Vraag 1

Weet u van de vervolging door het Hof van Justitie van de Bonairiaanse gedeputeerde Burney El Hage en de oud-bestuurder Ramoncito Booi voor onder andere hypotheekfraude en valsheid in geschrifte?

Vraag 2

Deelt u de mening dat gedeputeerde El Hage op non-actief moet worden gesteld tijdens het strafonderzoek? Zal er een tijdelijke vervanger worden aangesteld? Zo nee, waarom niet?

Vraag 3

Heeft u aanwijzingen dat er sprake is van corruptie op andere niveaus van het eilandbestuur op Bonaire? Is hier onderzoeken naar gedaan? Zo ja, bent u van mening dat er actie moet worden ondernomen om de corruptie terug te dringen?

Vraag 4

Kunt u aangeven wat de stand van zaken is van het project tot versterking van het lokale bestuur? Kunt u hierbij aangeven wat de rol van de Rijksvertegenwoordiger is?

Vraag 1

Is het waar dat op Bonaire mensen worden opgeroepen om niet te stemmen tijdens de komende Tweede Kamerverkiezingen? Is het waar dat Bonaireaanse burgers zelfs onder druk worden gezet om hun stembiljet in te leveren?

Er zijn op Bonaire, maar ook op Saba en Sint Eustatius, groepen actief die de inwoners oproepen om niet te stemmen bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer op 12 september. Deze groepen zijn kritisch ten aanzien van het proces van staatskundige vernieuwing en stellen dat de inwoners van Caribisch Nederland amper invloed hebben op de samenstelling van de Tweede Kamer. Ook zijn zij kritisch over de geringe bereidheid van de Nederlandse politieke partijen om campagne te voeren in Caribisch Nederland. In Bonaire is men bij de kiezers langs gegaan met de oproep niet aan de verkiezing deel te nemen en als blijk daarvan de stempas in te leveren door deze in een soort stembus te deponeren. Overigens staat het kiezers vrij om al dan niet aan de stemming deel te nemen en kan een kiezer zijn ontevredenheid over de stemming ook tot uitdrukking brengen door een blanco stem of bewust ongeldige stem uit te brengen.

Vraag 2

Welke maatregelen hebt u genomen om deze eerste Tweede Kamerverkiezingen in Caribisch Nederland succesvol te laten verlopen?

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft een aparte voorlichtingscampagne gevoerd om de kiezers in Caribisch Nederland te informeren over de Tweede Kamerverkiezing. In het kader van deze campagne is er informatie geplaatst op de website van de Rijksdienst voor Caribisch Nederland (http://www.rijksdienstcn.com), zijn er tv- en radiospotjes uitgezonden, advertenties geplaatst in diverse dagbladen en is er een speciale informatiekrant huis aan huis verspreid. De campagne is gevoerd onder de slogan «de Tweede Kamer: ook voor u van belang». De campagne is gevoerd in het Nederlands, Papiaments en Engels, de gebruikelijke talen in Caribisch Nederland. Daarnaast heeft het commissariaat voor de Media, net als in Nederland zendtijd beschikbaar gesteld aan de politieke partijen die aan de Tweede Kamerverkiezingen deelnamen. Tot slot is een handleiding beschikbaar gesteld aan de eilandsbesturen en de afdelingen burgerzaken met het oog op de organisatorische voorbereidingen. Overigens is aan hen ook alle informatie verstrekt die aan Nederlandse gemeenten wordt verstrekt in het kader van de voorbereidingen voor de verkiezingen zoals instructies voor stembureauleden en iconenposters voor in de stemlokalen en stemhokjes. Daarnaast heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de stempassen in Nederland laten produceren alsook de stembiljetten en kandidatenlijsten. Het bleek namelijk niet mogelijk deze lokaal drukken. De stempassen zijn wel lokaal gepersonaliseerd.

Vraag 3

Zijn er u andere incidenten rond het verkiezingsproces bekend? Zo ja, welke? Is er inmiddels zicht op wie zich aan genoemde activiteiten schuldig hebben gemaakt?

Er zijn geen andere incidenten bekend. Zoals onder vraag 1 is aangeven gaat het om burgers die zich ook eerder tegen de staatskundige vernieuwingen hebben uitgesproken.

Vraag 4

Wat heeft u in de afgelopen periode precies gedaan om de bewoners van Caribisch Nederland te doordringen van het belang om toch vooral hun stem uit te brengen? Wanneer is u voor het eerst ter ore gekomen dat mensen onder druk zijn gezet om hun stempas in te leveren? Wat heeft u precies ondernomen om deze malversaties te voorkomen en te bestrijden?

Zie voor het eerste deel van de vraag het antwoord op vraag 2. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is op dinsdag 11 september geïnformeerd over de acties op Bonaire om stempassen in te zamelen. In overleg met de Rijksvertegenwoordiger is nog diezelfde dag door de Rijksvertegenwoordiger contact gelegd met de gezaghebber en is een gezamenlijke verklaring uitgegeven waarbij er op is gewezen dat hier mogelijk sprake is van een strafbaar feit (voor de verklaring zie http://www.rijksdienstcn.com/nieuws/278/dwingen-tot-afgifte-stempas-strafbaar.html) . Ook is het openbaar ministerie geïnformeerd. Verder is aan de stembureauvoorzitters geadviseerd extra alert te zijn op niet volledig ingevulde volmachten. Tot slot heeft de gezaghebber er op toegezien dat kiezers op de dag van de stemming ongehinderd hun stem kunnen uitbrengen door beveiligingsbeambten bij de stemlokalen te laten surveilleren.

Vraag 5

Bent u bereid om alsnog en onmiddellijk actie te ondernemen en burgers op te roepen om toch hun stem uit te brengen? Zo nee, waarom niet?

Ik meen dat adequate actie is ondernomen en dat daarmee dit soort incidenten in de toekomst kunnen worden voorkomen.

Vraag 6

Welke maatregelen neemt u zich voor om dit soort incidenten in het vervolg te voorkomen?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 1

Kent u het bericht «Hond kroonprins gewond bij jacht langs de Dinkel»?1

Vraag 2

Is het waar dat ZKH Prins Willem Alexander jaagt op eenden? Zo ja, acht u een dergelijke hobby te combineren met de voorbeeldpositie van leden van het Koninklijk Huis? Zo nee, wat gaat u doen om dit beschadigende beeld te herstellen?

Vraag 3

Was het met publiek geld gefinancierde Koninklijk jachtdepartement direct of indirect faciliterend betrokken bij deze jachtpartij? Zo ja, op welke wijze? Zo nee, kunt u uw antwoord nader toelichten?

Vraag 4

Kunt u uiteenzetten of met publieke middelen gefinancierde beveiligingsmedewerkers bij deze jachtpartij aanwezig of betrokken waren? Zo ja, acht u het correct dat de uitoefening van een zeer omstreden hobby met publieke middelen gefaciliteerd wordt en waarom? Zo nee, waarom niet?

Vraag 5

Deelt u de mening dat betrokkenheid van leden van het Koninklijk Huis bij het voor het plezier doden van dieren schadelijk is voor het imago van een instituut dat met publieke middelen gefinancierd wordt? Zo ja, bent u bereid met de leden van het Koninklijk Huis tot afspraken te komen om betrokkenheid bij dergelijke activiteiten in binnen- en buitenland niet meer te laten plaatsvinden? Zo nee, waarom niet?

Vraag 6

Kent u de openbare spijtbetuiging van Koning Juan Carlos naar aanleiding van diens betrokkenheid bij de plezierjacht in Afrika?2 Zo ja, bent u bereid ook de Kroonprins te vragen spijt te betuigen over het voorval en beterschap te beloven aan de Nederlandse burgers die de plezierjacht in overgrote meerderheid afwijzen? Zo nee, bent u bereid daarvan kennis te nemen en met de Kroonprins te overleggen op welke wijze hij zijn spijt kan betuigen over de gevolgen van zijn betrokkenheid bij de plezierjacht?

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Moskee kopen om burgers te helpen»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de visie dat het opkopen van een islamitisch gebedshuis door de overheid alleen zou mogen gebeuren als dit zou leiden tot minder of geen moskeëen? Zo neen, waarom niet?

Ik deel deze visie niet. De ruimtelijke ordening is in de eerste plaats de verantwoordelijkheid van gemeenten, en het is aan hen om – op basis van wat in het publiek belang is – beslissingen te nemen over de indeling van de publieke ruimte. Het bieden van oplossingen ter bevordering van leefbaarheid in de gemeente, zoals hier het geval is, valt dan ook binnen het mandaat van het gemeentelijk bestuur. Verder is het verminderen van het aantal moskeeën geen doel van de rijksoverheid.

Vraag 3

Deelt u de mening dat er geen enkele moskee meer in de bebouwde kom zou mogen zijn? Zo neen, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Welke maatregelen bent u voornemens te treffen om te voorkomen dat er belastinggeld wordt verspild aan het absurde idee een moskee op te kopen?

Geen. Het staat het gemeentebestuur vrij om de financiële middelen die het heeft, binnen de grenzen van de wet, aan te wenden. De gemeenteraad voert hierop democratische controle uit.

Vraag 1

Bent u op de hoogte van de artikelen «10 miljoen extra in rioleringsproject» en «Atsma: «Bonaire niet alleen laten opdraaien voor energieprobleem»»?1

Ja. Ja, voor een uitgebreide toelichting verwijs over de energieprijzen verwijs ik naar de antwoorden van de Minister van EL&I op de Kamervragen van het lid Van Gent (kenmerk 2012Z15032), de leden Bosman en Leegte (kenmerk 2012Z15060) en het lid Hachchi (kenmerk 2012Z15066). Ik beperkt mij derhalve tot het beleidsterrein drinkwater en afvalwater waarvoor ik eindverantwoordelijk ben.
Als gevolg van diverse ontwikkelingen rond de tariefstelling van drinkwater en het achterwege blijven van kostendekkende indexering van de drinkwatertarieven zullen – zonder steun van EL&I en I&M – de energie- en drinkwatertarieven per omgaande respectievelijk met 50% en 60% stijgen. Dat zou betekenen dat huishoudens op Bonaire – waarvan het gemiddeld besteedbaar inkomen per huishouden al minder dan de helft van het Nederlandse niveau bedraagt – voor drinkwater per kuub meer dan 4 keer zoveel als een gezin in Nederland moeten betalen. Dit is voor de meeste huishoudens en bedrijven op Bonaire onbetaalbaar en zal ook risico’s voor de volksgezondheid met zich meebrengen. Ook een verhoging van de energiepriizen heeft directe gevolgen voor de exploitatiekosten van afvalwaterzuivering en de hoogte van de rioolheffing.
Door het bestuurscollege van Bonaire, Rijksvertegenwoordiger en het Ministerie van Binnenlandse Zaken is aan mijn collega van EL&I en mij verzocht om in de wet vast te leggen dat de energie- en drinkwatertarieven en rioolheffing op een efficiënte, kostendekkende en betaalbare wijze tot stand komen. Naar verwachting zal dit wetgevingstraject – dat door het Ministerie van Binnenlandse Zaken wordt gecoördineerd – enige tijd vergen. Vooruitlopend daarop zijn EL&I en I&M – onder strikte voorwaarden – bereid om een maximale overbruggingsbijdrage van respectievelijk € 5,5 miljoen en € 2,3 miljoen bij te dragen om de tariefstijging te beperken tot 15 – 20%. Deze bijdrage komt uit de eigen begroting van de ministeries (zie ook antwoord op vraag 6).

