Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van uitlating van de oud-minister van Buitenlandse Zaken, de heer De Hoop Scheffer, dat hij voorstander was van een parlementaire enquête over de steun van Nederland aan de oorlog in Irak en dat hij van mening is dat het verslag van het gesprek dat hij met de Commissie Davids voerde «best openbaar» mag worden?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de opvatting van de heer De Hoop Scheffer dat er vanuit methodologisch opzicht alle reden was geweest het onderzoek in het openbaar uit te voeren? Indien neen, waarom niet?

In mijn brief aan de Tweede Kamer van 2 februari 2009 (Kamerstukken II, 2008–2009, 31 847, nr. 1) is voorgesteld een onafhankelijke commissie van onderzoek besluitvorming Irak (commisie-Davids) in te stellen. Deze brief bevat ook de beweegredenen die het kabinet hebben gebracht tot het doen van dit voorstel. Hierover is vervolgens op 4 februari 2009 gedebatteerd met de Tweede Kamer. Nadat was gebleken dat zowel een meerderheid van de Tweede als van de Eerste Kamer met het voorstel tot instelling van deze commissie kon instemmen, inclusief haar vrijheid bij het bepalen van haar werkwijze, is de commissie-Davids ingesteld. Op grond van het Instellingsbesluit commissie van onderzoek besluitvorming Irak (commissie-Davids) had de commissie de bevoegdheid haar onderzoek naar eigen inzicht in te richten. De commissie heeft op grond daarvan besloten het onderzoek niet in het openbaar uit te voeren.

Vraag 3

Bent u bereid het verslag van het gesprek van de Commissie Davids met de heer De Hoop Scheffer, en eventueel andere gespreksverslagen, openbaar te maken? Indien nee, waarom niet?

In het kader van haar onderzoek heeft de commissie-Davids met tientallen personen gesprekken gevoerd. De lijst van geraadpleegde personen is als bijlage E opgenomen in het rapport van de commissie-Davids. Waar de commissie dat nuttig achtte, heeft zij gedeelten uit deze gesprekken via citaten of parafraseringen in de tekst van haar rapport opgenomen. De in de ogen van de commissie relevante informatie voortkomend uit de gesprekken, is aldus voor iedereen toegankelijk.
De gespreksverslagen maak ik niet openbaar. Voorafgaande aan de gesprekken is door de commissie-Davids vertrouwelijkheid toegezegd, en van betrokkenen gevraagd. Hoewel de werkzaamheden van de commissie-Davids nu zijn afgerond, zou het openbaar maken van de gespreksverslagen het onwenselijke gevolg kunnen hebben dat personen in de toekomst niet meer vrijuit willen spreken tegenover onderzoekscommissies. Daar is niemand mee gediend.
Met het openbaar maken van de gespreksverslagen zouden voorts de geraadpleegde personen onevenredig worden benadeeld. Aannemelijk is dat betrokkenen mede vanwege de toegezegde vertrouwelijkheid aan het onderzoek van de commissie-Davids hebben meegewerkt, en dat die toegezegde vertrouwelijkheid mede bepalend is geweest voor de wijze waarop zij zich tegenover de commissie-Davids hebben uitgelaten. Het openbaar maken van deze uitlatingen kan voor betrokkenen nadelige gevolgen hebben. Zo zou hun persoonlijke levenssfeer op onaanvaardbare wijze kunnen worden geschaad.
In mijn opvatting zie ik mij gesteund door een uitspraak van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State van 23 september 2009. In het betreffende geschil concludeerde de Afdeling op basis van vergelijkbare argumentatie als hierboven dat gespreksverslagen in het kader van een onderzoek niet openbaar behoeven te worden gemaakt (LJN: BJ8264).

Vraag 1

Hoe beoordeelt u de deugdelijkheid resp. kwetsbaarheid van het rupsvoertuig Viking na het dodelijke ongeval in Uruzgan afgelopen zaterdag, waarbij twee Nederlandse mariniers de dood vonden?1

Vraag 2

Tegen welke zwaarte van springladingen zijn de Vikings, na het aanbrengen van extra pantser, bestand (in de originele uitvoering is de Viking kennelijk bestand tegen springladingen tot 0,5 kilogram)?2

Vraag 3

Hoe verhoudt zich de mate van bepantsering van de Nederlandse Vikings in Afghanistan tot de bepantsering van de Bushmaster (ook rekening houdend met de veiliger, V-vormige onderkant van de Bushmaster)?

Vraag 4

Wat is uw oordeel over het feit dat de Engelse legerleiding reeds in september 2009 de Vikings in de ban heeft gedaan, nadat negen Engelse militairen daarin de dood vonden als gevolg van het tot ontploffing komen van bermbommen?

Vraag 5

Heeft het Britse ministerie van Defensie daarbij erkend dat de Vikings geen partij zijn voor de steeds sterker wordende bermbommen van de Taliban?

Vraag 6

Onderkent u dat ook het rijden in konvooi waarbij Vikings in ieder geval niet voorop rijden, geen afdoende oplossing biedt omdat bermbommen door de Taliban van afstand tot ontploffing kunnen worden gebracht?

Vraag 7

Bent u bereid, in het licht van de tragische gebeurtenis van afgelopen zaterdag en van het besluit van de Britten om Vikings terug te trekken, nog eens zeer kritisch te kijken naar het inzetten van Vikings in Afghanistan?

Vraag 8

Bent u tevens bereid om, in het kader van de afstemming met de Britten die eerder leidde tot de aanschaf van Vikings voor de marinierskorpsen van beide landen, ook nu een zelfde beleid te voeren als de Britten door het terughalen van de diezelfde Vikings uit Afghanistan (in ieder geval voor de resterende duur van de missie, nu het gevaar van bermbommen mogelijk groter is geworden)? Zo nee, waarom niet?

Vraag 1

Is het waar dat de definitie van «infiltrant» in de nieuwe militaire verordening zo is verruimd, dat het nu van kracht is voor alle Palestijnen, zowel degenen die geboren zijn op de Westbank als zij die er legaal naartoe zijn verhuisd vanuit Gaza of het buitenland?

Vraag 2

Is het waar dat de nieuwe verordening en de inwerkingtreding ervan niet bekend zijn gemaakt onder de inwoners van de Westbank? Deelt u de mening dat zij op de hoogte moeten zijn hiervan?

Vraag 3

Deelt u de mening dat de nieuwe verordening tegen de principes van het internationaal recht indruist, omdat Israël zich het recht toe-eigent om de demografische samenstelling van de Westbank te controleren en aan te passen? Zo nee, waarom niet?

Vraag 4

Deelt u de mening, dat deze nieuwe actie van Israël opnieuw (de ontwikkelingen op het gebied van) de vredesonderhandelingen met de Palestijnen schaadt?

Vraag 5

Bent u bereid samen met uw EU-collega’s een krachtig signaal af te geven aan de Israëlische regering om duidelijk te maken dat deze verordening niet mag worden uitgevoerd en niet mag leiden tot massadeportaties van Palestijnen uit de Westbank? Bent u bereid hier ook met de Israëlische ambassadeur in Nederland over te spreken?

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het feit dat de regering van de Verenigde Staten de hoogste diplomatieke vertegenwoordiger van Syrië heeft ontboden in verband met mogelijke levering van Scud-raketten aan de terroristische Hezbollah-beweging in Libanon?1

Ja.

Vraag 2

Bent u bereid – in navolging van de VS – de Syrische ambassadeur in Nederland te ontbieden en hem over deze kwestie dringend aan te spreken?

Op grond van de ons tot nog toe beschikbare informatie is er op dit moment voor Nederland geen goede grond om de Syrische ambassadeur te ontbieden.

Vraag 3

Bent u bereid Syrië te laten weten dat u iedere levering van wapentuig aan Hezbollah ten zeerste veroordeelt?

Nederland heeft zich altijd sterk gemaakt voor de naleving van verplichtingen voortvloeiende uit VNVR-resoluties 1559 en 1701, die beide oproepen tot ontwapening van milities in Libanon. Wanneer en waar mogelijk worden betrokken partijen hierop door Nederland gewezen. Syrië is zeer goed bekend met de Nederlandse positie.

Vraag 4

Bent u bereid te bevorderen dat ook de internationale gemeenschap zich krachtig uitspreekt tegen wapenleveranties door Syrië aan Hezbollah en tevens te bevorderen – mocht Syrië zich inderdaad hieraan hebben schuldig gemaakt – dat hieraan krachtige sancties jegens Syrië worden verbonden? Op welke wijze en op welke termijn?

Aangenomen mag worden dat als blijkt dat deze berichten op waarheid berusten, dat deze schending van VNVR-resoluties zowel in de VN-veiligheidsraad als in EU-kader aan de orde zal worden gesteld. Ik acht het niet opportuun te anticiperen op de maatregelen die in dit geval genomen kunnen worden.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «VS vrezen dat Hezbollah Scudraketten krijgt»?1

Ja.

Vraag 2

Bent u ook van mening dat levering van Scudraketten aan Hezbollah Libanon en de regio zal destabiliseren?

Zie het antwoord op vraag 4.

Vraag 3

Wat is de reactie van Syrië, Libanon en Israël op deze aantijgingen?

