Vraag 1

Kent u het artikel «VieCuri stelt twee radiologen op non-actief»?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u inzicht geven in de tijd die zat tussen melding van de maatschap en het onderzoek, alsmede de tijd tussen onderzoek en non-actiefstelling van de radiologen door de Raad van Bestuur? Zo nee, bent u dan bereid hier navraag naar te doen?

Ik heb hiervoor zowel bij de Raad van Bestuur van het VieCuri als bij de Inspectie navraag laten doen. Het volgende is mij gemeld: in de tweede helft van september 2012 bereikten de Raad van Bestuur verontrustende signalen vanuit het bestuur van de maatschap radiologie en de leiding van de afdeling radiologie. Uit deze signalen bleek dat sprake was van voortdurende problemen en knelpunten in de samenwerking, de communicatie en het functioneren van de maatschap radiologie.
Naar aanleiding hiervan heeft de Raad van Bestuur op 19 september 2012 – met instemming van het stafbestuur Vereniging medische Staf VieCuri en na voorafgaande consultatie van het maatschapbestuur – de opdracht verstrekt aan een externe, onafhankelijke radioloog om onderzoek te doen naar de samenwerkingsproblematiek en het functioneren van maatschap radiologie.
De Raad van Bestuur van VieCuri heeft het onderzoeksrapport op 29 november 2012 ontvangen. Zij heeft zich vervolgens beraden op de conclusies en aanbevelingen uit dit rapport en op 3 december 2012 het voornemen tot op non actiefstelling aan beide radiologen medegedeeld. Ook is op 3 december de maatschap intern door de Raad van Bestuur onder verscherpt toezicht gesteld. Na de (contractueel verplichte) hoorgesprekken van alle betrokken partijen heeft de Raad van Bestuur beide radiologen op 10 december 2012 voor bepaalde tijd op non actief gesteld.
In aansluiting op het besluit tot op non actiefstelling van beide radiologen heeft de Raad van Bestuur van VieCuri – na het doorlopen van de contractueel vastgelegde procedure – begin januari 2013 ook een formeel besluit tot opzegging van de toelatingsovereenkomst aan beide radiologen doen toekomen. In de betreffende brieven is vastgelegd, dat de op non-actiefstelling van beide radiologen (overeenkomstig hun toelatingscontract) van kracht blijft gedurende de periode van opzegging c.q. tot de einddatum van deze overeenkomst. Uitgaande van de contractueel verplichte opzegtermijn van zes maanden eindigt de toelatingsovereenkomst met beide radiologen in formele uiterlijk medio juli 2013.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Independer introduceert overlijdensrisicoverzekering op basis van postcode»?1

Ik heb kennisgenomen van het bericht.

Vraag 2

Acht u het wenselijk dat de premie voor een verzekering wordt gebaseerd op de postcode van de verzekeringnemer? Kunt u uw antwoord toelichten?

Nee, ik acht het onwenselijk als de verzekeringspremie uitsluitend wordt gebaseerd op de postcode van de verzekerde of de verzekeringsnemer. Ik ben van mening dat solidariteit een belangrijk grondbeginsel van het verzekeringsbedrijf is, en dat iedereen toegang moet kunnen hebben tot de belangrijke verzekeringsproducten. Verzekeraars hebben de maatschappelijke taak om individuele risico’s te spreiden over een grotere groep mensen.
Het is echter wel de taak van de verzekeraars om de verschillen in risico’s te verdisconteren in de verzekeringspremie. Bij een aantal verzekeringen kan het gebied waarin men woont aanleiding zijn om te bepalen of er sprake is van een hoger risico dat zich een bepaald voorval voordoet dan in een ander gebied. Het is primair aan de verzekeraar om te bepalen of dit verschil in risico wordt doorberekend in de premie. Bij onder meer opstal- inboedel en autoverzekeringen wordt al langer onderscheid gemaakt op basis van het postcodegebied.
In het door u aangevoerde voorbeeld gaat het om een overlijdensrisicoverzekering. De hoogte van de premie van een overlijdensrisicoverzekering wordt voor een groot deel gebaseerd op de levensverwachting van de verzekerde. Dit wordt doorgaans bepaald aan de hand van de leeftijd, het rookgedrag en andere gezondheidsaspecten. In de door u genoemde verzekering wordt de levensverwachting nader ingeschat op basis van het postcodegebied. Daarbij wordt uitgegaan van de statistieken van het CBS, dat mensen uit een gemiddeld meer welvarend postcodegebied een hogere levensverwachting hebben. Dit risico wordt doorberekend in een hogere dan wel lagere premie.

Vraag 3

Is het toegestaan om de premie van een verzekering te laten afhangen van de postcode die de verzekeringnemer heeft?

Er zijn geen wettelijke bepalingen die het verbieden dat de premie van een verzekering afhankelijk is van het postcodegebied. Dit neemt niet weg dat de verzekeraar zich zal moeten houden aan de geldende regelgeving voor gelijke behandeling.

Vraag 4

Wat zijn volgens u de gevolgen voor de verzekeringnemer in een woonomgeving waar de levensverwachting lager dan wel hoger zou zijn?

Bij veruit de meeste overlijdensrisicoverzekeringen zal dit geen gevolgen hebben omdat er geen onderscheid wordt gemaakt op basis van het postcodegebied. In het geval er wel onderscheid wordt gemaakt op basis van het postcodegebied verwacht ik dat de premie van de verzekering hoger is naarmate de levensverwachting in het postcodegebied lager is.

Vraag 5

Deelt u de mening dat selectie op basis van postcode kan worden gezien als een vorm van discriminatie? Zo nee, waarom niet?

De beoordeling, of het selecteren op postcodegebied een niet toegestane vorm van discriminatie is, acht ik een taak van het College voor de rechten van de mens, die tot taak heeft klachten over discriminatie te beoordelen. Ook de rechter en het Europees hof van Justitie kan hierover uitspraken doen.
Volgens het College voor de rechten van de mens kan differentiëren op postcode verschillende specifieke groepen raken, zoals lager opgeleiden of mensen met een lager inkomen, ouderen, allochtonen, etc. Het is de vraag of het differentiëren in premie aan de hand van de postcode van de verzekerde indirect onderscheid op een wettelijk beschermde grond oplevert, zoals ras, nationaliteit of godsdienst. Statistische of demografische gegevens over de bewoners in een bepaald postcodegebied zouden hierover meer duidelijkheid kunnen verschaffen. Als het zo is dat bepaalde door de Algemene wet gelijke behandeling (Awgb) beschermde groepen bijzonder geraakt worden door deze vorm van premietoedeling dan is de vervolgvraag of er een objectieve rechtvaardiging aan ten grondslag ligt. Als het doel van de maatregel zou zijn om de inschatting van het risico te optimaliseren dan zouden er vraagtekens geplaatst kunnen worden bij de passendheid of noodzakelijkheid van de maatregel. Het zou over-inclusive kunnen zijn, d.w.z. een te brede groep mensen kunnen raken of dat juist de verkeerde groep geraakt wordt. Het zou ook kunnen dat het beoogde resultaat via andere, minder onderscheidmakende, wijzen bereikt kan worden. Dit zou de subsidiariteit van de maatregel kunnen raken. Of dit in concreto het geval is bij de voorgestelde maatregel kan alleen worden beoordeeld na onderzoek naar de samenstelling van de geraakte groepen en de objectieve rechtvaardiging voor eventueel indirect onderscheid. Ik heb het College dan ook verzocht om een nader onderzoek in te stellen.
De rechtsvoorganger van dit college, het College voor gelijke behandeling heeft in 2006 advies uitgebracht over het afwijzen van hypotheken op basis van het postcodegebied2. Daarbij heeft het Cgb geconstateerd dat het afwijzen van een hypotheekaanvraag op basis van het postcodegebied een vorm van discriminatie is die door de sector zou moeten worden vermeden op basis van zelfregulering. Het voorliggend geval is echter niet goed vergelijkbaar met het advies van destijds omdat het niet gaat om het afwijzen van de verzekering, maar het verdisconteren van een risicoselectie op basis van het postcodegebied in de hoogte van de premie.

Vraag 6

Bent u bekend met andere verzekeraars die selecteren op postcode? Zo ja, kunt u in een overzicht weergeven bij welke vormen van verzekeringen dit het geval is?

Voor zover bekend zijn er geen andere overlijdensrisicoverzekeringen waarbij risicoselectie plaatsvindt op basis van het postcodegebied. Voor bepaalde schadeverzekeringen zoals opstal- inboedel, en autoverzekeringen is de premie mede gebaseerd op het gebied waar de opstal of inboedel is gelegen of waar de verzekeringnemer woonachtig is.

Vraag 7

Bent u bereid te onderzoeken in welke mate de postcode van de verzekeringnemer bij verschillende verzekeringen een rol speelt?

Ik heb het College voor de Rechten van de Mens verzocht een onderzoek in te stellen naar de samenstelling van de geraakte groepen en de objectieve rechtvaardiging voor eventueel indirect onderscheid door het hanteren van het postcodegebied bij de bepaling van de premie van een overlijdensrisicoverzekering.

