Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht dat tientallen arrestaties hebben plaatsgevonden in Wit-Rusland naar aanleiding van protestacties tegen het bewind van president Loekasjenko?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het recht om te demonstreren een groot voorrecht is binnen een rechtsstaat? Indien ja, op welke wijze maakt u dit bekend aan landen die het recht op demonstreren niet erkennen en demonstraties stelselmatig onderdrukken?

Ja. Ik zet mij ervoor in dat de EU dit standpunt consequent bij betrokken regeringen onder de aandacht brengt.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het een slechte ontwikkeling is, dat het recht op demonstratie in Wit-Rusland nog altijd niet is erkend, dan wel dat er overheden zijn die deelnemers aan demonstraties intimideren of straffen of hardhandig ingrijpen tijdens demonstraties? Indien ja, spreekt u Wit- Russische autoriteiten hier ook op aan? Indien nee, waarom niet?

Ja. De EU heeft in Raadsconclusies en verklaringen van Hoge Vertegenwoordiger Ashton de Wit-Russische autoriteiten bij herhaling opgeroepen het recht om te demonstreren te respecteren.

Vraag 4

Deelt u de mening dat het blokkeren van social media binnen een rechtsstaat niet zou moeten? Speelt Nederland een actieve rol om media- en persvrijheid te bevorderen in Wit- Rusland? Indien ja, hoe wordt hier uitvoering aan gegeven? Zo nee, waarom niet?

Ja. Mede op mijn aandringen is het EU-sanctiebeleid tegen Wit-Rusland onlangs aangescherpt. Van opheffing of verlichting van het sanctieregime kan pas sprake zijn bij structurele verbetering van de mensenrechtensituatie in Wit-Rusland, waaronder ook pers- en mediavrijheid. Daarnaast biedt Nederland financiële steun aan diverse NGO’s in Wit-Rusland die zich inzetten voor verbetering van de mensenrechtensituatie.

Vraag 5

Bent u bereid zowel in bilaterale contacten als via de Europese Unie de Wit-Russische autoriteiten te blijven aanspreken op het gegeven dat onderdrukking van demonstraties onwenselijk is ? Zo ja, op welke wijze gaat u dit doen? Zo nee, waarom niet?

Ja. Mede op Nederlands aandringen roept de EU de Wit-Russische autoriteiten met kracht op tot eerbiediging van de mensenrechten, waaronder ook het recht om te demonstreren, door dialoog en aanvaarding van gezamenlijke Raadsconclusies en verklaringen, en door aanscherping van het sanctieregime. In bilaterale contacten zegt en doet Nederland dit ook.

Vraag 1

Kent u de berichten dat de Amerikaanse procureur-generaal, Eric Holder, van plan is om het onderzoek naar ruim honderd CIA-zaken die sinds 2001 lopen, te staken?1

Ja.

Vraag 2

Zo ja, wat is uw oordeel over het gegeven dat de Amerikaanse procureur-generaal dit wenst te doen?

Vraag 3

Deelt u de mening dat het sluiten van de onderzoeksvraag in deze zaken niet in lijn ligt met de internationaalrechtelijke verplichtingen die de Verenigde Staten op het vlak van mensenrechten zijn aangegaan? Indien nee, waarom niet?

Vraag 4

Bent u bereid de Amerikaanse autoriteiten blijvend aan te spreken over de internationaalrechtelijke verplichtingen die zij zijn aangegaan op het gebied van het eerbiedigen van mensenrechten? Zo ja, op welke wijze gaat u dit doen? Zo nee, waarom niet?

Vraag 5

Bent u tevens bereid de Amerikaanse autoriteiten aan te sporen om de gerechtelijke bewijsvoering van de ruim 100 CIA zaken voort te zetten? Zo ja, op welke wijze gaat u dat doen? Zo nee, waarom niet?

Vraag 1

Herinnert u zich uw toespraak bij het Technion-instituut in Haifa, waarin u heeft gepleit voor hechtere bilaterale betrekkingen tussen Nederland en Israël, zowel politiek als economisch?1

Ja.

Vraag 2

Herinnert u zich de antwoorden op vragen in 2006 en 2007 van minister van Buitenlandse Zaken de heer Bot dat de regering economische relaties met bedrijven in de bezette gebieden ontmoedigt en «de Nederlandse ambassade in Tel Aviv, of andere onder mijn verantwoordelijkheid vallende instellingen, op geen enkele wijze het zakendoen van bedrijven met of in de bezette gebieden faciliteren»?2

Ja.

Vraag 3

Klopt het dat dit staand beleid is?

De volledige antwoorden geven het staande beleid weer: «Het is Nederlandse bedrijven niet verboden handelsrelaties te onderhouden met bedrijven uit Israëlische nederzettingen in de Palestijnse Gebieden. De regering voert daarom geen actieve controle uit op dergelijke relaties. De Nederlandse ambassade in Tel Aviv of andere onder de verantwoordelijkheid van het ministerie vallende instellingen verlenen niet actief diensten aan bedrijven die gevestigd zijn in Israëlische nederzettingen. Desgevraagd zullen dergelijke diensten worden geweigerd. In zijn algemeenheid ontmoedigt de regering economische relaties met bedrijven in de bezette gebieden. Betrokken Nederlandse bedrijven zullen daar waar nodig op worden aangesproken.»

Vraag 4

Op welke wijze waarborgt de regering dat Israëlische nederzettingenbedrijven uitgesloten worden van diensten en voordelen die (kunnen) voortvloeien uit de geplande oprichting van de Dutch-Israeli Cooperation Council, alsmede de samenwerking die voortvloeit uit het Memorandum of Understanding dat u met uw Israëlische ambtsgenoot wilt tekenen?1 Wilt u in uw beantwoording ingaan op het feit dat de Israëlische regering geen onderscheid maakt tussen bedrijven die in Israël en bedrijven die in nederzettingen zijn gevestigd?

Op producten uit de Palestijnse Gebieden en Israël zijn de volgende twee overeenkomsten van toepassing: de Euro-Mediterrane Interim-Associatieovereenkomst voor handel en samenwerking tussen de EG en de PLO (1997) en het EU-Israël Associatieakkoord (2000). De Interim-Associatieovereenkomst geeft vrijstelling of verlaging van invoerrechten voor Palestijnse producten afkomstig uit de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook bij invoer in de EU. Het Associatieakkoord biedt een vergelijkbare tariefbehandeling voor producten afkomstig uit Israël. Producten uit de nederzettingen vallen buiten de territoriale werkingssfeer van het Associatieakkoord.
Zoals hierboven gesteld ontmoedigt de regering in zijn algemeenheid economische relaties met bedrijven in de bezette gebieden. Nederland zal deze lijn blijven volgen.

Vraag 5

Kunt u ingaan op de werkzaamheden en beoogde doelstellingen van de Dutch-Israeli Cooperation Council?

De regering wil verder investeren in de band met de staat Israël. Hiertoe zal begin 2012 de eerste Nederlands-Israëlische ministeriële samenwerkingsraad plaatsvinden. Het doel is om via de samenwerkingsraad een politieke impuls te geven aan verdere samenwerking tussen andere actoren (politiek, georganiseerd bedrijfsleven, wetenschap en technologie, maatschappelijk middenveld). Zoals eerder toegezegd zult u tijdens de begrotingsbehandeling van het ministerie van Buitenlandse Zaken hierover nader worden geïnformeerd.

Vraag 6

Kunt u ingaan op de doelstellingen en afspraken van het Memorandum of Understanding dat u met uw Israëlische ambtsgenoot wilt ondertekenen? Met welke andere landen heeft Nederland ook zo’n Memorandum of Understanding?

