ambassadeur in Nederland? Zo neen, waarom niet?

Ja. Een van de drie vice-ministers van Defensie, de heer Spahia, heeft in een verklaring opgeroepen de Nederlandse ambassadeur tot persona non grata te verklaren.
Deze uitspraken vertegenwoordigen niet het Albanese regeringsstandpunt. Premier Berisha heeft zich hier meermalen, ook vandaag nog, officieel van gedistantieerd. Ik acht het derhalve niet nodig om de Albanese autoriteiten over deze specifieke uitspraken om opheldering te vragen.

Vraag 2

Zult u, wanneer de berichten kloppen, de Albanese autoriteiten aanspreken op het gegeven dat de Albanese grondwet en andere wetten diametraal tegenover de vermeende wens van de Albanese staatssecretaris van Defensie staan?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Welke maatregelen zult u bilateraal en in EU-verband nemen om de onwenselijkheid van dergelijke uitspraken te onderstrepen?

Zowel in bilateraal als in EU-kader worden de Albanese autoriteiten met regelmaat aangesproken op de positie van LGBT’s. De EU ambassadeurs (en ook de Amerikaanse ambassadeur) hebben de anti-LGBT uitspraken van Spahia van vorige maand publiekelijk veroordeeld. De Nederlandse ambassadeur zal, evenals veel van zijn Europese collega’s, actief deelnemen aan het «Festival of Diversity» dat door de LGBT gemeenschap ter gelegenheid van de internationale dag tegen homofobie op 17 mei 2012 wordt georganiseerd. De Nederlandse ambassade zet zich al jaren in voor de emancipatie van de LGBT-gemeenschap in Albanië en zal dit blijven doen.

Vraag 4

Bent u, gezien de urgentie van de vragen, bereid deze binnen 24 uur te beantwoorden?

Ja.

Vraag 1

Herinnert u zich uw antwoorden op eerdere vragen van 12 april 20121 en tijdens het vragenuur van 15 mei 2012?

Ja.

Vraag 2

Herinnert u zich de toezegging tijdens het vragenuur van 25 oktober 20112 dat u alle contacten met de alcohol- en tabakslobby openbaar zou maken? Zo ja, waarom hebt u dit niet met betekenisvolle gegevens voor beide sectoren gedaan?

Vraag 3

Begrijpt u dat niet alle details noodzakelijk zijn, maar betekenisvolle informatie en dat het geheel uitblijven hiervan de controle onmogelijk maakt?

Vraag 4

Waarom geeft u de Kamer geen betekenisvolle informatie over contacten met de alcohol- en tabakslobby, maar stuurt u vage en nietszeggende lijstjes over gesprekken, maar niets over inhoud?3

Vraag 5

Waarom verwijst u in bovengenoemde antwoorden op vragen om informatie te ontvangen over contact met de lobby naar een WOB-verzoek (Wet Openbaarheid van Bestuur)? Deelt u de mening dat Kamerleden recht hebben op informatie en niet afhankelijk mogen zijn van een WOB-procedure van een journalist?1

Vraag 6

Waarom is gestopt met het maken van verslagen van directeurenoverleggen alcohol? Vindt u dit transparant?

Vraag 7

Waarom worden geen verslagen gemaakt met betekenisvolle informatie van gesprekken met de tabakslobby? Acht u dit transparant?

Vraag 8

Waarom worden er geen gespreksverslagen gemaakt van bijeenkomsten en gesprekken tussen uw ministerie en de alcohol- en tabakslobby, zoals dat in Europa wel gebeurt?

Vraag 9

Is het waar dat onder uw verantwoordelijkheid door ambtenaren bezoeken zijn gebracht aan een sigaretten- en bierfabriek? Zo ja, waarom vermeldt u dit niet?

Vraag 10

Waarom bent u van mening dat u transparant bent over de contacten met de alcohol- en tabakslobby, terwijl er geen betekenisvolle gespreksverslagen met conclusies zijn?

Vraag 11

Herinnert u zich uw antwoorden op vragen waarin u erkent dat u als verantwoordelijk minister volgens het FCTC-verdrag (Framework Convention on Tobacco Control) transparant moet zijn over contacten met de industrie? Vindt u dat u hieraan met de gebruikte vage bewoordingen voldoet?4

Vraag 12

Bent u bereid vanaf nu lobbygesprekken tussen uw ministerie en de alcohol- en tabakslobby vast te leggen in een gespreksverslag, met daarbij de getrokken conclusies en betekenisvolle uitspraken? Zo nee, waarom niet?

Vraag 13

Praat u als minister van volksgezondheid met de alcoholindustrie over preventie en alcohol en tegelijk als minister van sport met dezelfde alcoholindustrie over sponsoring van sportevenementen?