Israël heeft deze beschuldigingen aan het adres van Syrië geuit. President Shimon Peres heeft, kort voor zijn officiële bezoek aan Parijs twee weken geleden, Syrië beschuldigd van het leveren van Scudraketten aan Hezbollah. Volgens Israël zal het beschikken over dergelijke wapens de vuurkracht van deze organisatie aanzienlijk vergroten en staat deze bevoorrading haaks op de voorgestelde bereidheid van Syrië om de indirecte vredesonderhandelingen te hervatten. Syrië en Libanon ontkennen met klem dat er sprake is van levering van Scudraketten aan Hezbollah.

Vraag 4

Indien sprake is van deze leveringen, welke gevolgen verwacht u voor het Vredesproces in het Midden-Oosten?

Vooralsnog zijn deze berichten niet objectief verifieerbaar gebleken. Het is derhalve niet opportuun om hieraan op dit moment stellige conclusies te verbinden. Vast staat wel dat levering van dergelijke wapens een grove schending zou inhouden van verplichtingen voortvloeiende uit de VN Veiligheidsraadresoluties 1559 en 1701, die beide oproepen tot ontwapening van milities in Libanon. Een dergelijke schending zal in voorkomend geval ongetwijfeld onderwerp van bespreking worden in de VN-veiligheidsraad en zal alsdan naar onze mening leiden tot het nemen van passende maatregelen.

Vraag 5

Indien van deze leveringen sprake is, heeft dit gevolgen voor de relatie tussen Nederland en Syrië? En voor de relatie tussen de EU en Syrië?

Zie de beantwoording van vraag 6.

Vraag 6

Indien van deze leveringen sprake is, heeft dit gevolgen voor het, nog door Syrië te ratificeren, associatieakkoord tussen de EU en Syrië?

Nederland deelt de zorgen van de VS over de bewapening van Hezbollah en hecht dan ook sterk aan de naleving van genoemde VNVR-resoluties. Daarmee gaat Nederland door, zowel in VN- en ook in EU-verband. Ik merk op dat deze berichten vooralsnog niet hebben geleid tot een herziening van het toenaderingsbeleid van de VS jegens Syrië. Mijn Amerikaanse ambtgenote Hillary Clinton heeft tijdens de NAVO-top in Estland nog eens uitdrukkelijk aangegeven het vaste voornemen te hebben om op korte termijn een Amerikaanse ambassadeur in Damascus te plaatsen.
Als blijkt dat deze berichten op waarheid berusten, verdient deze schending van VNVR-resoluties ook in EU-kader aan de orde te worden gesteld en welke gevolgen daaraan moeten worden verbonden in de EU-relatie met Syrië. Ik wil daar niet op vooruitlopen.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel ««Draconische» legerorders Israël»?1

Vraag 2

Kent u de aanpassingen aan de definitie van «infiltranten» in de legerorder uit 1969? Op wie was de oude definitie van toepassing en op wie de nieuwe definitie?

Vraag 3

Welke gevolgen zullen deze aanpassingen hebben voor Palestijnen woonachtig op de Westelijke Jordaanoever, maar afkomstig uit de Gazastrook?

Vraag 4

Welke gevolgen verwacht de regering van deze maatregelen voor de bevolking van de Westelijke Jordaanoever in het algemeen?

Vraag 5

Hoe motiveert de Israëlische regering deze aanpassing?

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van het rapport van Oxfam Novib (gebaseerd op onderzoek van het Harvard Humanitarian Initiative)1 over het gewapend geweld in Oost-Congo, de toename van het aantal verkrachtingen en de gevolgen van een mogelijk vertrek van MONUC voor de veiligheid van burgers in het gebied?

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening zoals verwoord in het rapport van Oxfam dat de «civilian protection specialists» van MONUC meer en beter contact moeten onderhouden met de Congolese gemeenschappen, ook buiten de grote steden, om zo betere bescherming te kunnen bieden?

Het in vraag 4 genoemde artikel verwijst naar een rapport van de secretaris-generaal van de VN aan de Veiligheidsraad van 30 maart jongstleden. In dat rapport constateert de secretaris-generaal een verbetering van de veiligheidssituatie in een groot deel van de DRC, met name in het westen. Op grond daarvan zou het mogelijk zijn toe te werken naar een verantwoorde exitstrategie voor MONUC. In eerste instantie zouden daarvoor die delen van de DRC in aanmerking komen, waar de situatie al langere tijd stabiel is en MONUC een beperkte aanwezigheid heeft. Concreet zou dit betekenen dat MONUC uit deze gebieden deze zomer 2000 manschappen kan terugtrekken. In het oosten van de DRC bestaat volgens de secretaris-generaal echter nog steeds het risico van instabiliteit. Een verantwoorde terugtrekking van MONUC uit die regio’s kan pas plaatsvinden als ter plaatse voldoende Congolese capaciteit is opgebouwd om de taken van MONUC over te nemen en de stabiliteit te waarborgen. Van een plan voor volledige terugtrekking is vooralsnog geen sprake. Het vermelde tijdschema (juni 2010–juni 2011) is afkomstig van de Congolese regering.
De leden van de Veiligheidsraad bezoeken de DRC voor eind mei dit jaar. Zij zullen dan bij president Kabila de verlenging van de aanwezigheid van MONUC aan de orde stellen. Naar verwachting zullen zij met hem ook spreken over de voorwaarden waaronder MONUC zich op termijn zou kunnen terugtrekken. De VN kan geen VN-vredesmacht inzetten zonder instemming van de regering van het land van vestiging, ook niet onder hoofdstuk VII van het VN-handvest.
Nederland vindt verlenging van het MONUC-mandaat zeer wenselijk, vooral met het oog op de bescherming van de burgerbevolking in Oost-Congo. In het huidige, tussentijdse mandaat heeft deze nu de hoogste prioriteit. Volgens Nederland dient ook het nieuwe MONUC-mandaat, dat per 1 juni 2010 in werking moet treden, primair te zijn gericht op bescherming van de burgerbevolking. Daartoe is niet zozeer een verruiming van het mandaat noodzakelijk, maar een duidelijke focus op deze kerntaak. Verder dient MONUC de bestaande strategie terzake verder te operationaliseren. Daarbij zijn betere contacten met Congolese gemeenschappen en extra aandacht voor kwetsbare groepen als vrouwen en kinderen essentieel.
Zowel in bilateraal als in internationaal verband draagt Nederland zijn standpunten over MONUC en het mandaat uit bij de regering van de DRC. Tegenover de Congolese autoriteiten benadrukt Nederland dat terugtrekking van MONUC uit Oost-Congo pas kan plaatsvinden als in die regio concrete vooruitgang is geboekt met betrekking tot de stabiliteit alsmede de veiligheid van de bevolking. Ook heeft Nederland hiervoor aandacht gevraagd tijdens de bijeenkomst van de internationale Contactgroep voor de Grote Merenregio, die op 28 april aanstaande in Den Haag plaatsvond.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het mandaat van MONUC moet worden benut om te voorkomen dat vrouwen op grote schaal verkracht worden? Bent u het met Oxfam eens dat MONUC zijn mandaat moet gebruiken om burgers «met alle nodige middelen» te beschermen en dat het mandaat verruimd moet worden om dat te realiseren?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Bent u bekend met het bericht2 van de special representative van de Verenigde Naties (VN) in Congo, Alan Doss, waarin een tijdsschema van «drawdown» is opgesteld, beginnende juni 2010, en die juni 2011 voltrokken moet zijn? Is er daadwerkelijk een plan om terug te trekken?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Bent u het met ons en met Oxfam Novib eens dat terugtrekking op dit moment zeer onwenselijk is, aangezien de Congolese regering niet in staat of bereid is zijn eigen bevolking te beschermen en dus niet zal voldoen aan de «responsibility to protect»?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 6

Deelt u de mening dat verlenging van het mandaat van MONUC derhalve wenselijk is in plaats van terugtrekking? Is dat ook de Nederlandse inzet richting de VN en de VNVR?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 7

Is u bekend wat de stand van zaken is ten aanzien van de onderhandelingen met president Kabila over de verlenging van de aanwezigheid van MONUC? Kunt u informatie geven over de mogelijke opties waarover onderhandeld wordt?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 8

In hoeverre is instemming van de Congolese regering noodzakelijk voor een verlenging van het mandaat van MONUC, mede gelet op het feit dat het mandaat van MONUC een mandaat is onder hoofdstuk VII van het VN-handvest?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 9

Hebt u reeds aan de regering Kabila laten weten dat u de uitspraken van de Congolese president dat hij de VN-troepen volgend jaar weg wil, zeer onverstandig vindt? Zo nee, bent u van plan dat alsnog te doen of tracht u deze discussie op een andere wijze te beïnvloeden?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Kent u het bericht «Honderden burgers afgeslacht in Congo»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het van groot belang is voor de nabestaanden dat MONUC zo snel mogelijk onderzoek doet naar dit afschuwelijke drama, en bewijsmateriaal verzamelt? Heeft de EU hierbij technische hulp aangeboden, ook met oog op de moeilijke omstandigheden in het gebied? Zo nee, kunt u hierop aandringen, indien dit wordt gewenst?

