Open Kamerbeta

Kamervragen

Titel
Status
Indiener (persoon)
Indiener (partij)
130 kamervragen gevonden
beantwoord onbeantwoord uitgesteld
Alle
27 juli 2012 - 28 september 2012
Het bericht mbo-instellingen belegd hebben in riskante derivaten
Harm Beertema (PVV)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. De Telegraaf, 27 juli 2012.
  • Vraag 1

    Bent u bekend met het artikel «Mbo’s het schip in met riskant gegok»?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Deelt u de mening dat scholen hypotheken en leningen risicoloos moeten aangaan tegen een vaste rente, in plaats van tegen flexibele rentes die vervolgens worden afgedekt door swaps? Zo ja, bent u bereid deze norm aan de onderwijsinstellingen op te leggen? Zo nee, waarom niet?

    Banken zijn op dit moment minder dan voorheen bereid aan klanten leningen aan te bieden met een rentevaste periode die overeenkomt met de termijn van de lening en/of de investeringsbehoefte. Indien banken een lange rentevaste periode aanbieden, dan is de rente veel hoger dan het variabel rentepercentage dat beschikbaar is voor dezelfde looptijd. Voor de klanten (zoals onderwijsinstellingen) is dat dan soms financieel niet interessant. Deze verandering in het aanbod van banken vloeit mede voort uit bijvoorbeeld de strengere Basel 3 kapitaaleisen, waarbij banken langlopende leningen met langlopende schuld moeten financieren, wat doorgaans voor banken duurder is dan kortlopende financieringen.
    Door het afsluiten van een renteswap betalen instellingen toch een financieel schikkende vaste rente en verzekeren ze zich tegen stijgende rentes. Op grond van de regeling Beleggen en Belenen mogen instellingen derivaten aankopen ter verdere beperking van renterisico’s bij leningen met een variabele rente. Men moet zich bij het gebruik van derivaten, zoals renteswaps, aan deze regeling houden. Ik heb de Inspectie van het Onderwijs gevraagd om onderzoek te doen naar de financiële positie van alle publiek bekostigde instellingen in het mbo. In dit onderzoek kijkt de Inspectie van het Onderwijs ook naar het gebruik van derivaten. Indien hieruit blijkt dat mbo-onderwijsinstellingen onverantwoorde risico’s hebben genomen dan zal het kabinet bezien welke maatregelen genomen zullen moeten worden.

  • Vraag 3

    Deelt u de mening dat de oorzaak van de miljoenenverliezen ligt in een te grote autonomie van de besturen en in het beheer van te grote fondsen door bestuurders die daartoe niet zijn toegerust? Zo nee, waarom niet?

    In mijn reactie op de motie van Dijk (kamerstuk 31 524, nr. 149) zal ik deze vraag meenemen.

  • Vraag 4

    Deelt u de mening dat ook hier weer de Raden van Toezicht hebben gefaald? Zo nee, waarom niet?

    Omdat ik de interne verhoudingen tussen raden van toezicht en de colleges van bestuur in de afzonderlijke instellingen niet ken, spreek ik hierover niet zomaar een oordeel uit. De colleges van bestuur zijn voor mij immers primair de aanspreekpunten en niet de raden van toezicht. Dat neemt niet weg dat goed intern toezicht van groot belang is. Daarom heb ik stappen gezet om de raden van toezicht verder te professionaliseren. Zo heb ik in 2011 voor een periode van drie jaar een financiële bijdrage geleverd aan de Toezichtacademie mbo. Deze academie is opgezet door het Platform raden van toezicht mbo-instellingen. Aan die academie kunnen toezichthouders trainingen volgen, onder andere op het terrein van de financiële huishouding van onderwijsinstellingen. Met de oprichting van de academie heeft het Platform invulling gegeven aan de oproep in mijn Actieplan mbo «Focus op vakmanschap» om het interne toezicht te versterken.
    In mijn reactie op de motie van Dijk (kamerstuk 31 524, nr. 149) zal ik deze vraag ook meenemen.

  • Vraag 5

    Hebben alleen de in het artikel genoemde scholen hun renterisico’s hebben afgedekt met derivaten of zijn er meer scholen die dat gedaan hebben? Indien dit laatste het geval is, kunt u dan een overzicht geven van deze scholen?

    In het onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs wordt ook gekeken naar het gebruik van derivaten door de publiek bekostigde instellingen. De resultaten van dit onderzoek worden u in het najaar toegezonden.

27 juli 2012 - 4 september 2012
Het bericht dat Nederlandse schoolexamens op Curaçao op een marineschip afgenomen kunnen worden
Jack Biskop (CDA)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. Het Antilliaans Dagblad, 26 juli 2012.
  • Vraag 1

    Hebt u kennisgenomen van het bericht over het afnemen van schoolexamens op een marineschip?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Deelt u de mening dat een marineschip gezien kan worden als Nederlands grondgebied en dat schoolexamens conform het Examenbesluit daar afgenomen kunnen worden? Kunt u uiteenzetten op welke wijze van deze mogelijkheid gebruik gemaakt kan worden?

    Neen, aan boord van een marineschip geldt de rechtsmacht van de vlaggenstaat maar daarmee is er nog geen sprake van «grondgebied» van een staat in volkenrechtelijke zin (grondgebied van een staat omvat het land, de territoriale wateren en de luchtkolom daarboven (tot een bepaalde hoogte)). Hoewel ik begrijp dat het bestuur van het Vespucci College liever wil dat Nederlandse staatsexamens ook op Curaçao kunnen worden afgenomen, is dat niet mogelijk aangezien de Nederlandse (onderwijs-)wetgeving niet van kracht is. De Raad van State heeft in haar advies geschreven dat alleen via een rijkswet het mogelijk is examinering op grond van de Nederlandse wetgeving op Curaçao, Aruba of Sint Maarten te laten plaatsvinden en dit lijkt de Raad een disproportionele weg voor de kleine doelgroep. Ik verwijs u naar mijn brief van 26 januari 2012, nr.WJZ/371499 en het daarbij gevoegde advies van de Raad van State dat op verzoek van uw Kamer is uitgebracht, kenmerk No.W05.11.0370/I van 22 december 2011.

  • Vraag 3

    Kunt u een overzicht geven van de kosten die gemoeid zijn met het afnemen van examens op Bonaire, zoals de procedure nu is? Hoe verhouden die kosten zich met een eventuele examenafname op een marineschip, zoals voorgesteld in het krantenbericht?

    De huur van een examenlocatie voor het centraal examen in mei en de mondelinge commissie-examens in juni/juli waarbij per keer 25 docenten betrokken zijn, de voorzitter en secretaris van de staatsexamencommissie, hun reis- en verblijfkosten en, de vacatiegelden bedragen in totaal € 144 000. Dit is vergelijkbaar met de kosten die vorig jaar in het laatste overgangsjaar op Curaçao zijn gemaakt. Deze kosten zullen naar verwachting de komende jaren dalen, omdat het de intentie is meer examinatoren van de Cariben in te zetten.
    Afname van examens op een marineschip is niet mogelijk. Als dat wel mogelijk zou zijn geweest zouden of alle kandidaten examens op het marineschip moeten afleggen of allemaal op Bonaire. Anders moet een extra team vanuit Nederland naar de West gestuurd moeten worden om de examens tegelijkertijd op Bonaire en op het marineschip af te kunnen nemen. Maar zoals gezegd is dat niet aan de orde.

  • Vraag 4

    Kunt u bevestigen dat vooral voor het ministerie van Defensie een besparing bewerkstelligd kan worden van 200 000 euro in verband met uitgezonden personeel? Staan hier extra kosten voor het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap tegenover? Geldt eenzelfde besparing ook voor andere ministeries (o.a. ministerie van Veiligheid en Justitie), die ook personeelsleden uitzenden naar Curaçao?

    Normaliter dragen de kandidaten die de staatsexamen willen afleggen zelf de kosten van inschrijving, reis- en verblijfskosten en eventuele andere kosten.
    De kosten voor de examinatoren zelf worden gedeclareerd bij mijn ministerie.
    Behoudens de kosten genoemd in antwoord 3 zijn er verder geen extra kosten voor het ministerie van OCW.
    Voor de andere departementen geldt hetzelfde. Echter de bijzondere band die het ministerie van Defensie altijd al heeft gehad met het Vespucci College is aanleiding geweest een bijdrage te leveren aan de (ouders van) kandidaten die vanuit het Vespucci College zijn aangemeld. In verband met het afnemen van examens voor het voortgezet onderwijs te Bonaire maakt Defensie in 2012 extra kosten ter grootte van € 206 220. Voor het jaar 2013 zijn deze kosten begroot op € 182 700. Er is derhalve geen sprake van een besparing, maar een (tijdelijke) bijdrage in kosten van ouders respectievelijk de kandidaten.

  • Vraag 5

    Kunt u in overleg treden met uw collega-bewindspersonen die structureel personeel uitzenden naar Curaçao, en een overzicht geven van de kosten voor de verschillende ministeries als het gaat om het afnemen van schoolexamens?

    Uitzending van personeel naar de voormalige Antilliaanse eilanden en het huidige Caribisch Nederland geschiedt op basis van de rijksregelingen opgenomen in het «Handboek uitzendingen naar de West» van het ministerie van BZK.
    Er is in het onderhavige geval geen sprake van schoolexamens.

  • Vraag 6

    Dienen er voorschriften of procedures aangepast te worden indien gebruik gemaakt zou worden van marineschepen om examens af te nemen? Zo ja, welke en welke kosten gaan daarmee gepaard?

    Zie mijn antwoord op vraag 2.

27 juli 2012 - 28 september 2012
Het bericht dat ook mbo-instellingen in derivaten hebben gehandeld en daarmee miljoenenrisico's lopen
Ronald Plasterk (PvdA), Tanja Jadnanansing (PvdA)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA), Jan Kees de Jager (minister financiën) (CDA)
1. De Telegraaf, 27 juli 2012.
  • Vraag 1

    Kent u het bericht «MBO's gokken met derivaten», waaruit blijkt dat zeker vier grote mbo-instellingen miljoenenrisico's lopen, doordat de afgesloten derivaten juist geld kosten in plaats van opleveren?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Zijn de genoemde onderwijsinstellingen hiermee binnen de hun gestelde taken gebleven? Zo ja, op welke wijze kan worden voorkomen dat onderwijsinstellingen onderwijsgelden besteden aan dergelijke ingewikkelde financiële producten? Zo nee, hoe heeft dat kunnen gebeuren?

    De regeling Beleggen en Belenen formuleert regels waarbij het uitgangspunt is dat er voorzichtige, maatschappelijk aanvaardbare normen zijn vastgelegd voor het beleggen en belenen van onderwijsmiddelen. De onderwijsinstellingen moeten zich aan deze regeling houden. Ik heb aan de Inspectie van het Onderwijs gevraagd om onderzoek te doen naar het financiële cijferbeeld van alle publiek bekostigde instellingen in het mbo. In dit onderzoek kijkt de Inspectie van het Onderwijs ook naar het gebruik van derivaten. Er wordt eerst gewacht op de resultaten van dit onderzoek. U wordt in het najaar over de uitkomsten geïnformeerd.

  • Vraag 3

    Handelen onderwijsinstellingen met dergelijke grote financiële transacties op eigen oordeel? Zo ja, is dat toegestaan? Zo nee, welke organisaties hebben daarbij als adviseur opgetreden? Welke aansprakelijkheid hebben die adviseurs?

    Instellingen zijn, binnen de grenzen gesteld door de regeling Beleggen en Belenen, vrij om financiële verplichtingen aan te gaan. De Inspectie van het Onderwijs adviseert de instellingen in de handreiking bij de regeling beleggen en belenen om alleen verplichtingen in financiële producten aan te gaan waarvan de instelling de impact begrijpt en die leiden tot beheersing van risico’s.

