Vraag 1

Kunt u aangeven waar de bijzondere omstandigheden, impact van de aanhouding en langdurige onzekerheid uit bestonden op basis waarvan het Openbaar Ministerie (OM) een hogere schadevergoeding van 200 euro heeft toegekend aan de betreffende 88 jongeren?1

Bij de beoordeling van de verzoeken is rekening gehouden met de omstandigheden waaronder de verdachten in hechtenis hebben verbleven. Door het grote aantal aanhoudingen konden niet alle verdachten direct op een politiebureau worden geplaatst. Sommigen hebben langere tijd in een bus doorgebracht; anderen hebben ver buiten de provinciegrenzen verbleven. Het merendeel van de verdachten heeft drie dagen vastgezeten en heeft ook Oud en Nieuw in de cel doorgebracht. Daarnaast is er voor de aanhoudingen veel persbelangstelling geweest en waren ook dit jaar de ogen van velen op Veen gericht.
Zie verder het antwoord op vraag 2.

Vraag 2

Zijn er schadevergoedingen uitgekeerd aan een of meer van de 100 jongeren die hoger zijn uitgevallen dan 200 euro per nacht? Zo ja, om hoeveel zaken gaat het, wat waren die bedragen en waarom is een (nog) hoger bedrag uitgekeerd?

Er zijn (nog) geen schadevergoedingen uitgekeerd. De gewezen verdachten hebben op grond van artikel 89 Wetboek van Strafvordering (Sv) verzoeken om schadevergoeding ingediend bij de rechtbank. Het Openbaar Ministerie heeft in die zaken inmiddels advies uitgebracht en – op grond van de omstandigheden genoemd in antwoord 1 – geadviseerd een bedrag van € 200 per dag toe te kennen.

Vraag 3

Van hoeveel van de 88 geseponeerde zaken valt volgens u niet uit te sluiten dat diegenen die een (hogere) schadevergoeding hebben ontvangen, wel degelijk met flessen en zwaar vuurwerk naar de brandweer hebben gegooid tijdens de jaarwisseling vorig jaar in Veen?

In de 88 zaken die zijn geseponeerd kon niet wettig en overtuigend worden bewezen dat de verdachten zich hadden schuldig gemaakt aan een strafbaar feit.

Vraag 4

Indien het antwoord op de vorige vraag één of meer luidt, hoe verhoudt zich dat tot uitkeren van een (hogere) schadevergoeding aan de mogelijke daders van deze ongeregeldheden?

Ik verwijs u naar het antwoord op vraag 3.

Vraag 5

Op welke wijze is de berekening van 200 euro per nacht tot stand gekomen?

Het forfaitaire bedrag dat door het Landelijk overleg van voorzitters van de strafsectoren van de gerechtshoven en de rechtbanken (LOVS), thans het Landelijk Overleg Vakinhoud Strafrecht, is vastgesteld voor verblijf in een politiecel, bedraagt € 105 per dag. Rekening houdend met de omstandigheden waaronder de verdachten hebben vastgezeten en de impact en de onzekerheid die de langere onderzoekstijd met zich heeft meegebracht, is het OM van oordeel dat een hogere vergoeding dan het forfaitaire bedrag op zijn plaats is. Na raadpleging van de jurisprudentie is het OM tot het oordeel gekomen dat een bedrag van € 200 per dag als redelijk en billijk kan worden aangemerkt.

Vraag 6

Onderschrijft u de stellingname van de advocaat, die zestig van de ex-verdachten bijstond, dat het ging om «wat nattevingerwerk» en «een beetje koehandel» met het OM ten aanzien van de wijze waarop dit bedrag tot stand is gekomen?

Nee, deze stellingname onderschrijf ik niet. Aan de totstandkoming van het bedrag is een zeer zorgvuldige belangenafweging voorafgegaan. Ook de afstemming met de advocaten heeft constructief en professioneel plaatsgevonden.

Vraag 7

Deelt u de stellingname van de betreffende advocaat dat de manier waarop de politie in de betreffende nacht mensen van hun barkruk heeft getrokken en in een bus heeft geduwd, zeer negatief is? Kunt u deze lezing van de feiten bevestigen en indien dat niet het geval is corrigeren?

Nee, deze stellingname deel ik niet. De aanhoudingen van alle in het café aanwezige personen was een reactie op zeer heftig geweld jegens de politie waarbij gezien is dat een groot aantal (tussen de 50 en de 100) personen van de groep waarvan de geweldplegers deel uitmaakten, het café in is gevlucht. Ook vanuit dat café zijn nog geweldshandelingen jegens de politie gepleegd. Om de dreigende situatie een halt toe te roepen en om de rust te laten weerkeren, maar ook om een signaal af te geven dat dergelijk gedrag niet acceptabel was, was daadkrachtig politieoptreden wenselijk. Buiten het feit dat de in het café aanwezige personen op dat moment konden worden aangemerkt als verdachten van openlijke geweldpleging, heeft bij de afweging om tot aanhouding over te gaan tevens een rol gespeeld dat algemeen bekend is dat het in Veen al jaren onrustig is rond de jaarwisseling, waarbij geweld jegens de politie niet wordt geschuwd. De verdachten zijn rustig en gecontroleerd bij het verlaten van het café één voor één aangehouden.

Vraag 8

Met welke partijen heeft het OM bij de berekening van een hogere schadevergoeding rekening gehouden, behalve de verdachten en diens raadslieden? Heeft het OM rekening gehouden met de mening van en impact op de aangevallen brandweerlieden? Zo ja, op welke wijze? Zo nee, waarom niet en hoe verhoudt zich dat tot de ernst van de gepleegde feiten?

Het OM heeft in zijn advies bij de berekening van de hoogte van een schadevergoeding rekening gehouden met de criteria van artikel 89 Sv en de daarop gebaseerde jurisprudentie. Tot toekenning van schadevergoeding op grond van dit artikel wordt overgegaan indien en voor zover daartoe gronden van billijkheid aanwezig zijn. Daarbij dienen alle omstandigheden in aanmerking te worden genomen.

Vraag 9

Kunt u een overzicht geven van het aantal zaken de afgelopen twee jaar (2013, 2014) waarin het OM hogere schadevergoedingen heeft uitgekeerd wegens onrechtmatige detentie, wat de redenen daarvan zijn geweest en om wat voor bedragen het ging?

Zoals ik reeds heb gemeld in het antwoord op vraag 2 betreft het geen schadevergoeding door het Openbaar Ministerie, maar zaken ex art. 89 Sv. waarin het OM advies heeft uitgebracht. Uiteindelijk neemt de rechter een beslissing over de hoogte van de schadevergoeding. Er zijn geen gegevens bekend met betrekking tot het aantal zaken waarin door de rechtbanken en gerechtshoven een hogere vergoeding dan de door het LOVS vastgestelde forfaitaire vergoeding is toegekend.

Vraag 10

Welk signaal gaat er volgens u uit van het uitkeren van (hogere) schadevergoedingen aan jongeren die mogelijk terecht hebben vastgezeten wegens ongeregeldheden rond de jaarwisseling? Hoe verhoudt zich dat tot uw aangekondigde hardere bestrijding van ongeregeldheden en geweld tegen hulpverleners tijdens de jaarwisseling?

Het OM neemt agressie en geweld tegen personen met een publieke taak zeer serieus en hanteert hiervoor ook zwaardere richtlijnen. In alle gevallen moet vanzelfsprekend sprake zijn van voldoende wettig en overtuigend bewijs voordat tot vervolging kan worden overgegaan.
De onderhavige zaken zijn geseponeerd vanwege onvoldoende wettig en overtuigend bewijs. Het uitkeren van een schadevergoeding door de rechtbank is wettelijk vastgelegd in artikel 89 Sv. Deze bepaling is ook van toepassing op geseponeerde zaken.

Vraag 11

Wat is de stand van zaken ten aanzien van de overige 12 van de 100 opgepakte jongeren, waaronder de stand van zaken van het strafrechtelijk proces dat tegen drie van hen wordt gevoerd?

Het opsporingsonderzoek ten aanzien van zes verdachten is nog niet afgerond. Drie verdachten zijn inmiddels gedagvaard om te verschijnen voor de meervoudige kamer in de rechtbank. De zaken tegen deze verdachten zijn voor onbepaalde tijd aangehouden, in afwachting van een eindproces-verbaal en het horen van een drietal getuigen door de rechter-commissaris.
Aan drie verdachten is een transactievoorstel gedaan ter zake van overtreding van een APV-bepaling. Eén van deze verdachten heeft inmiddels betaald; ten aanzien van de andere twee verdachten geldt dat de advocaat vooralsnog niet akkoord is gegaan met het voorstel.

Vraag 12

Welke bedragen voor onrechtmatige detentie (per dag) worden uitgekeerd in andere EU-lidstaten? Kunt u daar een overzicht van geven?

Ik beschik niet over dergelijke informatie.

Vraag 1

Kent u dit bericht over de gevangene die is ontsnapt en klopt hetgeen hierin wordt vermeld?1 2

Dit bericht is mij bekend. Het betreft een gedetineerde aan wie een ISD-maatregel is opgelegd. Betrokkene zou op dinsdag 23 december 2014 in het kader van zijn detentiefasering overgebracht worden naar een Forensische Verslavingskliniek (FVK). Gelet op de open setting van de FVK werd beveiligd vervoer vanuit de ISD-inrichting niet noodzakelijk geacht. Na het verlaten van de inrichting, is de betreffende gedetineerde onverwacht weggerend. De inrichting heeft daarop de politie geïnformeerd teneinde hem op de signaleringslijst geplaatst te krijgen. De politie heeft hierop opsporingsacties ingezet. Op 24 december 2014 heeft betrokkene zich vrijwillig gemeld bij de inrichting.

Vraag 2

Klopt het dat deze gevangene op weg was naar zijn werk en dat dit werk onderdeel uitmaakt van zijn «re-integratietraject»? Zo nee, hoe heeft deze gevangene dan kunnen ontsnappen?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Deelt u de mening dat deze ontsnapte veelpleger blijkbaar nog helemaal niet toe was aan dit vrije «re-integratietraject»? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Waren bij deze gevangene vrijheidsbeperkende middelen aangelegd om in ieder geval het risico op een ontsnapping te beperken? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 5

Hoeveel gevangenen moeten er nog ontsnappen voor u inziet dat het onverantwoord is gevangenen standaard niet te boeien, bij welke vorm van vervoer van een gevangene dan ook?

In het antwoord op eerdere Kamervragen over dit onderwerp heb ik toegelicht dat het standaard toepassen van vrijheidsbeperkende middelen in strijd is met de geldende wet- en regelgeving op dit gebied3. Ik sta onverkort achter mijn oordeel van destijds dat medewerkers van DJI goed in staat zijn om per gedetineerde een adequate afweging te maken in hoeverre het aangewezen is om vrijheidsbeperkende middelen toe te passen.

Vraag 6

Bent u bereid het boeibeleid te veranderen en gedetineerden die zich buiten de gevangenis bewegen standaard vrijheidsbeperkende middelen aan te leggen? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Beseft u dat elke gevangene die ontsnapt en vrij rondloopt een risico is voor de samenleving en dat u daar persoonlijk verantwoordelijk voor bent? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 8

Deelt u de mening dat de samenleving niet voor de kosten van de opsporing van deze ontsnapte crimineel kan en mag opdraaien? Zo ja, bent u bereid de kosten van de opsporing te verhalen op deze veelpleger? Zo nee, bent u in dat geval bereid de kosten van de opsporing uit eigen zak te betalen?

Nee, deze mening deel ik niet. Opsporingsacties van gedetineerden die zich zoals in dit geval onttrokken hebben aan hun toezicht, komen voor rekening van de voor de opsporing verantwoordelijke organisaties.

Vraag 9

Bent u bereid deze vragen te beantwoorden voor 22 januari 2015?

In verband met het verzamelen van de voor de beantwoording van deze vragen relevante informatie is het niet gelukt deze vragen voor 22 januari 2015 te beantwoorden.

Vraag 1

Kloppen de berichten dat zeven gemeenten in Brabant, te weten Dongen, Oosterhout, Waalwijk, Cranendonck, Heeze-Leende, Valkenswaard en Waalre, per (1 januari) 2015 (grotendeels) stoppen met het verlenen van huishoudelijke verzorging aan cliënten die eerder daarvoor wel in aanmerking kwamen?1

Gemeenten hebben – op grond van de Wmo 2015 – de kaders voor het lokale beleid voor maatschappelijke ondersteuning opnieuw vastgesteld. Een aantal gemeenteraden heeft hierbij de keuze gemaakt het voorzieningenniveau in de gemeente bij op een andere wijze in te richten.
De genoemde gemeenten vragen meer dan voorheen van hun inwoners om binnen het eigen netwerk of voor eigen rekening te voorzien in lichte huishoudelijke hulp, het poetsen in huis. Anders dan voorheen komen mensen pas in aanmerking voor een individuele toewijzing als blijkt dat men niet in staat is binnen het eigen netwerk of uit eigen financiële middelen in lichte huishoudelijke hulp te voorzien.
Wanneer een gemeente als gevolg van het gewijzigde gemeentelijke beleid een lopende voorziening huishoudelijke hulp wil aanpassen, dient de gemeente een zorgvuldig proces te doorlopen en een goed onderzoek te verrichten naar de persoonlijke omstandigheden van een cliënt. De vraag of de kosten van de noodzakelijke hulp in de specifieke situatie naar de geldende maatschappelijke normen van het gangbare gebruiks- dan wel bestedingspatroon kunnen worden gerekend, dient onderdeel uit te maken van dit individuele onderzoek naar de ondersteuningsbehoefte. Een categoriale stopzetting van een lopende voorziening is niet toegestaan op grond van de wet. De eisen aan de individuele afweging zijn nog steviger in de Wmo 2015 dan de Wmo 2007 verankerd en bieden voor mensen die zijn aangewezen op maatschappelijke ondersteuning belangrijke waarborgen.
Ik heb contact opgenomen met de betrokken gemeenten. In dat contact is vastgesteld dat zij bekend zijn met de eisen aan de zorgvuldigheid, waaronder de individuele benadering van cliënten, die de wet aan hen stelt.

Vraag 2

Hoe verhoudt de handelwijze van deze gemeenten zich met de uitspraak van de rechter over de werkwijze van de gemeente Dantumadeel?2

Naar aanleiding van de uitspraak van de rechtbank in de zaak van het echtpaar uit Dantumadeel en de gemeente, heb ik vanuit mijn verantwoordelijkheid alle wethouders Wmo geïnformeerd over het belang van een zorgvuldig proces bij de besluitvorming over aanpassingen in het verlenen van huishoudelijke hulp. Ik verwacht dat de uitspraak een belangrijke bijdrage levert aan het bewustzijn bij alle betrokkenen van de vereiste zorgvuldigheid bij de uitvoering van de Wmo 2015. In meerdere van de genoemde gemeenten heeft het college in reactie op de uitspraak de lokale aanpak aangepast. Deze gemeenten hebben de invoering van het nieuwe beleid met enkele maanden uitgesteld om zo voor alle cliënten te kunnen komen tot een individuele afweging en te kunnen voldoen aan de eisen van een redelijke overgangstermijn.