Nederland en Israël hebben in 1993 een samenwerkingsovereenkomst op het gebied van industrieel onderzoek en industriële ontwikkeling ondertekend. Nederland heeft soortgelijke overeenkomsten met China, India, Japan en Zuid-Korea. Tijdens het bezoek van minister Verhagen aan Israël in juni 2011 is een gezamenlijke verklaring uitgegeven, waarin partijen de bereidheid uitspreken om de bilaterale samenwerking op het gebied van wetenschap en technologie verder te versterken. Dit kan bijvoorbeeld door het faciliteren van bi- of multilaterale gezamenlijke onderzoeksprojecten, het delen van onderzoeksresultaten en samenwerking tussen bedrijven. Vertegenwoordigers van de verantwoordelijke autoriteiten kunnen desgewenst consultaties starten over een raamovereenkomst op het gebied van wetenschap en technologie.

Vraag 7

Op welke wijze voorkomt u dat nederzettingenbedrijven, of Israëlische bedrijven die anderszins bij Israëls bezetting zijn betrokken, profiteren van diensten verleend door de Netherlands Foreign Investment Agency?

De ambassade en de Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA) toetsen op vestiging in de bezette gebieden voordat ondersteuning vanuit de NFIA wordt geboden. De ambassade informeert ook de Israëlische autoriteiten over dit beleid.

Vraag 8

Bent u bekend met het bericht dat de Israëlische regering onlangs het Amerikaanse bedrijf Noble Energy toestemming heeft verleend om te beginnen met het ontwikkelen van gasvelden voor de Gazaanse kust?3 Klopt het dat de heer Dmitry Dliani, een functionaris van Fatah, deze beslissing heeft gekwalificeerd als een «licentie om Gaza’s natuurlijke gasvoorraden te stelen»? Zo ja, wat is uw reactie daarop?

Exploratie-onderzoek heeft volgens Israël uitgewezen dat het zogeheten Noa-gasveld niet gedeeld is en dat Israël zelfstandig tot ontwikkeling ervan kan besluiten. De Palestijnse Autoriteit zou bezwaren allereerst aan de orde moeten stellen in bilaterale contacten met Israël.

Vraag 9

Klopt het dat de regering van plan is om kennis en advies aan Israel beschikbaar te stellen voor de ontwikkeling van gasvoorraden voor de Gazaanse kust? Zo ja, kunt u uw besluit toelichten?

Minister Verhagen heeft tijdens zijn bezoek aan Israël de gebruikelijke bereidheid van de regering uitgesproken om de Nederlandse ervaring op het gebied van exploitatie van aardgas te delen. Dit aanbod is niet gericht op de exploitatie van specifieke gasvelden. De Gasunie heeft eind juli jl. een technische delegatie uit Israël ontvangen en deze geïnformeerd over gasnetwerken, aanlanding van leidingen en LNG-installaties.

Vraag 10

Klopt het dat de gasvoorraden voor de kust van Gaza volgens internationaal recht niet toebehoren aan Israel? Kunt u dit toelichten?

Op grond van het internationaal recht behoren de natuurlijke rijkdommen op het continentaal plat, zoals gasvoorraden, toe aan de kuststaat waartoe het continentaal plat behoort. De afbakening van het continentaal plat tussen staten met aan elkaar grenzende kusten geschiedt bij overeenkomst, op basis van het internationaal recht. De afbakening van de grenzen van een toekomstige Palestijnse staat, met inbegrip van de zeegrenzen, is onderdeel van de onderhandelingen over de permanente status hiervan. De Declaration of Principles on Interim Self-Government Arrangements van 13 september 1993 voorziet in samenwerkingswerkingsprogramma’s tussen de Palestijnse Autoriteit en Israël op het gebied van energie en regionale ontwikkeling, waarin expliciet wordt verwezen naar de exploratie en exploitatie van gasvoorraden.

Vraag 11

Beschikt de regering over aanwijzingen dat Israël op enigerlei wijze onrechtmatig gebruik heeft gemaakt, maakt of van plan is te maken van gasvoorraden voor de kust van Gaza die volgens het internationaal recht niet aan Israël toebehoren? Bent u bereid hierover navraag te doen bij de Israëlische regering?

De regering beschikt niet over dergelijke aanwijzingen.

Vraag 12

Deelt u de mening dat de gasvoorraden die volgens het internationaal recht aan de Palestijnen toebehoren, tegen een onrechtmatige Israëlische ingebruikname beschermd dienen te worden? Hoe bent u van plan daaraan bij te dragen?

De regering wil een spoedige totstandkoming van een finalestatus-akkoord leidend tot een tweestatenoplossing. In dat kader kunnen Palestijnse aanspraken het best worden gewaarborgd.

Vraag 13

Op welke wijze waarborgt de regering dat zij niet direct of indirect betrokken raakt bij onrechtmatige handelingen door Israël zoals hiervoor bedoeld?

Zie de antwoorden op de eerdere vragen.

Vraag 1

Klopt het bericht1 dat de Iraaks-Koerdische mensenrechtenactivist Karman Kamal recent is beschoten?

Ja.

Vraag 2

Zo ja, deelt u de mening van the Federation of Civil Society Organizations dat een onafhankelijk onderzoek ingesteld moet worden naar de aanslag op Karman Kamal? Indien nee, waarom niet?

De Nederlandse ambassade in Bagdad heeft op 29 juni de Koerdische regionale overheid gevraagd om een onderzoek naar de beschieting van Karwan Kamal in te stellen. Nederland en de EU zijn bovendien met de Iraakse autoriteiten in gesprek over de manier waarop zij omgaan met de recente protesten. Ik zal zowel bilateraal als in EU-verband bij de Iraakse autoriteiten in Bagdad en in de Koerdische regio blijven aandringen op respect voor mensenrechten en op vervolging van degenen die deze rechten schenden.

Vraag 3

Bent u bereid om rechtstreeks, alsmede via de EU, opheldering bij de Koerdische regionale overheid te vragen over deze zaak? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de bloedige aanslag op het Intercontinental Hotel in Kabul, waarbij 21 mensen om het leven zijn gekomen?1

Ja.

Vraag 2

Zijn daarbij negen terroristen, bewapend met bommen en automatische wapens, zonder problemen door de beveiliging gekomen van één van de best beveiligde gebouwen in Kabul? Zo ja, deelt u de veronderstelling in de internationale pers dat de terroristen daarbij geholpen werden door Afghaanse politiefunctionarissen verantwoordelijk voor de beveiliging? Zo ja, hoe beoordeelt u dit? Zo nee, waarom niet?

De precieze toedracht van het incident is vooralsnog niet duidelijk. Wel is bekend dat de bezetting van het hotel op weerstand stuitte. De negen zwaarbewapende strijders bleken in staat zich urenlang in het hotel op te houden. De Afghaanse autoriteiten hebben snel en adequaat gereageerd, met slechts beperkte ondersteuning van ISAF. In de vroege ochtend van 29 juni is een eind gemaakt aan de bezetting.

Vraag 3

Hoe beoordeelt u de verklaringen van veel ooggetuigen dat de Afghaanse politie niet of nauwelijks weerstand heeft geboden tegen de aanvallers en vooral weggerend is? Klopt de conclusie dat de aanvallers alleen dankzij ingrijpen door Navo troepen zijn uitgeschakeld en dat, als het aan de Afghaanse veiligheidsdiensten had gelegen, de terroristen nog zeer lang met hun moordpartij door hadden kunnen gaan?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Zo ja, in hoeverre zijn de Afghaanse veiligheidsdiensten dan in staat de taken over te nemen die ISAF vanaf zeer binnenkort in Kabul aan hen over gaan dragen? Toont de aanslag op het Intercontinental Hotel niet aan dat zelfs op de verondersteld meest veilige plek van Afghanistan de Afghaanse autoriteiten niet in staat zijn de veiligheid te garanderen? Zo ja, welke conclusies verbind u hieraan? Zo nee, waarom niet?

