Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Moslims Birma vogelvrij»?1

Vraag 2

Is het juist te stellen dat de Birmese overheid de gewelddadige escalatie tussen de boeddhistische meerderheid en de islamitische minderheid niet aankan? Deelt u de mening dat door het oplaaiend conflict de voorzichtige hervormingen van de Birmese regering, in ruil voor (financiële) westerse steun, grotendeels teniet worden gedaan?

Vraag 3

Hoe verhoudt de huidige verslechterde situatie in het land, waarbij soms hele islamitische dorpen met de grond gelijk worden gemaakt, zich tot uw uitspraken eerder dit jaar dat de banden met Birma aangehaald moeten worden?

Vraag 4

In hoeverre bent u van mening dat Birma steun nodig heeft, bijvoorbeeld in VN-verband, om de orde en veiligheid te herstellen en de islamitische minderheid effectief te beschermen? Bent u bereid u hiervoor in internationaal verband sterk voor te maken? Zo nee, waarom niet?

Vraag 1

erinnert u zich uw veroordeling van het besluit van de Israëlische regering om de bouw van 1 285 nieuwe woningen in nederzettingen aan te besteden?1

Ja.

Vraag 2

Heeft u kennisgenomen van de veroordeling ter zake door uw Britse collega minister Alistair Burt, die dit besluit als «provocatief» heeft aangemerkt en die het «diep teleurstellend» vindt dat de Israëlische regering de oproepen van het Verenigd Koninkrijk en andere bevriende landen blijft negeren?2 Deelt u zijn mening?

Ja.

Vraag 3

Wilt u de Kamer laten weten, op basis van eigen monitoring of betrouwbare informatie van andere bronnen, hoeveel nieuwe woningen in nederzettingen de Israëlische regering sinds 1 januari 2012 heeft aangekondigd of aanbesteed?

Sinds 1 januari 2012 heeft de Israëlische regering 4 644 nieuwe woningen aangekondigd en 3 348 woningen aanbesteed.

Vraag 4

Heeft u kennisgenomen van het bericht dat de Israëlische regering zou overwegen de bouw van nederzettingen explosief te versnellen, indien de Palestijnse Autoriteit in de Algemene Vergadering van de VN de status van «non-member state» zou aanvragen?3 Deelt u de mening dat een dergelijke strafmaatregel, in strijd met het internationaal recht, gevolgen zou moeten hebben voor de breedte en diepte van de bilaterale betrekkingen met Israël?

Uitgangspunt van deze regering is de wens bij te dragen aan het bereiken van een twee-statenoplossing. Hiertoe onderhoudt de regering goede relaties met beide partijen. Uitbreiding van de nederzettingen is de grootste bedreiging voor een twee-statenoplossing. Nederland, in samenwerking met andere EU-lidstaten, zal trachten de Israëlische autoriteiten hiervan te weerhouden.

Vraag 5

Herinnert u zich de EU Raadsconclusies van 14 mei 2012, waarin de EU en de lidstaten hun ernstige zorgen hebben geuit over de dreiging die de versnelde uitbreiding van nederzettingen voor de haalbaarheid van de tweestatenoplossing vormt?4 Deelt u de mening dat de internationale druk op de Israëlische regering op korte termijn substantieel opgevoerd moet worden om de levensvatbaarheid van de tweestatenoplossing te beschermen?

Zie antwoord op vraag 4.

Vraag 6

Op welke wijze zult u zich in Europees verband inzetten voor consensus over een robuust EU-beleid, gericht op het indammen van het nederzettingenbeleid?

De effectiviteit van het EU-beleid ten aanzien van het Midden-Oosten Vredesproces is gebaat bij EU-consensus. Dat geldt nog sterker voor het beleid van de Unie inzake nederzettingen. Nederland blijft zich daarom actief inzetten voor een heldere en gemeenschappelijke EU-koers op dit onderwerp.

Vraag 1

Is het waar dat in Qatar een passagier, die voor een familiebezoek naar de Verenigde Staten wilde, door KLM de toegang tot het vliegtuig is geweigerd omdat hij door het US Department of Homeland Security op de no fly list is gezet?1 Indien neen, wat zijn hier dan de feiten?

Ja.