Vraag 3

Bent u bereid deze gemeenten per direct aan te spreken op de zorgplicht die deze gemeenten hebben ten aanzien van cliënten die huishoudelijke verzorging nodig hebben? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Klopt het dat thuiszorgorganisatie Thebe in 2013 bijna vier miljoen euro winst heeft gemaakt en bijna 50 miljoen euro aan reserves heeft opgebouwd?3

De rechtbank is tot het onafhankelijk oordeel gekomen en heeft het faillissement van Thebe Huishoudelijke Zorg B.V. uitgesproken op 18 december 2014. Het verzet tegen dit vonnis is door de rechtbank ongegrond verklaard op 15 januari jongstleden. Het is, te meer nu de rechtbank tot een uitspraak is gekomen op basis van alle hem ter beschikking staande informatie, niet aan mij om uitspraken te doen over de achtergronden bij dit faillissement en de financiële situatie van de organisatie.

Vraag 5

Klopt het bericht dat thuiszorgorganisatie Thebe naar verwachting in 2014 weer met winst zal afsluiten en deze meer dan 12 miljoen euro bedraagt?4

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Hoe kunt u de faillissementsaanvraag van een dochteronderneming die huishoudelijke verzorging aanbiedt, rijmen met de florissante economische positie van Thebe?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 7

Bent u bereid Thebe terug te fluiten gezien het maatschappelijk belang dat huishoudelijke verzorging voor duizenden mensen in West- en Midden-Brabant worden gecontinueerd en in het belang van het behoud van banen en inkomen van 2000 personeelsleden van Thebe?

Nu de rechtbank Thebe Huishoudelijke Zorg B.V. failliet heeft verklaard, is het voor de cliënten van belang dat de hulp aan huis wordt voortgezet en de onvermijdelijke hinder van het faillissement zo beperkt als mogelijk blijft.
De thuiszorgorganisaties TSN en Tzorg zijn bereid de dienstverlening deels over te nemen van Thebe en hebben de medewerkers die werkzaam zijn in elf van de twintig gemeenten een aanbod gedaan om in dienst te treden met ingang van 2 februari aanstaande, zodat zij de werkzaamheden bij hun cliënten kunnen blijven uitvoeren. De geboden arbeidsvoorwaarden zijn conform de geldende cao voor verpleeg- en verzorgingshuizen en thuiszorg (vvt). De cliënten in deze elf gemeenten zijn geïnformeerd dat zij hun vaste hulp kunnen behouden.
Voor één van de overige gemeenten geldt dat de daar werkzame medewerkers van Thebe met ingang van 1 januari 2015 in dienst zijn getreden voor een andere thuiszorgorganisatie. Ook zij vallen met hun arbeidsvoorwaarden onder de geldende cao voor verpleeg- en verzorgingshuizen en thuiszorg (vvt).
Voor de medewerkers van Thebe die werkzaam zijn in de resterende acht gemeenten geldt dat de gemeenten samen met andere thuiszorgorganisaties die zijn gecontracteerd door deze gemeenten op dit moment intensief de mogelijkheden onderzoeken om medewerkers in dienst te laten treden bij deze thuiszorgorganisaties. De gemeenten zien daarbij toe op het waar mogelijk behouden van de continuïteit in de hulpverlening tussen cliënt en de vaste hulp, zoals dat ook in de wet is bepaald.

Vraag 8

Kunt u deze en eerdere vragen over dit onderwerp voor 1 januari 2015 beantwoorden in het belang van de continuïteit van de zorg in het werkgebied van Thebe?

De vragen zijn zo spoedig als mogelijk beantwoord. Voor het zorgvuldig kunnen beantwoorden van de vragen heeft eerst contact plaats moeten vinden met de curator en de betrokken gemeenten.

Vraag 1

Bent u bekend met de uitspraak van de rechtbank Den Haag (zittingsplaats Utrecht) van 23 december 2014 waarin de rechtbank tot de conclusie komt dat er op grond van artikel 8 van het Europees Verdag voor de Rechten van de Mens en de fundamentele Vrijheden (EVRM) een positieve verplichting op de Staat rust eiser toegang tot onderdak, eten en kleding te geven?

Ja.

Vraag 2

Wat is uw reactie op het oordeel van de rechtbank dat in het licht van het standpunt van het Europees Comité voor Sociale Rechten (ECSR) dat het verstoken zijn van toegang tot (enig) onderdak, eten en kleding voor uitgeprocedeerde asielzoekers/ongedocumenteerden het respect voor de menselijke waardigheid zodanig raakt dat dit leidt tot een situatie dat de normale ontwikkeling van een privéleven onmogelijk wordt gemaakt?

Ik zie aanleiding om tegen deze uitspraken van de rechtbank hoger beroep in te stellen. Voor de tijd dat het hoger beroep loopt zal uitvoering worden gegeven aan de uitspraken. Aan de betrokken vreemdelingen is gemeld dat ze terecht kunnen in de VBL in Ter Apel, zonder dat daarbij een vrijheidsbeperkende maatregel wordt opgelegd. Van dit aanbod is tot nu toe geen gebruik gemaakt.

Vraag 3

Deelt u de mening van de rechtbank dat u niet gemotiveerd heeft waarom bij de toepassing van artikel 8 van het EVRM aan de gezaghebbende beslissing van het ECSR voorbij kan worden gegaan bij gebreke van het door het Comité van Ministers van de Raad van Europa mogelijk nog in te nemen standpunt?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Bent u bereid, gezien deze uitspraak, voorafgaand aan het door het Comité van Ministers van de Raad van Europa in te dienen standpunt uitvoering te geven aan de uitspraak van het ECSR? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Wat is uw reactie op de overweging van de rechtbank dat de beslissing van het ECSR in zoverre bindend is dat het Comité van Ministers van de Raad van Europa dient uit te gaan van het juridisch oordeel van het ECSR?

De regering onderkent dat het Comité van Ministers niet kan afdoen aan de juridische beoordeling van het ECSR. Uit de voorlichting van de Afdeling advisering van de Raad van State blijkt echter onder meer het volgende. Het Comité van Ministers heeft een eigenstandige rol bij het bepalen van een standpunt over de beslissingen van het ECSR. Het Comité van Ministers kan bij het aannemen van een resolutie, rekening houden met sociale en economische beleidsoverwegingen. Het Comité van Ministers is ook niet gehouden een aanbeveling te richten aan de verdragspartij, die naar het oordeel van het ECSR het ESH in ontoereikende mate implementeert.

Vraag 6

Welke stappen bent u voornemens te gaan nemen ter uitvoering van deze uitspraak van de rechtbank? Welke tijdslijn zal hieraan verbonden zijn?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 7

Kunt u uiteenzetten hoe u dit beleid zal gaan vormgeven, welke partners (zoals de G4) hierbij betrokken zullen zijn en wat de financiële consequenties hiervan zullen zijn?

Zoals hierboven aangegeven zie ik aanleiding om tegen de uitspraken van de rechtbank hoger beroep in te stellen. Er is daarom geen reden om op dit moment beleidsconsequenties aan de uitspraken te verbinden.

Vraag 8

Bent u bereid de antwoorden op deze vragen uiterlijk op 12 januari 2015 aan de Kamer te doen toekomen?

Ja.

Vraag 1

Kent u het bericht «Waddenfonds: versterking economie in Waddengebied blijft achter», waarin wordt gesteld dat de versterking van de economie in het Waddengebied achterblijft, terwijl het Waddenfonds daar ook voor is bedoeld?1

Ja.

Vraag 2

Wat vindt u van het feit dat de investeringen in de economie vanuit het Waddenfonds achterblijven, juist in een periode waarin de economie dat hard nodig heeft?

Uit recente cijfers van het Waddenfonds blijkt dat de toekenningen uit het Waddenfonds bestemd voor de economie zich goed hebben ontwikkeld (zie antwoord 3).

Vraag 3

Wat is de exacte verdeling van de besteding van de middelen uit het Waddenfonds tot nu toe ten aanzien van economie en ecologie, onderverdeeld in de periode vóór en na de decentralisatie van het Waddenfonds?

Voor de verdeling van de besteding van de middelen uit het Waddenfonds ten aanzien van economie en ecologie in de periode vóór de decentralisatie verwijs ik naar mijn brief aan uw Kamer van 27 april 2011 (Kamerstuk 29 684, nr. 98)). In die brief wordt uiteengezet dat in deze periode de verdeling ecologie/economie 60/40% was. Na de decentralisatie wordt conform het bestuursakkoord van
14 december 2011 eveneens gestuurd op de gelijke verdeling van de middelen aan het eind van de periode van het Waddenfonds (2026).
Door het Waddenfonds wordt gewerkt met subsidieplafonds voor ecologie en economie per openstellingperiode van één jaar of korter. Uit recente cijfers van het Waddenfonds blijkt dat de verdeling van de subsidieplafonds na decentralisatie voor de periode 2012 t/m 2014 over ecologie/economie 47/53% was. Over deze periode was de verdeling bij toekenningen over ecologie/economie 56/44%.2
Het Waddenfonds is er op gericht de beschikbare middelen zodanig in te zetten dat zo veel mogelijk wordt bijgedragen aan een positieve wisselwerking tussen ecologie en economie. Dat ligt besloten in de gestelde doelen (zie bijgevoegd bestuursakkoord) en de aard van het fonds zowel voor als na de decentralisatie.
Het Waddenfonds heeft aangegeven dat projecten die worden gerangschikt als «ecologie» ook een economisch effect kunnen hebben. Dit geldt in ieder geval voor alle projecten die tijdens de realisatie een aanzienlijk werkgelegenheidseffect hebben. Ook leveren veel ecologisch gerichte projecten een kwaliteitsimpuls die tevens een economisch effect hebben in de sfeer van recreatie en toerisme. Deze effecten worden niet meegenomen in bovengenoemde percentages.

Vraag 4

Wat zijn de oorzaken van het achterblijven van de investeringen in de economie vanuit het Waddenfonds?

Zie antwoord 3.

Vraag 5

Welk overleg heeft u nog met de provincies Fryslân, Groningen en Noord-Holland na de decentralisatie van het Waddenfonds? Welke informatie ontvangt u nog over de besteding van de middelen uit het Waddenfonds?

Bestuurlijk overleg vindt plaats in het Regie College Waddengebied. De rijksoverheid ontvangt van de Gemeenschappelijke regeling Waddenfonds jaarlijks de begrotingen en rapportages in de vorm van Jaarrekening en Jaarverslag op grond van artikel 47 van de Wet gemeenschappelijke regelingen.
Conform het Bestuurakkoord draagt het Waddenfonds zorg voor monitoring. In de Jaarverslagen wordt jaarlijks openbaar gepubliceerd over de voortgang en de besteding van middelen in relatie tot de doelen. Daarbij is de Commissie Kwaliteitstoetsing Waddenfonds belast met de taak van monitoring en evaluatie van het beheer van het Waddenfonds en de besteding van de middelen ten laste van het fonds. De Commissie vervult deze taak in de vorm van advisering van het Algemeen Bestuur over Jaarverslag en Jaarprogramma.

Vraag 6

Hoe gaat u ervoor zorgen dat de afspraak uit het Bestuursakkoord Decentralisatie Waddenfonds dat de middelen uit het Waddenfonds voor minimaal 50% naar de economie gaan, niet alleen op de lange termijn en op de einddatum, maar ook op de korte en middellange termijn wordt nageleefd?

Het Waddenfonds is in 2012 gedecentraliseerd naar de Waddenprovincies. Dat betekent dat de Waddenprovincies de autonome bevoegdheid hebben gekregen om de middelen te besteden. Uit de in vraag 3 genoemde cijfers constateer ik dat de afspraak uit het bestuursakkoord wordt nageleefd.

Vraag 7

Bent u bereid om het nakomen van de afspraak uit het Bestuursakkoord in een bestuurlijk overleg over de Wadden aan te kaarten of anderszins actie te ondernemen? Zo nee, waarom niet?

Nee, zie antwoord 6.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht dat Saoedi-Arabië een wet zou hebben aangenomen waaronder het importeren van onder meer de bijbel met de doodstraf kan worden bestraft?1 Hoe beoordeelt u dit bericht?

Vraag 2

Heeft u kunnen verifiëren of dit bericht waar is en zo ja, wat de exacte strekking van deze wet is?

Vraag 3

Heeft u hierover opheldering gevraagd aan de Saoedische ambassadeur in Nederland? Zo ja, hoe reageerde deze?

Vraag 4

Wat kunnen de consequenties van deze wet zijn voor zowel christenen die naar dit land reizen als voor christenen die woonachtig zijn in Saoedi-Arabië?

Vraag 5

Welke trend op het gebied van geloofsvrijheid valt te constateren in Saoedi-Arabië? Is hier sprake van een nog verdere insnoering?

Er is geen volledige geloofsvrijheid in Saoedi-Arabië. Beleving in privékring van andere religies dan de Islam wordt getolereerd. Actief uitdragen van andere religies is verboden. Van verdere insnoering van geloofsvrijheid is echter geen sprake.

Vraag 6

Bent u bereid – zo veel mogelijk in internationaal verband – de Saoedische autoriteiten indringend aan te spreken op deze kwalijke wetgeving en de buitengewoon zorgelijke situatie rond geloofsvrijheid in dit land in het algemeen? Zo ja, hoe en wanneer kunt u dit doen?

Aangezien er geen sprake lijkt te zijn van nieuwe wetgeving zie ik geen aanleiding om Saoedi-Arabië hierop aan te spreken. Meer in het algemeen wordt zowel in EU-verband als in het kader van bilaterale contacten, zoals de bezoeken van de Mensenrechtenambassadeur, het thema geloofsvrijheid actief onder de aandacht gebracht van de Saoedische autoriteiten.

Vraag 7

Welke consequenties zou de internationale gemeenschap moeten verbinden aan de contacten met Saoedi-Arabië indien dergelijke wetgeving overeind blijft?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 1

Wat is uw reactie op de berichtgeving over het door zorgaanbieder Thebe aangevraagde faillissement van Thebe Thuiszorg, waardoor 2.000 thuiszorgmedewerkers hun baan per 1 januari 2015 verliezen?1

Vraag 2

Wat is uw reactie op het feit dat Thebe de enige grote schuldeiser is van Thebe Thuiszorg? Is het naar uw mening wenselijk dat een zorginstelling op deze manier van haar «onrendabele» onderdelen probeert af te komen? Kunt u uw antwoord toelichten?

Vraag 3

Hoe verhoudt het aangevraagde faillissement van Thebe Thuiszorg zich tot eerdere pogingen van Thebe om van haar «te dure» personeel af te komen, zoals het in november jongstleden door het UWV geblokkeerde collectieve ontslag?2

Vraag 4

Wat is sinds die blokkade van het UWV veranderd in de financiële positie van Thebe dat de aanvraag voor een faillissement nu wel verantwoordt? Kunt u uw antwoord toelichten?

Vraag 5

Kunt u zich de verontwaardiging voorstellen van de met ontslag bedreigde medewerkers dat, ondanks dat Thebe een financieel gezonde organisatie is, toch het faillissement wordt aangevraagd voor het onderdeel Thebe Thuiszorg? Kunt u uw antwoord toelichten?3

Vraag 6

Kunt u zich de verontwaardiging voorstellen van het met ontslag bedreigde personeel, dat eerder dit jaar onder druk instemde met een loonsverlaging van 20%? Wat betekent het faillissement voor deze mensen qua WW-uitkering?