Vraag 8

Gaat u tegen het sluiten van overlijdensrisicoverzekeringen, dan wel andere vormen van verzekeringen die op basis van postcode worden afgesloten, maatregelen nemen? Zo ja, wat zijn die maatregelen? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 7.

Vraag 1

Hoe beoordeelt u de situatie dat half november 2012 heel veel bijstandsgerechtigden in Amersfoort het bericht hebben gekregen dat zorgverzekeraar Agis in 2013 het eigen risico maandelijks vooraf gaat incasseren?

Het gaat in dit geval om een collectieve zorgverzekering voor bijstandsgerechtigden. Veel gemeenten maken specifieke afspraken met zorgverzekeraars over een dergelijke collectieve zorgverzekering voor de groep bijstandsgerechtigden. Gemeenten hebben deze bevoegdheid, maar zijn hier niet toe verplicht. Het is in dat opzicht te zien als een extra service van de gemeente aan inwonende bijstandsgerechtigden. Dit aangeboden pakket is niet verplicht voor bijstandsgerechtigden. Zij zijn vrij om naar een andere zorgverzekeraar te gaan. Deelname is dus op vrijwillige basis.
Ik vind het goed dat gemeenten en zorgverzekeraars, binnen wettelijke kaders, de vrijheid hebben om onderling afspraken te maken over het aangeboden pakket. Zo kunnen zij maatwerk bieden aan de bijstandsgerechtigden in hun gemeente.
Amersfoort biedt sinds 2005, een Collectieve Zorgverzekering voor Minima (CZM) aan haar burgers met een inkomen tot 110% van het bijstandsniveau. In contracten tussen zorgverzekeraars en gemeenten wordt op diverse manieren in toegang tot goede zorg voor bijstandsgerechtigden voorzien. Deelname aan deze collectiviteit betekent automatisch ook deelname aan de op maat gemaakte aanvullende pakketten. Of de mensen hieraan willen deelnemen is, zoals eerder gezegd, aan hen zelf. Bij de CZM is er sprake van een korting op de basisverzekering. Daarnaast draagt de gemeente bij aan de premie door middel van een maandelijkse bijdrage op de aanvullende verzekering.
Het verplicht eigen risico bedraagt in 2013 350 euro. Net als iedereen moeten bijstandsgerechtigden veelal ineens het hele bedrag aan verplicht eigen risico betalen. Dit kan, voor de verzekerde, ongewenste betalingsproblemen voor het verplicht eigen risico tot gevolg hebben. Om dit te voorkomen heeft de gemeente Amersfoort Achmea (Agis) nadrukkelijk verzocht om te voorzien in de mogelijkheid tot spreiding van de betaling van het eigen risico.
Achmea heeft een regeling ontworpen die haalbaar en uitvoerbaar is en voorziet in de behoefte tot spreiding van betaling van het verplicht eigen risico. Zo loopt deze gespreide betaling gelijk met de zorgtoeslag waarmee ook deels voor het verplicht eigen risico wordt gecompenseerd.
In nauw overleg met de Cliëntenraad Sociale Zekerheid heeft de gemeente Amersfoort besloten tot deze regeling. Hiertoe is mede besloten gezien het feit dat in de afgelopen jaren gemiddeld bijna 80% van de gebruikers het verplicht eigen risico geheel en 14% gedeeltelijk opgebruikte. De Cliëntenraad is van mening dat deze regeling een goede oplossing biedt voor de problemen die veel deelnemers hebben bij het betalen van het eigen risico.
Ik realiseer mij dat bijstandsgerechtigden die vooraf inschatten het verplicht eigen risico niet vol te maken, de regeling vervelend kunnen vinden. Voor hen is het echter altijd mogelijk om een andere zorgverzekeraar te kiezen. Het gaat hier om een relatief kleine groep en gezien het feit dat deze regeling in financieel opzicht wel positief uitpakt voor de overige deelnemers aan CZM, het merendeel van de verzekerden het eigen risico volmaakt en goede afstemming heeft plaatsgevonden tussen de gemeente en de Cliëntenraad, ben ik niet van mening dat hier sprake is van een onwenselijke situatie.

Vraag 2

Deelt u de mening dat dit een onwenselijke situatie is, omdat dit niet op vrijwillige basis gebeurt en mensen geen gebruik hebben gemaakt van zorg? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Bent u bereid met Agis en de gemeente Amersfoort in gesprek te gaan om ervoor te zorgen dat dit plan in deze vorm geen doorgang kan vinden, mits de bijstandsgerechtigde hier expliciet toestemming voor geeft? Zo nee, waarom niet?

Voor de beantwoording van deze vragen is contact opgenomen met de gemeente Amersfoort en Achmea. Zoals ik bij de beantwoording van vraag 1 en 2 heb aangegeven, hebben verzekeraars en gemeenten de vrijheid om onderling afspraken te maken. Inmiddels zijn ook alle verzekerden over de nieuwe polis voor 2013 geïnformeerd. Indien zij zich niet kunnen vinden in het pakket met bijbehorende betalingsregeling dat de gemeente en de zorgverzekeraar overeen zijn gekomen, staat het hen vrij om een andere verzekering af te sluiten.
Ik zie verder geen reden tot nader overleg met de gemeente Amersfoort of Achmea. Indien beide partijen dit willen kunnen de gemeente Amersfoort en Achmea in onderling overleg kijken of zij voor een alternatief kunnen zorgen, waarbij geen gebruik gemaakt hoeft te worden van het gespreid betalen van het verplicht eigen risico.

Vraag 4

Hoe beoordeelt u de situatie dat, als iemand geen of niet geheel gebruik maakt van het eigen risico, het restant pas in de tweede helft van 2014 wordt terugbetaald?

In december 2013 kunnen verzekerden nog zorg gebruiken waarvoor het verplichte eigen risico geldt. Een behandeling gestart in 2013 kan in 2014 nog doorlopen en een behandeling wordt uiterlijk 365 dagen na opening (aanvang behandeling) afgesloten en pas daarna gefactureerd. Pas eind 2014 is duidelijk of er zorgkosten zijn gemaakt over 2013. Dat is de reden waarom voor eind 2014 is gekozen als terugstortdatum.
Hier tegenover staat dat, zoals gemeld in antwoord 1, het merendeel van de verzekerden (vanwege chronische ziekte/medicijngebruik of eenmalige zorgvraag) zijn eigen risico reeds begin 2013 verschuldigd zal zijn, terwijl ze gespreid over het jaar hiervoor betalen. Achmea schiet hier in principe het eigen risico bedrag gedeeltelijk voor. Hierover betalen de verzekerden geen rente. Ik zie dan ook geen reden om zorgverzekeraars te verplichten het bedrag inclusief wettelijke rente eerder terug te laten storten.

Vraag 5

Deelt u de mening dat, als een bijstandsgerechtigde toestemming heeft gegeven voor het vooraf afschrijven van het eigen risico, het terug te betalen bedrag sneller teruggestort moet worden, en dit bedrag moet worden vermeerderd met de wettelijke rente?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Is het waar dat Agis het eigen risico ook in Amsterdam en Utrecht vooraf int? Zo ja, gebeurt dit met of zonder toestemming van de bijstandsgerechtigden? Zijn er bij u nog meer gemeenten bekend waar dit gebeurt?

De bedoelde regeling van Achmea geldt voor de gemeenten Amsterdam, Almere en Amersfoort, niet voor de gemeente Utrecht.
Gemeenten hebben hun eigen besluitvormingstraject gehad. Het aanbod en de werkwijze zijn in de drie gemeenten identiek. Ook hier kan de verzekerde zelf beslissen of zij voor deze verzekeraar kiezen of een andere verzekeraar.

Vraag 7

Bent u bereid met Zorgverzekeraars Nederland en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) in gesprek te gaan, om ervoor te zorgen dat mensen alleen op vrijwillige basis het eigen risico vooraf gespreid kunnen betalen?

Ik zie geen reden tot nader overleg met ZN en de VNG, omdat de regeling op vrijwillige basis is. Verzekerden kunnen altijd voor een andere verzekeraar kiezen.
Zorgverzekeraars en gemeenten zijn vrij om voor specifieke groepen, zoals bijstandsgerechtigden, collectieve contracten af te sluiten. De afspraken die gemeente en zorgverzekeraar maken kunnen voor de verzekerde rechten en verplichtingen bevatten. Het is vervolgens aan de verzekerde om zelf een afweging te maken of hij wil deelnemen aan de collectiviteit of niet. Voor veel verzekerden zal deelname financieel juist erg aantrekkelijk zijn. Voor verzekerden die niet het eigen risico gespreid willen betalen, zijn er voldoende andere mogelijkheden om zich te verzekeren.

Vraag 8

Kunt u deze vragen vóór 1 januari 2013 beantwoorden, zodat bijstandsgerechtigden in Amersfoort op tijd weten welke rechten en plichten zij hebben?

Ja, ik kan deze vragen voor 1 januari 2013 beantwoorden.

Vraag 1

Kent u het bezwaar van de Landelijke Vereniging Eerstelijnspsychologen (LVE) en de Kaderhuisartsen GGZ (geestelijke gezondheidszorg) tegen de misleidende patiëntenwerving van GGZ-instelling Indigo?1 Wat is uw reactie daarop?

