Vraag 1

Herinnert u zich uw antwoorden op eerdere vragen waarin u ingaat op de positie van Nederland ten aanzien van een mogelijke antihomoseksualiteitswet in Oeganda, ook in relatie tot homoseksuele Oegandese asielzoekers in Nederland en homoseksuele asielaanvragers?1 2 3

Ja.

Vraag 2

Wat is uw reactie op de berichtgeving dat in Oeganda opnieuw (een versie van) het wetsvoorstel aan het parlement is voorgelegd waarin de doodstraf wordt bepleit voor homoseksuelen?4

Ik acht het voorliggende initiatiefwetsvoorstel niet acceptabel.

Vraag 3

Is de positie van het kabinet sinds deze antwoorden in mei 2011 op bepaalde punten gewijzigd? Zo ja, kunt u aangeven op welke punten en waarom?

Neen.

Vraag 4

Hoe zult u uw ernstige zorgen overbrengen aan de hoogste vertegenwoordiger van Oeganda in Nederland, en aan de Oegandese autoriteiten?

Nederland heeft herhaaldelijk in zowel bi- als multilateraal verband de Oegandese autoriteiten erop gewezen dat een dergelijke wet in strijd is met de mensenrechten en de Oegandese internationale verplichtingen op dit terrein. De Oegandese premier heeft met een schriftelijke verklaring laten weten dat dit voorstel geen onderdeel vormt van zijn legislatieve programma en neemt hij hiervan afstand.

Vraag 5

Is er een EU-demarche uitgevoerd bij de Oegandese autoriteiten waarbij de ernstige zorgen van de EU omtrent deze wetgeving zijn geuit? Zo nee, gaat u hier op aandringen?

Ja.

Vraag 6

Wat is uw inschatting van de haalbaarheid van dit voorstel in het Oegandese parlement en de mogelijke reactie daarop van de Oegandese regering?

Mocht deze wet door het parlement worden aangenomen, dan moet de president vervolgens hieraan zijn goedkeuring verlenen. In het geval dat hij zijn instemming onthoudt, kan volgens de Oegandese grondwet het Parlement op basis van een tweederde meerderheid alsnog de wet aannemen.

Vraag 7

Welke concrete stappen kunt u verder nemen en zult u verder nemen op het moment dat deze wet een feit is?

Het is te vroeg hierop vooruit te lopen.

Vraag 8

Bent u, gezien de urgentie van de problematiek en het deze week ter tafel komen van het wetsvoorstel, bereid deze vragen binnen 72 uur te beantwoorden?

De vragen zijn zo snel mogelijk beantwoord. Vanwege de noodzakelijke afstemming tussen de verschillende departementen was beantwoording binnen de door u gevraagde termijn helaas niet mogelijk.

Vraag 1

Kent u de inhoud van het Besluit tot wijziging van het Besluit uitvoering Crisis- en herstelwet (Besluit uitvoering Crisis en herstelwet, vierde tranche)?

Ja.

Vraag 2

In dit besluit is onder letter D opgenomen dat in paragraaf 3 na art. 6d een art. 6e opgenomen; is dit op Almere gerichte artikel alleen bedoeld voor nieuwbouw en particulier opdrachtgeverschap?

Ja.

Vraag 3

Wat is in dit geval de situatie voor vergelijkbare initiatieven in de bestaande bouw?

Een bestaande woning gebouwd binnen particulier opdrachtgeverschap moet net als alle andere woningen voldoen aan de voorschriften voor bestaande bouw. De in het besluit opgenomen regeling heeft slechts betrekking op de daar genoemde nieuwbouwvoorschriften. De voorschriften voor bestaande bouw worden niet genoemd en blijven dus ook in Almere gelden.

Vraag 4

Worden de artikelen zoals die zijn opgesomd onder art. 6e voor de bestaande bouw nu wel of niet uitgesloten?

De artikelen waarin de voorschriften voor bestaande bouw zijn opgenomen worden niet genoemd in het besluit en zijn derhalve uitgesloten van het experiment.

Vraag 5

Hoe gaat dit functioneren onder de handhaving? Is er sprake van het voortdurend administratief moeten scheiden van type woningen die wel of niet vallen onder art. 6e?

Nieuw te bouwen woningen moeten gebouwd worden volgens de verleende vergunning. Handhaving met betrekking tot de nieuwbouw vindt plaats op basis van die vergunning. Voor nieuwbouw kan er dus geen discussie zijn aan welke voorschriften moet worden voldaan.
Bestaande woningen gebouwd onder het experiment in Almere moeten voldoen aan dezelfde voorschriften als alle andere bestaande woningen in Nederland. Voor de bestaande bouw is deze vraag derhalve niet aan de orde.

Vraag 6

Wat is de situatie als de woning gebouwd onder art. 6e wordt verkocht? Wat is dan de status: art. 6e of juist niet?

Zie het antwoord op vraag 5.

Vraag 7

Wat is de situatie bij verbouw; in het bijzonder ten aanzien van het rechtens verkregen niveau, met als minimum bestaande bouw?

Bij het geheel of gedeeltelijk vernieuwen of veranderen of het vergroten van een woning gelden vanaf 1 april 2012 de voorschriften voor verbouw zoals gegeven in het Bouwbesluit 2012. De voorschriften voor verbouw verwijzen in veel gevallen naar het rechtens verkregen niveau. In geval verbouw plaatsvindt aan een woning die onder het regime van het experiment in Almere gebouwd is dan geldt ook hier het rechtens verkregen niveau. Indien de bouwer van de betreffende woning bij de bouw gekozen heeft om uit te gaan van een lager niveau dan nieuwbouw – wat is toegestaan voor zover het één van de specifiek genoemde artikelen betreft – dan zal ook het rechtens verkregen niveau overeenkomstig lager zijn. In alle gevallen zal de woning bij verbouw moeten voldoen aan de voorschriften voor bestaande bouw.

Vraag 1

Deelt u de mening dat de Elfstedentocht een geweldig mooi evenement is, waar sportieve en culturele elementen samenkomen die uniek en authentiek Nederlands zijn?

Vraag 2

Deelt u de mening dat dit rechtvaardigt is de dag waarop de Elfstedentocht wordt gereden te verheffen tot nationale feestdag zodat iedereen hier van kan genieten?

Vraag 3

Neemt u zelf ook een vrije dag om aan de Elfstedentocht deel te nemen? Zo neen, waarom niet?

Vraag 1

Kunt u uiteenzetten hoe het staat met de uitvoering van de aanbevelingen van het International Committee on the Management of large herbivores in de Oostvaardersplassen (ICMO2), de expertcommissie die in navolging van ICMO1 heeft gezegd dat er meer beschutting moest komen voor de dieren in het gebied?

Zoals gemeld in mijn brief van 17 mei 2011 (Kamerstuk 32 563, nr. 25), heeft Staatsbosbeheer 1200 strekkende meter aan beschuttingswallen aangelegd en diverse bospercelen opengesteld voor de grazers. Overigens is sindsdien nog gewerkt aan het «verduurzamen» van enkele van die bospercelen, waardoor deze begrazing beter kunnen weerstaan, en het stapelen van dood hout als extra – alternatieve – beschuttingsmaatregel.

Vraag 2

Waarom zijn de bossen van het naastgelegen Hollandse Hout nog niet opengesteld voor de edelherten, konickpaarden en heckrunderen van de Oostvaardersplassen? Erkent u dat hiermee een belangrijke aanbeveling voor het welzijn van de dieren niet wordt opgevolgd, met alle gevolgen voor de dieren van dien? Zo ja, welke consequenties verbindt u hieraan? Zo neen, waarom niet?

Zoals eerder aangegeven (Kamerstukken 32 563, nrs. 10, 11) wilde de gemeenteraad van Lelystad niet meewerken aan openstelling van het Hollandse Hout en heeft uw Kamer zich middels een motie hierover uitgesproken. Zoals ook eerder aangegeven (Kamerstuk 32 563, nr. 25), kies ik ervoor nu in te zetten op alternatieve beschuttingsscenario’s en zonodig een strakker vroeg-reactief beheer.

Vraag 3

Bent u bereid u hard te maken voor openstelling van het Hollandse Hout in het belang van de dieren? Zo ja, op welke termijn denkt u het gebied open te kunnen stellen zodat de dieren er beschutting kunnen zoeken? Zo neen, waarom niet?

Zie het antwoord op vraag 2.

Vraag 4

Kunt u uiteenzetten hoe het door ICMO2 aanbevolen vroeg-reactief afschotbeleid (tijdig afschot van een verzwakt dier dat het niet gaat redden) wordt toegepast en hoe de monitoring plaatsvindt van de effecten?

Over de stand van zaken van de toepassing van het vroeg-reactief beheer van de grote grazers in de Oostvaardersplassen ontvangt u separaat een brief (op verzoek van de vaste commissie voor EL&I). Zie voor monitoring het antwoord op vraag 5.

Vraag 5

Deelt u de mening dat dit vroeg-reactief afschotbeleid met de grootste zorgvuldigheid moet plaatsvinden? Welke maatregelen heeft u getroffen om er zeker van te zijn dat er voldoende personeel van Staatsbosbeheer beschikbaar is om dagelijks de kuddes in de gaten te kunnen houden en het gedrag en de lichamelijke condities van de grazers te kunnen controleren? Kunt u uiteenzetten hoe Staatsbosbeheer de zorgvuldige uitvoering hiervan in 2011 heeft gewaarborgd?

Ja. Zorgvuldigheid is onder meer gewaarborgd door uitvoering van het managementplan dat door de Beheeradviescommissie Oostvaardersplassen is goedgekeurd en door de inzet van voldoende betrokken vakmensen. Zoals in het managementplan aangegeven (bijlage bij Kamerstuk 32 563, nr. 25), is voorzien in uitgebreide en soms zeer frequente monitoring, ondermeer van dierconditie.

Vraag 6

Kunt u bevestigen dat u het budget van Staatsbosbeheer in 2012 kort met 20 miljoen euro, een bezuiniging van 22% op het totale budget? Kunt u aangeven hoe Staatsbosbeheer het personeelsbestand op pijl kan houden om zo het vroeg-reactief afschotbeleid met de grootst noodzakelijke zorgvuldigheid uit te voeren wanneer zij met zulke enorme bezuinigingen te kampen heeft?

Nee. Ik ben nog met de provincies in gesprek over de financiering van het beheer door Staatsbosbeheer. Zoals recent toegezegd (zie Kamerstuk 29 659, nr. 76), zal ik de Kamer in het voorjaar van 2012 informeren over de strategie voor de toekomst van Staatsbosbeheer, inclusief de wijze waarop de bezuinigingen worden geëffectueerd.

Vraag 7

Hoe wordt een goede uitvoering van het vroeg-reactief beheer gegarandeerd gelet op de toegankelijkheid van het gebied en de veiligheid van bezoekers? Onderschrijft u dat een grote veiligheidszone van een aantal kilometer nodig is om de veiligheid voor bezoekers te kunnen waarborgen? Zo ja, welke maatregelen treft u om een goede uitvoering van het vroeg-reactief beheer te kunnen garanderen zonder de veiligheid van bezoekers in gevaar te brengen? Welke extra maatregelen worden er getroffen nu de vorst is ingevallen en er mogelijk veel mensen willen komen schaatsen in het gebied?

Zoals aangegeven in bijlage 3 van het protocol vroeg-reactief beheer (bijlage bij Kamerstuk 32 563, nr. 10) worden diverse veiligheidsvoorschriften toegepast. Tijdens de aanwezigheid van begaanbaar ijs bestonden extra maatregelen uit extra surveillance, extra bebording en het uitzetten van een toertochtroute die zo ver mogelijk van het mogelijke risicogebied lag.

Vraag 8

Deelt u de mening dat het, om langdurig lijden van de grote grazers zoveel mogelijk te kunnen voorkomen, absoluut noodzakelijk is de adviezen van het ICMO2 omtrent het vroeg-reactief afschotbeleid nauwlettend op te volgen? Zo ja, kunt u garanderen dat u het welzijn van de dieren voorop stelt als er afwegingen moeten worden gemaakt over veiligheidsmaatregelen rondom het afschotbeleid, ook als dat betekent dat er gebieden moeten worden afgesloten voor het publiek? Zo neen, waarom niet?