Nu de loonsverlaging zou ingaan per 1 januari 2016 heeft het besluit om de lonen te verlagen geen invloed op de hoogte van de WW-uitkering van de medewerkers die als gevolg van het faillissement naar huidig inzicht geen baan meer hebben.

Vraag 7

Kunt u zich de verontwaardiging voorstellen van de met ontslag bedreigde medewerkers dat de bestuurders van Thebe al jaren goed zijn voor hoge noteringen in de lijstjes met (te) veelverdieners in de zorg? Kunt u uw reactie toelichten?4

Uiteraard begrijp ik de teleurstelling en het verdriet dat gepaard gaat met het ontslag. Wat betreft de bezoldiging zijn de bestuurders gehouden aan de normen van de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT).

Vraag 8

Hoe gaat u voorkomen dat er bij een eventuele overname van personeel door een andere zorginstelling loondump zal plaatsvinden? Hoe garandeert u in zo’n situatie het in stand houden van de overige arbeidsvoorwaarden? Kunt u uw antwoord toelichten?

De thuiszorgorganisaties TSN en Tzorg hebben de medewerkers in elf van de twintig gemeenten een indiensttredingsaanbod gedaan. De arbeidsvoorwaarden zijn volgens de geldende cao voor verpleeg- en verzorgingshuizen en thuiszorg (vvt).
Voor één van de overige gemeenten geldt dat de daar werkzame medewerkers van Thebe met ingang van 1 januari 2015 in dienst zijn getreden voor een andere thuiszorgorganisatie. Ook zij vallen met hun arbeidsvoorwaarden onder de geldende cao voor verpleeg- en verzorgingshuizen en thuiszorg (vvt).
Voor de medewerkers van de overige acht gemeenten geldt dat momenteel nog overleg plaats vindt over de mogelijkheden van het in diensttreden van deze medewerkers bij andere door de gemeenten gecontracteerde thuiszorgorganisaties.

Vraag 9

Herinnert u zich uw uitspraak «Ik ben geen Staatssecretaris die zegt: ik maak een wet, nu is het de verantwoordelijkheid van de gemeente en zoek het maar lekker uit»? Hoe gaat u daar in deze situatie invulling aan geven?5

Ik betreur de situatie die is ontstaan. Nu de rechtbank het faillissement heeft uitgesproken is het aan de curator, de gemeenten en de andere thuiszorgaanbieders om een passende oplossing te realiseren waarmee de continuïteit van de huishoudelijke hulp wordt zeker gesteld. Daarnaast is het belangrijk dat zoveel als mogelijk hulpen weer aan een baan worden geholpen. Voor mij is dat in deze fase het meest belangrijk. Ik wijs in dit verband op de afspraken die inmiddels zijn gemaakt met de thuiszorgorganisaties TSN en Tzorg voor elf van de twintig gemeenten uit het werkgebied van Thebe Huishoudelijke Zorg B.V.
De inzet van de gemeenten waar TSN en Tzorg de huishoudelijke hulp van Thebe naar huidig inzicht niet overnemen, is erop gericht ook voor deze cliënten en hulpen op de kortst mogelijke termijn een passende oplossing te realiseren en de betrokken cliënten daarbij actief te informeren. Ik volg de inspanningen en vorderingen van de betrokken gemeenten nauwgezet.

Vraag 10

Wat zijn de gevolgen van het dreigende faillissement van Thebe Thuiszorg voor cliënten en de continuïteit van zorg? Krijgen deze vaak zeer kwetsbare mensen straks weer andere thuiszorgmedewerkers over de vloer? Kunt u uw antwoord toelichten?

De thuiszorgorganisaties TSN en Tzorg zijn bereid een deel van de dienstverlening van Thebe over te nemen en hebben de medewerkers in elf van de twintig gemeenten een indiensttredingsaanbod gedaan, zodat zij de werkzaamheden bij hun cliënten kunnen blijven uitvoeren.
Voor één van de overige gemeente geldt dat de voormalige medewerkers van Thebe sinds 1 januari 2015 werkzaam zijn bij een andere thuiszorgorganisatie. Ook hier wordt de relatie tussen de cliënt en de vaste hulp behouden. Voor de resterende gemeenten geldt dat zij alles in het werk stellen de continuïteit van de huishoudelijke hulp te garanderen en waar mogelijk en gewenst de relatie met de vaste hulp te behouden. Overigens komt het ook voor dat de cliënt of de hulp als gevolg van het faillissement zelf de keuze maakt over te stappen naar een andere thuiszorgorganisatie.

Vraag 11

Garandeert u dat alle cliënten die zorg ontvangen van Thebe Thuiszorg vanaf heden hetzelfde aantal uren zorg krijgen en deze houden (los van eventuele wijzigingen in de persoonlijke situatie van cliënten)? Zo nee, waarom niet?

Het faillissement van Thebe Huishoudelijke Zorg B.V. is niet van invloed op de eerder genomen besluiten door de colleges over het verlenen van het aantal uren huishoudelijke hulp aan cliënten.
Indien gemeenten de voorziening aan een cliënt wil aanpassen, is zij gehouden dat te baseren op een zorgvuldig onderzoek naar de actuele ondersteuningsbehoefte van de betrokken cliënt en andere belangrijke kenmerken van de betreffende persoon en zijn situatie, zoals dat in de Wmo 2015 is bepaald.

Vraag 12

Zijn er andere thuiszorgorganisaties in Nederland die op het randje van faillissement verkeren? Zo ja, welke?

De rechtbank heeft recent het faillissement van Pantein/Vivent uitgesproken. Uit de mediaberichtgeving begrijp ik dat andere thuiszorgorganisaties de dienstverlening mogelijk zullen overnemen.

Vraag 1

Kent u het bericht: ««Tegengehouden jihadisten extra dreiging»«? Klopt het wat hierin vermeld wordt?1

Ja.

Vraag 2

Staat u nog steeds achter uw standpunt van vorige maand dat u koste wat kost jihadisten die het land willen verlaten wil tegenhouden, of deelt u inmiddels de menining die ook de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding inmiddels is toegedaan, namelijk dat tegengehouden jihadisten een dreiging vormen? Zo nee, waarom niet?

Ik ben mij evenals de Nationaal Coördinator Terreurbestrijding en Veligheid steeds bewust geweest van het feit dat het tegenhouden van jihadisten ook risico’s kent. In de beleidsbevindingen bij het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 37 (Kamerstuk 29 754, nr. 270) heb ik dat aangegeven. Het tegenhouden van geradicaliseerde personen is en blijft weloverwogen beleid. Nederland exporteert geen terrorisme. Er bestaat bovendien een internationale verplichting om te voorkomen dat jihadgangers (ofwel «Foreign terrorist fighters») kunnen uitreizen. Daarnaast is er een reële kans dat een uitreiziger in een jihadistisch strijdgebied doorradicaliseert, getraind wordt en geweldservaring opdoet. Dergelijke jihadgangers zouden kunnen worden ingezet voor terroristische acties tegen of in het Westen. Dit wil ik voorkomen door uitreis tegen te gaan. De betrokken veiligheidsinstanties en het lokale bestuur doen er vervolgens alles aan om deze personen scherp in de gaten te houden en zij spreken maatwerkinterventies af in multidisciplinaire casusoverleggen om de mogelijke dreiging die van deze personen uitgaat te verminderen.

Vraag 3

Bent u al, wijzend op de waarschuwing van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding, tot het heldere inzicht gekomen dat uw aanpak de kans op aanslagen in Nederland alleen maar groter maakt? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Deelt u de mening dat u inmiddels voor gek staat met uw oplossingen waarin u probeert overtuigde jihadisten met deradicaliseringsprogrammaatjes, onderwijs en geloofsgesprekken op andere gedachten te brengen? Zo ja, wanneer stopt u met dit domme en naïeve beleid? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Bent u bereid om jihadisten die Nederland verlaten om voor de islam te vechten, te laten vertrekken, automatisch de Nederlandse nationaliteit te laten verliezen en ervoor te zorgen dat zij Nederland nooit in kunnen komen? Zo nee, wat moet er gebeuren voor u bereid bent de grenzen te sluiten?

Ik werk momenteel langs twee wegen aan versterking van de mogelijkheid om het Nederlanderschap te ontnemen in het kader van de aanpak van het jihadisme. Ten eerste is de wijziging van de «rijkswet voor het Nederlanderschap ter verruiming van de mogelijkheden voor het ontnemen van het Nederlanderschap bij terroristische misdrijven» ingediend bij uw Kamer. Ten tweede is eind vorig jaar een voorstel voor een wetswijziging (rijkswet op het Nederlanderschap) in consultatie gegaan, waarmee het mogelijk wordt het Nederlanderschap in te trekken van een persoon die zich buiten het Koninkrijk bevindt en zich heeft aangesloten bij een organisatie die deelneemt aan een nationaal of internationaal gewapend conflict en die is geplaatst op een samen te stellen lijst van organisaties die een bedreiging vormen voor de nationale veiligheid.

Vraag 6

Bent u bereid deze vragen te beantwoorden voor 15 januari 2015?

Ja.

Vraag 1

Wat is uw oordeel over het feit dat zorginstelling Vérian ontslag heeft aangevraagd voor 127 thuishulpen, en nu via een achterdeur op zoek is naar zelfstandige alfahulpen?1 2

Allereerst vind ik het belangrijk op te merken dat beslissingen omtrent (collectieve) ontslagaanvragen worden genomen door het UWV dan wel de rechter. Ik wil daar niet op vooruitlopen. Daarnaast zijn met ingang van 1 januari naast de huishoudelijke hulp ook andere vormen van ondersteuning naar de gemeenten gedecentraliseerd. In individuele lokale zaken dienen de daartoe in de wet benoemde verantwoordelijke partijen dan ook hun verantwoordelijkheid te (kunnen) nemen. Ik hou dat nauwlettend in de gaten. Als blijkt dat er signalen zijn dat dit systeem niet geheel naar behoren werkt, is er een taak voor mij en dan zal ik daar beslist niet terughoudend in zijn.
In de reactie op het rapport van de commissie Kalsbeek over de Regeling dienstverlening aan huis, heeft het Kabinet duidelijk afstand genomen van het voorkomen van oneigenlijke alfahulpconstructies en ook maatregelen daartegen aangekondigd (Kamerstuk 29 427, nr. 100). Daarbij gaat het onder andere om aanpassing van de wet- en regelgeving om ervoor te zorgen dat de Regeling dienstverlening aan huis alleen wordt gebruikt waar hij voor bedoeld is: namelijk voor particulieren, waaronder cliënten en pgb-houders en niet om op een oneigenlijke manier de kosten te drukken. Ook wordt de opsporing van dergelijke ongewenste constructies geïntensiveerd en worden met betrokken partijen afspraken gemaakt om dit tegen te gaan. Ook de inzet van de Huishoudelijke Hulp Toelage is er op gericht om alfahulpconstructies tegen te gaan.
Van Vérian heb ik begrepen dat er geen medewerkers worden ontslagen, die vervolgens als alfahulp aan het werk gaan via Vérian Diensten bv. Tevens heeft Vérian aangegeven dat Vérian Diensten bv. zich volledig richt op de particuliere markt voor ondersteuning van huishoudens. Daarmee lijkt er geen sprake te zijn van een oneigenlijke alfahulpconstructie. Ik heb het Interventieteam Hervorming langdurige zorg onder leiding van Doekle Terpstra inmiddels gevraagd om dit verder na te gaan.

Vraag 2

Is de constructie die Vérian hanteert om medewerkers in loondienst te vervangen door goedkopere alfahulpen met minder rechten in lijn met het beleid dat u voert? Zo ja, is uw beleid er niet juist op gericht om oneigenlijke alfahulpconstructies te bestrijden, en thuiszorgmedewerkers in loondienst te houden? Zo nee, welke maatregelen gaat u nemen om dergelijke constructies tegen te gaan?3

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Is het waar dat overal in Nederland zorginstellingen dergelijke constructies toepassen? Zo ja, kunt u de Kamer een lijst overleggen met thuiszorgorganisaties die medewerkers in loondienst ontslaan, om vervolgens goedkopere alfahulpen het werk te laten uitvoeren?4

Ik heb tot dusverre geen signalen ontvangen dat er op grote schaal oneigenlijke alfahulpconstructies toegepast worden. Een lijst met thuiszorginstellingen die het wel toepassen kan ik uw Kamer dan ook niet overleggen. Wel is, zoals hierboven aangegeven, de opsporing van oneigenlijke alfahulpconstructies geïntensiveerd.

Vraag 4

Welke mogelijkheden ziet u nog om de banen van de medewerkers in loondienst bij Vérian te behouden?

Onlangs zijn alle aanvragen voor de Huishoudelijke Hulp Toelage door mij afgedaan. Dat betekent dat de gemeenten die een toekenning hebben gekregen afspraken met zorginstellingen kunnen maken voor het extra leveren van huishoudelijke ondersteuning. Aangezien een groot deel van de gemeenten een aanvraag gehonoreerd heeft gekregen, zijn daar beslist ook gemeenten bij in het werkgebied van Vérian. Afhankelijk van de keuzes die gemeenten daarin maken, kunnen eventueel banen behouden blijven bij Vérian.

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van de uitspraak van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden van 16 december 2014, zaaknummer 13/00739, waarin het Gerechtshof heeft beslist dat ook niet-diplomagerichte opleidingen (deelkwalificaties) in aanmerking komen voor de toepassing van de afdrachtvermindering onderwijs?

Ja.

Vraag 2

Gaat u tegen deze kraakheldere uitspraak in cassatie? Zo ja, op welke gronden en wanneer? Of wanneer neemt u daarover een besluit?

Ik ben voornemens om tegen deze uitspraak in cassatie te gaan. De gronden waarop worden de komende periode geformuleerd. Het cassatieberoep wordt ingesteld voor 29 januari 2015.

Vraag 3

Hoe verhoudt deze uitspraak zich tot het antwoord dat u op 3 november 2014 gaf op vragen van het lid Van Meenen (D66), met name uw antwoord op vraag 5, waarin u aangeeft dat de Belastingdienst mag controleren of het volledige onderwijsprogramma van de crebo-opleiding is gevolgd?1

Het gerechtshof komt in zijn uitspraak tot het oordeel dat de deelkwalificatie «Praktijk Basisoperator» een opleiding is in de zin van de Wet vermindering afdracht loonbelasting (WVA) en premie voor de volksverzekeringen. Dit in afwijking van het standpunt van de inspecteur en de eerdere uitspraak van de rechtbank. In cassatie zal blijken of de zienswijze van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden in stand blijft.

Vraag 4

Bent u bereid, indien u in cassatie gaat, alle correcties van de Belastingdienst te «bevriezen» teneinde verdere schade bij leerbedrijven te voorkomen? Bent u bereid, indien u niet in cassatie gaat, onmiddellijk af te zien van alle opgelegde correcties en dat onmiddellijk mee te delen aan alle betrokken ondernemers?