Ja, dat ken ik. Ik heb naar aanleiding van dit signaal informatie opgevraagd bij de instelling. Daaruit is gebleken dat de instelling inderdaad adverteert, namelijk in de metro (voertuig, niet het gratis dagblad) in de regio Rijnmond. Deze regio kent een groot aantal mensen uit de lagere sociaal economische klasse en bij de instelling is de indruk ontstaan dat deze mensen een hoge drempel ervaren om hulp te zoeken voor hun problemen. In tegenstelling tot wat de LVE schrijft, biedt de instelling geen hulp voor mensen die geen verwijsbrief hebben van de huisarts. Als iemand zich naar aanleiding van de advertentie bij de instelling meldt, wordt deze persoon eerst verzocht om naar de huisarts te gaan. Indien de huisarts op basis van de richtlijnen vermoedt dat deze persoon een stoornis heeft, verwijst hij naar de instelling. De instelling biedt vervolgens een gratis eerste consult aan om de patiënt de gelegenheid te bieden om bij zichzelf na te gaan of hij/ zij bereid is het behandeltraject bij de instelling aan te gaan.
Ik deel uw zorgen over deze aanpak, maar de handelwijze van de instelling lijkt vooralsnog binnen de regels van de Zorgverzekeringswet (Zvw) te vallen. Ik ga er daarbij vanuit dat de zorgverlening past binnen de aanspraak van de wet en dat de behandelwijze conform richtlijnen en standaarden geschiedt. Indien de huisarts constateert dat er geen sprake is van een psychische stoornis, maar bijvoorbeeld alleen van klachten van somberheid en stress, mag de patiënt niet worden doorverwezen naar de GGZ.

Vraag 2

Vindt u het wenselijk dat er in (gratis) dagbladen wordt geadverteerd voor eerstelijns geestelijke gezondheidszorg met als lokkertje een gratis eerste consult? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie mijn toelichting op vraag 1.

Vraag 3

Juicht u het toe dat mensen die last hebben van somberheid, stress of piekeren, actief worden benaderd om de stap naar professionele zorg te zetten, zonder verwijzing van de huisarts? Zo neen, wat gaat u doen aan deze advertenties? Zo ja, kunt u uw antwoord toelichten?

Zie mijn toelichting op vraag 1. Er is dus geen sprake van GGZ zonder verwijzing door de huisarts. Ik kan in dat licht geen actie ondernemen in deze casus. Wel zal ik de NZa vragen hier aandacht aan te besteden. De poortwachterfunctie van de huisarts wordt hiermee erg onder druk gezet.

Vraag 4

Deelt u het oordeel van de LVE en de kaderhuisartsen dat de advertenties «niet alleen misleidend maar ook onethisch zijn»? Kunt u uw antwoord toelichten?

Ik vind die kwalificaties erg ver gaan. Wel ben ik van mening dat mensen op deze wijze worden aangezet om gebruik te maken van zorg en de huisarts extra belast wordt.

Vraag 5

Erkent u dat de zorgconsumptie onnodig toeneemt door eerstelijns psychologische hulp aan te bieden als product zonder tussenkomst van de huisarts, en dat dit een onnodige stijging van de zorgkosten met zich meebrengt?

Zie mijn antwoord op vraag 1, er is geen sprake van eerstelijns psychologische hulp zonder verwijzing door de huisarts. De huisarts moet voorkomen dat er een beroep wordt gedaan op deze zorg als er geen sprake is van een stoornis.

Vraag 6

Wat gaat u ondernemen om de handelwijze van Indigo te stoppen, en patiënten te informeren dat zij beter af zijn om zich met klachten over somberheid, stress of piekeren te melden bij de huisarts? Kunt u uw antwoord toelichten?

De handelwijze van Indigo is niet strijdig met de wet- en regelgeving, maar kan wel aanzetten tot onnodige zorgconsumptie. Ik zal de NZa vragen dit soort handelswijzen nauwlettend te volgen.

Vraag 7

Erkent u dat de handelwijze van Indigo rechtstreeks het gevolg is van uw politieke koers om in de geestelijke gezondheidszorg marktwerking te introduceren? Kunt u uw antwoord toelichten?

Het is aanbieders vrij om zich te onderscheiden in de geestelijke gezondheidszorg, mits dit binnen de geldende regelgeving valt. Zij kunnen dit bijvoorbeeld doen door zich te onderscheiden op kwaliteit, aandacht voor de cliënt en zijn familieleden etc. en dit ook transparant te maken voor cliënten.

Vraag 1

Kent u het boek «Bikkel» van auteur Rudie Kagie over de mishandeling en dood van de Nederlander Fred Ormskerk in 1980?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat er nooit nader onderzoek is gedaan om de dader(s) van deze mishandeling te achterhalen en vervolgen?

Het betreft een zaak op Surinaams grondgebied. Nederland heeft terzake geen rechtsmacht en kan dan ook geen eigen strafrechtelijk onderzoek starten naar de gebeurtenissen.

Vraag 3

Op welke wijze en wanneer heeft u aangedrongen op onderzoek en vervolging in deze zaak?

De Nederlandse regering heeft in november 1980 via de ambassade in Paramaribo bij de Surinaamse regering protest aangetekend en aangedrongen op bestraffing van de schuldigen.

Vraag 4

Deelt u de opvatting van de auteur dat oud-militair John Hardjoprajitno betrokken was bij de mishandeling en dood van Fred Ormskerk? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Is het waar dat John Hardjoprajitno, die tevens verdachte is in het Decembermoordenproces, in Nederland woonachtig is? Indien ja, hoe verhoudt dat zich tot de uitspraak van uw ambtsvoorganger dat «verdachten Nederland niet in komen»?2

Ja. Mijn ambtsvoorganger heeft in een brief aan de Tweede Kamer gezegd: «verdachten in het 8-decembermoordenproces met Surinaamse nationaliteit de toegang tot Nederland te zullen ontzeggen» (Kamerstuk II 20 361, nr. 165). Die casus-positie heeft zich hierbij niet voorgedaan.

Vraag 6

Wat hebben de besprekingen van uw ambtsvoorganger met de toenmalige ministers voor Immigratie, Integratie en Asielbeleid en van Justitie over de gevolgen van de stopzetting van het Decembermoordenproces voor verdachten die in Nederland verblijven, concreet opgeleverd?

De besprekingen hebben indertijd opgeleverd dat Nederland het standpunt handhaaft dat verdachten moeten worden berecht in het land waar de misdrijven zijn begaan. Tegen de verdachten van de 8-Decembermoorden loopt in Suriname een proces. Dit proces is niet stopgezet.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht ««Land- en tuinbouw goed voor 10 pct van economie en werkgelegenheid», NRCnext checkt»1, waarbij de nrc.next deze uitspraak het oordeel «grotendeels onwaar» geeft?

Ja.

Vraag 2

Kunt u aangeven waarom op de website van de Rijksoverheid2 nog steeds staat aangegeven dat de Nederlandse landbouw en tuinbouw goed zijn voor 10% van de Nederlandse economie en werkgelegenheid, terwijl vorig jaar al in de schriftelijke antwoorden3 bij de begrotingsbehandeling van het onderdeel Landbouw en Natuur door de staatssecretaris van Economische zaken, Landbouw & Innovatie werd toegegeven dat de land- en tuinbouw niet een aandeel van 10% maar slechts van 1,2% van het Nederlandse Bruto Nationaal Product uitmaakt?

Het Nederlandse agrocomplex is verantwoordelijk voor circa 10% van de Nederlandse economie en werkgelegenheid. Hierbij gaat het vooral om (de handel in) land- en tuinbouwproducten. Voor een correct beeld is de website van de Rijksoverheid aangepast in die zin dat het Nederlandse agrocomplex goed is voor circa 10% van de Nederlandse economie en werkgelegenheid.

Vraag 3

Bent u bereid om de website van de Rijksoverheid aan te passen aan de werkelijke feiten rond het aandeel van de land- en tuinbouwsector van de Nederlandse economie? Zo nee, waarom niet?

Ja. Zie antwoord op vraag 2.

Vraag 4

Bent u bereid om in het vervolg een helder onderscheid te maken in uw communicatie tussen de primaire sector en de verwerkende en toeleverende sectoren? Zo nee, waarom niet?

Het Nederlandse agrocomplex dient als één geheel gezien te worden waar de primaire sector het onderdeel van is. Zonder de primaire sector zal het agrocomplex een minder prominente positie qua aandeel van de Nederlandse economie en werkgelegenheid vervullen.
In toekomstige correspondentie met uw Kamer zal ik met betrekking tot de werkgelegenheid, aandeel in de Nederlandse economie en handelsoverschot in relatie tot land- en tuinbouwproducten communiceren over het agrocomplex. Dus niet enkel over de primaire sector, maar ook over de verwerkende en toeleverende sectoren.

Vraag 1

Herinnert u zich het debat over het wetsvoorstel Wijziging van Boek 6 van het Burgerlijk Wetboek en het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering in verband met de normering van de vergoeding voor kosten ter verkrijging van voldoening buiten rechte (Kamerstuk 32 418) alsmede het nader gewijzigd amendement- Van der Steur/Ulenbelt (Kamerstuk 32 418, nr. 15)?