Vertegenwoordigers van de alcoholindustrie, maar ook van de retail, de horeca, de GGD, de gemeenten en het Trimbos-instituut maken allen deel uit van het DOA-overleg op ambtelijk niveau. Momenteel wordt er in een reeks strategische sessies gewerkt aan een gezamenlijke ambitie om verantwoord alcoholgebruik te stimuleren en daarop toe te zien. Daaronder valt ook de dimensie van alcoholgebruik bij sportevenementen. Zodra de conclusies van deze strategische werkgroep beschikbaar zijn zullen deze aan de Kamer worden toegezonden.
Daarnaast vond er op 11 april jl. een Ronde Tafel «Alcoholgerelateerde Overlast» plaats, waarvan ik in het AO Alcoholbeleid van 9 februari 2012 had toegezegd deze te zullen organiseren. Daaraan heeft STIVA als vertegenwoordiger namens de alcoholindustrie deelgenomen. Het verslag van deze bijeenkomst zal nog deze maand aan de Kamer worden toegezonden.

Vraag 1

Kent u de berichten «School discrimineert meisje met rekenstoornis»1 en «Beschuldiging discriminatie school onterecht»?2

Ik heb kennisgenomen van deze beide berichten.

Vraag 2

Wat is uw reactie op de uitspraak van de Commissie Gelijke Behandeling (CGB), die vindt dat de school «verboden onderscheid op grond van handicap of chronische ziekte» maakt, omdat de leerling met dyscalculie geen rekenkaart mag gebruiken tijdens het examen?

Ik heb het oordeel van de CGB van 7 mei 2012 bestudeerd. Anders dan de CGB ben ik van oordeel dat het niet in strijd is met de wet om de betreffende leerling geen rekenkaart te laten gebruiken tijdens het examen. Ik heb besloten de school geen ruimte te geven om van de geldende regels voor het centraal examen af te wijken. Het uitgangspunt bij mijn beleid voor dyscalculie is kort samengevat dat ik er alles aan doe om zoveel mogelijk drempels voor deze leerlingen weg te nemen, maar dat hierbij geen tweedeling in exameneisen mag ontstaan. Wanneer dit uitgangspunt naast de uitspraak van de CGB wordt gelegd zie ik met name spanning op dit tweede uitgangspunt. De formulekaart (het hulpmiddel waar het in dit geval om gaat) bevat informatie of kan informatie bevatten die de leerling op grond van de exameneisen moet beheersen. Beheersing van formules en rekenregels is naast en in samenhang met de toepassing van de formules één van de exameneisen bij verschillende vakken in het voortgezet onderwijs. De exameneisen zijn bekend. Blijkens het oordeel van de CGB waren zowel de leerlinge als de school hiervan op de hoogte.
Daarnaast heb ik nog andere argumenten om af te wijken van het advies van de CGB. Als leerlingen met dyscalculie niet aan deze exameneis hoeven te voldoen, zou dit niet alleen de genoemde tweedeling betekenen, maar zou dit tevens leiden tot rechtsongelijkheid. Om dit probleem mogelijk te ondervangen zal in afstemming met het CvE worden nagegaan of een aangepaste vorm van de formulekaart soulaas kan bieden. Gelet op het tijdstip van het advies van de CGB is het daarnaast niet verstandig om enkele dagen voor de start van de centrale examens de regels voor alle leerlingen aan te passen. De exameneisen zijn ruim twee jaar van te voren bekend gemaakt. Overname van het advies zou betekenen dat het samenhangende pakket aan exameneisen vlak voor de laatste fase wordt aangepast.
Bovenstaande samengevat zijn er voor mij gerede inhoudelijke, juridische en organisatorische redenen om af te wijken van het advies van de CGB.
Graag verwijs ik u voor verdere informatie ook naar mijn antwoorden op de vragen gesteld door het lid Van der Ham (D66) over deze zaak.

Vraag 3

Waarom is gebruik van de formulekaarten voor leerlingen met aantoonbare dyscalculie bij de eindexamens niet toegestaan? Kunt u nader ingaan op de constatering van de CGB dat er een botsing is tussen de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte en de examenregels en de constatering van de CGB dat de Wet gelijke behandeling in formele zin boven de examenregels staat?

Zie voor het antwoord op het eerste deel van deze vraag het antwoord op vraag 2.
Wat het tweede deel van de vraag betreft, het is juist dat een wet, en daarmee de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (WGBh/cz) boven een AMvB staat.
Echter, een botsing tussen wet en AMvB is naar mijn mening niet aan de orde omdat de beheersing van formules en rekenregels de eindexameneisen zelf betreft, terwijl de WGBh/cz daar geen betrekking op heeft. Op grond van de WGBh/cz kan een school verplicht zijn doeltreffende aanpassingen te verrichten om de toegang tot het onderwijs te vergemakkelijken, maar dat betekent niet dat op grond daarvan de eisen van wat de leerling moet kennen en kunnen, zouden moeten worden aangepast.

Vraag 4

Deelt u de mening dat het verbod op het gebruik van hulpmiddelen als de rekenkaart heroverweging verdient, gezien de uitspraak van de CGB over de gevolgen voor leerlingen met dyscalculie en gezien de verzwaring van de exameneisen? Bent u bereid om in lijn met de uitspraak van de CGB de examenregelgeving aan te passen? Zo nee, waarom niet?