Vraag 2

Is het waar dat u heeft aangekondigd dat Bonaire niet alleen zal opdraaien voor een oplossing van het energieprobleem op Bonaire? Zo ja, kunt u uitgebreid toelichten hoe u eventuele Nederlandse steun ziet en hoeveel geld dit gaat kosten? Uit welk fonds zal dit geld beschikbaar worden gesteld?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het energieprobleem geheel te wijten is aan wanbeleid bij het Bonairiaanse overheidsbedrijf WEB? Zo ja, deelt u de mening dat het bestuur van Bonaire als eerste verantwoordelijk is om het energieprobleem op te lossen? Zo nee, waarom niet?

Nee. WEB kon zich niet vinden in de manier waarop Ecopower de prijs van de elektriciteitsproductie berekende, onder andere ten aanzien van de doorberekening van (gestegen) kosten voor de inkoop van olie, en betaalde derhalve de door Ecopower gevraagde prijs maar ten dele. Dat was de kern van het geschil tussen beide partijen.
Op dit moment geldt de wet Elektriciteitsconcessies BES. Het bestuurscollege WEB is op grond van de wet bevoegd om de tarieven voor de levering van elektriciteit vast te stellen. Sinds juli 2010 zijn de tarieven niet meer aangepast. WEB verkeerde in de veronderstelling was dat het bedrijf niet het volledige tarief hoefde te betalen dat door Ecopower in rekening werd gebracht. Hierdoor ontstond een situatie van een tariefstelling die lager is dan de werkelijke kosten.
De bestuurscolleges van de BES-eilanden hebben daarom zelf aan het ministerie van EL&I gevraagd om medewerking te verlenen aan de totstandkoming van een nieuw regulerend kader.

Vraag 4

Is het waar dat Nederland € 10 miljoen extra beschikbaar stelt voor het Bonairiaanse rioleringsproject?

Ja. Het gaat hier overigens om een geanticipeerde bijdrage die in lijn is met de toezegging aan de Eerste Kamer, de garantstelling uit 2008 van Nederland voor het project en daaruit voortvloeiend de verwachtingen van de Europese Commissie inzake de Nederlandse rol.

Vraag 5

Kunt u aangeven waarom er € 10 miljoen extra nodig is om het project af te ronden terwijl het project al ruim € 35 miljoen heeft gekost? Is deze uitgave verantwoord terwijl er in Nederland sprake is van grote bezuinigingen?

De totale kosten van het project in het kader van het 9de Europese Ontwikkelingsfonds bedragen € 24,5 miljoen, waarvan I&M € 5 miljoen bijdraagt en de Europese Commissie € 19,5 miljoen. Het betreft een project waarin – naast het behouden van het koraal en het lokale duiktoerisme – ook de eerste projectmatige samenwerking tussen de Europese Commissie en Nederland in Caribisch Nederland centraal staat. Nederland heeft zich in 2008 garant gesteld voor het project. Voor de oplevering van het project is het noodzakelijk dat tijdig aansluitingen worden gerealiseerd zodat afvalwater in het riool- en zuiveringsysteem komt.
Daar het hier gaat om bestaande bebouwing zijn de eenmalige aansluitkosten voor het bedrijfsleven en huishoudens onevenredig hoog. Deze kosten komen bovenop de tariefstijging voor energie en drinkwater, alsmede de rioolheffing die nog wordt ingevoerd (zie antwoord op vraag 2).
Voor vele huishoudens zijn deze kosten onbetaalbaar. In sommige gevallen zou dit investeringen van enkele tonnen vergen en tot faillissement van bedrijven leiden. In antwoord op vragen tijdens de behandeling van de Wet VROM BES in de Eerste Kamer heb ik daarom toegezegd mij – in samenwerking met andere verantwoordelijke departementen – ervoor in te spannen dat de rioolheffing en de aansluitkosten betaalbaar zullen zijn. Door deze bijdrage in de aansluitkosten wordt voorkomen dat financiële schade ontstaat aan het riool- en zuiveringssysteem. Deze schade kan oplopen tot € 24,5 miljoen als het systeem door het ontbreken van afvalwater begin 2013 letterlijk droog komt te staan. Bovendien wordt daarmee voldaan aan de garantstelling en verplichtingen jegens de EC die in het kader van de financieringsovereenkomst zijn aangegaan.

Vraag 6

Kunt u aangeven uit welke fondsen de uitgave van € 10 miljoen euro beschikbaar wordt gesteld? Betekent deze uitgave dat er in Nederland extra bezuinigd zal moeten worden?

De uitgave ten behoeve van de aansluitingen wordt beschikbaar gesteld uit budgetten van programma’s die ten opzichte van de oorspronkelijke planning vertraagd zijn. Het betreft de dossiers «Basisregistratie Grootschalige Topografie» en «Nota Ruimte projecten». De betalingen van deze projecten zullen in de komende jaren plaatsvinden. Er hoeft vanwege de betaling voor het rioleringsproject niet extra bezuinigd te worden in Nederland.

Vraag 1

Wat is uw reactie op de volgende uitspraak van minister Leers over de positie van Nederland in de Europese Unie: «De scherpe toon van Wilders maakte meteen de bedoelingen van Nederland verdacht»?1

De uitspraak van minister Leers in Trouw had betrekking op zijn inzet in de EU, zowel bij de Commissie als andere lidstaten, ten aanzien van het regeringsbeleid op het terrein van migratie.

Vraag 2

Wat is uw reactie op de stelling van minister Leers dat «de toon en misschien ook wel de ideeën» van de fractievoorzitter van de Partij voor de Vrijheid «contraproductief» werkten?

Minister Leers deed deze uitspraak in het licht van de opgedane indrukken uit overleggen die hij voerde in Brussel en met zijn collega’s in diverse Europese hoofdsteden.

Vraag 3

Hoe verhoudt deze uitspraak zich tot de volgende uitspraak van minister Rosenthal op 5 april 2012 in de Kamer ten aanzien van het PVV-initiatief «Meldpunt Midden- en Oost-Europeanen»: «Ik zie geen reputatieschade of economische schade»?

De uitspraak van minister Rosenthal in de Kamer verwees naar diverse contacten met ambassadeurs uit Midden- en Oosteuropese lidstaten, ook naar aanleiding van de PVV-website. In die contacten werden de goede banden tussen Nederland en de Midden- en Oost-Europese lidstaten bevestigd; zowel politiek als economisch.

Vraag 4

Hoe verhouden de uitspraken van minister Leers zich tot de volgende uitspraken van uzelf op 9 februari 2012 tijdens het debat over de Staat van de Europese Unie: «Op het terrein van Europa kan er ook geen misverstand zijn bij andere Europese lidstaten. Dit is een minderheidskabinet, met 52 zetels. Wij hebben geen 76 zetels, want op het terrein van Europa werken wij niet samen met de PVV»? Deelt u de mening dat de uitspraken van minister Leers en uzelf niet allebei tegelijkertijd correct kunnen zijn?

De minister-president heeft met deze uitspraak willen aangeven dat het kabinet voor vrijwel alle Europese en internationale dossiers voor een meerderheid in de Tweede Kamer afhankelijk is van andere partijen dan de PVV. Het migratiedossier vormt hierop een uitzondering.

Vraag 5

Deelt u de mening dat het onwenselijk is dat het kabinet tegenstrijdige uitspraken doet over de invloed van de Partij voor de Vrijheid op het kabinetsbeleid in de Europese Unie?

Ja, maar van tegenstrijdigheid is geen sprake.

Vraag 1

Kent u het bericht dat de kusten van Curaçao, waaronder het natuurgebied Jan Kok, door een lekkende tank op de naburige olie-overslagplaats Bullenbaai besmeurd zijn met olie?

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat er al een week lang olie weglekt, maar dat er door de exploitant Petroleos de Venezuela S.A. (PdVSA) pas actie is ondernomen toen de milieuorganisatie Stichting Schoon Milieu op Curaçao aan de bel trok?

Op 18 augustus is ontdekt dat er op de vestiging van PdVSA aan de Bullenbaai een hoeveelheid olie was gelekt, die een olievlek op zee veroorzaakte. Een deel van deze olie is in de dagen daarna het natuurgebied Jan Kok binnengestroomd. De minister-president van Curaçao heeft bekend gemaakt dat hij een onderzoek heeft gelast naar de gang van zaken.
PdVSA heeft in een persverklaring laten weten dat het verwerkingsproces na ontdekking van het incident op 18 augustus meteen is stilgelegd en dat de haveninspectie werd ingelicht. Op 19 augustus heeft volgens de verklaring de haveninspectie de locatie Bullenbaai geïnspecteerd. Op 22 augustus heeft PdVSA een onderzoeksteam naar het gebied gestuurd. Op dezelfde dag kreeg PdVSA een melding van iemand die olie had ontdekt bij Jan Kok. Een inspecteur van het ministerie van Gezondheid heeft vervolgens op 23 augustus het gebied bezocht, maar kon niet overal bij omdat een deel van het terrein in handen is van particulieren. Nadat er een vergunning voor de toegangsverlening was verstrekt kon op 24 augustus een indicatie worden gemaakt van de vervuiling. PdVSA begon op 25 augustus met de schoonmaakactie bij Jan Kok, waarbij vrijwilligers zich hebben aangesloten.

Vraag 3

Wat is de omvang van deze olieramp? Is de PdVSA daadwerkelijk de veroorzaker van deze olieramp? Wat is er waar van het gerucht van een interne bron dat men bij de sedimentatie van de olie «vergeten» is een kraan dicht te draaien, waardoor niet alleen water maar ook olie is geloosd? Is er, met andere woorden, opzet in het spel?

Dat kan ik niet beoordelen. Het door de Minister-president van Curaçao aangekondigde onderzoek zou hier mogelijk meer duidelijkheid over kunnen geven.

Vraag 4

Deelt u de mening dat deze olieramp aantoont dat de PdVSA allerminst de zorgvuldigheidsnormen in acht neemt die, gezien het belang en de kwetsbaarheid van de omgeving, hoogst noodzakelijk is?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Is er volgens u sprake van een onomkeerbare situatie, waardoor het in het kader van de waarborgfunctie noodzakelijk is dat de Koninkrijksregering ingrijpt om beschermende maatregelen te treffen? Zo nee, waarom niet en wat bent u dan voornemens te doen?

Voor zover de gegevens nu strekken lijkt er geen sprake van een onomkeerbare situatie en betreft het een incident. De olievlek bedreigt op dit moment geen andere kuststreken en de smalle watergang tussen de zee en het natuurgebied Jan Kok is afgesloten. Curaçao is een autonoom land binnen het Koninkrijk. Het is daarom aan de regering van Curaçao om leiding te geven aan verdere indamming van de vervuiling en de opruimwerkzaamheden. Het is tevens aan de regering van Curaçao en PdVSA om passende maatregelen te nemen opdat incidenten in de toekomst worden voorkomen.

Vraag 6

Deelt u de mening dat de maat met de PdVSA, ook met het oog op de ervaringen met de ISLA raffinaderij, vol is?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van het besluit van de voorzitter van de Staten van Curaçao om de openbare vergaderingen van de Staten van Curaçao voor onbepaalde tijd (volgens sommige berichten tot na de verkiezingen) te schorsen?