Vraag 2

Zijn de Nederlandse autoriteiten op enigerlei wijze betrokken bij maatregelen van KLM om reizigers die op de no fly list staan, niet toe te laten op vluchten naar of binnen de Verenigde Staten? Zo ja, waaruit bestaat deze betrokkenheid? Kunt u uw antwoord toelichten?

Nee, de Nederlandse autoriteiten zijn daarbij niet betrokken.

Vraag 3

Is er op enigerlei wijze overleg tussen de Nederlandse regering of Nederlandse instituties en de Amerikaanse regering of Amerikaanse instituties over de door de Verenigde Staten opgestelde no fly list? Indien ja, wat voor afspraken zijn er in dit overleg gemaakt? Kunt u uw antwoord toelichten?

Nee, over deze lijst is geen overleg met de Amerikaanse autoriteiten.

Vraag 4

Bent u ervan op de hoogte dat individuen die op de no fly list staan doorgaans niet de redenen waarom zij er op staan kunnen achterhalen, en dat het de facto vrijwel onmogelijk is om van zo’n lijst af te komen? Bent u er verder van op de hoogte dat een no fly list in de praktische uitwerking een discriminerende werking heeft ten opzichte van moslims?

De Amerikaanse Transportation Security Administration (TSA) houdt een lijst van personen bij die geen toegang krijgen tot het luchtruim en het grondgebied van de Verenigde Staten. Het besluit om personen op de lijst te zetten is een eenzijdige beslissing van de Amerikaanse autoriteiten. Welke personen er op deze lijst staan en op basis van welke criteria mensen op de lijst terechtkomen, valt onder de verantwoordelijkheid van de Amerikaanse autoriteiten en is mij niet bekend. Ik heb geen reden om aan te nemen dat er een discriminerende werking uitgaat van deze lijst. Uw zorgen over de in vraag 4 vermelde aspecten deel ik dan ook niet.
Wat betreft het van de lijst afhalen van personen, het Amerikaanse Departement for Homeland Security (DHS) heeft een procedure waarmee personen kunnen verzoeken om van de No Fly list te worden afgehaald, genaamd «DHS-Trip». Zie hiervoor website van DHS: de http://www.dhs.gov/dhs-trip.

Vraag 5

Deelt u de zorgen over de in vraag 4 vermelde aspecten van de no fly list? Indien ja, bent u bereid om aan de Amerikaanse autoriteiten uw zorgen hierover te uiten? Indien neen, waarom niet? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de aankondiging op 6 november jl. van de Israëlische regering om bijna 1 300 nieuwe woningen te gaan bouwen in Oost-Jeruzalem en op de Westelijke Jordaanoever?1 Heeft u eveneens kennis genomen van de gezamenlijke reactie op deze aankondiging van 11 Europese Niet-Gouvernementele Organisaties (NGO’s), waaronder IKV Pax Christi en Cordaid?2

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat deze door de Israëlische regering nieuw aangekondigde bouw in strijd is met het internationaal recht en de hoop op een tweestatenoplossing verder ondermijnt? Zo ja, bent u bereid aan de Israëlische regering over te brengen dat u deze bouw afkeurt? Zo nee, waarom niet?

De bouw van nederzettingen in de Palestijnse Gebieden is in strijd met het internationale recht en ondergraaft de twee-statenoplossing, waarbij Israël en een toekomstige Palestijnse staat in vrede en veiligheid naast elkaar bestaan. Ik heb de aankondiging dan ook veroordeeld.

Vraag 3

Bent u tevens bereid deze kwestie met uw EU-collega’s te bespreken om te komen tot een gezamenlijke reactie op voornoemde Israëlische aankondiging? Zo nee, waarom niet?

Hoge Vertegenwoordiger Ashton heeft namens de EU in een verklaring laten weten dat ze de uitbreiding van 1 213 woningen in de nederzettingen Pisgat Zeev en in Ramot ten zeerste betreurt en dat uitbreiding diplomatieke inspanningen bemoeilijkt om terug te keren naar onderhandelingen. De EU heeft er bij Israël herhaaldelijk op aangedrongen een onmiddellijk einde te maken aan de planning, bouw en uitbreiding van alle nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever, met inbegrip van Oost-Jeruzalem.