Helaas komen in Afghanistan nog steeds regelmatig aanslagen voor. De aanslag op het Intercontinental Hotel is daar een voorbeeld van. De inzet van de internationale gemeenschap is gericht op het overdragen van de verantwoordelijkheid voor de veiligheid aan de Afghaanse autoriteiten. De aanslag onderstreept eens te meer de noodzaak van capaciteitsopbouw bij de Afghaanse politie en het leger. De Afghanen zullen de veiligheid zelf moeten gaan waarborgen. Er is sprake van een veelomvattend proces, waarin de opbouw van de rechtsstaat, verzoening en re-integratie centraal staan. Dit proces zal enige jaren in beslag nemen. Overigens zijn dergelijke aanslagen nooit volledig uit te sluiten.
ISAF ondersteunt het transitieproces door agenten en militairen te trainen. Een aantal landen, waaronder Nederland, ondersteunt de verdere versterking van de rechtsstaat. Daarbij staat voorop dat duurzame stabiliteit alleen mogelijk is als de betrokken organisaties hun eigen taak naar behoren vervullen. Dat betekent dat de civiele politie civiele politietaken verricht, het leger de opstandelingen bestrijdt, en de justitiesector zorg draagt voor vervolging, berechting en bestraffing. De regering maakt zich sterk voor deze taakverdeling. Voor de Nederlandse trainingsactiviteiten in Kunduz heeft de regering hiervoor garanties verkregen (Kamerstuk 27 925 nr. 425).

Vraag 5

Nu blijkt dat zelfs in Kabul de Taliban in staat zijn, kennelijk met hulp van Afghaanse politiefunctionarissen, dood en verderf te zaaien, wat zegt dit over de betrouwbaarheid van de Afghaanse politie als partner?

De regering hecht er sterk aan – net als alle andere partijen die in Afghanistan actief zijn – veiligheidsrisico’s zo veel mogelijk te beperken. Dat geldt ook voor het risico van infiltratie bij de politie. In het selectieproces wordt getracht gemotiveerde rekruten te werven en het risico op infiltratie te verkleinen. Dit selectieproces is formeel in handen van het Afghaanse ministerie van Binnenlandse Zaken. Daarbij wordt intensief samengewerkt met de NATO Training Mission – Afghanistan. Nederland heeft bovendien de bevoegdheid rekruten bij aanvang van de basisopleiding te weigeren. Uiteraard is onafgebroken oplettendheid geboden om vroegtijdig aanwijzingen van infiltratie te kunnen signaleren. Daarnaast monitoren Afghaanse contra-inlichtingeneenheden het leger en de politie op tekenen van compromittering en stress bij het personeel.
In vrijwel alle gevallen is overigens geen sprake van infiltratie in het Afghaanse leger of de politie, maar van opstandelingen die een uniform hebben bemachtigd of hebben laten namaken, of van getraumatiseerde Afghaanse militairen of agenten die door de Taliban zijn gedwongen tot gewelddadigheden. Er zijn geen bewijzen voor systematische infiltratie van de Taliban in het Afghaanse leger of de politie.
(Zie ook Kamervragen van 30 juni gesteld door het lid Van Bommel (SP) met kenmerk 2011Z14709).

Vraag 6

Deelt u de mening dat de Afghaanse politie kennelijk zo geïnfiltreerd is door Taliban sympathisanten, dat het voor ISAF en andere buitenlandse politiemensen buitengewoon risicovol is om met deze politie samen te werken? Zo ja, welke consequenties verbindt u hieraan? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Deelt u de mening dat deze aanslag, op de meest veilige locatie van Afghanistan, nog maar eens aantoont dat de Afghaanse politie in de frontlinie staat bij de oorlog tegen de Taliban en dat de Afghaanse politie minstens evenveel risico loopt als het Afghaanse Nationale Leger om in een gewapende confrontatie met de Taliban terecht te komen? Zo ja, welke consequenties verbindt u hieraan voor de Nederlandse inzet in Afghanistan? Zo nee, uit welke feiten maakt u dan op dat de Afghaanse politie zich ook maar enigszins kan onttrekken aan de gewapende strijd tegen de Taliban?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Kent u het rapport van Amnesty International «Against the Law- Crackdown on China’s Human Rights Lawyers Deepen», waarin melding wordt gemaakt van nieuwe maatregelen die de Chinese regering onderneemt om mensenrechtenadvocaten onder druk te zetten om meer grip te krijgen op de juridische wereld in het land?1

Ja.

Vraag 2

Zo ja, wat is uw oordeel over het gegeven dat de Chinese autoriteiten de afgelopen twee jaar steeds meer controle hebben weten te krijgen op de advocatuur in China?

Ik onderschrijf de analyse van het rapport. De groeiende controle van de autoriteiten op de advocatuur is reden tot zorg. Een onafhankelijke advocatuur is essentieel voor het functioneren van een rechtsstaat.

Vraag 3

Wat is uw opvatting over het gegeven dat Chinese advocaten die gevoelige zaken aannemen, met name zaken die mensenrechtenschendingen betreffen, niet door hun jaarlijkse beoordeling heen komen en licenties van advocaten daardoor tijdelijk of soms definitief worden ingetrokken?

Iedere advocaat moet in vrijheid zijn beroep uit kunnen oefenen, onafhankelijk van een politiek oordeel over de zaken die hij aanneemt.

Vraag 4

Zijn er op dit moment mensenrechtenadvocaten die vastzitten vanwege het feit dat zij volgens deze Chinese autoriteiten «omstreden zaken» hebben aangenomen? Zo ja, om hoeveel advocaten gaat het?

Mij zijn geen andere gevallen bekend dan die genoemd worden in het rapport van Amnesty International.

Vraag 5

Wat is uw opvatting over het feit dat de Chinese autoriteiten het in april 2009 gelanceerde «China National Human Rights Action Plan for 2009 to 2010» met name op het onderdeel «het recht op een eerlijk proces» aan de kant lijkt te schuiven? Bent u bereid om de Chinese autoriteiten aan te spreken dat zij verplichtingen hebben aangegaan en deze niet lijken na te komen? Zo nee, waarom niet?

Tijdens de EU-China mensenrechtendialoog van 16 juni 2011 is prominent aandacht besteed aan de kwesties die worden genoemd in het rapport van Amnesty International. Daarbij is ook gesproken over de situatie van een aantal specifieke advocaten. Tijdens eerdere mensenrechtendialogen tussen de EU en China heeft de EU dergelijke kwesties ook aan de orde gesteld en zal dat blijven doen. Nederland zal bilateraal aandacht besteden aan deze knelpunten.

Vraag 6

Bent u bereid om alle aanbevelingen die Amnesty International in haar rapport maakt onder de aandacht te brengen bij de Chinese autoriteiten? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Bent u bereid zowel in bilaterale contacten, als via de Europese Unie en de relevante VN instrumenten, de Chinese autoriteiten blijvend aan te spreken op hun internationaalrechtelijke verplichtingen op het vlak van mensenrechten? Zo ja, op welke wijze gaat u dit doen? Zo nee, waarom niet?