Van 11 tot 15 maart jl. heeft een gezamenlijke missie van MONUC en OHCHR (Office of the High Commissioner for Human Rights) onderzoek gedaan naar het bloedbad dat de Lord's Resistance Army (LRA) in december 2009 in Noordoost Congo heeft aangericht. Het voorlopig rapport dat uit deze missie is voortgekomen, is nog niet vrijgegeven. De Nederlandse vertegenwoordiging in de Democratische Republiek Congo (DRC) heeft inmiddels aangedrongen op spoedige publicatie.

Vraag 3

Deelt u de conclusie uit het rapport van Human Rights Watch dat het Verzetsleger wel degelijk een gevaar blijft voor de bevolking in Congo en toekomstige aanvallen niet kunnen worden uitgesloten? Kunt u in navolging van de VS bilateraal, in EU en VN-verband aandringen bij de Congolese en Ugandse overheid op verbetering van de bescherming van de bevolking in deze gebieden tegen aanvallen van de Lord's Resistance Army(LRA)?

Ja, deze conclusie deel ik. Nederland zet zich bilateraal en multilateraal in voor verbetering van de bescherming van de burgerbevolking in de DRC tegen de LRA en andere gewapende groepen. Zo is bijvoorbeeld gesproken over verbetering van de veiligheid in Oost-Congo, waar de bevolking te lijden heeft onder aanvallen van verschillende rebellengroeperingen, tijdens de bijeenkomst van de internationale Contactgroep voor de Grote Merenregio, die op 28 april in Den Haag plaatsvond. Verder ondersteunt Nederland het initiatief van de Speciaal Vertegenwoordiger voor de Grote Meren regio van de Europese Unie (EUSV), dhr. Roeland van de Geer, om te komen tot een geïntensiveerde Europese inzet inzake de LRA. Daartoe zal binnenkort een rapport met aanbevelingen worden afgerond. Tijdens de discussie over het nieuwe mandaat voor MONUC, dat per 1 juni a.s. in werking zal treden, zal Nederland zich inzetten voor een verscherpte focus op het beschermen van de burgerbevolking in de DRC.

Vraag 4

Kunt u deze kwestie betrekken in het kader van het proces van schuldkwijtschelding voor Congo in 2010, waarbij Nederland is betrokken met een bedrag van EUR 300 mln.? Zo nee, waarom niet?

Over het proces van eventuele schuldverlichting aan de DRC zijn in het kader van het zogeheten Heavily Indebted Poor Countries initiatief duidelijke afspraken gemaakt. Deze afspraken betreffen vooral economische condities en voorwaarden op het gebied van onder meer public finance management, waaraan de DRC moet voldoen om uiteindelijk voor schuldverlichting in aanmerking te komen. Het in dit stadium toevoegen van nieuwe voorwaarden, die betrekking hebben op de bescherming van burgers tegen rebellenbewegingen, is niet haalbaar. Dat neemt niet weg dat Nederland in andere fora de Congolese autoriteiten wel degelijk zal aanspreken op deze kwestie.

Vraag 1

Bent u op de hoogte van de kandidatuur van Iran voor een zetel in de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties?

Iran heeft zich 23 april jl. teruggetrokken als kandidaat-lid van de Mensenrechtenraad. Nederland heeft zich in voorafgaande weken wereldwijd ingezet om de verkiezing van Iran te voorkomen. Net als mijn Duitse ambtgenoot noemde ik ondermeer tijdens een toespraak voor de Mensenrechtenraad op 3 maart jl. de zeer zorgwekkende mensenrechtensituatie in Iran en gaf aan dat landen die de mensenrechten op grote schaal schenden geen plaats in de Raad verdienen. Mede dankzij Nederland riep de EU de lidstaten van de VN schriftelijk op tijdens lidmaatschapsverkiezingen voor de Raad niet te stemmen op landen die bekend staan als notoire mensenrechtenschenders. Ook bilateraal, veelal in nauwe afstemming met gelijkgezinde landen, heeft Nederland deze boodschap uitgedragen.

Vraag 2

Hoe verhoudt eventuele toetreding van Iran tot de Mensenrechtenraad zich tot de gestelde criteria als opgesteld in artikel 8 van resolutie 60/251 van de Algemene Vergadering, waar wordt gesteld dat bij de toewijzing van zetels «states shall take into account the contribution of candidates to the promotion and protection of human rights»?1

Het is voor de geloofwaardigheid van de Mensenrechtenraad bemoedigend dat een land dat op grote schaal mensenrechten schendt zich heeft teruggetrokken als kandidaat-lid. Ook in de toekomst zal Nederland zich onverminderd blijven inzetten om notoire mensenrechtenschenders buiten de Raad te houden.

Vraag 3

Gaat Nederland zich in het licht van de herhaalde schendingen van mensenrechten door Iran verzetten tegen de toetreding van Iran tot de Mensenrechtenraad?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Indien dit het geval is, zal Nederland ook andere landen ertoe bewegen de toetreding van Iran tot de Raad te belemmeren, zoals de Duitse minister van Buitenlandse Zaken, Guido Westerwelle, heeft gedaan tijdens zijn speech voor de Mensenrechtenraad op 3 maart jl., waarin hij Iraanse toetreding typeerde als «an affront to all the values on which the Council is based»?2

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 5

Welke conclusie trekt u over de geloofwaardigheid van de Mensenrechtenraad, mocht Iran tot de Raad toetreden?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 6

Verbindt de Nederlandse regering daar ook gevolgen aan?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Is er vooralsnog geen mogelijkheid gevonden om Hr. Ms. Johan de Witt tijdens de inzet bij de operatie Atalanta te voorzien van een Nederlandse boordhelikopter?

Omdat de aanwezigheid van een boordhelikopter inderdaad de voorkeur zou verdienen is intensief gezocht naar mogelijkheden om een toestel aan boord van Hr.Ms. Johan de Witt te plaatsen tijdens de inzet in de EU-operatie Atalanta. Zodra duidelijk werd dat Nederland zelf niet in staat zou zijn een helikopter te leveren is onderzocht of een ander land een helikopter beschikbaar zou kunnen stellen. Tijdens de Force Generation Conference in december 2009 is hier aandacht voor gevraagd. Ook zijn diverse landen, waaronder België, Frankrijk, Malta, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zuid-Afrika, rechtstreeks benaderd met de vraag of zij een helikopter beschikbaar zouden kunnen stellen. Om uiteenlopende redenen waren deze landen niet in staat de gewenste helikoptercapaciteit vrij te maken.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de aanwezigheid van een boordhelikopter op de Hr. Ms. Johan de Witt bij de operatie Atalanta verre de voorkeur zou verdienen boven de afwezigheid daarvan?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Betekent uw eerdere antwoord in de lijst van vragen en antwoorden over de inzet van de Hr. Ms. Johan de Witt, waarbij u aangaf dat «de aanwezigheid van een boordhelikopter geen noodzakelijke voorwaarde (is) om antipiraterijoperaties te kunnen uitvoeren», dat u zich heeft neergelegd bij de afwezigheid van een helikopter aan boord van de Hr. Ms. Johan de Witt tijdens de deelname aan de operatie Atalanta?1

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Bent u ervan op de hoogte dat het nieuwe vlaggenschip van de operatie Atalanta, het Zweedse schip Carlskrona, speciaal voor deze operatie is aangepast om helikopters te kunnen laten landen en opstijgen en om die te voorzien van brandstof, maar dat (onder meer) een hangar voor helikopters ontbreekt?2

Ja. In diverse gesprekken met Zweden zijn ook de mogelijkheden van stationering van de Zweedse helikopters aan boord van Hr. Ms. Johan de Witt besproken. Zweden heeft er echter voor gekozen één helikopter aan boord van het eigen vlaggenschip te plaatsen en een tweede helikopter als reserve in Djibouti te plaatsen. Overigens zouden de Zweedse helikopters, die van het type A109M zijn, een certificeringsprogramma onder leiding van de Nederlandse Militaire Luchtvaartautoriteit (MLA) moeten doorlopen om onder alle operationele omstandigheden te kunnen worden ingezet vanaf Hr.Ms. Johan de Witt.

Vraag 5

Worden Zweedse helikopters ook ingezet vanaf een basis in Djibouti?3

De Zweedse helikopter die is gestationeerd in Djibouti dient als reservehelikopter voor het Zweedse vlaggenschip Carlskrona en kan in bijzondere omstandigheden operationeel worden ingezet. De belangrijkste reden van deze beperking is de geringe Zweedse onderhoudscapaciteit in het inzetgebied.

Vraag 6

Zou het, gezien de uitgebreide faciliteiten voor helikopters aan boord van de Hr. Ms. Johan de Witt (waaronder een hangar met plaats voor ca. zes helikopters), geen aanbeveling verdienen dat met de partners in de operatie Atalanta zodanige afspraken worden gemaakt dat tenminste één van de helikopters die nu worden/zijn ingezet bij de operatie Atalanta zal worden ondergebracht op de Hr. Ms. Johan de Witt?

Zoals hierboven beschreven hebben de pogingen om een helikopter van een ander land, waaronder de partnerlanden in operatie Atalanta, aan boord van Hr.Ms. Johan de Witt te plaatsen geen resultaat opgeleverd.

Vraag 7

Zo ja, wilt u de Kamer zo spoedig mogelijk informeren over het resultaat van uw inspanningen?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 1

Bent u bekend met het persbericht «Bericht uit de Werkgroep Draagvlak»?1

Ja, dat persbericht is mij bekend.