De diverse afwegingen bij toepassing van vroeg-reactief beheer, inclusief het zonodig afsluiten van gebieden voor het publiek, zijn terug te vinden in het protocol (bijlage bij Kamerstuk 32 563, nr. 10).

Vraag 1

Kent u het bericht «Trainen in Mali net zo gevaarlijk als Kunduz»?1

Ja. Overigens heeft de commandant van het Africa Command (AFRICOM) in overleg met de Malinese autoriteiten en de Amerikaanse ambassadeur in Bamako op 5 februari besloten de oefening af te gelasten. De beantwoording van de overige vragen moet in dat licht worden gezien.

Vraag 2

Deelt u het oordeel van Interpol dat in Mali criminele drugsbendes, zwaarbewapende rebellen en de Noord-Afrikaanse tak van Al-Qaida aanwezig zijn? Kunt u uitsluiten dat Nederlandse militairen bij hun trainingswerkzaamheden in Mali in contact komen met deze bendes of rebellen?

Ja, ik deel het oordeel van Interpol. Voor het tweede deel van de vraag verwijs ik naar het antwoord op vraag 1.

Vraag 3

Is het waar dat het ministerie van Buitenlandse Zaken reizen ontraadt naar de plaatsen in het noorden van Mali waar Flintlock plaats zou moeten vinden? Indien ja, kan hieruit geconcludeerd worden dat het gebied bijzonder onveilig is? Is het waar dat zwaar bewapende Toeareg-rebellen vanuit Libië zijn afgezakt naar de Sahel en nu zorgen voor een oorlogssituatie in Mali? Bent u verder van mening dat de situatie in Mali de laatste tijd aanzienlijk verslechtert? Deelt u mijn mening dat er een nieuwe situatie in Mali is ontstaan waardoor de kans op incidenten serieus is toegenomen? Kunt u uw antwoord toelichten?

Vraag 4

Wat is uw reactie op uitlatingen van Malinese bronnen die bij Flintlock betrokken zijn (geweest), en van Serge Doreleyers, die voor het ministerie van Defensie op de Vredesschool in Mali werkte, dat de Nederlandse militairen ook buiten de afgeschermde militaire terreinen trainen? Kunt u uw antwoord toelichten?

De oefening Flintlock 2012 zou worden uitgevoerd op locaties waar Malinese militaire eenheden zijn gestationeerd of op oefenterreinen in de directe omgeving van deze locaties. De militaire locaties en terreinen in Mali zien er anders uit dan kazernes en oefenterreinen zoals we die in Nederland kennen. Niettemin zijn zij altijd herkenbaar als militair terrein en zouden zij met militaire beveiligingsmaatregelen zijn afgeschermd. Voor Flintlock 2012 hadden de Malinese autoriteiten in verband met de verslechterde veiligheidssituatie bovendien extra maatregelen genomen om de militaire verblijfs-, oefen- en trainingsruimten en -terreinen te beveiligen. Zo was voorzien in mobiele en vliegende patrouilles, controleposten op de toegangswegen en de aanwezigheid van extra militaire politie.

Vraag 5

Is het waar dat de Malinese regering geen grond- of luchttroepen beschikbaar heeft voor extractie van trainers indien dit noodzakelijk is? Indien ja, wat zijn hiervan de praktische gevolgen voor de Nederlandse militairen in Mali?

Voor het antwoord op deze vraag verwijs ik naar het antwoord op vraag 1. Overigens merk ik op dat de Malinese autoriteiten veiligheidstroepen en een snelle reactie-eenheid ter beschikking zouden hebben gesteld als Flintlock 2012 doorgang had gevonden.

Vraag 6

Is het waar dat de locatie voor Flintlock is gewijzigd van een aantal plaatsen in het noorden van het land naar een basis in Kati, ten noordwesten van Bamako? Indien ja, wat zijn de redenen voor deze verplaatsing? Is het eveneens waar dat een aantal westerse landen minder militairen naar de missie stuurt? Indien ja, hoort Nederland hier ook bij? Indien ja, om hoeveel Nederlandse militairen gaat het?

Voor het antwoord op deze vraag verwijs ik naar het antwoord op vraag 1.
Ik voeg hieraan toe dat, voordat tot afgelasting werd besloten, al was besloten de oefening te beperken tot één locatie in de buurt van Bamako. Over deze stappen was telkens contact tussen de organiserende partijen en Nederland.

Vraag 7

Is het verder waar dat de laatste week de onrust in het land ook naar de steden Kati en Bamako is overgeslagen? Indien ja, welke gevolgen heeft dit voor de missie Flintlock? Deelt u mijn opvatting dat vanwege de onrust in het land de missie beter per direct beëindigd kan worden?

Er zijn aanwijzingen dat zich in Bamako incidenten hebben voorgedaan waarbij Toearegs betrokken waren. Voorts verwijs ik naar mijn antwoord op vraag 1.

Vraag 8

Is het waar dat het besluit om de eindoefening Flintlock 2012 te beëindigen primair is genomen door de Malinese en Amerikaanse autoriteiten?

De planning van Flintlock 2012 was in handen van het Africa Command (AFRICOM).De oefening zou worden uitgevoerd door de Joint Special Operations Task Force Trans-Sahara (JSOTF-TS) die deel uitmaakt van het Special Operations Command Africa (SOCAFRICA). De commandant van AFRICOM heeft in overleg met onder meer de commandant van JSOTF-TS, de Malinese minister van Defensie en de Amerikaanse ambassadeur in Bamako besloten de oefening af te gelasten.

Vraag 9

Kunt u aangeven of en zo ja, hoe, Nederland betrokken is geweest bij deze besluitvorming?

Aan de oefening Flintlock 2012 zijn reguliere planningsconferenties voorafgegaan waarbij Nederland samen met de andere deelnemende landen was vertegenwoordigd. Daarnaast werd de Nederlandse planningsofficier die was belast met de voorbereiding van de Nederlandse deelname aan de oefening op regelmatige basis op de hoogte gehouden van de voortgang van het planningsproces.

Vraag 10

Deelt u de mening dat er vóór de missie signalen waren dat de missie niet zoals gepland uitgevoerd kon worden, en dat deze mogelijk onvoldoende op waarde zijn geschat?

Gezien onze betrokkenheid bij de planning en de voorbereiding van de oefening was de defensieorganisatie op de hoogte van de mogelijkheid dat de oefening zou worden aangepast of afgelast, zie ook mijn antwoord op vraag 6.

Vraag 11

Beschouwt u uw maatregel als uitstel of als afstel? Kunt u in het eerstgenoemde scenario aangeven wat de verwachtingen zijn voor hervatting van de missie en wat de precieze criteria zijn waarop dit besluit genomen zal worden?

AFRICOM heeft de voor 2012 geplande oefening afgelast. De oefening Flintlock wordt in beginsel eens per jaar gehouden. Op dit moment is niet duidelijk wanneer een volgende oefening zal worden gepland en waar die zal zijn.

Vraag 1

Deelt u de mening dat de toename van het overgewicht in Nederland, zoals onlangs is gebleken uit een rapport van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), een zorgwekkende ontwikkeling is? Onderneemt u voldoende om deze ontwikkeling te keren? Wilt u uw antwoord toelichten?

De toename van overgewicht in Nederland vind ik een zorgwekkende ontwikkeling. Overgewicht is en blijft een speerpunt in het preventiebeleid. Dit komt onder andere tot uitdrukking in de Landelijke nota Gezondheidsbeleid en Beleidsbrief Sport die ik in mei vorig jaar aan uw Kamer heb gestuurd.
Overgewicht is een complex maatschappelijk probleem dat niet door de overheid alleen is terug te dringen. Binnen de mogelijkheden die de overheid heeft, lever ik een stevige positieve bijdrage om het probleem van overgewicht aan te pakken. Ik zet daarbij in op een brede en integrale aanpak. Een hoeksteen van mijn beleid is dat ik aansluiting zoek bij de leefwereld van mensen, bijvoorbeeld door middel van mijn inzet voor sport in de buurt. Vanaf 2012 gaat er jaarlijks 70 miljoen euro naar het programma Sport en Bewegen in de Buurt, waar de inzet op o.a. buurtsportcoaches ook onder valt.
Daarnaast ben ik met de industrie bezig om te kijken hoe we voedsel minder calorierijk, met minder verzadigd vet en zout aan kunnen bieden. Er lopen diverse projecten waarin private en publieke partijen bezig zijn om van de gezonde keuze de makkelijke keuze te maken. Voor mijn gezond gewicht beleid maak ik zo veel mogelijk gebruik van effectieve interventies en aanpakken. De Gezonde Schoolkantine en JOGG (Jongeren op Gezond Gewicht) zijn hier mooie voorbeelden van die laten zien dat onze aanpak en inzet werkt.
Naast deze initiatieven zet ik in op toegankelijke en betrouwbare informatie via het Voedingscentrum, zodat mensen bewust een eigen keuze kunnen maken. Door het beschikbaar stellen van deze middelen en faciliteiten worden de mensen in staat gesteld om hiervan laagdrempelig gebruik te maken. Hierin past ook de ontwikkeling van één landelijk voedselkeuzelogo dat mensen kan ondersteunen in het maken van een gezonde keuze.

Vraag 2

Heeft u een onderzoek verricht naar de effectiviteit van uw beleid van sporten in de buurt ter vervanging van leefstijlinterventie door diëtisten? Zo ja, wat waren de bevindingen van dit onderzoek en wilt u dit onderzoek aan de Kamer doen toekomen? Zo nee, waarom niet?

U suggereert dat het beleid programma «Sporten en Bewegen in de Buurt» (SBB) een vervanging is van de leefstijlinterventie voor diëtisten. Dit is niet het geval. Er is geen rechtstreeks verband tussen het besluit dieetadvisering uit het pakket te halen en het programma SBB.

Vraag 3

Heeft u, naast praktische, ook morele bezwaren tegen verzekeraars die mensen met overgewicht meer premie willen laten betalen? Wilt u uw antwoord toelichten?1

Het voorbeeld dat in de media verschenen is, betreft een verzekeringspremie van een overlijdensrisicoverzekering2. Een verzekeraar wil een zo goed mogelijke risico-inschatting maken en de premie daar op afstemmen. Dit is toegestaan voor levens- en arbeidsongeschiktheidsverzekeringen. Een overlijdensrisicoverzekering is een type levensverzekering dat hier onder valt.
Ik heb alleen morele bezwaren tegen verzekeraars die mensen met overgewicht meer premie laten betalen als de wet dat verbiedt, bijvoorbeeld in het geval van de zorgverzekering. De toegang tot de zorgverzekering is immers voor iedereen gewaarborgd in de Zorgverzekeringswet. Voor het overige staat het verzekeraars vrij om binnen de ruimte die de wetgeving biedt hun bedrijf uit te oefenen.

Vraag 4

Welke verzekeraars doen aan premiedifferentiatie op basis van overgewicht, en welke zorgverzekeraars?

Bij de zorgverzekering is premiedifferentiatie niet toegestaan. Wat zorgverzekeraars aan overgewicht gerelateerde premiedifferentiatie doen bij de aanvullende ziektekostenverzekering is mij niet bekend. Hetzelfde geldt voor verzekeraars die andere soorten verzekeringen aanbieden.

Vraag 5

Wat onderneemt u tegen zorgverzekeraars die premiedifferentiatie op basis van overgewicht toepassen?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Erkent u dat het consequent door u aanduiden van obesitas en rookverslaving als «leefstijlkeuzes» de solidariteit onder druk zet en tot stigmatisering van mensen met overgewicht en verslaving kan leiden? Zo nee, waarom niet?