Ja, mensenrechten vormen een van de pijlers van het Nederlandse buitenlandse beleid en maken dus ook onderdeel uit van de bilaterale relatie met China. Dit beleid wordt ook uitgedragen in multilaterale fora. Daarnaast financieren de EU en een aantal lidstaten programma’s ter versterking van de rechtsstaat in China. Nederland doet dat ook. In dat kader worden onder andere rechters en advocaten opgeleid. Verder onderhoudt de ambassade contacten met advocaten die in het rapport worden genoemd.

Vraag 1

Is het waar dat er geen (internationale)verplichting rust op Libië om binnen een jaar na de vliegramp in Tripoli met een rapport te komen over het onderzoek naar de oorzaak?1

In het verdrag en de regelgeving van de Internationale Burgerluchtvaart Organisatie (ICAO) is vastgelegd dat ICAO-lidstaten die verantwoordelijk zijn voor een onderzoek naar een ongeval, gehouden zijn zo spoedig mogelijk – en zo mogelijk binnen een jaar na het ongeval – een eindrapport over het onderzoek beschikbaar te stellen.
Helder is dat, indien die termijn niet gehaald wordt, in ieder geval elk jaar op de datum van het ongeval, een (tussen)rapportage moet worden opgesteld en gepubliceerd.

Vraag 2

Klopt het dat het internationale burgerluchtverdrag slechts een «aanbeveling» doet wat betreft een rapport binnen een jaar en geen enkele verplichting oplegt?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Zo ja, waarom heeft u de Kamer dan verkeerd geïnformeerd door te zeggen dat er krachtens internationale afspraken wel een dergelijke verplichting op Libië rustte?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Deelt u de mening dat u de nabestaanden van de slachtoffers op het verkeerde been heeft gezet door te zeggen dat u zou onderzoeken of de internationale organisatie voor burgerluchtvaart (ICAO) kon ingrijpen, vanwege het niet nakomen van verplichtingen door Libië?

De leden Pechtold en Van Veldhoven hebben op 12 mei 2011 aan de ministers van BZ en van I&M schriftelijk gevraagd te onderzoeken of de ICAO een onderzoek kan starten naar de ramp in Tripoli op 12 mei 2010. Op die vragen is op 29 juni jl. antwoord gegeven. De zolang voortdurende onzekerheid waarin de nabestaanden verkeren, is voor mij een punt van grote zorg en ik zal mij blijven inspannen om aan die onzekerheid een einde te maken.

Vraag 5

Zo ja, bent u bereid hiervoor uw excuses aan te bieden aan de nabestaanden? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Kent u het bericht dat eenentwintig activisten in Bahrein recent door een militaire rechtbank in Bahrein zijn veroordeeld?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat burgers niet door een militaire rechtbank veroordeeld zouden moeten worden en dat dit in strijd is met het internationaal recht?

Ja. De betreffende rechtbank ingesteld voor nationale veiligheid is inmiddels afgeschaft. Alle processen worden nu gevoerd voor een civiele rechtbank, inclusief hoger beroepszaken.

Vraag 3

Bent u bereid de oproep van Amnesty International te ondersteunen die onmiddellijke vrijlating van de activisten eist? Zo nee, waarom niet?

De Nederlandse ambassadeur in Koeweit die in Bahrein is mede-geaccrediteerd, heeft op 12 juli de zorgen van de regering over de veroordeling van de activisten naar voren gebracht bij de Vice-Minister van Buitenlandse Zaken van Bahrein.

Vraag 4

Klopt het dat vertegenwoordigers van de Deense, Zweedse en Amerikaanse ambassade aanwezig waren bij de rechtszaken van de eenentwintig activisten? Indien dit het geval is, kunt u aangeven wat de inspanningen zijn geweest van deze vertegenwoordigers op de procesgang?

De zittingen zijn bijgewoond door ambassadevertegenwoordigers van Duitsland, Denemarken, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Zweden. Aanwezigheid van ambassadevertegenwoordigers legt druk op de Bahreinse autoriteiten om de zittingen conform de procedures te laten verlopen, waaronder ook de aanwezigheid van advocaten. Daarnaast is het mogelijk om onafhankelijke informatie te verkrijgen over de procesgang.

Vraag 5

Bent u bereid de veroordeling van de eenentwintig activisten rechtstreeks en in EU-verband ter sprake te brengen? Zo ja, op welke wijze zult u dit doen? Zo nee, waarom niet?

De regering werkt zo veel mogelijk in EU-verband samen om de zorgen over de arrestaties en rechtsgang aan de regering van Bahrein over te brengen. Na de veroordeling van de activisten benadrukte de Hoge Vertegenwoordiger van de Europese Unie, Catherine Ashton, op 29 juni het belang van transparantie en respect voor internationale verdragen bij de hoorzittingen. Nederland pleit voor een actieve rol van de EU ten aanzien van Bahrein in de VN-Mensenrechtenraad. Zie verder het antwoord op vraag 3.

Vraag 1

Kent de berichtgeving omtrent de vrijlating van kunstenaar Ai Weiwei?1

Ja.

Vraag 2

Bent u bereid u in te spannen om ervoor te zorgen dat kunstenaar Ai Weiwei volledige vrijheid kan genieten? Zo ja, op welke wijze gaat u dit bevorderen? Zo nee, waarom niet?

Ja. Dit gebeurt zowel bilateraal als via de EU.

Vraag 3

Kent u de oproep van Amnesty International die de onmiddelijke vrijlating van Ai Weiwei’s medeverdachten – Wen Tao, Hu Mingfen, Liu Zhenggang and Zhang Jinsong- eist? Indien ja, bent u bereid deze oproep te ondersteunen? Zo nee, waarom niet?

De vier genoemde personen zijn inmiddels vrijgelaten.

Vraag 4

Bent u bereid om zowel in bilaterale contacten, als via de Europese Unie en, de relevante VN-instrumenten de Chinese autoriteiten blijvend aan te spreken op hun internatonaal rechtelijke verplichtingen op het gebied van het eerbiedigen van mensenrechten?

Ja.

Vraag 1

Kent u het rapport van International Campaign for Tibet dat een alarmerend beeld schetst van de positie van Tibetaanse vluchtelingen in Nepal?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de analyse en de conclusies van dit rapport, waarvan de essentie is dat zowel de VN Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen (UNHCR) als de Nepalese regering, vermoedelijk onder druk van China, te weinig doet om Tibetaanse vluchtelingen te behandelen volgens de regels die het internationale recht voorschrijft?

Nepal is geen partij bij het Vluchtelingenverdrag en het Staatloosheidsverdrag en kent geen nationale wetgeving voor vluchtelingen of asielprocedures. UNHCR en Nepal hebben wel een informele afspraak over onder andere het principe van non-refoulement en een veilige doorgang naar andere landen. Tibetanen die voor 1990 Nepal zijn binnengekomen, hebben zich permanent mogen vestigen. Nepal ziet Tibetanen die daarna zijn binnengekomen als illegale migranten, maar staat tijdelijk verblijf toe.

Vraag 3

Hoe beoordeelt u verder de aanbevelingen van het rapport? Bent u bereid zich er voor sterk te maken dat deze aanbevelingen door de internationale gemeenschap worden overgenomen? Zo ja, hoe gaat u dat doen? Zo nee, waarom niet?

De meeste aanbevelingen worden al zoveel mogelijk in de praktijk gebracht. Nepal is echter een ontwikkelingsland dat over beperkte middelen beschikt. Vertegenwoordigers van de EU en landen zoals de VS, die in Kathmandu vertegenwoordigd zijn, stellen de situatie van Tibetaanse vluchtelingen in Nepal regelmatig aan de orde bij de Nepalese autoriteiten.