Ja.

Vraag 2

Heeft u kennisgenomen van het artikel «Nu pas beamen ze dat ze gelijk had»? 1

Ja.

Vraag 3

Herkent u het beeld dat voormeld amendement en de wet zouden leiden tot een praktijk die de indieners van het amendement niet beoogden? Zo ja, hoe komt dat?

Artikel 6:96 lid 6 BW bewerkstelligt dat als een schuldeiser meerdere opeisbare vorderingen heeft waarvoor hij nog geen incassohandelingen heeft verricht, hij deze niet los kan incasseren. Hij moet de vorderingen gezamenlijk incasseren met als eerste handeling één gezamenlijke aanmaning voor de verschillende vorderingen. De incassokosten dient hij over het gehele verschuldigde bedrag te berekenen.
Het wetsvoorstel incassokosten bevatte oorspronkelijk een regeling die inhield dat een schuldeiser met meerdere vorderingen op een consument niet verplicht was één aanmaning voor meerdere vorderingen te gebruiken (vgl. Kamerstukken II 2010/11, 32 418, nr. 6). Hij kon ervoor kiezen verschillende aanmaningen te gebruiken.
De Kamerleden Van der Steur en Ulenbelt hebben met betrekking tot deze regeling een amendement ingediend. Dit amendement is als stuk nr. 10 besproken tijdens de plenaire behandeling van het wetsvoorstel incassokosten op 12 april 2011. In de toelichting op het amendement was het volgende opgenomen: «De samenvoeging van vorderingen ter berekening van de vergoeding van buitengerechtelijke incassokosten moet niet afhankelijk worden gesteld van de aanmaning. Samenvoeging van vorderingen op dezelfde schuldenaar moet, althans voor de berekening van de hoogte van de kosten, altijd gebeuren». In reactie op het amendement heb ik aangegeven dat de formulering van het wetsvoorstel alleen de optelling van vorderingen regelde in het geval met één aanmaning werd geïnd en dat het amendement regelde dat dit steeds zou moeten gebeuren als er nog geen aanmaning was verstuurd. Verder heb ik opgemerkt dat het voorstel paste bij de verplichting van schuldeisers om hun schade te beperken: als zij nog niet hadden geïncasseerd, zouden zij dat in één keer moeten doen. Ik heb het oordeel over het amendement aan de Kamer gelaten (Handelingen II 2010/11, nr. 72, item 17, blz. 41).
Het amendement is na de plenaire behandeling aangepast. In de voorgestelde wettekst is verduidelijkt dat het gaat om vorderingen van één schuldeiser op dezelfde schuldenaar. Ook is de toelichting op het amendement uitgebreid. De volgende zinnen zijn toegevoegd: «De schuldeiser kan nog steeds regulier aanmanen zodra de schuldeiser in verzuim is. Als een schuldeiser een schuldenaar wil aanmanen voor meer dan een vordering, dan moet hij dit met één aanmaning doen». Het amendement is als stuk nummer 15 in stemming gebracht en aangenomen en na behandeling door de Eerste Kamer tot wet geworden.
In het artikel «Nu pas beamen ze dat ze gelijk had», wordt onder meer het voorbeeld gegeven van een consument die drie maanden de telecomrekeningen van een paar tientjes niet betaalt en vervolgens € 120 incassokosten verschuldigd is. De wettekst voortvloeiend uit het amendement bewerkstelligt dat als de handelingen om de telecomrekening te incasseren plaatsvinden nadat deze rekeningen drie maanden niet betaald zijn, dat dan met één aanmaning dient te geschieden. De consument is daardoor niet € 120, maar € 40 incassokosten verschuldigd. Het beeld derhalve dat het amendement tot hogere incassokosten leidt, is niet juist. Het tegendeel is het geval.
Ik ben ook van mening dat met de thans geldende regeling recht wordt gedaan aan alle betrokken belangen. Wanneer een consument een product koopt, of een dienst afneemt, moet hij daarvoor betalen. Een schuldeiser heeft er belang bij dat hij zijn geld op tijd ontvangt en moet op betaling kunnen aandringen als deze uitblijft. De schuldeiser kan incassokosten in rekening brengen nadat de consument die in verzuim is (de betalingstermijn is verstreken of de consument is in gebreke gesteld en heeft vervolgens niet betaald) vervolgens is aangemaand en veertien dagen de tijd heeft gekregen om alsnog de rekening te betalen. Indien de consument binnen die termijn betaalt, dan is hij geen incassokosten verschuldigd. Laat de consument vervolgens óók deze termijn verlopen, dan is hij wel incassokosten verschuldigd. Een consument die voorziet niet binnen de termijn te kunnen betalen, kan zelf contact opnemen met de schuldeiser om te bezien of een incassotraject kan worden voorkomen.
Wanneer er te laat wordt betaald, kan de schuldeiser niet inschatten of dat een eenmalige gebeurtenis is of dat de schuldenaar meerdere vorderingen niet zal voldoen. Indien hij na een eerste aanmaning ontdekt dat ook een volgende vordering niet wordt voldaan, moet het hem vrijstaan ook voor die tweede vordering een aanmaning te versturen. Hij maakt in dat geval nieuwe kosten.
Ook een schuldenaar heeft er geen baat bij als zijn schuld oploopt. Zo zal wettelijke rente over het verschuldigde bedrag in rekening worden gebracht en kan het voortbestaan van de onderliggende overeenkomst gevaar lopen wegens tekortkoming in de betaling. Wanneer de schuldenaar ziet aankomen dat hij zijn betalingsverplichtingen niet kan nakomen, doet hij er verstandig aan contact te zoeken met de schuldeiser om te zien of het mogelijk is een betalingsregeling overeen te komen of om de overeenkomst op te zeggen. Kan hij zijn verplichtingen langdurig niet nakomen, dan kan hij contact opnemen met een schuldhulpverleningsinstantie.

Vraag 4

Deelt u de mening dat alsdan spoedige reparatie geboden is en bent u bereid voorstellen te doen om de wet aan te passen? Welke voorstellen zullen dat zijn en op welke termijn zal reparatie zijn gerealiseerd? Zo nee, waarom meent u dat reparatie niet nodig is?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 1

Bent u bekend met het berecht «Magnitsky wet tergt Russen»?1

Ja.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u de clausule in de Amerikaanse wet die oproept tot sancties tegen hen die betrokken waren bij de dood van fiscaal jurist Magnitsky in 2009?

Met deze wet kunnen Russische verdachten van mensenrechtenschendingen de toegang tot de VS worden ontzegd en hun bezittingen worden bevroren. De wet heeft niet alleen betrekking op de dood van Sergey Magnitsky, maar ook op schendingen van rechten van andere Russische klokkenluiders, mensenrechtenactivisten en journalisten. De VS geeft hiermee uiting aan de brede zorgen over de rechtsstaat en mensenrechtensituatie in de Russische Federatie. Ik deel deze zorgen.

Vraag 3

Ziet u mogelijkheden om een vergelijkbare standpuntbepaling in te nemen op Europees niveau en bent u bereid hiertoe het voortouw te nemen in Europees verband?

Er bestaat in de EU een grote mate van overeenstemming over de zaak Magnitsky, namelijk dat het een symbool is geworden voor de staat waarin de rechtsstaat en het rechtssysteem in de Russische Federatie verkeert. Dit is onder andere zo verwoord in de brief van april 2012 van EU-president Van Rompuy aan toenmalig president Medvedev.
Er is echter binnen de EU geen draagvlak voor een visumban. Ik wil me er daarom voor inspannen om blijvend aandacht te vragen voor deze zaak bij mijn collega’s, maar ook bij de Russische autoriteiten, bijvoorbeeld in mijn voorgenomen ontmoeting met minister Lavrov in februari aanstaande.

Vraag 4

Kunt u deze vragen vóór 18 december beantwoorden?

Ik heb deze vragen zo spoedig mogelijk beantwoord.

Vraag 1

Waarom ontbreekt op de voorschotbeschikkingen zorg- en huurtoeslag 2013 het toetsingsinkomen en de huurgegevens? Waarom heeft u voor deze aanpak gekozen?

De compacte mededeling draagt bij aan de vereenvoudiging van het berichtenverkeer tussen burgers en de Belastingdienst, zoals aangekondigd in de brief aan de Tweede Kamer van 3 februari 2012.1 Op een beknopte en overzichtelijke manier wordt de burger geïnformeerd over de belangrijkste gegevens van zijn toeslagen.
Er is voor deze compacte mededeling gekozen, omdat burgers op hun persoonlijke internetpagina, Mijn toeslagen, alle relevante gegevens kunnen vinden. Gebleken is dat in de afgelopen periode de burger, meer dan aan het begin van dit jaar, Mijn toeslagen bezoekt om informatie over zijn toeslagen te raadplegen of te wijzigen.

Vraag 2

Bent u ervan op de hoogte dat er nog steeds veel mensen zijn die geen internet hebben en dus niet via mijn.toeslagen.nl hun gegevens kunnen controleren? Bent u er tevens van op de hoogte dat veel mensen hun toeslagen via een (belasting-)adviseur regelen die overigens niet de DigiD-gegevens van de klant mag weten? Zo ja, bent u het dan met mij eens dat het opnemen van de genoemde informatie op de voorschotbeschikking handig is?