Nee, dat ben ik niet met u eens, integendeel. Door obesitas en rookverslaving consequent aan te duiden als »leefstijlkeuzes» hoop ik een gezamenlijk besef van urgentie voor deze problemen te creëren. Met nadruk op gezamenlijk. Want primair maken mensen zelf de keuze wat en hoeveel ze eten, snoepen, drinken of roken en hoeveel ze bewegen. De overheid en partners zoals de gemeenten, zorgprofessionals, scholen, werkgevers en maatschappelijke partijen kunnen helpen bij leefstijlverandering. Zorgprofessionals die mensen in de spreekkamer krijgen met een hoog gezondheidsrisico, mede als gevolg van ongezonde leefstijl, kunnen hen bijvoorbeeld op de gevolgen wijzen en kennis geven hoe de levensstijl te veranderen en dat begeleiden.
Door het probleem te benoemen en hierin ook de eigen verantwoordelijkheid van mensen en het gemeenschappelijke te onderschrijven, wil ik juist de solidariteit vergroten. Daarnaast zet ik doelbewust in op een positief leefstijlbeleid waarin ik positieve prikkels door middel van de gezonde keuze, de makkelijke keuze en sport en beweging in de buurt stimuleer. Dit is ook bedoeld om mogelijke stigmatisering en negatieve beleving van leefstijl en de keuzes die je erin kunt maken, te voorkomen.

Vraag 7

Ziet u, naast persoonlijke «leefstijlkeuzes» van mensen ook maatschappelijke oorzaken van de toenemende obesitas? Zo ja, welke? Zo nee, waarom niet?

Ja, deze zie ik. In de huidige maatschappij zijn veel prikkels voor mensen om ongezond te leven. We bewegen veel minder; pakken bijvoorbeeld de auto en de afstandsbediening. Overal om ons heen is voedsel in overvloed. Deze tendens is derhalve zichtbaar in de gehele westerse, geïndustrialiseerde wereld. Sport- en beweegaccommodaties zijn ook vaak aan de rand van de stad of ‘s avonds onaantrekkelijk om te benutten.
Met het huidige beleid probeert dit kabinet de gezonde keuze de gemakkelijke keuze te maken. Hiermee wil ik bewerkstelligen dat mensen meer positieve prikkels krijgen om gezond te leven. Dat zit in het aantrekkelijk en laagdrempelig maken van voorzieningen als ook inzet op goede, betrouwbare informatievoorziening. Dit betekent onder andere goede voorlichting op scholen, gezonde schoolkantines en sportmogelijkheden stimuleren dichtbij huis.

Vraag 8

Herinnert u zich uw interview waarin u stelde dat diabetesbehandeling door de diëtist nog wel wordt vergoed? Wat gaat u doen voor diabetes- en COPD-patiënten en mensen met cardiovasculaire risico’s die geen dieetadvisering vergoed krijgen omdat de zorgverzekeraar deze uitsluitend wil vergoeden als onderdeel van een pakket multidisciplinaire zorg? Wilt u uw antwoord toelichten?2

Voor mij staat voorop dat mensen met chronische aandoeningen, waaronder diabetes, COPD en cardiovasculair risico, kwalitatief goede zorg krijgen aangeboden. Juist vanwege het kwaliteitsaspect is er alleen aanspraak op dieetadvisering in het kader van gecoördineerde multidisciplinaire zorg van de genoemde aandoeningen. In de praktijk betekent dit dat de zorg via daartoe bepaalde zorgstandaarden dient te worden geleverd. Als er plaatsen zijn waar deze zorg niet volgens betreffende zorgstandaarden kan worden geleverd, zijn zorgverzekeraars en zorgverleners aan zet om hier verandering in te brengen.

Vraag 9

Deelt u de mening dat dieetadvisering niet inhoudt het wegwerken van (ministeriële) «kerstkilo’s», maar bijvoorbeeld de behandeling van kinderen met overgewicht en allergieën, patiënten met ondervoeding, zwangere vrouwen met diabetes behelst? Zo ja, waarom onthoudt u deze zorg aan mensen die dit niet zelf kunnen betalen of zich geen aanvullende verzekering kunnen veroorloven?2 Zo nee, waarom niet?

Ik deel inderdaad de mening dat dieetadvisering zich niet richt op een paar kerstkilo’s. Eerder heb ik echter duidelijk gemaakt dat naar mijn mening dieetadvisering voor eigen risico en rekening kan komen. Daarbij geldt voor mij ook de overweging dat de voormalige aanspraak op dieetadvisering maximaal vier uur per jaar betrof. Dat is een beperkt aantal met navenant overzienbare kosten. Zeker als ik uit de jongste rapportage van het NIVEL lees, dat in de regel aanmerkelijk minder dieetadvisering wordt afgenomen (mediaan 2,5 uur). Om de kosten van de zorg in de komende jaren beheersbaar te houden, ben ik genoodzaakt om bezuinigingsmaatregelen te nemen. Ik neem dan liever maatregelen binnen zorgvarianten waar mensen zelf de financiële verantwoordelijkheid kunnen dragen, in plaats te korten in dure, maar noodzakelijke behandeltechnieken of geneesmiddelen.

Vraag 10

Bent u ervan op de hoogte dat zich inmiddels faillissementsaanvragen en ontslagen voordoen onder diëtisten als gevolg van het uit het pakket schrappen van deze zorg? Is dit het beoogde effect van uw beleid? Zo nee, op welke wijze kan deze kennis-, kapitaal- en banenvernietiging worden voorkomen?

Mijn beleid is er niet op gericht om diëtistenpraktijken failliet te laten gaan. Dat neemt niet weg dat ik de praktijkvoering en het succes daarvan in de eerste plaats reken tot het ondernemersrisico van de desbetreffende diëtist.

Vraag 11

Bent u ervan op de hoogte dat reclame, bijvoorbeeld voor voedings- of genotsmiddelen doorgaans wordt ontwikkeld door deskundigen en volgens de laatste inzichten over psychologische beïnvloeding van mensen en derhalve ook uiterst effectief is? Zou uw concept van «eigen verantwoordelijkheid» niet meer in verhouding zijn indien u ook de industrie aanpakte? Wilt u uw antwoord toelichten?

Ik ben op de hoogte dat reclame een vorm van communicatie is met het doel om (potentiële) klanten te beïnvloeden om tot de aanschaf van producten en diensten te komen. Reclame is onderworpen aan regels in de Reclamecode, waar ook de industrie zich aan dient te houden. In de Reclamecode voor voedingsmiddelen is bijvoorbeeld een verbod voor reclame gericht op kinderen tot 7 jaar opgenomen. Reclame is echter wel een onlosmakelijk onderdeel van onze leefwereld. Daarom is het belangrijk dat mensen worden ondersteund in hun verantwoordelijkheid. Het kabinet ondersteunt de eigen verantwoordelijkheid door in te zetten op weerbaarheid van jongeren, informatievoorziening en programma’s zoals Mediawijsheid.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Hausse aan fusies zorginstellingen»?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat er in januari 2012 al 29 samenwerkingsverbanden geregistreerd zijn door JBR Management Consultants? Zo ja, hoe beoordeelt u dit enorme aantal samenwerkingsverbanden?

In de publicatie van JBR Management Consultants (JBR) is vermeld dat begin 2012 ongeveer 29 samenwerkingsverbanden zijn waargenomen. Er bestaat echter geen wettelijke verplichting om samenwerkingsverbanden te melden of te registreren. Er is dan ook geen compleet overzicht. «Samenwerkingsverband» is een ruim begrip. Dit omvat niet alleen fusies en overnames, maar ook intentieovereenkomsten en bijvoorbeeld vormen van regionale samenwerking. De genoemde publicatie is een lijst die JBR heeft opgesteld over wat zij in de media heeft waargenomen. Ik sluit niet uit dat er samenwerkingsverbanden zijn in de zorgsector die niet in de media komen.
Of er sprake is van een stijgende trend wat betreft het aantal fusies in de zorg valt niet te staven aan harde cijfers. Maar fusies in de zorg staan op dit ogenblik in ieder geval wel sterk in de publieke belangstelling.

Vraag 3

Hoeveel samenwerkingsverbanden zijn er, sinds het door de Kamer gewenste moratorium op fusies in de zorgsector, geregistreerd2? Is hier sprake van een stijgende trend? Zo ja, hoe beoordeelt u deze trend?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

In uw brief van 7 november 20113 en ook daarna heeft u aangegeven in gesprek te gaan met zorgaanbieders met fusieplannen, maar met hoeveel zorgaanbieders heeft u inmiddels gesproken? Welke zorgaanbieders waren dit en wat waren de uitkomsten van deze gesprekken? Waren hierbij ook de ondernemingsraden en cliëntenraden van de betreffende zorgaanbieders betrokken? Zo nee, waarom niet?

Zoals ik u in mijn brief van 7 november 2011 heb toegezegd, heb ik een aantal zorgaanbieders erop aangesproken dat de Kamer en ik van mening zijn dat partijen uitermate zorgvuldig met fusies moeten omgaan en dat ik het zeer wenselijk vind dat zorgaanbieders met fusieplannen ook nu al handelen in de geest van de komende aanscherping van de regels.
Concreet heb ik de betrokken besturen aangesproken betreffende de voorgenomen fusies van achtereenvolgens twee ziekenhuizen in de regio Tilburg, te weten het TweeSteden ziekenhuis en het Sint Elisabeth ziekenhuis, van BerneZorg en Zorgroep Dorus en van de Parnassia Bavo Groep en Emergis. Wanneer ik zicht heb op andere concrete fusievoornemens, zal ik ook die partijen een schriftelijke oproep sturen. De oproepen heb ik gericht aan de raden van bestuur van de instellingen. Het is de verantwoordelijkheid van deze raden van bestuur om stakeholders, waaronder ondernemingsraden en cliëntenraden, te betrekken bij hun fusievoornemens.

Vraag 5

Indien u nog niet met zorgaanbieders met fusieplannen gesproken heeft, bent u van plan dit alsnog te doen? Zo ja, binnen welke termijn? Zo nee, waarom niet? Kunt u de Kamer per brief informeren over de uitkomsten van deze gesprekken?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Bent u voornemens om de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) en de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), vooruitlopend op de zorgspecifieke fusietoets, extra te laten controleren bij alle fuserende partijen, voor, tijdens en na de fusie? Zo nee, waarom niet?

Voor de IGZ is een op handen zijnde fusie reden om in het kader van risico gestuurd toezicht extra aandacht te besteden aan de kwaliteit van de zorg die door de fuserende partijen wordt geleverd. Zo heeft de IGZ bij de voorgenomen fusie tussen de Parnassia Bavo Groep en Emergis uitgesproken dat zij geen voor- of tegenstander is van de fusie, maar dat zij toeziet op het leveren van verantwoorde zorg. Bij Emergis heeft de IGZ geconstateerd dat de zorgverlening op onderdelen versterking nodig heeft en dat samenwerking met een sterkere partner daartoe een mogelijkheid kan zijn. Het besluit of een fusie het geëigende middel is, is aan de zorgaanbieder. De IGZ heeft overigens geen bevoegdheden om een fusie als zodanig te beoordelen. Ook de NZa heeft – totdat de nieuwe wetgeving van kracht is – geen bevoegdheden om een fusietoets te doen.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het artikel «Studenten kunnen beter emigreren»?1

Ja.

Vraag 2

Heeft u zicht op het aantal studenten dat naar buitenlandse universiteiten gaat en hun achterliggende motieven? Zo ja, kunt u hier een overzicht van verschaffen?

In 2007–2008 waren er 16 000 Nederlandse studenten voor een diploma ingeschreven bij een buitenlandse hogeronderwijsinstelling. Daarnaast waren er minstens 6 000 studiepuntmobiele studenten die deelnamen aan het Europese Erasmusprogramma (Mobiliteit in beeld 2011, pag. 18).
De motieven van Nederlandse studenten om in het buitenland te studeren zijn in volgorde van het belang dat studenten hieraan hechten: persoonlijke ontwikkeling, sociale integratie, taalverbetering en onderwijskwaliteit (Eurostudent 2008–2011).

Vraag 3

Deelt u de mening dat het in grote getalen en om financiële redenen naar het buitenland wegtrekken van studenten een «braindrain» en een verarming is voor de Nederlandse kenniseconomie? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat betekent dit voor uw beleid?

De mening als zodanig deel ik uiteraard, maar van een situatie zoals in de vraag wordt gesuggereerd is feitelijk geen enkele sprake. De huidige situatie is dat het aantal buitenlandse studenten dat in Nederland studeert veel groter is dan het aantal Nederlandse studenten dat in het buitenland studeert. Zoals aangegeven in mijn brief aan de Tweede Kamer over «internationale mobiliteit» (33 000 VIII, nr. 158) is mijn beleid erop gericht de uitgaande mobiliteit van Nederlandse studenten verder te vergroten. Zo ontstaat een betere balans tussen uitgaande en inkomende mobiliteit en kunnen meer Nederlandse studenten zich via een studieverblijf in het buitenland voorbereiden op de internationale arbeidsmarkt.