Volgens de media heeft de voorzitter van de Staten van Curaçao de openbare plenaire vergadering van de Staten tot nader order uitgesteld en op een persconferentie direct daarna aangekondigd de Staten tot aan de verkiezingen niet meer plenair bijeen te zullen roepen. Recent heeft de statenvoorzitter ontkend dit gezegd te hebben, maar feit is dat er tot nu toe geen plenaire vergaderingen zijn geweest en deze zijn voor de komende weken ook niet uitgeschreven.

Vraag 2

Is dit besluit in overeenstemming met de wens van de meerderheid van de Staten van Curaçao of wordt de wens van die meerheid van de Staten van Curaçao hier juist ernstig genegeerd?

Op 28 augustus jl. hebben twaalf leden van de Staten van Curaçao in een brief aangegeven dat zij de gang van zaken «onaanvaardbaar, in strijd met de ongeschreven regels van het hier te lande geldend staatsrecht en aldus in strijd met de beginselen van onze democratische rechtstaat» achten. Zij verzoeken de Gouverneur van Curaçao op de kortst mogelijke termijn een raadplegingsronde te starten met als doel een interim-kabinet te vormen.
Donderdag 30 augustus jl. heeft de Gouverneur van Curaçao mr. C.M. Grüning en mr. R.P. Koeijers om een advies verzocht, alvorens hij besluit over het verzoek van de twaalf Statenleden om een interim-kabinet samen te stellen. Dit aangezien er «in zekere zin sprake is van een patstelling tussen bestuur en parlement». De heren Grüning en Koeijers is gevraagd uiterlijk 5 september 2012 het advies uit te brengen.

Vraag 3

Op basis van welke landsverordening dan wel welk artikel uit welke specifieke landsverordening of op basis van welk artikel uit het reglement van orde van de Staten van Curaçao is een dergelijk besluit van de voorzitter van de Staten, waarbij de wens van de meerderheid kennelijk ernstig wordt geschoffeerd, mogelijk?

Het voor onbepaalde tijd opschorten van Statenvergaderingen is in strijd met het Reglement van Orde van de Staten van Curaçao en vindt, voor zover ik kan nagaan, ook geen basis in enige andere landsverordening.

Vraag 4

Deelt u de opvatting dat, hoewel het hier gaat om een interne aangelegenheid van het land Curaçao, het functioneren van de (parlementaire) democratie in een land binnen het Koninkrijk ernstig in het geding is?

Het gaat hier inderdaad om een interne aangelegenheid van een autonoom land binnen het Koninkrijk.
Onduidelijk is wanneer de Staten weer bijeen zullen komen. Het besluit van de voorzitter van de Staten kan er toe leiden dat de Staten tot aan de verkiezingen niet meer bijeenkomen. In dat geval zijn de Staten ook niet in de gelegenheid eventuele begrotingswijzigingen vast te stellen naar aanleiding van de aanwijzing van de Koninkrijksregering. Bovendien zou het betekenen dat de Staten tevens hun controlerende functie ten opzichte van de regering verliezen. Het hoeft geen betoog dat dit uit democratisch oogpunt een zorgelijke en onwenselijke situatie is.

Vraag 5

Acht u het acceptabel dat er binnen het Koninkrijk landen zijn, waar het functioneren van de parlementaire democratie door een minderheid wordt geblokkeerd?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Welke betekenis heeft het niet functioneren van de Staten van Curaçao voor de betrekkingen tussen landen binnen het Koninkrijk en in het bijzonder tussen Nederland en Curaçao?

Zoals hierboven reeds vermeld, heeft de Gouverneur van Curaçao de heren Grüning en Koeijers om een advies verzocht, alvorens hij besluit over het verzoek van de twaalf Statenleden om een interim-kabinet samen te stellen. Het is primair aan het land Curaçao om de «impasse tussen bestuur en parlement» te doorbreken. Nederland wacht de ontwikkelingen af.

Vraag 7

Bent u bereid hier, op welke wijze dan ook, betekenis aan te geven of met andere woorden: bent u bereid om, analoog aan vergelijkbare situaties tussen Nederland en landen buiten het Koninkrijk, stappen te zetten ten aanzien van Curaçao?

Zie antwoord op vraag 6.

Vraag 8

Wilt u deze vragen uiterlijk 7 september aanstaande beantwoorden?

Ja.

Vraag 1

Heeft u kennis genomen van de TV-uitzendingen1 over kinderrechten in Nederland die de IKON deze zomer heeft uitgezonden, waarbij de laatste drie afleveringen (van 9, 16 en 23 augustus) over kinderen in Caribisch Nederland gingen? Herinnert u zich de aangenomen motie over de kinderrechten binnen het Koninkrijk?2

Ja, ik heb kennisgenomen van de TV-uitzendingen en ja, ik herinner mij de motie over kinderrechten.

Vraag 2

Heeft u contact met UNICEF (Nederland) over het onderzoek «Koninkrijkskinderen» dat zij verricht naar de situatie waarin de kinderen op deze eilanden opgroeien, en de uitdagingen die deze kinderen en hun ouders daarbij tegenkomen?

Er is ambtelijk contact met UNICEF (Nederland) over het onderzoek.

Vraag 3

Erkent u de volledige verantwoordelijkheid voor de verwezenlijking van kinderrechten op de eilanden Bonaire, Sint Eustatius en Saba conform het VN-Kinderrechtenverdrag? Zo ja, op welke wijze geeft u hier uitvoering aan? Bent u, conform de motie, met Curaçao, Sint Maarten en Aruba in overleg getreden om tot een gemeenschappelijke ontwikkeling en uitvoering van wetgeving en beleid, kennisuitwisseling, technische ondersteuning en kinderbescherming te komen? Zo ja, op welke wijze heeft u hier aan voldaan? Zo nee, waarom niet?

Het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK) ligt aan de basis van de missie van het jeugdbeleid in Caribisch Nederland, die samen met de jeugdorganisaties en bestuurders in Caribisch Nederland is vastgesteld. De missie voor de jeugdzorg in Caribisch Nederland luidt als volgt: «Elk kind moet gezond en veilig en met plezier kunnen opgroeien, zijn talenten kunnen ontwikkelen, goed voorbereid zijn op de toekomst en leren zelf ook een bijdrage te leveren aan de maatschappij».
Op basis van deze missie is, gezien de gezamenlijke verantwoordelijkheid van Rijksoverheid en de openbare lichamen voor een goed functionerend stelsel van preventieve voorzieningen, jeugdzorg, jeugdbescherming en jeugdreclassering, wederom samen met verantwoordelijke partijen binnen de openbare lichamen van Bonaire, St. Eustatius en Saba, per eiland een plan gemaakt wat de eerste concrete uitvoeringsresultaten zouden moeten zijn. Dit plan betrof zowel preventie (een Centrum voor Jeugd en Gezin, verbetering jeugdgezondheidszorg, verbetering naschoolse opvang en vrijetijdsvoorzieningen) als jeugdzorgvoorzieningen en verbetering van de jeugdbescherming. Dit plan is vanaf 2009 uitgevoerd en de basisvoorzieningen zijn inmiddels gerealiseerd. De komende jaren vergt borging en kwaliteitsverbetering nog heel veel aandacht. Zo is recent op Bonaire, St. Eustatius en Saba een startconferentie gehouden over de aanpak van kindermishandeling. Vanuit de VWS-begroting is hiervoor structureel 3,5 mln. extra beschikbaar gesteld.
Zoals is vermeld in de brief van 23 januari 2012 (2011–2012, 33 000-IV, nr 55) is ieder land in het Koninkrijk zelf verantwoordelijk voor het beschermen van kinderrechten zoals dat is vastgelegd in het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind. Met in inachtneming van deze eigen verantwoordelijkheid en gelet op de visie van Nederland op de samenwerking binnen het Koninkrijk ondersteunt de Nederlandse regering de landen Aruba, Curaçao en Sint Maarten, binnen het Koninkrijk op het gebied van de kinderrechten onder meer door middel van de samenwerkingsprogramma’s. Het gaat dan bijvoorbeeld om leerplicht, het tegengaan van schooluitval, leerlingenzorg, actieve betrokkenheid van ouders bij het onderwijs van hun kinderen, maar ook om armoedebestrijding, opvoedingsondersteuning, sport en verbetering van wijken. Daarnaast ondersteunt de Nederlandse Vertegenwoordiging in Aruba, Curaçao en Sint Maarten specifieke (kleine) subsidieaanvragen, onder meer op het gebied van kinderrechten.

Vraag 4

Hoe verhoudt deze verantwoordelijkheid krachtens het VN-Kinderrechtenverdrag zich tot het onderscheid dat op veel punten wordt gemaakt – op basis van het Statuut en de WOLBES en het bestuurlijk akkoord – en dat direct invloed heeft op de toegang van kinderen en gezinnen tot basisvoorzieningen (zoals kinderbijslag)?

Voor Caribisch Nederland is gekozen voor maatwerk om rekening te houden met de bijzondere omstandigheden van de eilanden. Een belangrijk voorbeeld is de keuze voor de dollar in plaats van de euro. Ook bijvoorbeeld op het terrein van de zorg zijn specifieke oplossingen gekozen passend bij de lokale situatie. Discussies over gelijke behandeling worden vooral gevoerd in het kader van sociale voorzieningen zoals uitkeringen, kindertoeslag en huursubsidie. Het pakket aan regelgeving moet echter in zijn totaliteit worden beoordeeld. Zo is er gekozen voor een relatief simpel fiscaal stelsel met een hoge belastingvrije voet, een relatief lage vlaktax, maar dan ook geen compensaties via toeslagen en subsidies.

Vraag 5

Is dit onderscheid in overeenstemming met de Nederlandse Grondwet (art. 1) en het VN-Kinderrechtenverdrag (art. 2)?

Artikel 2 van het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (alle rechten gelden voor alle kinderen) en artikel 1 van de Grondwet regelt dat gelijke gevallen gelijk worden behandeld. Voor Caribisch Nederland is er echter dikwijls geen sprake van gelijke behandeling omdat er geen sprake is van gelijke gevallen gezien de bijzondere omstandigheden op de eilanden en de regio waar zij zich bevinden. Ten aanzien van de eilanden is gekozen voor maatwerk, in veel gevallen op expliciet verzoek van de eilandbesturen zelf.

Vraag 6

Op welke manier organiseert u – als coördinerend minister – de contacten tussen de vakministeries, om te waarborgen dat alle rechten van kinderen op de BES-eilanden worden gewaarborgd conform het VN Kinderrechtenverdrag?

Binnen de constructie waarvoor de wetgever heeft gekozen, is geen sprake van een coördinerende bewindspersoon. Sinds 10-10-10 zijn de individuele bewindspersonen ieder voor hun eigen beleidsterreinen in Caribisch Nederland verantwoordelijk. Net als zij dat zijn voor het Europese deel van ons land. De Nederlandse regering heeft het stokje overgenomen van de Nederlands-Antilliaanse regering en de Nederlandse ministeries dat van de Nederlands-Antilliaanse ministeries. In Den Haag beschikt ieder ministerie over een coördinator Caribisch Nederland. Deze heeft kennis van de eilanden en onderhoudt primair het contact met de vooruitgeschoven post van hun ministerie en met het eilandbestuur. De verschillende coördinatoren stemmen hun activiteiten bovendien in Den Haag af met de andere departementen. Hiertoe bestaat een interdepartementale werkgroep Caribisch Nederland en Koninkrijksrelaties. De minister van BZK heeft zich daarnaast richting de eilandbesturen bereid getoond voor hen coördinerend op te treden, in die zin dat zij gaarne bereid is de eilandbesturen te helpen bij het in contact komen met de juiste collega-bewindspersoon.
Ten aanzien van de zorg voor kinderen op Caribisch Nederland is Caribisch Nederland verantwoordelijk voor de preventieve zorg van de jeugd. De staatssecretaris van VWS draagt verantwoording voor de specialistische zorg.
Het is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de rijksoverheid en de openbare lichamen om te zorgen voor een goed functionerend stelsel van preventieve voorzieningen, jeugdzorg, jeugdbescherming en jeugdreclassering.