Vraag 4

Klopt het dat de Nepalese regering niet eens bereid is het internationaal erkende principe van non refoulement van vluchtelingen te eerbiedigen en dus ook mensen die evident rechtstreeks gevaar lopen voor (politieke) vervolging, marteling en wrede behandeling terugstuurt naar Tibet?

Zie het antwoord op vraag 2.

Vraag 5

Zo ja, bent u bereid, zowel bilateraal, via de EU en multilateraal UNHCR en de Nepalese regering te wijzen op hun verplichtingen en aan te sporen die verplichtingen ook na te komen?

Zie het antwoord op vraag 3. De Nederlandse Permanente Vertegenwoordiging bij de VN in Geneve heeft deze kwestie besproken met UNHCR. Dat kanaal is het meest effectief.

Vraag 1

Kent u de plannen voor staatshervorming die de Marokkaanse koning Mohammed VI vrijdag 17 juni 2011 heeft aangekondigd?

Ja.

Vraag 2

Heeft u ook kennisgenomen van de reactie van een vertegenwoordiger van de 20 Februari Beweging, die heeft opgeroepen tot een vreedzame demonstratie tegen de plannen van de koning omdat deze tekortschieten?

Ja.

Vraag 3

Hoe beoordeelt u de plannen van koning Mohammed VI? Komen deze voldoende tegemoet aan de gerechtvaardigde eisen van de 20 Februari Beweging op bijvoorbeeld het vlak van een duidelijkere scheiding der machten in Marokko?

De regering oordeelt positief over de herziene grondwet als een stap naar meer democratie en rechtsstatelijkheid. De herziene grondwet kreeg grote steun van de Marokkaanse bevolking: 98,5% heeft op 1 juli jl. in een referendum vóór de grondwet. In de ogen van de 20 Februari Beweging gaat het voorstel niet ver genoeg in de richting van een parlementaire monarchie, vooral wat de bevoegdheden van de koning betreft. De Nederlandse regering volgt de hervormingen in Marokko op de voet en zal rechtstreeks en via de EU de Marokkaanse regering blijven aanmoedigen verdere stappen naar democratisering te zetten.

Vraag 4

Deelt u de mening dat weliswaar de rol van de premier wordt uitgebreid, maar de macht van de koning in essentie onaangetast blijft, waardoor er in de verhouding tussen de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke machten in feite niets verandert?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Zo ja, deelt u de mening dat de hervormingen, zoals nu aangekondigd, slechts marginale verbeteringen in de Marokkaanse democratie aanbrengen?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 6

Zo ja, ziet u dan aanleiding (via de EU) te blijven aandringen op verdere democratisering van Marokko? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 1

Heeft de Afghaanse president Karzai verklaard dat de Amerikanen vredesgesprekken voeren met de Taliban?1

President Karzai heeft inderdaad verklaard dat er gesprekken plaatsvinden met de Taliban. De toenmalige Amerikaanse minister van Defensie, Gates, heeft aangegeven dat het gaat om eerste, aftastende contacten. Vooralsnog zijn deze contacten erop gericht potentiële betrouwbare en invloedrijke gesprekpartners in kaart te brengen. Er zijn geen formele onderhandelingen of vredesbesprekingen bezig.

Vraag 2

Zo ja, kunt u de Kamer informeren over de status van die gesprekken en de doelstellingen die ermee worden beoogd?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Voeren de Amerikanen deze gesprekken namens de International Security Assistance Force (ISAF) en dus ook namens alle NAVO-partners? Zo ja, wordt Nederland dan ook op de hoogte gehouden van het verloop van die gesprekken en wordt Nederland ook geraadpleegd over de doelstellingen van de vredesbesprekingen?

Nederland pleit voor actieve internationale betrokkenheid bij het Afghaans geleide vredesproces. Het bereiken van een politieke oplossing voor het conflict in Afghanistan door middel van een proces van verzoening en re-integratie is een centraal onderdeel van de strategie van de internationale gemeenschap en Afghanistan, zoals vastgelegd tijdens de Afghanistanconferentie in Londen in januari 2010 en tijdens de vredesjirga in Kabul in juni van hetzelfde jaar. Tijdens deze vredesjirga zijn ook de voorwaarden voor een politieke oplossing vastgelegd: breken met terroristische organisaties, afzweren van geweld, bereidheid bij te dragen aan de vreedzame wederopbouw van het land en respect voor de grondwet, inclusief de daarin verankerde mensenrechten.

Vraag 4

Zo nee, welke status hebben deze vredesbesprekingen dan? Welke betekenis moet ISAF voor haar inzet en strategie in Afghanistan aan deze gesprekken verbinden?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Is het wenselijk op dezelfde weg door te gaan in de wetenschap dat er vredesgesprekken plaatsvinden? Zo ja, waarom?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 6

Kloppen uw uitlatingen in Tros Kamerbreed,2 waaruit blijkt dat u niet op de hoogte was van de vredesbesprekingen? Zo ja, zijn de Amerikanen niet bereid deze informatie met bondgenoten te delen, terwijl zij tegelijkertijd een beroep doen op de bondgenoten om de Amerikaanse (exit)strategie in Afghanistan te ondersteunen?

Zie de beantwoording van vraag 2. De strategie, waar het bereiken van een politieke oplossing en een proces van verzoening deel van uitmaakt, is in internationaal verband overeengekomen en regelmatig onderwerp van gesprek tussen Afghanistan en de internationale bondgenoten, waaronder de Verenigde Staten, en tussen bondgenoten onderling.

Vraag 7

Zo ja, deelt u dan de mening dat bondgenootschappelijke solidariteit geen eenrichtingsverkeer zou moeten zijn en dat de Amerikanen hun inzet en strategie ten aanzien van de Taliban eerlijk en open met bondgenoten zouden moeten delen? Zo ja, welke consequenties bent u bereid hieraan te verbinden? Zo nee, waarom niet?

Ik kan tot mijn tevredenheid constateren dat de internationale gemeenschap eensgezind optreedt aan de hand van een gezamenlijk overeengekomen strategie. Ik zie dus geen reden hier consequenties aan te verbinden.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht dat een militaire rechtbank in Bahrein een vrouw een jaar gevangenisstraf heeft gegeven omdat zij in februari een protestgedicht heeft voorgelezen?1

Ja.

Vraag 2

Indien ja, bent u bereid om de oproep van Amnesty International te ondersteunen, die de onmiddellijke vrijlating van de vrouw eist? Zo nee, waarom niet?

De Nederlandse Ambassadeur in Koeweit heeft op 12 juli tijdens zijn bezoek aan de Vice-Minister voor Buitenlandse Zaken Abdullah Abdullateef Abdullah in Bahrein de veroordeling van mevrouw Ayat al-Qarmazi aan de orde gesteld. Op 13 juli is zij vroegtijdig vrijgelaten en onder huisarrest geplaatst.

Vraag 3

Bent u tevens bereid u in EU-verband in te spannen voor een duidelijke veroordeling van deze arrestatie, alsmede u in te spannen voor een veroordeling van de circa 500 overige arrestaties die in Bahrein hebben plaatsgevonden naar aanleiding van protestacties op 11 juni jl.? Zo nee, waarom niet?