In afwachting van de uitspraak van de Hoge Raad kunnen de daarvoor in aanmerking komende bedrijven gebruik maken van de mogelijkheid om in bezwaar te gaan tegen de aangebrachte correcties. Op verzoek van belanghebbende kan de inspecteur deze bezwaren overeenkomstig onderdeel 10 van besluit van 7 januari 2015, Staatscourant 2015, nr. 959 (hierna: Besluit Fiscaal Bestuursrecht) aanhouden totdat de Hoge Raad uitspraak heeft gedaan. Aanhouden kan aan de orde zijn als het bezwaarschrift géén andere geschilpunten bevat dan in de zaak van 16 december 2014.

Vraag 5

Hoe gaat u om met bedrijven die al een naheffing betaald hebben? Bent u bereid hen tegemoet te komen?

Mocht uit het arrest van de Hoge Raad blijken dat een naheffingsaanslag tot een te hoog bedrag is opgelegd, dan zal in overeenstemming met onderdeel 21 van het Besluit Fiscaal Bestuursrecht op verzoek vermindering van de belastingaanslag plaatsvinden indien deze op de datum van het arrest nog niet onherroepelijk vaststond.

Vraag 6

Klopt het dat er tot het convenant dat in maart 2013 door de ministeries van OC&W en van Financien werd gesloten, niet-diplomagerichte opleidingen voor toepassing van de afdrachtvermindering onderwijs werden goedgekeurd?

Het standpunt van de Belastingdienst is dat op basis van de WVA voor de toepassing van de afdrachtvermindering onderwijs voor de beroepsbegeleidende leerweg (bbl, art. 14, eerste lid, onderdeel a, van de WVA) de geregistreerde bbl-opleiding moet worden gevolgd. Het volgen van slechts een deel van de opleiding is naar het oordeel van de Belastingdienst niet in overeenstemming met deze bepaling. Er bestaat geen verband tussen dit standpunt en het afsluiten van het convenant tussen het Ministerie van OC&W en de Belastingdienst.
Ter nadere toelichting: bij de inspectie OC&W zijn geen bbl-opleidingen bekend die alleen uit deelkwalificaties bestaan. De opleiding waar de uitspraak op ziet gaat slechts over de praktische vaardigheden van de betreffende opleiding. De andere deelkwalificaties waren niet aangeboden. Een bbl-opleiding kan bovendien niet volledig (100%) uit beroepspraktijkvorming bestaan, zoals hier het geval was.

Vraag 7

Hoeveel bedrijven hebben een correctie, boete of navordering gekregen voor maart 2013 omdat zij niet-diplomagerichte opleidingen opvoerden voor de Wet vermindering afdracht loonbelasting en premie voor de volksverzekeringen (WVA)?

Er is geen informatie voorhanden hoeveel bedrijven dit betreft.

Vraag 8

Indien uw antwoord op vraag 6 bevestigend luidt, wat is de aanleiding dit kennelijke beleid te veranderen en op welke wijze is dit kenbaar gemaakt?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 9

Gesteld dat deelkwalificaties recht geven op de afdrachtvermindering onderwijs, hoe gaat de Minister bedrijven en instellingen die de achterliggende jaren schade hebben geleden als gevolg van de stellingname van de Belastingdienst hiervoor compenseren?

Hiervoor verwijs ik naar het antwoord op vraag 5.

Vraag 10

Heeft het handelen c.q. de stellingname van de Belastingdienst met betrekking tot het opleiden tot deelkwalificaties bij bedrijven en/of instellingen tot faillissementen geleid? Zo ja, hoeveel bedrijven en instellingen betreft dit?

De vraag suggereert dat de faillissementen van een aantal bedrijven en instellingen het gevolg zou zijn van de stellingname van de Belastingdienst met betrekking tot het (deels) onterecht toegepast hebben van de WVA. Die suggestie bestrijd ik. De Belastingdienst kan met betrekking tot het al dan niet terecht toepassen van een fiscale regeling, een stellingname waar uiteindelijk de hoogste rechter in ons land het laatste woord over heeft, niet verantwoordelijk worden gehouden voor een eventueel faillissement van een bedrijf of instelling.

Vraag 11

Wil de Belastingdienst bij de lopende controles nog meer rechtsvragen aan de orde stellen waardoor bedrijven en instellingen de komende periode in onzekerheid blijven verkeren over de financiële implicaties van deze controles? Zo ja, welke rechtsvragen? Hoe verhoudt zich de correctie van de afdrachtvermindering onderwijs bij leerbedrijven tot de afspraak die de onderwijsinspectie heeft gemaakt met een viertal onderwijsinstellingen? Kunt u toelichten waarom deze instellingen de onterecht ontvangen bekostigingsgelden niet hoeven terug te betalen, terwijl de afdrachtvermindering onderwijs wel in zijn geheel ter discussie (kan) staan?2

Zolang een controle niet is afgerond blijft er onzekerheid bestaan over de financiële implicaties daarvan. Die onzekerheid kan voortduren in het geval een bedrijf of instelling in bezwaar of beroep gaat tegen een correctie.
De afspraak met de vier onderwijsinstellingen houdt in dat zij onderwijs en extra activiteiten verzorgen zonder daarvoor Rijksbekostiging te ontvangen. Dat staat voor deze instellingen gelijk aan terugbetaling, echter in de vorm van een prestatie. Als deze niet naar behoren geleverd wordt dan moet alsnog terugbetaling plaatsvinden, bovenop de geleverde prestatie.
Daarnaast ontvangen de instellingen een waarschuwing op grond van de Wet educatie en beroepsonderwijs en lopen zij de kans hun licentie te verliezen indien de opleidingen niet verbeterd worden. De opleiding kan dan een aantal jaren in zijn geheel niet meer aangeboden worden.

Vraag 12

Kunt u aangeven hoeveel studenten hun niet-diplomagerichte opleiding voortijdig hebben beëindigd als gevolg van de discussie over de toepasselijkheid van de afdrachtvermindering onderwijs bij opleidingen naar deelkwalificaties? Indien dit bekend is, hoe verhoudt zich dit tot de publieke wens om meer stageplaatsen in het middelbaar beroepsonderwijs? Zo dit niet bekend is, bent u bereid dit te onderzoeken?

OCW heeft hierover geen gegevens, omdat veelal bestaande werknemers binnen het bedrijf zijn ingeschreven voor een opleiding om de afdrachtvermindering onderwijs te verkrijgen. Door het inzetten van reguliere werknemers binnen dergelijke opleidingstrajecten zijn geen extra stageplaatsen ontstaan, immers de werknemers waren al aan het werk in het bedrijf ook zonder opleiding. Bij sommige bedrijven blijken bijna alle medewerkers voor een bbl opleiding ingeschreven te zijn. Dat wil niet zeggen dat het bedrijf ineens functioneert louter op stageplaatsen of dat het bedrijf zonder inzet van reguliere werknemers even zoveel stageplaatsen zou hebben aangeboden voor (nieuwe) bbl studenten. Met andere woorden de stageplaatsproblematiek moet los gezien worden van de onderhavige problematiek rondom de afdrachtvermindering onderwijs.

Vraag 1

Wat vindt u van het bericht dat de gemeente Tilburg geen voorziening voor beschut werk gaat realiseren?1

De uitvoering van de Participatiewet is gedecentraliseerd naar gemeenten. Daar hoort bij dat gemeenten de ruimte hebben om eigen afwegingen te maken. De verantwoordelijkheid voor de invulling van beschut werk ligt bij de gemeenten. Gemeenten zijn verplicht om beleid te maken voor beschut werk en dit vast te leggen in een verordening. Dat heeft de gemeente Tilburg ook gedaan. Er is een belangrijke rol voor de lokale democratie. De gemeenteraad stelt de kaders en controleert. In het bericht staat dat het college (D66, CDA, GroenLinks en SP) in Tilburg de steun van de gemeenteraad heeft om vanaf januari met de verordening aan de slag te gaan.

Vraag 2

Vindt u vrijwilligerswerk of dagbesteding een volwaardig alternatief voor beschut werk? Zo nee, wat gaat u hieraan doen? Zo ja, waarom?

De gemeenten hebben met de Participatiewet en de Wmo een breed palet aan voorzieningen beschikbaar om mensen naar werk toe te leiden of anderszins te laten participeren. De gemeente bepaalt op basis van maatwerk en de afstand tot de arbeidsmarkt wat de beste activeringsroute is voor een persoon en welk instrument het meest passend is. Bij beschut werk is sprake van loonvormende arbeid, bij vrijwilligerswerk en dagbesteding niet. Het zijn dan ook verschillende instrumenten. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de keuzes die zij maken. De lokale democratie besluit over de verdere uitwerking van het beleid. Ik heb er vertrouwen in dat de gemeenten weloverwogen keuzes maken.

Vraag 3

Heeft u hierover contact gehad met de gemeente Tilburg?2

Ik heb het voornemen om op korte termijn op werkbezoek te gaan bij de gemeente Tilburg.

Vraag 4

Klopt het dat het Ministerie van SZW met een juridische blik naar de Tilburgse verordening voor beschut werk heeft gekeken, en heeft geconstateerd dat de verordening juridisch in orde is? Zo ja, bent u bereid de Participatiewet aan te passen, zodat gemeenten ook daadwerkelijk beschut werk moeten realiseren, waar mensen cao-loon verdienen en pensioen opbouwen? Kan de Kamer dit advies ontvangen?

Mijn ministerie heeft ambtelijk contact gehad met Tilburg over de conceptverordening. Daarbij heeft mijn ministerie alleen een inschatting gemaakt in hoeverre deze artikelen juridisch in lijn zijn met de Participatiewet. In het uiterste geval zal een rechter bepalen of de artikelen in de verordening in lijn zijn met de Participatiewet. De conceptverordening behandelt alle verplichte onderdelen.
De uitvoering van de Participatiewet, waaronder het instrument beschut werk, is met beleidsvrijheid overgedragen aan gemeenten. Ik hecht aan deze beleidsvrijheid en ben niet voornemens deze op voorhand in te perken. De motie (Kamerstuk 29 817 nr. 107) van de leden Karabulut en Voortman waarin de regering onder andere wordt verzocht in de Participatiewet een verplichting op te nemen om een minimum aantal beschutte werkplekken te realiseren, is door uw Kamer verworpen. De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is verantwoordelijk voor het functioneren van het stelsel. Vanuit die verantwoordelijkheid is het nodig dat hij zich een landelijk beeld vormt over hoe het stelsel werkt en of het bijdraagt aan het realiseren van de beoogde doelstellingen. Om dit vast te kunnen stellen vindt er binnen vijf jaar na de inwerkingtreding van de Participatiewet een evaluatie plaats. Ook is een uitgebreid monitoringtraject gestart. De inzet van nieuwe instrumenten, waaronder beschut werk, wordt via deze monitor gevolgd. Als uit de monitor blijkt dat de resultaten achterblijven bij wat de Participatiewet beoogt, ga ik in gesprek met gemeenten en andere betrokken organisaties.

Vraag 5

Hoe verhoudt de «Tilburgse aanpak» zich met uw eerdere uitspraken dat gemeenten die geen beschutte werkplekken realiseren hierop worden aangesproken, en dat u er vanuit gaat dat de 30.000 plekken er «ook zullen komen»?3

Gemeenten zijn verplicht beleid voor beschut werk vast te stellen en dit in een verordening op te nemen. Er zijn middelen beschikbaar gesteld voor landelijk structureel 30.000 plekken. Ik heb er vertrouwen in dat deze plekken in de structurele situatie worden gerealiseerd.
Tilburg heeft haar beleid omtrent beschut werk vastgelegd in een conceptverordening. Hierin staat niet dat er nooit beschut werk zal worden ingevuld. De Gemeenteraad behoudt de verantwoordelijkheid om jaarlijks het aantal beschikbaar gestelde plekken beschut werk vast te stellen en kan derhalve ook beslissen beschut werk in te zetten.
In het artikel in Binnenlands Bestuur staat dat het college van Tilburg afspraken heeft gemaakt met de raad. Iedereen die zich meldt moet binnen zes maanden een plek hebben, inclusief begeleiding. Lukt dat niet, dan zal de gemeente alsnog beschut werk inkopen.

Vraag 1

Bent u bekend met de beslissing van de Centrale Raad van Beroep in Utrecht inzake een lagere kinderbijslag voor kinderen in Marokko?1

Ja.

Vraag 2

Bent u op de hoogte van het gegeven dat de regering meerdere rechtszaken gevoerd en verloren heeft over de toepassing van de Wet woonlandbeginsel in de sociale zekerheid? Zo ja, wat is dan de reden dat de regering blijft procederen?

De wet Woonlandbeginsel in de sociale zekerheid is door het parlement aangenomen. Het betreft hier een wet, die wordt toegepast op verschillende soorten uitkeringen, die worden geëxporteerd naar verschillende landen waarmee bilaterale verdragen zijn aangegaan die van elkaar verschillen. Als in de praktijk blijkt dat partijen bezwaar aantekenen tegen een wet, ligt het voor de hand dat aan de rechter voor te leggen. Waar blijkt dat woonlandbeginsel niet kan worden toegepast, heeft het kabinet deze uitspraken uiteraard gerespecteerd. Zoals blijkt uit de uitspraken van 12 december 2014 zijn er ook zaken gewonnen. Er lopen nog rechtszaken, zoals b.v. het hoger beroep van het UWV tegen de uitspraak van 5 augustus 2014 van de rechtbank Amsterdam over de WGA-vervolguitkering Marokko en Turkije. De SVB en UWV blijven procederen waar dat nodig is, ook om duidelijkheid te krijgen over de uitvoering van de wet voor de uitvoerende instanties UWV en SVB.

Vraag 3

Hoeveel juridische onkosten heeft u tot nu toe gemaakt in de diverse procedures rondom het pogen de kinderbijslag voor kinderen in Marokko te korten?

Bij de totstandkoming van wetgeving wordt door middel van een uitvoeringstoets inzicht verkregen in alle aan de uitvoering van het voorstel verbonden kosten, waaronder ook de kosten voor het voeren van juridische procedures zoals bezwaar- en beroepszaken. Bij de invoering van onderhavig wetsvoorstel is voorzien in eenmalige uitvoeringskosten ten bedrage van € 1,2 mln en structurele uitvoeringskosten van € 0,4 mln per jaar. De kosten voor juridische procedures maken onderdeel uit van de structurele uitvoeringskosten. Over de uitputting van het budget voor uitvoeringskosten wordt de Kamer jaarlijks geïnformeerd via het jaarverslag van de SVB.

Vraag 4

Hoe lang gaat u door met het voeren van dit juridische gevecht alvorens u de diplomatieke betrekkingen en handelsbetrekkingen laat prevaleren boven een dergelijke pestmaatregel?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Heeft u andere signalen ontvangen waarbij projecten die medegefinancierd worden vanuit Marokko uitgesteld, afgesteld of niet aangegaan worden door het opzeggen van het sociaalzekerheidsverdrag met Marokko? Zo nee, verwacht u deze alsnog? Zo ja, wat gaat u hieraan doen?

Het kabinet heeft vernomen dat een toegezegde financiering door de Marokkaanse overheid van een Marokko-tentoonstelling bij het Koninklijk Instituut voor de Tropen voorlopig is bevroren. Een dergelijke maatregel is een eigenstandige beslissing van de Marokkaanse overheid die buiten de invloed van het kabinet ligt.

Vraag 6

Erkent u dat het voordeel van een verlaagde uitkering van de kinderbijslag in het kader van de Wet woonlandbeginsel niet opweegt tegen het nadeel van een verslechterd diplomatiek- en handelsklimaat? Zo nee, waarom niet?