Vraag 4

Bent u eveneens bereid in overleg te treden met uw EU-collega’s over de voortdurende overtredingen van het internationaal recht door Israël en mogelijke gevolgen daarvan voor de betrekkingen tussen de EU en dit land? Zo nee, waarom niet?

De nederzettingen zijn in strijd met het internationaal recht en de uitbreiding ervan vormt een groeiende bedreiging voor een twee-statenoplossing. De EU Raadsconclusies van 14 mei jl. zijn hierover ondubbelzinnig. Over de wijze waarop de EU en EU-lidstaten effectief kunnen bijdragen aan het tegengaan van verdere uitbreiding van nederzettingen voert Nederland geregeld overleg in EU-verband.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Europese Unie verspilt miljarden volgens Europese Rekenkamer»?1

Vraag 2

Wat is uw reactie op het feit dat wederom enorm veel Europees geld is verspild, ruim 5 miljard euro in één jaar tijd?

Vraag 3

Deelt het kabinet de mening dat het Europees rondpompen van geld ineffectief en onwenselijk is en bent u derhalve bereid intensiever aan te dringen op maximale verlaging van de Europese meerjarenbegroting en geld terug naar Nederland?

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «EU dreigt met herinvoering visumplicht Balkan»?1

Ja.

Vraag 2

Hoeveel van de genoemde asielaanvragen van januari tot september dit jaar zijn gedaan in Nederland?

Zoals de toenmalige minister voor Immigratie, Integratie en Asiel in zijn beantwoording van de Kamervragen2 over de Westelijke Balkan op 2 november jl. aangaf, zijn de gevraagde gegevens over 2012 per land niet beschikbaar. Dit hangt samen met de gefaseerde invoering van het nieuwe systeem van de IND, INDiGO, waardoor deze gegevens tijdelijk niet beschikbaar zijn. Voor cijfers over de aantallen asielverzoeken in 2009, 2010 en 2011 verwijs ik u tevens naar de beantwoording van de hiervoor genoemde Kamervragen.

Vraag 3

Is het kabinet van mening dat het hoogst onwenselijk is dat «achtergestelde groepen als Roma» naar Nederland komen om asiel aan te vragen?

Het kabinet vindt het onwenselijk als vreemdelingen oneigenlijk gebruik maken van de asielprocedure en dus om andere motieven asiel aanvragen dan de noodzaak van bescherming. Dat neemt echter niet weg dat zij die bescherming nodig hebben deze bescherming ook moeten kunnen krijgen.

Vraag 4

Is het kabinet, met oog op deze problematiek, bereid om de uitbreiding van de Schengenzone met Balkan-landen Roemenië en Bulgarije op te schorten?

Besluitvorming over toetreding van Roemenië en Bulgarije tot de Schengenzone is op dit moment niet aan de orde. Zodra dit weer wordt geagendeerd, zal uw Kamer zoals gebruikelijk vooraf worden geïnformeerd over de positiebepaling van het kabinet dienaangaande.

Vraag 5

Is er een stijging waar te nemen van het aantal zigeuners uit Oost Europa dat legaal of illegaal naar Nederland komt? Beschikt het kabinet over betrouwbare cijfers hieromtrent?

Het registratiesysteem van de IND (INDIS) registreert vreemdelingen op basis van hun nationaliteit en biedt daarom niet de mogelijkheid om de door u gevraagde gegevens automatisch te genereren. Dit geldt tevens voor de Dienst Terugkeer en Vertrek. Derhalve is de gestelde vraag niet te beantwoorden.

Vraag 1

Wordt de minister van Buitenlandse Zaken ook betrokken bij het nemen van een beslissing om aangehouden Somalische piraten naar Nederland over te brengen voor een strafrechtelijke vervolging?1 Zo ja, op welke wijze? Zo neen, waarom niet?

Het instellen van strafrechtelijke vervolging is in het Nederlandse strafrechtelijke stelsel voorbehouden aan het Openbaar Ministerie (OM). Aan de beslissing om in deze casus strafrechtelijke vervolging in te stellen is in nauwe samenwerking met de Ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie uitvoering gegeven.

Vraag 2

Waarom is niet gekozen voor overdracht aan het land van herkomst van de piraten of van de gegijzelde opvarenden of de vlaggestaat van het door de piraten overmeesterde vissersschip? Was een vervolging in de regio uitgesloten? Zo ja, waarom? Zo neen, waarom is daarvoor niet gekozen?

