Kamervragen

Alle

24 mei 2022 - 4 juli 2022

41 dagen

De gijzeling in de lagere school in Bovensmilde, in 1977
	Ulysse Ellian (VVD)
	Franc Weerwind (minister zonder portefeuille justitie en veiligheid) (D66)

Vraag 1

Bent u bekend met de gijzeling van 105 kinderen en vijf leerkrachten op een basisschool in Bovensmilde die vandaag, 23 mei, precies 45 jaar geleden begon?

Ja.
Vraag 2

Bent u het eens met de stelling dat deze gijzeling een ongekende, ingrijpende en onrechtvaardige gebeurtenis was, voor zowel de slachtoffers en hun familie, als voor heel Nederland?

Ja. Een gijzeling van deze aard en omvang moet voor alle betrokkenen zeer ingrijpend zijn geweest. Ook in de Nederlandse maatschappij heeft deze gebeurtenis, mede in het licht van de gelijktijdig en vanuit dezelfde ideologie gepleegde treinkaping bij de Punt, diepe indruk gemaakt.
Vraag 3

Bent u bekend met het feit dat het merendeel van de slachtoffers van de gijzeling in Bovensmilde, evenals hun familie, tot op de dag van vandaag lichamelijke en psychologische problemen ervaren en velen gediagnosticeerd zijn met een Posttraumatische Stresstoornis (PTSS)?

Ik ben graag bereid om vanuit het Ministerie, als daaraan behoefte bestaat, met de slachtoffers van deze gijzeling in gesprek te gaan. Een dergelijk gesprek zal behulpzaam zijn om me een concreet beeld te vormen van de gevolgen die deze gebeurtenis voor deze slachtoffers heeft gehad en, zo blijkt uit uw vraagstelling, nog steeds heeft.
Vraag 4

In hoeverre zijn de slachtoffers en hun ouders na de gijzeling daadwerkelijk benaderd door hulpverleners, die de noodzakelijke hulp konden bieden?

Voor zover bekend is dat, in ieder geval vanuit het toenmalig Ministerie van Justitie, destijds niet gebeurd.
Daarbij merk ik op dat het achterhalen van de door u gevraagde informatie door het grote tijdsverloop sinds deze vreselijke gebeurtenis in 1977 moeilijk is. Zo is de Landelijke Organisatie Slachtofferhulp (de voorloper van Slachtofferhulp Nederland) pas in 1984 opgericht. Voor die tijd bestonden er wel enkele lokale bureaus die zich met slachtofferhulp bezighielden, maar daarover heb ik geen informatie tot mijn beschikking. Het achterhalen van deze informatie zal mogelijk historisch onderzoek vergen.
Volledigheidshalve merk ik op dat de slachtoffers van de gijzeling van de toenmalige regering voor de geleden immateriële schade een «onverplichte uitkering» toegekend hebben gekregen van fl. 3000,– per volwassene en fl. 1000,– per kind.1 Ten aanzien van de materiële schade ontvingen de gegijzelden alleen vergoeding als de schade «rechtstreeks het gevolg was van de op hun bevrijding gerichte overheidsmaatregelen». Voor andere materiële schade werd verwezen naar de Wet voorlopige regeling schadefonds geweldmisdrijven.
Vraag 5

Wat vindt u van de huidige situatie, dat veel slachtoffers zich geconfronteerd zien met vele klachten, niet of nauwelijks hulp ontvangen en niet weten waar zij voor hulp terecht kunnen?

Zie antwoord vraag 3.
Vraag 6

Wat kunt u doen om ervoor te zorgen dat deze slachtoffers niet steeds lange periodes hoeven te wachten op dringende hulp en zorg, terwijl er gedurende de jaren al meerdere dossiers over hun situatie zijn opgemaakt?

Ik vind het belangrijk dat slachtoffers van misdrijven, als ze hier behoefte aan hebben, worden geholpen met het verwerken van wat ze is overkomen. Ook als dit misdrijf langer geleden heeft plaatsgevonden. Ieder slachtoffer van een misdrijf kan bij Slachtofferhulp Nederland terecht voor juridische, praktische en emotionele hulp. Die emotionele ondersteuning kan bestaan uit het bieden van een luisterend oor of het organiseren van lotgenotencontact. Ook voor slachtoffers die zich nu nog melden met een hulpvraag over de gijzeling die in 1977 heeft plaatsgevonden, kan Slachtofferhulp Nederland altijd een luisterend oor bieden. Dit valt onder hun expertise «chronisch trauma verleden». Slachtofferhulp Nederland heeft zelf geen artsen of psychologen in dienst. Is er meer hulp nodig, dan kan Slachtofferhulp Nederland een slachtoffer helpen met een gerichte doorverwijzing naar gespecialiseerde (medische) hulp.
Vraag 7

Welke mogelijkheden ziet u om coördinatie in het leven te roepen voor slachtoffers van de gijzeling in Bovensmilde zodat zij direct met hun klachten, zoals PTSS, geholpen kunnen worden en niet van het kastje naar de muur worden gestuurd of telkens het verschrikkelijke verhaal van de gijzeling opnieuw moeten vertellen?

Zie antwoord vraag 6.
Vraag 8

Wat vindt u ervan, als Minister verantwoordelijk voor slachtofferbeleid, dat het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) meerdere keren tegen slachtoffers zou hebben gezegd dat zij in hun volwassen leven geen last kunnen hebben van de gijzeling, omdat zij ten tijde van de gijzeling te jong zouden zijn?

Ik wil vooropstellen dat ik het betreur wanneer een slachtoffer van de gijzeling zich door handelen of uitlatingen van het UWV niet erkend voelt in zijn of haar slachtofferschap. In een gesprek met de slachtoffers van de gijzeling kunnen zij hun ervaringen op dit vlak met mijn ministerie delen. Naar aanleiding daarvan kan ik bezien welke vervolgstappen ik daar mogelijk op kan zetten.
In zijn algemeenheid kan ten aanzien van de beoordeling van arbeidsongeschiktheid worden gezegd dat naar de individuele omstandigheden en beperkingen van de persoon wordt gekeken. Bij de beoordeling van de mate van arbeidsongeschiktheid wordt rekening gehouden met de functionele mogelijkheden in arbeid van de werknemer. De reden van uitval of ziekte speelt daarbij geen rol. De WIA is erop gericht om inkomen uit arbeid te verzekeren en een terugval in inkomsten door ziekte (gedeeltelijk) op te vangen. Gevolg daarvan in de systematiek van de WIA, is dat wordt beoordeeld wat de resterende verdiencapaciteit van iemand met een ziekte of beperking is. Op basis daarvan wordt het arbeidsongeschiktheidspercentage vastgesteld.
Vraag 9

Welke mogelijkheden ziet u om bij het UWV onder de aandacht te brengen dat het hier gaat om slachtoffers van een gijzeling die nog altijd de grote gevolgen van de gijzeling ondervinden?

Zie antwoord vraag 8.
Vraag 10

Is bij u een beleidsdossier bekend over de hulp voor de slachtoffers van de gijzeling in Bovensmilde? Zo ja, kunt u deze met ons delen? Zo nee, waarom is er geen beleidsdossier?

Nee, ik heb geen beleidsdossier specifiek over hulp voor de slachtoffers van de gijzeling in Bovensmilde kunnen achterhalen. Van belang daarbij is dat we het hier over 1977 hebben. Slachtofferrechten hebben de afgelopen decennia een grote vlucht genomen voor wat betreft erkenning van slachtofferschap en de plaats van het slachtoffer in het straf(proces)recht. In 1977 was die beweging nog niet ingezet.
Vraag 11

Welke mogelijkheden ziet u om deze slachtoffers hulp te bieden, zoals bijvoorbeeld via Slachtofferhulp Nederland?

Zie antwoord vraag 6.
Vraag 12

Hoe kan het dat het monument ter nagedachtenis van deze verschrikkelijke gebeurtenis grotendeels geïnitieerd en gefinancierd moest worden door de slachtoffers van de gijzeling en enkele sponsoren? Hoe kan het dat dit monument nu al enkele maanden in erbarmelijke staat verkeert?

Ik ben hier niet mee bekend, maar betreur het uiteraard als dit monument niet meer in goede staat is. Ik neem dit graag mee in een eventueel gesprek tussen mijn ministerie en de slachtoffers.
Vraag 13

Wat vindt u van het feit dat de overheid kennelijk nauwelijks inspanningen heeft verricht om voor een dergelijk schokkende en ingrijpende gebeurtenis voor slachtoffers en heel Nederland een fatsoenlijk monument op te richten?

Zie antwoord vraag 12.
Vraag 14

Wat vindt u van het feit dat de slachtoffers 14 maanden geen normaal onderwijs hebben kunnen volgen en daardoor een leerachterstand voor de rest van het leven ervaren?

Zoals ik ook op de vragen 3 en 5 heb geantwoord, vind ik het belangrijk om door middel van een gesprek tussen mijn ministerie en de slachtoffers een concreet beeld te krijgen van de gevolgen die deze gebeurtenis voor deze slachtoffers heeft gehad en mogelijk nog steeds heeft.
Vraag 15

Begrijpt u dat het de slachtoffers van de gijzeling in Bovensmilde steekt, dat op de gymzaal van hun oude lagere school een Molukse vlag is geschilderd?

Zie antwoord vraag 14.
Vraag 16

Wat vindt u ervan dat slachtoffers van de gijzeling in Bovensmilde de vrijgekomen kapers en/of gijzelnemers in hun dorp tegenkomen?

Ik kan mij voorstellen dat het confronterend kan zijn en veel impact kan hebben wanneer dat gebeurt.
Vraag 17

Welke verantwoordelijkheid ziet u voor de Molukse gemeenschap om het veiligheidsgevoel van de slachtoffers in Bovensmilde te vergroten?

In een gesprek tussen mijn ministerie en de slachtoffers van de gijzeling hoor ik graag welke behoeftes er bij hen bestaan die betrekking hebben op hun veiligheidsgevoel. Naar aanleiding daarvan kan ik bekijken wat ik al dan niet kan betekenen om hun veiligheidsgevoel te vergroten.
Vraag 18

Hoe kijkt u terug op het algehele handelen van de overheid jegens de slachtoffers van de gijzeling in Bovensmilde, dat veel slachtoffers omschrijven als laks en onvoldoende geïnformeerd, in verhouding tot de impact en gevolgen van de gijzeling?

Ik kan het overheidshandelen vanaf 1977 jegens de slachtoffers nu niet in algemene zin beoordelen. Zoals hierboven aangegeven ga ik graag vanuit het Ministerie in gesprek met de slachtoffers van de gijzeling om naar hun verhaal te luisteren. Op basis daarvan kan ik bezien of, en zo ja welke vervolgstappen noodzakelijk zijn.
Vraag 19

Bent u bereid om op korte termijn in gesprek te gaan met de slachtoffers van de gijzeling in Bovensmilde?

Zie antwoord vraag 3.

24 mei 2022 - 5 juli 2022

42 dagen

Het bericht ‘Honderden gemartelde homo’s in Tsjetsjenië, toch doen PwC, Deloitte en KPMG er zaken’
	Joris Thijssen (PvdA), Kati Piri (PvdA)
	Liesje Schreinemacher (minister zonder portefeuille buitenlandse zaken) (VVD), Wopke Hoekstra (viceminister-president , minister buitenlandse zaken) (CDA)

Bronnen

1. https://www.ftm.nl/artikelen/pwc-kpmg-deloitte-in-tsjetsjenie?share=…

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Honderden gemartelde homo’s in Tsjetsjenië, toch doen PwC, Deloitte en KPMG er zaken»1?

Ja.
Vraag 2

Bent u het ermee eens dat, gezien de mensenrechtenschendingen van het regime van Kadyrov en het feit dat er al Europese sancties gelden tegen personen die verantwoordelijk zijn voor foltering en onderdrukking van LGBTI-personen en politieke tegenstanders in Tsjetsjenië, het doen van zaken met dit regime en in het bijzonder het maken van een «investeringsgids voor de Tsjetsjeense Republiek» door PwC totaal onacceptabel is? Kunt u uw antwoord toelichten?

Het kabinet heeft grote zorgen over de mensenrechtensituatie in Tsjetsjenië. Hier spreekt Nederland zich samen met partners binnen onder meer de EU en de OVSE regelmatig, voor en achter de schermen, over uit. In 2018 behoorde Nederland tot een van de OVSE-lidstaten die het inroepen van het Moskoumechanisme steunde. Daarbij steunt Nederland de listing van enkele personen die betrokken zijn bij mensenrechtenschendingen in Tsjetsjenië onder het Mensenrechtensanctieregime.
Deze sancties hebben betrekking op deze personen en niet op de activiteiten van bedrijven. Het staat bedrijven vrij zaken te doen in een land, wanneer ze hierbij geen sanctiewetgeving overtreden.
Nederland wijst Nederlandse bedrijven actief op de risico’s die verbonden zijn aan het doen van zaken in de context van ernstige mensenrechtenschendingen, bijvoorbeeld via het IMVO-beleid. Opgemerkt zij dat zowel het hoofdkantoor van PwC als Deloitte niet in Nederland zijn staat en beide bedrijven bovendien statutair niet in Nederland gevestigd zijn.
Vraag 3

Bent u het ermee eens dat deze bedrijven volgens zowel de UN Guiding Principles on Business and Human Rights als de OESO-richtlijnen voor Multinationale Ondernemingen negatieve gevolgen voor mensenrechten dienen te voorkomen, en dat zij in dit geval hun due diligence-verplichting op het gebied van mensenrechten onvoldoende hebben uitgeoefend? Kunt u uw antwoord toelichten?

Het kabinet verwacht van alle Nederlandse bedrijven die in het buitenland opereren dat zij de OESO-richtlijnen en UN Guiding Principles implementeren en op deze manier negatieve gevolgen voor mens en milieu in hun waardeketen voorkomen en aanpakken. Conform het coalitieakkoord 2021–2025 bevordert het kabinet IMVO-wetgeving in de EU en voert het nationale wetgeving in die rekening houdt met een gelijk speelveld met omringende landen en implementatie van EU-regelgeving.
PwC en Deloitte zijn Britse bedrijven. KPMG is statutair een Brits bedrijf met een hoofdkantoor in Nederland. Het kabinet kan niet beoordelen of deze bedrijven hun due diligence-verplichting onvoldoende zijn nagekomen. Als onderdeel van een toekomstige due diligence-verplichting zal ook toezicht op bedrijven worden ingericht; dat zal het in de EU makkelijker maken om te bepalen in hoeverre bedrijven hun verplichtingen nakomen.
Vraag 4

Hoe verhoudt de opstelling van deze bedrijven zich volgens u tot het Nederlandse mensenrechtenbeleid, waarbinnen de bescherming van de LGBTI-gemeenschap prioriteit heeft?

Gelijke rechten voor de LHBTI-gemeenschap vallen onder de prioriteiten van het Nederlandse mensenrechtenbeleid. De OESO-richtlijnen vragen van bedrijven zich in hun activiteiten te laten leiden door het principe van gelijkheid van arbeidskansen en gelijke behandeling en geen onderscheid te maken op grond van ras, huidskleur, geslacht, politieke overtuiging, nationaliteit, maatschappelijke achtergrond of andere status. Het kabinet verwacht van alle Nederlandse bedrijven die in het buitenland opereren dat zij de OESO-richtlijnen naleven.
Vraag 5

Hoe verhoudt de opstelling van deze bedrijven zich volgend u tot de Richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende Corporate Sustainability Due Diligence and amending Directive (EU) 2019/1937?

Op 23 februari jl. publiceerde de Europese Commissie een voorstel voor een Richtlijn betreffende Corporate Sustainability Due Diligence and amending Directive (EU) 2019/1937. Het betreft een voorstel voor een IMVO-verplichting (gepaste zorgvuldigheidsverplichting). Het kabinet verwelkomt het voorstel en heeft zijn positie bekendgemaakt via het BNC-fiche (detail: 2022Z09001). De onderhandelingen over het voorstel zijn onlangs gestart. Na vaststelling van de posities van het Europees Parlement en de EU-lidstaten in de Raad zal een triloog worden gevoerd tussen Raad, Parlement en Commissie. Na de triloog zal het richtlijnvoorstel worden vastgesteld.
Vraag 6

Bent u bereid deze bedrijven aan te spreken op hun acties? Welke verdere actie gaat u ondernemen om er op korte termijn al voor te zorgen dat bedrijven zich aan hun verplichtingen onder de OESO-richtlijnen houden?

De bedrijven in kwestie zijn statutair geen Nederlandse bedrijven.
De OESO-richtlijnen zijn een internationaal overeengekomen kader van vrijwillige aard dat aanbevelingen bevat voor internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen.
Het Nederlandse kabinet neemt de OESO-richtlijnen als basis voor beleid- en regelgeving. De regering voert actief IMVO-beleid en zet in op een doordachte mix van dwingende en vrijwillige maatregelen die tezamen leiden tot verbeterde implementatie van de OESO-richtlijnen door het bedrijfsleven.
Kernelement van de IMVO-beleidsmix is wetgeving. In het coalitieakkoord 2021–2025 is overeengekomen dat Nederland in de EU IMVO-wetgeving bevordert en nationale IMVO-wetgeving invoert die rekening houdt met een gelijk speelveld met omringende landen en implementatie van EU-regelgeving.
Naast wetgeving zet het kabinet in op ondersteunende maatregelen die IMVO vergemakkelijken (zoals het bevorderen van sectorale samenwerking) en bedrijven voorlichten over de OESO-richtlijnen (zoals via de oprichting van een IMVO-steunpunt). Ook bevordert het kabinet IMVO door het stellen van voorwaarden, bijvoorbeeld aan bedrijven die gebruik willen maken van het handelsinstrumentarium van het Ministerie van Buitenlandse Zaken of via het Rijksinkoopbeleid door het hanteren van internationale sociale voorwaarden.
Vraag 7

Welke specifieke rol speelde de Nederlandse ambassade in Moskou verder bij het informeren van deze bedrijven over de mensenrechtenrisico’s in Rusland en Tsjetsjenië in het bijzonder? Op welke manier heeft de ambassade deze bedrijven ondersteund bij het zaken doen in Tsjetsjenië?

IMVO vormt een integraal onderdeel van de economische dienstverlening van de Nederlandse overheid in het buitenland en is derhalve geïntegreerd in alle economische activiteiten van de Nederlandse ambassade in Rusland.
De Nederlandse overheid, inclusief Nederlandse ambassades, wijzen Nederlandse bedrijven op hun verantwoordelijkheden omtrent IMVO, inclusief de risico’s op het gebied van mensenrechten, en gaat, mede afhankelijk van de vraag van de bedrijven in kwestie, met hen in gesprek over de beschikbare informatie over IMVO en relevante ondersteuning van de overheid op dit onderwerp. De ambassades werken daarbij volgens de IMVO-richtlijnen voor Nederlandse ambassades. Uiteindelijk dragen bedrijven zelf de verantwoordelijkheid om te ondernemen volgens de OESO-richtlijnen voor Multinationale Ondernemingen, die het kader vormen voor de Nederlandse inzet op IMVO.
Voor de regio Tsjetsjenië geldt een negatief reisadvies. Er zijn dan ook geen handelsbevorderende activiteiten georganiseerd voor deze regio en er zijn in deze regio voor zover bekend nauwelijks Nederlandse bedrijven actief.
Vraag 8

Zijn deze bedrijven door de Nederlandse overheid op enigerlei wijze gewezen op de grote risico’s die zij liepen om betrokken te raken bij mensenrechtenschendingen? Zo ja, op welke wijze?