De regering werkt zo veel mogelijk in EU-verband samen om de zorgen aan de regering van Bahrein over te brengen en op te roepen tot het respecteren van de mensenrechten en het hervatten van een politieke dialoog. Zie ook het antwoord op vraag 2.
Naast actie in EU verband, pleit Nederland ook voor een actieve rol van de EU t.a.v. Bahrein in de VN-Mensenrechtenraad. Nederland heeft goed kennis genomen van de toezegging van de Bahreini autoriteiten tijdens de 17e zitting van de Raad om medewerking te geven aan een bezoek van de staf van de Hoge Commissaris van de Mensenrechten.

Vraag 4

Bent u tevens bereid in EU-verband een pleidooi voor sancties tegen Bahrein te houden indien de mensenrechtensituatie niet verbetert? Zo nee, waarom niet?

De EU heeft voor verschillende landen in het Midden-Oosten sancties ingesteld. Momenteel gelden die voor Libië, Syrië en Iran. Het is een uiterste maatregel die slechts wordt toegepast als alle andere diplomatieke instrumenten om invloed uit te kunnen oefenen in een ernstige (mensenrechten) situatie geen effect blijken te hebben en als de overtuiging bestaat dat het instellen van de sancties ook een positief effect zal hebben.
Een belangrijke doelstelling van de EU is het hervatten van de dialoog tussen alle betrokkenen in Bahrein. Er zijn enkele positieve ontwikkelingen gaande die door het instellen van sancties teniet kunnen worden gedaan. Op 1 juni jl. is de staat van beleg opgeheven en een eerste demonstratie heeft weer kunnen plaatsvinden. De regering van Bahrein heeft een internationale onderzoekscommissie ingesteld naar de mensenrechtenschendingen en een nationale dialoog gestart.

Vraag 1

Bent u bekend met het door Amnesty International gepubliceerde rapport «Still Waiting for Justice: One year on from the violence in Southern Kyrgyzstan»?1

Ja.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u het rapport van Amnesty International, waarin Amnesty International de Kirgizische autoriteiten oproept om onder andere aandacht te besteden aan de mensenrechtenschendingen die een jaar geleden tijdens een oproer in het land hebben plaatsgevonden?

Ik onderschrijf de conclusie van Amnesty International dat etnische verzoening en stabiliteit niet bereikt kunnen worden zonder dat personen die zich schuldig hebben gemaakt aan mensenrechtenschendingen ter verantwoording worden geroepen. Ik steun dan ook de oproep aan de Kyrgyzische autoriteiten om aandacht te besteden aan mensenrechtenschendingen.

Vraag 3

Kunt u aangeven hoe de humanitaire situatie in Kirgizië er voor de etnische Uzbeken respectievelijk de etnische Kirgiziërs voor staat?

De veiligheidssituatie in zuid-Kyrgyzstan laat de afgelopen tijd een verbetering zien; er zijn geen uitbraken van grootschalig inter-etnisch geweld of veiligheidsincidenten, en het openbare leven herneemt zijn loop. Er is daardoor geen sprake meer van een acute humanitaire noodsituatie. Wel blijven met name etnische Oezbeken kampen met een slechte behandeling door rechtshandhavende instanties, en zijn er aanhoudende berichten over mensenrechtenschendingen door de politie.

Vraag 4

Deelt u de mening dat Kirgizische autoriteiten de aanbevelingen van «The International Commission of Inquiry» (KIC) ten uitvoer moeten brengen? Bent u bereid om de Kirgizische autoriteiten hier op te wijzen? Zo nee, waarom niet?

Ik deel de mening dat de Kyrgyzische autoriteiten de aanbevelingen van de «The International Commission of Inquiry» (KIC) ter harte dienen te nemen. Het ligt vooral op de weg van de EU om de dialoog met de Kyrgyzsiche autoriteiten hierover aan te gaan. EU Hoge Vertegenwoordiger voor Buitenlands- en Veiligheidsbeleid mw Ashton heeft n.a.v. publicatie van het rapport van de KIC op 5 mei jl. een verklaring afgegeven, die ik uiteraard geheel onderschrijf en die in bijlage volgt.

Vraag 5

Kunt u aangeven of de Hoge Commissaris inzake Nationale Minderheden (HCNM) van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) actief betrokken is bij deze kwestie? Zo ja, wat zijn zijn bevindingen en waaruit bestaan zijn aanbevelingen?

De situatie in Kyrgyzstan heeft de volle aandacht van de HCNM. Op 30 en 31 mei jl. heeft de HCNM een bezoek gebracht aan Kyrgyzstan, waarbij hij heeft gesproken met president Otunbayeva, regeringsvertegenwoordigers, vertegenwoordigers van verschillende etnische gemeenschappen en het maatschappelijk middenveld, en de internationale gemeenschap, zowel in Bishkek als in Osh. De HCNM bemiddelt achter de schermen, derhalve zijn de inhoud van de besprekingen en zijn aanbevelingen aan de Kyrgyzische autoriteiten vertrouwelijk.

Vraag 6

Indien deze aanbevelingen door de Permanente Raad van de OVSE worden ondersteund, wat wordt er aan gedaan om ze in de praktijk te brengen? Indien de HCNM nog niet actief bij de kwestie is betrokken, bent u dan bereid hem te willen aansporen zich onverwijld op deze kwestie te concentreren? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord op vraag 5.

Vraag 7

Bent u bereid deze vragen te beantwoorden voor het geplande algemeen overleg inzake mensenrechten van 14 juni a.s.?

Ja.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht dat de Noord- Soedanese invasie van de Abyei-regio mogelijk kan uitmonden in etnische zuiveringen?

Ja.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u het rapport van de VN mensenrechtencommissie die aangeeft dat, indien er geen condities worden geschapen voor de terugkeer van de Ngok Dinka bewoners, er een grote kans zal bestaan dat etnische zuiveringen plaats gaan vinden in het land?

Wij delen de zorg over de huidige situatie in Abyei. Daarom dringen Nederland, de EU, de VS en de VN aan op spoedige terugkeer van de bevolking naar Abyei.

Vraag 3

Wat is uw opvatting over het gegeven dat Khartoem de eis van de VN-Veiligheidsraad en de Verenigde Staten om troepen uit Noord-Soedan terug te trekken naast zich neer heeft gelegd?

In diplomatieke contacten met Nederland en andere landen heeft Soedan aangegeven bereid te zijn tot terugtrekking als de veiligheid in Abyei kan worden gegarandeerd. De Afrikaanse Unie (AU) en de VN bespreken nu oplossingen met de Soedanese regering.

Vraag 4

Deelt u de mening van internationale opiniemakers die aangeven dat de Amerikaanse speciale gazant voor Soedan, Scott Gration, in de periode dat 2005, te toegeeflijk is geweest richting Khartoem?

Op de militaire aanwezigheid in Abyei moet de regering in Khartoem worden aangesproken en niemand anders. Daarnaast moeten beide partijen op dit moment de situatie niet verder escaleren.

Vraag 5

Op welk wijze kan Nederland zowel rechtstreeks als via de Europese Unie (EU) en andere internationale fora bijdragen aan de-escalatie en conflictpreventie Soedan? Welke internationale donoren kunnen daarbij een rol spelen? Bent u bereid daartoe stappen te ondernemen? Zo ja, kunt u de Kamer hierover informeren?

Zoals wij reeds hebben aangegeven heeft Nederland in een verklaring de inval in Abyei veroordeeld. Wij hebben op een scherpe EU-verklaring aangedrongen die is uitgegaan. Daarnaast hebben Nederland, de EU, de VS en het VK gezanten naar Khartoum gestuurd die met onderling afgestemde boodschappen diverse Soedanese ministers hebben aangesproken en op terugtrekking hebben aangedrongen. De Veiligheidsraad heeft een heldere verklaring aangenomen en blijft de situatie volgen. Zaak is nu de bemiddeling van AU en VN sterk te steunen. Staatssecretaris Knapen heeft tijdens zijn bezoek aan Ethiopië met de AU over oplossingen gesproken.