Invoering van het woonlandbeginsel heeft plaatsgevonden op grond van een door het Nederlands parlement aangenomen wetsvoorstel. Waar invoering van een dergelijke maatregel aanpassing van een bilaterale sociale zekerheidsverdrag vergt, ligt het in de rede te streven naar aanpassing van het verdrag. Dit staat niet op gespannen voet met goede bilaterale betrekkingen.
Nu de Marokkaanse autoriteiten niet positief hebben gereageerd op de Nederlandse voorstellen heeft de regering, rekening houdend met het standpunt van een meerderheid in het parlement, ervoor gekozen om over te gaan tot het indienen van een goedkeuringswet tot opzegging van het verdrag bij het parlement. Het kabinet ziet geen verdere consequenties voor de Nederlandse positie in mondiaal verband. Het betreft hier een bilaterale aangelegenheid tussen Nederland en Marokko.

Vraag 7

Vindt u dat de handelwijze van de regering om eenzijdig het sociaalzekerheidsverdrag met Marokko op te zeggen verdere consequenties heeft voor het isoleren van Nederland op het wereldtoneel? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 1

Kent u het bericht «Zorgbestuurder vangt twee ton voor maand werk»?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat deze zorgbestuurder € 199.732 heeft ontvangen voor één maand arbeid en een paar losse projecten in 2013? Zo ja, hoe verhoudt deze buitensporige beloning zich tot de Wet normering topinkomens (WNT)?

Nee, dat is niet waar. De inkomensgegevens van zorgbestuurders zijn te vinden op www.jaarverslagenzorg.nl. Daaruit blijkt dat de betrokken zorgbestuurder in 2013 een bedrag van € 151.963 heeft ontvangen. Dit betreft de optelsom van zijn beloning plus de belastbare onkostenvergoedingen. De normering grijpt echter aan bij het begrip «bezoldiging». Tot de bezoldiging moeten ook de beloningen betaalbaar op termijn, waaronder de werkgeversbijdrage pensioen, worden gerekend. De totale bezoldiging van betrokkene bedroeg in 2013 € 181.722. Betrokkene is tot 1 februari 2013 voorzitter van de Raad van Bestuur geweest. Volgens informatie verstrekt door de Raad van Toezicht, is betrokkene daarna in dienst gebleven en heeft hij werkzaamheden verricht met een substantieel tijdsbeslag. Per 1 februari 2013 wordt betrokkene als gewezen topfunctionaris aangemerkt. De bezoldiging van gewezen topfunctionarissen wordt niet door de WNT genormeerd, maar moet wel worden verantwoord. Alleen de bezoldiging voor de maand januari 2013 wordt dus door de WNT genormeerd (zie ook het antwoord op vraag 5).

Vraag 3

Deelt u de mening dat betalingen aan bestuurders als deze schade toebrengen aan de GGZ-sector en volledig in strijd zijn met de maatschappelijke en politieke wens om inkomens – betaald van publiek geld – te matigen en te normeren? Bent u bereid bestuurder en instelling in kwestie individueel aan te spreken op dit laakbaar gedrag?

Zie het antwoord op vraag 2; de situatie zoals u die weergeeft in vraag 2, is niet aan de orde.

Vraag 4

Deelt u de mening dat bestuurders die dergelijke salarissen wensen te verdienen niet thuishoren in deze sector?

Zie het antwoord op vraag 3.

Vraag 5

Valt de functie waarin de betreffende persoon na januari 2013 werkzaamheden uitvoerde ook onder het begrip topfunctionaris, zoals bedoeld in de WNT? Zo ja, welke handhavingsmaatregelen heeft u in deze casus ondernomen? Zo nee, waarom heeft u geen maatregelen genomen?

Nee. Nadat betrokkene zijn bestuursfunctie heeft neergelegd (i.c. per eind januari), kwalificeert hij niet langer als topfunctionaris, maar als gewezen topfunctionaris.
Zolang de gewezen topfunctionaris werkzaam blijft bij dezelfde instelling moeten de bezoldigingsgegevens op grond van de WNT openbaar gemaakt worden.

Vraag 6

Deelt u de mening dat de beloning in deze casus niet in verhouding staat tot de verrichte werkzaamheden, dit mede in relatie tot het bestuurlijk akkoord in de GGZ-sector dat ziet op doelmatigheid, beddenreductie en beperkte uitgavengroei?

Op basis van het bericht is het niet mogelijk om een oordeel te vormen over de hoogte van de beloning in verhouding tot de functiezwaarte van deze gewezen topfunctionaris. Uit de jaarstukken en uit het door u aangehaalde bericht blijkt wel dat betrokkene het hele jaar 2013 werkzaamheden heeft verricht.

Vraag 7

In welke klasse (artikel 3, Regeling bezoldigingsmaxima topfunctionarissen zorg- en welzijnssector) valt betreffende zorginstelling?

Het gaat hier om het jaarverslag over 2013. En in 2013 gold er nog geen gestaffelde normering naar indelingsklasse, maar de algemene wettelijke bezoldigingsnorm.

Vraag 8

Betreft het in deze casus een interim--bestuurder of een bestuurder die ook in 2012 in dienst was van deze GGZ-instelling?

Blijkens de jaarstukken was betrokkene 26 jaar werkzaam als bestuurder in de geestelijke gezondheidszorg waarvan ruim 17 jaar binnen hun groep. Vanaf 1 februari 2013 maakte hij geen deel meer uit van de Raad van Bestuur.

Vraag 9

Wanneer stuurt u de algemene maatregel van bestuur over de normering van interim--bestuurders naar de Kamer? Kunt u de Kamer garanderen dat deze amvb zo snel als mogelijk naar de Kamer zal worden gezonden? Deelt u de mening dat voorbeelden als deze tot grote haast met deze amvb noodzaken?

De desbetreffende algemene maatregel van bestuur wordt thans voorbereid en zal volgens de planning in medio 2015 in ontwerp kunnen worden vastgesteld. Daarover zal ik dan ook de Kamer informeren. In de onderhavige casus gaat het evenwel niet om een interim-bestuurder maar om een gewezen topfunctionaris.

Vraag 10

Valt betreffende zorgbestuurder onder het overgangsrecht uit de WNT?

Zoals gezegd, golden in 2013 in de zorg nog geen gestaffelde normen maar alleen de algemene wettelijke bezoldigingsnorm. Deze WNT-norm is door betrokkene in 2013 niet overschreden. Dus is er ook geen sprake van overgangsrecht. Overigens gold die normering alleen voor de maand januari 2013 waarin hij nog als bestuurder werkzaam was.

Vraag 11

Is het met een beroep op het overgangsrecht toegestaan om bestuurders uit te betalen terwijl daar geen feitelijke werkzaamheden tegenover staan?

Voor zover er vóór inwerkingtreding van de WNT afspraken zijn gemaakt over de wijze van beëindiging van een dienstverband van een bestuurder is dit op grond van het overgangsrecht toegestaan. In deze casus is er evenwel geen sprake van de beëindiging van een dienstverband maar van een andere functievervulling.

Vraag 12

Zijn er juridische mogelijkheden om (een deel van) dit bedrag terug te vorderen van bestuurder in kwestie? Zo ja, bent u bereid deze ten volle te benutten?

Volgens de gegevens van het Ministerie van VWS is in dit geval geen sprake van een overtreding van de WNT. Dus is er ook geen sprake van een juridische titel voor een terugvordering van betaalde bedragen.

Vraag 13

Welk salaris ontving deze bestuurder (tot op heden) in 2014?

Dat moet blijken uit het jaarverslag 2014. Dat moet uiterlijk in juli 2015 worden aangeleverd.

Vraag 1

Kent u het bericht «Uitweg gezocht voor vegetarisch verzorgingshuis Felixoord»?1

Ja, ik heb kennis genomen van dit bericht.

Vraag 2

Kent u de problemen van verzorgingshuizen die voortvloeien uit het decentralisatiebeleid en de paradox die daardoor is ontstaan, waar enerzijds een leegstand in verzorgingshuizen is ontstaan en daardoor de deur moeten sluiten, terwijl anderzijds mensen met een «beperktere behoefte aan zorg» thuis zitten?

De trend dat mensen langer thuis blijven wonen is al langer zichtbaar. Tussen 1980 en 2010 is het aantal verzorgingshuisplekken afgenomen van ongeveer 150.000 tot ongeveer 84.000 plekken, terwijl het aantal 80-plussers in dezelfde periode meer dan verdubbeld is. Met het beleid van het extramuraliseren van de lichtere zorgzwaartepakketten is aangesloten bij deze trend. Verzorgingshuizen kunnen leegstand voorkomen door hun kamers/appartementen te verhuren en ter plekke extramurale zorg en ondersteuning te leveren of door zich te richten op zwaardere doelgroepen.

Vraag 3

Bent u op de hoogte van de problemen die vegetarisch zorgcentrum Felixoord bedreigen in haar voortbestaan?2

Ik ben op de hoogte van het feit dat Icare zich (net als veel andere instellingen) beraadt op de toekomst waarbij mensen langer thuis blijven wonen en wat dit betekent voor het zorgcentrum Felixoord. Hierbij worden vele opties onderzocht waaronder het scheiden van wonen en zorg.

Vraag 4

Hoe verloopt de contractering van Felixoord? Moet deze procentueel afbouwen, zoals het zorgkantoor voor alle verzorgingshuizen berekent in verband met de extramuralisering van de lage zorgzwaartepakketten, of is er een uitzondering gemaakt vanwege de specifieke functie van dit zorgcentrum? Bent u bereid een spoedmaatregel te treffen om zorgcentra met een landelijke functie te behoeden voor opheffing of zodanige vervlakking die hun kerntaak kan aantasten en daarmee hun voortbestaan bedreigt?

Voor Felixoord geldt net als voor andere zorginstellingen dat de vraag van nieuwe cliënten met een licht ZZP (ZZP VV 1 t/m 3) geleidelijk zal afnemen doordat hiervoor geen nieuwe indicaties worden afgegeven. Zoals hiervoor aangegeven, bereidt de zorginstelling zich voor op de veranderingen als gevolg van de hervorming van de langdurige zorg en ondersteuning, de veranderende eisen van de tijd en de wensen van de mensen om langer thuis te blijven wonen. Zorgkantoren houden bij het maken van productieafspraken rekening met de voorkeuren van cliënten.

Vraag 5

Erkent u dat ouderen met een specifieke levensovertuiging behoefte en baat kunnen hebben bij een bij hun identiteit behorend zorgcentrum, en dat daarin onvoldoende tegemoet gekomen wordt in de huidige decentralisatiemaatregelen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, op welke wijze wilt u in deze behoefte voorzien?

Ja, indien er voldoende vraag is naar een zorgcentrum voor ouderen met een specifieke levensovertuiging en de mogelijkheden van wonen en zorg voldoende kunnen worden benut. Wellicht kan het scheiden van wonen en zorg een oplossing bieden, maar dan zal de woonvorm wel voldoende aantrekkelijk moeten zijn op het gebied van kwaliteit en prijs van wonen, zorg en welzijn.

Vraag 6

Bent u bereid tot het opheffen van inkomensdrempels, die in voorkomende gevallen kunnen leiden tot situaties dat dergelijke verzorgingshuizen tegelijk een wachtlijst hebben, terwijl tegelijk als gevolg van inkomenseisen sprake kan zijn van leegstand? Zo ja, op welke wijze kunt en wilt u bevorderen dat vraag en aanbod niet langer kunstmatig uiteen hoeven lopen? Zo nee, waarom niet?

Indien iemand gaat wonen in een woonzorgcentrum en daar zelf een kamer/appartement huurt, dan vormt de kwaliteit van het wonen (en de huurprijs die daarvoor betaald wordt) één van de elementen die betrokken worden in de afweging. Kwaliteit en prijs van wonen, zorg en welzijn worden gewogen en onder andere vergeleken met de huidige woning. Om voldoende aantrekkelijk te zijn voor alle inkomensgroepen moet de zorgaanbieder (al dan niet samen met een woningcorporatie) zorgen voor betaalbare woonvormen.

Vraag 7

Heeft u kennisgenomen van het grote maatschappelijk draagvlak dat bestaat voor het behoud van specifieke verzorgingshuizen zoals Felixoord?

Ik heb een brief ontvangen van de Cliëntenraad Felixoord met onder andere een adhesiebetuiging van de gemeente Renkum en het LOC. Uit de brief van de gemeente Renkum blijkt dat zij in overleg zijn met de zorgaanbieder (en andere zorgaanbieders) over de plannen voor de toekomst.

Vraag 8

Bent u bereid in uw overweging te betrekken dat Felixoord tegen haar wil, en op overheidsadvies, betrokken is geraakt bij het debacle rond de overname door Philadelphia, waarbij een groot deel van haar vermogen teloor ging in de aanschaf en verbouwing van kasteel Beverweerd? Zo nee, waarom niet? Zo ja, op welke wijze?

Ik zie geen verband tussen een aparte status voor Felixoord en de genoemde overname door Philadelphia.

Vraag 9

Deelt u de mening dat de bedreiging van identiteitsgebonden verzorgingshuizen met een landelijke uitstraling een onbedoeld neveneffect is van de decentralisatie van de zorg, en dat dit onbedoelde en ongewenste effect tot een ontkleuring van het zorgaanbod leidt? Zo ja, wat gaat u doen om dit ongewenste neveneffect te repareren? Zo nee, waarom niet?

In de Wlz is geregeld dat Wlz-uitvoerders de taak hebben om een gevarieerd zorgaanbod te contracteren, waarbij onder andere rekening wordt gehouden met de levensovertuiging van de verzekerden.
Veel instellingen hebben zich al voorbereid op de trend dat mensen langer thuis blijven wonen hebben en andere instellingen moeten dat nog doen. Het traditionele verzorginghuis zal zich in een aantal gevallen omvormen tot een modern woonzorgcentrum, waar mensen zelf een kamer huren en zorg en ondersteuning op maat kunnen krijgen of zich richten op de zwaardere doelgroepen. Ik verwacht dat er door de decentralisatie de zorg en ondersteuning meer in de eigen woonomgeving van de cliënt kan worden vorm gegeven en dat hierdoor een meer divers aanbod ontstaat dat beter kan aansluiten bij de lokale situatie.

Vraag 10

Bent u bereid het verzorgingshuis Felixoord, dat het enige zorgcentrum is met een vegetarische identiteit, een landelijke status te geven op basis van een cultuur die aansluit bij een specifieke levensovertuiging en identiteit?

Sinds 2001 (bij de overgang van de bejaardenoorden naar de AWBZ) zijn er geen verzorgingshuizen meer met een landelijke status. Voor de zorg die Felixoord levert aan de cliënten met een lichter ZZP geldt dat dit – net als in andere verzorgingshuizen – afneemt doordat er geen nieuwe cliënten zijn die een dergelijke indicatie ontvangen. Net als voor andere instellingen geldt dat de toekomst gelegen kan zijn in het verhuren van kamers en appartementen aangevuld met ondersteuning en zorg op maat of de zorg voor zwaardere doelgroepen. Voor de zwaardere doelgroepen verandert er niets, deze wordt net als in het verleden door het regionale zorgkantoor ingekocht. De zorginstelling bereidt zich – zoals hiervoor in de beantwoording van vraag 3 al aangegeven – voor op een nieuwe toekomst, waarbij meerdere opties open staan.