Zie antwoord vraag 7.
Vraag 9

Was de Nederlandse Atradius betrokken bij garantstellingen voor het afdekken van risico’s voor deze bedrijven? Zo ja, op welke wijze?

Nee, Atradius Dutch State Business is niet betrokken bij garantstellingen voor het afdekken van risico’s voor PwC, Deloitte en KMPG in Tsjetsjenië.
Vraag 10

Bent u het er daarnaast mee eens dat, gezien de nauwe banden tussen Ramzan Kadyrov en Vladimir Poetin en de mogelijke betrokkenheid van Tsjetsjeense strijders in Oekraïne, zaken doen met het Tsjetsjeense regime niet langer mogelijk zou moeten zijn? Zo ja, wat gaat u doen om dit te voorkomen?

Het sanctiepakket dat in het kader van de Russische oorlog tegen Oekraïne tegen Rusland is ingesteld is ongekend en zonder precedent. Hiermee wordt de prijs die Rusland betaalt voor de agressie tegen Oekraïne zo hoog mogelijk gemaakt. Nederland zet zich actief in om de sancties tegen Rusland verder te verzwaren.
De sancties raken het Russische leiderschap waar het pijn doet: in de portemonnee van het Kremlin en de kring daaromheen, ook in de Russische deelrepubliek Tsjetsjenië. Het hoofd van Tsjetsjenië Ramzan Kadyrov staat op de sanctielijst van de EU. Dit behelst onder meer een verbod op zakendoen. De listing van verschillende Tsjetsjenen, waaronder Kadyrov, betekent niet dat zaken doen in Tsjetsjenië onmogelijk is. Het staat bedrijven vrij zaken te doen in een land, wanneer ze hierbij geen sanctiewetgeving overtreden.
Vraag 11

Bent u bereid om in EU-verband ervoor te pleiten dat sancties die al gelden tegen individuen in Tsjetsjenië, worden uitgebreid?

De inzet van het EU-Mensenrechtensanctieregime maakt onderdeel uit van het brede mensenrechtenbeleid van het kabinet. In dat kader zijn er enkele individuen uit Tsjetsjenië gelist onder het EU-Mensenrechtensanctieregime. Onder het Mensenrechtensanctieregime is het niet mogelijk om sancties uit te breiden voor al gesanctioneerde individuen.
Nederland is binnen de EU op doorlopende basis in gesprek over het toevoegen van personen en entiteiten aan sanctielijsten en het uitbreiden van sancties en is voorstander van listings indien deze aansluiten bij de listingcriteria en bijdragen aan de doelstellingen van de sancties.
Vraag 12

Bent u bereid deze bedrijven aan te spreken op hun acties? Welke verdere actie gaat u ondernemen om ervoor te zorgen dat bedrijven zich aan hun verplichtingen onder de OESO-richtlijnen houden?

Zie voor het antwoord vraag 6.

24 mei 2022 - 17 juni 2022

24 dagen

Woningverbeteringssubsidie Groningers
	Wybren van Haga (BVNL)
	Hans Vijlbrief (staatssecretaris economische zaken) (D66)

Bronnen

1. NieuwNieuws, 23 mei 2022 (https://www.nieuwnieuws.nl/5156337/nieuwste…

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Nieuwste smoes: «Ik vond het netter uw Kamer niet tijdens het reces te informeren»»?1

Ja, daarmee ben ik bekend.
Vraag 2

Deelt u bij nader inzien de mening dat dit, zeker gezien het feit dat het kabinet in het meireces 167 brieven aan de Kamer verstuurde en 367 Kamervragen heeft beantwoord of uitstel voor beantwoording heeft gemeld, wel een hele slechte smoes was om uw tekortschietende handelen inzake de woningverbeteringssubsidie te maskeren? Zo ja, wilt u toezeggen om nooit meer op de proppen te komen met dit soort smoesjes?

Nee, deze mening deel ik niet.
Vraag 3

Waarom kiest u ervoor om de woningverbeteringssubsidie gefaseerd uit te keren, daar waar u eerder 1 mei als deadline had?

De motie-Beckerman c.s. (Kamerstuk 33 529, nr. 978) verzocht mij voor 1 mei jl. de Kamer te informeren over het Plan van Aanpak voor de woningverbeteringssubsidie. De datum van 1 mei was daarmee niet als deadline gesteld om de woningverbeteringssubsidie open te stellen. Ik hecht er belang aan dat eigenaren zo spoedig mogelijk de subsidie kunnen aanvragen en ontvangen. Tegelijkertijd vind ik het belangrijk dat bij de vormgeving van de volgende openstelling nadrukkelijk de ervaringen van de eerdere rondes van de subsidieregeling zijn betrokken, de openstelling gedegen wordt voorbereid en uitvoerbaar is voor het SNN. Zoals gesteld in de TK-brief (Kamerstuk 33 529, nr. 1021) wordt de subsidieregeling conform het advies van het SNN vanaf 6 juli 2022 gefaseerd opengesteld.
Vraag 4

Wilt u alsnog toezeggen om voor het zomerreces alle woningverbeteringssubsidie uitgekeerd te hebben? Wilt u deze vraag gedetailleerd beantwoorden?

Deze vraag heeft u eerder gesteld (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 2832) en in mijn beantwoording heb ik het aanvraag- en beoordelingsproces met de daarbij behorende termijnen beschreven. Het SNN zet erop in om de aanvragen zo snel mogelijk te behandelen.

24 mei 2022 - 24 juni 2022

31 dagen

De uitgaven ten aanzien van discriminatiebestrijding
	Stephan van Baarle (DENK)
	Hanke Bruins Slot (minister binnenlandse zaken en koninkrijksrelaties) (CDA)

Vraag 1

Herinnert u zich uw uitspraak tijdens het laatste plenaire debat over discriminatiebestrijding: «In de vorige periode, vorig jaar nog, is er 12 miljoen structureel extra vrijgemaakt voor de aanpak van discriminatie, om ervoor te zorgen dat we nu ook stappen met elkaar kunnen zetten en de nationaal coördinator wat extra steun kunnen geven om zijn taak goed uit te voeren»?

Ja.
Vraag 2

Kunt u een uitsplitsing geven, zo nauwkeuring mogelijk en per jaar vanaf de ingezette intensivering, waar de 12 miljoen euro (structureel) aan wordt uitgegeven, hoeveel van dit bedrag reeds aan maatregelen wordt uitgegeven, voor hoe lang, en hoeveel van deze 12 miljoen euro ter beschikking staat voor de uitvoering van nieuw beleid? Zo nee, waarom niet?

Ja. Ik heb een uiteen splitsing van het totaal bedrag in onderstaand tabel opgenomen.
Vraag 3

Wat bedoelt u precies met uw uitspraak: «ik realiseer me ook dat we daar op de langere termijn natuurlijk niet mee klaar zijn, (...) als we verdere stappen met elkaar moeten zetten en als dat nodig is, moet er daarbij ook altijd voor gezorgd worden dat plannen en middelen met elkaar samenlopen»? Erkent u hiermee dat er op dit moment onvoldoende middelen beschikbaar zijn voor nieuw beleid? Zo ja, zijn er al plannen voor extra middelen? Zo nee, waarom niet?

De aanpak van discriminatie is een aanpak van de lange adem. De plannen die het kabinet nu maakt en aan het uitvoeren is, zijn van dekking voorzien, maar ik heb nu geen zicht op kosten die zich in de toekomst zullen voordoen. De plannen voor de inzet van de extra € 12 miljoen die sinds 2021 beschikbaar zijn, liggen er en zijn onderdeel van het Nationaal Programma. Zie ook het antwoord op vraag 2.
Vraag 4

Herinnert u zich uw uitspraak «natuurlijk zit er in het nationaal programma een financiële paragraaf»? Hoeveel middelen worden er voor het nationaal programma uitgetrokken en waaruit worden deze gedekt?

U ontvangt rond de zomer van mij het Nationaal Programma dat momenteel wordt opgesteld onder coördinatie van de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme. In de begeleidende brief zal ik in gaan op het verzoek dat gedaan is in de motie-van Baarle/Simons (Kamerstuk II, 2021/22, 35925-VII-35) en dus niet in het Nationaal Programma zelf. In de motie wordt de regering verzocht te bezien hoe de financiële verantwoording van de uitgaven die de regering doet in het kader van discriminatiebestrijding verbeterd kan worden, teneinde het overzicht van uitgaven aan discriminatiebestrijding te verhelderen, en in de voortgangsbrieven over discriminatiebestrijding voortaan een financieel totaaloverzicht op te nemen. Bij het Nationaal Programma zelf zal geen financieel overzicht zitten, ook omdat een aantal voornemens verweven zijn met andere beleidsterreinen. De middelen zijn dan niet primair gelabeld als middelen voor het Nationaal Programma van de NCDR, maar de uitvoering zal wel bijdragen aan de bestrijding van discriminatie.
Vraag 5

Kunt u uw uitspraak «De plannen die we nu maken, hebben financiële dekking» voorzien van een uitsplitsing met de plannen die komen en de bijbehorende gereserveerde middelen, almede waar deze middelen vandaan komen? Zo nee, waarom niet?

In de begeleidende brief bij het Nationaal Programma zal ik in gaan op de financiële verantwoording, met daarbij de kanttekening dat als nieuwe plannen geld kosten, we daar ook financiële middelen bij moeten zoeken. Anders blijven het bij plannen. En in deze fase van de aanpak van discriminatie is het belangrijk dat we niet alleen nieuwe plannen maken, maar die ook uitvoeren.
Vraag 6

Als de plannen gedekt worden vanuit de genoemde structurele 12 miljoen euro en andere bestaande gereserveerde middelen voor discriminatiebestrijding, kunt u dan ook aangeven of dit ten koste gaat van reeds ingezet beleid? Zo nee, waarom niet?

In het Nationaal Programma worden bestaande plannen gecombineerd met nieuwe plannen en worden beleidsvoornemens samengebracht. De insteek van het kabinet is om een stevig beleid neer te zetten, met uitvoerbare en financieel gedekte plannen. Dat betekent dat het kabinet ook zal onderzoeken bij nieuwe plannen wat nodig is om tot uitvoering over te gaan. Daar hoort ook de vraag bij wat plannen kosten.

24 mei 2022 - 8 juni 2022

15 dagen

Het VN-Onderzoek naar oorlogsmisdaden in Jemen
	Don Ceder (CU)
	Wopke Hoekstra (viceminister-president , minister buitenlandse zaken) (CDA)

Bronnen

1. https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/opinie-stel-ook-internationa…
2. Idem.

Vraag 1

Klopt het dat het onderzoek naar oorlogsmisdaden in Jemen is beëindigd en, zo ja, kunt u aangeven wat de reden daarvan is geweest?1

Dat klopt. Het mandaat van de Group of Eminent International and Regional Experts is beëindigd, omdat het in de 48e zitting van de VN-Mensenrechtenraad niet mogelijk bleek om de vereiste meerderheid voor verlenging van het mandaat te behalen.
Vraag 2

Klopt het dat er door bepaalde partijen voor gepleit is dit onderzoek te beëindigen? Klopt het, zoals de schrijvers van een opinieartikel in de Volkskrant2 stellen, dat het onderzoek na een intensieve lobby onder leiding van Saoedi-Arabië, is beëindigd?

Het mandaat van de Group of Eminent Experts is op 11 oktober 2021 beëindigd, mede dankzij een intensieve lobby vanuit de Arabische groep. De uitkomst van de hoofdelijke stemming over de desbetreffende resolutie is terug te vinden op de website van de VN-Mensenrechtenraad.
Vraag 3

Bent u het eens met de stelling dat als gevolg van het VN-onderzoek en de media-aandacht destijds, het geweld, en dus ook het aantal burgerslachtoffers, soms behoorlijk afnam? Erkent u de meerwaarde van een dergelijk onderzoek?

Aandacht voor en onderzoek naar oorlogsmisdaden, schendingen van internationaal recht en mensenrechten is essentieel voor het tegengaan van straffeloosheid en draagt indirect bij aan het voorkomen van verder geweld en burgerslachtoffers. Dit geldt ook voor het onderzoek van de Group of Eminent Experts naar Jemen.
Vraag 4

Zou u er voorstander van zijn dat dit onderzoek opnieuw wordt voortgezet? Zo ja, bent u bereid om dit in de eerstvolgende vergadering van de VN-Mensenrechtenraad voor te stellen? Zo nee, waarom niet?

Nederland heeft zich de afgelopen jaren intensief ingezet om via multilaterale initiatieven straffeloosheid in Jemen tegen te gaan. Dit heeft geleid tot het onafhankelijk en internationaal onderzoek naar mensenrechtenschendingen en oorlogsmisdaden in Jemen door de Group of Eminent Experts. Tijdens de zitting van de Mensenrechtenraad in oktober 2021 bleek dat er geen vereiste meerderheid was om het mandaat van de Group of Eminent Experts te verlengen. Nederland heeft vervolgens, samen met gelijkgezinde landen, de noodzaak van het tegengaan van straffeloosheid in Jemen benadrukt in twee gezamenlijke verklaringen: in New York (Derde Commissie, oktober jl.) en in Genève (de 49e Mensenrechtenraad, maart jl.).
Gelet op de huidige samenstelling van de Mensenrechtenraad, acht Nederland de kans van slagen van een nieuw initiatief in de aankomende vergadering zeer klein. Gelijkgezinde landen delen deze inschatting. Op basis van de bovenstaande analyse heeft Nederland besloten geen initiatief te nemen tijdens de aankomende Mensenrechtenraad. Gelijkgezinde landen hebben om vergelijkbare redenen aangegeven dat zij ook geen initiatief zullen nemen.
Het tegengaan van straffeloosheid in Jemen blijft echter onverminderd belangrijk. Daarom maakt Nederland extra middelen uit het Mensenrechtenfonds beschikbaar voor lokale initiatieven die hierop gericht zijn. Ook zal Nederland het belang van het tegengaan van straffeloosheid in internationale fora en in bilaterale gesprekken blijven benadrukken. Verder blijft Nederland, in nauwe samenwerking met gelijkgezinde landen, zoeken naar mogelijkheden om te komen tot een VN gemandateerd onderzoek.

24 mei 2022 - 13 juni 2022

20 dagen

Verre reizen naar pinautomaten
	Henk Nijboer (PvdA)
	Sigrid Kaag (viceminister-president , minister financiën) (D66)

Bronnen

1. https://www.rtvnoord.nl/nieuws/925312/bijna-tienduizend-groningers-wo…

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Bijna 10 duizend Groningers wonen te ver van pinautomaat»?1

Ja.
Vraag 2

Bent u het ermee eens dat contant geld een basisvoorziening is?

Contant geld is een wettig betaalmiddel en vervult een belangrijke rol in onze samenleving. Ik hecht er grote waarde aan dat iedereen mee kan doen in onze maatschappij. Voor een deel van de consumenten is de mogelijkheid om contant te betalen daarvoor van groot belang. Voldoende toegang tot voorzieningen om contant geld op te nemen is een belangrijke randvoorwaarde hiervoor. Om die reden heeft het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer (MOB), een overlegplatform waar zowel aanbieders als afnemers van het betalingsverkeer zijn vertegenwoordigd, een aantal jaren geleden de zogenoemde vijfkilometernorm afgesproken. Dit betekent dat vrijwel elk huishouden in Nederland binnen een straal van vijf kilometer toegang moet hebben tot een geldautomaat.2
In juli 2021 heeft mijn voorganger uw Kamer geïnformeerd over de uitkomsten van het onderzoek naar de toekomst van de chartale infrastructuur in Nederland.3 Uit dit rapport kwam onder andere naar voren dat, door het dalend gebruik van contant geld de afgelopen jaren, de chartale infrastructuur onder druk is komen te staan en afspraken tussen de betrokken partijen noodzakelijk zijn om het functioneren van contant geld te waarborgen.
Op 8 april jl. heb ik het Convenant Contant geld aan uw Kamer aangeboden, dat onder leiding van DNB tot stand is gekomen.4 Dit Convenant is op vrijwillige basis gesloten tussen de belangrijkste partijen uit het betalingsverkeer, de banken, chartale dienstverleners, de vertegenwoordigers van toonbankinstellingen, verschillende groepen consumenten en DNB.
In het Convenant zijn o.a. afspraken opgenomen over de kwaliteit en de kosten van de chartale dienstverlening door banken. De afspraken in het Convenant hebben als doel dat contant geld goed blijft functioneren als toonbankbetaalmiddel, ook als geleidelijk steeds meer elektronisch betaald wordt, en voorzien wordt in de benodigde infrastructuur om dit te bereiken.
In het convenant worden onder meer afspraken gemaakt, in beginsel voor de komende vijf jaar, over de kwaliteit van de chartale dienstverlening (de vijfkilometernorm is hierin opnieuw opgenomen), terugvalopties voor het pinverkeer, een inclusief en toegankelijk betalingsverkeer, het tariferingsmodel van de banken voor chartale dienstverlening, de poortwachtersfunctie van banken bij chartale dienstverlening, de acceptatie van contant geld, de dienstverlening en continuïteit van de chartale dienstverleners, veiligheid, en de monitoring, status en looptijd van het convenant. Daarnaast laat mijn ministerie, samen met DNB, dit jaar onderzoek doen naar hoe het publiek belang van contant geld ook na het Convenant geborgd kan worden. Ik zal de uitkomsten van het onderzoek delen met uw Kamer.
Vraag 3

Waarom wordt de norm in zoveel delen van Nederland, in het bijzonder in het Noorden, niet gehaald?