  • Vraag 4

    Deelt u de mening dat het onwenselijk is dat onderwijsinstellingen zich, buiten de kerntaken op onderwijsgebied, bezig moeten houden met ingewikkelde financiële constructies? Zo ja, wat kunt u doen om het onderwijs te behoeden voor dergelijke risico's?

    De taak van onderwijsinstellingen is het verzorgen van goed onderwijs. In de regeling Beleggen en Belenen is geregeld van welke financiële producten onderwijsinstellingen gebruik mogen maken om risico’s af te dekken. Banken zijn mede bijvoorbeeld door de Basel 3 regelgeving nu minder dan voorheen bereid om een langlopende lening met een voor de onderwijsinstellinggeschikte vast rentepercentage aan te bieden. Met behulp van derivaten kunnen instellingen er voor zorgen dat ze een financieel schikkend vast rentepercentage betalen in plaats van een onzeker, variabel percentage. Daarbij is het wel zo dat aan dergelijke renteswaps in bepaalde situaties financiële consequenties verbonden zijn, zoals nu sommige instellingen ondervinden vanwege de lage rente.
    Er is aan de Inspectie van het Onderwijs gevraagd om onderzoek te doen naar het financiële cijferbeeld van alle publiek bekostigde instellingen in het mbo. In dit onderzoek kijkt de Inspectie van het Onderwijs ook naar het gebruik van financiële producten. Indien hieruit blijkt dat mbo-onderwijsinstellingen onverantwoorde risico’s hebben genomen dan zal het kabinet bezien welke maatregelen genomen zullen moeten worden.

27 juli 2012 - 28 september 2012
Het bericht ‘MBO’s gokken met derivaten’
Harry van Bommel , Jasper van Dijk (SP)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. De Telegraaf, 27 juli 2012.
  • Vraag 1

    Kent u het bericht «MBO’s gokken met derivaten»?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Is het waar dat vier grote mbo-instellingen in de afgelopen jaren gespeculeerd hebben met geld dat bestemd was voor huisvesting door risicovolle derivaten af te sluiten? Indien ja, kunt u per mbo-instelling een schatting maken van het financiële risico dat deze opleidingen lopen?

    In de regeling Beleggen en Belenen is geregeld dat onderwijsinstellingen derivaten mogen aanschaffen, maar deze moeten risicomijdend ingezet worden. Ik heb de Inspectie van het Onderwijs gevraagd om het financiële cijferbeeld van alle publiek bekostigde mbo-instellingen kritisch te beoordelen. Dit onderzoek zal onder andere duidelijkheid geven over de financiële producten die mbo-instellingen zijn aangegaan. Hierover zal ik u in het najaar informeren.

  • Vraag 3

    Hebben bedoelde mbo-instellingen naar uw opvatting met deze speculatie verantwoord gehandeld? Kunt u uw antwoord toelichten?

    Ik wacht eerst het onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs af. Daaruit zal moeten blijken hoe het financiële cijferbeeld van de instellingen eruit ziet en of de instellingen zich aan de regeling Beleggen en Belenen hebben gehouden bij het gebruik van derivaten.

  • Vraag 4

    Is het waar dat de kosten voor de afkoop van deze verzekeringen ook deels ten laste kunnen komen voor de rest van de mbo-sector.

    Nee, als een instelling besluit de verzekering af te kopen, dan zullen ze dat verlies zelf moeten dragen.

  • Vraag 5

    In hoeverre is dit speculatieve gedrag een gevolg van het governance-model dat Colleges van Bestuur grote handelingsvrijheid geeft, terwijl Raden van Toezicht maar beperkte mogelijkheden hebben daadwerkelijk toezicht te houden?

    In mijn reactie op de motie van Dijk (kamerstuk 31 524, nr. 149) zal ik deze vraag meenemen.

  • Vraag 6

    Deelt u de mening dat de overheid teveel op afstand is komen te staan van de mbo-sector en dat meer toezicht op het financiële beleid door de onderwijsinspectie dringend noodzakelijk is? Indien neen, waarom niet? Indien ja, wat gaat u doen om dit soort speculatief gedrag in de toekomst te voorkomen?

    Ik wacht de resultaten van het onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs af. Indien hieruit blijkt dat mbo-onderwijsinstellingen onverantwoorde risico’s hebben genomen dan zal het kabinet bezien welke maatregelen genomen zullen moeten worden.

20 juli 2012 - 9 augustus 2012
Cultuureducatie op basisscholen
Jetta Klijnsma (PvdA)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA), Halbe Zijlstra (staatssecretaris onderwijs, cultuur en wetenschap) (Volkspartij voor Vrijheid en Democratie)
1. http://www.cultuur.nl/10/121/actueel/onderwijsraad…
2. Kamerstuk 33 000 VIII, nr. 211.
  • Vraag 1

    Heeft u het advies «Cultuureducatie: leren, creëren, inspireren» van de Raad voor Cultuur gelezen?1

    Ja.

  • Vraag 2

    In hoeverre kunnen de Cultuurkaart en het Jeugdcultuurfonds soelaas bieden voor de scholen die worstelen met cultuureducatie?

    Ik streef ernaar om dit najaar een beleidsreactie op het advies van de Onderwijsraad en de Raad voor Cultuur naar uw Kamer te zenden. Voor nu volstaat de constatering dat de raden zich in hun advies vooral richten op de inhoudelijke verankering van cultuureducatie en dat Cultuurkaart en Jeugdcultuurfonds in eerste instantie gericht zijn op het faciliteren van de samenwerking tussen school en zijn culturele omgeving.

  • Vraag 3

    Hoe ver bent u gevorderd met het overeind houden van de Cultuurkaart voor het komend jaar, zoals verzocht in de door Kamer aangenomen motie Klijnsma/ Van der Werf?2

    Voor Prinsjesdag zal ik uw Kamer informeren over de wijze waarop ik invulling zal geven aan de moties die uw kamer op 6 juli 2012 op het terrein van cultuur heeft aangenomen.

  • Vraag 4

    Bent u bereid scholen tegemoet te komen waar zij kampen met problemen met cultuureducatie, zoals door de Raad voor Cultuur gesignaleerd? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe?

    Het programma Cultuureducatie met Kwaliteit dat ik in 2011 heb gestart, heeft tot doel de kwaliteit van cultuureducatie door middel van een samenhangende aanpak te borgen. In mijn beleidsreactie zal ik nader ingaan op de acties die op basis van het advies van de raden in gang zullen worden gezet.

19 juli 2012 - 22 augustus 2012
Het vonnis van de rechtbank Rotterdam inzake het Early Birdprogramma
Elbert Dijkgraaf (SGP)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. Vonnis 11-07-2012, zaaknummer: 318762.
2. Tweede Kamer, vergaderjaar 2009–2010, 31 288, nr. 85, p. 11. …
3. Proces verbaal 20-05-2011, zaaknummer 318762.
  • Vraag 1

    Hebt u kennisgenomen van het vonnis van de rechtbank Rotterdam inzake het Early Birdprogramma?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Wat is uw reactie op de stelling van de rechtbank dat alle scholen die aan de voorwaarden van toegekende experimenten voldoen ook mogen afwijken van wettelijke bepalingen, zonder een aanvraag in te dienen? Hoe is deze stelling in overeenstemming te brengen met de doelstelling van de Experimentenwet? Onderkent u dat hierdoor de controle op afwijking van wettelijke bepalingen onder druk komt te staan?

    Op grond van artikel 2 van de Experimentenwet is het niet aan de school zelf maar aan mij om te beslissen of een school mee mag doen aan een experiment. Een experiment wordt in de regel, vooruitlopend op een eventuele wetswijziging, uitgevoerd door een beperkt aantal scholen. Hierbij wordt gecontroleerd op de in het experiment toegestane afwijking van wettelijke bepalingen. Bij welslagen van een experiment kan worden besloten tot een wetswijziging waarbij de bedoelde afwijkingsmogelijkheid voor alle scholen wordt opengesteld.

  • Vraag 3

    Hoe is het oordeel van de rechtbank dat het Early Birdprogramma duidelijk in strijd is met de wet, te rijmen met de uitspraak van de voormalig staatssecretaris «dat er geen enkele aanwijzing is, maar dan ook geen enkele, dat wat in Rotterdam gebeurt zich niet verhoudt tot onze onderwijswetgeving», mede gezien het feit dat in dit debat niet werd gedoeld op een rechtvaardigingsgrond als bedoeld door de rechtbank ?2

    De rechtbank heeft geoordeeld dat het te ver gaat om een verbod uit te spreken op het programma EarlyBird. Het oordeel van de rechtbank en de uitspraak van de voormalig staatssecretaris in het betreffende debat komen op dit punt dus overeen.
    De rechtbank oordeelt dat de Stichting BOOR en de gemeente Rotterdam slechts onrechtmatig handelen voor zover zij (blijven) toestaan dat EarlyBird-scholen gedurende meer dan 15% van de onderwijstijd per jaar onderwijsactiviteiten aanbieden waarbij de voertaal Engels is. Zolang scholen die met het programma werken niet boven de grens van 15% komen, handelen zij rechtmatig.

  • Vraag 4

    Wat is uw oordeel over de tijdens de comparitie van partijen gedane uitspraken van de onderwijsinspecteurs dat het geen probleem is dat scholen de helft van de tijd in een andere taal lesgeven,3 mede in het licht van dit vonnis? Hoe waarborgt u dat deze visie niet wordt gehanteerd bij de uitoefening van het toezicht door de Inspectie?

    Nu het vonnis is gewezen, zijn de gedane uitspraken van de onderwijsinspecteurs niet meer relevant. De Inspectie van het Onderwijs zal het vonnis betrekken in haar toezicht.

  • Vraag 5

    Hoe gaat u erop toezien dat de wettelijke bepalingen ook ten aanzien van het gebruik van het Nederlands op de betrokken scholen die geen aanvraag voor een experiment hebben ingediend, worden gehandhaafd? Bent u bereid nader onderzoek te doen naar de omvang van het gebruik van het Engels op deze scholen, gelet op het feit dat het onderzoek van de Inspectie gebaseerd is op zelfrapportage?

    De rechtbank heeft bepaald dat Stichting BOOR en Rotterdam erop toe moeten zien dat op korte termijn alle EarlyBird-scholen een nieuwe overeenkomst tekenen of er op een andere wijze voor zorg dragen dat de EarlyBird-scholen niet meer dan 15% van 25 uur, dus maximaal 3 uur en drie kwartier per week, besteden aan activiteiten waarbij in het Engels met de leerlingen wordt gecommuniceerd. Uit navraag van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap blijkt dat het bureau EarlyBird dit bij de aanvang van het nieuwe schooljaar in overeenstemming gebracht zal hebben met het vonnis van de rechtbank. De Inspectie van het Onderwijs ziet er, zoals ik ook in mijn antwoord op vraag 4 al aangaf, op toe dat scholen die met het EarlyBird programma werken niet over de grens van 15% van de onderwijstijd in het Engels heen gaan.
    Ik zie geen reden om nader onderzoek in te stellen naar de omvang van het gebruik van het Engels op EarlyBird-scholen die geen aanvraag hebben ingediend voor deelname aan het experiment.
    Zie verder mijn antwoord op vraag 2.

  • Vraag 6

    Kunt u aangeven hoeveel subsidie verstrekt wordt voor het experimenteren met vreemde talen in het basisonderwijs?

    Het ministerie verstrekt aan het Europees Platform middelen via de Regeling Bevordering Internationalisering PO/VO. Het Europees Platform dient deze middelen in te zetten voor het verstrekken van subsidie ter bevordering van de internationale oriëntatie van onderwijsinstellingen. Zo kunnen scholen voor primair onderwijs hier een subsidie aanvragen van maximaal € 3000 per schooljaar. Subsidiabele kosten zijn nascholing van docenten in Nederland en aanschaf van lesmateriaal. 850 Basisscholen hebben hier tot nu toe gebruik van gemaakt.
    Verder subsidieert het ministerie onderzoek in het kader van vroeg vreemdetalenonderwijs. Ik heb toegezegd om, op basis van onder andere dit onderzoek, in het najaar van 2012 een plan van aanpak aan de Tweede Kamer te sturen waarin de positie van het Engels in het primair onderwijs zorgvuldig wordt afgewogen.