Vraag 2

Kunt u de Kamer laten weten wanneer het traject inzake de nieuwe subsidieverstrekker voor draagvlakactiviteiten op het gebied van internationale samenwerking van start gaat en hoe het eruit gaat zien?

Het voorbereidingstraject inzake de nieuwe subsidieverstrekker is reeds enige maanden geleden van start gegaan. De aanbesteding voor de nieuwe uitvoerder van de subsidiefaciliteit is op 31 mei jl. gepubliceerd op de website www.aanbestedingskalender.nl. In dit document wordt omschreven hoe het traject eruit zal gaan zien.

Vraag 3

Aan welke criteria moet de aanvrager voldoen? Zal dit conform de criteria zijn zoals genoemd in de motie Ferrier/Voordewind2? Zo nee, waarom niet?

De criteria waaraan de nieuwe uitvoerder dient te voldoen zijn omschreven in het aanbestedingsdocument. De criteria die zijn benoemd in de motie Voordewind/Ferrier zijn in hierin verwerkt.

Vraag 4

Kunt u reeds aangeven hoe het verdere traject ten aanzien van subsidieaanvragen voor draagvlakactiviteiten gaat verlopen?

De selectieprocedure voor de nieuwe uitvoerder zal naar verwachting deze zomer worden afgerond opdat in het najaar een eerste subsidieronde kan worden gehouden zodat activiteiten die ten laste komen van het budget van 2011 vanaf 1 januari 2011 van start kunnen gaan.

Vraag 1

Is het waar dat u al sinds september 2008 structureel manschappen in Brabantse hotels laat overnachten? Is het waar dat dit tot nu toe zeker vier miljoen euro heeft gekost? Zo nee, hoeveel heeft dit de belastingbetaler tot nu toe gekost?1

Sinds eind 2008 overnachten ongeveer 250 defensiemedewerkers in hotels in de provincie Noord-Brabant. Dit hangt samen met de sluiting van de vliegbasis Soesterberg en het onverwacht grote aantal medewerkers van deze basis dat gebruik wilde maken van huisvesting op de nieuwe locatie, vliegbasis Gilze-Rijen. Tot de voltooiing van de bouw van aanvullende legering op Gilze-Rijen zullen de medewerkers in hotels overnachten. In 2008 bedroegen de kosten hiervoor € 0,2 miljoen, in 2009 € 3 miljoen en voor 2010 is € 3,1 miljoen begroot.
Ongeveer 115 medewerkers zullen volgens planning vanaf november 2010 gebruik kunnen maken van de nieuwe legering. Voor de resterende 135 medewerkers en voor ongeveer 45 nieuwe medewerkers wordt naar een langetermijnoplossing gezocht. In de loop van het jaar zal daarover een besluit worden genomen. Hierbij zullen doelmatigheidsoverwegingen een belangrijke rol spelen. Naar verwachting zullen de nieuwe medewerkers vanaf 2011 een beroep doen op huisvesting nabij de vliegbasis als gevolg van de uitbreiding van de helikoptervloot met NH-90’s en Chinooks en door reorganisaties.

Vraag 2

Hoe lang bent u nog van plan militairen in hotels te huisvesten? Om hoeveel slaapplaatsen gaat het in dit geval en welke kosten voorziet u hiervoor nog?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Hoe komt het dat de geplande legeringsgebouwen nog niet klaar zijn?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Heeft u overwogen om de vele leegstaande militaire complexen in Brabant tijdelijk in gebruik te nemen om hier militairen te laten overnachten?

In de aanloop naar de verhuizing is een inventarisatie gemaakt van legering op de volgende kazernes in de omgeving van de vliegbasis Gilze-Rijen: de Koninklijke Militaire Academie in Breda, de Trip van Zoudtland kazerne in Noord-Breda, het Korps Commando Troepen in Roosendaal en de landmachtkazerne in Oirschot. De conclusie was dat geen van deze locaties de mogelijkheid bood extra personeel te legeren. Daarom is ervoor gekozen personeel onder te brengen in hotels in de onmiddellijke omgeving van de vliegbasis Gilze-Rijen.

Vraag 5

Heeft u overwogen om leegstaande panden die eerder door het Centraal Opvangorgaan Asielzoekers (COA) werden benut hiervoor te gebruiken?

Er is niet onderzocht of dergelijke leegstaande panden konden worden gebruikt.

Vraag 6

Deelt u de mening dat een rekening van vier miljoen euro voor overnachtingen in hotelkamers enorm hoog is? Bent u bereid om alsnog te kijken naar goedkopere overnachtingslocaties?

Om producten of diensten tegen een zo gunstig mogelijke prijs te kunnen afnemen berusten de overnachtingen op raamcontracten met hotels. Voor de medewerkers die na november 2010 nog geen gebruik kunnen maken van langetermijnhuisvesting, wordt onderzocht of er goedkopere tussentijdse oplossingen zijn. Hierbij zal onder andere worden gekeken naar huisvesting op militaire complexen en andere gebouwen in de regio.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het feit dat de Palestijnse Autoriteit (PA) opnieuw een topterrorist (Yahya Ayash) wil vereren door een straat in Ramallah – waar de PA zetelt – naar hem te vernoemen?1

Ik ben bekend met het bericht. De verantwoordelijkheid voor vernoeming van straten ligt in de Palestijnse Gebieden (PG) bij de gemeentebesturen. Het besluit om een straat in Ramallah te vernoemen naar de Hamasstrijder Yahya Ayash is reeds in 1998 door het toenmalige gemeentebestuur van Ramallah genomen en niet door de PA. De regering verwerpt dit besluit van het gemeentebestuur, aangezien het bijdraagt aan het verheerlijken van terreur en geweld.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u deze daad van de PA, waarbij een Hamas-terrorist wordt geëerd die verantwoordelijk is voor de dood van honderden burgers en expliciet de Oslo-akkoorden wilde saboteren?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Bent u bereid om – in navolging van onder meer de Verenigde Staten – op de meest krachtige wijze publiek afstand te nemen van dit voornemen en tevens te bevorderen dat ook de EU dit voornemen van de PA krachtig veroordeelt?

De recente vernoeming van een rotonde in Ramallah naar de terroriste Dalal Mughrabi valt eveneens onder de verantwoordelijkheid van het gemeentebestuur van Ramallah, die wordt gedomineerd door vertegenwoordigers van Hamas en andere radicale groeperingen. In mijn contacten met de PA laat ik desalniettemin niet na kenbaar te maken dat de PA zich dient te houden aan de verplichtingen die het onder de Routekaart voor de Vrede heeft aangegaan, waaronder ook het stopzetten van ophitsing en haatzaaien door officiële Palestijnse instanties. De EU draagt dit ook consequent uit. De Nederlandse vertegenwoordiger bij de PA heeft namens mij bij de burgemeester van Ramallah, mw. Janet Michael (die in 2005 als onafhankelijke kandidaat verkozen is tot het burgemeesterschap) geprotesteerd tegen vernoeming van straten naar bekende terroristen.

Vraag 4

Gegeven het feit dat de PA onlangs ook een plein vernoemd heeft naar een terroriste, Mughrabi, op welke wijze heeft u, zoals toegezegd aan de Kamer, er bij de PA op aangedrongen dat deze uitwassen zo snel mogelijk moeten worden gestopt?2 Heeft u hier ook in internationaal verband werk van gemaakt? Hoe heeft de PA daarop gereageerd? Hoe beoordeelt u het feit dat de PA nu gewoon doorgaat met het verheerlijken van terroristen?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Gegeven deze houding van de Palestijnse autoriteiten ten aanzien van terroristische daden jegens Israëli’s, welke consequenties verbindt u hieraan voor uw inzet voor het vredesproces en dergelijke? Is het in dit klimaat niet volstrekt illusoir om op kortere termijn te streven naar een tweestatenoplossing en Israël daartoe aan te zetten? Moeten deze praktijken niet veeleer een aansporing vormen om primair van onderop te streven naar een verbetering van de verhoudingen tussen Palestijnen en Israëli’s?

Ik moge verwijzen naar mijn antwoord op de identieke vraag die hierover is gesteld in de Kamervragen waarnaar in vraag 4 hierboven wordt verwezen.

Vraag 6

Welke effectieve maatregelen wil u aan de EU en de internationale gemeenschap voorstellen om snel een einde te maken aan deze wanpraktijken van de PA? Welke sancties zou de internationale gemeenschap kunnen verbinden aan het blijven verheerlijken van terroristen door de PA? Bent u bereid dergelijke mogelijke sancties op zo kort mogelijke termijn te bevorderen?

De PA kan in deze aangelegenheden niet verweten worden rechtstreeks bij te dragen aan ophitsing. Bij monde van president Abbas heeft de PA zich duidelijk uitgesproken tegen terrorisme en voor onderhandelingen als de oplossing voor het Palestijns-Israëlisch conflict. Zolang de PA deze weg blijft volgen, ziet de regering geen aanleiding voor het treffen van sancties. Wij zullen echter de PA blijven aanspreken op noodzaak tot het tegenaan van aanzetten tot geweld en van verheerlijking van terroristen in de Palestijnse gebieden.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Islam omarmd in krijgsmacht»?1

Ja.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u het dat twee door defensie aangestelde imams allerlei islamitische gebruiken introduceren binnen onze krijgsmacht?