Het is mij bekend dat nog niet iedere burger thuis toegang heeft tot het internet en dus tot Mijn toeslagen. Om die reden worden burgers op de nieuwe compacte voorschotbeschikking verwezen naar de BelTel voor het geval zij nog vragen hebben en zij niet over internet beschikken. Burgers die dat willen kunnen dan een papieren specificatie bestellen. Tot nu toe wordt daar nauwelijks gebruik van gemaakt, terwijl wel alle toeslagbeschikkingen in de vorm van compacte mededelingen zijn verzonden.
Daarnaast kunnen burgers zonder internet ook terecht bij een toeslagenservice-punt. Toeslagenservicepunten hebben toegang tot het Toeslagen Verstrekkingen Systeem en kunnen burgers zo nodig bijstaan.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het vermelden van de genoemde informatie op de beschikking geen enkele extra moeite kost en bij een adequate pagina-indeling nauwelijks extra papier?

Ten opzichte van de beschikking zoals die vorig jaar nog werd verzonden levert de compacte mededeling een besparing van 17 miljoen vellen A4 op. De compacte mededeling bestaat uit maximaal één A4. Vorig jaar ontving een burger bij een volledige beschikking gemiddeld 7 vellen papier. Omdat daarnaast alle grondslagen eenvoudig in Mijn toeslagen zijn te vinden, vind ik het geen goede ontwikkeling om terug te keren naar een situatie waarin alle informatie en grondslagen op papier worden aangeleverd.

Vraag 4

Bent u bereid om de ontbrekende informatie weer op de kortst mogelijke termijn op alle toeslagbeschikkingen te vermelden? Zo niet, waarom niet? Zo ja, vanaf wanneer?

Zoals ik in mijn antwoorden op de vragen 2 en 3 heb aangegeven is de compacte mededeling een efficiënt en effectief middel om de burger te informeren over de hoogte van zijn toeslagen. Nadere informatie over de grondslagen waarop de toeslagen zijn gebaseerd kunnen door de burger via de portal Mijn toeslagen, via de BelTel en via Toeslagenservicepunten worden ingewonnen.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het rapport «Transforming pain into hope: Human rights defenders in the Americas» dat op 7 december gepubliceerd is door Amnesty International?1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw reactie op het rapport?

Ik heb waardering voor het gedegen rapport van Amnesty International over de situatie van mensenrechtenverdedigers in de Amerika’s.

Vraag 3

Welke ondersteuning biedt Nederland als permanent waarnemer en donor van de Organisatie voor Amerikaanse Staten (OAS) aan de Inter-Amerikaanse Commissie van de Rechten van de Mens (IACHR)? Overweegt Nederland om de steun uit te breiden gezien de problemen (financieel en in de vorm van kritiek vanuit de lidstaten) die de IACHR ondervindt?

Het belang dat Nederland aan de OAS en IACHR hecht, wordt onderstreept door het feit dat Nederland in 2012 de grootste donor onder de permanente waarnemers van de OAS was. Nederland steunde de IACHR in de periode 2011–2012 met een bijdrage van € 500.000 ten behoeve van de uitvoer van het IACHR Strategische Plan 2011–2015. Nederland zal de IACHR in de periode 2013–2015 opnieuw steunen met een jaarlijkse bijdrage van € 250.000.
Nederland onderhoudt tevens regelmatige contacten op politiek en
(hoog-)ambtelijk niveau met de OAS en de IACHR. Tijdens zijn bezoek aan de VS in november jl. sprak de mensenrechtenambassadeur met de nieuw aangetreden SG IACHR. Tijdens zijn kennismakingsbezoek aan Nederland op 11 december jl. werd SG IACHR Icaza door SG Jones-Bos ontvangen. Tevens faciliteerde het Ministerie van Buitenlandse Zaken een ontmoeting van de SG IACHR met vertegenwoordigers van Nederlandse mensenrechtenorganisaties, waaronder Amnesty International Nederland.

Vraag 4

Zet Nederland in op specifieke ondersteuning van de eenheid die zich binnen de IACHR richt op de ondersteuning en bescherming van mensenrechtenverdedigers? Zo nee, zou u bereid zijn hiertoe over te gaan, mede gelet op het sluiten van diverse posten en de extra nadruk die op economische diplomatie en ontwikkeling is komen te liggen in de Latijns-Amerikaanse regio?

Nee. Vanwege toenemende administratieve druk op de organisatie en ter verbetering van effectiviteit van mensenrechteninitiatieven in de regio, heeft de IACHR bij de lancering van het Strategische Plan 2011–2015 donoren verzocht zich te beperken tot algemene, niet geoormerkte steun. In contacten met de IACHR heeft de organisatie zich dankbaar getoond voor de voorbeeldfunctie die Nederland op dit gebied vervult.
Nederland voert, binnen de kaders van het Strategische Plan 2011–2015, een voortgaande dialoog met de IACHR over thema’s die voor Nederland van belang zijn. Hierbij komt de positie van mensenrechtenverdedigers in de regio ook aan de orde.

Vraag 5

Bent u bereid u in EU-verband in te spannen voor het agenderen van de problematiek rondom de situatie van mensenrechtenverdedigers in Brazilië in het kader van de EU-Brazilië top op 22 en 23 januari aanstaande?

De EU en Nederland onderhouden op alle niveaus een intensieve dialoog met de Braziliaanse overheid over mensenrechten en mensenrechtenverdedigers. Brazilië erkent de problematiek rondom mensenrechtenverdedigers en is in toenemende mate actief om hen te beschermen. Brazilië heeft een speciaal opgezet programma gelanceerd ter bescherming van mensenrechtenverdedigers.
Voorbeeld van de samenwerking tussen de EU en Brazilië t.a.v. de bescherming van mensenrechtenactivisten is het in december jl. georganiseerde seminar, gericht op het intensiveren van de dialoog met, en het verbeteren van de bescherming van mensenrechtenactivisten in Brazilië.
Mede vanwege deze positieve instelling van de Braziliaanse autoriteiten, zou het nu expliciet agenderen van de situatie van mensenrechtenverdedigers de indruk kunnen wekken dat de EU meent dat de Braziliaanse autoriteiten niet gecommitteerd zijn. Een dergelijke boodschap zou onterecht zijn en ook contraproductief werken t.a.v. de huidige goede samenwerking op dit gebied.

Vraag 6

Bent u bereid van de handelsmissie naar Brazilië een apart verslag naar de Kamer te sturen waarin de economische en diplomatieke gesprekspunten worden behandeld? Kunt u in het verslag van bovenstaande handelsmissie specifiek ingaan op welke manier mensenrechten ter sprake zijn gekomen?

De Kamer heeft een verslag naar aanleiding van de handelsmissie naar Brazilië ontvangen. Hierin is beschreven hoe mensenrechten ter sprake zijn gekomen.

Vraag 1

Heeft het Centraal Planbureau (CPB) in de doorrekening van het Regeerakkoord «Bruggen Slaan» rekening gehouden met een daling van de huizenprijzen van 15% (volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek) en dus dalende WOZ-waarden sinds 2008? Zo nee, waarom niet?

Het CPB hanteert een andere systematiek, zoals uiteen gezet in de CPB-notitie «De gevolgen van het huurbeleid nader bekeken». Er wordt gerekend ten opzichte van een stabiel groeipad vanaf 2005, waarbij rekening is gehouden met het beleid tot en met het Begrotingsakkoord 2013. De prijsontwikkeling die daaruit resulteert voor de periode 2005–2012 komt per saldo nagenoeg overeen met die van de CBS-prijsindex koopwoningen. Tussen 2005 en 2008 stegen de feitelijke huizenprijzen beduidend sneller dan de prijsontwikkeling volgens het CPB-model. Tussen 2008 en 2011 is die situatie omgekeerd. Per saldo bevinden zowel de CBS koopwoningprijsindex als het geïndexeerde prijspeil volgens het CPB woningmarktmodel zich in 2012 reëel gezien ongeveer op het niveau van 2005.

Vraag 2

Is bij de doorrekening van het regeerakkoord uitgegaan van het basispad, gebaseerd op de maatregelen uit het begrotingsakkoord 2013 waaronder de verplichte (annuitaire) aflossing van nieuwe hypotheken en de gevolgen hiervan voor de woningprijzen en de WOZ-waarden? Zo nee, waarom niet?

Ja, bij de doorrekening van het Regeerakkoord is uitgegaan van het basispad inclusief de maatregelen uit het Begrotingsakkoord 2013.

Vraag 3

Is bij de doorrekening van de huurmaatregelen in het regeerakkoord rekening gehouden met het in 28 jaar verlagen van de hypotheekrenteaftrek van 52% naar 38% en de gevolgen daarvan voor de woningprijzen? Zo nee, waarom niet?

Ja, in de doorrekening van de woningmarktmaatregelen in het Regeerakkoord zijn alle maatregelen op de koop- en huurmarkt integraal doorgerekend.

Vraag 4

Kunt u deze vragen beantwoorden voor de behandeling van de begroting van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties over 2013, dus voor 18 december 2012?