Zie ook mijn antwoord op vraag 2, waarin ik inga op de huidige situatie. Ten aanzien van de aanscherping van de exameneisen acht ik het met u van groot belang dat er voor leerlingen met dyscalculie geen onnodige drempels worden opgeworpen door de verzwaring van de exameneisen. Echter, zoals ik heb aangegeven in het VSO van 7 september 2011, in mijn brief van 12 december 2011 en in mijn beantwoording van 23 april 2012 op de vragen gesteld in het verslag van het schriftelijk overleg over de brief van 12 december 2011, staat de waarde van het diploma voor mij buiten discussie. Ik wil niet tornen aan de civiele waarden van onze diploma’s en aan de eisen die daaraan gesteld worden, ook niet voor leerlingen met dyscalculie. Ik doe er alles aan om leerlingen met dyscalculie in staat te stellen het diploma te halen en scholen daartoe te faciliteren. In verband met de invoering van de verplichte rekentoets heb ik verschillende trajecten in gang gezet. Er wordt een protocol Ernstige RekenWiskunde problemen en Dyscalculie (ERWD) voor het voortgezet onderwijs ontwikkeld. Dit protocol komt medio 2012 beschikbaar. Daarnaast wordt in opdracht van het College voor Examens op dit moment onderzoek gedaan door de Hogeschool Utrecht. In dit onderzoek wordt nagegaan hoe leerlingen met een reken/wiskunde stoornis recht kan worden gedaan bij de nog in te voeren rekentoets.

Vraag 5

Bent u bereid om scholen zo snel mogelijk duidelijkheid te geven over gebruik van de formulekaarten, maar ook over andere ondersteuning voor leerlingen met dyslexie en dyscalculie, zodat voor de huidige examens duidelijkheid komt?

Die duidelijkheid wordt geboden. Zie mijn antwoord op bovenstaande vraag.

Vraag 1

Kent u het rapport «Protection of Civilians Weekly Report 2–8 May» van het Office for the Coordination of Humanitarian Affairs (OCHA) van de Verenigde Naties?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat tientallen Palestijnse huizen, watertanks en boerderijen die met Europees geld waren gebouwd, zijn vernietigd door Israël?

Er hebben vernielingen van projecten, gefinancierd met Europees geld, plaatsgevonden. Dit betreft geen huizen en boerderijen; die projecten worden in de regel niet door Europese donoren gefinancierd.

Vraag 3

Is het waar dat in 2011 62 gebouwen en objecten op de Westelijke Jordaanoever zijn gesloopt en dat nog eens 110 andere projecten datzelfde risico lopen?

Ik ben niet bekend met deze cijfers.

Vraag 4

Gaat het hier ook om projecten die zijn gefinancierd door Nederland en de Europese Commissie? Zo neen, welke Europese donors hebben middelen geïnvesteerd in deze projecten?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Bent u bekend met de lijst die de Europese Commissie heeft vrijgegeven in antwoord op vragen van Europarlementariër Chris Davies over door de EU gefinancierde projecten die het Israëlische leger tussen mei 2001 en oktober 2011 heeft vernietigd of beschadigd?2

Ja.

Vraag 6

Is het waar dat daarin 82 incidenten worden vermeld met een totaal verlies van 49,2 miljoen euro, waarvan 30 miljoen rechtstreeks van Europese hulp afkomstig is?

De genoemde bedragen zijn schattingen van de Europese Commissie. In het verleden is geen database bijgehouden waarin schade werd geregistreerd.

Vraag 7

Heeft u een lijst met door Nederland direct of indirect gefinancierde projecten die beschadigd of vernield zijn door het Israëlische leger? Zo ja, kunt u die vrijgeven? Zo neen, waarom niet?

Van lopende bilaterale activiteiten is bekend dat schade is toegebracht aan het OS-project Land Development Programme dat zich richt op het herstel en de ontwikkeling van landbouwgrond op de Westelijke Jordaanoever. Het gaat om schade aan waterbakken, omheiningen en olijfbomen. Daarnaast zijn materialen en machines in beslag genomen.

Vraag 8

Welke maatregelen neemt u als u bekend is dat door Nederland direct of indirect gefinancierde projecten zijn beschadigd of vernield? Wat heeft Nederland specifiek gedaan bij het bekend worden van de schade aan projecten die Nederland of de Europese Commissie heeft gefinancierd en door het Israëlische leger zijn beschadigd of vernield?

Schade aan Nederlandse lopende activiteiten wordt in alle gevallen opgenomen met de Israëlische autoriteiten. De Nederlandse ambassadeur in Tel Aviv en de Nederlandse vertegenwoordiger in Ramallah hebben verschillende gesprekken gevoerd met de Coordinator of Government Activities in the Territories (COGAT – onderdeel van het Israëlische ministerie van Defensie) en opgeroepen vernieling van het bovengenoemde project te stoppen en geen nieuwe sloopbevelen uit te vaardigen. Eenzelfde boodschap heeft de minister van Buitenlandse Zaken overgebracht tijdens het bezoek van COGAT aan Nederland op 19 maart jl. en tijdens zijn bezoek aan Israël op 7 juni jl.