Vraag 7

Deelt u de eerste voorlopige conclusies die door verschillende deskundigen getrokken worden in de uitzendingen van Spraakmakende Zaken over kinderen op de BES-eilanden over de problemen waarmee zij geconfronteerd worden, zoals rond opvoeding, armoede, onderwijs, toekomstkansen en tienerzwangerschappen?

Mijn beeld is dat er de afgelopen jaren veel is verbeterd, maar dat er ook nog veel moet gebeuren. Zo zijn de afgelopen jaren Centra voor Jeugd en Gezin opgezet waar een brede opvoed- en opgroeiondersteuning wordt geboden. Daarnaast zijn de vrijetijdsvoorzieningen verbeterd, is de methodiek positief opvoeden (Triple P) geïntroduceerd, is jeugdzorg ontwikkeld (ambulante hulp, pleegzorg, tehuizen, kinder- en jeugdpsychiatrie) en is binnen het gedwongen kader de uitvoering van de gezinsvoogdij verbeterd en de voogdijraad verder geprofessionaliseerd3. Ook in de (jeugd)gezondheidszorg en het onderwijs is en wordt veel geïnvesteerd om de kwaliteit en de voorzieningen verder te verbeteren.

Vraag 8

Bent u het eens met de constatering – zoals deze door deskundigen in Spraakmakende Zaken werd geuit – dat verschillende kinderrechten op de BES-eilanden niet gewaarborgd worden, zoals het recht op een adequate levensstandaard, het recht op ontwikkeling en ontplooiing, het recht op vrije- tijdsvoorziening, het recht op adequaat onderwijs en gezondheidszorg, het recht op bescherming tegen kindermishandeling en misbruik, etc., en wat gaat u hieraan doen?

Zoals ik eerder heb aangegeven is de missie voor het jeugdbeleid in Caribisch Nederland gebaseerd op het Internationaal Verdrag inzake Rechten van het Kind. De daartoe ondernomen acties hebben aan de volbrenging van deze missie bijgedragen, maar ook in toekomst zullen acties nodig zijn.

Vraag 9

Op welke manier onderhoudt u de komende periode contacten met zowel bewoners als gezagsdragers op Bonaire, Sint Eustatius en Saba over de situatie van kinderen aldaar?

De organisatie Jeugdzorg en Gezinsvoogdij Caribisch Nederland onderhoudt regelmatig contact met de gezaghebbers op de drie eilanden. Via deze organisatie ontvang ik signalen over de voortgang van de verbeteringen op het gebied van de jeugd. Bewoners kunnen voor vragen over onder andere opvoed- en opgroeiondersteuning terecht bij de Centra voor Jeugd en Gezin.

Vraag 10

Is de nu geschetste situatie van kinderen in Caribisch Nederland voor u aanleiding om uw beleid te veranderen? Zo ja, is de nu geschetste kinderrechtensituatie op Caribisch Nederland voor u aanleiding om concrete maatregelen te initiëren (vanuit verschillende ministeries), zoals op het gebied van armoedebestrijding, bescherming tegen en hulp bij kindermishandeling en geweld, vergroten van toekomstkansen voor kinderen, opvoedingsondersteuning en schoolse en naschoolse mogelijkheden?

Het structureel verbeteren van de positie van kinderen heeft mijn aandacht. De geschetste situatie is een bevestiging van de door mij ondernomen en voorgenomen acties.
Het Comité van de Verenigde Naties voor de monitoring van het Internationaal Verdrag van de Rechten van het Kind heeft in 2009 gewezen op de zorgelijke situatie van de kinderrechten in de toenmalige Nederlandse Antillen. Saba, Sint Eustatius en Bonaire hebben daarom al in 2008 met Nederland afgesproken om de jeugdaanpak tot één van de prioritaire thema’s te maken. In 2009 en 2010 zijn hiervoor extra middelen vrijgemaakt.
Samen met het lokale bestuur, de lokale instellingen en de Inspectie Jeugdzorg is er in de afgelopen jaren een behoorlijke verbetering aan voorzieningen gerealiseerd: het opzetten van een Centrum voor Jeugd en Gezin, de verbetering van vrije tijdsvoorzieningen voor jongeren vanaf 12 jaar, het ontwikkelen van jeugdzorg (ambulant, pleegzorg en residentiële zorg), verbeteren van de gezinsvoogdij en het versterken van de Voogdijraad. De acties op het gebied van de jeugdbescherming onderneem ik in nauwe samenspraak met de staatsecretaris van Veiligheid en Justitie.
In navolging van de aanbevelingen van het VN-Kinderrechtencomité, worden professionals opgeleid in een methodiek voor positief opvoeden (Triple P). Vanuit het Centrum voor Jeugd en Gezin wordt dit najaar de Campagne voor Positief Opvoeden voor ouders georganiseerd.
De komende twee jaar richten we ons op de verbetering van de jeugdgezondheidszorg, het bieden van opvoedingsondersteuning aan ouders van tieners, het versterken van seksuele educatie, het begeleiden van tienermoeders, het bereiken van ouders in de buurten via buurtmoeders en een sluitende aanpak van kindermishandeling.
Deze doelstellingen worden door mij gemonitord via de subsidieafspraken.
In juni 2012 hebben er op Bonaire, Saba en St. Eustatius conferenties plaatsgevonden met alle ketenpartners over het onderwerp kindermishandeling. Deze conferenties waren het startschot om te komen tot een sluitende aanpak van kindermishandeling en het maken van werkafspraken, waarbij nadrukkelijk wordt gekeken naar de lokale behoeften en mogelijkheden van de eilanden.

Vraag 11

Bent u bereid actie te ondernemen op basis van de aanbevelingen van het rapport «Koninkrijkskinderen» dat UNICEF begin 2013 uitbrengt, in samenwerking met verantwoordelijke ministeries en overheidsdiensten in Nederland en in Caribisch Nederland?

Ik kijk met belangstelling uit naar het verschijnen van het rapport van UNICEF. Ik wil nu nog niet vooruitlopen op de mogelijke inhoud van dit rapport, de aanbevelingen en de mogelijke actie die ik al dan niet in samenwerking met andere verantwoordelijke ministeries en overheidsdiensten zal nemen.

Vraag 1

Hoeveel geld hebben de verschillende ministeries vanaf 1 januari 2010 uitgegeven aan reiskosten voor ambtenaren naar Saba, Statia en Bonaire?1 Kunt u dit overzicht voor 12 september naar de Tweede Kamer sturen?

Ik kan u geen overzicht van de totale reiskosten van alle departementen verschaffen. Dit valt onder de verantwoordelijkheid van elk afzonderlijk departement.
Voor wat betreft het ministerie van BZK is tussen 1 januari 2010 en 31 augustus 2012 een totaalbedrag van € 580 588,- uitgegeven aan reiskosten van ambtenaren naar Caribisch Nederland.

Vraag 2

Is het waar dat Saba bezoek heeft gehad van ambtenaren voor de implementatie en controle van regels met betrekking tot tv-media, terwijl dit eiland helemaal geen tv-media heeft? Deelt u de opvatting dat ook heel veel andere reizen niet noodzakelijk zijn geweest, omdat de regels die ambtenaren zouden moeten implementeren en controleren niet voor deze eilanden van toepassing zijn?

Ja, dit is inderdaad het geval geweest bij de reis van het Commissariaat voor de Media. Alle eilanden van Caribisch Nederland zijn bezocht omdat de Rijksdienst Caribisch Nederland adviseerde het bezoek niet te beperken tot Bonaire. Er is uitleg gegeven over de nieuwe wetgeving en het toezicht. Bij de eilandbestuurders van Saba bestonden vragen over distributie en jurisdictie van televisie op het eiland. Inmiddels heeft de Minister van OCW afgesproken met het Commissariaat voor de Media hier zeer terughoudend mee om te gaan en andere manieren van communicatie te benutten. Ik deel daarmee niet de mening dat veel reizen niet noodzakelijk zijn geweest. Gezien de taken en verantwoordelijkheden die departementen hebben sinds 10 oktober 2010 is het nodig dat er af en toe door Rijksambtenaren naar Caribisch Nederland wordt gereisd.

Vraag 3

Deelt u de opvatting dat overbodige reizen door ambtenaren vele miljoenen euros kosten en dat dit geld veel beter geïnvesteerd kan worden in de bewoners op de eilanden?

Ik deel de opvatting niet dat er vele miljoenen euro’s aan overbodige reizen worden gespendeerd. Het is ook niet zo dat de gemaakte reiskosten ten koste gaan van de middelen die beschikbaar zijn voor Caribisch Nederland.

Vraag 4

Deelt u de opvatting dat onnodig gereis door ambtenaren ook het gevolg is van de staatsrechtelijke constructie dat deze eilanden grotendeels bestuurd worden vanuit ministeries, waar ambtenaren veel verstand hebben van regels, maar niet van lokaal bestuur?

Er is bij de toetreding van de eilanden van Caribisch Nederland tot het Nederlands staatsbestel een duidelijke verdeling van taken en verantwoordelijkheden afgesproken. Dat houdt in dat Caribisch Nederland voor een belangrijk deel door de eilanden zelf bestuurd wordt. Waar het gaat om de Rijkstaken zijn de departementen zelf verantwoordelijk voor de uitvoering.

Vraag 5

Deelt u de opvatting dat het veel beter zou zijn als op de eilanden enkele mensen aanwezig zouden zijn met veel ervaring in kleinschalig lokaal bestuur, die veel minder bezig zijn met het handhaven van regels en veel meer met het oplossen van praktische problemen?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Kent u de berichtgeving van RTL Nieuws over de vele dienstreizen van ambtenaren naar de BES-eilanden?1

Ja.

Vraag 2

Herinnert u zich de vragen die leden van de PvdA-fractie bij meerdere overleggen met u hebben gesteld over het nut en de noodzaak van het aantal Nederlandse ambtenaren dat naar de BES-eilanden afreist?

Ja.

Vraag 3

Kunt u de Kamer een overzicht per departement doen toekomen van het aantal dienstreizen per jaar en het doel daarvan, voor de periode 2009 tot en met nu? Zo nee, waarom niet?

Nee, ik kan u enkel voor mijn eigen departement een overzicht van het aantal dienstreizen geven. Ik treed wat betreft Caribisch Nederland niet op als coördinerend bewindspersoon namens het Kabinet.
In de periode januari 2009 tot en met augustus 2012 hebben 189 ambtenaren van het ministerie van BZK een dienstreis naar Caribisch Nederland gemaakt. Het doel van deze reizen is in die periode niet structureel geregistreerd, dus die informatie kan ik u niet geven.

Vraag 4

Op welke wijze en door wie wordt getoetst of het noodzakelijk is dat een ambtenaar vanuit Nederland naar een van de BES-eilanden reist?

Vraag 5

Worden bij bovenstaande toetsing ook de mogelijkheden van telefonie, internet, voip, videoconferencing en dergelijke betrokken? Zo ja, welke omstandigheden maken het noodzakelijk dat een ambtenaar daadwerkelijk in persoon naar een van de eilanden reist ? En zo ja, bestaan hier richtlijnen voor en zou u die dan naar de Kamer willen sturen? Zo nee, waarom worden die mogelijkheden niet bij die afwegingen betrokken?