In het Convenant zijn bereikbaarheid- en beschikbaarheidsnormen opgenomen voor geldopname-automaten en afstortautomaten. Afgesproken is dat Geldmaat een minimum aantal geldautomaten zal realiseren en handhaven per functionaliteit, zoals het opnemen van bankbiljetten. Daaronder valt de bereikbaarheidsnorm dat 99,76% van de inwoners van Nederland binnen een straal van 5 km van hun woonadres toegang hebben tot een geldautomaat.
Ik vind het belangrijk dat er een goede toegang is tot contant geld en dat Geldmaat bij het plaatsen van haar geldautomaten de vijfkilometernorm aanhoudt en een evenwichtige spreiding nastreeft.
Het doel van het plaatsingsbeleid van Geldmaat is het creëren van een landelijk dekkend netwerk van geldautomaten en het in stand houden van dit netwerk. Van Geldmaat begrijp ik dat zij bij het plaatsen van nieuwe geldautomaten kijkt naar de vijfkilometernorm en naar de vraag naar contant geld. In stedelijke gebieden ligt de nadruk meer op het realiseren van voldoende geldautomaten om alle transacties in deze gebieden te kunnen opvangen. In de rurale gebieden ligt vooral de nadruk op aanwezigheid (bereikbaarheid) van geldautomaten.
Uit eerder onderzoek is gebleken dat meer dan 95% van de geldopnames plaatsvindt in combinatie met boodschappen doen. Daarom kijkt Geldmaat voor de keuze van locaties van automaten ook of er ook andere voorzieningen zijn, aangezien juist op die plekken behoefte is om geld op te nemen en het ter plaatse uit te kunnen geven. Inwoners die buiten de 5 km-norm vallen, reizen voor hun dagelijkse voorzieningen veelal ook meer dan 5 kilometer hemelsbreed. Geldmaat plaatst daarom, in navolging van de banken, geldautomaten bij voorkeur zo dicht mogelijk bij de voorzieningen waarop deze inwoners zijn aangewezen voor hun dagelijkse boodschappen, zodat zij daar niet extra voor hoeven te reizen. Op het moment dat er geen andere voorzieningen zijn en/of de vraag naar contant geld naar verhouding klein is, kan een geldautomaat soms alsnog wenselijk zijn als de afstand tot de volgende groot is.
De afgesproken bereikbaarheidsnormen gelden voor Nederland als geheel en niet per gemeente of provincie. Provincies met veel rurale gebieden (zoals Groningen of Friesland), of relatief grote gemeenten (zoals Zeeland) hebben in verhouding meer inwoners die buiten de 5 km-norm vallen dan een provincie met veel stedelijk gebied (Noord- en Zuid-Holland, Utrecht).
Daarbij is van belang dat de huidige 5 km-norm geldt sinds 2016. Hierdoor is, ondanks het dalende gebruik van contant geld, het percentage mensen dat binnen 5 kilometer geen geldautomaat zou mogen hebben, in 5 jaar tijd niet afgenomen.
Vraag 4

Wat vindt u ervan dat in de gemeente Oldambt bijna tien procent van de mensen meer dan vijf kilometer moet reizen, terwijl de landelijke norm 0,24 procent is? Wordt de regio hier niet verwaarloosd?

Zie antwoord vraag 3.
Vraag 5

Wat vindt u ervan dat mensen in de regio letterlijk mijlenver moeten reizen om aan de basisvoorziening contant geld te komen?

Zie antwoord vraag 3.
Vraag 6

Waarom is de Geldmaat destijds ingevoerd? Die zou er toch voor zorgen dat er geen pinautomaten van verschillende banken meer naast elkaar zouden staan, maar wel landelijke dekking worden geboden?

In 2011 is Geldservices Nederland (GSN), de voorganger van Geldmaat, opgericht door drie grootbanken5 om de geldautomatenparken efficiënter in te richten en de kosten daarvan te reduceren. Hiertoe hebben de drie grootbanken hun geldautomaten bij Geldmaat ondergebracht en werd een efficiëntieslag mogelijk door het «ontdubbelen» van geldautomaten die dicht bij elkaar stonden.
De eerder aangehaalde bereikbaarheidsnorm is in 2013 door het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer (MOB) geïntroduceerd bij een afnemend aantal geldautomaten, gebaseerd op de landelijke situatie en spreiding van dat moment. In de bereikbaarheidsmonitor 2016 werd het percentage van 99,76% van de mensen binnen de 5 km-norm gerealiseerd (zie Bereikbaarheidsmonitor6). Die situatie mocht niet verslechteren, zo sprak het MOB destijds af. Bij overname van bancaire automaten door Geldmaat (vanaf 2019) is de norm gehandhaafd en zelfs iets aangescherpt, door het her- of verplaatsen van geldautomaten in een aantal regio’s waar daar inmiddels mogelijkheden voor waren ontstaan. De bereikbaarheidsnorm is gehandhaafd in het recente Convenant Contant geld.
Vraag 7

Bent u bereid ervoor te zorgen dat juist in de regio waar voorzieningen al onder druk staan ervoor te zorgen dat er voldoende pinautomaten zijn? Zo nee, waarom niet?

Het Ministerie van Financiën en DNB zetten zich in algemene zin in voor een toegankelijk betalingsverkeer, waaronder het chartale betalingsverkeer. In het Convenant zijn duidelijke afspraken gemaakt over de bereikbaarheidsnormen van geldautomaten en ik hecht eraan dat deze afspraken worden nagekomen.
Het exacte plaatsingsbeleid is aan Geldmaat zelf. Het landelijke karakter van een deel van de provincies maakt dat bewoning in de rurale gebieden meer versnipperd is en dat bemoeilijkt het plaatsen van geldautomaten op geschikte locaties in rurale woonkernen.
Geldmaat heeft aan mij aangegeven rurale gebieden die zich buiten de 5 kilometer-straal bevinden te blijven monitoren en wanneer zich een mogelijkheid voordoet, is Geldmaat bereid een plaatsing te realiseren. Dit moet wel op een goede en veilige locatie zijn, met voldoende openingstijden en liefst in combinatie met lokale winkels.
In de meest recente Bereikbaarheidsmonitor7 had Geldmaat het normpercentage behaald (ultimo 2020: 99,78%). Van Geldmaat begrijp ik dat deze dekking per 1 juni jl. 99,7% is. In een aantal gebieden worden nog geldautomaten bijgeplaatst.
Ingevolge de convenantafspraken zal DNB de dekkingsgraad maandelijks blijven monitoren op basis van rapportages van Geldmaat. In bilaterale gesprekken tussen DNB en Geldmaat wordt nu invulling gegeven aan de convenantafspraken, waaronder ook de maandelijkse rapportages met gerealiseerde bereikbaarheidspercentages. Zodra blijkt dat de bereikbaarheidsnorm niet wordt behaald dient Geldmaat automaten bij te plaatsen of te herplaatsen om weer op of boven de norm te komen.

23 mei 2022 - 7 juli 2022

45 dagen

Het apenpokken-virus
	Pepijn van Houwelingen (FVD)
	Kuipers

Bronnen

1. Twitterbericht Rita, 21 mei 2022, (Rita op Twitter: «@VegtDoor @rivm …
2. Rijksoverheid, 21 mei 2022, «Melden van apenpokken-besmetting noodzakelijk om virus goed te bestrijden» (Melden van apenpokken-besmetting noodzakelijk om virus goed te bestrijden | Nieuwsbericht | rijksoverheid.nl)

Vraag 1

Bent u bekend met dit Twitterbericht?1

Ja.
Vraag 2

Heeft het RIVM inderdaad de informatie op hun website over het apenpokkenvirus onlangs aangepast, zoals in dit twitterbericht wordt gesteld?

Ja, het RIVM heeft de tekst meerdere malen aangepast:
Tekst op 20 mei:
Behandeling
Het pokkenvaccin kan in de eerste dagen na mogelijke besmetting (post-expositie profylaxe) gebruikt worden. Het vaccin kan ook gebruikt worden als bescherming vooraf voor mensen met een grotere besmettingskans. Er is een geregistreerd antiviraal middel tegen pokken en monkeypox in Europa.
Tekst op 21 mei:
Vaccinatie
Het Monkeypox-virus lijkt sterk op het virus dat de ziekte «pokken», veroorzaakt. Pokken komt niet meer voor in de wereld door het succes van vaccinatie ertegen. De pokkenvaccinatie was onderdeel van het Rijksvaccinatieprogramma tot de jaren 70, maar na het verdwijnen van pokken, is deze gestaakt.
Het pokkenvaccin kan in de eerste dagen na mogelijke besmetting (post-expositie profylaxe) gebruikt worden. Het vaccin kan ook gebruikt worden als bescherming vooraf voor mensen met een grotere besmettingskans.
Tekst op 23 mei bij Vragen en antwoorden monkeypox (apenpokken) | RIVM:
Is er een behandeling of medicijn tegen monkeypox (apenpokken)?
Het vaccin tegen pokken kan ook gebruikt worden voor monkeypox. Het pokkenvaccin kan in de eerste dagen na mogelijke besmetting (post-expositie profylaxe) gebruikt worden. Het vaccin kan ook gebruikt worden als bescherming vooraf voor mensen met een grotere besmettingskans. Er is een geregistreerd middel tegen monkeypox voor opgenomen patiënten met ernstige klachten, maar dat is beperkt beschikbaar. De behandeling van monkeypox met dit middel werkt ondersteunend.
Kan ik me laten vaccineren tegen monkeypox?
Nee, je kunt niet zelf de pokkenvaccinatie aanvragen. Alleen mensen die een grote kans hebben om de ziekte te krijgen krijgen de vaccinatie aangeboden.
Vraag 3

Zo ja, wanneer heeft deze verandering plaatsgevonden en waarom is de informatie aangepast?

De informatie op de website wordt regelmatig aangepast op basis van nieuwe informatie, naar aanleiding van vragen uit het publiek of om de tekst te verduidelijken. Zoals op 23 mei jl. wordt vermeld, is het antivirale middel slechts beperkt beschikbaar. Ook het vaccin wordt beperkt aangeboden.
Vraag 4

Wat was de status van het apenpokkenvirus begin deze maand, op 1 mei 2022? Had het virus toen de A-status?

Er was voor 21 mei 2022 geen meldplicht voor het apenpokkenvirus, alleen voor het klassieke pokkenvirus bestond een meldplicht.
Vraag 5

Indien het virus 1 mei 2022 niet de A-status had, waarom heeft het virus op 21 mei 2022 volgens het RIVM dan de A-status gekregen?2

Bij deze opkomende infectieziekte, waarover nog veel onbekend is met betrekking tot ziektelast, overdracht en risicogroepen, is het essentieel om nieuwe gevallen zo vroeg mogelijk op te sporen, verdachte gevallen te kunnen isoleren en maatregelen te nemen bij contacten, zoals monitoring en quarantaine, om verdere verspreiding te voorkomen. Dit is alleen mogelijk indien een ziekte wordt aangemerkt als A-ziekte.
Vraag 6

In welk opzicht verschilt het apenpokkenvirus, zoals dat 1 mei 2022 bekend was, virologisch van het apenpokkenvirus dat op 21 mei 2022 de A-status heeft gekregen?

Tot op heden is nog niet bekend in hoeverre er virologisch opzicht verschil is met de bekende stammen. Daar wordt nog onderzoek naar gedaan door middel van sequencing.
Vraag 7

Kortom, welke virologische rechtvaardiging is er voor de A-status van dit virus sinds 21 mei 2022?

Zie het antwoord op vraag 5 en 6.
Vraag 8

Is het apenpokkenvirus de afgelopen maand dodelijker geworden? Zo ja, wat was de sterftekans begin deze maand en wat is de sterftekans nu? Zo nee, wat is de sterftekans op dit moment?

De data wordt nog verzameld, over de verandering van mortaliteit is nog niets bekend.
Vraag 9

Is het apenpokkenvirus de afgelopen maand wellicht besmettelijker geworden? Zo ja, waaruit blijkt dit?

Wat opvallend is bij deze internationale uitbraak, is dat er in één week tijd meer mensen besmet zijn dan de afgelopen decennia in Europa bij elkaar en het in veel verschillende landen tegelijkertijd opduikt. Of het daarmee besmettelijker is, valt nog niet te zeggen. Dat moet uit bron- en contactonderzoek, verdere typering van het virus en overig onderzoek blijken.
Vraag 10

Kunt u de bovenstaande vragen ieder afzonderlijk beantwoorden?

Waar relevant heb ik dit gedaan.
Vraag 11

Kunt u de vragen, gezien de actualiteit en urgentie, binnen een week beantwoorden?

Dit bleek niet mogelijk te zijn.

23 mei 2022 - 28 juni 2022

36 dagen

Het bericht 'De warmtepompen van Hugo de Jonge besparen geen aardgas en geen CO2'
	Wybren van Haga (BVNL)
	Hugo de Jonge (minister zonder portefeuille binnenlandse zaken en koninkrijksrelaties) (CDA)

Bronnen

1. Wynia’s Week, «De warmtepompen van Hugo de Jonge besparen geen aardga…

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «De warmtepompen van Hugo de Jonge besparen geen aardgas en geen CO2»?1

Ja, ik ben hier mee bekend. Hierbij wil ik graag opmerken dat de conclusie en de titel van dit bericht niet correct zijn. In dit bericht wordt voorbijgegaan aan de werking van de warmtepomp. Anders dan met een elektrische boiler waarbij 1 kWh elektriciteit wordt omgezet in 1 kWh warmte, kan een warmtepomp met 1 kWh elektriciteit circa 2,5 tot 6 kWh warmte maken (afhankelijk van het type warmtepomp en type woning). De overige energie komt uit de omgeving (lucht, bodem of zonnewarmte). De efficiëntie van een warmtepomp als je alleen naar de benodigde elektriciteit kijkt (en omgevingswarmte niet meetelt) is dus 250–600%, t.o.v. een hr-ketel met een efficiëntie van 107%. Voor de hybride warmtepomp geldt een gemiddelde efficiëntie van rond de 350%. Door de hoge efficiëntie van de warmtepomp wordt dus wel degelijk veel CO2 bespaard, zelfs bij gebruik van «grijze» stroom. De vergroening van de elektriciteitsvoorziening in Nederland wordt ondertussen natuurlijk ook verder opgeschaald. Waardoor het CO2-effect in de toekomst nog verder zal toenemen.
Vraag 2

Kunt u aangeven wat het stroomverbruik is van een gemiddeld huishouden met een (hybride) warmtepomp en wat het stroomverbruik is van een gemiddeld huishouden dat aangesloten is op aardgas?

Uit het in februari jl. verschenen rapport van de Installatiemonitor met praktijkgegevens van hybride warmtepompen2 blijkt het volgende: De hybride warmtepomp voorziet in de praktijk in 60% van de gemiddelde jaarlijkse warmtevraag voor ruimteverwarming. De overige 40%, evenals de tapwatervraag, wordt ingevuld door de gasketel. De SCOP van hybride warmtepompen is gemiddeld over een jaar over de verschillende woningtypen 3,8, wat betekent dat met 1 kWh elektriciteit 3,8 kWh warmte wordt geleverd. Toepassing van een hybride warmtepomp betekent daarmee gemiddeld een meerverbruik van 2,3 kWh aan elektriciteit voor iedere m3 aardgas die wordt bespaard.
Een gemiddelde woning gebruikt nu 1.450 m3 aardgas (Milieu Centraal)). Hiervan is ca 250 m3/jaar voor tapwater. Dit zal dus leiden tot een gasbesparing van ca 720 m3/jaar, waar 1.660 kWh aan elektriciteit voor de hybride warmtepomp voor in de plaats komt.
Bij een gasprijs van 1 euro per m3 en stroomprijs van 22 cent wordt dus 720 Euro aan gas bespaard en 365 euro extra aan elektriciteit uitgegeven, een netto besparing van ca 350 euro per jaar. De huidige gasprijs (> 2 euro per m3) en elektriciteitsprijs (> 0,50 euro per kWh) resulteert in een jaarlijkse besparing van gemiddeld 600 euro.
Vraag 3

Kunt u aangeven hoeveel extra stroomverbruik u in 2026 verwacht ten opzichte van 2021, kijkend naar de trend van elektrificatie?

Hier wordt door de Elektriciteitstafel van het Klimaatakkoord onderzoek naar gedaan. Er wordt onder andere zorgvuldig gerekend aan de aanvullende vraag voor elektriciteit in de gebouwde omgeving. Het doel voor 2030 is 1 miljoen hybride warmtepompen. Gelet op de beantwoording van vraag 3, zou dit betekenen dat er ordegrootte 1,4 TWH extra elektriciteit nodig is om het gestelde doel voor het aantal hybride warmtepompen te halen.
Vraag 4

Kunt u aangeven in hoeverre het aandeel hernieuwbare energie deze stijging van de elektriciteitsvraag kan opvangen?

Het aandeel hernieuwbare elektriciteit zal groeien, maar zal voorlopig nog niet voldoende zijn om de volledige vraag aan elektriciteit te dekken. Een (volledig elektrische of hybride) warmtepomp levert echter ook met «grijze» stroom al een CO2-reductie op. Bij verdere verduurzaming van de elektriciteit zal de CO2-reductie nog verder toenemen. Omdat de warmtepomp er gemiddeld 15 jaar zal staan, wordt de besparing dus steeds groter.
Vraag 5

Klopt de stelling uit het eerdergenoemde artikel dat de benodigde elektriciteit voor de (hybride) warmtepomp vanwege de stijging van de elektriciteitsvraag in andere sectoren tot 2030 vooral zal worden opgewekt met behulp van aardgas en daarom niet bijdraagt aan het besparen van CO2, maar de uitstoot verplaatst van huishoudens naar energiecentrales?

De eerste constatering klopt. Vanwege de stijging van de elektriciteitsvraag in andere sectoren zal tot 2030 de elektriciteit die o.a. wordt gebruikt voor de warmtepomp deels worden opgewekt met behulp van aardgas. Tegelijkertijd wordt hard ingezet op de ontwikkeling van duurzame bronnen (zoals wind- en zonne-energie) om het elektriciteitssysteem richting 2030 verder te verduurzamen.
De laatste constatering klopt niet. Omdat er veel minder energie aan elektriciteit nodig is om te verwarmen dan bij aardgasketels het geval is, levert de warmtepomp ook bij gebruik van grijze stroom al CO2-besparing op.
Vraag 6

Kunt u aangeven wat het een huishouden kost als het dient over te stappen op een (hybride) warmtepomp, waarbij ook de gemiddelde kosten voor isolatiemaatregelen worden meegenomen?

De gemiddelde woning kan zonder extra isolatie overstappen op een hybride warmtepomp. Voor woningen waarvoor dit niet zo is, geldt een uitzondering op de normering. De meerkosten voor aanschaf ten opzichte van een traditionele hr-ketel zijn door Milieu Centraal becijferd op zo’n € 5.000.3
Woningeigenaren kunnen gemiddeld 30% subsidie ontvangen vanuit de ISDE-regeling. De netto kosten voor een warmtepomp komen daarmee uit op € 3.000–€ 3.500. Zowel de sector zelf als onderzoeksbureau TNO voorspellen bovendien dat deze kosten richting 2030 nog flink gaan dalen.4 Met de sector zijn hierover in het actieplan hybride warmtepompen afspraken gemaakt. Hierbij benadruk ik graag dat via lagere energielasten deze investeringskosten zich in veel situaties ruim binnen de levensduur terugverdienen. Een rekenvoorbeeld voor een gemiddelde woning is terug te vinden in de brief die u gelijktijdig met deze antwoorden ontvangt.
De business case van de hybride warmtepomp is in veel gevallen positief. Dit betekent dat de consument geld bespaart wanneer de cv-ketel door een hybride warmtepomp wordt vervangen. Dit komt doordat er fors minder gas wordt verbruikt dan wanneer de woning verwarmd wordt door enkel een cv-ketel op aardgas. Met een gasprijs van € 1/m3 (inclusief energiebelastingen en btw) kan een consument gemiddeld € 350 per jaar besparen (zie ook de website van Milieu Centraal). De gasprijs ligt momenteel een stuk hoger, dus de besparing op de energierekening neemt toe. Uitgaande van gasprijzen van € 2/m3 (inclusief energiebelastingen en btw) is de jaarlijkse besparing 600 euro. De gasprijzen liggen op moment van schrijven zelfs nog ruim een halve euro hoger per m3.
Dit betekent dat ondanks de hogere initiële investering, de hybride warmtepomp voor de meeste woningen zichzelf ruim terugverdient binnen de levensduur, en er dus geen onrendabel deel aan de investering is. De meeste mensen zullen over de gehele looptijd van de investering dus goedkoper uit zijn en niet duurder. De uiteindelijke terugverdientijd hangt af van de energieprijzen, het energiegebruik, de aanschafprijs, hoogte van de subsidie en de mate van isolatie en de wijze van financieren. De aangekondigde uitbreiding van het Nationaal Warmtefonds naar bewoners zonder leenruimte en het voornemen om deze groep tegen een 0%-rente tarief te laten lenen, zorgt ervoor dat ook de initiële investering geen obstakel vormt voor bewoners met lagere inkomens.5
Vraag 7

Deelt u de mening dat een verplichting van een (hybride) warmtepomp per 2026 niet significant bijdraagt aan het verminderen van de CO2-uitstoot, en dat deze maatregel dan ook disproportioneel is en huishoudens vooral op de kosten jaagt?