Vraag 9

Wat is de financiële waarde van de schade die door het Israëlische leger is veroorzaakt aan door Nederland direct of indirect gefinancierde projecten?

De schade aan het Land Development Programme bedraagt € 65 000.

Vraag 10

Wat is de schade die veroorzaakt is door het Israëlische leger in de periode mei 2001 en oktober 2011 aan projecten die worden gefinancierd door organisaties in het Medefinancieringsstelsel (MFSII)?

De omvang van de schade is mij niet bekend.

Vraag 11

Op welke wijze voorkomt u dat door Nederland direct of indirect gefinancierde projecten worden beschadigd of vernield?

Door de opgelopen schade aan de orde te stellen wordt getracht om herhaling te voorkomen.

Vraag 12

Bent u bereid om compensatie te eisen van de Israëlische regering voor de schade die is toegebracht aan door de EU of Nederland gefinancierde projecten? Bent u bereid dit zowel bilateraal als in Europees verband aan de orde te stellen op de eerstvolgende bijeenkomst van ministers voor ontwikkelingssamenwerking?

Tot nu toe hebben EU-lidstaten de schade toegebracht aan bilaterale projecten rechtstreeks opgenomen met de Israëlische autoriteiten. De kwestie heeft ook de aandacht van de EU. In de Raadsconclusies van 14 mei jl. roept de EU de Israëlische regering op gezamenlijk tot een verbeterd mechanisme te komen voor de uitvoering van projecten ten behoeve van de Palestijnse bevolking in area C.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Oproep: stop uitzetten kinderen»?1

Vraag 2

Hoeveel uitzettingen waarbij minderjarige kinderen zijn betrokken staan er voor de komende maanden gepland?

Vraag 3

Wanneer kan de Tweede Kamer uw reactie verwachten op het rapport «Wachten op je toekomst» van de Kinderombudsman dat op 8 maar jl. is verschenen?

Vraag 4

Bent u bereid gehoor te geven aan de oproep van de Kinderombudsman en alle geplande uitzettingen waar gewortelde kinderen bij betrokken zijn, uit te stellen tot het initiatiefwetsvoorstel van de leden Samsom en Voordewind is behandeld? Zo nee, waarom niet?

Vraag 1

Klopt de bevinding in het rapport van de Inspectie Sanctietoepassing van januari 2012 dat vreemdelingen in detentie slechts in een aantal locaties toegang hebben tot internet? Zo ja, in welke locaties is geen toegang tot internet?

In mijn brief van 29 juni 2010 (Tweede Kamer, vergaderjaar 2009–2010, 19 637, nr. 1353) heb ik gemeld een pilot uit te voeren waarbij op een tweetal locaties in bewaring gestelde vreemdelingen beperkt en met veiligheidsmaatregelen omgeven toegang tot internet wordt geboden. Doelstelling van de pilot is het verruimen van de mogelijkheden van vreemdelingen om zelfstandig invulling te kunnen geven aan de op hen rustende plicht Nederland te verlaten. Met behulp van internet kunnen de vreemdelingen zich een actueel beeld vormen van de ontwikkelingen in hun herkomstland en van hun toekomst daar en krijgen zij eigen regelmogelijkheden. Daarnaast kan internettoegang, als tijdsbesteding, een bijdrage leveren aan een zinvolle invulling van het dagprogramma en de kennis en vaardigheden vergroten die nodig zijn voor een zinvol gebruik van digitale middelen en informatie.
De pilot is uitgevoerd in de periode van november 2011 tot en met januari 2012 in de detentiecentra Rotterdam en Zeist.
Het doel van deze pilot was om te beoordelen of het gebruik van internet door ingeslotenen op een functionele en veilige wijze kan worden ingericht. De pilot is recentelijk geëvalueerd. Uit deze evaluatie is gebleken dat de voorzieningen die getroffen zijn een veilig en op de doelgroep toegespitst beperkt gebruik van internet mogelijk maken.

Vraag 2

Hoe verhoudt het beperken van het gebruik van email en sociale media zich met het feit dat een sterk sociaal netwerk in het land van herkomst een zeer belangrijke factor in het succes van terugkeer en herintegratie kan vormen?

De pilot had als doel de vreemdeling een veilig platform te bieden waarop hij zich een beeld van de actuele ontwikkelingen in zijn herkomstland kan vormen. Door middel van een zogeheten «white list» is toegang mogelijk tot een aantal vooraf goedgekeurde websites. Gedurende de pilot is, mede in overleg met de ingeslotenen het aantal benaderbare domeinen uitgebreid. Om het risico van ongecontroleerde en ongewenste communicatie van ingeslotenen met de buitenwereld te beheersen is in het kader van de pilot geen toegang tot e-mail en sociale media gegeven.

Vraag 3

Onderschrijft u de gedachte dat vrije toegang tot internet slechts in zeer uitzonderlijke gevallen dient te worden beperkt? Zo nee, waarom niet?