Vraag 11

Zijn er meer identiteitsgebonden zorgcentra die in hun voortbestaan worden bedreigd door de veranderingen in de zorg? Kunt u een overzicht naar de Kamer sturen?

Ik heb geen signalen dat specifiek identiteitsgebonden zorgcentra in hun voortbestaan worden bedreigd.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het luiden van de noodklok door de Vereniging Bouw- en Woningtoezicht Nederland voor constructies van tientallen flats in de regio Den Haag?1

Het vraagstuk over de constructieve veiligheid van galerijflats is reeds eerder aan de orde geweest. Naar aanleiding van de instorting van een galerij in Leeuwarden op 23 mei 2011, heeft het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelatie (BZK) in 2012 een infoblad en een onderzoeksprotocol gepubliceerd over de veiligheid van galerijen en balkons3. Begin 2013 zijn alle gemeenten door het Ministerie van BZK op de hoogte gebracht van deze documenten. De gemeenten zijn hierbij geadviseerd om de eigenaren van galerijflats onderzoek te laten uitvoeren overeenkomstig het infoblad en protocol. Deze actie heeft er toe geleid dat bij veel oude galerijflats in Nederland al onderzoek is uitgevoerd en maatregelen zijn genomen. Het onderzoeksprotocol is eind 2014 aangepast op basis van de ervaring die sinds 2013 is opgedaan bij 150 onderzochte flatgebouwen.
In het aangehaalde artikel wordt door de Vereniging Bouw- en Woningtoezicht gepleit voor een verplichte APK voor gebouwen. Ik ben geen voorstander van een APK voor gebouwen, omdat dit leidt tot een lastenverzwaring voor gebouweigenaren. Wel heb ik sinds 1 januari 2015 de mogelijkheid gecreëerd om per ministeriele regeling een onderzoeksplicht in te voeren voor evidente veiligheidsproblemen bij gebouwen. Dit is geregeld met een wijziging van het zorgplichtartikel 1a in de Woningwet. Ik heb uw Kamer hier eerder over geïnformeerd (Kamerstuk 33 798, nr. 6). Toepassing van dit nieuwe instrument vergemakkelijkt de handhaving door gemeenten als een eigenaar niet zelf onderzoek wil uitvoeren. Mijn insteek is om dit nieuwe handhavingsinstrument in te zetten bij nieuwe veiligheidsproblemen en niet bij bestaande problemen waarbij in het verleden al acties in gang zijn gezet door eigenaren en gemeenten, zoals bij de onveilige galerijvloeren. Ik ben wel bereid om in overleg met de Vereniging Nederlandse Gemeenten te bezien of de inzet van dit nieuwe handhavingsinstrument een aanvulling kan zijn bij de aanpak van onveilige galerijen en balkons.

Vraag 2

Wat is uw reactie op de berichten over problemen met de betonconstructie van de Escampflat in Den Haag?2

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Klopt het dat er meer problemen zijn met betonconstructies van balkons en galerijen? Zo ja, hoe groot is dit probleem?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Deelt u de mening dat de constructie van alle flatgebouwen uit de jaren »60 in Nederland gecontroleerd moet worden? Zo ja, hoe en op welke termijn gaat dit gebeuren? Zo nee, waarom niet?

Ja, in het infoblad dat het Ministerie van BZK in 2012 heeft gepubliceerd (zie antwoord 1) worden gebouweigenaren ook opgeroepen op korte termijn onderzoek uit te voeren en worden gemeenten opgeroepen om hier op toe te zien. De verantwoordelijkheid voor een snelle aanpak ligt bij deze partijen. Indien uit het overleg met de Vereniging Nederlandse Gemeenten volgt dat inzet van het nieuwe handhavingsinstrument nodig is (zie antwoord 1), dan kan hieraan een termijn worden gekoppeld waarbinnen het onderzoek moet worden uitgevoerd.

Vraag 5

Op welke manier gaat u ervoor zorgen dat bewoners, van zowel koop- als huureenheden, beschermd zijn tegen instortingsgevaar?

De verantwoordelijkheid voor de veiligheid ligt bij de gebouweigenaren en gemeenten. De gemeente heeft de mogelijkheid om, wanneer de veiligheid in het geding is, de betreffende eigenaren aan te schrijven. Ik heb hierbij geen betrokkenheid.

Vraag 6

Hoe is het mogelijk dat de problemen niet eerder zijn geconstateerd, waardoor bewoners nu zijn geschrokken en worden geconfronteerd met extra kosten?

Sinds begin 2013 is het onderzoeksprotocol beschikbaar waarmee de veiligheid van galerijvloeren kan worden onderzocht (zie antwoord 1). Sinds 2013 is er dus de mogelijkheid de problemen te constateren en maatregelen te nemen. Het is vervolgens aan de eigenaar en gemeente geweest om snel onderzoek uit te voeren (zie antwoord 4).

Vraag 7

Wat is uw reactie op de betalingsproblemen door de plotselinge kosten voor eigenaren als individu, en Verenigingen van Eigenenaren (VvE) als collectief, voor de reparatie?

Wanneer de VvE en de individuele leden de kosten van een reparatie niet kunnen dragen, kan de VvE een lening afsluiten bij een externe financier. De reparaties zullen immers moeten worden uitgevoerd. Bij het afsluiten van een lening kan de gemeente faciliteren zoals beschreven in antwoord 10.

Vraag 8

Wat gebeurt er als de VvE of individuele bewoners de kosten voor een reparatie niet kunnen dragen en daardoor het instortingsgevaar wordt vergoot?

Zie antwoord vraag 7.

Vraag 9

Op welke andere plaatsen in ons land zijn er betalingsproblemen bij VvE’s door extra kosten voor het onderhoud van betonconstructies? Wanneer u dit antwoord niet kan geven, bent u dan bereid deze betalingsproblemen in beeld te brengen?

Een dergelijk overzicht is niet beschikbaar. VvE Belang, de belangenorganisatie voor VvE’s, heeft aangekondigd een VvE-Barometer te zullen ontwikkelen. Ik heb VvE Belang een subsidie toegekend om de ontwikkeling van deze Barometer mogelijk te maken. Vragen over betalingsproblemen en onvoorziene kosten, zoals het onverwacht moeten herstellen van balkons of galerijen, krijgen hierin een plek.

Vraag 10

Kan een overheid garant staan of de kosten voorschieten om op die manier ervoor te zorgen dat mensen niet in een onveilige woning hoeven te wonen?

Wanneer externe financiering nodig is, dan kan een gemeente de VvE hierin gericht ondersteunen en adviseren (bijvoorbeeld via een VvE-balie). Een gemeente kan indien nodig en wenselijk eventueel ook zelf laagrentende leningen aanbieden. De rente van dergelijke leningen voor het onderhoud en herstel van de balkons en/of galerijen zijn overigens fiscaal aftrekbaar, waarmee de nettolasten lager zijn dan de brutolasten. Ook bestaat voor appartementseigenaren de mogelijkheid om, voor zover passend binnen de leennormen, voor het benodigde herstel een NHG-geborgde lening aan te gaan.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het artikel «Het CPB, machtig instituut met een tunnelvisie»?1

Ja.

Vraag 2

Acht u het mogelijk dat bij een organisatie als het CPB tunnelvisie ontstaat?

Er zijn in de werkwijze van het CPB veel checks and balances aangebracht om het ontstaan te voorkomen van een eenzijdige, niet op wetenschappelijke consensus en op feiten gebaseerde visie. Dit begint bij de interne werkwijze, waarbij analyses in teams worden uitgevoerd. Deze worden in verschillende stadia aan een bredere kring critici voorgelegd in seminars. Hieraan nemen zowel CPB medewerkers en het CPB management deel, als externe deskundigen. Ten slotte wordt bij veel projecten gewerkt met een klankbordgroep waarin ook externe deskundigen zitting hebben.
Voor alle programma’s zijn academic partners aangesteld, 16 hoogleraren in totaal, met relevante expertise. Zij worden betrokken bij (beoordeling van) het onderzoek.
Het CPB presenteert zijn werk regelmatig op (inter)nationale conferenties en via het peer-review systeem worden de wetenschappelijke publicaties van het CPB voortdurend gecontroleerd.
Voorts wordt de directie bijgestaan door een permanente begeleidingscommissie, de Centrale Plancommissie.
Een ander belangrijk element in de kwaliteitscontrole zijn de periodieke visitaties door externe commissies, zowel op wetenschappelijke kwaliteit als op beleidsgerichtheid. In 2010 heeft de commissie Hellwig bijvoorbeeld expliciet gekeken naar de wetenschappelijke kwaliteit van het CPB en deze ruim in orde bevonden. In 2013 werd een zelfde oordeel geveld over de beleidsgerichtheid van het CPB, door de commissie Frijns. Deze en andere evaluatierapporten zijn beschikbaar op de website van het CPB.
Door deze manier van werken streeft het CPB er altijd naar om economische en beleidsmatige vraagstukken van verschillende kanten te beoordelen.

Vraag 3

Kunt u uitleggen hoe het CPB te werk gaat bij het maken van een keuze over wetenschappelijk onderzoek dat wordt meegenomen bij de beoordeling en/of doorrekening van voorstellen?

Het CPB maakt in principe gebruik van zoveel mogelijk wetenschappelijk onderzoek. Daar waar keuzes gemaakt moeten worden, wordt uitgegaan van de huidige wetenschappelijke consensus of wordt op basis van beschikbare data en op basis van eigen expertise een weging gemaakt. Als de wetenschappelijke literatuur onvoldoende bewijs geeft voor een kwantitatieve beoordeling van een voorstel schroomt het CPB niet om dit expliciet te vermelden.

Vraag 4

Onderschrijft u de conclusie van Storm en Naastepad dat onze achterblijvende productiviteit bijna helemaal is toe te schrijven aan loonmatiging?

De productiviteit is in Nederland internationaal gezien juist hoog. Volgens de meest recente cijfers van de Conference Board is de productiviteit per gewerkt uur in Nederland de 5e van de wereld, na Noorwegen, Luxemburg, de Verenigde Staten en België. Er kan dus moeilijk over een achterblijvende productiviteit worden gesproken.
In een recent kader in het Centraal Economisch Plan 2014 (Van verantwoorde loonontwikkeling naar loonmatiging?) laat het CPB bovendien zien dat de ontwikkeling van lonen en productiviteit sterk samenhangen. Er is dus geen sprake van lonen (om preciezer te zijn loonkosten) die achterblijven bij de productiviteit.
Sowieso moeten we de omvang van loonmatiging niet overschatten, de arbeidsinkomensquote is anno 2013 nagenoeg gelijk aan de quote in 1982.

Vraag 5

Onderschrijft u de conclusie van Storm en Naastepad dat de investeringen in de jaren ’80 weliswaar aantrokken, maar dat dit niet dankzij – maar ondanks loonmatiging het geval was?

De econoom Schumpeter heeft er bijna een eeuw geleden al op gewezen dat bedrijven winst moeten maken om te kunnen investeren in innovatie waarvan de uitkomsten onzeker zijn. Dit suggereert dat loonmatiging ruimte vrij kan maken bij bedrijven om extra te investeren.
De investeringen zijn in Nederland in de vier jaar na het Wassenaar akkoord met percentages tussen de 6 en 8% stevig gegroeid, na enkele jaren te zijn gedaald. Waardoor deze stijging precies wordt gedreven is niet met zekerheid te zeggen. Wel zagen we direct na het Wassenaar akkoord de prijsconcurrentiepositie van Nederland verbeteren. Tegelijkertijd trok in die periode de consumptie van huishoudens significant aan en nam de uitvoer sterk toe. Deze factoren zorgden samen voor een toenemende vraag naar investeringen.
Data van de OESO laat tevens zien dat de investeringen in de eerste vier jaar na het Wassenaar akkoord in Nederland forser stegen dan in vergelijkbare landen zoals Finland, Frankrijk en België.

Vraag 6

Kunt u bevestigen dat in de periode waarin de loonmatiging zijn werk deed het Nederlandse exportaandeel op de wereldmarkt is gedaald? Zo ja, wat is volgens u de oorzaak daarvan?

In de afgelopen decennia is op verschillende momenten sprake van een gematigde loonontwikkeling, waarbij de loonkosten minder sterk groeien dan de arbeidsproductiviteit en de arbeidsinkomensquote daalt. Zo is in de periode 1982–1986 de arbeidsinkomensquote met 5%-punten gedaald, maar het Nederlandse exportaandeel vrijwel stabiel gebleven op 3,5%. Over een langere periode van 1982 t/m 2013 zijn zowel de arbeidsinkomensquote als het Nederlands exportaandeel op de wereldmarkt nagenoeg stabiel gebleven. Volgens cijfers van de WTO is het Nederlandse aandeel in de totale goederenexport van de wereld gestegen van 3,5% in 1982 naar 3,6% in 2013. Dit ondanks de sterke opkomst van China die in dezelfde periode haar aandeel in de goederenexport zag groeien van 1,2% naar 11,7%.

Vraag 7

Hoe verklaart u dat het exportaandeel op de wereldmarkt van Oostenrijk, Duitsland, Denemarken en Zweden, landen die juist veel minder op loonmatiging hebben ingezet, juist toenam in deze periode?

Dit beeld klopt niet. Volgens cijfers van de WTO is het aandeel van Oostenrijk in de wereldwijde goederenexport in de periode 1982–2013 gestegen van 0,8% naar 0,9%. Echter, het aandeel van Duitsland is gedaald van 9,4% naar 7,7%. Dat van Denemarken van 0,8% naar 0,6% en dat van Zweden van 1,4% naar 0,9%.

Vraag 8

Welke onderzoeken neemt het CPB mee bij de beoordeling van de effecten van loonmatiging?

Loonmatiging is een complex en veelzijdig fenomeen. In het algemeen zijn de lonen de uitkomst van onderhandelingen tussen werkgevers en vakbonden. Bij hoge werkloosheid is een gematigde loonontwikkeling een logische uitkomst. Het is dan niet het resultaat van een expliciete beleidsmaatregel.
Voor de analyses van loonmatiging maakt het CPB gebruik van theoretische en empirische literatuur en verricht ook eigen empirische analyses. In 2004 heeft het CPB een – nog steeds relevante – studie2 gepubliceerd naar de effecten van loonmatiging op arbeidsproductiviteit, voornamelijk op basis van theoretische literatuur. De conclusie is dat een door een loongolf veroorzaakte hogere arbeidsproductiviteit tijdelijk van aard en inefficiënt is. Op lange termijn schaadt een loongolf de arbeidsproductiviteit eerder. Loonmatiging is wel effectief als middel om de werkloosheid te bestrijden, omdat het de opwaartse druk op lonen vanuit decentrale onderhandelingen tegengaat. Loonmatiging is hierbij een second-best instrument. Beter zou het zijn als bij het bepalen van de lonen en werkgelegenheid alle relevante effecten worden meegenomen, waaronder het negatieve effect van hoge lonen op de arbeidsvraag en daarmee op de werkloosheid.
Voor een kwantitatieve analyse van loonmatiging maakt het CPB gebruik van het empirisch macro-model Saffier. Hierin zijn bovengenoemde inzichten uit de theoretische literatuur verwerkt, waarbij de relaties zijn geschat op basis van Nederlandse data.