Nee, deze mening deel ik niet. De hybride warmtepomp levert direct CO2- en aardgasbesparing op. Elektrificatie is nodig om de energievraag straks volledig duurzaam in te vullen en draagt zo bij aan de CO2-reductiedoelstelling voor de gebouwde omgeving.
Vraag 8

Bent u bereid deze maatregel terug te draaien?

Nee, daartoe ben ik niet bereid.

23 mei 2022 - 8 september 2022

108 dagen

De Circulaire Samenloop vergoedingen raadsleden met een uitkering en het borgen van inclusiviteit in de lokale democratie.
	Inge van Dijk (CDA), Hilde Palland (CDA)
	Karien van Gennip (minister sociale zaken en werkgelegenheid) (CDA), Hanke Bruins Slot (minister binnenlandse zaken en koninkrijksrelaties) (CDA)

Bronnen

1. Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, 1 november …

Vraag 1

Bent u bekend met de Circulaire Samenloop vergoedingen raadsleden met een uitkering?1

Ja, ik ben bekend met deze circulaire.
Vraag 2

Bent u ook van mening dat het waardevol is en een verplichting om, ook in de lokale democratie, inclusiviteit in de volksvertegenwoordiging aan te moedigen en te faciliteren?

De lokale democratie, zoals gemeenteraden, provinciale staten en waterschappen, worden gekozen uit een vertegenwoordiging uit de samenleving. Het is daarom belangrijk dat de leden in deze organen een representatieve vertegenwoordiging zijn van die samenleving. Inclusiviteit in de volksvertegenwoordiging wordt daarom aangemoedigd. Bijvoorbeeld via de website www.politiekeambtsdragers.nl wordt informatie verstrekt over onder andere de functie van volksvertegenwoordiger en samenloop met diverse situaties, zoals het ontvangen van uitkeringen.
Vraag 3

Klopt het dat wanneer gemeenteraadsleden een Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA)-uitkering hebben, zij 75% van hun raadsvergoeding moeten inleveren t.b.v. hun recht op uitkering?

Als iemand die al een WIA-uitkering ontvangt, als raadslid wordt verkozen en een raadsvergoeding wordt toegekend, heeft dat gevolgen voor de hoogte van de WIA-uitkering. De raadsvergoeding wordt beschouwd als inkomen en daarmee verrekend met de WIA-uitkering. Deze verrekening vindt plaats conform de bestaande inkomstenverrekeningsregels van de WIA. Afhankelijk van de fase van de WIA-uitkering (loongerelateerde fase of vervolgfase), kent de inkomstenverrekening andere regels.
Gedurende de loongerelateerde fase wordt 70% van het inkomen gekort op de WIA-uitkering (de eerste twee maanden na toekenning 75%).
Na de loongerelateerde fase (maximumduur 24 maanden), ontvangt de uitkeringsgerechtigde een loonaanvullingsuitkering of vervolguitkering, dit is afhankelijk van het benutten van de restverdiencapaciteit. Bedraagt de raadsvergoeding 100% of meer van de restverdiencapaciteit, dan wordt 70% van het inkomen gekort. Indien de raadsvergoeding ten minste 50%, maar minder dan 100% van de vastgestelde restverdiencapaciteit van de betrokkene bedraagt, wordt een bedrag ter hoogte van de restverdiencapaciteit van het inkomen gekort. Bedraagt de raadsvergoeding minder dan 50% van de restverdiencapaciteit, dan bedraagt de uitkering een percentage van het minimumloon dat is gekoppeld aan de mate van arbeidsongeschiktheid. Inkomsten worden hier niet mee verrekend.
Voor IVA-gerechtigden geldt dat de WIA-uitkering 75% van het laatstverdiende loon (dagloon) bedraagt. Mocht een volledig en duurzaam arbeidsongeschikte een raadsvergoeding ontvangen, dan wordt 70% daarvan verrekend met de uitkering.
Raadsleden ontvangen ook onkostenvergoedingen. Deze onkostenvergoedingen worden voor de WIA-uitkering buiten beschouwing gelaten, voor zover zij onbelast zijn.
Overigens kan de vergoeding van raadsleden op grond van artikel 3.1.11 van het Rechtspositiebesluit decentrale politieke ambtsdragers geheel of gedeeltelijk verlaagd worden. Deze korting van de raadsvergoeding leidt ertoe dat het totaal van uitkering en vergoeding voor de werkzaamheden als raadslid op hetzelfde niveau blijft. Zie ook antwoord vraag 8 en 9.
Vraag 4

Welke gevolgen heeft het hebben van een Inkomensvoorziening voor volledig en duurzaam arbeidsongeschikten (IVA)-uitkering op het ontvangen van raadsvergoeding?

Zie antwoord vraag 3.
Vraag 5

Klopt het dat het raadslidmaatschap voor de Participatiewet wordt gezien als een nevenfunctie, waarbij uitkeringen vanuit de Participatiewet niet worden ingehouden op de raadsvergoeding, maar bij een WIA-uitkering dit wel het geval is? Zo ja, waarom dit verschil?

De wijze waarop wordt omgegaan met de verrekening van de raadsvergoeding in de Participatiewet en in de WIA-uitkering bevat grote overeenkomsten. Raadsvergoedingen worden als inkomen aangemerkt en in die zin op de bijstandsuitkering in mindering gebracht. Naast de raadsvergoeding worden ook onkostenvergoedingen toegekend. Deze onkostenvergoedingen worden bij bijstandsverlening buiten beschouwing gelaten indien zij niet in belangrijke mate groter zijn dan de omvang van de vergoedingen en verstrekkingen die in voor het overige overeenkomstige omstandigheden in de regel worden aangewezen (artikel 31, tweede lid, onder g, Pw).
Vraag 6

Maakt het voor het inhouden van de raadsvergoeding uit of de uitkering vanuit de WIA al voor de aanvang van het raadslidmaatschap is toegekend?

Het moment van aanvang van het raadslidmaatschap speelt voor de WIA-uitkering geen rol ten aanzien van het verrekenen van het inkomen met de uitkering. Wanneer het raadslidmaatschap tijdens een al lopende WIA-uitkering wordt aangegaan, vindt verrekening plaats zoals bij antwoord 3 en 4 beschreven. Wanneer de WIA-uitkering wordt toegekend tijdens het raadslidmaatschap, vindt, vanaf toekenning van de WIA-uitkering eveneens op die manier inkomstenverrekening plaats.
De gevolgen van het ontvangen van een raadsvergoeding op andere uitkeringen staat eveneens beschreven in de Circulaire Samenloop vergoedingen raadsleden met een uitkering.
Voor IVA-gerechtigden is in het besluit «Uitzondering toepassingstermijn anticumulatie (ex artikel 33 van de Algemene Arbeidsongeschiktheidswet)» bepaald dat het ontvangen van een raadsvergoeding geen reden kan zijn om een herbeoordeling uit te voeren.
Voor mensen die gedeeltelijk arbeidsongeschikt zijn of volledig arbeidsongeschikt, maar waarvan op korte termijn verbetering te verwachten is (beiden WGA-gerechtigden), geldt dat als de raadsvergoeding wordt ontvangen vóór aanvang van de WIA-uitkering dit aanleiding zou kunnen zijn voor het uitvoeren van een praktische schatting bij de claimbeoordeling. Voorwaarden voor het uitvoeren van een praktische schatting, waarbij de restverdiencapaciteit wordt vastgesteld op basis van het inkomen, zijn onder andere dat moet worden vastgesteld dat de werkzaamheden passen bij de bekwaamheden en belastbaarheid van deze persoon. Ook moeten de werkzaamheden structureel door de betreffende persoon kunnen worden uitgevoerd. De werkzaamheden moeten duurzaam passen bij de belastbaarheid. Ook zal naast de praktische schatting een theoretische schatting moeten worden uitgevoerd.
Indien er tijdens de WIA-uitkering inkomsten zijn, en deze een jaar lang hoger zijn dan 65% van het maatmanloon zijn, kan de uitkering beëindigd worden. Ook wanneer de inkomsten, in dit geval de raadsvergoeding, minder dan 65% van het maatmanloon bedraagt, maar meerdere jaren ononderbroken ontvangen worden, kán dit voor UWV aanleiding zijn om een herbeoordeling van de mate van arbeidsongeschiktheid uit te voeren. Hierbij kan, zoals hierboven beschreven, gekeken worden naar zowel een praktische als theoretische schatting.
Het is niet mogelijk op voorhand in individuele gevallen aan te geven of het aangaan van een raadslidmaatschap kan leiden tot een wijziging van de mate van arbeidsongeschiktheid of het recht op WIA-uitkering. Ook kan daarom niet op voorhand worden gesteld of een praktische schatting of beëindiging van het recht op WIA-uitkering aan de orde zou zijn. Dit hangt af van de individuele omstandigheden van de uitkeringsgerechtigde (eventuele andere inkomsten uit arbeid, hoogte loon voor ziekte/beperking en hoogte vergoeding).
Mocht de WIA-uitkering op grond van de hoogte van de inkomsten worden beëindigd, dan zijn de normale herlevingsvoorwaarden (artikel 57 WIA) van toepassing.
Vraag 7

Heeft het inhouden van een raadsvergoeding invloed op (toekomstige) rechten op een uitkering? Zo ja, welke invloed?

Zie antwoord vraag 6.
Vraag 8

Kunnen gemeenteraadsleden afzien van hun raadsvergoeding, bijvoorbeeld om zo niet in de knel te komen met een WIA-uitkering? Of om bijvoorbeeld bij het (over)sluiten van een hypotheek een vast inkomen te kunnen overleggen in plaats van de tijdelijke raadsvergoeding?

In het Rechtspositiebesluit decentrale politieke ambtsdragers is een voorziening getroffen die de mogelijkheid biedt aan het raadslid om de raadsvergoeding te verlagen. Wanneer een raadslid een uitkering ontvangt in verband met gehele of gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid, kan op grond van artikel 3.1.11 een verzoek tot verlaging van de raadsvergoeding worden gedaan. De verlaging van de vergoeding voor de werkzaamheden leidt ertoe dat het totaal van uitkering en vergoeding voor de werkzaamheden op hetzelfde niveau blijft. Voor statenleden en leden van het algemeen bestuur van een waterschap is eenzelfde regeling getroffen.
De vrijwillige verlaging van de vergoeding op grond van artikel 3.1.11 van genoemd rechtspositiebesluit heeft geen invloed op de hoogte van de WIA-uitkering of toekomstige rechten op een uitkering.
Wel zou verlaging voor mensen die nog in de WAO zitten, kunnen betekenen dat voorkomen wordt dat hij of zij naar een lager arbeidsongeschiktheidspercentage wordt uitbetaald.
Bij het andere genoemde voorbeeld zie ik niet hoe door het afzien van de raadsvergoeding een vast inkomen in aanmerking kan worden genomen voor een hypotheekaanvraag. De vergoeding voor de werkzaamheden is een vergoeding voor het vervullen van de nevenfunctie van raadslid en is bovendien uit de aard der zaak een tijdelijke. In hoeverre dit inkomen wordt meegenomen in het kader van een hypotheek is een zaak tussen hypotheekverstrekker en hypotheeknemer.
Vraag 9

Heeft het wel of niet afzien van een raadsvergoeding invloed op de WIA-uitkering of toekomstige rechten op een uitkering?

Zie antwoord vraag 8.
Vraag 10

Ziet u het als een mogelijke belemmering voor mensen met een (WIA-)uitkering – vanwege de angst om gekort te worden op hun uitkering – zich kandidaat te stellen voor de gemeenteraad? Zo ja, ziet u mogelijkheden om deze belemmering te verhelpen?

Dit is inderdaad onderkend. Ik verwijs hiervoor ook naar het Actieplan politieke ambtsdragers met een beperking dat op 9 december 2020 aan uw Kamer is aangeboden (Kamerstuk 24 170, nr. 240). Het doel van dit Actieplan is om meer mensen met een beperking in politieke en bestuursfuncties te krijgen door ze zoveel mogelijk dezelfde uitgangspositie te bieden als mensen zonder een beperking. Voor deze terechte vragen van (kandidaat) politieke ambtsdragers met een beperking wordt gewerkt aan een betere informatievoorziening aan deze doelgroep. Dat vergt gezamenlijke inspanningen vanuit de ministeries van ondergetekenden en partijen als UWV, de koepels (VNG, IPO en Unie van Waterschappen), beroepsverenigingen van decentrale politieke ambtsdragers, en belangenverenigingen. Binnenkort wordt de website www.politiekeambtsdragers.nl uitgebreid met antwoorden op veel gestelde vragen van mensen met een beperking die politiek actief zijn of willen worden. De vraag over de consequenties van een raadsvergoeding op een arbeidsongeschiktheidsuitkering zit daarbij, maar ook bijvoorbeeld vragen over het weinig bekende feit dat het afschatten van het invaliditeitspercentage niet geldt voor degene met een IVA-arbeidsongeschiktheidsuitkering die inkomen geniet als raadslid (zie de eerdergenoemde regeling «Uitzondering toepassingstermijn anticumulatie» (https://wetten.overheid.nl/BWBR0006486/2015-01-01)).
Vraag 11

Geeft Nederland met de wijze waarop wordt omgegaan met de samenloop van raadsvergoeding en uitkering voldoende invulling aan het Verenigde Naties (VN)-verdrag Handicap?

Het VN-Verdrag Handicap heeft tot doel dat mensen met een beperking gelijkwaardig en volwaardig meedoen in de samenleving. De regeling waarmee inkomsten uit raadswerk niet worden meegenomen bij het uitvoeren van een herbeoordeling moet de angst wegnemen om het recht op een IVA-uitkering te verliezen vanwege raadswerk. Dit is één van de instrumenten waarmee het kabinet tracht te stimuleren dat ook mensen met een beperking zich beschikbaar stellen als kandidaat. Voor gedeeltelijk of volledig arbeidsongeschikten gelden dezelfde regels voor het verrekenen van de inkomsten met uitkering als voor arbeidsongeschikten die andere werkzaamheden verrichten.
Daarnaast is het kabinet van mening dat met genoemde Actieplan een goede invulling wordt gegeven aan het VN-verdrag Handicap. Maar zoals in het Actieplan ook is geschreven, is het niet alleen de taak van het Rijk. Ook voor de doelgroep zelf, de politieke partijen en de belangenverenigingen is een belangrijke rol weggelegd. In het Actieplan, maar vooral ook het als bijlage 1 bij de aanbieding van het Actieplan gevoegde Eindrapport bevindingen Politieke ambtsdragers met een beperking, worden daarvoor veel suggesties gedaan.
Vraag 12

Is de Circulaire Samenloop vergoedingen raadsleden met een uitkering uit 2015 nog wel actueel, c.q. dient deze niet te worden herzien en geactualiseerd?

Inhoudelijk is de circulaire nog juist. Zij moet echter inderdaad geactualiseerd worden omdat bijvoorbeeld het rechtspositiebesluit raads- en commissieleden per 2019 is vervangen door het Rechtspositiebesluit decentrale politieke ambtsdragers. Een actualisatie past eveneens goed in de context van genoemd Actieplan en genoemd Kennis- en Informatiepunt en kan in dat kader worden opgepakt.
Vraag 13

Bent u bereid naar een actualisatie van de Circulaire Samenloop vergoedingen te kijken in samenspraak met de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en Nederlandse Vereniging van Raadsleden en daarbij tevens te betrekken mogelijkheden om inclusiviteit in de volksvertegenwoordiging op lokaal niveau te versterken en drempels te slechten?

Zie antwoord vraag 12.

23 mei 2022 - 24 mei 2022

1 dagen

De gewiste opnames van de OMT-vergaderingen
	Eva van Esch (PvdD), Lisa Westerveld (GL), Liane den Haan (Fractie Den Haan), Pieter Omtzigt (Omtzigt), Caroline van der Plas (BBB), Joost Eerdmans (EénNL), Fleur Agema (PVV), Tunahan Kuzu (DENK), Marieke Koekkoek (D66), Sylvana Simons (BIJ1)
	Kuipers

Bronnen

1. Nationaal Archief, «Hotspot COVID-19: relevante informatie blijvend b…

Vraag 1

Klopt het dat een geluidsopname onder de Archiefwet valt?

Het klopt dat geluidsopnames in beginsel onder de Archiefwet vallen. Het verslag van het OMT is geen woordelijk verslag zoals dat in de Kamer gebruikelijk is. Het is meer integraal/beknopt verslag. De geluidsopname wordt alleen door de notulist afgeluisterd als deze voor het opstellen van het verslag nog iets wil terug horen als de eigen aantekeningen niet voldoende zijn. Een concept verslag wordt aan de leden gezonden. Zij kunnen hierop reageren. Na eventuele reacties en verwerking ervan wordt het verslag definitief. Daarna wordt de geluidsopname door het secretariaat verwijderd. Omdat het hier om geluidsopnamen gaat die alleen voor gebruik door het secretariaat zijn ter ondersteuning van de verslaglegging, archiveert het RIVM de verslagen en niet de geluidsopnamen. De definitieve verslagen dienen gezien te worden als archiefbescheiden zoals beschreven in de wet en zijn als zodanig opgeslagen en bewaard. Voor de opslag van dergelijke verslaglegging kan worden volstaan met één vorm van vastlegging. (zie uitspraak RvSt ECLI (nummer) 2014)
Vraag 2

Klopt het dat de Archiefwet geen tijdelijke documenten (of tijdelijke geluidsopnames) bevat en dat dus al deze documenten gewoon onder de Archiefwet vallen?

Zie antwoord 1.
Vraag 3

Klopt het dat een document (zoals een geluidsopname) standaard twintig jaar bewaard dient te worden onder Archiefwet, tenzij op de selectielijsten een andere termijn is vastgelegd?

Dit is juist en zie overigens het antwoord onder 1.
Vraag 4

Kunt u de selectielijst die van toepassing is op de geluidsopnames van de Outbreak Management Team (OMT)-vergaderingen, aan de Kamer doen toekomen en aangeven onder welke regel de geluidsopname van de OMT-vergadering valt?