Vraag 4

Hoeveel studenten zullen naar verwachting na een goedkoper studentenverblijf in het buitenland ook aldaar werk zoeken en wat betekent dit voor de Nederlandse arbeidsmarkt?

Hierover zijn geen representatieve cijfers bekend. De zogenaamde «stay rate» zal ook verschillen per land. Uit recent onderzoek van de Stichting Nederlandse Wereldwijde Studenten (NEWS) uit 2011 blijkt, dat verreweg de meeste Nederlandse studenten, die in het buitenland studeren, van plan zijn om – op middellange termijn – naar Nederland terug te keren.

Vraag 1

Is het waar dat het aantal raadpleegbare donorregistraties ten opzichte van de totale bevolking de afgelopen jaren nauwelijks is gestegen en stabiel blijft rond 40% van de Nederlandse bevolking?

Het aantal registraties in het Donorregister neemt ieder jaar toe. Nu is ruim 42% van de bevolking van 18 jaar en ouder geregistreerd in het Donorregister (ruim 5 600 000 registraties).
Bij grote aantallen als het inwonertal en het aantal registraties in het Donorregister wordt een verschuiving in percentages minder snel zichtbaar.
Daarom is in de onderstaande grafiek inzichtelijk gemaakt hoe de samenstelling van het Donorregister zich heeft ontwikkeld in de afgelopen jaren. Daarin is duidelijk te zien dat het aantal mensen dat toestemming geeft voor donatie (Keuze 1) stijgt. Het aantal mensen dat de keuze overlaat aan hun nabestaanden of een specifiek persoon (Keuze 3+4) is de laatste jaren stabiel gebleven. Het aantal mensen in het Donorregister dat geen toestemming geeft voor donatie (Keuze 2) neemt sinds kort licht af.
Bron: Donorregister

Vraag 2

Is het waar dat het aantal mensen dat wacht op een donororgaan de afgelopen jaren stabiel is en geen afname vertoont?

Het aantal mensen dat op een donororgaan wacht is al jaren ongeveer 1300. Dit is echter geen goede graadmeter. Toename van het aantal patiënten op de wachtlijst wordt enerzijds veroorzaakt door een toename van het aantal patiënten met orgaanfalen, maar heeft ook te maken met de criteria die worden gehanteerd voor plaatsing op de wachtlijst voor een transplantatie. Die criteria worden in de regel minder streng als de mogelijkheden voor transplantatie toenemen. Daardoor is het mogelijk dat er meer patiënten op de wachtlijst staan ondanks een stijgend aantal transplantaties. Een voorbeeld daarvan is de wachtlijst voor een hoornvliestransplantatie, die ondanks de sterke toename van hoornvliesdonaties is gegroeid omdat patiënten eerder op de wachtlijst worden geplaatst.
2009
995
2010
1 165
670
2011
1 290
744
2012
825
Bron: Nederlandse Transplantatie Stichting
Daarom geef ik er de voorkeur aan te kijken naar het aantal uitgevoerde transplantaties. Dat aantal laat sinds 2009 een groei zien. Ik verwacht dat een verdere groei kan worden gestimuleerd door de uitrol van de pilots in de ziekenhuizen.

Vraag 3

Kunt u aangeven welke donororganen het afgelopen jaar meer werden getransplanteerd?

In 2011 zijn er 670 transplantaties met organen van overledenen uitgevoerd. De grootste stijgingen zijn te zien in de transplantaties van «non-heartbeating» nieren, longen en levers.
In Bijlage 11 treft u een overzicht aan van de verschillende soorten en aantallen postmortale transplantaties in het afgelopen jaar in vergelijking tot het voorgaande jaar.

Vraag 4

Aan welke donororganen bestaat met name een gebrek gezien het constante grote aantal mensen dat wacht op een donororgaan?

De meeste mensen op de wachtlijst voor een transplantatie wachten op een donornier.

Vraag 5

Ziet u in de trend in het aantal geregistreerde donororganen, het aantal uitgevoerde donaties en de stabiele wachtlijsten een duidelijke beweging naar het oplossen van het tekort aan orgaandonaties? Zo ja, waarop baseert u dat ?

Het is op dit moment nog erg vroeg om te spreken over trends. Sinds het verschijnen van het Masterplan Orgaandonatie in 2007 is op diverse terreinen veel veranderd en die veranderingen zijn nog volop gaande. De meerjarenaanpak voor de voorlichting laat zien dat steeds meer mensen een positieve wilsbeschikking vastleggen in het register, maar dat zijn er nog niet genoeg. Nadenken en (positief) beslissen over orgaandonatie moet een vanzelfsprekendheid worden in Nederland, maar een dergelijke mentaliteitsverandering kost tijd. In de ziekenhuizen worden veelbelovende initiatieven in de komende tijd landelijk uitgerold die moeten leiden tot onder andere tot meer toestemming en snellere procedures en daardoor tot meer transplantaties. Uiteindelijk moet dat resulteren in een toename van het aantal transplantaties in Nederland.

Vraag 6

Welke conclusies trekt u uit de gepresenteerde cijfers?

In de afgelopen jaren is het aantal uitgevoerde transplantaties licht gestegen, maar door de kleine aantallen is het moeilijk daar conclusies aan te verbinden. Een combinatie van onder meer de consistente en positieve voorlichting en de pilots in de ziekenhuizen die zich richten op diverse elementen kunnen zeker een rol spelen bij het verhogen van het aantal transplantaties. Ik concludeer daaruit dat we op al die fronten moeten blijven investeren om de stijging verder te laten toenemen.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de uitzending van Zembla over de omstandigheden in vreemdelingenbewaring en de toegang tot de medische zorg in detentiecentrum Rotterdam?1

Ja.

Vraag 2

Is het u bekend dat op 13 januari jl. een, in het detentiecentrum Rotterdam acht maanden verblijvende voormalige alleenstaande minderjarige vreemdeling (AMV), daar werd ontslagen, die korte tijd later besmet bleek met een acuut hepatitis B virus, ten gevolge waarvan deze vreemdeling met de grootst mogelijke spoed moest worden opgenomen en een levertransplantatie moest ondergaan?

Ja. Overigens is betreffende vreemdeling al geruime tijd meerderjarig.

Vraag 3

Is het waar dat deze vreemdeling tijdens zijn periode in vreemdelingenbewaring reeds heeft aangegeven dat hij klachten had aan maag, buik en ogen? Zo ja, welke acties zijn daarop ondernomen? Welke medewerkers van het detentiecentrum en welke zorgverleners waren daarbij betrokken? Indien er geen actie is ondernomen, wat is daar de oorzaak van? Bent u bereid de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) onderzoek te laten verrichten naar de gang van zaken? Zo nee, waarom niet?

Op vragen die vallen binnen de medische geheimhoudingsplicht kan ik niet ingaan. Ik kan u wel melden dat de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie mede naar aanleiding van een daartoe strekkend verzoek van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) een onderzoek laat instellen naar de zorg die aan de betrokken ingeslotene in vreemdelingenbewaring is verleend en de voorzorgsmaatregelen die zijn getroffen.

Vraag 4

Welke medische informatie over deze vreemdeling was bekend op het moment dat de vreemdelingenbewaring werd beëindigd en hij op straat terecht kwam?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Is het u bekend dat in het detentiecentrum bloed van deze vreemdeling is afgenomen? Is daarbij ook op het hepatitis B virus getest? Wat was daarvan de uitslag? Klopt het dat het bloedmonster is vernietigd? Zo ja, waarom en op welke datum? Wat is het protocol voor het vernietigen van bloedmonsters, mede gezien het mogelijk gevaar1voor infectieziekten en het opsporen van de bronnen daarvan?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 6

Wie heeft de hepatitis B besmetting gemeld aan de GGD? Welke actie heeft de GGD ondernomen ten aanzien van de opsporing van de infectiebron, het geven van medicatie aan contacten of het geven van hygiëneadviezen? Is de infectiebron te herleiden tot het detentiecentrum? Wanneer heeft de GGD de meldingsplichtige infectieziekte aan het Centrum Infectieziektebestrijding (CIb) van het RIVM doorgegeven? Deelt u de mening dat andere gedetineerden zich moeten kunnen laten testen op besmetting?

Door het medisch centrum waar de patiënt behandeld werd is op 23 januari 2012 een melding gedaan aan de GGD. De GGD heeft de casus op 24 januari 2012 gemeld aan het RIVM-CIb. Na melding is het de taak van de GGD om na te gaan wie mogelijk besmet is en wat de bron van de besmetting is. Hierbij kan, afhankelijk van de situatie, advies over hygiëne maatregelen en het aanbieden van vaccinatie deel uit maken van de maatregelen waardoor verspreiding van het virus voorkomen kan worden.
Uit de informatie van het bron- en contactonderzoek is gebleken dat tot nu toe de bron van de infectie niet is te herleiden naar het detentiecentrum. Het is nog niet noodzakelijk gebleken om andere personen in het centrum te controleren op de aanwezigheid van het hepatitis B virus. Tevens is het nog niet noodzakelijk gebleken om andere personen in het centrum te vaccineren om een infectie met het hepatitis B virus te voorkomen.

Vraag 7

Deelt u de mening dat alles moet worden gedaan om te voorkomen dat dit soort zieke vreemdelingen met een besmettelijke ziekte na beëindiging van opvang of vreemdelingenbewaring op straat belanden, vanwege de bijbehorende risico’s voor de volksgezondheid? Op welke wijze gaat u dat garanderen?

Het is van groot belang dat voorkomen wordt dat vreemdelingen met een besmettelijke ziekte na beëindiging van opvang of vreemdelingenbewaring op straat belanden. Daar is de medische zorg ook op ingericht. De medische diensten werken volgens professionele standaarden, en bieden een medische zorg die gelijkwaardig is aan de zorg in de maatschappij, rekening houdend met de detentiesituatie. Indien een vreemdeling in bewaring wordt gesteld vindt een intake bij de medische dienst plaats binnen 24 uur na binnenkomst in het detentiecentrum. Bij deze intake worden ook risicofactoren onderzocht. Als er indicaties zijn die wijzen op een besmettelijke ziekte vinden vervolgacties plaats conform de hiervoor geldende medische standaarden. Gedurende bewaring hebben ingeslotenen toegang tot de medische dienst. Bij opheffing uit bewaring of beëindiging van de opvang wordt in bijzondere situaties vervolgzorg georganiseerd.

Vraag 8

Heeft u de vreemdeling onverwijld een verblijfstitel op grond van medische noodsituatie toegekend? Zo nee, waarom niet?

In verband met zijn ziekenhuisopname is aan de vreemdeling uitstel van vertrek op medische gronden (artikel 64 Vw) verleend. Verder heb ik op basis van nieuwe informatie besloten de vreemdeling een aanbod te doen in het kader van de Regeling afwikkeling nalatenschap oude Vreemdelingenwet (RANOV). Indien de vreemdeling dit aanbod accepteert kan hij in aanmerking komen voor een verblijfsvergunning regulier bepaalde tijd.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de uitzending «Undercover in Nederland» van 6 februari 2012?

Ja.

Vraag 2

Is het bij u bekend hoe kinderlijk eenvoudig het is om via internet allerlei soorten harddrugs te bestellen? Wat vindt u daarvan?

Ik vind dit zeer onwenselijk en acht het aangewezen een beter beeld te krijgen van de omvang van drugshandel via internet. Ik laat daartoe een quickscan uitvoeren door de politie. Waar mogelijk treedt het Openbaar Ministerie op tegen de (internet-) handel in verdovende middelen en tegen de websites die daarbij betrokken zijn.