Vraag 9

Hoe vaak wordt geëvalueerd of veronderstellingen die het CPB baseert op wetenschappelijk onderzoek moeten worden herzien, bijvoorbeeld vanwege het feit dat nieuw wetenschappelijk onderzoek een andere kant uit wijst? Wie is hierbij betrokken?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Kent u het bericht over de dreigende instorting van galerijen van oude flatgebouwen?1

Ja.

Vraag 2

Wat vindt u van de voorzorgsmaatregelen genoemd in het artikel, zoals het advies niet met twee personen naast elkaar over de galerij te lopen of gezamenlijk naar het nieuwjaarsvuurwerk te kijken?

Het gaat bij deze voorzorgsmaatregelen om de belasting op de galerij te beperken. Deze aanpak is in lijn met het protocol «Onderzoek naar en beoordeling van de constructieve veiligheid van uitkragende betonnen vloeren van galerijflats» dat in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is opgesteld en gepubliceerd. U kunt dit protocol samen met een infoblad vinden op deze link2.

Vraag 3

Hebt u inzicht in de omvang van de geschetste problematiek van een slechte bouwkundige staat van dergelijke naoorlogse appartementsgebouwen?

Uit het infoblad dat genoemd is bij antwoord 2 volgt dat de problemen zich kunnen voordoen bij galerijflats van vóór 1975. Het gaat om galerijvloeren die zijn verbonden aan de binnenvloeren van de woningen.

Vraag 4

Deelt u de observatie dat deze problematiek zich vooral voordoet bij complexen in beheer bij Verenigingen van Eigenaren (VvE)? Kunt u dit toelichten?

De problematiek van onveilige galerijen kan zich bij alle flatgebouwen voordoen en is niet afhankelijk van de eigenaar. In dit verband wijs ik op de recente reactie van wethouder Wijsmuller van Den Haag waarin hij aangeeft dat er in Den Haag 58 risicoflats zijn, waarvan er 32 eigendom zijn van een corporatie en 26 particulier bezit.

Vraag 5

Op welke manier adresseert u deze problematiek in de door u onlangs aangekondigde wetgeving omtrent VvE’s?

Deze problematiek maakt heel duidelijk waarom het zo noodzakelijk is dat de wetgeving ten aanzien van VvE’s wordt verbeterd. De door mij voorgestane aanpassingen zijn bedoeld om voor dit soort situaties mogelijke oplossingen te bieden. Ik wil dat elke VvE verplicht wordt een minimaal bedrag te sparen voor (regulier) onderhoud. Dit spaarbedrag kan worden bepaald op basis van een percentage van de herbouwwaarde of op basis van een Meerjarenonderhoudsplan (MJOP). Een spaarbedrag op basis van een MJOP verdient, zeker bij een ouder gebouw de voorkeur, omdat dit een door deskundigen onderbouwd inzicht geeft van het voorziene noodzakelijk (toekomstige) onderhoud aan het gebouw, waaronder bijvoorbeeld ook de toekomstige kosten voor de verbetering van balkons of galerijen. Daarnaast wil ik dat het voor VvE’s makkelijker wordt om geld te lenen in geval van onvoorziene onderhoudskosten of voor investeringen waarin de vulling van het reservefonds niet voorziet. De door mij voorgestane verbeteringen vergen aanpassing van het Burgerlijk Wetboek (boek 5). Ik ben daarover in overleg met de Minister van Veiligheid & Justitie.

Vraag 6

Welke oplossingsrichting ziet u voor complexen met nu al onaanvaardbaar groot achterstallig onderhoud waar de financiële draagkracht van de eigenaar-bewoners onvoldoende is om de constructieve veiligheid weer op aanvaardbaar niveau te krijgen?

Belangrijk is dat de eigenaar bewoners zich niet alleen op papier maar ook in de werkelijkheid organiseren. Zij zijn er zelf verantwoordelijk voor dat de VvE actief is en niet slapend blijft. De verantwoordelijkheid voor goed onderhoud en voldoende reserveringen voor toekomstige investeringen ligt te allen tijde bij de eigenaren. Wanneer de vulling van het reservefonds onvoldoende is en individuele VvE-leden niet de mogelijkheid hebben om met een eenmalige bijdrage in de noodzakelijke kosten te voorzien, dan is de enige mogelijkheid die overblijft het aangaan van een lening door de VvE. Een gemeente kan hierin faciliteren, door op de mogelijkheden voor externe financiering te wijzen en eventueel hiervoor laagrentende leningen aan te bieden.

Vraag 7

Kunt u toelichten welke voors en tegens u ziet bij de door de Vereniging Bouw- en Woningtoezicht gesuggereerde APK voor gebouwen?

Ik ben geen voorstander van een APK voor gebouwen omdat dit leidt tot een lastenverzwaring voor gebouweigenaren. Wel heb ik sinds 1 januari 2015 de mogelijkheid gecreëerd om per ministeriele regeling een onderzoeksplicht in te voeren voor evidente veiligheidsproblemen bij gebouwen. Dit is geregeld met een wijziging van het zorgplichtartikel 1a in de Woningwet. Ik heb uw Kamer hier eerder over geïnformeerd (Kamerstuk 33 798, nr. 6). Toepassing van dit nieuwe instrument vergemakkelijkt de handhaving door gemeenten als een eigenaar niet zelf onderzoek wil uitvoeren. Mijn insteek is om dit nieuwe handhavingsinstrument in te zetten bij nieuwe veiligheidsproblemen en niet bij bestaande problemen waarbij in het verleden al acties in gang zijn gezet door eigenaren en gemeenten, zoals bij de onveilige galerijvloeren. Ik ben wel bereid om in overleg met de Vereniging Nederlandse Gemeenten te bezien of de inzet van dit nieuwe handhavingsinstrument een aanvulling kan zijn bij de aanpak van onveilige galerijen en balkons.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht dat het aantal daklozen tussen 2010 en 2013 met tien procent is gestegen?

Ja, ik heb kennis genomen van het bericht over de jaarcijfers van de Federatie Opvang, waaruit blijkt dat het aantal personen dat geholpen is door de maatschappelijke opvang instellingen in 2013 met tien procent is gestegen ten opzichte van 2010.

Vraag 2

Wat vindt u van het feit dat vooral het aantal jongere en oudere daklozen sterk is gestegen, tot maar liefst 43% onder 65-plusssers?

Tijdens het algemeen overleg maatschappelijke opvang op 17 december heb ik hier met uw Kamer over gesproken. Uiteraard is dakloosheid een probleem dat zoveel mogelijk voorkomen moet worden, ongeacht leeftijd. Indien het onverhoopt toch voorkomt, is het zaak zo snel mogelijk passende hulp en ondersteuning te bieden. Dat is ook wat steeds meer gebeurt. In de cijfers van de Federatie Opvang, waarop deze vraag is gebaseerd, gaat het om unieke cliënten die in 2013 door de leden van de Federatie Opvang zijn geholpen. Het gaat daarbij om totaalcijfers van verschillende hulpvormen: ambulante hulpverlening (bij gezinnen thuis), dagopvang waar mensen koffie kunnen drinken, preventie, nachtopvang, crisisopvang (24 uur per dag), maar ook beschermd wonen. Er worden ten opzichte van 2010 dus steeds meer mensen bereikt en ondersteund door de maatschappelijke opvang. Er zijn in 2013 dus geen 60.550 personen dakloos, maar voorzien van een hulpaanbod.
Uit de Monitor Stedelijk Kompas en de Monitor plan van aanpak maatschappelijke opvang van dit jaar1 2 blijkt dat gemeenten signaleren dat de groep mensen zonder OGGZ-problematiek die een beroep doen op de opvang, stijgt en een steeds groter deel lijkt uit te maken van het totaal. De cijfers over 2013 van Federatie Opvang laten een stijging zien van het aantal jongeren en ouderen dat een beroep doet op de maatschappelijke opvang. Navraag bij Federatie Opvang leert dat het daarbij gaat om diezelfde groep, waarbij geen of een plotseling verlies van inkomen en moeite met het (opnieuw) toegang krijgen tot de arbeidsmarkt een rol speelt bij het ontstaan van de problematiek. Het is belangrijk om voor deze groep in een vroeg stadium passende ondersteuning te bieden, zodat zoveel mogelijk voorkomen kan worden dat schulden zich opstapelen zonder dat er afloscapaciteit beschikbaar is. Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid ondersteunt gemeenten bij hun wettelijke taak om integrale schuldhulpverlening aan te bieden aan hun burgers. Preventie en vroegsignalering zijn hierbij belangrijke speerpunten. Zo heeft het Ministerie van SZW «business cases» preventie en vroegsignalering3 laten opstellen van drie gemeentelijke aanpakken, om andere gemeenten te stimuleren ook een aanpak te ontwikkelen. Het voorkomen van huisuitzettingen, door samen te werken met woningcorporaties, is vaak een belangrijk onderdeel van een aanpak preventie en vroegsignalering van een gemeente. De «Vroeg Eropaf» aanpak van Amsterdam is hiervan een goed voorbeeld.

Vraag 3

Wat is uw reactie op de uitspraak van het Trimbos-instituut dat er signalen zijn dat de toename van het aantal daklozen vooral wordt veroorzaakt door de groei van «nieuwe daklozen», mensen die door schulden, werkloosheid en hypotheeklast dakloos zijn geworden?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Deelt u de mening van de Federatie Opvang dat «mensen onoplosbare schulden krijgen doordat de overheid automatisch geld van rekeningen afschrijft», en dat zij «ervoor moet zorgen dat de Belastingdienst controleert of mensen de huur kunnen blijven betalen, voordat ze de rekening leeghaalt om een schuld aan de overheid te innen»? Bent u van plan hierover in gesprek te gaan met de Staatssecretaris van Financiën?

Voor de beantwoording van deze vraag verwijs ik naar de antwoordbrief van 13 januari 2015 van de Staatssecretaris van Financiën, waarin wordt ingegaan op de vragen van de leden Schouten, Karabulut en Yücel over het rekening houden met persoonlijke situaties en respecteren van de beslagvrije voet bij terugvorderingen van de belastingdienst.4

Vraag 5

Kunt u verzekeren dat gemeenten, die hun takenpakket na 1 januari 2015 fors zien groeien, voldoende toegerust zijn om de zware taak van opvangen en begeleiden van het groeiende aantal daklozen goed uit te voeren?

Ja. Maatschappelijke opvang is al lange tijd een gemeentelijke verantwoordelijkheid. Gemeenten hebben daarbij, zoals ook blijkt uit de evaluatie PvA G4 en mijn brief van 29 september 2014, goede resultaten behaald.5 De verbreding van het takenpakket van gemeenten als gevolg van de decentralisaties stelt hen in staat om snelle en op de persoon afgestemde ondersteuning te bieden over meerdere domeinen.

Vraag 6

Kunt u aangeven hoeveel zelfstandig ondernemers dakloos zijn geworden ten gevolge van een faillissement van hun onderneming?

Nee, dit wordt niet geregistreerd.

Vraag 7

Deelt u de mening dat zelfstandig ondernemers en het midden- en kleinbedrijf (MKB) de motor van de Nederlandse economie zijn?

Het MKB vervult inderdaad een belangrijke rol in de Nederlandse economie.

Vraag 8

Bent u van mening dat te allen tijde voorkomen moet worden dat zij door omstandigheden vaak buiten hun schuld dakloos raken?

Voor een ieder die risico op dakloosheid loopt is het belangrijk te voorkomen dat hij of zij daadwerkelijk dakloos wordt. Hiervoor is het van belang dat de betrokkenen tijdig hulp zoekt wanneer hij er zelf niet meer uitkomt. Er is een breed palet aan interventies beschikbaar. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor een passend ondersteuningsaanbod op het gebied van bijstand, schuldhulpverlening, toeleiding naar passende arbeid, huisvesting en ondersteuning in het kader van de Wmo.

Vraag 9

In hoeverre worden ontwikkelingen als deze meegenomen bij de herziening van de faillissementswet?

Het programma herijking faillissementsrecht kent in essentie drie pijlers: fraudebestrijding, verbetering van doorstartmogelijkheden en modernisering. De eventuele opvang van individuele ondernemers na faillissement valt daar buiten.

Vraag 1

Bent u bekend met het onderzoeksrapport «Wall Street Bank Involvement with Physical Commodities» van de Amerikaanse senaat?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat de Amerikaanse bank Goldman Sachs via haar dochteronderneming uranium hexafluoride (UF6) heeft opgeslagen op het terrein van Urenco in Nederland? Zo ja, hoe vaak, hoeveel en in welke periode heeft Goldman UF6 op het terrein van Urenco in Almelo opgeslagen? Zo nee, hoe kan het genoemde onderzoeksrapport dit constateert?

UF6 is – na verrijking – de grondstof voor de fabricage van brandstofstaven die als energiebron voor kerncentrales dienen. Urenco heeft mij bevestigd dat Goldman Sachs via haar dochteronderneming NUFCOR International Ltd, een marktorganisatie voor uranium dat in Zuid-Afrika geproduceerd wordt, UF6 heeft opgeslagen op het terrein van Urenco in Almelo. Dat betekent overigens niet dat Goldman Sachs fysiek kan beschikken over verrijkt UF6.

Vraag 3

Zijn er andere bedrijven die uranium opslaan op het terrein van Urenco in Almelo? Zo ja, om welke bedrijven gaat het, om hoeveel uranium gaat het en wat is het doel van de opslag?

Welke bedrijven naast Goldman Sachs uranium opslaan op het terrein van Urenco in Almelo en hoeveel uranium zij daar opslaan, is bedrijfsvertrouwelijke informatie. Het gaat hierbij om bedrijven die directe klanten van Urenco zijn en die actief zijn in de nucleaire brandstofketen (door bijvoorbeeld uraniumerts te winnen in mijnen) of energiebedrijven die beschikken over een kerncentrale.
De totale hoeveelheid uranium die op het terrein van Urenco in Almelo is opgeslagen, is bij de Autoriteit Nucleaire veiligheid en Stralingsbescherming (ANVS) bekend vanwege het toezicht op de Kernenergiewetvergunning van Urenco. In de vergunning is een maximum toegestane hoeveelheid uranium, in de vorm van UF6, opgenomen die aanwezig mag zijn op het terrein van Urenco. De ANVS ziet er op toe dat deze maximale toegestane hoeveelheid niet wordt overschreden.
Doel van de opslag is dat Urenco op elk moment voldoende UF6 beschikbaar heeft om de faciliteit continu draaiende te houden.

Vraag 4

Hoe gaat de speculatie van uranium in zijn werk?