Ja.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de brief waarin 27 Europarlementariërs Catherine Ashton verzoeken de leiding te nemen in een internationale diplomatieke campagne die moet leiden tot een formeel onderzoek van het Internationaal Strafhof naar het geweld in Syrië?1

Vraag 2

Deelt u de mening dat het Internationaal Strafhof een formeel onderzoek moet beginnen en bent u bereid bovengenoemd initiatief te steunen? Zo nee, waarom niet?

Vraag 3

Bent u bereid om ten behoeve van dit onderzoek capaciteit en/of middelen beschikbaar te stellen teneinde bewijsmateriaal te verzamelen en te analyseren?

Vraag 4

Bent u bereid dit in Internationaal verband te agenderen, bijvoorbeeld tijdens de bijeenkomst van de Friends of Syria op 12 december 2012?

Vraag 1

Kent u het bericht «Explosion of trafficking linked to legalised prostitution»1 naar aanleiding van een onderzoek van Professor Eric Neumayer (London School of Economics and Political Science), Dr Seo-Young Cho (German Institute for Economic Research) en Professor Axel Dreher (Heidelberg University) naar het effect van legalisering van prostitutie op de omvang van mensenhandel?

Ja.

Vraag 2

Heeft u kennisgenomen van de conclusie van de onderzoekers dat in de onderzochte landen legalisering van prostitutie heeft geleid tot meer prostitutie en tot meer mensenhandel?

Het onderzoek gaat in op de invloed van legale prostitutie op mensenhandel. De onderzoekers gaan uit van twee tegenstrijdige effecten. Ten eerste leidt het legaliseren van prostitutie volgens hen tot een uitbreiding van de prostitutiesector en daardoor tot een toename van mensenhandel. Ten tweede leidt de legalisering van prostitutie tot een verminderde vraag naar slachtoffers van mensenhandel als prostituee doordat klanten voorkeur geven aan legale prostituees. De onderzoekers geven aan dat volgens hun onderzoek het eerste effect groter is dan het tweede effect en dat landen waar prostitutie is gelegaliseerd hierdoor een hoger aantal gerapporteerde slachtoffers van mensenhandel kent.
Er kunnen meerdere kanttekeningen worden gezet bij dit onderzoek. Zowel het kwantitatieve deel van het onderzoek, als het kwalitatieve deel geeft geen hard bewijs dat het legaliseren van prostitutie resulteert in een toename van mensenhandel. Verder geven de onderzoekers zelf aan dat de data die ze gebruiken een aantal tekortkomingen hebben. Zo is de betrouwbaarheid van de data sterk afhankelijk van de kwaliteit van organisaties, het optreden van politie en justitie en het bewustzijn van de mensenhandelproblematiek in een land. Als laatste wijzen de onderzoekers erop dat het legaliseren van prostitutie mogelijk ook meerdere voordelen met zich meebrengt, zoals het verbeteren van de sociale positie en werkomstandigheden van prostituees.

Vraag 3

Bent u bereid om het genoemde onderzoek te betrekken bij de brief die u voor 1 maart 2013 aan de Kamer hoopt te schrijven over de regulering van prostitutie?

De bestrijding van mensenhandel is een speerpunt binnen het Nederlands prostitutiebeleid. De herbezinning op de Wet regulering prostitutie en bestrijding misstanden seksbranche zal zich dan ook grotendeels richten op het tegengaan van misstanden, waaronder mensenhandel, in deze branche. Ik ben ervan overtuigd dat de keus die eerder is gemaakt door het bordeelverbod op te heffen en prostitutie te legaliseren nog steeds van positieve invloed is op de sociale positie van prostituees en het creëren van meer openheid in de sector, waardoor misstanden eerder aan het licht komen. Ik acht het dan ook onnodig om de legalisering van prostitutie in Nederland te heroverwegen.
Er wordt veelvuldig onderzoek verricht naar verschillende vormen en aanpakken van Mensenhandel in Nederland, waaronder door de Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen. Om die reden acht ik het niet nodig om zelf een aanvullend onderzoek in te stellen, noch om de resultaten van het betreffende onderzoek te bespreken in de brief van voor 1 maart 2013.

Vraag 4

Bent u bereid onderzoek te laten doen naar de effecten van het Nederlandse prostitutiebeleid op de omvang van mensenhandel? Zo ja, op welke termijn? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Bent u bereid om, als blijkt dat ook het Nederlandse prostitutiebeleid tot meer mensenhandel heeft geleid, het prostitutiebeleid te heroverwegen? Zo ja, op welke manier? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 1

Hoe beoordeelt u het bericht dat SNS REAAL houders van speciale achtergestelde schuldbewijzen volledig gaat terugbetalen, terwijl SNS REAAL de verleende staatssteun uit 2008 nog niet heeft afgelost?1

Vraag 2

Hoe beoordeelt u het dat de belastingbetaler hierdoor achtergesteld wordt op beleggers?

Vraag 3

Hoe beoordeelt u het dat SNS REAAL houders van speciale achtergestelde schuldbewijzen volledig terug gaat betalen, terwijl zij op dit moment volgens het Financieel Dagblad in onderhandeling is met uw ministerie over mogelijke nieuwe staatssteun vanwege aanhoudende kapitaalnood? Vindt u dit niet opmerkelijk?

Vraag 4

Welke invloed heeft de geplande aflossing door SNS REAAL op de door het Financieel Dagblad genoemde onderhandelingen tussen SNS REAAL en uw ministerie over mogelijke staatssteun?

Vraag 5

Bent u bereid de Nederlandsche Bank (DNB) te verzoeken de Kamer voor het kerstreces een toelichting te sturen op zijn besluit om goedkeuring te geven aan SNS REAAL om speciale achtergestelde schuldbewijzen terug te gaan betalen ondanks de kapitaalnood waarin de bank verkeert?

Vraag 6

Bent u bereid DNB tevens te verzoeken de Kamer voor het kerstreces een toelichting te geven op het besluit dat participatiecertificaten niet meer meetellen als bufferkapitaal en toe te lichten hoe dit besluit zich verhoudt tot de financiële situatie van SNS REAAL?

Vraag 7

Hoe beoordeelt u het functioneren van DNB als onafhankelijk toezichthouder met betrekking tot het besluit dat participatiecertificaten niet meer meetellen als bufferkapitaal?

Vraag 8

Kunt u uiteenzetten hoeveel participatiecertificaten de Nederlandse banken (gezamenlijk) uit hebben staan?

De Wft bevat geen definitie van het begrip «participatiecertificaat». In algemene zin geldt dat de door de Nederlandse banken uitgegeven instrumenten onderling sterk van elkaar verschillen onder andere wat betreft de aard, de toepasselijke voorwaarden en het type investeerder waarvoor de instrumenten bestemd zijn. Het is daarom niet mogelijk om aan te geven hoeveel «participatiecertificaten» de Nederlandse banken (gezamenlijk) uit hebben staan.

Vraag 9

Wat zijn de effecten van het besluit dat participatiecertificaten niet meer meetellen als bufferkapitaal op de solvabiliteitsratio’s van de Nederlandse banken?

Het besluit van DNB heeft betrekking op de participatiecertificaten van SNS Bank en heeft geen betrekking op andere door Nederlandse banken uitgegeven instrumenten en het bufferkapitaal, en daarmee de solvabiliteitsratio’s, van die banken.

Vraag 10

Gaat u bij eventuele staatssteunoperaties in de toekomst contractueel laten vastleggen dat de staatssteun volledig terugbetaald dient te zijn voordat de instelling die een beroep heeft gedaan op staatssteun, over kan gaan tot het aflossen van schulden aan kapitaalverstrekkers?

Ik ben van mening dat staatssteun zodanig moet worden vormgegeven dat het prikkels bevat om de door de Staat verleende staatssteun terug te betalen. Ook het beleid van de Europese Commissie ten aanzien van staatssteun aan financiële instellingen is erop gericht om deze instellingen op lange termijn levensvatbaar te maken en de staatssteun zo spoedig mogelijk terug te betalen. Het contractueel laten vastleggen dat staatssteun volledig terugbetaald dient te zijn voordat de instelling die een beroep heeft gedaan op staatssteun over kan gaan tot het aflossen van schulden aan vermogensverstrekkers, heeft ongewenste neveneffecten. Het zou ertoe kunnen leiden dat vermogensverstrekkers niet langer bereid zijn om middelen te verschaffen aan de instelling die een beroep heeft gedaan op staatssteun, waardoor de instelling niet in staat zou zijn om zelfstandig te functioneren en de levensvatbaarheid in het geding komt. Het kan tevens tot rechtszaken leiden indien de instelling reeds bestaande juridische verplichtingen jegens vermogensverstrekkers niet nakomt.

Vraag 1

Hoe was uw onderhoud met de Israëlische ambassadeur, op welke wijze hebt u de voorgenomen bouw van 3000 woningen op de E1 locatie aan de orde gesteld en wat was zijn reactie?