Vraag 3

Heeft u al eerder actie ondernomen om de verkoop van harddrugs via internet te stoppen? Gaat u naar aanleiding van deze uitzending nog stappen ondernemen om de verkoop te stoppen?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Gaat u ook de sites die dit soort drugs aanbieden aanpakken?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Wat is uw mening over de werkwijze van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) ten aanzien van de beoordeling van nieuwe geneesmiddelen?1

Het CBG beoordeelt nieuwe geneesmiddelen aan de hand van de daarvoor geldende regels. De beoordelingscriteria voor nieuwe geneesmiddelen zijn identiek voor alle lidstaten van de Europese Unie. De registratieautoriteiten in de EU delen in elkaars expertise. Beoordelingen door het CBG worden in beginsel overgenomen door andere lidstaten. Het CBG bestaat uit deskundigen die hun sporen in de praktijk hebben verdiend. Ik heb geen enkele reden om te twijfelen aan de kwaliteit of de werkwijze van het CBG.

Vraag 2

Wat stelt de verplichting voor fabrikanten, om alle testresultaten van een nieuw geneesmiddel aan te leveren, nog voor als de dossiers toch niet gelezen worden door de beoordelaars van het CBG? Is het waar dat de beoordelaars de schriftelijke conclusies die ook door de fabrikant worden aangeleverd maar gewoon overnemen? Zo ja, wat stelt de toetsing van nieuwe geneesmiddelen door het CBG dan nog voor? Hoe gemakkelijk is het voor fabrikanten om de aangeleverde gegevens wat te bewerken om toelating te vergemakkelijken?

Het CBG doet een volledige beoordeling van de zogenaamde «benefit-risk» balans van een geneesmiddel. Werkzaamheid en risico’s worden tegen elkaar afgewogen. Het CBG stelt hiervoor altijd een beoordelingsrapport op. Dit beoordelingsrapport bevat een objectief wetenschappelijk oordeel over de onderzoeksopzet en over alle testresultaten uit het registratiedossier. Al deze klinische en preklinische gegevens worden door het CBG kritisch beoordeeld en voorzien van commentaar om tot een conclusie te komen. Indien het een Europese aanvraag voor een geneesmiddel betreft, wordt het beoordelingsrapport tevens vooraf beoordeeld door alle betrokken lidstaten. Het toelatingssysteem is dus voorzien van verscheidene checks-and-balances.
Een geneesmiddel wordt uitsluitend geregistreerd indien er sprake is van een positieve benefit-risk balans. Het CBG geeft inzage in de besluitvorming en de daarbij behorende afwegingen en conclusies in een publiek beoordelingsrapport dat op de website wordt gepubliceerd na afronding van de procedure. In alle gevallen vindt gedegen afweging plaats en er is dus nooit sprake van dat het CBG conclusies van fabrikanten zomaar overneemt.
Wanneer gegevens worden «bewerkt» door de fabrikant zou er sprake zijn van (wetenschappelijke) onregelmatigheden of mogelijk zelfs van fraude. Door de verplichting om alle onderzoeksresultaten en onderliggende gegevens in te dienen, kunnen mogelijke inconsistenties in de uiteindelijke restresultaten makkelijker worden herleid. Indien er tijdens een beoordeling het vermoeden is van wetenschappelijke onregelmatigheden in de gegevens, dan bestaat er tevens de mogelijkheid om de Inspectie voor de Gezondheidszorg te verzoeken een inspectie uit te voeren.

Vraag 3

Wat is de rol van de contract research organizations? Wat is uw mening over het feit dat deze bedrijven er op gericht zijn de toelating van een geneesmiddel voor de fabrikant te vergemakkelijken?

De farmaceutische industrie en academische ziekenhuizen verrichten geneesmiddelenonderzoek met mensen in Nederland. Hiervoor moet vooraf toestemming worden verleend door medisch-ethische toetsingscommissies of door de Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek (CCMO).
De organisatie en/of de uitvoering van het klinisch geneesmiddelenonderzoek kunnen (gedeeltelijk) worden uitbesteed aan Contract Research Organisations (CRO’s). De organisatie van klinisch geneesmiddelenonderzoek is complex. CRO’s zijn gespecialiseerd in onderdelen daarvan, zoals het monitoren van onderzoek, datamanagement, kwaliteitsborging, statistische analyse, bepaalde therapeutische gebieden, en onderwerpen met betrekking tot de registratie van geneesmiddelen. Er zijn ook CRO’s die het gehele onderzoek uitvoeren. Daarom is het voor de verrichter van geneesmiddelenonderzoek aantrekkelijk om gebruik te maken van de diensten van CRO’s. De verrichter van het onderzoek blijft echter te allen tijde eindverantwoordelijk voor het geneesmiddelenonderzoek. De vormgeving van het klinisch geneesmiddelenonderzoek in Nederland is in lijn met de van toepassing zijnde Europese richtlijnen. De IGZ heeft onlangs aan het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) opdracht gegeven om de in Nederland actieve CRO’s en hun kwaliteitsniveau in kaart te brengen. Het rapport van het RIVM is gepubliceerd op 23 januari 20122. De IGZ heeft het voornemen om de CRO’s in 2012 en 2013 verder te onderzoeken.

Vraag 4

Deelt u de mening dat er nu sprake is van een situatie waarin alle geld, invloed en macht er op gericht zijn een nieuw geneesmiddel zo snel mogelijk op de markt toe te laten, terwijl de veiligheid van patiënten ondergeschikt wordt gemaakt?

Ik deel deze mening niet.

Vraag 5

In hoeverre kunnen mensen er op vertrouwen dat de geneesmiddelen die ze krijgen voorgeschreven ook zijn bekeken op bijwerkingen en werkelijk veilig zijn? Bent u van mening dat het CBG als taak heeft de risico's en kwaliteit van geneesmiddelen te beoordelen en te bewaken, deze taak in voldoende mate uitvoert of werkt het CBG slechts als tussenpersoon?

Geneesmiddelen worden vóór de toelating getest op bijwerkingen. Deze bijwerkingen en hun prevalentie staan ook vermeld in de patiëntenbijsluiter. Wel is het zo dat een (nieuw) geneesmiddel in de ontwikkelingsfase getest wordt op een relatief klein aantal patiënten. Deze proefpersonen melden zich hiervoor vrijwillig aan. Na de toelating wordt het geneesmiddel toegepast op een veel grotere patiëntenpopulatie, die bovendien anders kan zijn samengesteld dan de onderzoekpopulatie. Hierdoor kan het zijn dat bijwerkingen gemeld worden die in de ontwikkelingsfase niet zijn opgemerkt, of in een andere prevalentie. Daarom is het van belang dat geneesmiddelen na hun toelating constant gemonitord worden. Dit wordt ook wel geneesmiddelenbewaking genoemd.
In Nederland is het CBG belast met de geneesmiddelenbewaking. Het CBG zelf verzamelt en analyseert meldingen van bijwerkingen vanuit de farmaceutische industrie. Het verzamelen en analyseren van meldingen van bijwerkingen door professionals uit de zorg en door patiënten is belegd bij het Nederlands Bijwerkingencentrum Lareb. Ook bij de geneesmiddelenbewaking werkt het CBG nauw samen met de autoriteiten van andere lidstaten.

Vraag 6

Kan worden aangegeven waaruit de inkomsten van het CBG precies bestaan? Hoeveel wordt betaald door de farmaceutische industrie bij beoordeling van een nieuw geneesmiddel? Hoeveel is bijvoorbeeld betaald voor toelating van middelen als Vioxx en Seroxat? Hoe is dit in andere landen geregeld?

De farmaceutische industrie betaalt een vast tarief voor elk geneesmiddel dat geregistreerd is, een soort jaarlijkse onderhoudsvergoeding voor het registratiedossier van geneesmiddelen die op de markt zijn. Dit zijn de basisinkomsten van het CBG. Daarnaast betaalt de farmaceutische industrie een vast tarief voor nieuwe aanvragen voor de beoordeling van een geneesmiddel.
Het CBG opereert kostendekkend en maakt geen winst.
De tarieven worden vastgesteld door de minister van VWS en zijn gepubliceerd in Hoofdstuk 7 van de Regeling Geneesmiddelenwet. De tarieven worden vooraf geïnd door een apart Agentschap, het ACBG, dat valt onder de verantwoordelijkheid van de minister van VWS. Er is geen enkele relatie tussen de inhoudelijke beoordeling door het CBG en de inning van het tarief door het Agentschap CBG. Het tarief dat het ACBG ontvangt is gelijk of het middel nu wordt toegelaten of niet.
Het geneesmiddel Vioxx is in 1999 geregistreerd via een zogenaamde wederzijdse erkenningprocedure (het CBG werd verzocht om erkenning van een handelsvergunning die in een andere lidstaat is verleend). Voor een dergelijke beoordelingsprocedure is de aanvrager – in het geval het een nieuwe werkzame stof betreft zoals bij Vioxx het geval was – thans een vergoeding verschuldigd van € 19 780 (artikel 7.4 Regeling Geneesmiddelenwet).
Het geneesmiddel Seroxat is in 1991 geregistreerd via de nationale procedure (het CBG is verzocht om een Nederlandse handelsvergunning af te geven). Voor een dergelijke beoordelingsprocedure is de aanvrager – in het geval het een nieuwe werkzame stof betreft, zoals bij Seroxat het geval was, thans een vergoeding verschuldigd van € 43 900 (artikel 7.1 Regeling Geneesmiddelenwet). Destijds waren deze bedragen (in guldens) respectievelijk voor Vioxx fl. 10 000,= en voor Seroxat fl. 30 000,=.
In vrijwel alle lidstaten van de EU wordt een vergoeding gevraagd voor de beoordelingskosten. Ook het Europees Geneesmiddelenbureau vraag hiervoor een vergoeding.

Vraag 7

Hoe kan het zo geregeld worden dat onderzoekers geen belang meer hebben bij een positieve uitkomst van onderzoek naar een nieuw geneesmiddel?

Alle verrichters en uitvoerders van geneesmiddelenonderzoek moeten voldoen aan de regels van Good Clinical Practice (ICH-GCP). Daarnaast moeten zij voldoen aan alle andere internationale en Nederlandse regels op dit gebied, zoals de Wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen. De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) houdt toezicht op de uitvoering van klinisch geneesmiddelenonderzoek.

Vraag 8

Bent u bereid de Kamer vóór 1 april een brief te sturen, waarin de knelpunten van het huidige systeem worden aangegeven en waarin de mogelijke verbeteringen ten aanzien van de beoordeling van geneesmiddelen uitgebreid worden aangegeven?

Ik zie geen aanleiding voor het sturen van een dergelijke brief.

Vraag 9

Wat is uw mening over het feit dat het CBG zich tot nu toe van commentaar heeft onthouden? Deelt u de mening dat, gezien het feit dat het CBG de organisatie is die de risico's en kwaliteit van geneesmiddelen beoordeelt en bewaakt, een reactie wel op zijn plaats is? Bent u bereid het CBG om een reactie in deze te vragen en deze aan de Kamer door te sturen?

In de uitzending van Brandpunt wordt gesuggereerd dat het CBG zijn beoordelend werk onder grote tijdsdruk moet doen en dat dit ten koste gaat van de kwaliteit van de beoordelingen. Het CBG heeft mij laten weten dat het zich niet herkent in dit beeld.

Vraag 10

Denkt u dat de 3 februari j.l. aangeboden code belangenverstrengeling voldoende garantie biedt om belangenverstrengeling te voorkomen? Hoe dwingend is deze code en wie controleert deze? Hoe staat het met het wettelijke register naar aanleiding van de motie Arib2? Hoe verhoudt zich dat tot deze code?