Ik ben van mening dat het gebruik van internet kan bijdragen aan de doelstellingen die met vreemdelingenbewaring worden beoogd. Onbeperkte toegang tot internet draagt echter niet noodzakelijkerwijs bij aan het bereiken van deze doelen en ongecontroleerde communicatie met de buitenwereld kan eveneens uit veiligheidsoverwegingen ongewenst zijn. De onbeperkte toegang wordt dan ook beperkt.

Vraag 4

Deelt u de mening dat het voor de voorbereiding op terugkeer belangrijk is dat er in alle detentielocaties toegang tot internet moet zijn? Zo ja, bent u bereid daar stappen toe te zetten? Nee, waarom niet?

Naar aanleiding van de positieve uitkomsten van de evaluatie van de pilot zal de internetfaciliteit voor ingeslotenen verder ontwikkeld worden, waarna besluitvorming over voortzetting plaats zal vinden.

Vraag 5

Is het waar dat in locaties waar wel internettoegang is, beperkingen van toepassing zijn waardoor vreemdelingen geen gebruik kunnen maken van email en sociale media, en dat slechts geselecteerde websites kunnen worden bezocht?

Ja. Zie ook het antwoord op vraag 3.

Vraag 6

Ziet u landen als het Verenigd Koninkrijk en Australië – waar wel toegang wordt geboden tot email en sociale media – als voorbeeld voor Nederland?

Uitgangspunt voor mij bij de verdere ontwikkeling van internetfaciliteiten voor ingesloten vreemdelingen is dat deze faciliteiten een bruikbaar, veilig en goed te onderhouden platform bieden dat bijdraagt aan de voorbereiding op het vertrek uit Nederland.

Vraag 1

Bent u bekend met het persbericht «Shell’s wildly inaccurate reporting of Niger Delta oil spill exposed»1 en het bericht «Hoeveel erger moet het nog worden?2

Ja.

Vraag 2

Wat is uw reactie op het bericht dat volgens onafhankelijk onderzoek er tijdens een mankement aan een oliepijplijn van Shell in Bodo (Nigeria) in 2008 minimaal 60 keer meer olie is gelekt dan Shell herhaaldelijk naar buiten heeft gebracht?

De bepaling van de omvang van de lekkages in Bodo is een van de onderwerpen die aan de orde zijn in een rechtszaak die in het Verenigd Koninkrijk tegen Shell Petroleum Development Company of Nigeria Ltd Joint Venture (SPDC) is aangespannen. Die rechtszaak zal naar verwachting informatie opleveren die kan leiden tot een oordeel over de argumenten van dit bericht.

Vraag 3

Deelt u de mening dat Shell onvoldoende aandacht schenkt aan het zorgvuldig registreren van en rapporteren over olielekkages in de Niger Delta? Zo nee, waarom niet?

Elementen van deze vraag zijn momenteel aan de orde in de behandeling van een melding bij het Nationaal Contactpunt (NCP) voor de OESO Richtlijnen. De behandeling van deze melding door het NCP zal tot nadere duidelijkheid van de feiten leiden.

Vraag 4

Bent u van mening dat onderzoek naar olielekkages onafhankelijk moet plaatsvinden, in plaats van het huidige proces waarbij de oliemaatschappijen een belangrijke rol spelen bij de vaststelling van oorzaak en omvang van de lekkages? Zo nee, waarom niet?

De Nigeriaanse overheid heeft in regelgeving neergelegd dat het onderzoek naar olielekkages dient plaats te vinden in zogenaamde Joint Investigation Teams, bestaande uit vertegenwoordigers van de Nigeriaanse overheid, de oliemaatschappijen en de getroffen gemeenschappen. Het is primair aan de Nigeriaanse overheid om deze procedure, zo nodig, aan te passen. De Nederlandse ambassade in Nigeria ondersteunt het overleg daarover tussen de betrokken Nigeriaanse overheidsorganisaties, de olie-industrie en het maatschappelijk middenveld.

Vraag 5

Bent u van mening dat Shell zich niet aan de belofte houdt, gedaan naar aanleiding van het kritische UNEP rapport uit 2011, om de olielekkages die onder verantwoordelijkheid van Shell vallen, op te ruimen, aangezien Shell volgens het persbericht van Amnesty International drie jaar na de lekkage noch de vervuiling ten gevolge van de lekkage fatsoenlijk heeft opgeruimd, noch de getroffen gemeenschappen officieel heeft gecompenseerd voor de geleden schade? Zo nee, waarom niet?

Naar aanleiding van de publicatie en aanbevelingen in het UNEP-rapport heeft SPDC zich, bij monde van de managing director, bereid verklaard samen met de Nigeriaanse regering, UNEP en andere belanghebbenden vervolgstappen te nemen. De Nigeriaanse overheid heeft nog geen reactie gegeven op het rapport. Wel heeft President Jonathan een speciaal comité geïnstalleerd dat moet adviseren over opvolging van de aanbevelingen uit het rapport.

Vraag 6

Bent u van mening dat Shell de gelekte olie moet opruimen en getroffenen moet compenseren voor geleden schade? Zo nee, waarom niet?