Vraag 6

Bent u bereid om aan de hand van duidelijke richtlijnen limieten te stellen aan het aantal dienstreizen per departement naar de BES-eilanden? Zo ja, deelt u dan de mening dat de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties als coördinerend minister in deze de eindverantwoordelijkheid dient te dragen? Zo nee, waarom wilt u geen limieten stellen?

Vraag 7

Deelt u de mening dat het aantal dienstreizen naar de BES-eilanden dient te worden teruggebracht? Zo ja, wat is uw concrete doelstelling voor de komende jaren? Zo nee, waarom niet?

Ik ben van mening dat het aantal dienstreizen naar Caribisch Nederland teruggebracht zou kunnen worden. Ik heb dit bij mijn collega-bewindspersonen onder de aandacht gebracht en deze mening wordt door het hele Kabinet gedeeld. Het is nu aan ieder departement afzonderlijk om deze gedragslijn verder uit te werken.

Vraag 1

Herinnert u zich de aangenomen motie Recourt c.s. waarin de regering gevraagd wordt om in de procedure voor de benoeming van de vice-president van de Raad van State de Staten-Generaal een rol te geven?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat u, gezien uw reactie op de genoemde motie in uw brief van 21 augustus 2012, er blijk van geeft die aangenomen motie niet uit te zullen voeren? Zo ja, wat beweegt u precies tot het weigeren van het uitvoeren van de wil van de meerderheid van de Kamer? Zo nee, hoe zou uw reactie op die motie dan anders gelezen moeten worden?2

De regering heeft een eigen verantwoordelijkheid voor de uitoefening van haar taken en dient daartoe een eigen afweging te maken. In de brief van 21 augustus jl. zijn de conclusies van die afweging weergegeven. In het staatsrecht is de benoeming van ambtsdragers een bestuursbevoegdheid. Op nationaal niveau berust die bevoegdheid bij de regering. De uitoefening ervan is aan de normale parlementaire controle onderworpen. In de Grondwet is in drie gevallen op deze hoofdregel een uitzondering gemaakt en heeft de Tweede Kamer een rol in de benoemingsprocedure. In twee gevallen bestaat die rol in een voordrachtsrecht (de leden van de Hoge Raad en de leden van de Algemene Rekenkamer) en in één geval vindt de benoeming door de Tweede Kamer zelf plaats (de Nationale ombudsman en zijn substituten). In al deze gevallen is er een bijzondere reden geweest om van de hoofdregel af te wijken. Vergelijkbare argumenten zijn niet aan de orde bij de benoeming van leden van de Raad van State. Dat was ook de uitdrukkelijke conclusie van de grondwetgever bij de totstandkoming van de Grondwet van 1983.3 Het toekennen van een wettelijke rol aan de Tweede Kamer in de benoemingsprocedure, bijvoorbeeld in de vorm van een voordrachtsrecht, is daarom slechts mogelijk als de Grondwet in deze zin wordt gewijzigd. Bij de behandeling van het wetsvoorstel herstructurering Raad van State is dit eveneens geconcludeerd.4 Dit betekent dat een gewone meerderheid in de Tweede Kamer hiervoor niet voldoende is.

Vraag 3

Deelt u de mening dat uw bezwaren tegen de motie Recourt c.s. door u weg te nemen zijn, indien u wel een positieve houding ten aanzien van de rol van de Staten-Generaal bij de benoeming van de vice-president van de Raad van State en de wil van de meerderheid van de Kamer zou innemen? Zo ja, gaat u die positieve houding alsnog innemen? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Deelt u de mening dat een regering, ook al is die weliswaar niet verplicht een motie uit te voeren, door een motie niet uit te willen voeren de wil van de meerderheid van de Kamer negeert en daarmee blijk geeft van een weinig democratische houding? Zo ja, deelt u de mening dat dat ook voor het negeren van de motie Recourt c.s. geldt? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Indien bij uw voornemen blijft om de motie Recourt c.s. niet in wetgeving om te doen zetten, bent u dan bereid om ambtelijke ondersteuning toe te zeggen bij het voorbereiden van een initiatiefwetsvoorstel ter zake?

Als ons een verzoek bereikt om wetstechnische bijstand bij het formuleren van een voorstel voor (Grond)wetswijziging, dan zal de gevraagde bijstand uiteraard worden verleend in overeenstemming met aanwijzing 298 van de Aanwijzingen voor de regelgeving.

Vraag 6

Deelt u de mening van de Nationale Ombudsman dat bij de recente benoeming van de vice-president van de Raad van State er «onvoldoende transparantie» was «doordat er een spanning bestond tussen de formele procedure zoals die voor de buitenwereld zichtbaar was en dat wat zich achter de schermen voltrokken heeft»? Zo ja, wilt u ingaan op de spanning en de informele kant van de procedure? En zo ja, wat gaat u concreet verbeteren om in de toekomst deze spanning onmogelijk te maken? Zo nee, kunt u dan precies aangeven waarom die transparantie er wel voldoende zou zijn geweest en waarom de genoemde spanning niet bestond?

In de brief van 16 januari 2012 van de Minister van Veiligheid en Justitie aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal5 is uiteengezet hoe de procedure van de benoeming van de vice-president van de Raad van State is verlopen vanaf de kabinetsformatie van het kabinet Rutte-Verhagen. Voor een uiteenzetting van de procedure verwijs ik kortheidshalve naar die brief. De Nationale ombudsman concludeert dat er bij de benoeming sprake is geweest van een spanning tussen de formele procedure zoals die voor de buitenwereld zichtbaar was en dat wat er achter de schermen zichtbaar was. Wij delen die conclusie niet. Naar ons oordeel is een transparante procedure gevolgd bij de benoeming van de vice-president van de Raad van State. De brief van 16 januari 2012 onderstreept het transparante karakter van de gevolgde procedure door aan te geven welke stappen in de procedure zijn gevolgd. Wat uiteraard wel achter de schermen heeft plaatsgevonden is de beoordeling van de brieven aan de hand van het openbaar gemaakte profiel, de gesprekken met de geselecteerde kandidaten en de beoordeling van die gesprekken (opnieuw langs de lat van het profiel). Deze zaken behoren ook achter de schermen plaats te vinden ter bescherming van de privacy van betrokkenen. De uiteindelijk benoemde kandidaat voldeed het beste aan het profiel. Wij merken daarbij op dat de Nationale ombudsman in zijn rapport stelt dat de competentie van de benoemde kandidaat geen reden geeft tot twijfel.
Zoals de Minister van Veiligheid en Justitie in zijn brief aan de Nationale ombudsman van 16 januari 2012 – waar u een afschrift van heeft ontvangen – heeft aangegeven is het bij de vervulling van de functie van vice-president van de Raad van State, waarvan in het onderhavige geval al geruime tijd duidelijk was dat die vacant zou worden per 1 februari 2012, onvermijdelijk dat er speculaties in de media en daarbuiten zijn ontstaan. Die speculaties hebben er kennelijk – ten onrechte – toe geleid dat er een beeld is ontstaan dat de procedure niet transparant is verlopen. Het enkele feit dat er wordt gespeculeerd doet aan de transparantie van de gevolgde procedure niets af.

Vraag 7

Deelt u de mening van de Nationale Ombudsman dat er weliswaar wellicht geen afspraken zijn gemaakt «aan de tafel van de (in)formateur […] over de vervulling van deze vacature» maar dat er wel sprake lijkt te zijn geweest «van onderling afgestemde feitelijke gedragingen»? Zo ja, wat gaat u hieraan concreet verbeteren? Zo nee, kunt u dan precies aangeven waarom er geen sprake is geweest van de onderling afgestemde feitelijke gedragingen?

Bij een benoeming als die van vice-president van de Raad van State is het van belang dat de meest geschikte kandidaat wordt benoemd. Bekwaamheid en geschiktheid zijn bepalend bij de benoeming van personen op functies binnen het openbaar bestuur. Uiteindelijk is een beperkt aantal mensen in staat deze functie te vervullen. Aan degenen die in aanmerking willen komen voor een dergelijke functie worden hoge eisen gesteld. Het is derhalve niet verwonderlijk dat iemand met een zeer ruime staat van dienst binnen de publieke sector is benoemd tot vice-president. Uit het gegeven dat voorafgaande aan de benoeming speculaties plaatsvonden kan niet de conclusie worden getrokken dat er sprake is van onderling afgestemde feitelijke gedragingen.

Vraag 1

Kent u het bericht «Gemeenten laten woonwagenkampen links liggen»?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat er in circa veertig gemeenten nauwelijks wordt gehandhaafd op een of meerdere woonwagenkampen? Zo ja, deelt u dan de mening dat dit ongewenst is en wat gaat u doen om dit te verbeteren? Zo nee, wat is er niet waar en over welke gegevens beschikt u?

In de brief van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 28 augustus 2012 (Kamerstukken II, vergaderjaar 2011–2012, 33000-VII, nr. 125) wordt vermeld dat uit onderzoek van de toenmalige VROM-Inspectie blijkt dat de inspectie het mogelijk acht dat 44 gemeenten te maken hebben met vrijplaatsenproblematiek op woonwagenlocaties.
Vrijplaatsen, waarbinnen personen zich niets gelegen laten liggen aan normen en geldende wet- en regelgeving, kunnen niet worden getolereerd. Zoals aangegeven in de genoemde brief zullen de aanbevelingen uit het rapport onder de aandacht worden gebracht van gemeenten. Door de toenmalige VROM-Inspectie is in 2011 een handleiding geactualiseerd voor de aanpak van (woon) overlast en verloedering in wijken. Ook specifiek voor de aanpak van woonwagenlocaties is door deze inspectie een handreiking beschikbaar gesteld. Verder kunnen de handhavingspartners bij het bepalen van hun handhavingsstrategie gebruik maken van het convenant van de Regionale Informatie en Expertise Centra (Kamerstukken II, vergaderjaar 2011–2012, 29 911, nr. 59), dat de grondslag biedt voor het uitwisselen van informatie.

Vraag 3

Worden er veel aangiftes gedaan door toezichthouders, ambtenaren of hulpverleners vanwege bedreiging, geweldpleging of andere delicten waarvan woonwagenbewoners worden verdacht? Zo ja, hebt u de indruk dat het aantal aangiftes disproportioneel is ten opzichte van dergelijke aangiftes gedaan tegen niet-woonwagenbewoners? Zo nee, wat zegt dat over de vermeende status van «vrijplaats» van woonwagenkampen?

In de registratiesystemen van de politie wordt niet vastgelegd of een persoon woont op een woonwagenlocatie. Zodoende beschik ik niet over de gevraagde gegevens.

Vraag 4

Is het waar dat het na een brand in Maastricht een meisje uit het woonwagenkamp geen slachtofferhulp krijgt? Zo ja, waarom is dat? Bestaan er concrete aanwijzingen dat medewerkers van slachtofferhulp onveilig zouden zijn als zij in het kamp hulp zouden verlenen?

Uit navraag bij Slachtofferhulp Nederland blijkt dat aan het slachtoffer van de brand in Maastricht wel degelijk slachtofferhulp is verleend. Slachtofferhulp Nederland deelt mee dat er geen concrete aanwijzingen zijn dat het voor hun medewerkers onveilig zou zijn als zij op een woonwagenlocatie hulp zouden verlenen. In de dagelijkse praktijk bezoeken medewerkers van Slachtofferhulp Nederland met enige regelmaat cliënten die woonachtig zijn op een woonwagenlocatie.