Zie antwoord ad 1. De geluidsopnamen worden gebruikt ten behoeve van de verslaglegging. Enkel het verslag wordt gearchiveerd. Het beantwoorden van uw vraag over de selectielijsten kost meer tijd. Ik doe u dit antwoord zo spoedig mogelijk toekomen.
Vraag 5

Zijn de geluidsopnames van de OMT-vergadering van 14 april 2020 vernietigd?

Het verwijderen van de geluidsopnames is standaard procedure sinds 1997. Een geluidsopname van een OMT-vergadering wordt door het secretariaat verwijderd na het definitief vaststellen van het verslag. Hier is geen registratie van. Ik ga er vanuit dat dit in alle gevallen, en dus ook op 14 april 2020, is gebeurd.
Vraag 6

Indien de geluidsopnames van de OMT-vergadering van 14 april 2020 vernietigd zijn, kunt u dan aangeven wie dat besluit genomen heeft en wie de geluidsopnames vernietigd heeft en op welke dag zij vernietigd zijn?

Zie antwoord vraag 5.
Vraag 7

Kunt u het proces-verbaal, dat volgens de Archiefwet van de vernietiging gemaakt moet zijn (of een last of machtiging tot vernietigen), aan de Kamer doen toekomen?

Zie antwoord onder vraag 1. Omdat het hierbij niet gaat om archiefbescheiden zoals beschreven in de wet is geen proces-verbaal van vernietiging opgesteld.
Vraag 8

Indien de geluidsopname van de OMT-vergadering van 14 april nog bestaat of nog te herstellen is, wilt u er dan voor zorgen dat deze veilig gesteld en gearchiveerd wordt en wilt u dan vertellen waar deze gearchiveerd is?

Zie antwoord 7
Vraag 9

Klopt het dat de Chief Information Office (CIO) van het Rijk besloten heeft dat de coronacrisis aangemerkt moet worden als hotspot?

CIO Rijk heeft middels een notitie d.d. 12 maart 2020 aan het CIO-beraad de departementen geadviseerd het Hotspot-proces op te starten. Dit advies heeft het Ministerie van VWS overgenomen.
Vraag 10

Klopt de volgende passage waarin wordt gesteld dat elke zorgdrager van een archief dus «op korte termijn voor zichzelf de afweging [moet] maken of en welke informatie binnen het eigen verzorgingsgebied rond COVID-19 in aanmerking komt voor uitzondering van vernietiging. Dat kan in dit uitzonderlijke geval ook los van het reguliere hotspotproces. Maak daarvoor gebruik van het onderstaande stappenplan. Neem hoe dan ook zelf zo snel mogelijk de nodige maatregelen om relevante informatie onder beheer te brengen en veilig te stellen. Vluchtige media als berichtenapps hebben in deze crisis een belangrijke meerwaarde voor organisaties. Door het werken op afstand maken organisaties creatief gebruik van onbeheerde producten uit de markt»?1

Het Ministerie van VWS heeft voor het opstellen van het Hotspot-archief maatregelen genomen om relevante bronnen van informatie af te bakenen en veilig te stellen. De Hotspot-lijst (en de updates daarvan) komen in afstemming met het Nationaal Archief tot stand.
Vraag 11

Kunt u de hotspotlijsten – met de documenten die organisaties naar aanleiding van het aanmerken van de coronacrisis als hotspot besloten hebben te bewaren, van de volgende organisaties aan de Kamer doen toekomen: Kunt u van elke van deze organisaties aangeven op welk moment die lijsten zijn vastgesteld?

Het antwoord op deze vraag kost meer tijd, we doen u dit antwoord zo spoedig mogelijk toekomen.
Vraag 12

Kunt u deze vragen een voor een en (zoveel mogelijk) voor het 30-leden debat over de OMT adviezen aan de Kamer doen toekomen?

Bij deze doe ik u de antwoorden op de vragen, met uitzondering van een deel van vraag 4 en vraag 11, toekomen.

23 mei 2022 - 7 juli 2022

45 dagen

Anti-transgenderflyers bij GGD’s, huisartsenpraktijken en apotheken
	Sylvana Simons (BIJ1)
	Kuipers

Bronnen

1. GezinsPlatform.NL, «Pap, mam, ik ben trans» (mam_pap_ik_ben_trans.pdf (gezinsplatform.nl))
2. Reformatorisch Dagblad, 3 mei 2022, «Gesprek aan keukentafel over transgender zijn krijgt stimulans» (Gesprek aan keukentafel over transgender zijn krijgt stimulans (rd.nl))

Vraag 1

Bent u bekend met de flyer «Pap, mam, ik ben trans» van het christelijke platform GezinsPlatform.NL en anti-transorganisatie Voorzij?

Ik ben bekend met de betreffende flyer.
Vraag 2

Wat is uw oordeel over de inhoud van de flyer, die volgens de schrijvers ouders moet adviseren «om niet te snel mee te gaan in de gedachte van hun kind als het zegt transgender te zijn»?1

Deze flyers en de adviezen die daarin worden gegeven, geven duidelijk aan dat we ons moeten blijven inzetten voor gelijke rechten voor ieder individu, ongeacht iemands geslachtskenmerken, seksuele gerichtheid, genderidentiteit of genderexpressie.
De invloed van ouders op het welzijn en de gezondheid van transgender jongeren is groot. Zo blijkt uit onderzoek van Movisie (2018) dat gedachten aan zelfdoding en angst en depressie onder transgender personen significant afnemen wanneer zij steun van hun ouders ervaren voor hun genderidentiteit en genderexpressie.2 Het advies in de flyer aan ouders «om niet te snel mee te gaan in de gedachte van hun kind als het zegt transgender te zijn» of «met verandering van voornaamwoorden», en de uitspraak «Een man kan geen vrouw worden en een vrouw geen man», kunnen dan ook grote gevolgen hebben voor het welzijn en de gezondheid van transgender kinderen en jongeren. Ik ben dan ook bezorgd over de gevolgen van de adviezen die door deze organisaties aan ouders worden gegeven.
Vraag 3

Wat is uw oordeel over frases als «Een man kan geen vrouw worden en een vrouw geen man», een direct citaat uit de flyer?

Zie antwoord vraag 2.
Vraag 4

Klopt het dat deze flyer verkrijgbaar is via GGD’s, huisartsenpraktijken en apotheken, zoals vermeld in het Reformatorisch Dagblad?

Ik heb naar aanleiding van deze Kamervragen contact opgenomen met de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV), GGD GHOR Nederland en de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP).
De LHV heeft mij laten weten niet bekend te zijn met de folder en ook niet achter de inhoud te staan. De LHV is niet bekend met huisartsen die deze folder verspreiden of in de wachtkamer hebben liggen.
Ook de KNMP heeft mij laten weten niet het beeld te hebben dat de betreffende flyer wijd verspreid wordt via apotheken.
Van GGD GHOR Nederland heb ik begrepen dat GGD’en deze folder niet actief aanbieden en dit ook niet zullen doen. GGD GHOR Nederland kan niet garanderen dat deze folder op geen enkele locatie van een van de GGD’en ligt, maar de professionals zijn op de hoogte van het beleid en extra alert door de vragen die GGD GHOR Nederland hierover heeft gesteld.
Vraag 5

Deelt u de mening dat flyers, afkomstig van politieke platforms die zich niet berusten op medische dan wel psychologische expertise, geen plek mogen hebben bij zorginstellingen als GGD’s, huisartsenpraktijken en apotheken?2

Het is de professionele verantwoordelijkheid van zorgverleners om te beslissen over het verstrekken van informatie (via bijvoorbeeld folders of beeldschermen) in hun eigen praktijk, zo lang dit niet in strijd is met de wet- en regelgeving en geldende richtlijnen. Ik ga er graag vanuit dat zij zich daarbij bewust zijn van het belang van het verstrekken van betrouwbare informatie, en van de impact die het heeft als een flyer via een zorginstelling beschikbaar wordt gesteld.
De KNMP geeft aan dat apothekers zich verantwoordelijk voelen voor het verstrekken van betrouwbare informatie, omdat zij hechten aan de goede professionele relatie met de patiënt. Zij hebben een individueel beleid ten aanzien van het verspreiden van informatie via de apotheek. Er zijn apotheken die daar zeer terughoudend in zijn, maar ook apotheken die ruimer informatie van derden verstrekken. Als apotheken informatiemateriaal van derden verstrekken, toetsen apothekers of die informatie via de apotheek verspreid kan worden. De meeste apotheken beperken zich tot het aanbieden van patiëntinformatie van de KNMP en/of hun formule of keten, aldus de KNMP.4 Op Apotheek.nl staat ook informatie over genderdysforie.5
GGD GHOR Nederland heeft mij laten weten dat de GGD een neutrale partij is en geen folders met een politieke/religieus/commercieel gekleurde boodschap verspreidt. De informatie die de GGD verstrekt wordt gebaseerd op wetenschappelijke en professionele kennis van bijvoorbeeld het RIVM, Rutgers en Soa Aids Nederland. GGD’en hebben mede daarom ook bijgedragen aan de ontwikkeling van de online training «Jong en transgender» van Movisie en stimuleren het eigen personeel deze training ook te volgen. Het gesprek met ouders die worstelen (bijvoorbeeld vanwege religie) met hoe te reageren op gendervragen van hun kind, zou zeker plaats kunnen hebben bij GGD’en, aldus GGD GHOR Nederland.
GGD GHOR Nederland is verder van oordeel dat de inhoud van deze flyer niet overeenkomt met medische, psychologische en wetenschappelijke standpunten en niet bij de inclusieve aanpak past. Zij geven aan dat het aanbieden van dit soort informatie schadelijk kan zijn aangezien gevoelens van jongeren hiermee niet serieus worden genomen en er foutieve informatie wordt verstrekt.
Ook de LHV heeft mij laten weten niet achter de inhoud van deze flyer te staan.
Vraag 6

Op welke manier rijmt, in uw mening, enerzijds de aanmoediging van deze organisaties aan ouders om terughoudend te zijn in het serieus nemen van de genderidentiteit van hun kinderen, met de anderzijds algemeen geaccepteerde ambitie om de emancipatie van LHBTQIA+ personen te verbeteren?

Dit kabinet vindt het belangrijk dat ieder kind en iedere jongere zich in vrijheid en veiligheid kan ontwikkelen. Dat is waar het kabinet zich voor in wil zetten. De adviezen die in de flyers aan ouders worden gegeven passen daar niet bij.
Onderzoek wijst uit dat de invloed van ouders op het welzijn en de gezondheid van transgender jongeren groot is. Ik ben dan ook bezorgd over het gegeven dat ouders door deze organisaties juist worden aangemoedigd om terughoudend te zijn in het serieus nemen, en daarmee accepteren, van de genderidentiteit van hun kinderen. Immers, de persoonlijke ontwikkeling van kinderen en jongeren mag niet worden geschaad door opvattingen die hun genderidentiteit op impliciete of expliciete wijze in twijfel proberen te trekken. Hun persoonlijke ontwikkeling zou juist in veiligheid en vrijheid moeten kunnen plaatsvinden.
Vraag 7

Wat is volgens u de potentiële impact van een dergelijke flyer op jonge transpersonen, bijvoorbeeld uit christelijke milieus, die moeite hebben om uit de kast te komen?

Uit onderzoek van Movisie blijkt dat transgender jongeren maar liefst tien keer vaker een suïcidepoging doen dan cisgender jongeren.6 Gedachten aan zelfdoding en angst en depressie onder transgender personen nemen echter significant af wanneer zij steun van hun ouders ervaren voor hun genderidentiteit en genderexpressie. De invloed van ouders op het welbevinden en de mentale gezondheid van transgender jongeren of jongeren die vragen hebben over hun genderidentiteit is dan ook groot. Daarom baart het me zorgen dat ouders in deze flyer worden aangemoedigd om terughoudend te zijn in het serieus nemen, en daarmee accepteren, van de genderidentiteit van hun kinderen. De potentiële impact van een dergelijke flyer is, zoals uit het voorgaande blijkt, groot.
Vraag 8

Hoe bent u van plan om het voor transpersonen in deze christelijke milieus veiliger te maken voor transpersonen zichzelf te zijn?

Om ook binnen geloofsgemeenschappen te bevorderen dat ieder kind en iedere jongere de ruimte krijgt om zichzelf te kunnen zijn, ondersteunt de Minister van OCW onder meer het project «Stil verdriet» van Theater AanZ, de christelijke alliantie LCC+ en Stichting School en Veiligheid. In samenwerking met onder andere protestant-christelijke scholen heeft Theater Aanz een voorstelling ontwikkeld over seksuele en genderdiversiteit binnen het christelijk geloof. Bij de voorstelling wordt na afloop een gesprek gevoerd over deze thema’s in de klas. Ook is er een training voor de docenten van de school waar de voorstelling wordt gegeven. Daarnaast ondersteunt de Minister van OCW de Gender and Sexuality Alliances (GSA’s). De GSA’s zijn een bewezen effectieve interventie die zorgt voor een sociaal veiliger klimaat op school. Met steun van het COC worden door de GSA’s verschillende activiteiten georganiseerd, waaronder Paarse Vrijdag. Door elk jaar op de 2e vrijdag in december de school paars te kleuren, zet de GSA zich in voor seksuele- en genderdiversiteit als norm. Sinds 2021 wordt Paarse Vrijdag ook in het primair en hoger onderwijs gevierd.
Verder heeft het COC zich in de afgelopen jaren ingezet om door middel van gerichte interventies in onder andere christelijke gemeenschappen te ondersteunen bij onderlinge ontmoetingen, en voor het bespreekbaar maken van omgevingsfactoren die van invloed zijn op het emancipatieproces van onder andere transgender personen.
Daarnaast ondersteunt de Minister van OCW de alliantie «Gedeelde Trots, Gedeeld Geluk», waarbinnen Transgender Netwerk Nederland zich onder andere inzet voor transgendervriendelijk onderwijs om de veiligheid en vrijheid van transgender jongeren in het onderwijs te bevorderen.
Vraag 9

Bent u bereid u in te spannen tegen pogingen van anti-LHBTI-organisaties om middels politieke flyers bij zorginstellingen de LHBTI-emancipatie tegen te houden? Zo ja, hoe zou u dat willen doen? Zo nee, waarom niet?

Zoals ik in mijn antwoord op vraag 5 heb aangegeven is het de professionele verantwoordelijkheid van zorgverleners om te beslissen over het verstrekken van informatie (via bijvoorbeeld folders of beeldschermen) in hun praktijk, zo lang dit niet in strijd is met de wet- en regelgeving. Ik heb hier geen rol in. Dat neemt niet weg dat wij als kabinet via allerlei andere wegen vol inzetten op het bevorderen van de emancipatie en acceptatie van transgender personen. In dat kader is het ook van belang dat de kennis van zorgverleners over transgenderthematiek en transgender personen toeneemt. In dat kader heb ik recent bijvoorbeeld opdracht gegeven aan de kwartiermaker transgenderzorg om webinars te organiseren voor de nascholing van huisartsen, en heb ik opdracht aan Transvisie en TNN verstrekt voor onderzoek naar de inzet van ervaringsdeskundigen binnen de transgenderzorg.
Vraag 10

Bent u bereid u in te spannen tegen deze specifieke flyer en deze te laten verwijderen uit GGD’s, huisartsenpraktijken en/of apotheken? Zo ja, hoe zou u dat willen doen? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 9.
Vraag 11

Zijn er, in navolging van de Conferentie tegen Transfobie, plannen om breder de strijd aan te gaan met transfobe-desinformatie? Zo nee, bent u bereid dergelijke plannen te maken?

Sinds 2019 is er een door het Ministerie van BZK gecoördineerd kabinetsbreed beleid om desinformatie aan te pakken7. Het kabinet zet hiervoor in de eerste plaats in op preventie. Zo steunen de Ministers van BZK en OCW het Netwerk Mediawijsheid om initiatieven te ontplooien voor het verder bevorderen van mediawijsheid onder (jong)volwassenen in het kader van desinformatie/nepnieuws. Het uitgangspunt van het desinformatiebeleid is dat mensen zelf in staat moeten zijn om informatie op waarde te schatten. Ik vind het belangrijk dat kinderen en jongeren zelf keuzes kunnen maken over wie zij willen zijn en daarbij toegang hebben tot kloppende, objectieve en onderbouwde informatie. In dat kader ben ik blij dat bijvoorbeeld de apotheken via Apotheek.nl informatie over genderdysforie aanbieden, en dat het personeel van GGD’en wordt gestimuleerd de online training «Jong en transgender» van Movisie te volgen zodat zij hun cliënten hierin goed kunnen begeleiden (zie ook mijn antwoord op vraag 5). Verder financier ik bijvoorbeeld Genderpraatjes, een chatservice voor jongeren en jongvolwassenen die vragen hebben rondom gender en genderidentiteit. Ook ondersteunt de Minister van OCW de Stichting School & Veiligheid en hun online platform Gendi (voorheen «Gay&School»), dat informatie biedt aan schoolprofessionals om te werken aan een sociaal veilige omgeving voor gender- en seksuele diversiteit. De Minister en Staatssecretaris van BZK zullen uw Kamer in het najaar nader informeren over de Rijksbrede aanpak van desinformatie.

23 mei 2022 - 28 juni 2022

36 dagen

Het nieuwe abonnementssysteem voor schoolboeken het Licentio-Folio systeem (LiFo) waarbij geen hergebruik meer wordt gemaakt van de schoolboeken, maar deze óf digitaal worden aangeboden, óf via wegwerpboeken.
	Olaf Ephraim (FVD)
	Robbert Dijkgraaf (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (D66)

Bronnen

1. de Volkskrant, 15 mei 2022
2. https://www.researchgate.net/publication/297716778_Reading_Across_Med…

Vraag 1

Bent u bekend met het nieuwe systeem dat de drie grootste Nederlandse schoolboeken uitgevers (Malmberg, Noordhoff en ThiemeMeulenhoff) een nieuw systeem voor schoolboeken hebben bedacht?

Ja, ik ben bekend met het Licentie-Folio systeem. Dit product wordt in het voortgezet onderwijs aangeboden door diverse grotere uitgevers voor het merendeel van hun methoden. Hierbij schaft de school een licentie aan voor het gebruik van het digitale leermateriaal. Daarmee krijgt een leerling toegang tot de gehele digitale methode, voor alle leerjaren en alle onderwijsniveaus. De school heeft vervolgens de optie om daar ook een papieren exemplaar (folio) bij aan te schaffen in de vorm van een leerwerkboek, waarin leerlingen ook aantekeningen kunnen maken. Het leerwerkboek is verbruiksmateriaal dat door de leerling kan worden behouden; het hoeft niet terug naar het leermiddelenfonds van de school of naar de distributeur.
Vraag 2

Hoeveel procent van het Licentio-Folio-systeem (LiFo) bestaat uit digitale boeken en hoeveel uit wegwerpboeken?