SPDC heeft reeds zijn verantwoordelijkheid erkend voor de vervuiling door lekkage uit oliepijpleidingen bij Bodo in Ogoniland in 2008 en is bereid de kosten voor sanering te dragen. De omvang van de vervuiling en de hoogte van de schadeloosstelling zijn onderwerp van een civiel proces.

Vraag 7

Op welke wijze(n) spoort u, mede in het kader van de door u zelf onderschreven plicht om mensenrechten te beschermen, Shell aan om eventuele vervuiling als gevolg van lekkages op te ruimen en getroffen gemeenschappen te compenseren voor geleden schade?

De regering hecht aan maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). De Nigerdelta-problematiek en MVO zijn prominente onderwerpen in de contacten van de Nederlandse overheid met SPDC, Shell en de Nigeriaanse overheid. Nederland ondersteunt verschillende initiatieven die kunnen bijdragen aan oplossingen. Steunt Nederland het «Extractive Industries Transparency Initiative» (EITI), dat zich richt op transparantie in geldstromen die voortkomen uit grondstoffenwinning. Geeft Nederland financiële steun aan organisaties die zich inzetten voor verbetering van de mensenrechten, de leefomgeving in de Nigerdelta en de versterking van de rechtspositie van lokale gemeenschappen. Heeft Nederland ook een serie van ronde tafel-bijeenkomsten in de Nigerdelta geïnitieerd. Nederland heeft de Nigeriaanse overheid tevens aangeboden haar bij te staan op het gebied van onafhankelijk toezicht. Er is een positieve reactie van de Nigeriaanse National Oil Spill Detection and Response Agency (NOSDRA).

Vraag 8

Bent u het eens met de constatering in het persbericht dat de aanwijzingen van onverantwoord ondernemen door Shell in de Niger Delta zich opstapelen en dat Shell meer aandacht schenkt aan haar PR dan aan het opruimen van gelekte olie? Zo nee, waarom niet?

Zie hiervoor de antwoorden op de voorgaande vragen.

Vraag 9

Wat is uw reactie op de visie van Milieudefensie dat Shell een solide plan moet opstellen om de vervuiling ten gevolge van olielekkages in de Niger Delta die onder Shell’s verantwoordelijkheid vallen, volledig op te ruimen, dat Shell de oliebronnen waar illegaal gas wordt afgefakkeld, moet sluiten voor 1 januari 2013, dat Shell meer moet doen om de pijpleidingen te onderhouden en te beschermen tegen sabotage, en dat Shell getroffen boeren en vissers afdoende moet compenseren voor eventueel geleden schade?

Zie antwoord vraag 8.

Vraag 1

Wat is uw oordeel over de hoogte van de kosten van het onderzoek naar de omstandigheden bij het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA), € 903 598,= exclusief de kosten van het onderzoek door de Rijks Accountants Dienst (RAD) (314 uur), en de kosten van advocaten van het COA en de onderzoekscommissie COA?

Het bedrag is zonder meer omvangrijk. Het betreft dan ook diverse hoogwaardige onderzoeken die alle nodig waren om een zo compleet mogelijk beeld van de situatie met betrekking tot het COA te krijgen. Op verzoek van en in overleg met de Kamer is de onderzoeksopdracht aan de Commissie van onderzoek COA geformuleerd.

Vraag 2

Kunt u nadere informatie verschaffen over de volgende kosten ten laste van BZK: personele kosten € 170 430,–, communicatie € 50 130,– en het onderzoeksbureau € 487 638,–?

De personele kosten betreffen de vergoedingen aan de twee Commissieleden de kosten verbonden aan de inzet van een secretaris van de Commissie, en de secretariële ondersteuning. De vergoeding aan de twee Commissieleden heeft plaatsgevonden comform artikel 2 van de Wet vergoedingen adviescolleges. Dat is terug te vinden in artikel 8 van het Instellingsbesluit van 25 november 2011 (Stcrt. 2011-22063), zoals gewijzigd op 12 april 2012 (Stcrt. 2012-7875).De communicatiekosten zijn gemaakt voor het opzetten en onderhouden van de website van de Commissie en de ontwerp- en drukkosten met betrekking tot het rapport. De kosten van het onderzoeksbureau houden verband met de inzet van een onderzoeksteam dat de Commissie heeft ondersteund bij het uitvoeren van het onderzoek. Voor de activiteiten die in dit kader hebben plaatsgevonden, verwijs ik u naar hoofdstuk 1, paragraaf 1.3 van het onderzoeksrapport.

Vraag 3

Op welke wijze heeft de opdrachtverlening voor dit onderzoek plaatsgevonden, ondershands of in het kader van aanbesteding? Waarom is voor deze vorm van opdrachtverlening gekozen? Zijn er meer onderzoeksbureaus benaderd? Zo nee, waarom niet? Zo ja, met welk resultaat en waarom is voor KPMG gekozen?