Zoals in het rapport beschreven vindt uraniumhandel op vier manieren plaats:
Verreweg het grootste gedeelte (circa 80%) van de wereldwijde uraniumvoorraden wordt verhandeld via 3–15 jaar lange termijncontracten tussen leveranciers (mijnbouwers, overheden, financiële partijen) en nutsbedrijven. De overige circa 20% wordt verhandeld tegen een variabele prijs (Bron: World Nuclear Organisation).
De fysieke handel van uranium is gebonden aan intergouvernementele verdragen en partijen (mijnbouwers, overheden, nutsbedrijven, financiële ondernemingen) op de uraniummarkt kunnen slechts fysiek handelen via geregistreerde magazijnen in een beperkt aantal landen. Het overdragen van uranium gaat dan ook via een juridische overdracht van het eigendom in een aangewezen magazijn.
Naast de fysieke markt bestaat er ook een relatief kleine en illiquide markt voor afgeleide financiële producten met betrekking tot uranium. Producten waaraan gedacht kan worden zijn opties en futures. Deze producten kunnen door gebruikers van uranium worden gebruikt om prijsrisico’s af te dekken zonder fysieke posities in te moeten nemen, maar ook om te anticiperen op prijsveranderingen. Deze afgeleide financiële producten worden bijvoorbeeld verhandeld aan de New York Mercantile Exchange (NYMEX).

Vraag 5

Welke gevolgen heeft uraniumspeculatie voor de veiligheid?

De belangrijkste veiligheidsrisico’s van (verrijkt) UF6 zijn radioactieve straling, toxiciteit (safety) en proliferatie (security). Deze risico’s worden afgedekt door een combinatie van internationale verdragen en nationale wetgeving en vergunningen. Zie verder het antwoord op vraag 6.
Uraniumspeculatie heeft dus geen gevolgen voor de veiligheid. Speculatie kan slechts tot financiële overdracht van uranium leiden en heeft daarom geen additionele fysieke transporten tot gevolg. Bovendien hebben de speculanten geen fysieke toegang tot het bedrijventerrein van Urenco waar het uranium is opgeslagen, en mogen zij uranium niet zelf vervoeren.
Overigens gaat het rapport van de Amerikaanse senaat over de financiële risico’s die banken op zich nemen door te speculeren met grondstoffen, waaronder uranium. Het rapport betreft dus onder andere de situatie dat zich een nucleair incident met opgeslagen uranium van een bank op het terrein van Urenco zou voordoen en dat de bank hiervoor financieel aansprakelijk gehouden kan worden.

Vraag 6

Hoe verhoudt de opslag van uranium en uraniumspeculatie zich tot de vergunningen van import van uranium voor Urenco en transport van uranium naar Urenco, of van de vergunning van Urenco zelf?

Op de levering van uranium door of vanaf het terrein van Urenco wordt toezicht gehouden door het Joint Committee onder het Verdrag van Almelo, bestaande uit overheidsvertegenwoordigers van de drie verdragstaten Nederland, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. Daarnaast is voor de uitvoer buiten Nederland een exportvergunning van het Ministerie van Buitenlandse Zaken vereist.
In de inrichtingsvergunning van Urenco is de maximale op het terrein toegestane hoeveelheid UF6 vergund. Op de op het terrein aanwezige hoeveelheden UF6 wordt toezicht gehouden door de ANVS. Voor de import en het transport van uranium zijn separate vergunningen nodig. De ANVS ziet op de naleving van deze vergunningen toe.
De Kernenergiewetvergunningen zijn gericht op nucleaire veiligheid, stralingsbescherming, milieubescherming en beveiliging.

Vraag 7

Hoe verhoudt speculatie met uranium zich tot het ALARA principe, dat onder meer inhoudt dat transporten van radioactieve stoffen tot het minimum beperkt moeten worden?

In het kader van de vergunningverlening aan Urenco en voor transporten van en naar Urenco is het zogenoemde ALARA-beginsel zoals omschreven in het Besluit stralingsbescherming één van de afwegingsfactoren.
Er is geen relatie tussen speculatie met uranium en de fysieke levering van radioactieve stoffen. De reden hiervoor is dat speculatie met uranium slechts tot financiële transacties tussen partijen leidt en niet tot fysieke transporten van het verhandelde uranium.

Vraag 8

Klopt het dat volgens het Euratom verdrag al het in de EU geïmporteerd uranium officieel eigendom is van Euratom? Zo ja, hoe kan Goldman Sachs in de EU aanwezig uranium bezitten?

Het eigendomsregime in het Euratom-verdrag voorziet dat alle bijzondere splijtstoffen die zijn voortgebracht of ingevoerd in de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie door een lidstaat, persoon of onderneming, het juridisch eigendom is van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie. Onder bijzondere splijtstoffen vallen plutonium 239, uranium 233, uranium verrijkt in de isotopen 235 of 233 en elk product dat een of meer van de voornoemde isotopen bevat.
Bij arrest van 12 september 2006 (gevoegde zaken C-123/04 en C-124/04, Industrias Nucleares do Brasil) heeft het Hof van Justitie van de Europese Unie onder andere het toepassingsbereik van dit eigendomsrecht verduidelijkt in samenhang met de verplichting om een instemming te verkrijgen van de Europese Commissie voor elk akkoord of elke overeenkomst die ziet op de levering van producten die onder de bevoegdheid van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie vallen (artikel 73 en 75 Euratom-verdrag). Volgens het Hof van Justitie is het instemmingsvereiste en het eigendomsrecht van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie niet van toepassing op een overeenkomst die ziet op het verrijken in de Gemeenschap van uranium afkomstig uit een derde land dat vervolgens bestemd is om naar dat derde land terug te keren. Goldman Sachs kan wel degelijk uranium bezitten dat aanwezig is op het grondgebied van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie zonder dat het eigendomsrecht van de Gemeenschap van toepassing is.
Dat neemt niet weg dat hoofdstuk 7 van het Euratom-verdrag betreffende de veiligheidscontrole en het toezicht daarop door Euratom wel van toepassing is. Dat toezicht is namelijk niet afhankelijk van het eigendomsrecht van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie.

Vraag 9

Heeft speculatie invloed op de totale hoeveelheid verrijkt uranium bij Urenco?

Speculatie heeft geen invloed op de totale hoeveelheid verrijkt uranium bij Urenco of in de gehele markt voor verrijkt uranium. De hoeveelheid geproduceerd verrijkt uranium wordt bepaald door de vraag naar verrijkt uranium. Deze vraag wordt bepaald door energiebedrijven met kerncentrales en niet door speculatie met uranium.
Overigens staat in het onderzoeksrapport van de Amerikaanse senaat dat Goldman Sachs niet speculeert met verrijkt uranium, maar dit slechts in 2013 heeft overwogen en ervan af heeft gezien (p. 132).
In de Kernenergiewetvergunning is voor opslag een maximale toegestane hoeveelheid verrijkt uranium opgenomen. Deze maximale toegestane hoeveelheid verrijkt uranium is door Urenco aangevraagd op basis van de marktontwikkelingen en het marktaandeel van Urenco binnen de sector. Het is Urenco niet toegestaan meer verrijkt uranium op het terrein op te slaan dan vergund. De ANVS ziet toe op de naleving hiervan.

Vraag 10

Is de geplande uitbreiding van de opslag van verarmd uranium bij Covra gerelateerd aan uraniumspeculatie bij Urenco?

Nee, de geplande uitbreiding van de opslag van verarmd uranium bij Covra is niet het gevolg van, of gerelateerd aan, uraniumspeculatie. Verarmd uranium is namelijk een bijproduct van de uraniumverrijking door Urenco en de hoeveelheid van geproduceerd verarmd uranium wordt bepaald door de vraag naar verrijkt uranium. De vraag naar verrijkt uranium wordt bepaald door energiebedrijven met kerncentrales en niet door speculatie met uranium. Zoals eerder aangegeven betreft uraniumspeculatie slechts financieel-administratieve transacties en leidt als zodanig niet tot extra fysieke transporten.

Vraag 1

Bent u ervan op de hoogte dat door het faillissement van zorgaanbieder Thebe, bijna 2.000 medewerkers hun baan verliezen?1

Wij betreuren het faillissement, het grote aantal ontslagen en de onzekerheid die dit voor werknemers en cliënten met zich mee heeft gebracht. Wij hebben informatie ingewonnen bij betrokkenen en hebben waardering voor de inzet van de curator, gemeenten en andere thuiszorgorganisaties en de inspanningen die zij leveren voor het zekerstellen van de continuïteit van de huishoudelijke hulp en het zoveel als mogelijk onderbrengen van de hulpen bij andere thuiszorgorganisaties alsmede het daarbij in stand houden van de bestaande relaties tussen cliënten en hulpen.

Vraag 2

Wat betekent dit voor de mensen die bij Thebe werken? Kunnen zij in dienst bij andere aanbieders in Brabant?

De thuiszorgorganisaties TSN en Tzorg zijn bereid de dienstverlening deels over te nemen van Thebe en hebben de medewerkers die werkzaam zijn in elf van de twintig gemeenten een aanbod gedaan om in dienst te treden met ingang van 2 februari aanstaande, zodat zij de werkzaamheden bij hun cliënten kunnen blijven uitvoeren. De daarbij geboden arbeidsvoorwaarden zijn conform de geldende cao voor verpleeg- en verzorgingshuizen en thuiszorg (vvt). De cliënten in deze elf gemeenten zijn geïnformeerd dat zij hun vaste hulp kunnen behouden.
Voor één van de overige gemeenten geldt dat de daar werkzame medewerkers van Thebe met ingang van 1 januari 2015 in dienst zijn getreden bij een andere thuiszorgorganisatie. Ook zij vallen met hun arbeidsvoorwaarden onder de geldende cao voor verpleeg- en verzorgingshuizen en thuiszorg (vvt).
Voor de medewerkers van Thebe die werkzaam zijn in de resterende acht gemeenten geldt dat de gemeenten samen met andere thuiszorgorganisaties die zijn gecontracteerd door deze gemeenten op dit moment intensief de mogelijkheden onderzoeken om medewerkers in dienst te laten treden bij deze thuiszorgorganisaties. De gemeenten zien daarbij toe op het waar mogelijk behouden van de continuïteit in de hulpverlening tussen cliënt en de vaste hulp, zoals dat ook in de wet is bepaald.

Vraag 3

Wat wordt er aan activiteiten ondernomen om de medewerkers van werk naar werk te begeleiden? Hoe wordt de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) op dit punt uitgevoerd?

Mij is gebleken dat de twintig gemeenten zich in deze kwestie niet alleen bewust zijn van de verantwoordelijkheden die zij hebben voor de continuïteit van de dienstverlening aan cliënten op grond van de Wmo 2015, maar ook – zoals de wet dat van ze vraagt – voor de positie van de betreffende werknemers. Daar waar mogelijk wordt de relatie tussen de cliënt en de hulp zoveel als mogelijk in stand gehouden. Het kan overigens voorkomen dat een cliënt of hulp de keuze maakt over te stappen naar een andere thuiszorgorganisatie.
In algemene zin zijn voor het van werk naar werk begeleiden van medewerkers de daarvoor beschikbaar gestelde middelen uit de sectorplannen beschikbaar. Het is nog te vroeg om een uitspraak te kunnen doen of deze middelen ook in de afwikkeling van het faillissement van Thebe Huishoudelijke Zorg B.V. zullen worden ingezet.

Vraag 4

Realiseert u zich dat, gezien het feit dat veel medewerkers in de hulp in de huishouding part-time werken, een veelvoud aan cliënten hun vaste hulp verliezen? Zo ja, om hoeveel mensen gaat het precies?

Op dit moment kan nog niet worden vastgesteld in hoeveel gevallen de relatie tussen de cliënt en de vaste hulp wordt beëindigd als gevolg van het faillissement. De inzet van de thuiszorgorganisaties TSN en Tzorg is erop gericht de bestaande relaties tussen de cliënten en de hulpen zoveel als mogelijk in stand te houden. Dit geldt ook voor de gemeenten die met andere thuiszorgorganisaties werken aan het realiseren van een passende oplossing.

Vraag 5

Heeft u kennisgenomen van de berichtenstroom over het faillissement, waarin naar voren komt dat er gemeenten zijn in Brabant die per 1 januari 2015 helemaal stoppen met het aanbieden van hulp in de huishouding aan hun bewoners? Om welke gemeenten gaat het?

Wij zijn bekend met de berichtgeving over enkele Brabantse gemeenten die helemaal zouden stoppen met het aanbieden van huishoudelijke hulp. Naar aanleiding van deze berichtgeving is gesproken met de twintig gemeenten uit het werkgebied van Thebe Huishoudelijke Hulp B.V.
De berichtgeving behoeft op grond van deze gesprekken een belangrijke nuancering. De gemeenten bieden allen hulp en ondersteuning aan mensen die niet of niet langer zelfredzaam zijn, ook daar waar het hulp in huis betreft. De wet is en blijft hiertoe het kader. Wel hebben de gemeenteraden keuzes gemaakt in de kaderstelling van het lokale beleid.
In een aantal gemeenten heeft de gemeenteraad het besluit genomen het voorzieningenniveau aan te passen en meer rekening te houden met de mogelijkheden van mensen om binnen het eigen sociale netwerk of voor eigen rekening de lichte vorm van huishoudelijke hulp, het poetsen in huis, zelf in te kopen, al dan niet financieel ondersteund met een huishoudelijke-hulp-toelage.
Daarnaast biedt een aantal gemeenten voor mensen die niet de benodigde financiële mogelijkheden hebben, de lichte huishoudelijke hulp aan als vorm van bijzondere bijstand.

Vraag 6

Bestaat de mogelijkheid dat gemeenten door de uitspraak van de rechter inzake het echtpaar uit Dantumadeel hun aanpak moeten herzien? Zo ja, zou dat gevolgen kunnen hebben voor de hulpen in de huishouding? Behouden zij mogelijk daardoor alsnog werk?

Het is van meerdere gemeenten bekend dat zij naar aanleiding van de uitspraak van de Rechtbank Noord-Nederland aangaande de twee inwoners van Dantumadeel de lokale aanpak in meer of mindere mate hebben herzien. Hierbij gaat het vooral om de zorgvuldigheid van het door de gemeente te voeren proces, mede gelet op uitgangspunten van overgangsrecht. Deze gemeenten hebben de invoering van het nieuwe beleid met enkele maanden uitgesteld om zo voor alle cliënten te kunnen komen tot een individuele afweging op basis van zorgvuldig verkregen actuele informatie over de cliënt en waar relevant te kunnen voldoen aan de eisen van een redelijke overgangstermijn.

Vraag 7

Herinnert u zich dat in andere grote ontslagzaken in de thuiszorg door u is geholpen om alternatieven te laten ontwikkelen? Bent u bereid op locatie te praten met de betrokkenen, en met hen te onderzoeken welke mogelijkheden er op de korte termijn zijn om hun werk te behouden?

Nu de rechtbank het faillissement heeft uitgesproken is het aan de curator, de gemeenten en de andere thuiszorgorganisaties om de continuïteit van de huishoudelijke hulp zeker te stellen en het faillissement op een zorgvuldige wijze af te wikkelen. De partijen hebben hierin belangrijke vorderingen gemaakt. Wij wijzen op de resultaten die inmiddels zijn geboekt in het zekerstellen van de continuïteit van de huishoudelijke hulp en het aantal hulpen dat inmiddels een indiensttredingsaanbod heeft gekregen van de thuiszorgorganisaties TSN en Tzorg. De inzet van de gemeenten waar TSN en Tzorg de huishoudelijke hulp van Thebe niet overnemen, is erop gericht ook voor deze cliënten en hulpen op de kortst mogelijke termijn een passende oplossing te realiseren. Wij volgen de inspanningen en vorderingen van de betrokken gemeenten nauwgezet.