De aanwezigheid van de islamitische geestelijke verzorgers is een aanwinst voor de organisatie omdat zij met hun deskundigheid militairen met een moslimachtergrond kunnen begeleiden en (hun) commandanten van informatie kunnen voorzien. Dit is niet anders dan wat de geestelijke verzorgers doen die vanuit een van de andere denominaties zijn aangesteld bij de krijgsmacht. Overigens wordt onder islamisering verstaan dat de maatschappij of maatschappelijke organisaties volgens islamitische principes zijn georganiseerd. Hiervan is bij de krijgsmacht geen sprake.

Vraag 3

Deelt u de mening dat hiermee (wederom) het verkeerde signaal wordt gegeven dat de Nederlandse samenleving zich aanpast aan moslims in plaats van andersom? Zo nee, waarom niet?

Het kabinet heeft in de integratiebrief van 17 november 2009 (Kamerstuk 31 268, nr. 25) zijn visie op integratie uiteengezet. Het kabinet is van oordeel dat hoewel de integratie van nieuwe Nederlanders -ongeacht hun religieuze achtergrond- de hele samenleving aangaat, integratie geen symmetrisch proces is. Integratie vereist vooral inspanningen van nieuwe Nederlanders om de taal te leren en de samenleving te leren kennen, zodat zij een eigen plek kunnen verwerven in de samenleving. Daarnaast is het in Nederland een belangrijke verworvenheid om binnen de grenzen van de rechtsstaat rekening te houden met de identiteit en de geloofs- of levensovertuiging van ieder individu.

Vraag 4

Kunt u er zorg voor dragen dat de islamisering van de krijgsmacht zo snel mogelijk stopt en terug wordt gedraaid? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Kunt u er voorts zorg voor dragen dat voorstellen als het (gedeeltelijk) vrijstellen van militairen tijdens de ramadan nimmer realiteit worden? Zo nee, waarom niet?

Defensie hecht waarde aan diversiteit en een divers samengesteld personeelsbestand. Daarom bestaat er sinds 1981 een regeling voor joodse, moslim en hindoe feest- en gedenkdagen. In 2001 is deze regeling opgenomen in het Algemeen Militair Ambtenaren Reglement (AMAR) en het Burgerlijk Ambtenaren Reglement (BARD). De regeling biedt de mogelijkheid de benoemde feest- en gedenkdagen van de eigen religie te ruilen tegen de algemeen geldende christelijke feest- en gedenkdagen, onder de voorwaarde dat dit het dienstbelang niet schaadt. Voor moslim defensieambtenaren zijn het Suikerfeest en het Offerfeest aangemerkt als feest- en gedenkdagen. De Ramadan in zijn geheel maakt hiervan geen deel uit, noch is het de bedoeling militairen die periode vrij te stellen van dienst.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Where are the Women in Haiti’s Reconstruction»1 en met de IPU-resolutie inzake de rol van parlementen bij het versterken van de solidariteit van de internationale gemeenschap voor de Haïtiaanse en Chileense bevolking, waarin ook aandacht wordt gevraagd voor bescherming van vrouwen en lokale initiatieven?2

Ja.

Vraag 2

Deelt u de opvatting dat het van groot belang is dat in deze wederopbouwfase in Haïti de rol van vrouwen wordt meegenomen en dat vrouwen worden betrokken in de besluitvormingsprocessen, zoals ook is vastgelegd in de Veiligheidsraadsresolutie 1325?

Ja.

Vraag 3

Zo ja, deelt u de mening dat de rol en positie van vrouwen betrokken hadden moeten worden bij de Donorconferentie in New York op 31 maart jl. en in het Post-Disaster Needs Assessment? Zo nee, waarom niet?

Nederland vindt dat vrouwen, in lijn met resolutie 1325 en de resolutie van de «Interparliamentary Union» (IPU), actief betrokken moeten zijn bij de wederopbouw van Haïti en de wederopbouwplannen van de Haïtiaanse regering. Deze positie brengt Nederland over op de partijen die nauw betrokken zijn bij de wederopbouw, zoals de VN en de EU.
Tijdens de wederopbouwconferentie in New York op 31 maart jl. presenteerde de Haïtiaanse regering het wederopbouwplan en onderstreepten diverse sprekers uit het Haïtiaanse maatschappelijke middenveld het belang van vrouwen in het wederopbouwproces van Haïti.
Nederland volgt de ontwikkelingen inzake de wederopbouw en heeft reeds contact gehad met UNIFEM- en VN/OCHA vertegenwoordigers in Port-au-Prince, die hebben aangegeven dat de rol van vrouwen in de diverse wederopbouwactiviteiten verder versterkt kan worden, onder andere door concrete targets op te nemen en het budget voor het wederopbouwplan genderresponsief te maken. Zo heeft het feit dat de meerderheid van de huishoudens een vrouw aan het hoofd heeft («female headed households») consequenties voor de verschillende interventieterreinen: infrastructuurplannen dienen er rekening mee te houden dat hun voornaamste afnemers vrouwen zullen zijn, de verlichting van buurten om de veiligheid van de vrouwen en hun gezinnen te verbeteren verdient aandacht en vrouwen zullen actief betrokken dienen te worden bij inkomensgenerende initiatieven en toegang tot de markt.
Organisaties uit het maatschappelijk middenveld vervullen een cruciale functie in het verzekeren en versterken van een actieve rol van vrouwen in de wederopbouwfase. De Nederlandse Samenwerkende Hulporganisaties (SHO) kunnen in dezen een voortrekkersrol spelen door die partners te ondersteunen die participatie van vrouwen bevorderen, geweld tegen vrouwen tegengaan en SRGR diensten verlenen. Het ministerie van Buitenlandse Zaken stelt dit in de gesprekken met de SHO actief aan de orde. Voorts volgt Nederland via de VN en de EU de situatie nauwgezet en blijft aandacht vragen voor de versterking van de rol van vrouwen in de wederopbouw van Haïti.
Mede op initiatief van Nederland zal tijdens de jaarvergadering van de UNDP/UNFPA Uitvoerende Raad in juni a.s. een paneldiscussie over SRGR in humanitaire noodsituaties worden gehouden, waarbij de Haïti-case centraal zal staan.

Vraag 4

Zo ja, bent u bereid om vanuit de voortrekkersrol die Nederland heeft op het gebied van de implementatie van resolutie 1325 en ten doel heeft meer bekendheid aan de inhoud hiervan internationaal te bewerkstelligen, bij de EU, de VN en de Haïtiaanse overheid aan te dringen de rol van vrouwen in deze cruciale fase te vergroten? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe gaat u dit concreet vorm geven?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van het vonnis van de rechtbank van Diyarbakir tegen de Koerdische politica Leyla Zana vanwege een toespraak op het partijcongres van de DTP in december 2008 en deelname aan een demonstratieve bijeenkomst in november 2008?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat mevrouw Zana daarmee in totaal tot 13 gevangenisstraf is veroordeeld als gevolg van een aantal veroordelingen die zij kreeg voor uitlatingen die zij in de laatste jaren heeft gedaan?

Ja.

Vraag 3

Herinnert u zich uw antwoord van 29 januari 2009 op Kamervragen waarin u stelt dat vrijheid van meningsuiting een fundamenteel recht is en ook politieke uitspraken dient te omvatten?2 Staat u nog steeds achter dit oordeel? Bent u bereid dat ondubbelzinnig en rechtstreeks te melden aan de Turkse regering? Indien nee, waarom niet?

Ja. Vrijheid van meningsuiting is een fundamenteel recht en omvat ook politieke uitspraken voor zover deze niet aanzetten tot haat of geweld. Het belang hiervan wordt zowel rechtstreeks als via de EU nadrukkelijk in gesprekken met de Turkse regering over het voetlicht gebracht. Mede op Nederlands aandringen heeft de Raad Algemene Zaken van december 2009 ook expliciet het belang van de vrijheid van meningsuiting onderstreept in de conclusies over Turkije, zie ook Kamerbrief 21 501-02 nr. 939 van 10 december vorig jaar.

Vraag 4

Is het u bekend dat een van de vonnissen van mevrouw Zana, in dit geval van twee jaar, is gebaseerd op een speech die zij tijdens het Newrozfeest van 21 maart 2007 heeft gehouden?

Ja.

Vraag 5

Bent u bereid bij de volgende Newroz-viering (maart 2011) een hoge vertegenwoordiger van de Nederlandse ambassade te sturen om aanwezig te zijn als teken van steun aan de vrijheid van meningsuiting voor Koerdische politici? Bent u bereid in de EU aan te dringen eveneens hoge vertegenwoordigers naar de Newroz-viering te sturen? Indien nee, kunt u dat toelichten?

De Nederlandse Ambassade volgt de ontwikkelingen omtrent het Koerdische vraagstuk in Turkije op de voet. Zo zijn vertegenwoordigers van onze Ambassade herhaaldelijk aanwezig geweest bij zaken waarbij de rechten van Koerdische activisten mogelijk in het geding zijn. Het waarborgen van de fundamentele rechten van burgers, zoals een eerlijke rechtsgang, is hierbij uitgangspunt. Ook is er voortdurend contact met activisten die zich inzetten voor de rechten van de Koerdische gemeenschap. Deelname aan een Newroz-viering door Nederlandse vertegenwoordigers sluit goed bij deze betrokken houding aan. Deelname van EU-partners zal in het overleg van de EU-Heads of Mission in Ankara aan de orde worden gesteld.

