Ontvangen 24 oktober 2023
De ondergetekenden stellen het volgende amendement voor:
In artikel 2 Bijstand, Participatiewet en Toeslagenwet van de departementale begrotingsstaat worden het verplichtingenbedrag en het uitgavenbedrag verhoogd met € 40.000 (x € 1.000).
Dit amendement strekt ertoe geld vrij te maken om, naast de bestaande voornemens om hardheden in de sociale zekerheid op te lossen, aanvullende maatregelen te nemen. Te vaak komen burgers in de problemen omdat de overheid hen met wantrouwen tegemoet treedt. Vertrouwen zou aan de basis moeten liggen van ons sociale zekerheidsstelsel. Het is om die reden goed dat er gewerkt wordt om wetgeving, zoals de Participatiewet, door te lichten en op onderdelen substantieel te verbeteren. Dit amendement maakt aanvullende middelen (€ 40 miljoen) vrij om op de hierna genoemde onderdelen voorstellen uit te werken om hardheden in de sociale zekerheidswetgeving op te lossen. De dekking voor dit amendement wordt gevonden in een amendement dat is ingediend bij het Belastingplan. Het gaat om het afschaffen van verschillende fossiele subsidies, waaronder de vrijstelling in de gasbelasting voor non-energetisch gebruik en de vrijstelling in de brandstofaccijns voor elektriciteitsopwekking, dat tezamen structureel € 141 miljoen opleveren.
1. Het schrappen van de verplichte zoektermijn voor jongeren uit de Participatiewet. In de Participatiewet moeten jongeren onder de 27 verplicht vier weken naar werk of een opleiding zoeken voordat zij in aanmerking komen voor bijstand. Als ze geen werk of opleiding vinden, krijgen ze de eerste maand met terugwerkende kracht uitgekeerd. De zoektermijn wordt geschrapt. Op deze manier voorkomen we verergering van bestaande financiële problemen en komen jongeren met bestaande financiële problemen eerder in beeld bij gemeenten.
2. Het schrappen van de verplichte tegenprestatie in de Participatiewet. Gemeenten hebben in de Participatiewet de mogelijkheid om een tegenprestatie te eisen. Gemeenten mogen zelf invulling geven aan de aard, omvang en duur van deze werkzaamheden. Als mensen verplichtingen onvoldoende nakomen, kan bijvoorbeeld de uitkering tijdelijk worden stopgezet. Volgens het SCP ontmoedigt de tegenprestatie mensen om een uitkering aan te vragen en mensen ervaren het als vernederend. Ook werkt het averechts, omdat mensen minder tijd hebben om te zoeken naar werk.1 Volgens het CBS maakte in 2022 ongeveer de helft van de gemeenten gebruik van de tegenprestatie.2
Klaver Bikker