17 juli 2012 - 31 augustus 2012
Het uitblijven van ‘exit-gesprekken’ met vroegtijdige schoolverlaters
Mariëtte Hamer (PvdA)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA), Henk Kamp (minister sociale zaken en werkgelegenheid) (Volkspartij voor Vrijheid en Democratie)
1. Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt. Fact sheet «Vroegtijdige schoolverlaters», 16 juli 2012.
  • Vraag 1

    Deelt u de mening dat het schrikbarend is dat 20% van de vroegtijdige schoolverlaters geen gesprek met een schoolafgevaardigde heeft gehad over hun beslissing de school definitief te verlaten, zeker omdat deze risicogroep vijf keer vaker voorkomt in criminaliteitscijfers en twee keer zoveel kans heeft op werkloosheid?1 Zo nee, waarom niet?

    Ik ben van mening dat het een onwenselijke situatie is dat een vijfde van de voortijdig schoolverlaters met niemand in zijn of haar omgeving heeft gesproken voordat zij de opleiding definitief verlieten. Dat betekent dat zij niet met hun ouders, vrienden of met een vertegenwoordiger van de onderwijsinstelling hebben gesproken voordat zij dit besluit namen. Het is mogelijk dat zij door een gesprek voor het onderwijs behouden hadden kunnen blijven, maar zeker is dat niet. Tachtig procent van de voortijdig schoolverlaters heeft wel met iemand in zijn of haar omgeving over het voornemen om te stoppen gesproken. Buiten hun ouders wenden zij zich het vaakst tot een vertegenwoordiger van de school. De mogelijkheid voor een gesprek wordt dus wel door onderwijsinstellingen geboden, maar niet alle jongeren maken daar gebruik van.

  • Vraag 2

    Deelt u de mening dat er altijd een «exit-gesprek» moet plaatsvinden tussen een afgevaardigde van een school en de (potentiële) vroegtijdige schoolverlater, om de schooluitval alsnog te voorkomen dan wel een vinger te krijgen achter de redenen voor uitval en als school van deze informatie te leren? Zo nee, waarom niet?

    Ik ben het met u eens dat onderwijsinstellingen er verstandig aan doen om met iedere jongere die voortijdig met de opleiding wil stoppen in gesprek te gaan over zijn of haar motieven. Mogelijk kan de jongere alsnog voor het onderwijs behouden worden door plaatsing op een andere opleiding of andere onderwijsinstelling of door informatie over de gevolgen van stoppen voor zijn of haar arbeidsmarktkansen. Als dat niet aan de orde is, kan een gesprek over de redenen om te stoppen waardevolle informatie opleveren voor de onderwijsinstelling.
    Het is aan de onderwijsinstelling om het voeren van exitgesprekken een regulier onderdeel te maken van de uitschrijfprocedure. Overigens worden jongeren na uitschrijving opgeroepen voor een gesprek met de leerplichtambtenaar of RMC-functionaris met als doel ze terug te leiden naar het onderwijs of, als dat niet mogelijk is, naar de arbeidsmarkt.
    Ik wil benadrukken dat ook de betrokkenheid van ouders bij de schoolloopbaan van hun kind van groot belang is om uitval te voorkomen. In de gesprekken die met onderwijsinstellingen worden gevoerd breng ik dit in. Ik heb met de MBO-raad en Ingrado afspraken gemaakt over het bevorderen van de ouderbetrokkenheid bij school en bij het verzuim in het bijzonder.

  • Vraag 3

    Wilt u de doelstelling van de PvdA-fractie om het aantal vroegtijdige schoolverlaters de aankomende vier jaar met de helft terug te brengen overnemen, zodat de arbeidsmarktkansen voor een grote groep jongeren beter worden? Zo nee, waarom niet?

    De doelstelling van het kabinet Balkenende II was om het aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters te halveren van 71 000 in 2002 tot maximaal 35 000 in 2012. Investeren in jongeren en hun startkwalificaties loont. Met een startkwalificatie hebben jongeren betere arbeidsmarktperspectieven. Om die reden heb ik er in 2010 voor gekozen om deze doelstelling verder aan te scherpen tot maximaal 25 000 nieuwe vsv’ers in 2016 en de jaren daarna. Dit is een ambitieuze doelstelling. Op dit moment staat de teller op 38 6002. Rekening houdend met de circa 4 000 jongeren die nu onterecht als voortijdig schoolverlater meegeteld worden, is de oorspronkelijke vsv-doelstelling in feite behaald. Om nog verder te dalen naar maximaal 25 000 vsv’ers in 2016 moeten scholen en gemeenten nog forse inspanningen leveren. Een nog scherpere doelstelling acht ik niet haalbaar.

  • Vraag 4

    Indien u deze doelstelling om het aantal schoolverlaters te halveren steunt, waarom wilt u dan geen «exit-gesprek» tussen de school of opleiding en de vroegtijdige schoolverlater verplichten?

    Zie het antwoord op vraag 2.

  • Vraag 5

    Is er een verband tussen de slechte begeleiding van schoolverlaters en de stijgende jeugdwerkloosheid, voornamelijk bij allochtone jongeren (zie ook andere vragen van het lid Hamer over een actieplan om de sterk stijgende jeugdwerkloosheid terug te dringen)?

    De werkloosheid onder jongeren ligt altijd hoger dan de algemene werkloosheid vanwege de jaarlijkse toestroom van schoolverlaters, het gegeven dat jongeren veelal werken op een tijdelijk contract en de conjunctuurgevoeligheid van de sectoren waarin vooral jongeren werkzaam zijn. In tijden van economische teruggang loopt de jeugdwerkloosheid altijd sterker op dan de algemene werkloosheid, maar in tijden van economisch herstel daalt de jeugdwerkloosheid ook sneller.
    Niet-westerse allochtone jongeren blijken gemiddeld vaker op een tijdelijk contract werkzaam te zijn dan autochtonen. Dit kan gerelateerd zijn aan het feit dat niet-westerse allochtone jongeren relatief vaker het onderwijs zonder startkwalificatie verlaten. De arbeidsmarktpositie van jongeren zonder startkwalificatie is slechter dan die jongeren met startkwalificatie. Zo zijn jongeren zonder startkwalificatie relatief vaker werkloos. Het kabinet zet daarom stevig in op het voorkomen van voortijdig schoolverlaten.

11 juli 2012 - 4 september 2012
Het recht op onderwijs voor asielzoekers van 18 jaar en ouder.
Gerard Schouw (D66)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA), Leers
  • Vraag 1

    Bent u ervan op de hoogte dat in Nederland ongeveer 10 000 asielzoekers van 18 jaar en ouder in de opvang van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) verblijven met nauwelijks toegang tot onderwijs?

    Er verblijven inderdaad ongeveer 10 000 asielzoekers van achttien jaar en ouder in de COA-opvang. Over de mogelijkheden tot onderwijs wordt u in de hierna volgende beantwoording nader geïnformeerd.

  • Vraag 2

    Bent u bekend met het feit dat asielzoekers van 18 jaar en ouder geen Nederlandse les krijgen waardoor toegang tot het Nederlandse onderwijsstelsel feitelijk onmogelijk is omdat op Nederlandse scholen in het Nederlands les gegeven wordt? Indien ja, wat vindt u van deze belemmering in ontplooiingsmogelijkheden voor vreemdelingen?

    Ja, daar ben ik mee bekend. Ook met het oog op de ontwikkelingsmogelijkheden van asielzoekers is het van belang dat de procedures snel en zorgvuldig worden afgehandeld. Zodra er duidelijkheid is over het al dan niet verkrijgen van een vergunning kan de asielzoeker ofwel zo snel mogelijk met inburgering starten, desgewenst door al in de opvang met een pre-inburgeringstraject aan te vangen, ofwel zich op zijn toekomst in het land van herkomst richten, waarbij de overheid behulpzaam kan zijn. Overigens hebben asielzoekers evenals Nederlandse ingezetenen recht op onderwijs. Voor minderjarigen geldt de leer- en kwalificatieplicht. De plicht om onderwijs te volgen eindigt met het bereiken van de leeftijd van achttien jaar. Hiermee voldoet Nederland aan de verplichtingen uit de EU-Richtlijn minimumnormen opvang asielzoekers, waarin het recht op onderwijs beperkt wordt tot minderjarige asielzoekers.
    Voor volwassen asielzoekers geldt de regel dat zij die hier rechtmatig verblijven zich kunnen inschrijven voor bekostigd onderwijs. Degenen die hier niet rechtmatig verblijven mogen de opleiding waarmee zij al voor hun achttiende jaar waren gestart afronden, tenzij terugkeer gerealiseerd kan worden voordat de opleiding is afgerond. Beroepsonderwijs en hoger onderwijs worden, anders dan het funderend onderwijs, niet volledig vanuit de overheid bekostigd, noch voor Nederlandse volwassenen, noch voor volwassen asielzoekers. Voor beroepsonderwijs en hoger onderwijs is dus les- of cursusgeld dan wel collegegeld verschuldigd.

  • Vraag 3

    Bent u ervan op de hoogte dat alleenstaande minderjarige vreemdelingen die aan een Internationale Schakel Klas (ISK) opleiding begonnen zijn, na het bereiken van de 18 jarige leeftijd overgeplaatst worden naar een regulier asielzoekerscentrum en vervolgens niet bij een andere ISK school geaccepteerd worden om de begonnen opleiding af te maken? Indien ja, wat vindt u van deze belemmering?

    Niet alle scholen voor voortgezet onderwijs hebben een Internationale Schakelklas (ISK). In het voortgezet onderwijs wordt er door sommige scholen voor gekozen om voor groepen nieuwkomers een ISK in te richten. Het doel van deze schakelklas is de instroom van nieuwkomers in het reguliere onderwijs te vergemakkelijken. Een ISK is géén speciale opleiding; in de praktijk gaat het om een klas met nieuwkomers die extra Nederlandse les krijgen en op enkele vakken bijgespijkerd worden, zodat ze zo snel mogelijk in een reguliere klas op dezelfde school kunnen instromen. Er is overigens aanvullende bekostiging beschikbaar voor de eerste opvang van vreemdelingen en nieuwkomers. Alle scholen die voortgezet onderwijs geven aan nieuwkomers kunnen een beroep doen op deze regeling, of er nu een ISK is of niet.
    Dat het in zijn algemeenheid zo is dat alleenstaande minderjarige vreemdelingen die in een zogenaamde Internationale Schakel Klas (ISK) zijn begonnen, na eventuele overplaatsing naar een regulier asielzoekerscentrum, bij een andere school met ISK niet geaccepteerd worden, is ons niet bekend. Wel is het ons bekend dat het aantal gevallen waarin asielzoekers van achttien jaar en ouder geen toegang krijgen tot onderwijs toeneemt. Wij zijn voornemens te onderzoeken wat de omvang van het probleem is en te bezien welke oplossing kan worden gevonden.
    Het recht op onderwijs, zoals neergelegd in internationale verdragen en Europese regelgeving, vindt zijn neerslag in het kosteloze funderende onderwijs voor alle leer- en kwalificatieplichtigen. Dit is voor iedereen in Nederland hetzelfde. Er is dan ook geen sprake van discriminatie.
    Formeel gezien zijn er dus geen belemmeringen voor deelname aan het onderwijs door asielzoekers. Zoals aangegeven gaan wij de eventuele praktische belemmeringen bezien en mogelijke oplossingsrichtingen verkennen. Daarbij wordt ook steeds de wisselwerking met het vraagstuk van de eigen verantwoordelijkheid om terug te keren indien men hier niet rechtmatig verblijft, betrokken. Uw Kamer zal over de uitkomst van deze verkenning te gelegener tijd worden geïnformeerd.