Ik ben blij met het initiatief dat heeft geleid tot de Code ter voorkoming van oneigenlijke beïnvloeding door belangenverstrengeling. En het is goed om daarbij op te merken dat het CBG als één van de eerste organisaties de Code heeft onderschreven. Het CBG werkte ook al in hoge mate langs de lijnen van deze code. Een goede en zorgvuldige naleving van de Code zal het gevaar van oneigenlijke beïnvloeding door belangenverstrengeling sterk reduceren. Het invullen van belangenverklaringen, het bediscussiëren van welke relatie wel of niet toelaatbaar is en het afwegen van de noodzaak van de inbreng in een commissie of werkgroep is en blijft echter mensenwerk. Bovendien zullen verschillende mensen ook verschillende opvattingen kunnen blijven houden over wat wel of niet aanvaardbaar en nodig is. Ik heb partijen al aangesproken op het feit dat de kracht van deze Code valt of staat met het naleven en handhaven ervan.
Daarnaast zijn de gedragsregels over de openbaarmaking van financiële relaties tussen beroepsbeoefenaren en farmaceutische ondernemingen per 1 januari 2012 van kracht geworden. De eerste publicatie van deze relaties vindt plaats in het eerste kwartaal van 2013. Met dit transparantieregister wordt invulling gegeven aan de motie Arib (Kamerstukken II, 2009–2010, 22 894, nr. 243). Het transparantieregister ziet op het transparant maken van dienstverleningsrelaties tussen beroepsbeoefenaren en de farmaceutische industrie. Deze relaties zijn vrij specifiek omschreven en zien uitsluitend op relaties met de farmaceutische industrie. Het bereik van de Code is niet specifiek gericht op relaties met de farmaceutische industrie maar op alle (persoonlijke en financiële) relaties die de onafhankelijkheid zouden kunnen beïnvloeden. De Code is breed in het zorgveld onderschreven maar strekt verder dan alleen het zorgveld. De Code is bijvoorbeeld ook onderschreven door organisaties als de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen (KNAW) en de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR). De Code en het transparantieregister vullen elkaar dus aan.

Vraag 1

Bent u op de hoogte van het jachtverbod dat de Provincie Utrecht heeft afgekondigd vanwege het winterweer, terwijl de andere provincies dit (nog) niet nodig achten?1

Ja.

Vraag 2

Onderschrijft u dat in het wild levende dieren op dit moment door de sneeuwval en zeer strenge vorst, die al sinds 29 januari onafgebroken aanhoudt, onvoldoende voedsel kunnen vinden en daardoor ernstig verzwakken? Zo neen, waaraan ontleent u die zekerheid?

Nee, de meeste in het wild levende dieren hebben genoeg reserves opgebouwd om een vorst periode van enkele weken goed te doorstaan.
Zie tevens het antwoord op eerder gestelde Kamervragen van het lid Thieme hierover (Tweede Kamer, 2010–2011, Aanhangsel met nr. 3604, antwoord op vraag 2).

Vraag 3

Is het waar dat de verbodsbepalingen in artikel 53 eerste lid van de Flora- en Faunawet, waarin staat dat jagen verboden is indien de grond bedekt is met sneeuw, op wild dat zich bevindt in of in de nabijheid van wakken en op wild dat als gevolg van weersomstandigheden in uitgeputte toestand verkeert, niet van toepassing zijn op het afschieten van in het wild levende dieren in het kader van beheer en schadebestrijding?

De verbodsbepalingen in artikel 53, eerste lid, van de Flora- en faunawet zijn van toepassing op jacht en niet op beheer en schadebestrijding. Voor beheer en schadebestrijding gelden de kaders van artikel 65 e.v. van de Flora- en faunawet. Voor zover deze activiteiten elkaar overlappen, gelden zowel de regimes voor jacht als voor beheer en schadebestrijding. Zie voorts de eerdere beantwoording op Kamervragen over jagen terwijl de bodem met sneeuw bedekt is van lid Thieme (Tweede Kamer, 2010–2011, Aanhangsel nr. 1273).

Vraag 4

Deelt u de mening dat het ethisch gezien onaanvaardbaar is dieren af te schieten juist wanneer zij door de winterse omstandigheden onvoldoende voedsel hebben kunnen vinden, daardoor verzwakt en langzaam zijn en hun natuurlijke schuwheid hebben opgeven om te kunnen overleven? Zo ja, welke consequenties verbindt u hieraan? Zo neen, waarom niet?

Nee, soorten die op de provinciale vrijstellingslijst staan, richten juist schade aan in delen van het land. Derhalve zijn de provincies beter in staat om te beoordelen of beheer en schadebestrijding al dan niet tijdelijk opgeschort moet worden.
In winterse omstandigheden kan beheer en schadebestrijding van bepaalde dieren nodig zijn. Met winterse omstandigheden vertrouw ik wel op de betamelijkheid van jagers, wildbeheereenheden en faunabeheereenheden, opdat de rust in het landelijk gebied voor de andere dieren zoveel mogelijk gehandhaafd blijft.
Zie tevens eerdere beantwoording op Kamervragen van het lid Thieme over dit onderwerp (Tweede Kamer, 2009–2010, aanhangsel, nr. 1208).

Vraag 5

Deelt u de mening dat de verbodsbepalingen uit artikel 53 eerste lid van de Flora- en Faunawet ook zouden moeten gelden voor in het wild levende dieren die worden afgeschoten in het kader van schadebestrijding en beheer? Zo ja, welke consequenties verbindt u hieraan? Zo neen, waarom niet?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 6

Deelt u de mening dat provinciale willekeur voorkomen dient te worden in kwesties als deze? Zo ja, welke consequenties verbindt u hieraan? Zo neen, waarom niet?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 7

Onderschrijft u dat alle dieren, ook de dieren waarop niet gejaagd of geschoten mag worden, hun reserves moeten sparen om de winterse omstandigheden het hoofd te kunnen bieden en dat al deze dieren ernstig verstoord en opgejaagd worden wanneer jagers in het gebied actief zijn? Zo neen, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 8

Bent u bereid om Gedeputeerde Staten op te roepen een tijdelijk algeheel verbod in te stellen op het afschieten van in het wild levende dieren, zeker omdat het sinds 29 januari onafgebroken zeer streng heeft gevroren, deze kou verder aan zal houden en er nog geen einde in zicht is? Zo ja, op welke termijn en wijze? Zo neen, waarom niet?

Zoals u zelf heeft kunnen vaststellen, is het weer inmiddels omgeslagen. Overigens zou ik bij aanhoudende vorst geen tijdelijk algeheel afschotverbod hebben ingesteld. Voor de motivatie verwijs ik u naar mijn antwoord bij vraag 4 en 6.

Vraag 9

Bent u bereid, gelet op de actuele strenge winterse omstandigheden, deze vragen spoedig te beantwoorden, in ieder geval voor 10 februari 2012?

Helaas heb ik de vragen niet eerder kunnen beantwoorden.

Vraag 1

Wat is uw reactie op de opvatting van de heer Schmidt, voorzitter van de Raad van Bestuur van de Ziekenhuis Groep Twente (ZGT) en econoom, dat de nieuwbouwplannen in Enschede van Medisch Spectrum Twente (MST) zullen uitdraaien op een financiële ramp? Deelt u de zorgen van de heer Schmidt? Wilt u uw antwoord toelichten?1

Het is niet mijn verantwoordelijkheid een oordeel te vellen over de financiële besluiten die een ziekenhuis neemt: dit is de verantwoordelijkheid van het bestuur van de instelling zelf, waarover verantwoording moet worden afgelegd aan de Raad van Toezicht. Navraag bij het MST heeft overigens de informatie opgeleverd dan een bankenconsortium met het MST een financieringsovereenkomst gesloten heeft van meer dan 400 mln euro. Dit bankenconsortium zal over deze de risico’s dragen en voor zijn rekening moeten nemen.

Vraag 2

Deelt u de analyse dat een fusie tussen MST en ZGT als resultaat kan hebben dat ZGT wordt gebruikt om de te verwachten financiële problemen van MST op te lossen? Zo nee, waarom niet?

Zoals ik heb aangegeven in antwoord op uw eerdere vragen over de bezuinigingen en reorganisaties van Ziekenhuisgroep Twente (ZGT) en Medisch Spectrum Twente (MST) (2012Z00045, zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2011–2012, nr. 1493), is er voor zover mij bekend geen sprake van een voorgenomen fusie.

Vraag 3

Wat zijn de kosten van interim-krachten bij ZGT die zijn ingevlogen voor de reorganisatie? Is het waar dat deze om en nabij de € 700 000 per maand bedragen? Wat vindt u daarvan? Van welke bureaus komen deze interimmers? Wat is het maatschappelijk nut om dergelijke hoge bedragen uit te geven aan dure interimmers voor dergelijke controversiële plannen?

In aanvulling op mijn antwoord op uw eerdere vragen naar de kosten van interimmers bij ZGT (zie antwoord 5 op uw vragenset 2012Z00045, zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2011–2012, nr. 1493) kan ik hier het volgende op antwoorden.
In het Nederlandse systeem van ziekenhuiszorg is het zo dat die zorg door verzekeraars wordt ingekocht bij ziekenhuizen op basis van vooraf overeengekomen tarieven (waar het om verrichtingen gaat waarvoor vrije DBC’s gelden) dan wel op basis van gereguleerde tarieven. Binnen de (financiële) kaders die uit die contracten van ziekenhuizen met zorgverzekeraars voortvloeien, zullen de ziekenhuizen hun exploitatie moeten vormgeven.
Vandaar ook de reactie van een woordvoerder van ZGT in de krant van 8 februari: «dat de inhuur van interimmers onderdeel is van onze bedrijfsvoering en daar gaan we niet concreet op in. We maken alleen van interimmers gebruik als de expertise zelf niet binnen ZGT voorhanden is. Bovendien moeten de kosten van de interimmer opwegen tegen de baten; er moet duidelijk rendement zichtbaar zijn.» Daarnaast meldt die woordvoerder «dat in het kader van de afgekondigde vacaturestop eind december alle contracten met interimmers zijn of worden beëindigd zodra het contract dit toelaat.»
Er vindt dus geen externe ex ante toetsing plaats op het uitgavenbeleid van ziekenhuizen. Wel is er een soort van externe ex post toetsing, want zorgverzekeraars zullen zich bij het inkopen van zorg laten leiden door de tariefhoogtes waarmee de meest efficiënt werkende ziekenhuizen weten uit te komen.

Vraag 4

Wat vindt u van de plannen van ZGT om de longafdeling en cardiologie te verplaatsen naar Almelo en de eenvoudigere orthopedische ingrepen, oogoperaties, en liesoperaties naar Hengelo? Betekent dit op termijn niet dat het ziekenhuis in Hengelo wordt ontmanteld naar een dagbehandelingscentrum en geen volwaardig ziekenhuis blijft? Zo nee, waaarom niet?

Naar ik heb begrepen wordt zowel op bestuurlijk niveau als op maatschapsniveau gesproken over diverse vormen van samenwerking. Dit kan er onder andere toe leiden dat voor complexe, weinig voorkomende ingrepen de patiënt naar verder weg gelegen academische centra moet reizen.
Zoals ik eveneens heb aangegeven in antwoorden op uw eerdere vragen (2012Z00045, zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2011–2012, nr. 1493) zijn zorgaanbieders zelf verantwoordelijk voor de kwaliteit van zorg en de wijze waarop zij de zorg binnen hun organisatie inrichten. Wel moet de continuïteit van zorg voor patiënten gewaarborgd blijven. Ik ben in genoemde antwoorden ook al ingegaan op de verantwoordelijkheden die de overheid en andere partijen hierin hebben.
Zie verder mijn antwoord op vraag 9.

Vraag 5

Blijft de klinische verloskunde overeind in Hengelo? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Betekent uw wens om de kosten te beheersen door middel van concentratie van medische zorg, dat er in Twente één ziekenhuis moet overblijven? Zo nee, hoe garandeert u het behoud van de bestaande ziekenhuiszorg in Twente?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 7

Erkent u dat uw stelsel van marktwerking met de bijbehorende risico’s voor zorginstellingen leidt tot risicobeperking door middel van fusies? Zo nee, hoe verklaart u dan dat het aantal fusie- of samenwerkingsinitiatieven dit jaar al het totaal van de tweede helft van 2010 overtreft?2

In het verleden hebben we gezien dat bestuurders niet altijd zorgvuldig zijn omgegaan met besluitvorming over de door hun te organiseren zorgverlening. Dit betrof onder andere, maar zeker niet uitsluitend, ook besluitvorming over samenwerking en/of fusies. Daarom zet ik alles op alles om het wetsvoorstel, waarmee de regels voor de fusietoetsing vanwege kwaliteit en bereikbaarheid worden aangescherpt, zo snel mogelijk naar uw Kamer te sturen. Het wetsvoorstel ligt op dit moment voor advies bij de Raad van State.

Vraag 8

Welk nut heeft marktwerking als monopolies het voorspelbare resultaat zijn? Wilt u uw antwoord toelichten?