Vraag 6

Op welke wijze kan de EU en de internationale gemeenschap de Soedanese autoriteiten aanspreken om het terreur van geweld in Soedan te doorbreken? Bent u bereid om u in (inter)nationaal verband in te zetten om dit mogelijk te maken? Indien niet, waarom niet?

Zie het antwoord op vraag 5.

Vraag 1

Klopt het bericht dat Haleh Sahabi, dochter van een vooraanstaand Iraans oppositielid, op 1 juni jl. is overleden, nota bene terwijl zij de begrafenis van haar vader bijwoonde, als gevolg van ernstige mishandeling door de Iraanse politie in burger?1

Ik ben bekend met dit bericht, maar kan de inhoud ervan niet bevestigen.

Vraag 2

Zo je, bent u bereid hierover omverwijld opheldering te vragen bij de Iraanse autoriteiten en rechtstreeks alsmede via de EU een krachtig protest te laten horen tegen deze zoveelste schanddaad van het Iraanse regime?

Nederland heeft er bij EU-partners voor gepleit de Iraanse autoriteiten om opheldering te vragen over deze zaak. Als de gang van zaken zoals weergegeven in berichten in de media blijkt te kloppen zal de EU daar scherp protest tegen aantekenen. Ik zal deze zaak ook opbrengen in bilaterale contacten.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het, in het licht van de nu wel zeer dramatische verslechtering van de mensenrechtensituatie in Iran, tijd wordt voor aanscherping van de EU sancties tegen het regime? Zo ja, welke stappen gaat u daartoe ondernemen? Zo nee, waarom niet?

De sancties tegen individuele Iraanse mensenrechtenschenders werden twee maanden geleden ingesteld. Nederland is voorstander van een geleidelijke uitbreiding van de huidige lijst, maar daaraan dient onderzoek vooraf te gaan en overeenstemming bereikt te worden met alle EU-lidstaten. Dat overleg is gaande.

Vraag 1

Kent u de berichten over het toenemende geweld bij demonstraties van de 20 Februari Beweging in Marokko? (www.liberation.ma)

Ja.

Vraag 2

Zijn er inmiddels ook dodelijke slachtoffers te betreuren als gevolg van gewelddadig politie optreden tegen demonstranten van de 20 Februari Beweging?

Onlangs overleed in de stad Safi een lid van de 20-Februari Beweging, hoogstwaarschijnlijk aan zijn verwondingen ten gevolge van het harde overheidsoptreden. De Marokkaanse autoriteiten verrichten hiernaar momenteel nader onderzoek.

Vraag 3

Zijn er aanwijzigen dat, zoals door de autoriteiten wordt beweerd, de 20 Februari Beweging, die tot nu toe steeds vreedzaam voor burgerrechten demonstreert, haar toevlucht tot geweld neemt? Zo ja, waaruit blijkt dat? Zo nee, komt het geweld dan eenzijdig van de politie en de ordediensten?

Er zijn voor zover bekend geen aanwijzingen dat de 20-Februari Beweging bij demonstraties haar toevlucht tot geweld neemt, al kunnen individuele gewelddadige handelingen niet worden uitgesloten. De houding van de overheid ten opzichte van allerlei groepen die om uiteenlopende redenen staken of demonstreren is sinds enige tijd verhard. In juni zijn vreedzame demonstraties van diverse groeperingen, in verschillende steden in Marokko, met geweld uiteengeslagen.
De Europese Commissie heeft op 30 mei 2011 bij monde van de woordvoerder van Commissaris Füle publiekelijk haar bezorgdheid over de gang van zaken uitgesproken. De Marokkaanse regering is ook door diplomaten uit diverse landen op de gebeurtenissen aangesproken. Mocht de situatie hiertoe wederom aanleiding geven, dan zal ik bij de Marokkaanse autoriteiten mijn ernstige zorg hierover uitspreken, rechtstreeks en via de EU.

Vraag 4

Indien er sprake is van eenzijdig en toenemend geweld van de kant van de autoriteiten, bent u dan bereid uw zorgen hierover uit te spreken, zowel in rechtstreekse contacten met Marokko, alsmede via de EU, en de Marokkaanse autoriteiten te wijzen op hun verantwoordelijkheid vreedzame protesten toe te staan, zoals vastgelegd in hun eigen wetten en in internationale afspraken?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Deelt u de mening dat er in Marokko behoefte is aan een dialoog tussen de autoriteiten en vertegenwoordigers van de 20 Februari Beweging, die kennelijk zeer breed gedragen wordt door de Marokkaanse bevolking?

Het is in eerste instantie aan de Marokkanen om de toekomst van hun land te bepalen. De 20-Februari Beweging is erin geslaagd misstanden publiekelijk aan de orde te stellen en de noodzaak tot hervormingen duidelijk naar voren te brengen. In reactie op deze ontwikkelingen heeft de Marokkaanse overheid op 1 juli 2011 de tekst van een herziene grondwet met een referendum aan de bevolking voorgelegd. 98,5% van de Marokkaanse bevolking heeft vóór de voorstellen gestemd. Naar verwachting worden dit najaar vervroegde parlementsverkiezingen gehouden.

Vraag 6

Ziet u mogelijkheden voor de Nederlandse regering om rechtstreeks dan wel via en met de EU of een aantal gelijkgestemde lidstaten de totstandkoming van deze dialoog te bevorderen? Zo ja, op welke wijze zou dit kunnen? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht over de oplopende spanningen tussen Azerbeidzjan en Armenië?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het zorgwekkend is te moeten constateren dat beide landen een stevig militair apparaat aan het opbouwen zijn om het conflict over Nagorno-Karabach de enclave mogelijk op deze wijze uit te vechten?

Nederland blijft bezorgd over het risico van escalatie van het conflict over Nagorno-Karabach. Het is belangrijk dat alle partijen zich onthouden van agressieve retoriek en een lokale wapenwedloop wordt voorkomen. Ik betreur de slachtoffers van de regelmatig terugkerende schietincidenten aan de administratieve grenzen van het conflictgebied. Het conflict staat democratische ontwikkelingen in beide landen in de weg doordat het de binnenlandspolitieke agenda teveel domineert. Bovendien vertraagt het de verbetering van de Turks-Armeense relatie, omdat Turkije voor een verbetering de oplossing van het conflict Nagorno-Karabach als voorwaarde stelt.

Vraag 3

Deelt u de mening van de presidenten van de lidstaten van de Minsk Group van de Organisatie voor Veiligheid en Samenleving in Europa (OVSE) dat de tijd is aangebroken om tot een vreedzame oplossing van dit conflict te komen?2 Indien ja, op welke wijze zal Nederland hier een rol in spelen?

Ik steun de gezamenlijke verklaring tijdens de G-8 top in Deauville van de drie presidenten van de landen die als co-voorzitters van de OVSE-Minsk groep optreden. De presidenten hebben hiermee een krachtig signaal afgegeven dat de huidige status quo niet acceptabel is en dat gebruik van geweld om een oplossing te forceren sterk zal worden veroordeeld.
Nederland steunt de inspanningen van de Minsk-groep. De Minsk-groep heeft voorstellen gedaan, die een gepaste en gebalanceerde basis vormen om tot een akkoord te komen. De komende maand zijn verschillende besprekingen voorzien tussen betrokken partijen, in de hoop dat op 24 juni a.s. tijdens een bijeenkomst in Kazan (Rusland), op instigatie van de Russische president Medvedev, de presidenten van Azerbeidzjan en Armenië reële voortgang kunnen boeken. Hoewel de EU geen deel uitmaakt van de Minsk-groep, zal zij bij de uitwerking van een akkoord een belangrijke rol kunnen en moeten vervullen waar het wederopbouw betreft. Nederland zal zowel bilateraal als in multilateraal verband blijven aandringen op een vreedzame oplossing van het conflict.