De Nederlandse regering streeft ernaar verdachten van piraterij zoveel mogelijk te (laten) berechten in de eigen regio in plaats van in Nederland. Door het OM is in nauwe samenwerking met het ministerie van Buitenlandse Zaken onderzocht of landen in de regio in aanmerking kwamen voor de strafrechtelijke vervolging van de aangehouden verdachten. In deze casus is overdracht aan een ander land om verschillende redenen niet wenselijk geacht. Daarbij is tevens van belang dat er in de onderhavige zaak een duidelijk Nederlands belang is om de verdachten te vervolgen (in lijn met de motie-Ormel2), aangezien sprake was van een verdenking van poging tot moord op Nederlands marinepersoneel. Nederland heeft rechtsmacht ter zake van het delict zeeroof en voor de poging tot moord op Nederlands marinepersoneel.

Vraag 3

Is het mogelijk om aangehouden piraten in de regio te laten berechten naar Nederlands recht en door Nederlandse rechters en hen vervolgens hun straf uit te laten zitten in de door de Nederlandse belastingbetaler gefinancierde en reeds gebouwde nieuwe gevangenis in Somalië dan wel enige andere strafinrichting in die regio? Zo neen, wilt u zich inspannen om de bestaande beletselen weg te nemen?

Het is niet mogelijk om verdachten van zeeroof in Somalië of in de regio te laten berechten naar Nederlands recht door Nederlandse rechters. Daarnaast is executie – eventueel gebaseerd op de Wet overdracht tenuitvoerlegging strafvonnissen (Wots) – van door Nederlandse rechters opgelegde gevangenisstraffen in Somalië momenteel niet mogelijk. Op dit moment wordt mede dankzij een Nederlandse bijdrage onder begeleiding van de UNODC gewerkt aan het vergroten van de detentiecapaciteit in Somalië. Nederland blijft daarnaast internationale inspanningen ondersteunen die zijn gericht op het uitbreiden van justitiële en detentiecapaciteit in de regio, zodat verdachten van zeeroof in de regio kunnen worden vervolgd en berecht en hun in de regio opgelegde straf kunnen ondergaan. Zo steunt Nederland het Regional Anti Piracy Prosecution and Intelligence Coordination Centre (RAPPICC), draagt Nederland bij aan de verbetering van het gevangeniswezen op de Seychellen, en ondersteunt Nederland de opbouwfase van de civiele EU-missie EUCAP Nestor, gericht op maritieme capaciteitsopbouw van de kustwacht van landen in de regio.

Vraag 4

Kunnen de naar Nederland overgebrachte piraten na hun berechting in Nederland in een gevangenis in de Somalische regio hun straf uitzitten? Zo ja, wilt u bevorderen dat dit vast beleid van de regering en het Openbaar Ministerie wordt? Zo neen, wilt u zich inspannen om de bestaande beletselen weg te nemen?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Kunt u garanderen dat deze piraten nooit asiel in Nederland wordt verleend en dat hun verblijf hier ook niet gedoogd wordt, kortom dat zij in ons land nooit op vrije voeten zullen verblijven?

Het ligt in de lijn der verwachting dat eventuele asielaanvragen van verdachten van piraterij worden afgewezen op grond van artikel 1F van het Vluchtelingenverdrag3. Daarnaast wordt een asielaanvraag ook afgewezen wanneer betrokkene veroordeeld is tot een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van 24 maanden of meer.
Op dit moment is gedwongen terugkeer naar Somalië niet mogelijk. Deze situatie zal naar aanleiding van het nieuwe ambtsbericht over Somalië, dat binnenkort zal verschijnen, opnieuw worden beoordeeld. Aan betrokkenen kan echter wel strafonderbreking worden verleend na ommekomst van tweederde van de opgelegde gevangenisstraf, indien de vreemdeling Nederland aantoonbaar verlaat en niet terugkeert.