Zorgaanbieders moeten datgene doen waar ze goed in zijn en datgene waar ze niet goed in zijn aan anderen overlaten. Dit is een beslissing van de zorgaanbieder. Ik deel niet de mening dat monopolies het voorspelbare resultaat zijn. Het toezicht van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) moet dit juist voorkomen door standaard de keuzevrijheid voor patiënten en zorgverzekeraars in haar beoordeling van fusies en samenwerkingsafspraken te betrekken. Voorts heeft de NMa op grond van haar fusietoezicht in de afgelopen jaren verschillende malen ingegrepen ter voorkoming van het ontstaan van te machtige posities van zorgaanbieders. Graag verwijs ik in dat kader naar een fusiebesluit van eind vorig jaar, waarin de NMa vanuit dat oogpunt haar toestemming aan de fusie tussen Zorggroep Noordwest-Veluwe en Het Baken heeft geweigerd.
Ook zien we dat er de afgelopen jaren juist veel aanbieders zijn bij gekomen (zelfstandige behandelcentra). Het is cruciaal dat de toetreding van nieuwe aanbieders vrij is en in de praktijk ook ruimte krijgt. Dat voorkomt de ongewenste situatie van één of te weinig aanbieders.

Vraag 9

Kunt u uiteenzetten hoe uw beleidsdoelstelling van concentratie van ziekenhuiszorg zich verhoudt tot uw doelstellingen van «zorg dichtbij» en keuzevrijheid voor de patiënt?

Mijn beleidsdoelstelling is zorg dichtbij die kan en wat verder weg waar het niet anders kan. Mijn uitgangspunt is dat mensen de zorg en ondersteuning ontvangen die ze nodig hebben zo dicht mogelijk bij huis en zo min mogelijk hinder ondervinden van de schotten die nu nog tussen de onderdelen binnen het stelsel aanwezig zijn. Als we deze beweging willen realiseren is het van belang dat zoveel mogelijk laagcomplexe tweedelijnszorg naar eerstelijnszorg of naar een nieuwe ontstane tussenvorm (anderhalvelijnszorg) verschoven wordt (substitutie) en dat de eerstelijnszorg zodanig verbeterd wordt dat doorverwijzing naar de tweede lijn steeds minder nodig is. Met name de chronische zorg voor diverse aandoeningen zou hierdoor veel dichter bij de patiënt beschikbaar komen. In mijn ogen moeten vooral zorgverzekeraars en zorgaanbieders er voor zorgen dat de gewenste verschuiving van zorg richting de eerste- of anderhalvelijn gaat plaatsvinden.
In mijn visie kan concentratie van hoogcomplexe zorg met relatief weinig patiënten noodzakelijk zijn om de gewenste kwaliteit te realiseren en de kosten te beheersen. Deconcentratie van laagcomplexe zorg met relatief veel patiënten is nodig om voor deze vorm van zorg de kwaliteit en toegankelijkheid te verbeteren en ook daar de kosten te beheersen. Alleen op deze wijze kan er een robuuste zorginfrastructuur worden gerealiseerd.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht dat vonnissen die e-Court tot nu heeft gedaan niet rechtsgeldig zijn?1 Heeft e-Court daarmee in ieder geval zijn contractanten verkeerd voorgelicht over de afdwingbaarheid van zijn uitspraken?2

De rechter heeft zich uitgesproken over de rechtsgeldigheid van de arbitrale vonnissen van e-Court. Het lijkt mij in zijn algemeenheid wenselijk en aannemelijk dat e-Court naar aanleiding van de uitspraak van de rechter haar procedure zodanig zal wijzigen dat tegemoet wordt gekomen aan de eisen die door de wet aan een rechtsgeldig arbitraal vonnis worden gesteld. Aangezien het om een private geschilbeslechtingsinstantie gaat is het niet aan mij om actie te ondernemen.
In het arbitragereglement van e-Court wordt in deel 2, artikel 8, gesteld dat voor het verkrijgen van een executoriale titel in zaken die voor arbitrage aan e-Court worden voorgelegd, verlof van de voorzieningenrechter nodig is. Op dat punt kan ik concluderen dat de informatievoorziening juist is.

Vraag 2

Welke actie heeft u naar aanleiding van deze uitspraken ondernomen of gaat u ondernemen?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Deelt u de mening dat e-Court zijn praktijken pas voort mag zetten indien duidelijk is dat alle contracten met zijn relaties zullen leiden tot rechtsgeldige vonnissen?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Deelt u de mening dat alternatieve geschillenbeslechting alleen mogelijk moet zijn wanneer beide partijen daarmee akkoord zijn? Deelt u de mening dat de gang naar de normale rechter een optie moet blijven?

Alternatieve geschillenbeslechting is per definitie een vorm van geschiloplossing die berust op de instemming van beide betrokken partijen. Daarbij blijft de gang naar de overheidsrechter open in die zin dat bij bindend advies de rechter gevraagd kan worden of gebondenheid aan het bindend advies naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid aanvaardbaar is (in verband met de inhoud of wijze van totstandkoming daarvan). In het geval van arbitrage kan vernietiging van het arbitrale vonnis gevraagd worden op een aantal in de wet genoemde gronden. Ook is in bepaalde gevallen herroeping van het vonnis mogelijk. De tenuitvoerlegging van het arbitrale vonnis kan in bepaalde gevallen geweigerd worden, onder andere wegens kennelijke strijd met de goede zeden of de openbare orde.

Vraag 5

Heeft u in uw gesprek met e-Court medio 2011 aangegeven onder welke voorwaarden e-Court gebruik kan maken van arbitrage?3 Wat vindt u ervan dat ondanks dit gesprek nog steeds door e-Court de mogelijkheid wordt geboden om het geschil te beslechten middels een bindend advies?4

De voorwaarden voor arbitrage zijn opgenomen in artikelen 1020–1076 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv) en zijn dus openlijk beschikbaar. Het gebruik van bindend advies is een bestaande optie voor geschillenoplossing, met de kanttekeningen die ik daar in mijn brief aan uw Kamer van 23 juni 2011 (Kamerstukken II, vergaderjaar 2010–2011, 29 279, nr. 122) bij heb gemaakt.

Vraag 6

Heeft u na het gesprek, zoals genoemd in uw brief d.d. 23 juni 2011, nog met e-Court aan tafel gezeten? Zo ja, wat is er toen besproken?

Ambtenaren van mijn ministerie hebben na 23 juni 2011 nog twee maal met vertegenwoordigers van e-Court om de tafel gezeten. Deze gesprekken hebben plaatsgevonden in het kader van de innovatieagenda rechtsbestel, die op 31 oktober 2011 aan uw Kamer is gestuurd (Kamerstukken II, vergaderjaar 2011–2012, 33 071, nr. 5). Zowel het ministerie als e-Court hebben aangegeven in gesprek te willen blijven en te onderzoeken waar kennisuitwisseling voordelen kan hebben voor innovatie van juridische procedures.

Vraag 7

Wat is uw reactie op het bericht dat e-Court een overeenkomst heeft gesloten met Intrum Justitia, ondanks dat vast is komen te staan dat de werkwijze van e-Court in veel gevallen onrechtmatig is?5

E-Court en Intrum Justitia zijn private partijen. Het staat hen vrij om een overeenkomst te sluiten. Ik veronderstel dat zij de gevolgen van de recente uitspraak van de rechtbank onderling zullen bespreken, en acht het niet nodig mij daarin te mengen.

Vraag 8

Deelt u de mening dat door onder andere verhoging van de griffierechten meer private alternatieven voor geschillenbeslechting zullen ontstaan? Hoe gaat u in de toekomst voorkomen dat dergelijke private initiatieven zich niet aan de wet houden?

Het is zeker mogelijk dat er meer private initiatieven zullen ontstaan die buitengerechtelijke geschiloplossing aanbieden. Ook het voorstel voor een Europese richtlijn over Alternative Dispute Resolution in consumentenzaken (COM2011 793) en het voorstel voor de verordening Online Dispute Resolution (COM2011 794) zullen wellicht private initiatieven stimuleren.
Ik ben van mening dat buitengerechtelijke geschilbeslechting zo veel mogelijk door zelfregulering tot stand moet komen, uiteraard met eerbiediging van de geldende wetgeving. Ter waarborging daarvan kunnen uitspraken van buitengerechtelijke geschilbeslechters in bepaalde gevallen getoetst worden door de rechter. De recente beschikkingen ten aanzien van de uitspraken van e-Court zijn een goed voorbeeld van deze toetsing.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht: «Chaotische taferelen op Utrecht CS»?1

Vraag 2

Deelt u de mening dat de NS er wederom niet in is geslaagd de treinreiziger adequaat te informeren over de situatie op het spoor, waardoor er al na één sneeuwbui een chaotische situatie ontstond op de stations? Zo ja, welke actie gaat u ondernemen? Zo neen, waarom niet?

Vraag 3

Kunt u aangegeven hoe het mogelijk is dat, ondanks dat alle cruciale wisselverwarmingsinstallaties gecontroleerd waren, er minstens vijf cruciale wissels het begaven in het eerste uur van de sneeuwbui in de regio Noord-holland.

Vraag 4

Vindt u dat op basis van deze prestaties dat het spoor winterklaar is?

Vraag 5

Bent u bereid de Kamer nog voor de komende behandeling van de winterproblemen op het spoormiddels een uitgebreid feitenverslag te informeren over het handelen van NS en ProRail? Zo neen, waarom niet?

Vraag 1

Is het u bekend dat de heer André Haspels, de Nederlandse ambassadeur in Pretoria, op zijn Facebook-pagina een verwijzing heeft naar de pagina getiteld: «Geen regering met steun van de PVV», een initiatief van «Nederland Bekent Kleur»?1

Het is mij bekend dat de heer Haspels op zijn persoonlijke Facebookpagina de pagina «Geen regering met steun van de PVV» heeft «geliked».

Vraag 2

Deelt u de mening dat een Nederlandse ambassadeur geen ondersteuning dient te geven aan dergelijke politieke propaganda?

Nederlandse ambassadeurs dienen zich publiekelijk te onthouden van het geven van dergelijke persoonlijke politieke oordelen.

Vraag 3

Deelt u de mening dat deze ambassadeur zich diskwalificeert voor zijn functie, te meer daar hij juist spreekt namens een regering die mogelijk wordt gemaakt door de steun van de PVV?

De heer Haspels had zich moeten onthouden van het publiekelijk uitspreken van een dergelijk persoonlijk politiek oordeel op zijn persoonlijke Facebook-pagina.

Vraag 4

Welke maatregelen gaat u tegen deze ambassadeur nemen?

De heer Haspels is hierop aangesproken en heeft de betreffende Facebook-pagina inmiddels «ge-unliked».

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het artikel «Besluiten bij ongewenste zwangerschap»?1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw mening over het belang van goede zorg door huisartsen bij ongewenste zwangerschap in het licht van het gegeven dat bijna een kwart van de vrouwen die een huisarts consulteert voor een ongewenste zwangerschap nog geen keuze heeft gemaakt?

Ik deel het belang van goede zorg bij ongewenste zwangerschap. Deze zorg kan vanuit meerdere professionals gegeven kan worden. De huisarts speelt hier een belangrijke rol door de vaak langdurige relatie met de patiënt.

Vraag 3

Deelt u de visie van Nivel-onderzoeker Gé Donker dat huisartsen de grote verantwoordelijkheid hebben om zeker te stellen dat patiënten volledig geïnformeerd zijn over alle mogelijkheden en in volledige vrijheid moeten kunnen besluiten en dat dit alleen kan na een diepgaand gesprek met hun patiënt, omdat vaststaat dat bijna iedere vrouw die naar een abortuskliniek verwezen wordt een abortus ondergaat, zodat in de fase daarvoor door de betrokkenen een zorgvuldige afweging gemaakt moet worden?2

In het kader van de Wet afbreking zwangerschap ligt de verantwoordelijkheid ten aanzien van een weloverwogen beslissing bij de arts die de uiteindelijke behandeling uitvoert. Die moet zich ervan vergewissen dat de vrouw de beslissing in alle vrijheid en weloverwogen neemt. Het verbeteren van de psychosociale hulpverlening aan vrouwen is een onderdeel uit de nieuwe richtlijn abortushulpverlening. De abortusklinieken hebben in 2011 een nieuwe opleiding ontwikkeld voor psychosociale hulpverlening. Dit neemt uiteraard niet weg dat de huisarts ook een rol kan vervullen indien de vrouw die zich tot hem of haar wendt twijfels heeft. De visie dat het nemen van het besluit tot het al dan niet afbreken van de zwangerschap alleen kan na een diepgaand gesprek met de eigen huisarts, deel ik niet.