  • Vraag 4

    Hoe verhoudt deze belemmering zich tot de constatering dat de Nederlandse wetgeving erop gebaseerd is iedere mogelijkheid van discriminatie uit te sluiten, door de formele en materiële voorwaarden te scheppen, waaruit een ieder het onderwijs kan genieten dat hij verlangt, zoals benoemd in de Memorie van Toelichting bij het Verdrag ter bestrijding van discriminatie in het onderwijs?

    Zie antwoord vraag 3.

  • Vraag 5

    Hoe verhoudt deze belemmering voor individuele ontplooiing zich tot de verplichtingen van de overheid die voortvloeien uit het fundamentele mensenrecht van een ieder op onderwijs zoals onder meer vastgelegd in artikel 26 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, artikel 2 bij het Eerste Protocol van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, artikel 13 lid 2 van het Internationaal Verdrag inzake Economische, Sociale en Culturele Rechten, World Declaration on Education for All en het Verdrag ter bestrijding van discriminatie in het onderwijs?

    Zie antwoord vraag 3.

  • Vraag 6

    Deelt u de mening dat toepassing van het recht op onderwijs voorwaardelijk is om asielzoekers van 18 jaar en ouder zich te laten ontwikkelen en zo hun kansen te vergroten op het verkrijgen van een leefbaar inkomen, in Nederland dan wel in het land van herkomst? Indien ja, welke mogelijkheden ziet u om de ontplooiingsmogelijkheden van asielzoekers die in opvang van het COA verblijven, te vergroten? Indien nee, waarom niet?

    Asielzoekers hebben dezelfde rechten en plichten als Nederlandse ingezetenen waar het de toegang tot onderwijs betreft. Naast de mogelijkheden tot terugkeeractiviteiten en tot pre-inburgering voor vergunninghouders die in de opvang verblijven zijn aanvullende mogelijkheden voor asielzoekers niet wenselijk. Naast hoge kosten zou dit ook leiden tot een, vaak onterecht, signaal dat hun toekomst in Nederland ligt.
    Zoals al aangegeven in het antwoord op de vragen 1 en 2, kan de vreemdeling, zodra hij een vergunning heeft, in de opvang al starten met een pre-inburgeringstraject. In geval er een negatieve beslissing is genomen op zijn asielverzoek staan er diverse terugkeeractiviteiten tot zijn beschikking. Ook in dit verband benadrukt de regering het belang van een snelle procedure.
    Op 15 december 2011 zijn de nieuwe beleidsregels gepubliceerd met betrekking tot zelfstandige terugkeer en (duurzame) herintegratie van uitgeprocedeerde asielzoekers. Binnen deze beleidsregels kunnen organisaties uit het maatschappelijk middenveld, maar ook lokale overheden, projecten indienen om uitgeprocedeerde asielzoekers, die willen terugkeren naar het land van herkomst, te ondersteunen. Het bestaande instrumentarium is daarbij uitgebreid.
    Ook op deze wijze kunnen asielzoekers activiteiten ontplooien die aansluiten bij hun toekomstperspectief.

  • Vraag 7

    Kent u de initiatieven van de Stichting Robin Hood College te Den Helder? Bent u bereid om de mogelijkheden van Internationale Schakel Klassen voor asielzoekers en nieuwkomers van 18 jaar en ouder te onderzoeken waardoor hen ontplooiingsmogelijkheden ten gunste van verblijf dan wel terugkeer kan worden geboden, en de Kamer daarover in het najaar te informeren?

    Wij hebben kennis genomen van de initiatieven van de Stichting Robin Hood College. Het staat onderwijsinstellingen vrij om, mits binnen de kaders van de wet, het onderwijs zodanig vorm te geven dat het aansluit op de behoeften van volwassen asielzoekers en nieuwkomers. In het voortgezet onderwijs wordt dat in sommige gevallen gedaan door Internationale Schakel Klassen in te richten, in andere gevallen vinden de leerlingen individueel hun plaats in het reguliere onderwijs, al dan niet met extra ondersteuning, zoals in dit geval van de Stichting Robin Hood. De regering ziet geen noodzaak om deze mogelijkheden nader te onderzoeken. Wel zal, zoals in het antwoord op vraag 3, 4 en 5 aangegeven, in breder perspectief worden gekeken naar de toegang tot onderwijs van asielzoekers van achttien jaar en ouder.

11 juli 2012 - 31 augustus 2012
Het versturen van rekeningen door het MBO
Jack Biskop (CDA)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. Telegraaf, 10 juli 2012.
  • Vraag 1

    Hebt u kennisgenomen van het artikel «Mbo hardleers met rekening sturen; ondanks verbod nota’s voor pasjes, ouderavond etc.»?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Deelt u de mening dat het onbestaanbaar is dat mbo-scholieren wederom door mbo-instellingen op hoge kosten worden gejaagd, ondanks het feit dat het de instellingen verboden is scholieren nota’s te sturen voor zaken die zij niet hoeven te betalen? Zo nee, waarom niet?

    Het is niet acceptabel als mbo-studenten onterecht op hoge kosten worden gejaagd. Daarom heb ik in mijn brief van 11 mei 2012 met kenmerk 406 854 aan de instellingen helder gemaakt hoe de wet uitgelegd dient te worden. In de kern komt het erop neer, dat bovenop het verplichte les- en cursusgeld alleen voor extra faciliteiten een vrijwillige bijdrage gevraagd kan worden. Student en ouders kunnen deze extra faciliteiten wel of niet afnemen. Daarnaast is het denkbaar dat het bevoegd gezag aan studenten vraagt om over bepaalde onderwijsbenodigdheden te beschikken, maar daarvoor mag geen verplichte geldelijke bijdrage gevraagd worden.
    De primaire verantwoordelijkheid voor het schoolkostenbeleid ligt bij het bevoegd gezag en ik verwacht van het bevoegd gezag, dat hij inzake schoolkosten en vrijwillige bijdrage conform de wet handelt.
    Ik heb eerder te kennen gegeven, dat ik eraan hecht, dat scholen over het schoolkostenbeleid structureel het gesprek aangaan met studenten (en ouders). Op dit moment heeft de studentenraad alleen instemmingsrecht op de vrijwillige bijdrage. Ik ga daarom verkennen hoe ik de medezeggenschap op het punt van het schoolkostenbeleid verder kan versterken.
    MBO-studenten en ouders worden door JOB middels een brochure geïnformeerd over de uitleg van de wet met betrekking tot schoolkosten in het mbo zodat zij bij het bevoegd gezag aan de bel kunnen trekken als kosten onterecht worden doorberekend.
    Het toezicht op de schoolkosten en vrijwillige bijdrage wordt met ingang van het nieuwe studiejaar 2012–2013 verscherpt. De Inspectie van het Onderwijs (hierna: inspectie) zal daarbij naar redelijkheid en billijkheid handhaven. Wanneer de inspectie problemen tegenkomt, zal zij deze in ieder geval met het betrokken college van bestuur bespreken. De inspectie zal in dat geval corrigerende maatregelen vragen. Een sanctie kan getroffen worden indien dit noodzakelijk wordt geacht. De instellingen die in het Zwartboek van JOB zijn genoemd voldoen niet aan de wettelijke regels, aldus de inspectie. Zij worden dit najaar aan een hercontrole onderworpen en zonodig volgen sancties.

  • Vraag 3

    Deelt u de mening dat het argument van de MBO Raad, die stelt dat uw waarschuwing in mei om «de regels na te leven op straffe van boetes» te laat kwam, in deze absoluut niet opgaat omdat er voldoende tijd is om ervoor te zorgen dat de regels worden nageleefd? Deelt u de mening dat de regels, zonder enige uitzondering, met ingang van het schooljaar 2012/2013 gevolgd dienen te worden en er dus geen onnodige kosten in rekening gebracht mogen worden bij scholieren? Zo nee, waarom niet?

    Ik verwacht van instellingen dat ze handelen conform de wet, die ik nogmaals heb uitgelegd in mijn handreiking van 11 mei jongstleden. Deze houdt op een aantal punten een verscherping in ten opzichte van de gangbare praktijk die mede gebaseerd werd op het Servicedocument van JOB en MBO Raad (2004). Het is daarom voorstelbaar, dat het bevoegd gezag het schoolkostenbeleid met ingang van het nieuwe studiejaar 2012–2013 nog niet volledig in lijn met de wet- en regelgeving heeft gebracht. De inspectie zal in haar toezicht de brief van 11 mei 2012 als uitgangspunt nemen. Als niet voldaan wordt aan de wet zal daarover worden gerapporteerd. De inspectie zal naar redelijkheid en billijkheid handhaven. Bij ernstige tekortkomingen, zoals het afhankelijk stellen van de inschrijving voor een beroepsopleiding van een andere geldelijke bijdrage dan de les- en cursusgeldwet, zal worden ingegrepen. In de gevallen waar een hercontrole plaatsvindt n.a.v. onderzoeken in het kader van het Zwartboek Schoolkosten zullen zonodig ook sancties getroffen worden.

  • Vraag 4

    Wilt u in deze kwestie onmiddellijk ingrijpen en de Kamer hierover op de hoogte stellen?

    Dit najaar voert de inspectie hercontroles uit bij de 12 mbo-instellingen uit het Zwartboek. Als de situatie opnieuw als onvoldoende wordt beoordeeld kunnen bekostigingssancties getroffen worden. De beoordeling van de inspectie zal, zoals gebruikelijk, openbaar gemaakt worden.
    Wanneer de inspectie in het kader van de driejarige instellingsanalyse (De Staat van de instelling) oordeelt dat een instelling artikel 8.1.4 van de Wet educatie en beroepsonderwijs niet of in onvoldoende mate naleeft, dan volgt een hercontrole. Indien dan nog steeds in strijd met de wet wordt gehandeld, ligt het in de rede dat een sanctie zal worden toegepast.
    De inspectie zal op de gebruikelijke wijze de afzonderlijke rapporten met beoordelingen van de onderzochte opleidingen openbaar maken alsook in het jaarlijkse Onderwijsverslag rapporteren over de uitkomsten van de instellingsanalyse. Ik stuur hierover geen aparte rapportage aan de Tweede Kamer.

11 juli 2012 - 17 augustus 2012
Foto’s over executies in Indonesië
Harry van Bommel
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA), Uri Rosenthal (minister buitenlandse zaken) (Volkspartij voor Vrijheid en Democratie)
1. De Volkskrant, 10 juli 2012.
  • Vraag 1

    Kent u het bericht «Eerste beeld van executies in Indië»?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Kunt u bevestigen dat op één der gepubliceerde foto’s twee Nederlandse militairen zijn te zien bij een greppel met gedode Indonesiërs? Acht u het aannemelijk dat Nederlandse militairen verantwoordelijk zijn voor de dood van de betreffende Indonesiërs? Indien neen, waarom niet?

    Op een van de gepubliceerde foto’s zijn twee militairen in uniform van de Koninklijke landmacht te zien. Op basis van de foto’s kan niet worden geconcludeerd dat deze militairen verantwoordelijk zijn voor de dood van de slachtoffers op de foto.

  • Vraag 3

    Kunt u bevestigen dat noch bij het oorlogsinstituut NIOD, noch bij het Nederlandse Instituut voor Militaire Historie (NIMH) dergelijke foto’s bekend zijn?

    Het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) heeft ongeveer 2 miljoen foto’s, 7000 films en tientallen fotoboeken van veteranen in bezit. Dit beeldarchief bevat indringende foto’s van slachtoffers uit de Bersiapperiode, van slachtoffers van gevechtshandelingen tijdens de dekolonisatiestrijd van Indonesië (1945–1949), alsmede van het optreden van het Depot Speciale Troepen KNIL onder leiding van kapitein R.P.P.Westerling op Zuid-Celebes. Deze beelden bevinden zich al jaren in het publieke domein.

  • Vraag 4

    Bent u bereid eerder genoemde instituten onderzoek te laten doen naar de exacte plaats en de toedracht van de gefotografeerde executies? Indien neen, waarom niet?