Vraag 1

Herinnert u zich de antwoorden op de Kamervragen over de rol van Nederlandse militairen bij een actie op 7 augustus 2002 (ontvangen 12 januari 2010)?1

Ja.

Vraag 2

Wat waren ten tijde van het in die vragen genoemde incident de internationale procedures om mogelijke strafbare feiten te melden? Aan wie konden die worden gemeld?

ISAF-militairen moesten mogelijke strafbare feiten melden aan de hogere ISAF-eenheid waartoe zij behoorden. In het geval van de Nederlandse ISAF-militairen was dit de Kabul Multinational Brigade (KMNB) van ISAF. De Nederlandse compagniescommandant heeft dan ook over zijn bevindingen met betrekking tot het schietincident van 7 augustus 2002 gerapporteerd aan de KMNB.

Vraag 3

Welke instantie was belast met het onderzoek naar mogelijke schendingen van het humanitair recht en/of oorlogsrecht?

Het onderzoek naar mogelijke schendingen van het humanitair oorlogsrecht, gepleegd door Afghaanse onderdanen in Afghanistan, was en is primair een verantwoordelijkheid van de Afghaanse Justitie. Het Nederlandse Openbaar Ministerie is belast met het onderzoek naar een mogelijke betrokkenheid van Nederlandse militairen bij schietincidenten.

Vraag 4

Is het waar dat er vanuit het ministerie van Defensie of de krijgsmacht aan betrokken militairen (van – destijds – de luchtmobiele brigade, de Koninklijke Marechaussee (KMar), het Korps Commando Troepen (KCT)) is afgeraden om met journalisten van Argos of andere personen over dit incident te spreken? Zo ja, waarom?

Na het stellen van de schriftelijke vragen door leden van uw Kamer over dit onderwerp, begin oktober 2009, heeft de redactie van Argos enkele verzoeken om interviews ingediend bij de Directie Voorlichting en Communicatie van het Ministerie van Defensie. Op deze verzoeken is niet ingegaan omdat het gebruikelijk is de Kamer als eerste te informeren als de Kamer over een onderwerp om informatie heeft verzocht. Los daarvan is de Nederlandse compagniescommandant langs een andere weg benaderd voor een interview. Hij heeft zelf besloten daar niet op in te gaan.

Vraag 5

Waarom heeft het Openbaar Ministerie (OM) niet onderzocht of de digitale foto’s van de lijken zijn gemaakt met het digitale fototoestel (een Sony Mavica FD 73) van het KCT in 2002 in Afghanistan?

Zoals geantwoord op eerdere vragen van het lid Peters van uw Kamer (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2009–2010, nr. 1846) hebben leden van het Korps Commandotroepen (KCT) geen foto’s gemaakt van slachtoffers van het schietincident. De foto’s zijn gemaakt door militairen van de luchtmobiele compagnie. De naamgeving van de digitale fotobestanden geeft een indicatie dat de foto’s zijn gemaakt met een Sony Digital Mavica camera. Het is niet meer te achterhalen welk type Sony Digital Mavica camera dit is geweest. Zowel de militairen van de luchtmobiele compagnie, die de foto’s hebben gemaakt, als de KCT-eenheden maakten gebruik van Sony Digital Mavica camera’s. Bovendien werd de specifieke bij de KCT-eenheid in gebruik zijnde Sony Digital Mavica camera waarschijnlijk ook door andere defensieonderdelen gebruikt.
Zie verder mijn antwoord op vraag 6.

Vraag 6

Waarom vond het OM het niet nodig om – met name naar aanleiding van het boek van de Duitse ex-militair van het KCT Achim Wohlgethan – (ex-)militairen van het KCT te horen over de opdracht(en) die zij in verband met het incident van 7 augustus 2002 (de ontsnapping van de gevangenen, het vuurgevecht en de executie) hebben uitgevoerd?

Zoals geantwoord op eerdere vragen van de leden Heerts en Eijsink van uw Kamer (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2009–2010, nr. 1844) is de KCT-eenheid 411, waartoe ook de heer Wohlgethan behoorde, pas omstreeks 12:00 uur plaatselijke tijd, nadat het schietincident had plaatsgehad, vertrokken uit de ISAF-basis voor de opdracht die zij moesten uitvoeren. Eerder die dag had de KCT-eenheid al een andere, niet aan het schietincident gerelateerde opdracht uitgevoerd waartoe de eenheid omstreeks 09.30 uur plaatselijke tijd de basis had verlaten. De KCT-eenheid kan daarom onmogelijk opdrachten hebben uitgevoerd voor of tijdens het schietincident waarvan het aannemelijk is dat dit even na 08:00 uur plaatselijke tijd heeft plaatsgehad, zoals uiteengezet in de beantwoording van vragen van de leden Peters, Van Bommel en Pechtold (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2009–1010, nr. 1845). Voor het horen van de leden van eenheid 411 van het KCT bestond daarom geen aanleiding.

Vraag 7

Wat hadden die militairen van het KCT moeten doen als zij wel nog andere ontsnapte gevangenen hadden gevonden? Hadden ze deze personen moeten aanhouden? Wat hadden ze er vervolgens mee moeten doen?

De bedoelde militairen van het Korps Commandotroepen (KCT) hadden de opdracht in de omgeving van het schietincident te zoeken naar eventuele andere ontsnapte gevangenen. Als zij die hadden gevonden, hadden zij de ontsnapte gevangenen moeten vastnemen en overdragen aan de KMNB.

Vraag 8

Kunt u aangeven welke generaal in dienst van het Afghaanse National Department of Security (NDS) op 7 augustus 2002 door Nederlandse militairen op de plaats van de executie werd gezien? Zo nee, waarom niet?

De Nederlandse militairen en hun Afghaanse tolk hebben twee generaals op de plaats van het incident gezien. Een van hen was generaal Najim, die volgens de tolk behoorde tot de Afghaanse veiligheidsdienst National Directorate of Security (NDS). De tweede generaal behoorde tot het garnizoenscommando van de stad Kaboel.

Vraag 9

Welke personen zaten in de onderzoekscommissie die dit incident in 2002 in opdracht van de Afghaanse president Karzai hebben onderzocht? Wie was de vertegenwoordiger van de NDS in deze onderzoekscommissie?

Noch de NDS, noch de Verenigde Naties kunnen bevestigen dat een onderzoekscommissie in opdracht van president Karzai in 2002 uiteindelijk tot stand is gekomen. Er kan daarom niet worden bevestigd dat het incident door een dergelijke commissie is onderzocht, dat de NDS een vertegenwoordiger heeft afgevaardigd naar de onderzoekscommissie of wie dat is geweest.

Vraag 10

Is er behalve het onderzoek van mevr. Asma Jahangir, speciale rapporteur van de VN op het terrein van buitengerechtelijke executies, nog een ander (diepgaander) VN-onderzoek naar dit incident uitgevoerd?

De Speciaal rapporteur van de VN op het terrein van buitengerechtelijke executies mevr. Asma Jahangir maakt in haar rapport over Afghanistan (E/CN.4/2003/3/Add.4 van 3 februari 2003) melding van het incident. Navraag bij de United Nations Assistance Mission to Afghanistan (UNAMA) in Kaboel leert dat UNAMA op basis van eigen informatie concludeert dat de VN geen aanvullend onderzoek heeft gedaan naar het incident.

Vraag 11

Kan de Kamer – desnoods vertrouwelijk – inzage in het volledige dossier krijgen, waarbij het met name om de volgende stukken gaat:1 het complete bevindingenrapport van de KMar, 2) de rapportage(s) van de compagniescommandant van de c-compagnie van de luchtmobiele brigade, 3) de rapportages van de Senior National Representative van 7 t/m 15 augustus 2002, 4) de nota die de minister van Defensie op 13 augustus 2002 ontving van waarnemend CDS, 5) het «Incident Report» van ISAF, 6) alle rapportages die de KCT-militairen in Afghanistan op/over 6, 7 en 8 augustus 2002 maakten? Zo nee, waarom niet?

De Kamer is over het schietincident van 7 augustus 2002 reeds eerder uitgebreid geïnformeerd. Als bijlage ontvangt u die gedeelten van de onder 1 tot en met 4 genoemde documenten die openbaar kunnen worden gemaakt.2 Het betreft een groot deel van de bevindingenrapporten van de Koninklijke marechaussee uit 2002 en 2010, de relevante passages uit de rapportages van de compagniescommandant en de Senior National Representative, en de in de vraag genoemde nota van de waarnemend Chef Defensiestaf van 13 augustus 2002.
De onder 1 tot en met 4 genoemde documenten worden niet volledig openbaar gemaakt aangezien deze documenten ook informatie bevatten die geen betrekking heeft op het schietincident of omdat zij gerubriceerde bijlagen bevatten. De onder 5 en 6 genoemde documenten kunnen vanwege de rubricering niet openbaar worden gemaakt. Verder zijn de verstrekte documenten geanonimiseerd. In enkele delen van het tweede bevindingenrapport van de Koninklijke marechaussee uit 2010 was, om de mogelijkheden tot herleidbaarheid te beperken, meer nodig dan alleen het verwijderen van naam en functiegegevens.
Het tweede bevindingenrapport van de Koninklijke marechaussee bevat als bijlage enkele door het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) opgemaakte documenten. In een aantal van deze documenten komt de volgende passage voor: «De Nederlandse commando’s staan op foto’s waarop te zien is dat een executie heeft plaatsgevonden. Deze foto’s worden niet bestreden, maar het tijdstip waarop de foto’s zijn gemaakt wel.» Voor de goede orde merk ik op dat alle Nederlandse militairen die op foto’s van de gedode personen voorkomen, militairen zijn van de luchtmobiele compagnie en geen commando’s (zie mijn antwoord op vragen 5 en 6).