Vraag 2

Deelt u de mening van het Amerikaanse State Department dat «unilaterale acties buitengewoon schadelijk zijn voor de vooruitzichten om de Israëlisch-Palestijnse vredesonderhandelingen te hervatten», dat het E1 gebied zeer gevoelig is en dat de bouw daar zeer schadelijk zou zijn voor een twee-staten oplossing?1

Vraag 3

Kunt u een overzicht geven van de initiatieven die verschillende EU-lidstaten hebben genomen? Welke stappen heeft u gezet om te komen tot een gemeenschappelijke EU-boodschap aan Israël, dat terugkeer naar de onderhandelingstafel voor de EU de enige optie is en dat deze voorgenomen bouw niet bijdraagt aan verzoening tussen de partijen? Op welke manier wordt met de VS opgetrokken, zodanig dat de bouw van deze woningen wordt voorkomen?

Vraag 4

Op welke manier zet u zich in om te komen tot een overtuigend en eensluidend EU-geluid binnen het kwartet, zodat een zelfstandige bijdrage wordt geleverd aan het dichterbij brengen van een twee-staten oplossing?

Vraag 1

Deelt u de teleurstelling dat een Landelijk Informatiesysteem Schulden (LIS) niet ingevoerd lijkt te gaan worden nu de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) zich lijkt terug te trekken uit het project?1

Ik betreur de beslissing van de NVB om haar medewerking aan de ontwikkeling van het systeem Vroegsignalering index probleemschulden (ViP) te beëindigen. De betrokken partijen hebben zich de afgelopen jaren enorm ingespannen om dit (private) initiatief tot een succes te maken.

Vraag 2

Kunt u aangeven welke stappen er sinds de brief van uw voorganger d.d. 5 juli 2012 (Kamerstuknummer 24 515–239) over de voortgang van het LIS zijn gezet door het samenwerkingsverband LIS gefaciliteerd door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid? Kunt u hierbij ook ingaan op de proef die door het College Bescherming Persoonsgegevens zou zijn goedgekeurd?

In augustus 2012 hebben de partijen betrokken bij het LIS in principe besloten tot inrichting van een pilot om het voorgenomen systeem van schuldenregistratie te beproeven. De intentie van partijen was om op basis van de resultaten van deze pilot te onderbouwen in hoeverre de te registreren schulden indicatief zijn voor het ontstaan van de problematische schulden. Daarmee werd invulling gegeven aan de door het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) geschetste mogelijkheid om in een pilot de indicatieve waarde van de registratiecriteria te beproeven. Hiervoor is geen toestemming van het CBP nodig. Het CBP is door de LIS-partijen geïnformeerd over hun besluit om tot inrichting van een pilot over te gaan. Ten behoeve van deze pilot zijn zij gestart met het opstellen en uitwerken van een business- en verdienmodel.

Vraag 3

Betekent het terugtrekken van de NVB uit het samenwerkingsverband LIS dat een landelijke schuldregistratie als initiatief van de baan is? Zo ja, bent u bereid met het samenwerkingsverband LIS, inclusief de NVB, in gesprek te gaan om te bekijken of er een oplossing gevonden kan worden voor de gerezen bezwaren en de mogelijkheden voor een doorstart te onderzoeken? Zo nee, is er alleen sprake van geen doorgang vinden van het onderzochte systeem van Vroegsignalering index probleemschulden (ViP)?

Conform mijn toezegging tijdens de begrotingsbehandeling SZW 2013 heeft SZW op 14 januari 2013 gesproken met de LIS-partijen, waaronder ook de NVB, over de gerezen bezwaren en de ontstane situatie. Ook is gesproken over welke mogelijkheden de verschillende partijen vanuit hun (maatschappelijke) verantwoordelijkheid nog zien. De LIS-partijen hebben in dit gesprek gemeld dat zij hun initiatief om te komen tot een systeem voor vroegsignalering beëindigen. Ik kan me bij deze opstelling best iets voorstellen, omdat de verschillende partijen al jaren inzet plegen om het systeem van vroegsignalering vorm te geven, maar steeds op blokkades stuiten. Ik heb begrepen dat zij uw Kamer bij brief van 18 januari jl. over de beëindiging hebben geïnformeerd. Ik ben voornemens om met betrokken partijen in gesprek te gaan om te verkennen of er andere mogelijkheden zijn om tot een systeem van vroegsignalering te komen. Ik zal u van de resultaten van dit gesprek op de hoogte stellen.

Vraag 4

Deelt u de mening van de NVB dat het LIS te traag en ingewikkeld zou zijn, als aan alle Nederlandse en internationale privacywetgeving zou worden voldaan? Zo ja, welke mogelijkheden ziet u om, met respect voor de Nederlandse en internationale privacywetgeving, alsnog doorgang van een LIS mogelijk te maken? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 1

Kent u de berichten «Dreigend ontslag 287 thuiszorgmedewerkers»1 en «Honderden medewerkers thuiszorg Rotterdam op straat»2?

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat in deze situaties zowel medewerkers als cliënten te lang in onzekerheid blijven zitten over de toekomst van de huishoudelijke hulp? Hoe gaan de desbetreffende gemeenten om met cliënten die nu in onzekerheid zitten over de huishoudelijke hulp vanaf 1 januari 2013?

Ik kan mij voorstellen dat medewerkers en cliënten bij de overgang naar een nieuwe aanbieder onzeker zijn over de toekomst van de huishoudelijke hulp. Zeker als veranderingen worden aangekondigd in de bestaande dienstverlening. Ik vind het daarom belangrijk dat de daarvoor verantwoordelijke partijen (gemeenten en werkgevers) dergelijke onzekerheid zoveel mogelijk proberen te beperken. In Rotterdam zal het nieuwe contract eind april 2013 starten. Navraag leert dat de gemeente Rotterdam erop toe ziet dat het gesprek tussen oude en nieuwe aanbieders plaatsvindt. Zij hebben een projectleider aangesteld voor de overgang van medewerkers en cliënten naar een andere aanbieder. De gesprekken tussen aanbieders over overgang van personeel zijn gaande. De gemeente neemt daarbij een begeleidende en faciliterende rol. Cliënten zijn en worden de komende maanden door de gemeente (en aanbieders) ook geïnformeerd.

Vraag 3

Deelt u de mening dat gemeenten op grond van artikel 10a van de Wet maatschappelijk ondersteuning (Wmo) verplicht zijn om het gesprek tussen de oude en nieuwe aanbieders van huishoudelijke hulp te arrangeren, zodat gesproken kan worden over eventuele overname van personeel?

Artikel 10a van de Wmo biedt waarborgen voor een verantwoorde aanpak. Het eerste lid van art 10a van de Wmo verplicht nieuwe aanbieders om met de oude aanbieders te overleggen over de overname van betrokken personeel. Dat is geen garantie dat overeenstemming wordt bereikt over de overgang van medewerkers, maar het overleg zal uiteraard wel open en zorgvuldig moeten worden gevoerd. In het tweede lid van artikel 10a van de Wmo krijgen gemeenten de taak erop toe te zien dat het in het eerste lid bedoelde overleg wordt gevoerd. Deze waarborgen worden bovendien verder versterkt door de aanvullende afspraken die werkgevers- en werknemersorganisaties in de algemeen verbindend verklaarde CAO VVT hierover hebben gemaakt. De wijze waarop gemeenten toezien op het voeren van het overleg tussen de «oude» aanbieder en de «nieuwe» aanbieders is verder vrijgelaten. Een dergelijke beleidsvrijheid past bij de sturingsfilosofie van de Wmo. Ik zie geen aanleiding om de huidige verplichting van gemeenten in artikel 10a aan te scherpen.

Vraag 4

Kunt u aangeven hoe andere gemeenten omgaan met artikel 10a van de Wmo? Zijn er voorbeelden bekend van gemeenten die in hun aanbestedingstraject al vastleggen dat personeel moet worden overgenomen?

Er is geen overzicht beschikbaar van hoe gemeenten artikel 10a uitvoeren. Ik ben bereid met de VNG in gesprek te gaan om te bezien of het zinvol kan zijn om gemeenten aanvullend te wijzen op de verschillende manieren waarop zij invulling kunnen geven aan artikel 10a. Uitgangspunt voor dit gesprek is de primaire verantwoordelijkheid van gemeenten om de Wmo uit te voeren.

Vraag 5

Bent u bereid om met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten ( VNG) in gesprek te gaan over de uitvoering van artikel 10a van de Wmo in het algemeen en deze twee situaties in het bijzonder?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Deelt u de vrees van de Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet (NVVK) dat jongeren qua financiële zelfredzaamheid van de Pepsi-generatie zijn, «live life to the max, het kan niet op. Geld is fun.»?1

Nee, die vrees deel ik niet.

Vraag 2

Deelt u de mening dat er niet jong genoeg kan worden begonnen met het aanleren van verantwoord omgaan met geld? Zo ja, op welke manieren wordt daar nu vanuit de overheid aandacht aan besteed? Zo nee, waarom niet?