Het LiFo-product bestaat in 100% van de gevallen uit een licentie voor het gebruiken van digitaal lesmateriaal en scholen hebben daarbij de optie om een papieren exemplaar (folio) aan te schaffen. Uit de evaluatie van de Wet Gratis Schoolboeken (WGS) blijkt dat de meeste scholen in het voortgezet onderwijs in de praktijk digitale licenties combineren met leerwerkboeken.1
Vraag 3

Komen deze (digitale) boeken uit Nederland of van elders? Wie is verantwoordelijk voor de inhoud en de eindredactie?

Scholen hebben de grondwettelijk geborgde vrijheid om leermiddelen te kiezen die passen bij hun onderwijskundige visie en leerlingenpopulatie. Het is aan aanbieders om de inhoud en eindredactie van leermiddelen vorm te geven. Dat geldt zowel voor educatieve uitgevers als voor leermiddelen in het open domein. Ik heb geen inzicht in de productieprocessen van educatieve uitgevers.
Vraag 4

Heeft u de voor- en nadelen, ook op lange termijn, van dit systeem geïnventariseerd? Wat zijn hiervan de resultaten?

Het functioneren van de leermiddelenmarkt wordt periodiek gemonitord middels de evaluatie van de WGS. Uit de meest recente evaluatie komen diverse voor- en nadelen van het LiFo-product naar voren, zoals die door verschillende partijen worden ervaren.2Enerzijds is het LiFo-product een antwoord van uitgevers op de behoeften van scholen aan flexibeler inzet van leermateriaal zodat leraren het onderwijs beter op de leerling kunnen afstemmen. Tegelijkertijd willen scholen vrij kunnen kiezen voor een digitale en/of een foliovariant en hebben zij zorgen over de stijgende kosten van leermiddelen.
Ik vind het belangrijk dat leermiddelen kwalitatief goed zijn en scholen voldoende keus in leermiddelen hebben voor een aanvaardbare prijs. Een goede werking van de leermiddelenmarkt is nodig om dit te bereiken. Na de zomer stuur ik uw Kamer een beleidsreactie op de evaluatie van de Wet Gratis Schoolboeken (WGS), waar ik dieper inga op de werking van de leermiddelenmarkt en welke maatregelen ik wil nemen zodat de kwaliteit, keuzevrijheid en betaalbaarheid van leermiddelen geborgd wordt.
Vraag 5

Bent u bekend met het artikel1 waaruit blijkt dat volgens aanbestedingsovereenkomsten schoolleidingen vele jaren gebonden zijn aan het LiFo-systeem? Bent u van mening dat dit tot gevolg heeft dat veel kleine uitgeverijen geen kans meer maken om hun wellicht geschiktere schoolboeken aan scholen te leveren en zo uit de markt worden gedrukt door de drie grote uitgevers?

Ja, ik ken het artikel. Zowel in het LiFo-model als in het al langer bestaande huurmodel is het voor scholen mogelijk om jaarlijks te wisselen van methode. Het is in beide modellen goedkoper om methodes voor langere periodes contractueel vast te leggen, scholen krijgen daar prijskortingen voor. Ook bij meerjarige contracten is tussentijds van methode wisselen mogelijk, maar dan wordt de korting verrekend. Flexibiliteit is dus mogelijk, maar kan hogere kosten met zich meebrengen. Het is aan vaksecties en schoolbesturen om het goede gesprek te voeren over het leermiddelenbeleid en hun wensen en eisen ten aanzien van onder andere kwaliteit, flexibiliteit en kosten, en op basis daarvan scherpe keuzes te maken in hun aanbesteding van leermiddelen.
De aanbestedingen van scholen perken de mogelijkheden van kleinere uitgevers niet in. In aanbestedingen kunnen scholen alle methoden uitvragen die op de commerciële markt beschikbaar zijn, inclusief het aanbod van kleine uitgeverijen. Als scholen het aanbod van kleine uitgeverijen geschikter vinden en daarvoor kiezen, zal het marktaandeel van deze uitgevers groeien, in plaats van afnemen.
Vraag 6

Bent u van mening dat de keuzevrijheid voor scholen enorm wordt beknot door deze licenties?

Er zitten verschillende aspecten aan het gebruik van licenties. Enerzijds is het een antwoord van uitgevers op de behoefte van scholen om leermiddelen flexibeler in te zetten, zodat zij het onderwijs beter op de leerling kunnen afstemmen. Tegelijkertijd is er bij scholen behoefte om vrij te kunnen kiezen voor een digitale of een foliovariant en bestaan er zorgen over de stijgende kosten van leermiddelen.Indien de vraag van scholen verandert kunnen zij dit in hun aanbestedingen opnemen. SIVON ondersteunt scholen en besturen bij het articuleren en bundelen van de vraag in de markt, zodat aanbieders daar goed op kunnen inspelen.
Vraag 7

Bent u bekend met de vele wetenschappelijke onderzoeken2 die uitwijzen dat kinderen en volwassenen beter leren en onthouden van papieren dan van digitale materialen?

Ik ben bekend met deze onderzoeken. Uit ander onderzoek blijkt dat digitale leer- en hulpmiddelen kunnen bijdragen aan het verhogen van de leerprestaties en motivatie van leerlingen en het verlagen van de werkdruk van leraren.5 Zo stellen digitale toepassingen docenten in staat om beter te differentiëren, waardoor leerlingen op het juiste niveau worden uitgedaagd en kennis op een meer visuele manier getest kan worden dan met papieren lesmateriaal. Het hangt af van de leersituatie en de leerling of papier of digitaal effectiever is. Daarom hebben scholen de behoefte om een optimale mix van leermiddelen te kunnen kiezen voor elke leersituatie.
Vraag 8

Heeft u onderzoek gedaan naar de enorme papierverslinding dat het systeem van wegwerpboeken van het LiFo-systeem met zich meebrengt in vergelijking met het oude systeem van hergebruik? Hoe valt dit te rijmen met de circulaire economie?

Voor zover mij bekend is er geen onderzoek gedaan naar de duurzaamheid van het LiFo-product of de andere producten op de leermiddelenmarkt. Bij een traditionele lesmethode is meestal sprake van een apart leerboek dat gehuurd wordt, een e-pack en een apart werkboek. Dit aparte werkboek blijft evenals bij het LiFo-product bij de leerling, en kent dezelfde duurzaamheidsvraag. Om een goede vergelijking te kunnen maken is het nodig om zicht te krijgen op alle relevante duurzaamheidsaspecten, zoals in ieder geval de productie van boeken, de digitale content en opslag daarvan, het vervoer van de boeken van en naar de school of leerling, het gebruik door scholen en leerlingen.
Hier staat tegenover dat het behouden van het leerwerkboek ook didactische waarde heeft. Doordat het leerwerkboek bij de leerling blijft, kan deze het als naslag en voor de voorbereidingen van het examen in het laatste schooljaar gebruiken.
Het is aan scholen om leermiddelen te kiezen die passen bij hun leerlingpopulatie en hun didactische visie. Scholen kijken daarbij naar inhoud, vorm, gebruiksgemak, kwaliteit en kosten. Ik juich het toe als scholen in hun keuzeproces ook duurzaamheid meewegen.
Vraag 9

Bent u van mening dat nieuwkomers op de markt voor schoolboeken altijd een kans moeten krijgen, natuurlijk zolang kwaliteit en oanafhankelijkheid gewaarborgd zijn?

Ja.

23 mei 2022 - 15 juli 2022

53 dagen

Het bericht ‘Oekraïense vluchtelingen met een beperking zijn blinde vlek voor Nederland’
	Kees van der Staaij (SGP), Roelof Bisschop (SGP)
	Eric van der Burg (staatssecretaris justitie en veiligheid) (VVD), Kuipers

Bronnen

1. Nederlands Dagblad, 20 mei 2022, «Oekraïense vluchtelingen met beperk…

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van het bericht «Oekraïense vluchtelingen met een beperking zijn blinde vlek voor Nederland» in het Nederlands Dagblad van 20 mei jl.?1

Ja.
Vraag 2

Hoe verloopt de opvang van Oekraïense vluchtelingen met een beperking in Nederland op dit moment?

De Regeling voor Medische Zorg aan asielzoekers (RMA) is opengesteld voor ontheemden uit Oekraïne voor wat betreft de aanspraak op Wlz-verblijfszorg wanneer sprake is van een langdurige zorgbehoefte die niet vanuit de Regeling Medische zorg voor Ontheemden uit Oekraïne (RMO) of Wmo-ondersteuning door gemeenten geboden kan worden en waarbij verblijf in een instelling nodig is. Bender verzorgt de indicatiestelling hiervoor.
Naast de curatieve zorg en de opvang van patiënten die medisch specialistische zorg nodig hebben, is er ook oog voor de opvang en ondersteuning van kwetsbare ouderen en mensen met een beperking. Als het gaat om maatschappelijke ondersteuning van kwetsbare personen werkt het kabinet samen met gemeenten en aanbieders aan het realiseren van de benodigde capaciteit, indicatiestelling en het organiseren van toegang.
Vraag 3

Wat is sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne ondernomen ten aanzien van de opvang van Oekraïners met een beperking?

Zie antwoord vraag 2.
Vraag 4

Hoe ziet u de verantwoordelijkheid van de Nederlandse overheid ten aanzien van de opvang van deze mensen in Nederland, mede gelet op het VN-verdrag voor mensen met een handicap?

Nederland doet mee met de EU-procedure voor de verdeling van ontheemden binnen Europa. Gebruik hiervan borgt de transparantie en Europese solidariteit (doordat verzoeken tegelijkertijd aan alle lidstaten worden gedaan). Door gebruik te maken van de EU-procedure is er een grotere kans dat een geschikte oplossing wordt gevonden en kunnen zoveel mogelijk mensen de juiste zorg krijgen. Zoals verwoordt in het antwoord op vraag 3, kunnen mensen met een beperking gebruik maken van de zorg en ondersteuning die zij nodig hebben. Het kabinet heeft besloten om gemeenten te compenseren voor de extra kosten in het jaar 2022 die zij hiervoor maken, zorgaanbieders declareren via de RMA.
Vraag 5

Hoe reageert u op de ervaring van stichting Soft Tulip dat coördinerende en financiële steun vanuit de overheid op dit moment ontbreekt?

De Regeling voor Medische Zorg aan asielzoekers (RMA) is opengesteld voor ontheemden uit Oekraïne voor wat betreft de aanspraak op Wlz-verblijfszorg wanneer sprake is van een langdurige zorgbehoefte die niet vanuit de Regeling Medische zorg voor Ontheemden uit Oekraïne (RMO) of Wmo-ondersteuning door gemeenten geboden kan worden en waarbij verblijf in een instelling nodig is. Soft Tulip heeft als particulier initiatief gehandeld in het vinden van opvangplekken (inclusief zorg) voor mensen met een beperking vanuit contacten die men vanuit de historie had met Oekraïne. Het is complex om zicht te houden op de vele particuliere initiatieven. De rijksoverheid houdt vast aan het naar Nederland overbrengen van ontheemden via de daartoe ingerichte Europese procedure.
Het Ministerie van Justitie en Veiligheid verkent op basis van een verzoek van Soft Tulip de mogelijkheden om bij te dragen aan de kosten van de organisatie. Hiervoor treedt het Ministerie van Justitie en Veiligheid in overleg met het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, gemeenten en andere partijen die samenwerken in de huisvestings- en zorgketen voor ontheemden
Vraag 6

Welke mogelijkheden ziet u om organisaties die opvang van Oekraïense vluchtelingen met een beperking organiseren te ondersteunen vanwege het tekort aan financiële middelen ten behoeve van deze opvang?

Zie antwoord vraag 5.
Vraag 7

Bent u bereid hierover op korte termijn in gesprek te gaan met deze organisaties om tot een oplossing te komen, aangezien het budget hiervoor per 1 juni vrijwel ontbreekt en men tot op heden geen contact met het ministerie krijgt?

Zie antwoord vraag 5.
Vraag 8

Welke mogelijkheden ziet u voor opvang van de volgens Soft Tulip wachtende groep van tweehonderd beperkte vluchtelingen in Oekraïne?

Nederland sluit aan bij de EU-procedure voor de verdeling van ontheemden binnen Europa. Gebruik hiervan borgt de transparantie en Europese solidariteit (doordat verzoeken tegelijkertijd aan alle lidstaten worden gedaan). Door gebruik te maken van de EU-procedure is er een grotere kans dat een geschikte oplossing wordt gevonden, kunnen zoveel mogelijk mensen de juiste zorg krijgen. De Regeling voor Medische Zorg aan asielzoekers (RMA) is opengesteld voor ontheemden uit Oekraïne voor wat betreft de aanspraak op Wlz-verblijfszorg wanneer er sprake is van een langdurige zorgbehoefte die niet vanuit de Regeling Medische zorg voor Ontheemden uit Oekraïne (RMO) of Wmo-ondersteuning door gemeenten geboden kan worden en waarbij verblijf in een instelling nodig is. Tot op heden is het aantal ontheemden dat een beroep doet op deze regeling beperkt en is een apart coördinatiepunt niet noodzakelijk.
Vraag 9

Bent u bereid, net als Duitsland, te komen met een nationaal coördinator of nationaal coördinatiepunt voor de opvang van mensen met een beperking zodat er meer regie komt op de opvang van deze kwetsbare groep?

Zie antwoord vraag 8.

23 mei 2022 - 13 juni 2022

21 dagen

Miljoenen aan meerkosten renovatie Afsluitdijk
	Wybren van Haga (BVNL)
	Mark Harbers (minister infrastructuur en waterstaat) (VVD)

Bronnen

1. https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/fouten-in-opdracht-afslu…

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Fouten in opdracht Afsluitdijk waren al jaar voor start renovatie bekend»?1

Ja.
Vraag 2

Deelt u de mening dat het onaanvaardbaar is dat ambtenaren van Rijkswaterstaat vooraf wisten dat de Afsluitdijkrenovatie mis zou gaan, waardoor het project honderden miljoenen euro’s duurder is geworden? Zo ja, wilt u onderzoeken welke stappen genomen kunnen worden tegen deze ambtenaren van Rijkswaterstaat? Graag een gedetailleerd antwoord.

In maart 2018 is de vernieuwing en versterking van de Afsluitdijk gegund aan bouwconsortium Levvel. In mei 2018 is een technisch risico gesignaleerd waarvan op dat moment nog niet direct duidelijk was hoe groot de impact zou kunnen zijn. Na het verder uitwerken en analyseren van het probleem heeft RWS geconcludeerd dat de ontwerpuitgangspunten moesten worden aangevuld. RWS heeft opdrachtnemer Levvel in februari 2019 formeel gevraagd daar de impact van in beeld te brengen. In april 2019 werd duidelijk dat wezenlijke aanpassingen aan het ontwerp, met impact op de planning en kosten onvermijdelijk waren. De Minister van Infrastructuur en Waterstaat is hierover in mei 2019 geïnformeerd. Vervolgens is de Kamer per brief op de hoogte gebracht van de stand van zaken (Kamerstukken 35 000 A, nr. 122, 6 juni 2019).
Anders dan het bovengenoemde artikel suggereert wordt de mening niet gedeeld dat ambtenaren van RWS vooraf op de hoogte waren dat de renovatie van de Afsluitdijk tegen deze problemen zou aanlopen. Een onderzoek naar betrokken ambtenaren is dan ook niet aan de orde.
Vraag 3

Deelt u de mening dat de overheid zuinig, bewust en verantwoordelijk moet omgaan met belastinggeld? Zo ja, hoe zou u de renovatie van de Afsluitdijk willen omschrijven?

Uiteraard moet de overheid zuinig, bewust en verantwoordelijk omgaan met belastinggeld. Het project renovatie Afsluitdijk mag hierbij geen uitzondering zijn. Het is voor lopende en toekomstige projecten helaas nooit helemaal uit te sluiten dat fouten gemaakt worden of problemen kunnen optreden waardoor meerkosten ontstaan. Bij complexe projecten zoals de Afsluitdijk geldt dit zeker.
Juist vanwege de zorg over beheersbaarheid van projecten als gevolg van aanhoudende tegenvallers bij de uitvoering van grote projecten liet Rijkswaterstaat in 2019 een analyse doen naar de uitdagingen en verbetermogelijkheden in de Grond-, Weg- en Waterbouwsector. In deze analyse, die door McKinsey is uitgevoerd en naar uw Kamer is gestuurd2, blijkt dat het marktdenken dat in aan het begin van deze eeuw gemeengoed was, ongewenste neveneffecten had. Grote geïntegreerde contracten legden te grote risico’s bij de markt neer, die de markt financieel niet kon dragen.
Inmiddels werkt Rijkswaterstaat aan nieuwe vormen van aanbesteden en contracteren zoals met de twee-fasen aanpak en portfoliocontracten. Hierbij staat de inhoud van het werk en de kennis die daarvoor nodig is weer centraal. Op deze manier streeft Rijkswaterstaat ernaar om de beheersing van projecten verder te verbeteren, waarbij het uitgangspunt was en blijft om verantwoordelijk en bewust om te gaan met belastinggeld.

23 mei 2022 - 2 juni 2022

10 dagen

Het apenpokkenvirus
	Mirjam Bikker (CU)
	Kuipers

Vraag 1

Kunt u op zeer korte termijn de Kamer informeren over de epidemiologische stand van zaken in Nederland en Europa rond de apenpokken en over het huidige beleid om gevallen te monitoren en uitbraken in Nederland te voorkomen?

Het huidige aantal positieve gevallen in de Europese Unie was op 25 mei jl 118 gevallen. In Nederland is tot en met 30 mei jl. het apenpokkenvirus inmiddels bij 26 mensen vastgesteld. Een groot deel van de ontdekte gevallen was bij mannen die seks hebben met mannen, dus ik wil deze groep aansporen alert te zijn op de symptomen van apenpokken. De GGD gaat vertrouwelijk met alle informatie om.
Op advies van het RIVM is apenpokken aangemerkt als A-ziekte. Uw Kamer is daarover ingelicht via mijn van brief van 21 mei jl. (Kamerstukken 2022D20645). Dat betekent dat deze ziekte of een vermoeden daarvan meteen nadat dat het vermoeden ontstaat, gemeld moet worden. De meldplicht en de daaruit voortvloeiende acties helpen ons om de uitbraak zo snel als mogelijk in te dammen. Deze is niet bedoeld als opmaat naar nieuwe lockdowns of andere collectieve maatregelen. Het helpt ons om erger te voorkomen en op tijd in te kunnen grijpen.
Vraag 2

Hoe besmettelijk is het apenpokkenvirus? Welke voorzorgsmaatregelen kunnen burgers nemen om besmetting te voorkomen?

Het virus verspreidt zich gewoonlijk niet gemakkelijk tussen mensen, maar het kan worden overgedragen door nauw persoonlijk contact, zoals huid-huid contact. Hoewel de huidige uitbraak zorgwekkend is, blijft het risico voor de Nederlandse bevolking zeer klein. Op dit moment zijn de besmettingen beperkt tot een beperkte groep van mannen die seks hebben met mannen. De inschatting is dat op dit moment het risico voor de algemene bevolking, niet horend tot voornoemde groep, zeer klein is. Daarom wordt er momenteel alleen algemene voorlichting voor het publiek gegeven.
Iedereen met ongewone huiduitslag of laesies op een deel van het lichaam, vooral als je in contact zou kunnen zijn geweest met iemand met apenpokken, raad ik aan om contact op te nemen met de GGD of de huisarts. Apenpokken is meestal een milde ziekte die zonder behandeling vanzelf overgaat en de meeste mensen herstellen binnen een paar weken.
Vraag 3

Herkent u de zorgen van diverse virologen over de Europese gevallen van apenpokken en de risico’s van verspreiding in Nederland?