Vraag 1

Bent u op de hoogte van de huidige ORIO-regeling1, voorheen de ORET-regeling?

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de oorspronkelijke regeling (ORET) gericht was op concrete resultaten in OS-landen – zoals gebouwen, baggerwerk, drinkwatersystemen, bussen, wegen en dergelijke – en daarmee ook functioneerde als stimulans voor het Nederlandse bedrijfsleven?

ORET was gericht op ontwikkelingsrelevante export transacties. Als gebonden programma fungeerde het inderdaad als stimulans voor het Nederlandse bedrijfsleven. Daarbij teken ik aan dat de in 2006 uitgevoerde evaluaties van de ORET-regeling aangaven dat de relevantie voor het exporterende bedrijfsleven in de vorm van vervolgorders achter bleef bij de verwachtingen.

Vraag 3

Bent u zich bewust van het feit dat door de gewijzigde opzet van de regeling het ORIO-geld nu voornamelijk terecht komt bij adviesbureaus en consultants, en daarmee blijft hangen in rapporten en theorieën?

ORIO richt zich op de realisatie van concrete resultaten op het gebied van publieke infrastructuur. Daarbij ondersteunt ORIO het hele traject van infrastructuurontwikkeling. Het betreft hier zowel de bouwfase (inclusief de levering en installatie van goederen) als de fases van ontwikkeling, beheer en onderhoud.
Onlangs heb ik de Kamer geïnformeerd over de toewijzing van de EUR 180 miljoen die in 2009 voor ORIO beschikbaar was gesteld.
Voor de uitvoeringsfase is EUR 170 miljoen beschikbaar gesteld voor 19 geselecteerde bedrijven. Daarnaast is een bedrag van EUR 300 miljoen voorzien aan lokale bijdragen. Voor de uitvoeringsfase, het beheer en onderhoud zal het bedrijfsleven de belangrijkste actor zijn en kunnen zij profiteren van de beschikbare EUR 170 miljoen. Ik hecht daar groot belang aan.
Maximaal EUR 10 miljoen is bestemd voor het ontwikkelingstraject van de 19 geselecteerde projecten. Dit betreft alle activiteiten die nodig zijn om het project uitvoeringsgereed te maken. Het gaat daarbij om zaken als de haalbaarheid, sociale- en milieu-effectstudies, uitwerking van gedetailleerde bestek en tekeningen, regelen van contracten, vergunningen en overige juridische en wettelijke randvoorwaarden, vastleggen van financiële en overige afspraken en verantwoordelijkheden, enz. Deze werkzaamheden zullen voor een deel worden verricht door adviesbureaus en consultants. Dit heeft als voordeel dat het risico en de rekening van de ontwikkelingsfase niet volledig bij het bedrijfsleven en de ontvangende overheid komt te liggen.

Vraag 4

Deelt u de zorg dat het programma daarmee te veel een «consultants programma» is geworden, waardoor het programma nauwelijks meer een financieringsprogramma is?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Bent u van mening dat het jaarbudget van 120 miljoen euro van de huidige regeling op deze manier zinnig, effectief en efficiënt wordt besteed, en dat de betrokken landen gebaat zijn bij stapels rapporten, opgesteld door consultants, over mogelijke infrastructurele projecten?

Het door u genoemde jaarbudget van EUR 120 miljoen betreft het bedrag dat door de toenmalige minister voor Ontwikkelingssamenwerking werd genoemd in zijn brief van 6 mei 2008 aan de Kamer (31 200-V, nr. 116). In het AO dat op 3 juli 2008 over deze brief is gevoerd is dit jaarbudget met EUR 20 miljoen verhoogd. En in de brief van 12 maart 2009, waarmee de Beleidsregels ORIO aan de Kamer werden aangeboden, is het voor ORIO in 2009 beschikbare toewijzingsbudget éénmalig verhoogd tot EUR 180 miljoen. Naar mijn mening worden deze middelen op een zinnige, effectieve en efficiënte wijze ingezet voor de realisatie van publieke infrastructuur met grote impact op (economische) ontwikkeling in onze OS-partnerlanden.
Zoals ik bij de beantwoording van de vragen 3 en 4 heb aangegeven wordt een beperkt gedeelte van dit geld besteed aan projectontwikkelingswerkzaamheden. De daaruit voortkomende studies, rapporten en overige producten zijn essentieel om tot een succesvolle projectuitvoering te komen. De betrokken landen zijn hier dus zeker bij gebaat.

Vraag 6

Is het waar dat er op dit moment zelfs ruim 400 miljoen euro beschikbaar is, maar dat dit geld nauwelijks besteed kan worden (slechts een kleine 10% voor de development fase c.q. de consultants) als gevolg van het ontbreken van betrokkenheid van de Nederlandse industrie bij de gegunde plannen uit de eerdere ronde?

Nee, dit bedrag is op dit moment nog niet beschikbaar. Wel is het correct dat de totale geraamde kosten van de 19 tot nu toe geselecteerde projecten ruim EUR 480 miljoen bedragen. De totale gevraagde ORIO-bijdrage aan deze projecten bedraagt EUR 180 miljoen. De 19 geselecteerde projecten doen inderdaad nog slechts beroep op een beperkt deel van de beschikbare ORIO-financiering. Dit is echter geen gevolg van het ontbreken van betrokkenheid van de Nederlandse industrie bij de geselecteerde projecten, maar van het feit dat deze projecten de ontwikkelingsfase nog niet hebben afgerond.

Vraag 7

Deelt u de mening dat in deze tijd van economische crisis binnen het ORIO-programma ook aandacht voor de Nederlandse werkgelegenheid mag zijn, zeker als daarmee het mes aan twee kanten snijdt? Hoe denkt u dat te doen?

Dit was precies het argument om vorig jaar het toewijzingsbudget voor 2009 te verhogen tot EUR 180 miljoen. In zijn brief 31700-V, nr. 97 van 6 mei 2009 aan de Kamer schreef de toenmalige minister voor Ontwikkelingssamenwerking: «Ondanks de krimp van de algemene OS-middelen, vanwege de koppeling aan het BNP, vind ik deze verhoging verantwoord, omdat het ontwikkelingslanden helpt om anticyclisch te investeren in tijden dat deze landen ernstig te lijden hebben onder de economische crisis, die ze zelf niet veroorzaakt hebben. Met ORIO wordt daarbij vooral geïnvesteerd in sectoren waar het Nederlands bedrijfsleven een sterke concurrentiepositie heeft. Daarmee biedt het juist ten tijde van de crisis dus ook kansen aan de Nederlandse economie.» Als binnenkort de eerste ORIO-projecten de ontwikkelingsfase succesvol afronden en tot aanbesteding komen, is het aan het Nederlands bedrijfsleven om op basis van haar concurrentiekracht de uitvoering van deze projecten te winnen. Ik heb er vertrouwen in dat het Nederlandse bedrijfsleven goed zal presteren bij deze aanbestedingen, temeer daar zij nu al in veel gevallen direct of indirect bij het project zijn betrokken. In 2012 zal ORIO geëvalueerd worden. Tegen die tijd zullen er voldoende projecten zijn aanbesteed en kan er ook gekeken worden naar de mate waarin de faciliteit de Nederlandse werkgelegenheid ten goede is gekomen. Ervaringen met vergelijkbare ontbonden hulp van het Verenigd Koninkrijk leren dat verwacht mag worden dat 50–75% van de ORIO-bestedingen aan het eigen bedrijfsleven ten goede zal komen.

Vraag 1

Bent u op de hoogte van het feit dat de Amerikaanse Defensieorganisatie over enkele maanden geen gebruik meer zal maken van de onderhoudsdiensten van de Logistieke Support Unit in Eygelshoven, oftewel de Poms sites?

Ja.

Vraag 2

Bent u op de hoogte van het feit dat twee jaar geleden een grote sanering heeft plaatsgevonden, waardoor het hele terrein en alle gebouwen nu aan alle veiligheids- en milieuvoorschriften voldoen?

Ja.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het kapitaalsvernietiging zou zijn als deze site volledig ontmanteld wordt en dat het behoud van werkgelegenheid in de regio Parkstad van groot belang is?

Na de beëindiging van het gebruik van de Prepositioned Organizational Material Storage (Poms)Site door de Amerikaanse defensieorganisatie, komt er op het complex in Eygelshoven in de loop van dit jaar ruimte vrij voor schoonmaak- en onderhoudswerkzaamheden en de opslag van goederen en materieel. De capaciteit hiervoor op andere complexen is echter toereikend, zodat Defensie geen structureel gebruik van het complex in Eygelshoven voorziet. Het personeel is hiervan op de hoogte gesteld. Zie voorts het antwoord op de vragen 4 en 5.