Vraag 5

Hebt u de indruk dat agressie tegen toezichthouders, ambtenaren of hulpverleners een probleem is dat op woonwagenkampen relatief vaker voorkomt dan elders? Zo ja, kunt u dit met cijfers onderbouwen en wat gaat u hiertegen doen?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 6

Is het waar dat vrijplaatsen en een verziekte sfeer op een woonwagenkamp vooral ontstaan als een minderheid van de bewoners het voor de overgrote meerderheid van de kampbewoners verpest? Zo ja, deelt u dan de mening dat een aanpak die specifiek op die minderheid wordt gericht gewenst is? Zo nee, wat is er dan niet waar aan dat bericht?

Net als in andere buurten en wijken kunnen enkelen het voor velen bederven. Dat kan ook op woonwagenlocaties het geval zijn. Een handhavingsactie is erop gericht vast te stellen wie de regels overtreedt en wie niet. De verdere aanpak kan vervolgens worden gericht op de overtreders.

Vraag 7

Deelt u de mening dat het doen van melding of aangifte door woonwagenbewoners zelf over misstanden op hun kampen kan bijdragen aan het terugdringen van die misstanden? Zo ja, wat gaat u doen om deze aangiftebereidheid te stimuleren? Zo nee, waarom niet?

Ja, het doen van aangifte of een melding door woonwagenbewoners kan bijdragen aan het terugdringen van deze misstanden. In het kader van het dienstverleningsconcept van de Nationale politie wordt gewerkt aan verbetering van het aangifteproces. Een van de onderdelen hiervan is het verbeteren van de mogelijkheden om aangifte te doen. Mocht een woonwagenbewoner vrezen voor represailles van medebewoners, dan kan gemeld worden via Meld Misdaad Anoniem en bestaat de mogelijkheid om beschermd aangifte te doen op grond van de OM-handleiding Opnemen (deels) anonieme aangifte/verklaring
(Kamerstukken II, vergaderjaar 2009–2010, 28 684, nr. 283).

Vraag 8

Is het waar dat gemeenten uit onvermogen of angst de problemen met woonwagenkampen liever uit de weg gaan? Zo ja, waarom is dat zo? Zo nee, waarom niet?

In het rapport «Woonwagenbewoners in Nederland 2011» dat met de eerder genoemde brief van 28 augustus 2012 aan de Tweede Kamer is gezonden, wordt aangegeven dat er lang niet op alle woonwagenlocaties sprake is van problematische situaties. De redenen dat sommige gemeenten en andere gezagsdragers niet ingrijpen bij problematische situaties zijn volgens de onderzoekers divers. Zij kennen voorbeelden waarin woonwagenbewoners hun zin hebben gekregen door intimidatie en geweldsdreiging. Andere factoren die zij noemen zijn de complexiteit van de problematiek, de kosten die ingrijpen met zich brengt, een gebrek aan kennis en contacten en de geringe omvang van de groep woonwagenbewoners.
Vrijplaatsen zijn ontoelaatbaar. Desgevraagd ondersteun ik gemeenten bij de aanpak van problematische woonwagenlocaties, opdat gemeenten hun regierol invullen en er met de relevante partners (alsnog) een handhavingsstrategie wordt opgesteld en uitgevoerd. Verder bieden de in het antwoord op vraag 2 genoemde instrumenten gemeenten een basis om tot aanpak over te gaan.

Vraag 9

Kent u andere vrijplaatsen dan kampen? Zo ja, welke zijn dat?

In de omschrijving die bijvoorbeeld het Van Traa-team voor de bestuurlijke aanpak van criminaliteit te Amsterdam hanteert, wordt onder vrijplaatsen begrepen: groepen of locaties waar(door) een effectief overheidsoptreden wordt belemmerd, met als gevolg dat een maatschappelijk ongewenste situatie ontstaat waar structurele fraude van wezenlijke betekenis is2. Het kan gaan om een winkelstraat, industriegebied of een clubhuis. Tegen vrijplaatsen kan worden opgetreden door met de verschillende samenwerkende partijen gebruikers van het gebied te controleren op naleving van de vigerende wet- en regelgeving. De overheid is weer zichtbaar aanwezig in het gebied en hierdoor wordt een signaal afgegeven dat negatieve ontwikkelingen in het gebied niet gewenst zijn.

Vraag 10

In hoeverre worden, bijvoorbeeld in het kader van het programma Veilige Publieke Taak (VPT), toezichthouders, ambtenaren of hulpverleners, behalve in het omgaan met ervaren agressie, ook getraind in het voorkomen van agressie en het omgaan met potentieel moeilijke situaties?

Conform de Arbeidsomstandighedenwet is het de verantwoordelijkheid van werkgevers om een goed arbeidsomstandighedenbeleid te voeren. Het voorkomen van agressie en geweld is hiervan een afgeleide verplichting. Training op dat vlak is dan ook een van de acht standaard maatregelen uit het programma Veilige Publieke Taak van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Uit de monitor Agressie en geweld uit 2011 blijkt dat circa 50 % van de werknemers met een publieke taak aangeeft dat er trainingen zijn op dit gebied (Kamerstukken II, vergaderjaar 2011–2012, 28 684, nr. 327). Vanuit het expertisecentrum Veilige Publieke Taak wordt momenteel een handreiking «Voorkomen van agressie en geweld» opgesteld. Deze handreiking wordt beschikbaar gesteld aan alle werkgevers met een publieke taak. Het gaat om een stappenplan waarvan maatregelen als het in kaart brengen van risico’s, het opstellen van gedragsregels, het trainen van personeel en de samenwerking met andere organisaties deel uit maken.

Vraag 1

Deelt u de opvatting dat onderzoek door Fundashon Bon Governashon Bonaire aanleiding is voor verder onderzoek naar corruptie op Bonaire?1

Ik verwijs hiervoor naar mijn antwoord op vraag 3 van de leden Ortega-Martijn en Schouten van uw Kamer (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2012–2013, nr. 135).

Vraag 2

Waarom kon een onderzoek naar corruptie op Bonaire naar aanleiding van informatie van Fundashon Bon Governashon Bonaire uit 2007 pas eind 2009 starten en waarom moest dit onderzoek al binnen een jaar zijn afgerond?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Klopt het dat de huidige minister van Defensie in 2007 als toenmalig adviseur van de eilandsraad sprak van een misverstand en zijn vertrouwen heeft uitgesproken in het toenmalige bestuur van Bonaire?

Blijkens het nieuwsbericht dat in vraag 1 is aangehaald, heeft de minister van Defensie tegenover de Stentor verklaard dat hij zich destijds niet over individuele bestuurders heeft uitgesproken en dat het recht zijn loop moet hebben.

Vraag 4

Kunt u uitsluiten dat het proces van staatskundige vernieuwing, waarin Bonaire in oktober 2010 onderdeel moest worden van Nederland, een rol heeft gespeeld bij het stopzetten van dit corruptieonderzoek?

Zoals ik uiteen heb gezet in antwoord op vraag 3 van de leden Ortega-Martijn en Schouten van uw Kamer (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2012–2013, nr. 135) is het stopzetten van het onderhavige onderzoek een direct gevolg van de beschikking van de rechter-commissaris, en is de opdracht om de vervolging te hervatten gegeven door het Hof. Ik heb vast vertrouwen in de rechterlijke onafhankelijkheid, en heb geen enkele aanwijzing dat de genoemde beslissingen het gevolg zijn van politieke druk of inmenging.

Vraag 5

Welke verantwoordelijkheid ziet u voor uzelf om te verzekeren dat onderzoek naar corruptie op Bonaire onafhankelijk kan plaatsvinden en geen onderwerp wordt van politieke onderhandelingen?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het artikel «Corruptieschandaal op Bonaire» dat op 17 augustus 2012 in de Stentor verscheen?1

Vraag 2

Deelt u de mening dat u al sinds lange tijd op de hoogte bent van dergelijke praktijken maar dat er geen actie is ondernomen? Zo nee, waaruit blijkt dat?

Er bestaan al langere tijd geruchten over corruptie op Bonaire. Dat is zorgelijk, maar daarmee zijn dit nog niet automatisch bewezen «praktijken», en dat is waar het in het strafrecht om gaat. Uiteraard is het van groot belang voor de bevolking van Bonaire dat het bestuur integer is en dat mogelijke gevallen van corruptie worden aangepakt. Het Openbaar Ministerie maakt hier ook werk van, zoals bijvoorbeeld mag blijken uit het strafrechtelijke onderzoek waarop het in uw vraag aangehaalde nieuwsbericht betrekking heeft.
Bij gelegenheden waarbij het kabinet concrete informatie over mogelijke corruptiegevallen heeft ontvangen is deze doorgeleid naar de verantwoordelijke justitiële autoriteiten. Ik verwijs in dit verband naar het zogenaamde zwartboek van de Fondashon Bon Governashon Bonaire uit 2007 en naar een nota van het lid Brinkman van uw Kamer uit 2008. Zoals de toenmalige Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties uw Kamer meldde is deze informatie voor verdere behandeling doorgezonden aan het Openbaar Ministerie ter plaatse (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2007–2008, nr. 3095).

Vraag 3

Om welke reden werd het internationaal onderzoek naar corruptie en fraude op Bonaire door de rechter-commissaris op het eiland stopgezet? Is het waar dat het Openbaar Ministerie zich hiertegen heeft verzet? Bent u van mening dat er voldoende aanleiding is om dit onderzoek weer nieuw leven in te blazen? Zo nee, waarom niet?

Vraag 4

Deelt u de mening dat het van cruciaal belang is dat zelfs de schijn van fraude en corruptie binnen het openbaar bestuur vermeden dient te worden en dat de bevolking van Bonaire er vertrouwen in moet kunnen hebben dat het algemeen belang ook daadwerkelijk gediend wordt? Op welke manier denkt u hier aan te kunnen bijdragen?

Vraag 5

Is het waar dat u al eerder op de hoogte bent gesteld van mogelijke malafide praktijken op Bonaire maar dat er niet is ingegrepen? Op welke redenen is hiervan afgezien? Ziet u inmiddels reden om hier op terug te komen? Deelt u de mening dat de bevolking op Bonaire door deze praktijken ernstig gedupeerd wordt en dat opheldering daarom gewenst is? Zo ja, hoe gaat u dit bespoedigen?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Bent u op de hoogte van het artikel «Geld gratis onderwijs is «lening» RdK»?1

Vraag 2

Is het waar dat Curaçao 17 258 610 Nederlands Antilliaanse Guldens (NAF) beschikbaar stelt aan gratis onderwijs via een «voorschot op toekomstige dividenduitkering» van een overheids-nv?

Vraag 3

Deelt u de mening dat financiering gebaseerd op toekomstige dividenduitkeringen, zeker gezien de zorgelijke situatie van de Curaçaose overheidsfinanciën en de Curaçaose overheids-nv’s, geen verantwoorde basis vormt voor de financiering van gratis onderwijs op Curaçao? Hoe schat u de risico’s in dat dit geld moet worden opgeteld bij de steeds groter wordende financiële tekorten van Curaçao?

Vraag 4

Deelt u de mening dat Curaçao eerst haar financiële huishouding op orde moet brengen, zodat de ruim € 1,5 miljard schuldsanering, betaald door de Nederlandse belastingbetaler, niet al binnen twee jaar sinds de verwerving van autonomie door Curaçao wordt vervangen door een opnieuw niet houdbaar tekort?