    Vanuit hun wetenschappelijke onafhankelijkheid zetten zowel het NIOD als het NIMH hun eigen onderzoeksprogramma’s uit.

  • Vraag 5

    Deelt u de mening dat het nieuwe beeldmateriaal aanleiding geeft om een nieuw wetenschappelijk onderzoek te laten doen naar de oorlog in Indonesië in de jaren 1945–1949, zodat een volledig beeld ontstaat van de gebeurtenissen in die oorlog? Zo ja, bent u bereid daartoe opdracht te geven? Indien neen, waarom niet?

    Op 19 juni jl. hielden enkele historische instituten een pleidooi voor verder onderzoek naar de gebeurtenissen in Indonesië in de jaren 1945–1949. Vanzelfsprekend staat het de instituten vrij om binnen hun programma en verantwoordelijkheidsgebied ruimte te maken voor studie naar het geweldsgebruik in de periode van dekolonisatie. Zij zijn hiervoor geëquipeerd en zij beschikken over de benodigde onderzoeksbudgetten. Zij kunnen dit onderzoek desgewenst in gezamenlijkheid doen met internationale partners. Wij zien hierbij geen inhoudelijke, sturende of begeleidende rol voor het kabinet.

2 juli 2012 - 14 augustus 2012
Steenkolenmijnen op de UNESCO werelderfgoedlijst
Frans Timmermans (PvdA), Myrthe Hilkens (PvdA)
Uri Rosenthal (minister buitenlandse zaken) (Volkspartij voor Vrijheid en Democratie), Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. UNESCO: United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization.
  • Vraag 1

    Heeft u kennisgenomen van de beslissing van de UNESCO1 om drie voormalige steenkolenmijnen in Wallonië op de werelderfgoedlijst te plaatsen?

    Ja, het Werelderfgoedcomité van UNESCO heeft zondag 1 juli hierover een besluit genomen.

  • Vraag 2

    Deelt u de mening dat behoud van industrieel erfgoed, zoals dat van het mijnverleden in de voormalige mijnstreek in Limburg niet alleen in regionaal en provinciaal, maar ook in nationaal en internationaal belang is?

    Ja, de opkomst, uitbouw en neergang van de mijnbouw in Limburg en in de omliggende streken in Frankrijk, België en Duitsland zijn onderdeel van een belangrijke periode in de sociale en economische geschiedenis van West-Europa.

  • Vraag 3

    Bent u bereid op korte termijn met de provincie Limburg en met de gemeenten in de voormalige (Oostelijke en Westelijke) mijnstreek in overleg te treden om te bezien welke inmiddels zeer schaarse delen van het industriële erfgoed uit de rijke Limburgse mijngeschiedenis voor opneming op de UNESCO-werelderfgoedlijst in aanmerking zouden komen?

    In voorjaar 2010 stelden mijn ambtsvoorganger en toenmalig minister van LNV de onafhankelijke commissie Herziening voorlopige lijst Werelderfgoed Koninkrijk der Nederlanden in. Taak van deze commissie was te adviseren over de vraag welke erfgoederen Nederland de komende vijftien jaar kan nomineren voor de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Ten behoeve van dit advies heeft de commissie grondig onderzocht welke Nederlandse erfgoederen een zodanige uitzonderlijke waarde hebben dat ze van belang zijn voor de gehele wereldgemeenschap. De uitzonderlijke universele waarde van het erfgoed en de mate van authenticiteit en gaafheid zijn belangrijke criteria om in aanmerking te komen voor een nominatie voor de Werelderfgoedlijst. In haar advies «Uitzonderlijke en universeel» stelt de commissie voor elf erfgoederen te nomineren voor de Werelderfgoedlijst. Erfgoed uit de Limburgse mijnstreek maakt hier geen onderdeel van uit.
    Het advies van de onafhankelijke commissie hebben staatssecretaris Bleker van EL&I en ik in april 2011 overgenomen. Ik zie daarom geen aanleiding nu in gesprek te gaan met overheden in Limburg over een werelderfgoednominatie van delen van de mijnstreek.

  • Vraag 4

    Deelt u de mening dat naast overgebleven gebouwen en schachten van zowel staatsmijnen als particuliere mijnen, ook gedacht moet worden aan erfgoed zoals de mijnkoloniën, waarvan sommige inmiddels ook de status van beschermd stadsgezicht hebben?

    Zie mijn antwoord op vraag 3.

  • Vraag 5

    Indien het overleg daartoe aanknopingspunten biedt, bent u dan bereid bij de UNESCO opneming op de werelderfgoedlijst van dit unieke Nederlands industriële erfgoed te bepleiten? Zo nee, waarom niet?

    Zie mijn antwoord op vraag 3.

28 juni 2012 - 22 augustus 2012
Het bericht dat scholen massaal de klassen vergroten
Cynthia Ortega-Martijn (CU)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. Nederlands Dagblad, 26 juni 2012.
  • Vraag 1

    Kent u het bericht «Scholen vergroten massaal klassen»?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Wat is uw reactie op het onderzoek van DUO Onderwijsonderzoek in opdracht van CPS Onderwijsontwikkeling, waarin staat dat vier op de vijf scholen in het primair en voortgezet onderwijs op onderwijzend personeel bezuinigen en dat daardoor de klassen groter worden?

    Ik herken het beeld dat uit het onderzoek naar voren komt niet. Het strookt niet met de feitelijke ontwikkelingen in het primair en voortgezet onderwijs. Wel is de leerling/leraar ratio in 2011 licht toegenomen. Dit is het gevolg van autonome keuzes van besturen en niet het resultaat van bezuinigingen. Het bedrag per leerling in het basisonderwijs is de afgelopen jaren immers gestegen en blijft de komende jaren stijgen. In het voortgezet onderwijs is het bedrag tot en met 2012 gestegen en blijft dat de komende jaren stabiel. Dit laat onverlet dat scholen tijdig moeten anticiperen op toekomstige ontwikkelingen zoals krimp. Dit vergt soms scherpe keuzes.

  • Vraag 3

    Wat is het verloop van de gemiddelde klassengrootte in het primair en voortgezet onderwijs in de afgelopen tien jaar?

    Per full-time leraar zijn er in het primair onderwijs 16,7 leerlingen (2011, inclusief het (voortgezet) speciaal onderwijs). In het voortgezet onderwijs is deze verhouding 14,8 (2011). Het langjarig verloop van de leerling/leraar ratio wordt jaarlijks gepubliceerd in Trends in Beeld. Hierin worden per onderwijssector de leerling-totalen afgezet tegen de totale personeelssterkte in fte’s. Uit Trends in Beeld 2011 (figuur 1.114, pagina 69) blijkt voor de periode 1998–2010 dat zowel in het primair als voortgezet onderwijs deze ratio is gedaald.
    In de praktijk zijn er echter verschillen in groepsgrootte tussen scholen. Dit is afhankelijk van de omvang van de school, de leeftijdsopbouw van de leerlingen, het leerjaar, de schoolsoort en het gekozen pedagogisch-didactische perspectief. De leerling/leraarratio maakt verder geen onderscheid tussen lesgevende taken, lesgebonden taken en niet-lesgebonden taken.

  • Vraag 4

    Kunt u inzichtelijk maken hoe groot de stijging is van de kosten in het onderwijs de afgelopen jaren, zoals personele en materiële bekostiging? In hoeverre is de bekostiging van het onderwijs meegestegen met deze kostenstijgingen in het onderwijs?

    In het primair onderwijs is de prijsbijstelling voor de materiële bekostiging wettelijk vastgelegd en is deze altijd uitgekeerd. In het voortgezet onderwijs is de prijsbijstelling tot en met 2009 uitgekeerd. In 2010 en 2011 is deze prijsbijstelling ingezet voor andere doelen binnen het onderwijs. Sinds 2010 is als gevolg van de nullijn geen loonbijstelling ontvangen. In het primair onderwijs staat hier geen contractloonstijging tegenover. Schoolbesturen hebben dus ook geen extra loonkosten door loonstijging. In het voortgezet onderwijs is in de CAO voor 2010 wel een loonstijging afgesproken.

  • Vraag 5

    Deelt u de mening dat het onwenselijk is dat de klassen in het primair en voortgezet onderwijs groter worden? Welke gevolgen heeft het vergroten van klassen voor kabinetsplannen rondom passend onderwijs, professionalisering van leerkrachten en kwaliteitsverbetering in het onderwijs?

    Voor mij is de kwaliteit van het onderwijs leidend. Ik investeer in de kwaliteit en heb hierover met de sectoren primair en voortgezet onderwijs afspraken gemaakt. Ik stuur niet op groepsgrootte. Het is aan schoolbesturen en schoolleiders om groepsindelingen te maken die bijdragen aan de onderwijskwaliteit. Binnen de lumpsumbekostiging is voldoende ruimte om dat naar eigen inzicht vorm te geven.

  • Vraag 6

    Kunt u inzichtelijk maken welk bedrag per jaar het onderwijs beschikbaar heeft voor materiële instandhouding? Welke gevolgen hebben de bezuinigingen op materiële bekostiging op de kwaliteit van gebouwen, het binnenklimaat, maar ook op de onderwijskwaliteit in de klas?

    Voor zowel het primair als het voortgezet onderwijs heb ik in 2011 de Kamer op grond van evaluaties geïnformeerd dat de materiële bekostiging aansluit bij de feitelijke uitgaven van schoolbesturen. Voor de materiële bekostiging in het primair onderwijs is jaarlijks circa € 1,1 miljard beschikbaar. Voor het voortgezet onderwijs is dit ongeveer € 1 miljard.

  • Vraag 7

    Wat doet u structureel aan de kwaliteitsverbetering van de financiële bedrijfsvoering op scholen?

    De laatste jaren is naar aanleiding van de aanbevelingen van de commissie Don het nodige beleid in gang gezet om de financiële bedrijfsvoering van besturen te verbeteren. In mijn aanbiedingsbrief bij het CVO 400-rapport ben ik uitvoerig op deze beleidsinitiatieven ingegaan. In het najaar ontvangt u de evaluatie van de acties die gestart zijn naar aanleiding van het rapport van de Commissie Don. Bij deze evaluatie worden alle acties in samenhang bezien. Ook onderzoek naar de financiële deskundigheid in het funderend onderwijs zal daarvan onderdeel zijn.

27 juni 2012 - 17 augustus 2012
Het probleem van pesten op school
Cynthia Ortega-Martijn (CU)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. Volkskrant, 20 juni 2012.
2. Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2004–2005, nr. 2087. …
  • Vraag 1

    Kent u het artikel «Al 16 maanden geen school»?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Wat is uw reactie op dit artikel?

    Zie vraag 3.

  • Vraag 3

    Wat vindt u van de impasse die is ontstaan, waarbij de school wordt verweten geen adequaat pestbeleid te hebben gevoerd en de leerling onvoldoende beschermd te hebben, waarbij de school een zorgmelding bij Jeugdzorg heeft gedaan en waarbij de leerplichtambtenaar en de Inspectie al meer dan een jaar op de hoogte zijn van deze situatie? Welke actie wordt ondernomen om zo snel mogelijk een oplossing te vinden voor deze leerling die al 16 maanden thuiszit?

    Ik vind het heel erg als leerplichtige leerlingen om wat voor reden dan ook geen onderwijs volgen. Impasses dienen te worden doorbroken zodat er in het belang van de leerling gezamenlijk aan een oplossing kan worden gewerkt. De situatie in Eindhoven bleek zeer complex en is niet alleen terug te voeren op pesten. Inmiddels is met de inzet van velen een oplossing gevonden. Ouders hebben ondersteuning gekregen van een onderwijsconsulent en die heeft vervolgens Gedragswerk2 ingeschakeld. Er zijn gesprekken gevoerd met verschillende partijen die geleid hebben tot een voor iedereen werkbare oplossing. De leerling gaat na de zomervakantie naar een nieuwe school waarbij heldere afspraken zijn gemaakt over extra zorg en ondersteuning voor de leerling en de leerkracht.