Vraag 4

Kunt u toelichten of Nederland een actieve rol op zich neemt als het gaat om de mensenrechtensituatie in Azerbeidzjan respectievelijk Armenië? Indien ja,op welke wijze wordt hier uitvoering aan gegeven?

De dialoog met beide landen over democratie en mensenrechten maakt onderdeel uit van het Oostelijke Partnerschap van de EU. Ook in de onderhandelingen over een associatieakkoord staat respecteren van mensenrechten voortdurend op de agenda. In hun gesprekken met autoriteiten wijzen hoge vertegenwoordigers van de EU op de verplichtingen die beide landen in internationaal kader, zoals de OVSE en de Raad van Europa, reeds op zich hebben genomen. Waar gewenst staat het EU-instrumentarium ter beschikking om de landen te ondersteunen bij hervormingen op dit gebied. Binnen de EU speelt Nederland een actieve rol om de invulling van deze agenda maximaal te beïnvloeden. Tevens ontplooit Nederland bilaterale initiatieven ter ondersteuning van democratische hervormingen in beide landen en wordt de mensenrechtensituatie in de bilaterale contacten structureel opgebracht.

Vraag 5

Wat is de Nederlandse opstelling ten aanzien van media- en persvrijheid in beide landen? Speelt Nederland een actieve rol om media- en persvrijheid te bevorderen in beide landen? Indien ja, op welke wijze? Zo nee, waarom niet?

De ontwikkelingen in beide landen met betrekking tot media- en persvrijheid laten een gemengd beeld zien en vragen om blijvende aandacht en betrokkenheid. Ik heb de voortijdige vrijlating van gewetensgevangenen in beide landen verwelkomd. Tegelijkertijd zijn de recente arrestaties van jonge activisten rond demonstraties in Azerbeidzjan reden tot zorg. De EU heeft dit in verklaringen expliciet kenbaar gemaakt. Nederland ondersteunt dergelijke interventies. In gesprekken met de Azerische regering heeft Nederland aangegeven dat verbetering van de mensenrechtensituatie van belang is. In Armenië speelt Nederland met beperkte middelen een actieve rol om media- en persvrijheid te bevorderen. Zo hebben recente projecten bijgedragen aan het opbouwen en versterken van onafhankelijke online media, regionale media en de capaciteit van onderzoeksjournalistiek.

Vraag 6

Bent u bereid dit conflict- indien de onderhandelingen tijdens een geplande bijeenkomst in juni 2011 te Kazan spaak lopen – rechtstreeks of in EU-verband ter sprake te brengen? Zo ja, op welke wijze zult u dit doen? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord bij vraag 3.

Vraag 1

Zijn in Cuba vier activisten tot lange celstraffen veroordeeld omdat zij pamfletten tegen de Cubaanse communistische partij hebben verspreid?1

Ja. Op 31 mei jl. zijn in Havanna vier Cubanen veroordeeld tot straffen variërend van drie tot vijf jaar wegens minachting voor het gezag en verstoring van de openbare orde.

Vraag 2

Deelt u de mening dat dit duidt op verergering van de politieke repressie op Cuba, waar inmiddels zeker 50 politieke opponenten van het regime achter de tralies zijn beland?

In 2010 en 2011 zijn in totaal 126 politieke gevangenen vrijgelaten. Nederland heeft er altijd op gewezen dat deze maatregelen niet structureel zijn en daarmee onvoldoende. Sinds enkele maanden is er een toename van het aantal korte detenties (minder dan 24 uur) van leden van de oppositie en mensenrechtenverdedigers. Dit bevestigt het beeld dat er geen sprake is van structurele verbetering.

Vraag 3

Zo ja, bent u bereid in EU verband actie te ondernemen tegen Cuba door hard te protesteren tegen de politieke onderdrukking en door de EU te laten onderzoeken welke mogelijke sancties er tegen Cuba getroffen kunnen worden?

De EU houdt de mensenrechtensituatie nauwlettend in het oog, zeker gelet op de recente ontwikkelingen. Nederland heeft in EU-verband zorg uitgesproken over de recente veroordeling van activisten. In EU-verband wordt momenteel bezien met welke strategie de mensenrechtensituatie in Cuba kan worden verbeterd.

Vraag 4

Bent u tevens bereid in de EU een pleidooi voor sancties tegen Cuba te houden indien de mensenrechtensituatie niet verbetert? Zo nee, waarom niet?

In EU-verband is en blijft Nederland kritisch. Centraal in het beleid van de EU staat het Gemeenschappelijk Standpunt uit 1996. Zoals in antwoord op vraag 3 gesteld, wil ik vooralsnog in EU-verband bezien met welke strategie de mensenrechten-situatie in Cuba kan worden verbeterd. Ik zal tevens in de EU bepleiten om in de politieke dialoog van de EU met de Cubaanse autoriteiten de recent opgelegde celstraffen krachtig te veroordelen.

Vraag 1

Kent u de berichten over politiegeweld tegen homo’s bij een demonstratie voor gelijke rechten in Moskou?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de Russische autoriteiten handelen in strijd met hun internationale verplichtingen, met name zoals aangegaan in de Raad van Europa, door vreedzame demonstranten met geweld uit elkaar te slaan en door de systematische discriminatie van homo's?

Ja, de Russische autoriteiten zijn door het Europese Hof voor de Rechten van de Mens ook verplicht om homo-demonstraties toe te staan.

Vraag 3

Bent u bereid rechtstreeks en via de EU de Russische autoriteiten aan de spreken op hun internationale verplichtingen betreffende zowel het recht op demonstratie, alsmede de gelijkberechtiging van homo's?

Zowel bilateraal als in EU-verband dringt Nederland bij de Russische autoriteiten aan op het belang van de vrijheid van meningsuiting en het recht op demonstratie. Zolang de situatie in Rusland hier aanleiding toe geeft zal Nederland dit blijven doen. Daarbij zijn de internationale verplichtingen, zoals door Rusland onder andere aangegaan in het kader van de Raad van Europa, en de uitspraken van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens leidend.
De EU heeft tijdens de EU-Rusland mensenrechtendialoog op 4 mei jl. er bij de Russische zijde op aangedrongen een vergunning te verlenen voor het houden van de Gay Pride in Moskou.

Vraag 4

Bent u tevens bereid een duidelijke veroordeling uit de spreken, wederom rechtstreeks en in EU-verband, van het optreden van de Russische politie? Zo nee, waarom niet?

Hoge Vertegenwoordiger Ashton heeft namens de EU op 11 mei jl. haar zorgen geuit m.b.t. de situatie van de LGBT-gemeenschap in Rusland2. Nederland steunt deze verklaring en voorgaande verklaringen die de Russische autoriteiten oproept het recht op demonstraties van minderheden te respecteren.
LGBT-rechten vormen voor mij een van de speerpunten in het mensenrechtenbeleid ten aanzien van Rusland. In dit kader steunen de Nederlandse Ambassade in Moskou en het Consulaat Generaal in Sint Petersburg op verschillende manieren (financieel en door aanwezigheid bij bijeenkomsten) organisaties die zich op constructieve wijze inzetten voor de rechten van de LGBT-gemeenschap.