Vraag 6

Realiseert u zich dat gedwongen uitzettingen naar Somalië (thans) niet mogelijk zijn waardoor terugkeer van deze piraten naar het land van herkomst alles behalve gegarandeerd is ?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Wilt u bevorderen dat aangehouden piraten in principe nooit naar Nederland worden overgebracht? Zo ja, wat gaat u doen om dat te realiseren? Zo neen, waarom niet?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Nederland brengt Strafhof in moeilijke positie», waaruit blijkt dat er onder buitenlandse diplomaten «bezorgdheid» en «ongenoegen» heerst over de manier waarop Nederland zich opstelt als gastland van het Internationaal Strafhof?1

Nederland heeft zich in 1998 gecommitteerd om gedurende 10 jaar, tot 1 juli 2012, de kosten van de (tijdelijke) huisvesting van het Strafhof voor 100% te bekostigen (momenteel ongeveer 6 miljoen euro per jaar). Deze kosten zijn formeel sinds 1 juli van dit jaar een verantwoordelijkheid van alle lidstaten gezamenlijk. Niettemin heeft Nederland de andere lidstaten aangeboden ook de kosten van de tijdelijke huisvesting van de tweede helft van 2012 voor zijn rekening te nemen. Bovendien heeft Nederland onlangs toegezegd ook de helft van de kosten van de tijdelijke huisvesting in de periode van 2013 tot en met 2015 (gereedkomen nieuwbouw) aan het Strafhof te vergoeden tot een bedrag van maximaal 9 miljoen euro. De totale kosten van deze extra bijdragen bedragen ongeveer 12 miljoen euro.

Vraag 2

Is het waar dat het «steeds gebruikelijker» wordt dat gastlanden de huur betalen van internationale organisaties die in particulier gehuurde gebouwen gehuisvest zijn?

Het beleid t.a.v. de huisvestingskosten van Internationale Organisaties verschilt, zover bekend, sterk van land tot land en van organisatie tot organisatie. Daarover kan ik geen trendmatige uitspraak doen.

Vraag 3

Is het waar dat de Nederlandse economie in 2011 voor meer dan 66 miljoen euro profiteerde van de aanwezigheid van het Strafhof in Den Haag?

Het is niet bekend waar deze schatting op gebaseerd is. De totale begroting van het Strafhof bedraagt ongeveer 109 miljoen euro. Gezien de werkzaamheden van het Strafhof en de internationale samenstelling van de staf wordt een deel hiervan direct besteed in het buitenland.

Vraag 4

Deelt u de mening dat het zeer onwenselijk zou zijn wanneer het Strafhof jarenlang wordt opgezadeld met extra kosten, terwijl het hof door de toenemende werkdruk al in geldnood zit?

Het gaat niet om onverwachte uitgaven. Al sinds 1998 is het duidelijk dat na 1 juli 2012 de huisvestingskosten een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid van alle lidstaten zijn, waarmee het Internationaal Strafhof op de begroting rekening dient te houden. Tegelijkertijd erkent Nederland dat het een bijzondere verantwoordelijkheid heeft ten aanzien van het Strafhof. Om deze reden heeft Nederland een substantiële extra bijdrage geleverd van ongeveer 12 miljoen euro in de periode 1-7-2012 tot eind 2015.

Vraag 5

Op welke manier zult u naar een oplossing zoeken voor dit probleem, mede in het licht van de motie Pechtold c.s., waarin de regering wordt verzocht zich maximaal in te spannen om aan de behoeften van het Internationaal Strafhof tegemoet te komen en in het kader van goed gastheerschap een substantiële extra bijdrage van Nederland niet uit te sluiten?2

Zie antwoord op vraag 1.

Vraag 6

Bent u bereid deze vragen te beantwoorden vóór 14 november, wanneer de jaarlijkse vergadering van Staten Partijen bij het Internationaal Strafhof en de herdenking van tien jaar Statuut van Rome plaatsvindt? Zo neen, waarom niet?

Ja.

Vraag 1

Kent u het bericht «China: Crackdown escalates ahead of leadership change»?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u bevestigen dat, aan de vooravond van het achttiende partijcongres in China ten minste 130 activisten zijn opgepakt dan wel dat hun beperkingen zijn opgelegd en dat organisaties die campagne voeren voor de bescherming van rechten, door de Chinese autoriteiten zijn gedwongen te sluiten? Indien neen, wat zijn dan de feiten?