  • Vraag 4

    Wat vindt u van het feit dat ongeveer 850 leerplichtigen thuis zitten, omdat ze wegens pesterijen niet meer naar school durven? Wordt actie ondernomen om deze leerlingen weer onderwijs te laten volgen en een oplossing te vinden voor het pestprobleem? Zo ja, op welke manier?

    Ik vind het niet acceptabel als kinderen thuis zouden zitten vanwege pesten. Uit eerdere onderzoeken blijkt wel dat er geen eenduidige oorzaken zijn van thuiszitten (Ingrado, Nationale Ombudsman). Iedere casus is uniek en vaker spelen meerdere factoren een rol. Ik heb dan ook geen cijfers over het aantal leerlingen dat thuiszit omdat ze slachtoffer zijn van pesterijen.
    Met het door Gedragswerk bevorderen van een regionale aanpak thuiszitters (actietafels), de inzet van onderwijsconsulenten en Herstart wordt er hard aan gewerkt dat leerlingen die om wat voor reden dan ook thuiszitten zo snel mogelijk weer onderwijs kunnen volgen.

  • Vraag 5

    Is de omvang van het pestprobleem op scholen recentelijk in kaart gebracht?

    Pesten is een stelselmatige vorm van agressie waarbij één of meer personen proberen een andere persoon fysiek, verbaal of psychologisch schade toe te brengen. Om de omvang van het pestprobleem scherp te krijgen is het daarom van belang de verschillende vormen van geweld op scholen in kaart te brengen. Iedere twee jaar laat ik onderzoek uitvoeren naar de sociale veiligheid op scholen. In de monitor sociale veiligheid in en rond scholen kunt u de resultaten van dit onderzoek terugvinden. In deze monitor worden zes varianten van geweld onderscheiden, namelijk verbaal, materieel, sociaal, licht lichamelijk, grof lichamelijk en seksueel geweld.
    Voor het V(S)O geldt dat er meer grof lichamelijk en seksueel geweld is gerapporteerd in 2010 ten opzichte van voorgaande jaren. Voor de overige vormen van geweld geldt dat zowel voor slachtoffer, dader als getuige, de percentages gelijk zijn gebleven dan wel zijn afgenomen. Voor het primair (speciaal) onderwijs kon een vergelijking met voorgaande jaren niet worden gemaakt omdat het onderzoek in 2010 voor het eerst werd afgenomen.
    Einde van dit jaar verschijnt de monitor sociale veiligheid 2012.

  • Vraag 6

    Deelt u de mening dat de aanpak van pesten een zaak is van scholen, leraren, leerlingen én ouders? Zo ja, bent u bereid in gesprek te gaan met het onderwijsveld in het primair en voortgezet onderwijs, met ouderorganisaties en met deskundigen om de omvang van het probleem in kaart te brengen en om afspraken te maken over aanwezigheid en vormgeving van effectief antipestbeleid op scholen?

    Ja, ik deel uw mening dat het aanpakken van pesten een zaak is van alle partijen. Iedereen moet inzien hoe erg pesten is voor kinderen en hoeveel schade dit kan toebrengen. De omvang van pesten wordt tweejaarlijks in kaart gebracht (zie mijn antwoord op vraag 5). Ik deel uw mening dat het belangrijk is dat er effectief anti-pestbeleid wordt aangeboden. Daarom is enige jaren geleden Pestweb.nl opgezet. Voor ouders, deskundigen, jongeren en onderwijsmedewerkers is daar een zeer breed aanbod van voorbeelden, lespakketten, aanpakken en good practices beschikbaar om het pesten in de school aan te pakken.

  • Vraag 7

    Welke actie is ondernomen na de toezegging van uw voorganger in 2005 dat het «buitengewoon belangrijk is dat scholen een actief veiligheidsbeleid voeren, en daarbinnen zeer alert zijn op pestgedrag» en dat het thema nadrukkelijk een plek in het toezichtkader van de Onderwijsinspectie zou krijgen? Kunt u aangeven op welke manier deze toezegging voor zowel het primair als voortgezet onderwijs gestalte heeft gekregen?2

    Het thema pesten is via de aandacht voor de zorg voor een veilig schoolklimaat en het welbevinden van leerlingen en personeel opgenomen in de toezichtkaders van de Inspectie van het Onderwijs. Het toezicht is, als onderdeel van de toenmalige herziening van de toezichtkaders in 2005, gericht op uiteenlopende aspecten van pesten. Het omvat zowel het veiligheidsbeleid (gericht op het voorkomen en op goede wijze omgaan met incidenten wanneer die zich voordoen), de beleving van de sociale veiligheid door leerlingen en personeel, en het inzicht dat de school heeft in die veiligheidsbeleving. Zoals bekend is het toezicht risicogestuurd en in de eerste plaats gericht op scholen waar sprake is van tekortkomingen of (het vermoeden van) risico’s. In het geval van sociale (on)veiligheid spelen signalen een belangrijke rol. Daarnaast wordt jaarlijks onderzoek gedaan onder een representatieve doorsnede uit het scholenbestand, waarover jaarlijks in het Onderwijsverslag wordt gerapporteerd. Ook sociale veiligheid is daarvan onderdeel. In de afgelopen jaren rapporteerde de Inspectie van het Onderwijs in de Onderwijsverslagen dat het veiligheidsbeleid op de meeste scholen als voldoende beoordeeld wordt, maar wees daarbij tevens op het belang van actieve betrokkenheid van schoolleiding en personeel bij de daadwerkelijke dagelijkse realisering van dat beleid als noodzakelijk voorwaarde.

  • Vraag 8

    Deelt u de mening dat het omgaan met pestgedrag expliciet opgenomen moet zijn in de bekwaamheidseisen van lerarenopleidingen voor het primair en voortgezet onderwijs? Zo ja, welke actie onderneemt u op dit punt?

    Omgaan met pestgedrag maakt onderdeel uit van de huidige bekwaamheidseisen voor leraren. Het woord pestgedrag wordt niet expliciet genoemd, maar wel duidelijk omschreven door de uitleg die in de bedoelde artikelen in de wet staat. Het gaat hier om de artikelen 2.5 en 2.14 van het besluit van 23 augustus 2005, houdende vaststelling van bekwaamheidseisen voor leraren in het basisonderwijs, het speciaal en voortgezet speciaal onderwijs, het voortgezet onderwijs en voor leraren educatie en beroepsonderwijs, alsmede houdende aanwijzing van vakken voor bekwaamheid als vakleerkracht in het primair onderwijs.
    In deze artikelen wordt nader ingegaan op de pedagogische verantwoordelijkheid van de leraar en de kennis en vaardigheid om op professionele wijze voor het individuele kind en de klas of groep een veilige leeromgeving tot stand te brengen waarin kinderen zich kunnen ontwikkelen tot een zelfstandig en verantwoordelijk persoon.
    De omschrijving in deze artikelen acht ik voldoende herleidbaar tot het omgaan met pestgedrag in het primair en voorgezet onderwijs. Ik zie geen aanleiding om op dit punt nog verdere acties richting de lerarenopleidingen te ondernemen.

26 juni 2012 - 28 augustus 2012
Gebrek aan burgerschap bij jongeren
Jasper van Dijk , Manja Smits (SP)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. Trouw, 21 juni 2012.
2. Kamerstuk 33 000 VIII, nr. 52.
  • Vraag 1

    Wat is uw reactie op het artikel «Scholier zakt voor burgerschap»?1

    Het door u aangehaalde mediabericht heeft betrekking op een internationaal onderzoek uitgevoerd in 2009 in opdracht van de International Association for the Evaluation of Educational Achievement (IEA). Het eindrapport van dit onderzoek is gepubliceerd in 20102. Op de data uit dit onderzoek is een bewerking uitgevoerd door het Joint Research Centre (JRC)en Institute for the Protection and Security of the Citizen (IPSC). Deze bewerking is gepubliceerd bij het betreffende mediabericht. Navraag bij de IEA-onderzoekers die het burgerschapsonderzoek in Nederland uitvoerden wijst uit dat zij van mening zijn dat de bewerking selectief is samengesteld en geen recht doet aan de bevindingen van het eigenlijke onderzoek naar burgerschap.

  • Vraag 2

    Deelt u de mening dat het teleurstellend is dat Nederlandse leerlingen op de 38e plaats staan wat betreft kennis en opvattingen rondom burgerschap?

    In het onderzoeksrapport van 2010 bestaat de belangrijkste indicator uit een lijst van gemiddelde scores van landen op burgerschapskennis. Daar staat Nederland op de 24e plaats van de 38 landen. Bij de opvattingen over gelijke rechten voor immigranten spreekt het rapport van «een extreme positie» vanwege de positie van Nederland, samen met Vlaanderen en Engeland, onderaan de lijst3.
    Het kabinet hecht eraan dat jongeren kennis hebben van onze democratische rechtsstaat en pluriformiteit en de verantwoordelijkheden die daarbij passen. Het is van belang dat jongeren maximaal de ruimte krijgen om zich te ontwikkelen en geëquipeerd zijn om volwaardig deel te kunnen nemen aan de samenleving.
    In 2011 heb ik, mede naar aanleiding van de constatering van de Inspectie van het Onderwijs dat burgerschap in het onderwijs nadere aandacht behoeft, de Onderwijsraad gevraagd mij te adviseren over de vraag hoe scholen ondersteund kunnen worden bij de verdere ontwikkeling van burgerschapsonderwijs. De Onderwijsraad verwacht dit advies na de zomer te publiceren. Gezien de demissionaire status van het kabinet zal u de beleidsreactie op dit advies ontvangen van het volgende kabinet.

  • Vraag 3

    Hoe wordt deze lage plaats volgens u veroorzaakt?

    Zie antwoord vraag 2.

  • Vraag 4

    Vindt u het ook zorgelijk dat Nederlandse scholieren «extreem» worden genoemd door de onderzoekers als het gaat om hun opvattingen over gelijke rechten voor migranten? Wat gaat u hiertegen ondernemen?

    Zie antwoord vraag 2.

  • Vraag 5

    Bent u bereid met spoed de motie Kooiman c.s. uit te voeren, waarin wordt opgeroepen tot een versterking van het onderdeel burgerschapsvorming in het onderwijs?2 Wanneer kan de Kamer uw voorstellen tegemoet zien?

    Zoals aangegeven bij de begrotingsbehandeling van het ministerie van OCW op 30 november 2011 zal de reactie op de motie Kooiman c.s. worden opgenomen in de hiervoor genoemde beleidsreactie op het advies van de Onderwijsraad over burgerschap.

25 juni 2012 - 6 juli 2012
Het bericht dat gebruik van de rekenkaart voor leerlingen met een rekenstoornis niet is toegestaan bij de eindexamens
Cynthia Ortega-Martijn (CU), Jack Biskop (CDA)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2011-2012, nr. 2826. …
2. WGBH/CZ: Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte.
  • Vraag 1

    Was voor leerlingen met dyscalculie al twee jaar bekend dat zij geen rekenkaart mochten gebruiken bij de examens, aangezien u meldt dat de exameneisen twee jaar bekend zijn? Waarom wordt niet gekozen voor een jaar uitstel van deze maatregel, aangezien de exameneisen aangescherpt zijn en leerlingen met dyscalculie onvoldoende voorbereidingstijd hebben gehad op een examen zonder rekenkaart?1

    Uitstel van de aanscherping van de exameneisen is niet aan de orde. Deze aanscherping is al sinds 2009 aan scholen bekendgemaakt. Scholen en leerlingen konden op grond daarvan hun keuzes afwegen. Daarbij wijs ik erop dat in het vmbo en havo het mogelijk is een pakket te kiezen zonder wiskunde en economie.
    Twee jaar voorafgaand aan het centraal examen wordt de regeling toegestane hulpmiddelen gepubliceerd door het College voor Examens. De rekenkaart was bij het examen in 2012 geen toegestaan hulpmiddel. Leerlingen met dyscalculie weten dus ruim van te voren dat de rekenkaart niet is toegestaan. Algemeen geldt, en meer specifiek voor leerlingen met dyscalculie, dat het niet is toegestaan bij centrale examens aanvullende informatie mee te nemen naast de in de regelingen van het College voor Examens toegestane hulpmiddelen. Dit is bij scholen en leerlingen bekend. Leerlingen met dyscalculie hadden derhalve voldoende voorbereidingstijd op een examen (inclusief de met ingang van 2012 aangescherpte exameneisen) zonder rekenkaart. Omdat de exameneisen, die op grond van maatschappelijke consensus zijn vastgesteld, bekend waren is niet gekozen voor een jaar uitstel. Het ad hoc vervallen van exameneisen is ook niet toegestaan. Dit zou de civiele waarden van onze diploma’s ernstig schaden.