Jazeker, en die zorgen zijn terecht. Aan de ene kant geeft dit virus in de meeste gevallen milde klachten, maar veel weten we nog niet van deze uitbraak. Wat we wel zien, is dat het een uitzonderlijke internationale uitbraak is. Decennialang zijn buiten Afrika sporadisch besmette personen aangetroffen en nu lijkt dit patroon in zéér korte tijd erg te veranderen zonder aanwijsbare link. Hoewel het ziekteverloop meestal mild is, is er sprake van een ander klinisch beeld dan bij eerdere uitbraken en is er veel nog onbekend. Tot slot komt de ziekte op dit moment nog erg beperkt voor in Nederland en is mijn inzet erop gericht om te voorkomen dat de ziekte endemisch wordt. Dat vraagt goede vroegsignalering en maatregelen zoals isolatie en quarantaine. Iets wat met een meldplicht van de groepen B en C of zonder meldplicht niet mogelijk is.
Vraag 4

Welke voorraad aan werkzaam pokkenvaccin en/of andere medicatie heeft Nederland en is er op Europese schaal?

Nederland heeft een strategische voorraad van een veilig pokkenvaccin. In juni 2019 is een aanvullende voorraad aangekocht van het (derde generatie) pokkenvaccin Imvanex. De strategische voorraad werd in het kader van mogelijke (moedwillige of niet-moedwillige) herintroductie van het pokkenvirus aangevuld. Nederland heeft daarmee de beschikking over nieuwe generatie vaccins tegen pokken, die bescherming bieden tegen apenpokken. Deze nieuwe generatie vaccins kunnen ook veilig gegeven worden aan risicogroepen, zoals mensen met afweerstoornissen. Hierover is uw Kamer toen ook geïnformeerd.
Er is een virusremmer tegen pokkenvirussen in Europa geregistreerd sinds januari 2022, maar dit middel is niet beschikbaar in Europa. Er wordt getracht toegang tot de beperkte mondiale voorraad te krijgen. Inzet zal zich waarschijnlijk beperken tot ernstig zieke opgenomen patiënten. Vaccinatie na een eventuele besmetting (de zogeheten post-expositie profylaxe) vermindert de kans op ernstige klachten en dit kan voorkomen dat mensen ziek worden. Het vaccin kan worden toegediend aan hoogrisicocontacten, liefst binnen 4 dagen na blootstelling aan een zieke patiënt. Dit vaccin is veilig gebleken in grote groepen personen, is geregistreerd in 2013 en daarom heeft op dit moment vaccinatie de voorkeur. Bovendien zorgt vaccinatie ervoor dat de symptomen, waaronder de blaasjes die bij direct contact tot besmetting kunnen leiden, worden onderdrukt. Daarmee is de kans op verdere verspreiding waarschijnlijk kleiner.
Vraag 5

Welke strategie volgt de Nederlandse overheid of gaat de Nederlandse overheid volgen om voldoende pokkenvaccins en medicatie te hebben? Welke samenwerking is hiervoor binnen de Europese Unie aanwezig en wenselijk?

Zoals bij antwoord 4 aangegeven heeft Nederland een strategische voorraad van een veilig pokkenvaccin. In juni 2019 is een aanvullende voorraad aangekocht van het (derde generatie) pokkenvaccin Imvanex. Nederland is een van de beperkt aantal EU-landen die deze nieuwe generatie vaccins tegen pokken op voorraad heeft, die ook bescherming bieden tegen apenpokken. Daarnaast lopen er op dit moment acties om toegang te krijgen tot de beperkte mondiale voorraad van een bestaande virusremmer, die momenteel nog niet beschikbaar is in de Europese Unie.
Hierbij wordt ook gekeken naar samenwerking binnen de Europese Unie. In het verband van de nieuw opgerichte Europese Autoriteit voor paraatheid en reactie op noodsituaties op gezondheidsgebied (HERA) kunnen lidstaten besluiten om gezamenlijk op te trekken om vaccins en andere zogenaamde «medische tegenmaatregelen» te kopen. Dergelijke samenwerking op EU-niveau kan relatief snel tot stand komen en kan het voordeel bieden dat er grotere hoeveelheden producten kunnen worden ingekocht, mogelijk ook tegen een redelijke prijs, en waarbij de EU als substantiële speler op de markt kan opereren. Dit zal van geval tot geval bekeken kunnen worden. Rondom de apenpokken wordt momenteel onderzocht of en op welke termijn er langs Europese weg vaccins en geneesmiddelen ingekocht kunnen worden.
Vraag 6

Welke inspanningen verricht u of gaat u verrichten om bij te dragen aan de bestrijding van het apenpokkenvirus in ontwikkelingslanden en ziet u daartoe nog extra mogelijkheden?

Het kabinet volgt de ontwikkelingen rond het apenpokkenvirus en de berichtgeving en richtlijnen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) daarover op de voet. Op dit moment zijn nog geen uitbraken gemeld van ontwikkelingslanden waar het apenpokkenvirus niet endemisch is. Het kabinet voert geen ziektespecifiek mondiaal gezondheidsbeleid. Door inzet op het versterken van primaire gezondheidssystemen, community engagement en ongeoormerkte bijdragen aan mondiale gezondheidsfondsen en – organisaties zoals de WHO, Global Financing Facility (GFF) en de Global Fund to end Aids, TB and Malaria draagt het kabinet bij aan de capaciteit van ontwikkelingslanden om ziekten zoals het apenpokkenvirus tegen te gaan en verspreiding te voorkomen.

23 mei 2022 - 22 juni 2022

30 dagen

Fraude met compensatieregeling toeslagenaffaire
	Olaf Ephraim (FVD)
	Aukje de Vries (staatssecretaris financiën) (VVD)

Bronnen

1. https://www.telegraaf.nl/nieuws/575955380/compensatie-toeslagenaffair…
2. https://www.trouw.nl/politiek/kabinet-zorgen-om-mogelijke-fraude-met-…

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Compensatie toeslagenaffaire: alleen ingreep bij «evident misbruik»» van De Telegraaf?1

Het artikel in De Telegraaf is mij bekend. Alle signalen van fraude en misbruik van de herstelregeling worden serieus bekeken en als fraude aantoonbaar is worden er maatregelen genomen. Ook worden schulden van gedupeerden bij overheidsinstellingen die zijn ontstaan door fraude (in verband met een opgelegde boete of veroordeling), niet kwijtgescholden, en doen we melding bij de Autoriteit Consument en Markt (ACM) van misstanden door tussenpersonen.
Benadrukt dient te worden dat in de hersteloperatie het verhaal van de ouder en het vertrouwen in de burger leidend zijn, en worden zorgvuldigheid, snelheid en ruimhartigheid als uitgangspunten gehanteerd.
Vraag 2

Is er zicht op de omvang van het oneigenlijke gebruik van het geld? Zo ja, wat is de omvang? Zo nee, wanneer is hier wel zicht op?

Er komen verschillende signalen van misbruik bij de hersteloperatie terecht. In de laatste VGR zijn deze signalen zijn ingedeeld in zes categorieën.2 Eén categorie betreft het opzettelijk verstrekken van onjuiste informatie om een (hogere) vergoeding voor herstel te ontvangen. Op dit moment zijn er nog geen situaties van dergelijk misbruik met de herstelregelingen vastgesteld. Er zijn wel enkele meldingen gedaan die op fraude kunnen wijzen. Op dit moment wordt er een behandelkader en werkproces opgezet om deze meldingen centraal te verzamelen en te onderzoeken. Daarin wordt specifiek gekeken naar de juiste waarborgen bij het onderzoeken ervan3. Indien fraude is vastgesteld, dan worden verdere stappen ondernomen, zoals het ontnemen van de status van gedupeerde of het terugvorderen van reeds ontvangen bedragen.
Een andere categorie signalen gaat over tussenpersonen met verkeerde bedoelingen. Dat is aan de orde als bijvoorbeeld een tussenpersoon tegen hoge vergoeding aanbiedt om ouders te helpen bij een verzoek om compensatie, terwijl duidelijk is dat de ouder daar niet voor in aanmerking komt.
Naar aanleiding van de vragen van de heer Mulder over een Haagse beautysalon4 die tegen betaling als tussenpersoon fungeert bij het doen van een aanvraag, is dit signaal onder de aandacht gebracht bij de Autoriteit Consument en Markt (ACM). De ACM is daarbij voorzien van de informatie waarover wij beschikken, en zal een zelfstandige afweging maken over de behandeling daarvan op basis van de Wet Handhaving Consumentenbescherming (WHC).
Een andere categorie signalen gaat over overcompensatie, bijvoorbeeld als een ouder een terugvordering van tweeduizend euro heeft gehad en de forfaitaire vergoeding van dertigduizend euro ontvangt. Deze compensatie volgt uit de gemaakte beleidskeuzes, op basis waarvan alle ouders die gedupeerd zijn recht hebben op minimaal de forfaitaire vergoeding, de schuldenaanpak en brede hulp van gemeenten.
Vraag 3

Waarom wordt er weinig actie ondernomen tegen mensen die misbruik maken van de compensatieregeling?

Het proces van aanvragen is zo ingericht dat we fraude voorkomen door stevige controle in een vroeg stadium van de aanvraag. Aanvragen worden altijd onderworpen aan een eerste toets en (eventueel) een integrale beoordeling. Dit zijn nauwgezette, in veel situaties handmatige, controles van individuele aanvragen. Hiermee wordt de naleving voornamelijk aan de voorkant van het proces geborgd om misbruik te voorkomen.
Als er toch sprake is van misbruik of oneigenlijk gebruik, dan worden er stappen ondernomen. Zo kan iemand de status van gedupeerde verliezen en zullen de uitgekeerde bedragen teruggevorderd worden. Ook worden schulden van gedupeerden bij overheidsinstellingen die voortkomen uit fraude (in verband met een opgelegde boete of veroordeling) niet kwijtgescholden, en doen we melding van misstanden door tussenpersonen met verkeerde bedoelingen.
Vraag 4

Wat is er aan acties ondernomen sinds de brief van eind januari 2022 van de Staatssecretaris van Financiën – Toeslagen en Douane, waarin zij al haar zorgen uitte over mogelijke fraude met compensatiegeld?2

De in de brief van de Staatssecretaris van Financiën – Toeslagen & Douane van 28 januari genoemde zorgen zijn geïnventariseerd en gecategoriseerd en worden verder onderzocht.6 Er is voorts aanvullend beleid vastgesteld ten aanzien van terugvorderingen.
Vraag 5

Bent u bereid om geld wat overduidelijk onterecht is uitgekeerd te allen tijde terug te vorderen? Zo nee, waarom niet?

Het is mogelijk dat burgers misbruik proberen te maken van de herstelregelingen. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer iemand opzettelijk onjuiste informatie verstrekt om een (hogere) vergoeding voor herstel te ontvangen. Terugvordering vindt overigens alleen plaats bij de persoon die misbruik heeft gemaakt van de regeling en bij de regeling waar het misbruik plaatsvond.
Het komt voor dat ouders, die bij de eerste toets als gedupeerd zijn aangemerkt en de forfaitaire vergoeding hebben ontvangen, op basis van de integrale beoordeling toch niet gedupeerd blijken te zijn. Er is dan geen sprake van opzet of misbruik door de ouder, maar van een fout in de beoordeling. In die gevallen wordt de forfaitaire vergoeding niet teruggevorderd, ook omdat tijdens het proces het gerechtvaardigd vertrouwen is ontstaan dat de uitgekeerde bedragen kunnen worden behouden.

23 mei 2022 - 7 juli 2022

45 dagen

Nederlandse universiteiten die gevoelige militaire informatie delen met China
	Simone Kerseboom (FVD)
	Robbert Dijkgraaf (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (D66)

Bronnen

1. Nos.nl, 19 mei 2022

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Universiteiten Europa delen gevoelige militaire info met China»?1

Ja
Vraag 2

Zijn de feiten die in het artikel worden benoemd voor u een verrassing? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom niet?

Nederland wordt in toenemende mate geconfronteerd met dreigingen van statelijke actoren. Deze ontwikkeling is al langer gaande. Daarbij weten we dat ook kennisinstellingen een doelwit vormen. De inlichtingen- en veiligheidsdiensten signaleren deze ontwikkeling al langer, o.a. in hun jaarverslagen en in het dreigingsbeeld statelijke actoren.2 De toenemende zorgen over statelijke dreigingen zijn voor het kabinet aanleiding geweest om in 2019 een aanpak statelijke dreigingen te ontwikkelen.3 In het verlengde daarvan werd eind 2020 ook een kabinetsbrede aanpak kennisveiligheid gelanceerd.4 Sindsdien wordt langs verschillende sporen gewerkt aan het verhogen van bewustzijn en weerbaarheid binnen de kennissector.
Vraag 3

Erkent u dat China zichzelf als doel heeft gesteld om in 2049 het machtigste militaire land ter wereld te zijn?

China heeft zichzelf als doel gesteld om in 2049 een militaire macht van «wereldklasse» te worden. Deze doelstellingen, alsook de daadwerkelijke ontwikkelingen van China’s capaciteiten, worden vaak geïnterpreteerd in de zin dat China voor ogen heeft om op zijn minst de VS in militaire macht te kunnen evenaren.
Vraag 4

Bent u het ermee eens dat het volledig tegen het Nederlandse belang ingaat om bij te dragen aan deze doelstelling?

De snelle modernisering van het Chinese leger en de daarmee gepaard gaande assertievere houding van China in de regio baart Nederland, net als vele andere landen, zorgen. Een verdergaande militarisering van de regio, met daarmee gepaard gaande spanningen en risico van escalatie, is niet in het belang van Nederland en de EU. Mede daarom handhaaft de EU al sinds 1989 een wapenembargo tegen China en implementeert Nederland op basis van de EU dual-use verordening een strikt exportcontrolebeleid.
In dat licht moet ook een zorgvuldige afweging gemaakt worden welke samenwerking met Chinese kennisinstellingen en bedrijven wenselijk wordt bevonden en welke (te) veel risico’s met zich meebrengt. Dit laatste kan bijvoorbeeld zijn wanneer de samenwerking plaatsvindt met instellingen of bedrijven waarvan bekend is dat zij gelieerd zijn aan, of vallen onder, eenheden van het Chinese leger of inlichtingendiensten, en/of omdat de samenwerking sensitieve of hoogwaardige technologie betreft waarvan Nederland heeft vastgesteld dat samenwerking de Nederlandse (economische) veiligheidsbelangen zou kunnen schaden.
Het kabinet neemt maatregelen om de kennisveiligheid van instellingen te verhogen. De Nationale Leidraad Kennisveiligheid (2022) geeft handvatten aan kennisinstellingen om deze risico-inschattingen te kunnen maken zodat internationale wetenschappelijke samenwerking veilig kan plaatsvinden. Kennisinstellingen behouden daarmee de vrijheid om samenwerking met binnen- en buitenlandse partners aan te gaan. Ook is het Rijksbrede Loket Kennisveiligheid opgericht, waar kennisinstellingen terecht kunnen met concrete aan kennisveiligheid gerelateerde vragen. In de Kamerbrief die op 31 januari jl. naar uw Kamer is verstuurd, wordt u verder geïnformeerd over de landenneutrale maatregelen en ontwikkelingen op het gebied van kennisveiligheid.
Vraag 5

Erkent u dat de National University of Defense Technology (NUDT) onder direct gezag staat van de Chinese militaire top en president Xi?

Het is bekend dat de National University of Defense Technology (NUDT) onder direct gezag staat van de Chinese Centrale Militaire Commissie onder voorzitterschap van president Xi Jinping. De NUDT is een van de belangrijkste instellingen voor wetenschappelijk onderzoek van het Chinese leger.
Vraag 6

Kunt u bevestigen en/of ontkrachten dat Nederlandse universiteiten kennis over militaire technologie delen met de NUDT? Zo nee, waarom niet?

Een deel van het wetenschappelijk onderzoek aan universiteiten kan bij toepassing voor zowel civiele als militaire doelen worden ingezet. Ik kan dus niet uitsluiten dat Nederlandse universiteiten militair relevante technologie met de NUDT hebben gedeeld. Vanwege het risico op ongewenste kennisoverdracht door wetenschappelijke samenwerking op «dual use» kennisgebieden heb ik onlangs alle kennisinstellingen verzocht om de Nationale Leidraad Kennisveiligheid te implementeren en een brede risicoanalyse uit te voeren. Hierover rapporteren de instellingen aan hun raden van toezicht en eind dit jaar zal ik met hen gezamenlijk in gesprek gaan over hun bevindingen.
Vraag 7

Hoe staat dit in verhouding tot de huidige strategie van Nederland ten aanzien van «global competitor» China?

Nederland zet conform de beleidsnotitie Nederland-China: een nieuwe balans5 in op een geïntegreerd EU-optreden en ziet China, in navolging van de EU, als samenwerkingspartner, concurrent en systeemrivaal. Internationale samenwerking op het gebied van hoger onderwijs en wetenschap past in die brede relatie.
Het kabinet benadrukt dat daarbij de risico’s op overdracht van (sensitieve) kennis en technologie gemitigeerd dienen te worden, wanneer deze tot risico’s voor de nationale veiligheid leiden. Met het oog op het borgen van academische vrijheid en institutionele autonomie ligt de verantwoordelijkheid hiervoor primair bij de kennisinstellingen zelf. Proportionaliteit en maatwerk zijn hierbij leidend. Zoals aangegeven in het antwoord op vraag 4 zijn er diverse beleidsmaatregelen genomen om kennisinstellingen van richtlijnen en advies te voorzien en de risico’s rond internationale samenwerking te mitigeren.
Vraag 8

Kunt u een concreet voorbeeld geven van kennisuitwisseling van militaire aard met China die voor Nederland voordelig is geweest?

Gezien de vooraanstaande positie van Chinese instellingen en wetenschappers is het evident dat er vanuit wetenschappelijk oogpunt gezien voordelen zijn voor Nederlandse onderzoekers. Daarbij passen echter twee kanttekeningen. Reciprociteit moet steeds een belangrijk uitgangspunt zijn: er moet een wederzijdse belang zijn en de uitkomsten en opbrengsten moeten ten goede komen aan beide partijen. Bovendien is een afweging gebaseerd op puur wetenschappelijke gronden ontoereikend, omdat het kan voorkomen dat een ogenschijnlijk academische samenwerking een dubbele agenda heeft. Zoals ook beschreven in de Nationale Leidraad Kennisveiligheid zijn gepaste zorgvuldigheid en een grondig partneracceptatiebeleid onontbeerlijk.
Vraag 9

Hoe wordt er nu op toegezien dat Nederlandse universiteiten geen gevoelige informatie delen met China?