Vraag 5

Bent u het eens dat, in lijn met de motie-Bosman (TK 33 000 IV, nr. 19), tekorten op de Curaçaose begroting de verantwoordelijkheid zijn van het autonome land Curaçao, en dat Nederland daarom in de toekomst geen directe begrotingssteun zal geven?

Vraag 6

Kunt u aangeven of het College Financieel Toezicht (CFT) akkoord is gegaan met deze financiële constructie? Heeft het CFT inzicht in de jaarrapportages van deze overheids-nv ? Zo nee, kunt u aangeven welke actie gaat worden ondernomen om te voorkomen dat dit plan voor een nog groter tekort zorgt op de Curaçaose begroting?

Vraag 1

Kent u het bericht «Verzekeraar wil luxe afkickresorts niet vergoeden»?1

Ja.

Vraag 2

Heeft u kennis genomen van de uitspraak van de directeur van zorgverzekeraar DSW dat het uit het Plan Samenwerking Nederlandse Antillen voor € 600 000,– gesubsidieerde Jellinek Retreat Curaçao «niet nodig en veel te duur» is, en van de kanttekeningen die hij plaatst bij de kwaliteit van de kliniek?

Ja.

Vraag 3

Herinnert u zich de toezegging van de voormalige staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aan de Kamer dat zij er zorg voor zou dragen dat de kliniek ook toegankelijk zou worden voor lokale Curaçaose verslaafden in plaats van alleen voor Nederlandse elite? Hoe strookt deze toezegging met de observatie van de directeur van DSW dat behandelingen bij Jellinek Curaçao «alleen bereikbaar zijn voor mensen die een ticket naar Curaçao kunnen betalen»? Is het waar dat een behandeling in de kliniek meer dan € 100 000,– per jaar kost? Wat is er terecht gekomen van de toezegging van de staatssecretaris dat lokale verslaafden ook bij Jellinek terecht zouden kunnen? Kunt u dit met cijfers onderbouwen? Wat is uw beoordeling van de stelling dat Jellinek Curaçao slechts uit is op zoveel mogelijk winst?

Iedereen kan zich voor behandeling in de Jellinek Retreat op Curaçao aanmelden, dus ook lokale Antilliaanse verslaafden. Naast de Nederlandse cliënten zijn er sinds de opening 6 cliënten geweest uit Curaçao en een klein aantal cliënten uit de omliggende (BES-) eilanden.
Voor iedereen geldt een zelfde tarief. Een behandeling in de kliniek duurt vier tot zes weken. Het tarief voor een opname van 4 weken is € 16 900,-. Dit is exclusief de kosten voor een vliegticket en de extra verblijfsactiviteiten (€ 750,- per week). Deze kosten komen niet ten laste van de verzekeraar. Voor verslaafden in Nederland en Curaçao staan tevens alternatieve vormen van verslavingszorg in het betreffende land ter beschikking.
Het Programma Samenwerking Nederlandse Antillen (PSNA) was primair bedoeld ter bevordering en diversificatie van de economie van Curaçao. Gelet op de doelstelling van dit project is een bedrijf opgezet dat de mogelijkheid heeft winst te maken. Dit is niet strijdig met de vergoedingssystematiek van de Zorgverzekeringswet. In dit kader is het cruciaal dat het aan verzekeraars is om met zorgaanbieders afspraken te maken over de vergoeding van een behandeling, waarbij de verzekeraar kan toetsen op doelmatigheid en kwaliteit van zorg. Er is immers sprake van maximumtarieven. Bovendien kan de verzekeraar, voor zijn natura polissen, toetsen of de behandeling op een andere plek doelmatiger en dus goedkoper kan worden gecontracteerd. Voor een restitutiepolis geldt dat de kosten die hoger zijn dan in de Nederlandse marktomstandigheden in redelijkheid passend is op basis van de Zorgverzekeringswet niet mogen worden vergoed en dus voor eigen rekening van de patiënt komen.

Vraag 4

Herinnert u zich dat één van de voorwaarden voor de door Nederland verstrekte subsidie van € 600 000,– was dat er kennis en expertise over verslavingszorg overgedragen zou worden aan lokale arbeidskrachten? In hoeverre is hier sprake van geweest? Is het waar dat klinieken zoals Jellinek Curaçao momenteel veelal opgezet worden door ex-verslaafden in plaats van gekwalificeerd personeel? Is de vrees gegrond dat dit niet ten goede komt aan de kwaliteit van dergelijke klinieken? In hoeverre is hier sprake van geweest bij Jellinek Curaçao? In hoeverre heeft dit de overdracht van kennis en expertise in de weg gestaan? Is het waar dat de controle op de kwaliteit door de autoriteiten tekort schiet?

Eén van de voorwaarden voor de uitvoering van het project was dat het bedrijf minimaal 14 medewerkers in dienst zou nemen, waarvan de helft lokale personeelsleden. Aan het eind van dit project in het kader van het Programma Samenwerking Nederlandse Antillen (PSNA) in april 2011 is deze doelstelling gehaald. Er zijn op dit moment 10 lokale medewerkers in dienst als huishoudelijke kracht, verpleegkundige, klinisch psycholoog, sportinstructeur en diëtiste. Aan de voorwaarde dat een lokale arts deel zou uitmaken van het personeelsbestand kon helaas niet worden voldaan, omdat deze niet beschikbaar is. Om dit te compenseren wordt nu gebruik gemaakt van de diensten van lokale huisartsen. Bijkomend positief effect hiervan is dat deze huisartsen door Jellinek Retreat Curaçao worden ingehuurd en waar nodig ook training krijgen. Hierdoor wordt de kennisoverdracht tussen de locale huisartsen en de professionals van Jellinek Retreat Curaçao gestimuleerd.
Jellinek Retreat Curaçao werkt met (BIG) geregistreerde professionals. Het (behandel-)team op Curaçao bestaat onder andere uit een psychiater, internist, GZ psycholoog, klinisch psycholoog, verpleegkundigen, fysiotherapeut en een diëtiste. Bij het aanstellen van personeel zijn opleiding, kwalificaties en competenties een voorwaarde om in dienst te treden. Het behandelprogramma is gebaseerd op de methoden van Jellinek in Amsterdam. Er is geen aanleiding te twijfelen aan de kwaliteit van de door Jellinek Retreat Curaçao geboden zorg.

Vraag 5

Wat is uw eindoordeel over het project Jellinek Curaçao in het licht van de doelstellingen van het Plan Samenwerking Nederlandse Antillen? Bent u van mening dat de lokale werkgelegenheid voldoende is gestimuleerd, dat er voldoende kennis en expertise over verslavingszorg is overgedragen aan lokaal personeel, dat er voldoende samengewerkt is met de lokale verslavingszorg op Curaçao en dat er voldoende lokale verslaafden terecht kunnen bij Jellinek Curaçao om de subsidie van € 600 000,– door Nederland te rechtvaardigen? Herinnert u zich de toezegging van de voormalige staatssecretaris dat de subsidie teruggevorderd zou worden indien de doelstellingen van het project niet gehaald zouden worden? In hoeverre is dit volgens u aan de orde?

Voor het beantwoorden van deze vraag is het relevant om eerst de tweeledige doelstelling van PSNA te vermelden:
Geconcludeerd kan worden dat het Jellinek Curaçao project een positieve bijdrage heeft geleverd aan beide programmadoelstellingen.
Naast deze economische hoofddoelstelling van PSNA zijn met de uitvoerder vooraf afspraken gemaakt die de lokale impact van het project vergrootten. Naast het creëren van lokale werkgelegenheid en personeelstraining (zie het antwoord bij vraag 4) was de uitvoerder verplicht om diverse activiteiten te ontplooien gericht op lokale samenwerking met en kennisoverdracht naar organisaties en instanties zoals verslavingspreventie organisaties en scholen. Gedurende het project heeft uitwisseling van medewerkers plaatsgevonden tussen Klinika Caprilese en de moederorganisatie van Jellinek Curaçao in Nederland, Stichting Arkin. Er zijn tevens diverse trainingssessies en workshops gehouden in het kader van intensieve kennisuitwisseling met Fundashon pa Maneho di Adikshon (FMA). Met deze laatste organisatie is ook een preventieproject uitgevoerd op scholen. FMA is positief over de samenwerking met Jellinek Curaçao. Los hiervan heeft ook de samenwerking met lokale huisartsen geleid tot vergroting van de lokale kennis op het terrein van verslavingszorg.
Vanuit de PSNA-subsidie zijn geen voorwaarden gesteld met betrekking tot het behandelen van lokale verslaafden.

Vraag 1

Herinnert u zich de experimenten die diverse Nederlandse gemeenten hebben gedaan bij de Gemeenteraadsverkiezingen van 2010, waarbij een stembushulpstuk (een soort mal) voor blinden en slechtzienden getest werd?

Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2010 is in een drietal gemeenten een mal gebruikt waarmee blinde en slechtziende kiezers zelfstandig hun stem konden uitbrengen.

Vraag 2

Kunt u aangeven hoe deze experimenten zijn geëvalueerd, of deze experimenten bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2010 en de Provinciale Statenverkiezingen van 2011 zijn herhaald, en wat de bevindingen waren?

Overleg met de belangenorganisatie Viziris over de bevindingen heeft ertoe geleid dat het ministerie niet verder is gegaan met de ontwikkeling van een mal voor het huidige stembiljet, maar dat is besloten verder te gaan met het ontwikkelen van een eenvoudiger model stembiljet dat ook geschikt is voor gebruik door blinden en slechtzienden. De mal die in 2010 is ontwikkeld voor het huidige stembiljet is zodanig groot en complex dat veel personen uit de doelgroep daarmee niet goed overweg konden. Overigens is het aan de gemeenten die nog over de mal beschikken toegestaan deze beschikbaar te stellen in het stemlokaal. De gemeente moet bij het gebruik van de mal wel rekening houden met de opmaak van het stembiljet.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het wenselijk is dat de 300 000 blinden en slechtzienden in Nederland zonder begeleiding in het stemhokje een stem kunnen uitbrengen, zodat de geheimhouding, waar kiezers recht op hebben, voor deze groep gewaarborgd is? Zo ja, vindt u de huidige regeling, waarbij het blinden en slechtzienden toegestaan is een begeleider mee te nemen in het stemhokje, onbevredigend?

De regeling dat het vanwege een lichamelijke beperking is toegestaan om hulp te krijgen in het stemhokje is in de Kieswet opgenomen omdat ondersteuning in het stemhokje in het algemeen in strijd is met het stemgeheim. Voor de groep mensen met een lichamelijke beperking is het echter met ondersteuning toch mogelijk om zelf te stemmen. Uiteraard is het wenselijk dat een ieder zoveel mogelijk zelfstandig zijn stem kan uitbrengen. Daarom werkt het kabinet aan de ontwikkeling van een nieuw model stembiljet waarmee blinden en slechtzienden zelfstandig, met behulp van een mal, hun stem kunnen uitbrengen. Dat laat overigens onverlet dat ik van mening ben dat het stemmen via een volmacht een volwaardige wijze van het uitbrengen van een stem vindt. De mogelijkheid om bij volmacht te stemmen is een vangnet voor kiezers die ondanks alle voorzieningen toch niet zelf(standig) hun stem kunnen uitbrengen. Ook met een nieuwe model van het stembiljet zal het naar alle waarschijnlijkheid zo zijn dat er mensen kunnen zijn met een lichamelijke beperking die toch er niet in zullen slagen hun stem zonder hulp in het stemhokje uit te brengen. De mogelijkheid om ondersteuning te geven danwel bij volmacht te stemmen zal dus moeten blijven bestaan.