  • Vraag 2

    Waarom stelt u dat u er alles aan doet om scholen te faciliteren om leerlingen met dyscalculie in staat te stellen hun diploma te halen, terwijl het protocol Ernstige RekenWiskunde-problemen en Dyscalculie (ERWD) voor het voortgezet onderwijs pas medio 2012 beschikbaar komt? Dit protocol komt toch te laat voor de huidige groep examendeelnemers?

    Onderwijs aan leerlingen met dyscalculie valt onder het reguliere schoolbeleid. Het protocol biedt scholen extra handvatten voor begeleiding. Dat is gewenst omdat vanaf 2014 de rekentoets voor alle leerlingen verplicht is. Bij de voorbereiding van het centraal examen 2012 waren de scholen ruimschoots op de hoogte van de exameneisen en de op dat moment bestaande begeleidingsmogelijkheden. Op grond daarvan konden scholen de mogelijkheden en keuzes afwegen.

  • Vraag 3

    Verlangt u van scholen om in strijd met de WGBH/CZ2 te handelen, aangezien de Commissie Gelijke Behandeling in haar uitspraak heeft gesteld dat van een school kan worden verlangd dat zij aanpassingen verricht die mogelijk in strijd zijn met lagere regelgeving, in dit geval de exameneisen?

    Nee, ik verlang niet van scholen om in strijd met de WGBH/CZ te handelen. Van scholen kan inderdaad worden verlangd dat zij aanpassingen verrichten die de toegang tot het onderwijs vergemakkelijken, maar dit betekent niet dat met het oog daarop lagere eisen worden gesteld aan wat leerlingen moeten kennen en kunnen. De rekenkaart bevat informatie of kan informatie bevatten die leerlingen op grond van de exameneisen moeten beheersen. Het toestaan van het gebruik van rekenkaarten zou leiden tot een aanpassing van de exameneisen.

21 juni 2012 - 17 augustus 2012
Het artikel ‘Slechte economie kost mbo’ers stage’
Jack Biskop (CDA)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. Telegraaf, 15 juni 2012.
  • Vraag 1

    Bent u op de hoogte van het artikel «Slechte economie kost mbo’ers stage»?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Deelt u de mening dat het een bijzonder zorgwekkende ontwikkeling is dat het aantal mbo-studenten dat de eerste vier maanden van dit jaar met een stage of leerbaan is begonnen gedaald is met 23%, van 160 000 naar 123 000, ten opzichte van de eerste vier maanden van 2011? Zo nee, waarom niet?

    Ik deel deze mening. Vandaar dat ik in het genoemde artikel een oproep doe aan het bedrijfsleven om stages te blijven aanbieden. Voor het op peil houden van het aanbod van leerbedrijven in de conjunctuurgevoelige sectoren is het van belang dat sociale partners bereid blijven om te investeren in anticyclische, sectorale opleidingsplannen om de aanwas aan jonge vakmensen zoveel mogelijk op peil te houden.

  • Vraag 3

    Deelt u ook de mening dat mbo-studenten dubbel gepakt worden, omdat ze een stage nodig hebben bij het afronden van een opleiding en omdat ze vaak werk vinden bij het bedrijf waar stage is gelopen? Zo nee, waarom niet?

    De stage is een cruciaal element van een beroepsopleiding en is daarom een verplicht onderdeel van elke mbo-opleiding. Zonder het volgen van een stage kan een mbo-student niet afstuderen. Zonder een diploma zijn de kansen van jongeren op de arbeidsmarkt beduidend slechter dan met een diploma en daarom is het ook dan van groot belang dat er voldoende stages beschikbaar zijn en dat er ook naar de aanwezigheid van stages wordt gekeken voordat een opleiding wordt aangeboden. De toestand van de economie zorgt echter voor een daling van het aantal stages, ook in de beroepsopleidingen waar de verwachting is dat er bij het aantrekken van de economie wel degelijk vraag is naar goed geschoolde vakmensen. Het is daarom van belang dat sociale partners hun uiterste best doen om het aantal beschikbare stageplekken op peil te houden. Ook is het zo dat veel studenten werk vinden bij het bedrijf waar stage is gelopen.

  • Vraag 4

    Wat is uw reactie op de gegevens van de stichting Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) die uitwijzen dat vooral de leerrichtingen bouw, schilderen, hout en meubel, mobiliteit en transport en overheidsgerelateerde sectoren te kampen hebben met het teruglopen van het aantal stageplaatsen en dat dit in toenemende mate een probleem wordt?

    Het verbaast mij niet dat de terugloop van het aantal stageplekken zich vooral in de genoemde leerrichtingen manifesteert. Als gevolg van de economische krimp zijn er in bedrijven in deze sectoren doorgaans minder nieuwe medewerkers nodig en zetten zij vooral in op het in dienst houden van eigen personeel. Daarnaast hebben de overheidsgerelateerde sectoren (met name kinderopvang, kunst- en cultuursector) volgens de SBB laten weten dat de kabinetsbezuinigingen gevolgen zullen hebben voor het aantal stageplaatsen en leerbanen dat ze kunnen realiseren. Desalniettemin zullen ook deze sectoren in de toekomst voldoende vakmensen nodig hebben en daarom hun uiterste best moeten doen om stageplekken vrij te maken.

  • Vraag 5

    Komt uw mening overeen met die van een woordvoerster van de SBB, die stelt dat er buiten de genoemde branches gewoon beter gezocht moet worden naar een stage of ziet u ook in die branches problemen?

    Als bijlage bij deze brief treft u de SBB Barometer van juni 2012 aan2, met daarin een actueel overzicht van vraag naar en aanbod aan stageplaatsen en leerbanen per branche en per regio. Op basis van deze meting concludeert de SBB dat er buiten de eerder genoemde branches nog geen grote problemen zijn.

  • Vraag 6

    Hoe denkt u het bedrijfsleven, naar aanleiding van uw oproep om te investeren in stageplaatsen en in het licht van een toenemende vergrijzing, te kunnen stimuleren om daadwerkelijk te investeren in stageplaatsen en leerbanen voor mbo-studenten?

    Mijn oproep richting de sociale partners is zeker niet aan dovemansoren gericht. Ook het bedrijfsleven onderschrijft de cruciale rol van stages en het opleiden van goede vakmensen. Zo roept Niek Jan van Kesteren, directeur van VNO NCW, op om vooral lessen te trekken uit de aanpak van het actieplan jeugdwerkeloosheid en roept de SBB op om maatregelen te nemen om de huidige capaciteit optimaal te benutten, door bijvoorbeeld te zorgen voor een betere spreiding van stageperiodes en een betere match tussen stagezoekers en leerbedrijven3.

20 juni 2012 - 27 augustus 2012
De werkinstructie indicatiestelling voor jeugd -GGZ 2012
Sabine Uitslag (CDA), Jack Biskop (CDA)
van Veldhuijzen Zanten-Hyllner , Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
  • Vraag 1

    Bent u op de hoogte van de wijziging, per 1 januari 2012, in de werkinstructie indicatiestelling voor jeugd -GGZ 2012, waarin wordt aangegeven dat alleen bij volledige vrijstelling van onderwijs, AWBZ-zorg mogelijk is?

    Ja, de werkinstructie is gewijzigd.

  • Vraag 2

    Waarom is de werkinstructie gewijzigd? Wat vindt u van deze wijziging?

    De beleidsinstructie is aangepast van «gedeeltelijke leerplichtontheffing» naar «volledige leerplichtontheffing» om de ontstane verwarring bij indicatiestellers en cliënten op te lossen. Hierop is de werkinstructie jeugd-GGZ voor 2012 aangepast, zodat deze ook weer in de pas loopt met de indicatiewijzer CIZ. Dit betekent dat een kind tijdens school wel gewoon aanspraak kan maken op de functie Persoonlijke Verzorging, de functie Verpleging en de functie Begeleiding Individueel. De (volledige) leerplichtontheffing is alleen nodig voor het afgeven van een indicatie voor (max.) 9 dagdelen Begeleiding Groep ter vervanging van onderwijs.

  • Vraag 3

    Is het waar dat kinderen die intramuraal verblijven wel gebruik kunnen maken van de combinatie onderwijs-AWBZ- zorg?

    Ook als kinderen intramuraal verblijven in een GGZ-instelling is het mogelijk deze zorg te combineren met onderwijs. Het eerste jaar behandelzorg plus verblijf is voor rekening Zvw. Daarna is behandelzorg plus verblijf voor rekening van de AWBZ. Het is aan de school en de zorginstelling om daarover afspraken te maken.

  • Vraag 4

    Heeft u inzicht in hoeveel kinderen die thuis wonen met wijziging van de werkinstructie geen gebruik meer kunnen maken van de combinatie onderwijs-AWBZ-zorg?

    Nee, noch het CIZ, noch jeugdzorg registreren welke kinderen op welke wijze gebruikmaken van AWBZ- of jeugdzorg tijdens dagdelen onderwijs.

  • Vraag 5

    Deelt u de mening dat voor een bepaalde groep kinderen met een zware handicap/chronische ziekte, die bij hun ouders wonen, juist de combinatie van een aantal uur onderwijs in de week en een aantal uren AWBZ-zorg mogelijk moet zijn?

    Ja, die mening deel ik. Zoals ik in mijn antwoord op vraag 2 al aangeef, is het nog steeds mogelijk om tijdens onderwijsuren aanspraak te maken op AWBZ-zorg. Op basis daarvan kunnen ouders, school en zorginstelling afspraken maken over de combinatie van onderwijs en zorg.

19 juni 2012 - 9 juli 2012
De uitspraak dat salafistische ouders thuisonderwijs mogen geven
Joram van Klaveren (PVV), Harm Beertema (PVV)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. Telegraaf, 15-06-2012.
  • Vraag 1

    Bent u bekend met het artikel «Ouders onder druk om moslimkinderen van school te halen»?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Deelt u de mening dat de uitspraak van het gerechtshof om salafisten toe te staan thuisonderwijs te geven absurd is?

    Overwegende godsdienstige of levensbeschouwelijke bedenkingen zijn gronden voor een beroep op vrijstelling van de leerplicht (artikel 5, sub b, Leerplichtwet 1969). Het is aan de rechter om te wegen of daarvan in een concreet geval sprake is. Als minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen is het niet aan mij een oordeel te hebben over een uitspraak van een onafhankelijke rechter.

  • Vraag 3

    Erkent u de gevaren die uitgaan van de geweldoproepende islamitische boodschap van salafisten?

    Ik ben van mening dat het uiten van geweldoproepende boodschappen ongepast is en gevaarlijke gevolgen kan hebben, ongeacht van wie een dergelijke boodschap afkomstig is.

  • Vraag 4

    Welke maatregelen bent u voornemens te treffen ten einde deze vorm van thuisonderwijs onmogelijk te maken?

    Zoals u weet, heb ik in mijn brief aan de Tweede Kamer van 7 december 2011 (Kamerstuk 33 000 VIII, nr. 146) al aangekondigd dat ik bezig ben met de voorbereiding van een wetsvoorstel met het doel de vrijstelling van de leerplicht op grond van godsdienst of levensbeschouwing aan een aantal voorwaarden te verbinden.