Er zijn gevallen bekend van personen en organisaties die beperkingen zijn opgelegd vanwege het achttiende Partijcongres. Zo is een aantal mensenrechtenverdedigers onder verscherpt toezicht geplaatst, is verhinderd dat zij deel nemen aan bepaalde evenementen of zijn zij gesommeerd Peking te verlaten. Exacte aantallen zijn nog niet bekend.

Vraag 3

Is het waar dat activisten momenteel gevangen worden gehouden in onwettige detentiecentra, zogenaamde «black jails»? Komt deze praktijk vaker voor in China? Acht u, net als Amnesty International, dergelijke «black jails» onwettig? Indien neen, waarom niet? Kunt u uw antwoord toelichten?

Willekeurige arrestatie en gevangenhouding maken inbreuk op universele mensenrechten en zijn in strijd met internationale verdragen. Berichten over het bestaan van «black jails», die in China zouden worden gebruikt om «petitioners» in verzekerde bewaring te stellen, geven dan ook aanleiding tot zorg. Deze zorg is in EU-verband overgebracht tijdens de meest recente EU-China mensenrechtendialoog, die eind mei 2012 in Brussel werd gehouden.

Vraag 4

Is het waar dat ook het internet verder aan banden is gelegd in China? Indien neen, wat zijn hierover dan de feiten? Indien ja, kunt u aangeven op welke manieren het internetgebruikers moeilijk gemaakt wordt om informatie online te raadplegen?

Bepaalde buitenlandse websites, waaronder social media websites en overzeese Chineestalige media, zijn in China sinds geruime tijd geblokkeerd. Recentelijk zijn nog enkele additionele, Engelstalige nieuwswebsites, bijvoorbeeld New York Times en Bloomberg geblokkeerd naar aanleiding van kritische berichtgeving over China. Verbindingen met buitenlandse websites vanuit China zijn doorgaans aanzienlijk trager dan verbindingen met binnenlandse websites. Binnen China dienen internetbeheerders er zelf op toe te zien dat de inhoud van hun websites niet in strijd is met relevante regelgeving, en de autoriteiten voeren bovendien controle uit op naleving van deze regels.

Vraag 5

Kunt u verder bevestigen dat ook het transport naar onder andere Tibet en Xinjiang verder wordt bemoeilijkt? Indien neen, wat zijn hier dan de feiten? Kunt u uw antwoord toelichten?

Voor zover bekend zijn er in verband met het partijcongres geen nieuwe regels voor binnenlandse reizen van kracht. Grote delen van Tibet waren en zijn nog steeds niet toegankelijk voor Westerse media en diplomaten. In heel China zijn in aanloop naar het partijcongres de veiligheidsmaatregelen aangescherpt, wat zich onder andere uit in het strikter naleven van bestaande regels. Zo zijn de regels dat treintickets in heel China uitsluitend op naam kunnen worden gekocht reeds sinds 1 januari 2012 van kracht.

Vraag 6

Deelt u de opvatting dat China deze campagne om activisten te vervolgen dient te staken en dat alle activisten die voor het uiten van hun mening zijn opgepakt dienen te worden vrijgelaten? Indien neen, waarom niet?

Zie antwoord 3 en 7

Vraag 7

Bent u bereid bij uw Chinese collega’s aan te dringen op directe vrijlating van alle activisten die enkel voor het uiten van hun mening zijn opgepakt? Indien neen, waarom niet?

Vrijheid van meningsuiting, inclusief internetvrijheid, is onderdeel van het Nederlandse mensenrechtenbeleid. Vervolging van personen vanwege hun mening maakt inbreuk op universele mensenrechten en is in strijd met internationale verdragen. Individuele gevallen waarbij (mogelijk) sprake is van vervolging wegens het uiten van een mening worden onder de aandacht van de Chinese autoriteiten gebracht, bijvoorbeeld tijdens de meest recente EU-China mensenrechtendialoog in mei jl. en de EU-Chinatop in september jl. In voorkomende gevallen wordt aangedrongen op directe vrijlating. Eerder zijn individuele gevallen ook tijdens bilaterale mensenrechtenconsultaties met China aan de orde gesteld. Het voornemen is dit wederom te doen tijdens de eerstvolgende bilaterale mensenrechtenconsultaties met China.

Vraag 1

Bent u bekend met het feit dat op 1 november in Rusland een wet in werking is getreden die de digitale vrijheid van de bevolking inperkt, door systematische surveillance met DPI technologie?1

Ja.