Vraag 4

Deelt u de constatering dat stemmen een grondrecht is en dat de optie van machtiging voor blinden en slechtzienden in die zin nooit een volwaardige oplossing voor stemproblemen van deze groep kan zijn?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Kunt u garanderen dat bij de komende verkiezingen alle stembureaus over ten minste één hulpstuk bij het stemmen voor blinden en slechtzienden beschikken, zodat deze mensen zelfstandig en geheim kunnen stemmen? Zo nee, waarom niet?

Bij de komende verkiezing kunnen blinden en slechtzienden bij het uitbrengen van hun stem als gebruikelijk ondersteuning krijgen in het stemhokje. Overigens is ook bij alle stembureaus voor slechtzienden een loep aanwezig. Zoals in het antwoord op vraag 3 en 4 is aangegeven, werkt het kabinet aan een nieuw model stembiljet waarmee blinden en slechtzienden zelfstandig kunnen stemmen. Over de voortgang van dit traject bent u nader geïnformeerd met mijn brief van 28 augustus 2012 (kenmerk 2012/52828).

Vraag 1

Kent u het bericht «Ook minister Spies wil WOB inperken»?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat u van plan bent de indiening van een wetsvoorstel te bevorderen dat tot doel heeft de Wet Openbaarheid Bestuur (WOB) in te perken? Zo ja, wanneer bent u van plan het wetsvoorstel te doen indienen? Zo nee, wat zijn uw plannen ten aanzien van de openbaarheid van het bestuur dan wel?

De voornemens van dit kabinet ten aanzien van openbaarheid van bestuur zijn neergelegd in de brieven van 30 en 31 mei 2011 (Kamerstukken II, 2010/11, 32 802, nrs. 1 en 2), handelend over het beleid inzake de Wob en over het hergebruik van overheidsinformatie en open data. Openbaarheid van overheidsinformatie is en dat blijft, als het aan dit kabinet ligt, ook het uitgangspunt van de Wob. Burgers moeten inzicht kunnen krijgen in het functioneren van de overheid om die overheid adequaat te kunnen controleren en eventuele misstanden aan de kaak te stellen. In het algemeen overleg van 8 februari 2012 heb ik uw Kamer ook gezegd dat dit uitgangspunt op geen enkele manier ter discussie staat. Het is de basis die ten grondslag ligt aan de Wet openbaarheid van bestuur, en daar staat dit kabinet ook voor.2
Zoals vanuit uw Kamer zelf aan de orde gesteld3, worden er echter met enige regelmaat Wob-verzoeken ingediend waarvan men zich kan afvragen of deze passen bij het doel van de Wob, namelijk het openbaar maken van overheidsdocumenten. Sommige verzoekers hebben dan met hun verzoek niet zozeer het doel informatie te vergaren ten behoeve van een bepaalde aangelegenheid maar beogen met hun verzoek bijvoorbeeld het handelen van het bestuursorgaan te frustreren en te vertragen, mogelijk met het zicht op het verbeuren van dwangsommen.4 Daarnaast zijn er Wob-verzoeken die weliswaar passen binnen de doelstelling van de Wob, maar waarbij als gevolg van de omvang van het verzoek de inspanning niet opweegt tegen de met openbaarheid te dienen belangen. Vanuit de Kamer is ook gevraagd of een dergelijke weging van «proportionaliteit» mogelijk is.5
De voorstellen uit bovengenoemde brieven zijn nader uitgewerkt in een concept voor een wetsvoorstel aanpassing Wob. Het wetsvoorstel heeft niet ten doel de openbaarheid van en toegang tot overheidsinformatie in te perken, maar juist om een goede toegang tot overheidsinformatie te kunnen blijven waarborgen. In het concept-wetsvoorstel wordt onder meer voorgesteld om verzoeken die kennelijk een ander doel hebben dan het verkrijgen van informatie, buiten behandeling te laten. Een dergelijke regeling om misbruik van de openbaarheidswetgeving tegen te gaan, is ook in internationaal perspectief niet ongebruikelijk.6 Daarnaast wordt het onder voorwaarden mogelijk dat omvangrijke verzoeken na overleg met de verzoeker alleen voor een bepaald deel van de gevraagde informatie worden behandeld. Ook wordt het onder bepaalde voorwaarden mogelijk bij een omvangrijk verzoek de beslistermijn op te schorten en in delen op het verzoek te beslissen. Daarmee worden dergelijke verzoeken beter hanteerbaar gemaakt zonder dat afbreuk wordt gedaan aan de mogelijkheid inzicht te verwerven in het functioneren van de overheid.
Het wetsvoorstel maakt het ook makkelijker om openbare overheidsinformatie te hergebruiken voor creatieve toepassingen, zoals het maken van apps. Zo wordt geregeld dat de overheid geen voorwaarden aan hergebruik mag stellen. Ook wordt een uniforme kostenregeling voorgesteld, waarbij alleen kosten voor reproductie en levering in rekening worden gebracht. Daarmee worden financiële drempels die de toegang tot overheidsinformatie beperken, tegengegaan en wordt de kans vergroot dat openbare overheidsinformatie daadwerkelijk economisch en maatschappelijk nut heeft. Voor de verdere inhoud van de brieven en het concept-wetsvoorstel volsta ik met een verwijzing naar deze openbare stukken. Het concept-wetsvoorstel is inmiddels ter consultatie gestuurd naar onder andere de decentrale overheden, de Nederlandse Vereniging van Journalisten en het Genootschap van Hoofdredacteuren. Via de internetsite www.internetconsultatie.nl kan iedereen tot 1 oktober 2012 op het voorstel reageren. De resultaten van de consultatie zullen worden verwerkt in een definitief voorstel dat het kabinet voor advies aan de Raad van State zal zenden.

Vraag 3

Waaruit blijken nut en noodzaak van het inperken van het toegankelijk maken van het openbaar bestuur? Waarin verschilt Nederland hier van Noorwegen?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Deelt u de mening dat, door inperking van de reikwijdte van de WOB, het openbaar bestuur het verwijt over zich kan afroepen dat het niet transparant is en wellicht wat te verbergen heeft? Zo ja, wel gevolg verbindt u hieraan? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Zo ja, deelt u dan ook de mening dat het uitgangspunt van openbaar bestuur openbaarheid moet zijn? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 6

Deelt u de mening dat het openbaar bestuur rekenschap moet afleggen ten opzichte van de burgers waarvoor het openbaar bestuur bestaat en dat daarbij niet hoort dat burgers worden beknot in het vragen van informatie? Zo ja, gaat u er dan voor zorgen dat het actief openbaar maken van informatie de norm wordt en dat dat niet pas gebeurt als burgers er om vragen? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 7

Wat vindt u van het idee om, in het geval het openbaar bestuur en een burger het niet eens kunnen worden over het al dan niet openbaar maken van informatie, dan een onafhankelijke commissaris te laten oordelen over de openbaarheid van die informatie? Deelt u de mening dat hiermee ook de rechterlijke macht kan worden ontlast?

Dit kabinet streeft naar een compacte overheid met een overzichtelijker en doelmatiger ordening van het binnenlands bestuur. Uitgangspunt daarbij is dat er geen extra instituties zoals een onafhankelijke commissaris in het leven worden geroepen. Daarnaast past een dergelijke commissaris niet binnen het stelsel van besluitvorming en rechtsbescherming zoals opgenomen in de Algemene wet bestuursrecht.
Om de verhouding tussen het bestuursorgaan en de verzoeker te verbeteren en om eventuele juridisering tegen te gaan, kan – naast een ruimhartige opstelling bij verzoeken – doorgaans informeel overleg en contact tussen overheid en verzoeker behulpzaam zijn. Hierdoor kunnen conflicten tussen openbaar bestuur en burger worden voorkomen en kunnen bestuursorganen tot betere beslissingen komen. Via het project «Prettig contact met de overheid»7 worden de mogelijkheden bezien om aan het goede contact tussen overheid en verzoeker meer vorm en inhoud te geven.

Vraag 1

Bent u bekend met het feit dat de gemeente Schiedam geen langdurigheidstoeslag meer verstrekt?1

Nee. De conclusie die de vragensteller blijkbaar op grond van de in de voetnoot aangehaalde publieksinformatie trekt, namelijk dat de gemeente Schiedam geen langdurigheidstoeslag meer verstrekt, is onjuist. In de publieksinformatie op de website van de gemeente Schiedam, is weliswaar vermeld dat vanaf 1 januari 2012 de regelingen Langdurigheidstoeslag en Ouderentoeslag en de Regeling chronisch zieken en gehandicapten niet meer bestaan, maar óók dat de «inkomenstoeslag» hiervoor in de plaats is gekomen. Voorts wordt uitgelegd wanneer en hoe men voor deze «inkomenstoeslag» in aanmerking kan komen en hoeveel de toeslag bedraagt.
De voorwaarden om in aanmerking te komen voor genoemde inkomenstoeslag zijn opgenomen in de «Verordening langdurigheidstoeslag Schiedam 2012», die de gemeente Schiedam op 15 december 2011 in een openbare raadsvergadering heeft vastgesteld. Deze verordening bevat ondermeer regels over de verstrekking van een inkomenstoeslag aan bepaalde groepen Schiedamse burgers. In deze verordening is voorts uitdrukkelijk aangegeven dat met de «inkomenstoeslag» de langdurigheidstoeslag artikel 36 WWB wordt bedoeld en met «inkomenstoeslag 65+» de categoriale bijzondere bijstand voor personen van 65 jaar en ouder. Voor wat betreft de verlening van de langdurigheidstoeslag voldoet de gemeente derhalve aan de voorwaarden die de WWB stelt.

Vraag 2

Handelt de gemeente Schiedam door het niet verstrekken van de langdurigheidstoeslag in strijd met de Wet werk en bijstand? Zo ja, welke maatregelen gaat u nemen zodat de gemeente Schiedam haar beleid in overeenstemming brengt met de wet? Zo nee, waarom niet?2

Zoals in antwoord 1 is aangegeven is er in de gemeente Schiedam geen sprake van het «niet verstrekken van de langdurigheidstoeslag».

Vraag 3

Op welke wijze gaat u de gemeente Schiedam aansporen om met terugwerkende kracht ervoor te zorgen dat inwoners alsnog aanspraak kunnen maken op deze wettelijk verankerde toeslag?

Zie antwoord vraag 2 .

Vraag 4

Bent u bekend met andere gemeenten, die geen langdurigheidstoeslag verstrekken, terwijl deze gemeenten daartoe wel verplicht zijn? Zo ja, welke gemeenten zijn dat? Zo nee, ben u bereid dit te onderzoeken?

Nee, ik ben niet bekend met gemeenten die geen langdurigheidstoeslag verstrekken en zie ook geen aanleiding daar een onderzoek naar te doen. Ik heb uw Kamer op 29 november 2010 (TK 2010–2011, 31 441 nr.13) gemeld dat uit een verkennende studie van de toenmalige Inspectie Werk en Inkomen (IWI) over de gedecentraliseerde langdurigheidstoeslag, is gebleken dat alle gemeenten hebben voldaan aan de verplichting om een verordening over de verlening van de langdurigheidstoeslag op te stellen.