Vraag 4

Wat is in dit licht uw visie op het gegeven dat in 60 procent van de situaties waarin nog geen beslissing is genomen over het voortzetten van de zwangerschap geen alternatieven ter sprake komen in het gesprek tussen de huisarts en de zwangere vrouw?

Bij het maken van een weloverwogen beslissing over een ongewenste zwangerschap is het noodzakelijk dat de vrouw op de hoogte is van alle alternatieven. De huisarts kan een belangrijke rol spelen bij het geven van informatie over die alternatieven. Daarbij is uiteraard wel belangrijk dat de vrouw ook open staat voor het bespreken van die alternatieven.

Vraag 5

Deelt u de opvatting dat goede, open en deskundige voorlichting door huisartsen over alternatieve mogelijkheden voor een abortus bij ongewenste zwangerschap van groot belang is en dat in de richtlijn voor hulpverlening bij ongewenste zwangerschap uitdrukkelijk aandacht dient te zijn voor deze belangrijke rol van de huisarts?

Zie antwoord 3 en 4.

Vraag 6

Op welke wijze wordt er op dit moment in de huisartsenopleiding aandacht gegeven aan het vergroten van gespreksvaardigheden rond ongewenste zwangerschap en het aanbieden van alternatieven? Welke mogelijkheden ziet u om training in deze gespreksvaardigheden tijdens en na de huisartsenopleiding te vergroten?

Communicatie is een essentieel onderdeel van de competenties van de huisarts. Gespreksvaardigheidstraining vormt een onderdeel van de opleiding tot huisarts en deze training heeft betrekking op alle klachten, problemen en vragen over gezondheid en ziekte die de patiënt presenteert. De inhoud van de opleiding tot huisarts wordt bepaald door de betreffende deskundigen, i.c. de beroepsgroep zelf. Deze autonomie respecteer ik. Ik heb er alle vertrouwen in dat indien de beroepsgroep wijzigingen in de (inhoud van de) opleiding nodig acht, zij die zal doorvoeren. Deskundigheidsbevordering ná de opleiding is eveneens een zaak van de beroepsgroep zelf. Alleen de beroepsgroep kan beoordelen waar een noodzaak tot aanpassing van de bij- en nascholing is.
Het veld ontwikkelt momenteel initiatieven op dit gebied, onder andere via een werkgroep binnen het Nederlands Huisartsen Genootschap. Daarbij worden ook ervaringen van abortusklinieken gedeeld met huisartsen die zich meer willen specialiseren.

Vraag 7

Wat zijn uw concrete voornemens om de deskundigheid onder huisartsen rond het bespreken van alternatieven te vergroten?

Ik zie geen noodzaak tot enige voornemens van mijn zijde op dit vlak.

Vraag 1

Herinnert u zich uw antwoord op eerdere vragen over medezeggenschap1, waarin u schrijft dat, als het bevoegd gezag weigert de uitspraak van de Geschillencommissie na te komen, een medezeggenschapsorgaan een nalevingsvordering op grond van artikel 36, lid 1, wet Medezeggenschap op scholen (WMS), kan instellen bij de Ondernemingskamer? Kunt u bevestigen dat de procedure bij de Ondernemingskamer echter bedoeld is om naleving van een wettelijke verplichting af te dwingen en niet om nakoming van een uitspraak van de Geschillencommissie af te dwingen? Kunt u daarom uw antwoord verduidelijken?

Ja, dat herinner ik mij. De Landelijke Commissie Geschillen WMS (hierna LCG WMS) is bevoegd in instemmingsgeschillen, geschillen over de inhoud van het medezeggenschapsstatuut en medezeggenschapsreglement, adviesgeschillen en geschillen over de interpretatie van een bepaling in de WMS, het medezeggenschapsreglement of medezeggenschapsstatuut. De Ondernemingskamer bij het Gerechtshof Amsterdam fungeert als beroepsrechter voor uitspraken van de LCG WMS op grond van de artikelen 32, 33, 34 en 35 van de WMS en is bevoegd in nalevingsgeschillen. Het gaat bij nalevingsgeschillen inderdaad om naleving van wettelijke verplichtingen door het bevoegd gezag.

Vraag 2

Vindt u het in het kader van een behoorlijke rechtsbescherming gerechtvaardigd dat een medezeggenschapsorgaan een geheel nieuwe procedure (met dure verplichte procesvertegenwoordiging) bij de Ondernemingskamer moet beginnen om nakoming van een uitspraak af te dwingen?

Ja. Dit is niet anders dan bij andere gerechtelijke procedures. Daarnaast voorziet de WMS in de verplichting een faciliteitenregeling te treffen voor de medezeggenschapstaken. Hierin kunnen afspraken worden vastgelegd over de vergoeding van juridische kosten, waaronder ook procesvertegenwoordiging.

Vraag 3

Kunt u toelichten welke civiele rechter u bedoelt in uw antwoord, met het oog op artikel 36, leden 1 en 2 van de WMS, waarin is bepaald dat een medezeggenschapsorgaan alleen in rechte kan optreden bij de Ondernemingskamer en het feit dat een medezeggenschapsorgaan geen natuurlijk persoon of rechtspersoon is en daarom geen rechtsbevoegdheid in de zin van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering heeft (aldus Hoge Raad, 3 december 1993, NJ 1994, 375)?

Het klopt dat een medezeggenschapsorgaan geen rechtspersoonlijkheid bezit. Daarom zal in dit geval een of meerdere leden van het medezeggenschapsorgaan als natuurlijk persoon naar de voorzieningenrechter dienen te gaan om naleving van de uitspraak af te dwingen. Dit kan door aan te voeren dat het bevoegd gezag een onrechtmatige daad heeft gepleegd door het niet-naleven van een uitspraak van de Ondernemingskamer.

Vraag 4

Bent u van plan om een bekostigingsmaatregel te nemen, nu duidelijk is dat het bevoegd gezag van het Stedelijk Lyceum Enschede niet van plan is de genoemde uitspraken na te komen?

Een bekostigingsmaatregel kan ik opleggen indien een bevoegd gezag de bij of krachtens de WMS gegeven voorschriften niet nakomt.
In onderhavig geval is sprake van een geschil tussen twee autonome partijen, te weten het bevoegd gezag en de ouder/leerlinggeleding van de «oude» GMR. Indien de ouder/leerlinggeleding van mening is dat er sprake is van niet-naleving van de uitspraak van de Ondernemingskamer door het bevoegd gezag kan dit voor de voorzieningenrechter gebracht worden (zie daarvoor ook mijn antwoord op vraag 3). Het past mij als minister niet om deze rechtsgang te doorkruisen, temeer daar de uitspraak van de Ondernemingskamer in dit geval geen instructie bevat die de minister van OCW zou moeten bewaken.
Mijns inziens is er geen sprake van niet-naleving van de WMS door het bevoegd gezag van het Stedelijk Lyceum Enschede. De Inspectie heeft bovendien in november 2011 vastgesteld dat de medezeggenschap op de school op een goede manier is vormgegeven en dat wordt voldaan aan de verplichtingen op grond van de WMS. Ik zie dan ook geen aanleiding of mogelijkheid tot het treffen van een bekostigingssanctie.

Vraag 5

Deelt u de mening dat er sprake lijkt van een leemte in de rechtsbescherming voor medezeggenschapsorganen als uit de antwoorden op de vragen 1, 2 en 3 blijkt dat de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (GMR) geen rechtsmiddel heeft om het bevoegd gezag te dwingen tot nakoming van een uitspraak?

Ik deel de mening dat de GMR geen rechtsmiddel heeft om het bevoegd gezag te dwingen tot nakoming van een uitspraak niet. Alle scholen dienen zich aan de WMS te houden. Indien dat niet gebeurt kan het medezeggenschapsorgaan een nalevingsvordering instellen bij de Ondernemingskamer. Alle partijen zijn gebonden aan de uitspraak van de Ondernemingskamer. Indien een partij zich hier niet aan houdt staat de weg naar de voorzieningenrechter open.

Vraag 1

Kent u het artikel «Truth, lies and Afghanistan» van de Amerikaanse luitenant-kolonel Daniel Davis?1

Ja.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u de conclusie van de luitenant-kolonel dat rooskleurige officiële uitlatingen van militaire leiders over vooruitgang in de oorlog niet overeenkomen met de werkelijke situatie in Afghanistan? Hoe beoordeelt u Davis» conclusie dat de militair-tactische situatie in Afghanistan van «slecht» naar «hopeloos» is opgeschoven? Kunt u beide antwoorden toelichten?

Het artikel geeft de mening van een Amerikaanse militair over de veiligheidssituatie en berust op enkele observaties, beperkt in regio en tijd, bij Amerikaanse eenheden. Uit diverse rapportages van internationale en non-gouvernementele organisaties, die geheel Afghanistan bestrijken, komt een genuanceerder beeld van de veiligheidssituatie naar voren. In de komende stand-van-zakenbrief wordt u nader geïnformeerd over de actuele veiligheidssituatie.
De Afghan National Security Forces (ANSF) zijn de afgelopen jaren in kwantiteit en kwaliteit gegroeid. De transitie – het geleidelijk overdragen van de verantwoordelijkheid voor de veiligheid aan de Afghaanse autoriteiten en ANSF – is gaande en verloopt volgens plan. In de gebieden waar de verantwoordelijkheid is overgedragen blijkt de ANSF in staat zorg te dragen voor de veiligheid. Er zal evenwel de komende jaren nog veel moeten worden geïnvesteerd om duurzame vrede en veiligheid in Afghanistan te realiseren. De internationale gemeenschap zal het land hierbij ondersteunen en assisteren.

Vraag 3

Is het waar dat de opstandelingen in Afghanistan vrijwel elk stuk land buiten het gezichtsbereik van ISAF-bases controleren? Indien ja, geldt dit ook voor de provincie Kunduz?

Nee, de regering is het oneens met de stelling dat de Taliban gebieden controleert buiten het gezichtsbereik van ISAF-bases. De ANSF en ISAF richten zich vooral op de bescherming van bevolkingscentra en belangrijke verkeersroutes en de Taliban is in militair opzicht en in vergelijking tot de Afghaanse veiligheidsdiensten en ISAF geenszins een gelijkwaardige speler. Derhalve oefent de Taliban niet dusdanige invloed uit op de lokale bevolking dat gesproken kan worden van «controle». In het algemeen heeft de bevolking geen enkele behoefte aan een terugkeer naar de terreur en het extremisme van het Taliban bewind van ruim tien jaar geleden. In dat licht hebben terroristische aanslagen van de Taliban waarbij onschuldige Afghaanse burgers om het leven zijn gekomen de reputatie van de Taliban niet verbeterd. Daar staat tegenover dat de steun onder de bevolking voor de Afghaanse regering te lijden heeft onder zwak Afghaans bestuur en corruptie. De komende periode zal de regering Karzai daarom nog meer daadkracht moeten tonen in het verbeteren van het openbaar bestuur om als legitieme en geloofwaardige overheid te kunnen blijven functioneren.

Vraag 4

Is het waar dat het voorkomt dat Afghaanse veiligheidsdiensten met opstandelingen afspreken dat beide elkaar niet beschieten? Indien ja, hoe beoordeelt u deze afspraken? Hoe vaak komt dit voor? Komt dit ook voor in Kunduz?

De ANSF voeren geregeld operaties uit om de dreiging die uitgaat vanopstandelingen weg te nemen. Afspraken om elkaar niet te beschieten horen hier niet bij. Er zijn evenwel enkele incidentele gevallen bekend waarbij personen binnen de ANSF afspraken met insurgents hebben gemaakt. Deze incidenten zijn niet structureel van aard en zijn te verklaren vanuit de specifieke context van het geval, waarbij binnen een bepaalde familie of stam afspraken werden gemaakt. In Kunduz zijn dergelijke gevallen niet vastgesteld.