De opdrachtverlening voor de ondersteuning van de Commissie door een extern onderzoeksbureau heeft plaatsgevonden via een offerteaanvraag die is uitgezet bij alle contractpartners binnen de voor dit onderzoek relevante mantelovereenkomst van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Ik verwijs u hiervoor naar de bijgevoegde «Offerteaanvraag onderzoek naar werkklimaat en bestuursstructuur», d.d. 24 oktober 2011. De gunning van de opdracht heeft plaatsgevonden op grond van gewogen, vooraf vastgestelde en met de betrokken bureaus gecommuniceerde criteria. Uit deze procedure is BDO, met als onderaannemer bureau Berenschot BV, naar voren gekomen als de partij met de economisch meest voordelige offerte.

Vraag 4

Hoe luidde de onderzoeksopdracht en de overeengekomen voorwaarden (in offerte, en/of contract) en hoe verhouden de gemaakte kosten zich hiermee?

Ik verwijs u hiervoor naar de in de vorige vraag genoemde offerteaanvraag. In de offerteaanvraag is uitgegaan van een geschatte tijdsbesteding door het bureau van 960 uur. Vanwege de complexiteit van de materie en de zorgvuldigheid die de Commissie in acht wilde nemen heeft de commissie het noodzakelijk geacht om met een aanzienlijk groter aantal personen te spreken dan van te voren ingeschat en om op een aantal onderwerpen verdiepend dossieronderzoek te doen. Mede hierdoor zijn er op verzoek van de Commissie aanvullende offertes voor meerwerk door BDO/Berenschot uitgebracht en zijn de kosten van het onderzoek hoger uitgevallen dan in eerste instantie geraamd.

Vraag 5

Hoe en door wie werd er door het ministerie tijdens het onderzoek gestuurd op de kosten?

De Commissie heeft het onderzoek geleid. BDO/Berenschot heeft, onder aansturing van de Commissie, uitvoering aan het onderzoek gegeven. Het opdrachtgeverschap van het brede COA-onderzoek was in handen van de Minister voor Immigratie, Integratie en Asiel. De Secretaris-generaal van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft als gedelegeerd opdrachtgever opgetreden. Dit gedelegeerd opdrachtgeverschap betekende in de praktijk dat de Secretaris-generaal geregeld met de commissieleden overleg voerde in een zogenoemd opdrachtgeveroverleg over de beheersmatige kanten van de opdrachtverlening. Bij een deel van dit overleg was ook het Bureau Berenschot aanwezig. In dit overleg werd over de voortgang en planning van de werkzaamheden gesproken. Daarbij kwamen in voorkomende gevallen verzoeken aan de orde voor meerwerk. Daarover werd uiteindelijk door de Secretaris-generaal besloten op een beargumenteerd schriftelijk verzoek van de Commissie.

Vraag 6

Hoe beoordeelt u het gerucht dat het onderzoeksbureau al zijn producten op dit onderzoek heeft ingezet zonder dat daarvoor in alle gevallen de noodzaak aanwezig was?

Dit gerucht is mij onbekend en wordt door mij niet herkend.

Vraag 7

Hoe verhouden de kosten van het onderzoeksbureau zich met de richtlijnen voor de kosten van externe inhuur?

De opdracht aan het onderzoeksbureau betrof een resultaatopdracht. Er was daarmee geen sprake van externe inhuur.

Vraag 8

Kunt u aangeven welke andere onderzoeken in 2011 en 2012 onder verantwoordelijkheid van het ministerie van BZK en andere ministeries meer dan € 1 mln. hebben gekost?

Binnen het kerndepartement van BZK hebben verschillende onderzoeken plaatsgevonden, waarvan twee onderzoeken een financieel belang van boven de € 1 mln. in de periode 2011–2012 hebben.
Een onderzoek met een beslag van meer dan € 1 mln. is het nader onderzoek Periodiek Onderhoudsrapport van het Gemeentefonds 2010. Dit onderzoek wordt in opdracht van het ministerie van BZK en Financiën uitgevoerd, met als doel in beeld te brengen of, hoe en op welke onderdelen het gemeentefonds aangepast moet worden. Het betreft groot onderhoud aan het gemeentefonds en leidt tot aanpassingen in verdeling en volume van de clusters indien noodzakelijk. Het ministerie van BZK treedt op als opdrachtgever in de rol van fondsbeheerder.
Ook de kosten voor het Woononderzoek Nederland 2012 bedragen meer dan € 1 mln. Het Woononderzoek kent een lange traditie en is een landelijk veldwerkonderzoek dat dient als basis voor meerdere deelonderzoeken. Deze deelonderzoeken (modules) zijn de woningmarktmodule (wordt eens in de 4 jaar gehouden) en de energiemodule (wordt eens in de 6 jaar afgenomen). Dit onderzoek geeft inzicht in onder meer de situatie op de woningmarkt, de betaalbaarheid van het wonen, scheefheid, het verhuisgedrag, leefbaarheid, seniorenhuisvesting, energiegedrag en de energetische kwaliteit van de woningen. Dit onderzoek levert de beleidsinformatie op die noodzakelijk is ter onderbouwing en monitoring van het woonbeleid. Voorbeelden hiervan zijn de doorberekeningen van de effecten van aanpassingen in het huurbeleid of wijzigingen in de hypotheekrenteaftrek, het effect op de financiële situatie van huishoudens, meningen van bewoners over leefbaarheidsontwikkeling, preventieve maatregelen t.b.v. brandveiligheid en de mate waarin internationale afspraken over reductie van de CO2 uitstoot gerealiseerd worden door energiebesparingsmaatregelen in de woningvoorraad. Het WoonOnderzoek Nederland 2012 laat daarnaast 99 gemeenten meeliften met het onderzoek, ten behoeve van de onderbouwing van hun lokale woonbeleid.