Ouders hebben de belangrijkste rol in de opvoeding en vorming van hun kinderen. Op welke leeftijd en op welke wijze kinderen het beste verantwoord kunnen leren omgaan met geld, laat ik graag over aan het oordeel van ouders en scholen. De overheid heeft voor het primair onderwijs in de kerndoelen vastgelegd dat «leerlingen leren zich redzaam te gedragen in sociaal opzicht, als verkeersdeelnemer en als consument» (kerndoel 35 primair onderwijs). Kerndoel 42 voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs heeft een vergelijkbare strekking: «de leerling leert in eigen ervaringen en in de eigen omgeving effecten te herkennen van keuzes op het gebied van werk en zorg, wonen en recreëren, consumeren en budgetteren, verkeer en milieu.» Deze kerndoelen hangen samen met een belangrijke functie van het onderwijs, namelijk dat het onderwijs eraan bijdraagt leerlingen toe te rusten voor participatie in de samenleving. Het verantwoord leren omgaan met geld is een belangrijke voorwaarde om zich redzaam te kunnen gedragen als consument. Op deze wijze is geborgd dat er in het primair en voortgezet onderwijs aandacht is voor de thematiek; de wijze waarop dit wordt vormgegeven wordt op schoolniveau bepaald.

Vraag 3

Deelt u de mening dat ouders de eerstverantwoordelijken zijn bij de financiële opvoeding van hun kinderen, maar dat ook scholen een bijdrage aan financieel bewustzijn kunnen leveren? Zo ja, welke mogelijkheden ziet u om het omgaan met geld onder de aandacht te brengen bij leerlingen op school, de conclusies en aanbevelingen van het rapport van de commissie Dijsselbloem uiteraard in gedachten houdende en met draagvlak in het onderwijs- en jeugdveld? Zo nee, waarom niet?

Ja, ik deel die mening. Zie verder het antwoord op vraag 2.

Vraag 4

Op welke manieren kunnen scholen gestimuleerd worden om lespakketten van het Nibud, gericht op verantwoord omgaan met geld, te gebruiken?

Het is niet aan de overheid scholen te stimuleren bepaalde lespakketten te gebruiken. Scholen hebben de vrijheid hun eigen leermiddelen te kiezen bij het realiseren van de kerndoelen.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de artikelen over het feit dat pensioenen voor werknemers in de zorg onzekerder worden en wat is hierop uw reactie?1

Ja. Het artikel van RTL Nieuws schetst een eenzijdig beeld van de gevolgen van de beoogde overstap op een nieuwe pensioenregeling door Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW). Onder de huidige pensioenregeling is de koopkracht van gepensioneerden in de zorg geenszins gegarandeerd. Door een achterblijvende indexatie hebben zij inmiddels bijna 10% van hun koopkracht verloren.
De voorgestelde nieuwe pensioenregeling ken ik niet, maar uit informatie van het fonds concludeer ik dat deze op hoofdlijnen overeenstemt met het pensioencontract dat is beoogd met het Pensioenakkoord van 10 juni 20112.
Bij een dergelijke regeling worden de gevolgen van financiële schokken en van stijgingen van de levensverwachting zonder wachttijd, maar gespreid over (maximaal) 10 jaar in de pensioenen en de opgebouwde aanspraken verwerkt.
De pensioenen staan daarmee bloot aan risico’s, maar dat geldt evenzeer voor de huidige pensioencontracten. Uit de notitie Generatie-effecten Pensioenakkoord van het Centraal Planbureau3 blijkt dat een nieuw, reëel pensioencontract voor een gemiddeld fonds per saldo stabieler is dan het huidige contract. Kortingen komen onder het nieuwe contract wel vaker voor, maar zijn beperkter van omvang. Bovendien worden de gevolgen van financiële schokken in het nieuwe contract eerlijker tussen en binnen generaties verdeeld.
Het bericht van de NRC schetst een genuanceerder beeld van de voor- en nadelen van de overstap op de beoogde pensioenregeling. Overigens heb ik van PFZW begrepen dat met de nieuwe pensioenregeling niet is beoogd om meer beleggingsrisico’s te nemen dan nu het geval is. PFZW wil na de overgang naar de nieuwe pensioenregeling het huidige beleggingsbeleid voortzetten.

Vraag 2

Heeft u in uw toespraak van 21 november jl. tijdens het jaarcongres van de Pensioenfederatie gesteld: «We willen dat u eerder opgebouwde rechten zonder veel juridische complicaties kunt onderbrengen in een nieuw contract, u beter bekend als het «invaren». Dat kost natuurlijk tijd. Daarom ga ik er nu vanuit dat we een nieuw financieel toetsingskader niet in 2014 invoeren, maar per 1 januari 2015. Gedegen en gauw gaan zelden samen»? Hoe gaat u de reeds opgebouwde rechten van werknemers in de zorg waarborgen bij een overgang naar nieuwe pensioencontracten van het pensioenfonds Zorg en Welzijn?

Ja, dat heb ik gezegd.
Begin volgend jaar start een invaarexperiment waarin wordt onderzocht met welke vragen een pensioenfonds wordt geconfronteerd als het een nieuwe pensioenregeling wil toepassen op reeds opgebouwde rechten. PFZW is bij dit experiment betrokken. Het experiment levert informatie op over de wijze waarop een zorgvuldige besluitvorming over invaren en een zorgvuldige invaarprocedure kan worden geborgd. Een zorgvuldige besluitvorming en procedure bij het invaren van opgebouwde rechten moeten voorkomen dat bepaalde groepen onevenredig nadeel ondervinden. De zorgvuldigheidswaarborgen worden opgenomen in het voorstel tot wijziging van de Pensioenwet, waarmee het invaren van opgebouwde rechten mogelijk wordt gemaakt. Dit voorstel wordt eind 2013 ingediend.

Vraag 3

Het pensioenfonds Zorg en Welzijn maakt in het artikel in het NRC melding van het feit dat het bestuur van het fonds een voorstel ter instemming aan werkgevers en werknemers heeft voorgelegd; bent u bekend met dit voorstel?

Nee.

Vraag 4

Bent u zich bewust van de maatschappelijke onrust die dergelijke berichten teweeg brengen bij de mensen die hun pensioen bij het pensioenfonds Zorg en Welzijn hebben ondergebracht? Hoe wilt u deze onrust wegnemen?

De onrust bij de deelnemers van PFZW blijkt mee te vallen. Het fonds heeft zijn deelnemers en gepensioneerden begin dit jaar al gepolst over hun voorkeuren met betrekking de nieuwe pensioenregeling. De uitkomsten daarvan zijn breed gecommuniceerd. Bij de meeste belanghebbenden waren de contouren van de beoogde pensioenregeling dus al eerder bekend.
Voor zover de berichtgeving over de voorgenomen wijziging van de pensioenregeling nu nog onrust veroorzaakt, is dat mogelijk het gevolg van de toonzetting en de eenzijdigheid van sommige berichten. Het is mij een lief ding waard als er iets zorgvuldiger en meer feitelijk zou worden bericht over de oudedagsvoorziening in Nederland.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Amerika heeft mogelijk toegang tot Nederlands EPD»?1

Ik heb begrepen dat de vereniging van Zorgaanbieders voor Zorgcommunicatie (VZVZ) een verklaring heeft geëist van CSC, het bedrijf dat het LSP heeft gebouwd en beheert, waarin staat dat het risico is uitgesloten dat de inhoud van medische dossiers wordt verstrekt aan Amerika.

Vraag 2

Gaat u onderzoeken of het EPD onder de Patriot Act of de FISA Amendment Act valt, waardoor het Amerikaanse bedrijf CSC gedwongen kan worden gegevens af te staan?

Zie het antwoord op vraag 1. Ik vind het niet toelaatbaar dat de Nederlandse wet en regelgeving niet wordt toegepast en nageleefd. Ik zal dan ook de uitkomsten van het overleg tussen VZVZ en CSC grondig bestuderen. Daarnaast heeft Nederland met de Verenigde Staten een bilateraal rechtshulpverdrag en heeft de minister van Veiligheid en Justitie gezien de brede gevolgen op basis van de motie Schouw dit op EU-niveau geagendeerd.

Vraag 3

Welke acties gaat u ondernemen als blijkt dat Amerika gegevens uit het EPD kan opvragen?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Wat waren de argumenten om voor het Amerikaanse bedrijf CSC te kiezen?

Uit de Europese aanbesteding onder verantwoordelijkheid van Nictiz, destijds beheerder van het LSP, kwam CSC als beste partij naar voren.
Hierbij is als voorwaarde gesteld het voldoen aan Nederlandse privacywetgeving, waaronder de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp).

Vraag 5

Waarom is er bij de keuze voor dit Amerikaanse bedrijf geen rekening gehouden met de Patriot Act of de FISA Amendment Act?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Deelt u de mening dat regionale systemen voor het uitwisselen van medische gegevens veiliger zijn en beter te beheren, en daarom de voorkeur hebben boven een landelijk EPD?

Gezien de diversiteit aan (regionale) systemen is het niet mogelijk een algemeen oordeel te geven over de veiligheid en het beheer. Het is aan de toezichthouders (IGZ en CBP) om toezicht te houden op de inrichting van de informatiesystemen en het beheer daarvan.

Vraag 7

Gaat u de doorstart van het EPD beëindigen? Zo nee, waarom niet?

Ik zie daarvoor geen aanleiding. Ook op grond van de huidige wet- en regelgeving kan ik de doorstart van het EPD niet beëindigen. Als zou blijken dat de VZVZ, die verantwoordelijk is voor de zorginfrastructuur, zich niet houdt aan de geldende wet- en regelgeving is het aan het CBP hierop actie te ondernemen.