19 juni 2012 - 11 september 2012
Het stopzetten van de behandeling van alle verblijfsaanvragen door Iraanse vreemdelingen
Harry van Bommel , Sharon Gesthuizen (SP), Jasper van Dijk (SP)
Leers , Uri Rosenthal (minister buitenlandse zaken) (Volkspartij voor Vrijheid en Democratie), Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. http://www.nu.nl/buitenland/2770632/eu-verscherpt-sancties-iran.html …
2. http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/kamerstukken/20…
3. http://www.volkskrant.nl/vk/nl/8764/Ferdows-Kazemi/article/detail/326…
4. http://www.joop.nl/opinies/detail/artikel/14386_stop_sancties_tegen_i…
  • Vraag 1

    Wat is uw reactie op het bericht dat de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) verblijfsaanvragen van Iraanse studenten en net afgestudeerde studenten in Nederland niet in behandeling neemt?1

    Het is een misverstand dat de IND geen aanvragen van Iraanse studenten in behandeling neemt. Op alle aanvragen van Iraanse studenten die bij de IND worden ingediend, wordt beslist.
    Wel bestaat er ter uitvoering van resolutie 1737 van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties een bijzondere regeling die ertoe leidt dat bepaalde Iraanse studenten geen verblijfsaanvraag kunnen doen. Ingevolge deze resolutie hebben Iraanse studenten voor bepaalde kennisgebieden namelijk een ontheffing nodig van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
    Beschikt een Iraanse student niet over deze ontheffing dan mag de onderwijsinstelling de student niet inschrijven en kan de student ook geen aanvraag indienen bij de IND.
    Indien in Nederland afgestudeerde Iraanse studenten om wijziging van de beperking van hun verblijfsvergunning verzoeken met het oog op het verrichten van arbeid, dan kunnen ook deze aanvragen worden behandeld. Aanvragen die betrekking hebben op de in de EU-sanctieverordening genoemde sectoren (nucleaire, aardolie-, aardgas- en petrochemische industrie) werden tijdelijk aangehouden. De Verordening zal zo worden toegepast dat zij in beginsel geen gevolgen heeft voor Iraniërs die reeds rechtmatig in Nederland verblijven.

  • Vraag 2

    Hoe verhoudt deze maatregel zich tot de mededeling van het ministerie van Buitenlandse Zaken dat studievisa op gebruikelijke wijze worden afgehandeld?2

    Zie het antwoord onder 1.

  • Vraag 3

    Hoe komt het dat in dezelfde mededeling wordt aangegeven dat aanvragen voor kort verblijf op gebruikelijke wijze worden afgehandeld, terwijl ons via mail en media geluiden bereiken dat verblijfsaanvragen tot november niet worden behandeld?3 Betekent dit ook dat aanvragen voor arbeid bij voorbaat niet voor de zomer afgehandeld kunnen zijn?

    Aanvragen voor een visum kort verblijf worden op de gebruikelijke manier afgehandeld, omdat ze losstaan van een aanvraag voor een verblijfsvergunning. Een visumaanvraag wordt door de ambassade in Teheran afgehandeld. Als gevolg van verminderde capaciteit is de wachttijd voor het indienen van een aanvraag wel opgelopen.
    Een aanvraag voor een machtiging tot voorlopig verblijf (voor verblijf van meer dan drie maanden) wordt ingediend bij en behandeld door de IND. De ambassade dient daarbij alleen als loket voor afgifte. Afgifte geschiedt vervolgens, na het ontvangen van goedkeuring, binnen korte termijn.
    Aanvragen van Iraniërs die nog niet in Nederland verblijven en die niet in de door de EU-sanctieverordening 267/2012 tegen Iran gesanctioneerde sectoren gaan werken, zijn enige tijd aangehouden geweest, maar worden inmiddels weer door de IND afgehandeld.
    Aanvragen die wel op de in de Verordening genoemde sectoren betrekking hebben, zullen nu snel ter hand worden genomen en indien nodig afgewezen.
    De IND heeft gedurende korte tijd gemeld, dat als gevolg van de op 23 maart jl. afgekondigde EU-sanctieverordening 267/2012 tegen Iran, aanvragen van Iraniërs die in Nederland willen gaan werken, werden aangehouden, tot bekend zou zijn hoe de verordening exact toegepast zou worden. Inmiddels worden alle aanvragen die buiten de gesanctioneerde sectoren vallen afgehandeld en heeft de IND de externe berichtgeving hierop aangepast.

  • Vraag 4

    Wat is uw reactie op het feit dat de IND in externe berichtgeving heeft aangekondigd dat geen enkele machtiging tot voorlopig verblijf (MVV)-, visum- en vergunningaanvraag van mensen met een Iraanse nationaliteit in behandeling wordt genomen?4 Deelt u de mening dat hier sprake is van discriminatie van Iraanse vreemdelingen en hun familieleden?

    Zie antwoord vraag 3.

  • Vraag 5

    Hoeveel (afgestudeerde) studenten en promovendi wordt het nu onmogelijk gemaakt om hun opleiding af te maken of hun kennis in te zetten voor de Nederlandse maatschappij? Om welke opleidingen en bedrijfssectoren gaat het en waarom?

    De EU-sanctieverordening 267/2012 bepaalt op welke bedrijfssectoren sancties van toepassing zijn. Deze sancties behelzen een verbod op levering aan Iran van uitrusting en technologie die kunnen worden gebruikt in sleutelsectoren van de nucleaire-, aardolie-, aardgas- en petrochemische industrie. Onderdeel van deze sancties is een verbod op kennisoverdracht in bovengenoemde sectoren.
    De EU-sanctieverordening 267/2012 richt zich niet specifiek op Iraniërs die reeds rechtmatig in Nederland verblijven. Afgestudeerde studenten en promovendi die rechtmatig in Nederland verblijven, zullen als gevolg van de verordening in beginsel geen problemen ondervinden met hun verblijf.

  • Vraag 6

    Welke maatregelen worden genomen om te voorkomen dat studenten hun opleiding moeten stopzetten of niet aan het werk kunnen terwijl wel aan alle voorwaarden wordt voldaan?

    Geen. Zoals in het antwoord op vraag een is gesteld kunnen studenten die rechtmatig in Nederland verblijven hun opleiding voltooien omdat zij een ontheffing hebben verkregen van het ministerie van OCW. Zij zullen in beginsel geen problemen ondervinden met hun verblijf als gevolg van de Verordening.

  • Vraag 7

    Is het waar dat Nederland verder gaat dan de sancties genoemd in de EU verordening 267/2012 van 23 maart 2012? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe rechtvaardigt u dit? In hoeverre wijkt Nederland af van deze verordening?

    De Nederlandse regering hecht aan zorgvuldige implementatie van (Europese) wetgeving. Zie voor het overige het antwoord op vraag 1.

15 juni 2012 - 22 juni 2012
Het bericht dat een kwart van de exellente leerlingen het eindexamen VWO niet in zes jaar haalt
Boris van der Ham (D66)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. «Aandacht school voor beste leerlingen schiet te kort», de Volkskrant, 14-06-2012, p. 7.
2. PISA: Programme for International Student Assessment. In december 201…
3. Kamerstuk 32 500 VIII, nr. 176.
  • Vraag 1

    Wat is uw reactie op het bericht dat een kwart van de excellente leerlingen het eindexamen VWO niet in zes jaar haalt?1

    Dit signaal onderstreept de noodzaak om mijn beleid voor hoogbegaafde en excellente leerlingen voort te zetten. Dit beleid is gericht op het vergroten van de aandacht voor deze groep leerlingen en verbetering van de prestaties van deze leerlingen.

  • Vraag 2

    In hoeverre hangt de bevinding van het onderzoek uit het artikel volgens u samen met de resultaten uit het PISA-onderzoek van 20102, waarin naar voren kwam dat Nederland de uitblinkers in het onderwijs niet optimaal ontwikkelt?

    Deze bevindingen hangen nauw met elkaar samen. Beide onderzoeken laten zien dat er winst kan en moet worden behaald in het onderwijs aan de groep uitblinkers. De resultaten van de PISA-cijfers waren mede aanleiding voor mijn versterkte inzet op het beleid voor hoogbegaafde en excellente leerlingen.

  • Vraag 3

    Wat is de relatie tussen dit artikel en het «Actieplan Beter Presteren»?3

    De specifieke doelgroep hoogbegaafde en excellente leerlingen, waar in het artikel over wordt gesproken, maakt onderdeel uit van het Actieplan Beter Presteren. Het actieplan is gericht op een ambitieuze leercultuur voor álle leerlingen, waarbij ook de sterkere leerlingen het beste uit zichzelf halen.

  • Vraag 4

    In hoeverre verhoogt de conclusie van het aangehaalde onderzoek in het artikel van de Volkskrant de urgentie om excellentie in het (voortgezet) onderwijs meer te stimuleren?

    Het onderzoek bevestigt de urgentie van het huidige beleid gericht op stimulering van excellentie. Het onderzoek onderstreept het belang van extra aandacht voor de groep hoogbegaafde en excellente leerlingen en verbetering van de prestaties van deze groep.

  • Vraag 5

    Wat bedoelt u met de «verantwoordelijkheid… voor ouders, het vervolgonderwijs en het bedrijfsleven om toptalent vroegtijdig te herkennen en te stimuleren»?

    Ik vind dat ook ouders, het vervolgonderwijs en het bedrijfsleven een taak hebben om hoogbegaafde en excellente leerlingen te ondersteunen en uit te dagen.
    Voor ouders zie ik bijvoorbeeld een belangrijke rol in het ondersteunen van hun kinderen bij de planning en organisatie van het schoolwerk.
    Het vervolgonderwijs kan een rol spelen door excellente leerlingen de mogelijkheid te bieden om al in het voortgezet onderwijs vakken te volgen op een universiteit.
    Bedrijven kunnen excellente leerlingen uitdagen door opdrachten aan te bieden voor profielwerkstukken, waarbij de leerlingen door werknemers worden begeleid. Ook kunnen bedrijven voorlichting geven op scholen voor primair en/of voortgezet onderwijs.

  • Vraag 6

    Hoe ziet u de taak voor ouders, het vervolgonderwijs en het bedrijfsleven concreet voor u?

    Zie antwoord vraag 5.

  • Vraag 7

    Hoe denkt u de ouders, het vervolgonderwijs en het bedrijfsleven aan te zetten om het toptalent meer te stimuleren?

    Het beleid voor ouderbetrokkenheid richt zich op verbetering van de prestaties van alle leerlingen, dus ook van deze specifieke doelgroep.
    Met het vervolgonderwijs zijn prestatieafspraken gemaakt om het percentage studenten in honours programma’s te verhogen.
    Bestaande samenwerkingsverbanden tussen scholen, bedrijven en vervolgonderwijs zijn met name gericht op bètatechniek. Via het programma School aan Zet worden scholen ondersteund deze samenwerking te verbreden naar excellente leerlingen.

  • Vraag 8

    Welke concrete maatregelen neemt u om ervoor te zorgen dat de talenten van, in dit geval, excellente leerlingen, ten volste worden benut?

    Het kabinet investeert jaarlijks 30 miljoen euro voor talentontwikkeling van hoogbegaafde en excellente leerlingen in het primair onderwijs en het voortgezet onderwijs. Scholen ontvangen deze middelen via de prestatiebox en zetten deze middelen in om hun excellentiebeleid, toegespitst op de eigen situatie vorm te geven. Doelstelling is dat in 2015 op elke po en vo school maatwerk zal zijn voor deze groep en de prestaties van deze groep leerlingen verbeterd zijn.
    Scholen ontvangen de komende drie jaar via het programma School aan Zet (SAZ) ondersteuning om deze doelstelling te bereiken en onderwijsopbrengsten te verbeteren. Hierbij wordt gebruik gemaakt van experts uit het onderwijsveld en kennis uitgewisseld tussen scholen.