Vraag 9

Wordt er toegezien op het binnen de perken houden van de kosten van externe onderzoeken? Zo ja, op welke wijze? Bestaan hiervoor richtlijnen per ministerie of rijksbreed? Zo nee, vindt u niet dat de kosten van dit onderzoek aanleiding geven tot een betere sturing van de kosten van de externe onderzoeken?

De sturing op de kosten wordt ondersteund door de aanbestedingsprocedure zoals gehanteerd door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, waarbij vooraf heldere afspraken over de opdracht, de aanpak, de geschatte tijdsbesteding en voorwaarden worden gemaakt. De aanbestedingsprocedure zorgt ervoor dat de partij met de – op basis van vooraf vastgestelde gunningscriteria – economisch meest gunstige offerte de opdracht gegund krijgt. Volledigheidshalve verwijs ik hierbij naar het antwoord op vraag 5. De rijksoverheid hanteert voor het inkopen van diensten overeenkomsten waarbij algemene voorwaarden van toepassing zijn, vastgelegd in de ARVODI. Hierin zijn onder meer clausules opgenomen waarmee meerwerk beperkt wordt en alleen onder bepaalde voorwaarden ingezet kan worden.

Vraag 10

Bent u bereid de Kamer te informeren over de kosten van advocaten van het COA en de onderzoekscommissie COA en eventuele andere kosten voor dit onderzoek, zodat een compleet beeld ontstaat van alle kosten van dit onderzoek?

De kosten van de advocaten van het COA bedragen half juni omstreeks € 190 000. De kosten voor de juridische ondersteuning van de Commissie door het kantoor van de landsadvocaat bedragen € 59 450. De hoogte van de kosten is mede gerelateerd aan het aantal gerechtelijke procedures dat mevrouw Albayrak heeft aangespannen.

Vraag 1

Is het waar dat RET niet rechtstreeks kan meeluisteren, maar dat het geluid en dus de gesprekken wel worden opgenomen? Is er een koppeling tussen de portofoons en de opnameapparatuur waarmee toch gesprekken rechtstreeks beluisterd kunnen worden? Hoe zit dit precies? Kunt u zo uitgebreid en gedetailleerd mogelijk antwoord geven?1

De RET heeft mij laten weten dat er geen koppeling is tussen de portofoons en de apparatuur waarmee beeld- en geluidsopnames worden gemaakt. Verder verwijs ik naar het antwoord op vragen 2 en 3 van de leden El Fassed en Van Gent (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2011–2012, nr. 3016).

Vraag 2

Sinds wanneer neemt de RET geluid op? Wat gebeurt er met de opnames? Hoe lang worden deze bewaard?

Zoals gemeld in antwoord op vragen 2 en 3 van de leden El Fassed en Van Gent (vraagnummer 2012Z09657, ingezonden 10 mei 2012) kunnen de camera’s in de nieuwste trams en de camera’s in de bussen bij de chauffeur ook geluidsopnames maken. De nieuwste generatie trams wordt sinds medio 2011 ingevoerd; de camera’s bij de chauffeurs in de bussen zijn sinds 2008 in gebruik. Voor de door de RET gehanteerde bewaartermijnen voor geluidsopnames verwijs ik naar het antwoord op vraag 5 van de leden El Fassed en Van Gent (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2011–2012, nr. 3016).

Vraag 3

Is het waar dat het College bescherming persoonsgegevens niet op de hoogte is van de geluidsopnames? Zo nee, waarom niet?

De RET heeft de registratie van geluidsopnames onlangs gemeld bij het CBP. Ik verwijs verder naar het antwoord op vragen 2 t/m 4 van de leden El Fassed en Van Gent (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2011–2012, nr. 3016).

Vraag 4

Zijn er meer vervoerders die gesprekken van reizigers opnemen dan wel afluisteren?

Dit is mij niet bekend.

Vraag 5

Deelt u de mening dat vervoerders niet het recht hebben om reizigers af te luisteren? Zo ja, wat gaat u ondernemen om deze praktijken bij de RET en eventuele andere vervoerders te stoppen? Zo nee, kunt u dat toelichten?

Ik verwijs hiervoor naar het antwoord op vragen 4 en 6 van de leden El Fassed en Van Gent (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2011–2012, nr. 3016).

Vraag 6

Is het waar dat er geen wettelijke basis is voor het opnemen dan wel afluisteren van gesprekken door vervoerders? Kunt u dit antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 5.