Vraag 4

Waar gaat al het Nederlandse materieel dat terugkomt uit Afghanistan naartoe om schoongemaakt en gereviseerd te worden?

De Kamer is met de brief van 13 april 2010 (Kamerstuk 27 925 nr. 390) geïnformeerd over de voorbereidingen van de redeployment uit Afghanistan, waaronder het vervoer van materieel. Na terugkomst in Nederland wordt dit materieel naar 320 Herstelcompagnie in Coevorden gebracht. Hier wordt het schoongemaakt en ten behoeve van het materieelbeheer geregistreerd. Mogelijk zal het complex in Eygelshoven een taak krijgen bij schoonmaak- en reparatiewerkzaamheden ter ondersteuning van de eenheid in Coevorden. Defensie beziet momenteel de mogelijkheden daartoe.
Materieel uit Afghanistan dat direct operationeel inzetbaar is, zal na verwerking in Coevorden worden opgenomen in de voorraden van Defensie. Materieel dat hersteld moet worden zal worden overgebracht naar een van de instandhoudingsbedrijven van Defensie. Dit zijn het Marinebedrijf, het Logistiek Centrum Woensdrecht en het Defensie Bedrijf Grondgebonden Systemen i.o.. Het laatstgenoemde bedrijf bestaat onder meer uit het Instandhoudingsbedrijf Landsystemen in Leusden.
Defensie beziet verder of onderhoud en reparatie kunnen worden uitbesteed aan de industrie. Over de samenwerking met de industrie bij de instandhouding van materieelsystemen is de Kamer geïnformeerd met de brief van 20 april 2010 naar aanleiding van de motie van de leden Eijsink, Knops, Ten Broeke en Voordewind (Kamerstuk 32 123 X, nr. 74).

Vraag 5

Deelt u de mening dat serieus overwogen zou moeten worden om de Logistieke Support Unit in Eygelshoven en eventueel Brunssum voor dit doel in te zetten?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de opgelaaide vijandelijkheden tussen Israël en de Gazastrook, waarbij inmiddels meerdere doden zijn gevallen?1

Ja.

Vraag 2

Wat is de oorzaak van deze zorgelijke ontwikkeling? Om welke reden nemen de aanvallen vanuit de Gazastrook op Israel weer toe en welke groepering zit hier achter?

De laatste tijd is sprake van een toename van raketbeschietingen op burgerdoelen in het zuiden van Israël en van Israëlische militaire operaties in Gaza. Het NRC artikel van 26 maart jl. waarnaar u verwijst, beschrijft een confrontatie tussen het Israëlische leger en de Qassam Brigades van Hamas. Hamas heeft geen verantwoordelijkheid opgeëist voor de toegenomen raketbeschietingen. Deze worden toegeschreven aan kleinere militante groeperingen, waaronder de Islamitische Jihad.
Het oplaaien van het geweld is toe te schrijven deels aan de strijd tussen Palestijnse facties onderling en deels aan hernieuwde Palestijnse pogingen om toegang te verkrijgen tot – en controle over – de bufferzone die Israël aan de Gazaanse kant van de grens heeft ingesteld. Daarnaast is het aannemelijk dat er een verband is tussen het toegenomen geweld in Gaza en de Israëlisch-Palestijnse spanningen op de Westelijke Jordaanoever.

Vraag 3

Wat onderneemt de internationale gemeenschap concreet om te voorkomen dat de raketbeschietingen vanuit Gaza doorgaan? Krijgt dit in uw ogen voldoende prioriteit?

In januari 2009 heeft de internationale gemeenschap zich in resolutie 1860 van de Veiligheidsraad reeds uitgesproken over de noodzaak van een volledige wapenstilstand tussen Israël en Hamas, met voldoende garanties voor stopzetting van wapensmokkel en opening van de grensovergangen van Gaza voor regulier verkeer van goederen en personen. Kwartetpartners, de EU en Nederland enerzijds en regionale partners als de Arabische Liga en Egypte anderzijds zetten zich in om de betrokken partijen ertoe te brengen daaraan mee te werken. Volledige uitvoering van resolutie 1860 door de betrokken partijen is derhalve gewenst om uitzicht te hebben op duurzame stopzetting van de raketbeschietingen.
Op 26 maart 2010 heeft de Hoge Vertegenwoordiger Ashton namens de EU haar grote zorg uitgesproken over het toegenomen geweld. Zij heeft daarbij aangegeven dat spoedige hervatting van vredesbesprekingen tussen Israël en de Palestijnen noodzakelijk is om escalatie te voorkomen. Die visie deel ik. Zoals bekend, ondersteunt de EU de Amerikaanse pogingen gericht op herstart van onderhandelingen, in eerste instantie in de vorm van indirecte besprekingen. De EU doet dit door de Palestijnen te ondersteunen in de opbouw van een toekomstige Palestijnse staat, waarbij speciale aandacht uitgaat naar het verder verbeteren van instituties op het gebied van veiligheid en justitie. Daarnaast werkt de EU aan het formuleren van concrete bijdragen die het zou kunnen leveren aan de totstandkoming en implementatie van een vredesovereenkomst.
Om verdere escalatie in en rond Gaza te voorkomen is het van belang dat een einde komt aan de bestuurlijke deling tussen Gaza en de Westelijke Jordaanoever en dat de Israëlische militair Shalit wordt vrijgelaten. Deze stappen zullen bijdragen aan de totstandkoming van een duurzaam-staakt-het-vuren. De EU steunt de Egyptische bemiddelingspogingen die hierop gericht zijn. Voorwaarde voor een duurzaam staakt-het-vuren is beëindiging van de wapensmokkel naar Gaza. Nederland neemt daartoe deel aan een gemeenschappelijk actieprogramma in het kader van het Gaza Counter Arms smuggling initiative (GCASI), opgesteld in samenwerking met verschillende landen en organisaties (Canada, Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Italië, VK en VS; waarnemers: EU, Israël, NAVO, Noorwegen) om de smokkel van wapens en munitie naar Gaza tegen te gaan. Deze zomer zullen de deelnemende landen bijeenkomen in Nederland.
Het is belangrijk dat niet alleen Egypte maar ook de andere Arabische landen zich actief inzetten voor volledige uitvoering van resolutie 1860.

Vraag 4

Wat is er vanuit de internationale gemeenschap ondernomen naar aanleiding van de hernieuwde raketbeschietingen vanuit Gaza? Op welke wijze wordt een nieuwe escalatie van dit conflict voorkomen? Welke inspanningen verricht de EU ter zake?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Welke resultaten hebben de vanuit de internationale gemeenschap – na de strijd van ruim een jaar geleden – afgekondigde concrete maatregelen (grensbewakingsmissie e.d.) om de wapensmokkel naar Gaza te blokkeren concreet opgeleverd? Blijkt uit deze raketbeschietingen, dat deze inspanningen onvoldoende zijn? Op welke wijze kunnen deze maatregelen verder worden verscherpt?

De initiatieven die door de internationale gemeenschap na Cast Lead zijn ontplooid, hebben waarschijnlijk wel geleid tot vermindering van de capaciteit van Hamas en andere Palestijnse strijders om raketaanvallen uit te voeren met geavanceerd materiaal. De kans op raketaanvallen zal evenwel niet tot nul gereduceerd kunnen worden, aangezien de meeste projectielen in plaatselijke werkplaatsen zijn geconstrueerd, met lokaal verkrijgbaar materiaal.
De EU speelt geen uitvoerende rol in de bewaking van de Gazaanse grens, er is geen grensbewakingsmissie. De EU Border and Assistance Mission bij Rafah heeft haar werkzaamheden gestaakt na de machtsovername door Hamas in Gaza in de zomer van 2007. Deze missie was overigens niet gericht op grensbewaking maar op het assisteren van de Palestijnen bij de afhandeling van grensverkeer bij de Gazaans-Egyptische grensovergang Rafah.
Binnen het eerdergenoemde samenwerkingsverband gericht op het tegengaan van wapensmokkel naar Gaza, zal Nederland een actieve rol blijven spelen, getuige ook de bijeenkomst die komende zomer in Nederland zal plaatsvinden.

Vraag 6

Is het waar dat de secretaris-generaal van de VN, Ban Ki-moon, Israël eind maart jl. heeft opgeroepen een einde te maken aan de blokkade?2 Wat behelsde deze oproep precies? Hoe beoordeelt u deze oproep? Wordt bij dergelijke oproepen voldoende rekening gehouden met de legitieme wens van Israël om de veiligheid van haar burgers te waarborgen? Richtte de oproep van Ban Ki-Moon zich ook op de Egyptische blokkade van de Gazastrook? Zo nee, waarom niet?

De secretaris-generaal van de VN heeft herhaaldelijk opgeroepen tot opening van de Gazaanse grenzen voor normaal personen- en goederenverkeer, zo ook in het kader van zijn bezoek in maart van dit jaar. Tegelijkertijd heeft hij de raketbeschietingen op Israël veroordeeld en opgeroepen tot een gevangenenruil waardoor de Israëlische soldaat Shalit vrij zou kunnen komen. Ik ondersteun die oproep.
In zijn verklaring voor de pers tijdens het bezoek aan Gaza heeft de secretaris-generaal zich niet tot Egypte gericht. Welke overweging daaraan ten grondslag heeft gelegen is mij niet bekend.