Het delen van gevoelige dual-use goederen en technologie met partners buiten de EU is op basis van de EU dual-use verordening onderhevig aan exportcontrole door de overheid. Deze verordening is ook van toepassing op uitwisseling van wetenschappelijke kennis. In bepaalde gevallen moeten universiteiten dus een vergunning aanvragen. Maar niet al het wetenschappelijk onderzoek op sensitieve kennisgebieden valt binnen de kaders van de dual-use verordening. In dergelijke gevallen is het aan universiteiten zelf om hierover een risicoafweging te maken aan de hand van de Nationale Leidraad Kennisveiligheid. Zij kunnen hierbij het Rijksbrede Loket Kennisveiligheid raadplegen. Onlangs heb ik alle kennisinstellingen verzocht om deze leidraad te implementeren en een brede risicoanalyse uit te voeren. Hierover rapporteren de instellingen aan hun raden van toezicht en eind dit jaar zal ik met hen gezamenlijk in gesprek gaan over hun bevindingen.
Vraag 10

Acht u het toezicht in de huidige vorm nog steeds toereikend na de berichtgeving van de NOS? Zo ja, waarom? Zo nee, welke concrete stappen gaat u zetten om te voorkomen dat in de toekomst kennis over militaire technologie met China gedeeld wordt?

Zoals ik in het Commissiedebat van 2 juni jongstleden heb aangegeven, versterk en versnel ik de aanpak van kennisveiligheid bij Nederlandse kennisinstellingen. Concreet gaat dit jaar een externe audit van start waarbij wordt nagegaan of bij alle universiteiten en hogescholen de Nationale Leidraad Kennisveiligheid is geïmplementeerd. Ook worden de gemaakte afspraken vastgelegd in het Bestuursakkoord Hoger Onderwijs en Wetenschap. Verder werkt het kabinet aan een toetsingskader om ongewenste overdracht van kennis en technologie te voorkomen. Het gaat hierbij om de toetsing van individuen (derdelanders) die toegang willen tot kennisgebieden waarop de risico’s voor de nationale veiligheid het grootst zijn, de risicovakgebieden. De voorstellen hiervoor ontvangt uw Kamer eind dit jaar.

23 mei 2022 - 22 juni 2022

30 dagen

De kosten van deelname aan WEF-bijeenkomsten
	Pepijn van Houwelingen (FVD)
	Liesje Schreinemacher (minister zonder portefeuille buitenlandse zaken) (VVD)

Bronnen

1. World Economic Forum, «Annual Report 2015–2016», p. 43. www3.weforum.…
2. World Economic Forum, 16 januari 2017, «Who pays for Davos?», www.wef…

Vraag 1

Bent u bekend met uw beantwoording van Kamervragen over de kosten van deelname van kabinetsleden aan WEF-bijeenkomsten (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 2806)?

Ja.
Vraag 2

Voor de zekerheid, kan uit uw beantwoording worden geconcludeerd dat kabinetsleden in 2018, 2019 en 2020 geen «lidmaatschapscontributie» (d.w.z. «membership fee», «partnership» of «participation fee»1) hebben afgedragen aan het WEF (zoals grote bedrijven in ieder geval wel moeten doen2)? Indien kabinetsleden wel lidmaatschapscontributie hebben moeten betalen aan het WEF, hoeveel bedraagt deze contributie dan?

Dat is juist. Kabinetsleden hebben geen «membership fee», «partnership» of «participation fee» betaald aan het WEF.
Vraag 3

Tot slot, in uw beantwoording verwijst u een aantal keer naar (extra) verantwoordelijkheden en afspraken waardoor mevrouw Kaag langer bij WEF bijeenkomsten aanwezig moest zijn, kunt u omschrijven welke bijzondere taken mevrouw Kaag moest vervullen waardoor ze langer aanwezig moest zijn?

Gelet op de taken van de Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, die veel raakvlakken vertonen met de thema’s die gedurende de afgelopen jaren in de jaarvergaderingen van het WEF aan de orde zijn gekomen, zoals de SDG’s, had Minister Kaag als Minister voor BHOS een relatief uitgebreid programma in Davos.

20 mei 2022 - 9 juni 2022

20 dagen

Het bericht ‘Monkeypox cases confirmed in England-latest updates’
	Judith Tielen (VVD)
	Kuipers

Bronnen

1. Gov.uk, 18 mei 2022, «Monkeypox cases confirmed in England – latest u…

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Monkeypox cases confirmed in England-latest updates»?1

Ja.
Vraag 2

Is «monkeypox» («apenpokken») in Nederland benoemd als een meldingsplichtige infectieziekte? Wat betekent dit in de praktijk?

Met ingang van 21 mei jl. is apenpokken bij ministeriële regeling aangemerkt als meldingsplichtige ziekte categorie A. Dat betekent dat het vaststellen van apenpokken of het vermoeden daarvan voortaan onverwijld gemeld moet worden bij de GGD. Dit is gedaan om zo (vermoedelijke) nieuwe gevallen zo vroeg mogelijk te kunnen opsporen, verdachte gevallen te kunnen isoleren en maatregelen te nemen bij contacten, zoals monitoring en quarantaine, om verdere verspreiding te voorkomen.
Vraag 3

Bij welke symptomen moeten mensen alert zijn als het gaat om Monkeypox? Welke actie kunnen zij het beste ondernemen indien zij deze symptomen ervaren?

De verschijnselen van een besmetting met apenpokken lijken op die van een besmetting met pokken, maar verloopt in het algemeen veel milder. De ziekte begint vaak met een griepachtig beeld: koorts, hoofdpijn, spierpijn, gezwollen lymfeklieren, rillingen en moeheid. Na 1–3 dagen krijg je een uitslag die meestal in het gezicht begint en die daarna over het hele lichaam verschijnt. Deze uitslag begint met vlekken die overgaan in blaasjes.
Bij de huidige internationale uitbraak begon bij het merendeel van de nu bekende gevallen de uitslag rond de anus en schaamstreek. Hierna verspreidde deze uitslag zich naar de rest van het lichaam.
Een aantal internationaal bevestigde gevallen is te herleiden naar het Darklands 2022-festival dat van 4 tot 9 mei in Antwerpen-België plaatsvond. Apenpokken heeft een incubatietijd van 5 tot 21 dagen. Mensen die op dit festival aanwezig zijn geweest of direct contact hebben gehad met een persoon die daar aanwezig was en klachten hebben moeten drie weken na hun laatste contact alert zijn op de symptomen.
Apenpokkenvirus is besmettelijk en verspreid zich primair door direct contact met een besmet persoon. Indien men symptomen ervaart die kunnen passen bij apenpokken, kan men het best contact opnemen met de huisarts of GGD voor telefonisch overleg zodat op veilige wijze een bezoek aan de praktijk/GGD kan worden gebracht.
Vraag 4

Hoe wordt in Nederland gemonitord of het virus ook in ons land de kop op steekt? Wat wordt er gedaan als Monkeypox in Nederland gevonden wordt?

Inmiddels is apenpokken een meldingsplichtige ziekte. Monitoring vindt plaats doordat bij een vermoeden onverwijld bij de GGD moet worden gemeld. Op 20 mei jl. is in Nederland de eerste met apenpokkenvirus besmet persoon gevonden. Personen met een positieve uitslag worden geacht drie weken in thuisisolatie te gaan. De GGD start bron- en contactonderzoek. Hoogrisicocontacten krijgen een pokkenvaccin aangeboden als post-expositieprofylaxe en gaan drie weken in quarantaine. Er wordt nog onderzocht of met een test het mogelijk is deze periode te verkorten.
Vraag 5

Deelt u de mening dat, net als bij het coronavirus, ook hier sequentiëring van groot belang kan zijn in het verkrijgen van inzicht in de verspreiding en eventuele variantenontwikkeling? Wordt op dit moment op dit virus sequentiëring toegepast?

Ja, sequentiëring is van belang. Bij het apenpokkenvirus is sequentieanalyse met name relevant voor het in kaart brengen van transmissieketens. Het is bekend is dat de genetische variatie binnen apenpokkenvirussen aanzienlijk kleiner is dan die binnen SARS-CoV-2. Apenpokkenvirussen zijn namelijk stabiele DNA-virussen die al langere tijd onder knaagdieren en mensen circuleren, naar verwachting zullen er dus minder veranderingen optreden dan bij SARS-CoV-2, een RNA-virus dat veel gevoeliger is voor mutaties. Eventuele veranderingen kunnen alleen maar opgepikt worden door gespecialiseerde laboratoria die hele genomen met een zeer hoge resolutie kunnen sequencen. Compleet genoomsequentie analyse is inmiddels operationeel in het referentiecentrum voor pokkenvirussen, gedeeld tussen het RIVM en Erasmus MC.
Vraag 6

Op welke manier zorgt u ervoor dat er contact is tussen Nederland en de gezondheidsdiensten in andere Europese landen over de ontwikkelingen rondom dit virus? Kunt u de Kamer informeren over de meest recente afspraken die in dat kader gemaakt zijn?

De gezondheidsdiensten van Europese landen hebben contact via het Europese «RIVM», het European Centre for Disease Control (ECDC) en WHO EURO (Kopenhagen). Verder vindt er overleg plaats tussen de verantwoordelijke ministeries van de lidstaten in de Health Security Committee (HSC) van de Europese Commissie. Voor de afspraken hierover verwijs ik naar het EU-besluit 1082/2013/EU. De HSC heeft sinds de uitbraak startte wekelijks overleg. Tot slot melden de landen besmettingen ook door aan de WHO en langs die weg wordt data gedeeld.
Vraag 7

Heeft u al een plan van aanpak klaarliggen voor het geval het virus opduikt in Nederland? Zo niet, bent u dan bereid om samen met GGD’en en klinieken voor seksuele gezondheidszorg en dermatologie te komen tot een aanpak gericht op tijdige tracering van contacten, maatregelen en bewustwording?

Ik verwijs voor mijn plan naar mijn brief van 21 mei jl. (Kamerstukken 2022D20645). In aanvulling daarop laat ik u weten dat het RIVM de richtlijn «pokken» voor professionals heeft aangevuld met specifieke informatie over apenpokken. Hierin staat alle relevante informatie over traceren, maatregelen etc. Daarnaast zijn GGD’en en ziekenhuizen geïnformeerd en deze info is eveneens verspreid naar Centra voor Seksuele Gezondheid en huisartsen.

20 mei 2022 - 29 juni 2022

40 dagen

De ontwikkelingen rondom de landsadvocaat
	Michiel van Nispen
	Dilan Yeşilgöz-Zegerius (minister justitie en veiligheid) (VVD)

Bronnen

1. NRC, 19 mei 2022 (www.nrc.nl/nieuws/2022/05/19/toezichthouder-bft-sto…
2. Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2020–2021, nr. 3520

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht dat het Bureau Financieel Toezicht (BFT), de toezichthouder op o.a. het notariaat, heeft besloten om geen juridische bijstand meer af te nemen bij het kantoor van de landsadvocaat?1

Ja, ik heb hiervan kennis genomen.
Vraag 2

Herinnert u de eerdere vragen over de fraudezaak bij Pels Rijcken en het feit dat het BFT voor juridische bijstand gebruik maakte van de diensten van Pels Rijcken?2 Herinnert u ook uw antwoord op vraag 13, namelijk dat het BFT zou hebben aangegeven vooralsnog geen noodzaak te zien om voorzieningen te treffen voor het inroepen van een ander kantoor voor juridische bijstand dan Pels Rijcken? Zo ja, kunt u aangeven wat er veranderd is sindsdien waardoor het BFT er nu wel voor kiest om niet langer een beroep te doen op Pels Rijcken voor juridische bijstand?

Ja, ik herinner me de beantwoording van de genoemde vragen en meer specifiek de vraag over de juridische bijstand van het BFT door Pels Rijcken. In 2014 sloot het BFT een tijdelijk raamcontract af met de Landsadvocaat voor bepaalde juridische dienstverlening, welk contract een aantal keer is verlengd. Nu op 1 juli a.s. het contract met Pels Rijcken afloopt, is dit voor het BFT aanleiding om te evalueren en te beslissen of verlenging in de rede ligt. Het BFT heeft in het verleden een aantal keer gebruik gemaakt van de juridische dienstverlening van Pels Rijcken, in de regel voor kwesties niet samenhangend met zijn toezichtstaak. Het BFT wil voor de toekomst per kwestie bekijken, of, en zo ja, welk advocatenkantoor wordt ingeschakeld. Daarbij kan nog steeds een beroep gedaan worden op Pels Rijcken. Voor de handhaving van overtredingen blijft het BFT gebruik maken van zijn eigen gekwalificeerde juristen.
Vraag 3

Zijn er nog andere kantoren waarvan het BFT juridische diensten afneemt, maar waar zij ook toezicht op houdt in haar rol als toezichthouder op het notariaat? Zo ja, welke en vindt u het in zijn algemeenheid wenselijk dat een toezichthouder diensten afneemt van een organisatie waar ze ook toezicht op houdt?

Het BFT neemt momenteel geen juridische diensten van andere kantoren af die onder zijn toezicht staan. Zoals reeds eerder is beantwoord, maakt het BFT uitsluitend gebruik van de advocaten van Pels Rijcken, met name ten aanzien van algemene juridische kwesties (zoals met betrekking tot de Wet open overheid en civielrechtelijke aansprakelijkheid) en arbeidsrechtelijke vraagstukken. Bij gerechtelijke procedures bij tuchtkamers of in het kader van bestuursrechtelijke procedures doet het BFT in beginsel zijn eigen vertegenwoordiging.
Het BFT benadrukt dat het als toezichthouder op onder andere het notariaat geen juridische diensten afneemt van beroepsbeoefenaren vallende onder zijn toezicht, noch van notarissen van Pels Rijcken noch van andere notariskantoren.
Vraag 4

Zou het niet goed zijn om, in het verlengde van het contract wat nu met Pels Rijcken is overeengekomen over te leveren advocatendiensten aan de Staat, ook strengere eisen te stellen aan kantoren waar de Staat notariële diensten afneemt; zeker gezien het feit dat de Staat slachtoffer is geworden van frauduleuze praktijken gelegen in het notariaat en niet eens zozeer in de advocatuur? Zo ja, wanneer kan de Kamer deze strengere eisen tegemoet zien?

Zoals ik in mijn brief van 16 mei jl. schreef, zullen onderdelen van de Staat die notariële diensten afnemen bij het kantoor van de landsadvocaat, voor zover nodig, voor de korte termijn op zoek gaan naar één of meer aanbieders van notariële diensten. Zij zullen hierbij zo mogelijk rekening houden met de strengere eisen in het contract met de landsadvocaat. Of, en welke van, deze eisen in het concrete geval gesteld kunnen worden aan een notariskantoor, zal samenhangen met de aard van de opdrachtverlening alsook van het aantal opdrachten die de verschillende onderdelen van de Staat bij een aanbieder afnemen. Voor de langere termijn heeft het kabinet advies gevraagd aan de commissie Silvis over de vraag of de eisen die relevant zijn voor advocatendiensten ook aan een notariële dienstverlener gesteld zouden kunnen worden. Naar aanleiding hiervan zal het kabinet bezien hoe de notariële dienstverlening aan de Staat op de langere termijn dient te worden ingericht.
Vraag 5

Klopt het dat geen van de leden van de door u ingestelde commissie Silvis specifieke notariële deskundigheid heeft? Zo ja, hoe rijmt u dat met het gegeven dat één van de opdrachten van de commissie is om te bekijken of en zo ja welke eisen aan notariële dienstverleners opgelegd zouden moeten worden als zij door de Staat worden ingeschakeld voor notariële diensten? Bent u alsnog bereid te bekijken of alsnog een lid met notariële deskundigheid aan de commissie Silvis kan worden toegevoegd?

Ja, dat klopt. Of het, gelet op de wens van het kabinet tot uitbreiding van de opdracht, noodzakelijk is een lid met specifieke notariële expertise te benoemen, is bij de bespreking van de samenstelling van de commissie met de (destijds beoogd) voorzitter besproken. Daarbij is overwogen dat het zwaartepunt van de opdracht ligt op het vlak van advocatendiensten. De commissie onderzoekt onder meer in hoeverre de eisen die inhoudelijk en procedureel minimaal gesteld zouden moeten worden aan een of meer (markt)partij(en) om advocatendiensten aan de Staat bij die partij(en) te beleggen, op overeenkomstige wijze relevant kunnen zijn voor notariële dienstverlening aan de Staat. Daarbij wordt ook een beschrijving verlangd van de beperkingen die het ambt van notaris in dit verband met zich meebrengen. Enkele leden van de commissie hebben vanuit hun ervaring als advocaat ervaring bij een kantoor dat ook notariële dienstverlening aanbiedt. De commissie kan voor zover nodig externe expertise inschakelen, hetzij in mondeling overleg met relevante deskundigen op dit terrein dan wel door een gericht aan een deskundige door de commissie gevraagde rapportage. Ik heb aan de voorzitter aangegeven dat als de commissie op enig moment tot het oordeel zou komen dat benoeming van een extra lid met specifieke notariële deskundigheid noodzakelijk zou zijn om de opdracht goed uit te voeren, ik daartoe zal overgaan.

Titel

Status

Indiener (persoon)

Indiener (partij)

Onderwerpen

39100 kamervragen gevonden

beantwoord onbeantwoord uitgesteld

Alle

24 mei 2022 - 4 juli 2022

41 dagen

Ulysse Ellian (VVD)

Franc Weerwind (minister zonder portefeuille justitie en veiligheid) (D66)

Vraag 1

Vraag 2

Vraag 3

Vraag 4

Vraag 5

Vraag 6

Vraag 7

Vraag 8

Vraag 9

Vraag 10

Vraag 11

Vraag 12

Vraag 13

Vraag 14

Vraag 15

Vraag 16

Vraag 17

Vraag 18

Vraag 19

24 mei 2022 - 5 juli 2022

42 dagen

Joris Thijssen (PvdA), Kati Piri (PvdA)

Liesje Schreinemacher (minister zonder portefeuille buitenlandse zaken) (VVD), Wopke Hoekstra (viceminister-president , minister buitenlandse zaken) (CDA)

Bronnen

Vraag 1

Vraag 2

Vraag 3

Vraag 4

Vraag 5

Vraag 6

Vraag 7

Vraag 8

Vraag 9

Vraag 10

Vraag 11

Vraag 12

24 mei 2022 - 17 juni 2022

24 dagen

Wybren van Haga (BVNL)

Hans Vijlbrief (staatssecretaris economische zaken) (D66)

Bronnen

Vraag 1

Vraag 2

Vraag 3

Vraag 4

24 mei 2022 - 24 juni 2022

31 dagen

Stephan van Baarle (DENK)

Hanke Bruins Slot (minister binnenlandse zaken en koninkrijksrelaties) (CDA)

Vraag 1

Vraag 2

Vraag 3

Vraag 4

Vraag 5

Vraag 6

24 mei 2022 - 8 juni 2022

15 dagen

Don Ceder (CU)

Wopke Hoekstra (viceminister-president , minister buitenlandse zaken) (CDA)

Bronnen

Vraag 1

Vraag 2

Vraag 3

Vraag 4

24 mei 2022 - 13 juni 2022

20 dagen

Henk Nijboer (PvdA)