Vraag 2

Wat is de reactie van de Nederlandse regering hierop? Welke gevolgen verwacht u dat deze wet zal hebben voor de mensenrechtensituatie in Rusland en voor de Nederlandse bedrijven die daar opereren?

De wet is primair gericht op bescherming van kinderen tegen schadelijke informatie als ook op het beperken van toegang tot in Rusland wettelijk verboden informatie. De wet zou ook gebruikt kunnen worden om de autoriteiten onwelgevallige informatie af te schermen en om het gedrag van internetgebruikers te monitoren. De Nederlandse regering koestert de vrijheid op het internet en de bescherming van de privacy van gebruikers. De vertrouwelijkheid van de bedrijfscommunicatie is bovendien in het geding. Daarom maakt de regering zich zorgen over eventueel misbruik van de op 28 juli 2012 door president Poetin bekrachtigde wet.

Vraag 3

Kan de regering uitsluiten dat er vanuit Nederland of andere EU-lidstaten technologie aan Rusland geleverd wordt die gebruikt wordt voor massasurveillance, DPI, massacensuur of andere maatregelen die mensenrechten inperken?

Nee. Veel goederen kunnen naast gebruik voor wetmatige interceptie ook voor mensenrechtenschendingen worden ingezet. Het exacte eindgebruik is niet altijd bekend.

Vraag 4

Ziet u mogelijkheden om bij te dragen aan digitale vrijheid in Rusland, bijvoorbeeld door het beschikbaar stellen van de Nederlandse ambassade voor veilig, ongecensureerd en niet gemonitord internetgebruik?

De Nederlandse regering heeft internetvrijheid hoog in het vaandel staan. Zowel in Europees kader als in de bilaterale contacten met de Russische overheid worden de ontwikkelingen van het afgelopen halve jaar in Rusland ten aanzien van de vrijheid van meningsuiting, vrijheid van informatievergaring en andere vrijheden aan de orde gesteld. Tijdens het bezoek van de Mensenrechtenambassadeur aan Rusland van 15 tot 19 oktober 2012 is dit in gesprekken met overheden en met non-gouvernementele overheden aan de orde geweest. In het verleden heeft Nederland via het Matra-programma verschillende internetinitiatieven ondersteund, zoals het verbeteren van de internet-nieuwsvoorziening van «Novaya Gazeta». Daarnaast heeft Nederland bij de Freedom Online conferenties in zowel Den Haag (2011) als Nairobi (2012) Russische bloggers (respectievelijk Gregory Shevdov en Damir Gainutdinov) de mogelijkheid geboden hun ervaringen te delen ten aanzien van de situatie van digitale rechten in Rusland.

Vraag 5

Op welke wijze zult u zich inzetten voor digitale vrijheid van mensen in Rusland?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Bent u bereid om u op Europees niveau in te zetten voor de digitale vrijheid in Rusland? Zo ja, hoe gaat u dat doen?

De EU heeft deze en andere vrijheden tijdens de EU-RF Mensenrechtendialoog in juli 2012 reeds aan de orde gesteld. De Nederlandse regering zal er voor blijven pleiten dat dit onderwerp hoog op de agenda staat.

Vraag 7

Bent u bereid om u op Europees niveau in te zetten voor een verbod op de export van technologie vanuit de EU wanneer die gebruikt wordt of kan worden voor het schenden van mensenrechten, zoals nu gebeurt in Rusland?

Nederland zet zich reeds geruime tijd in om de EU-dual useverordening uit te breiden, zodat bedrijven een ad-hoc vergunningplicht kan worden opgelegd indien er aanwijzingen zijn dat technologie (gedeeltelijk) kan worden gebruikt voor mensenrechtenschendingen. Het Europees Parlement heeft onlangs een voorstel gedaan langs deze lijnen. Nederland zal er bij andere lidstaten op aandringen dit voorstel te omarmen.

Vraag 1

Kent u het bericht dat de Amerikaanse regering de Syrian National Council (SNC) niet langer ziet als belangrijkste representant van de Syrische oppositie?1

Vraag 2

Hoe beoordeelt u de uitspraken van Amerikaans minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton hierover? Ziet u de SNC, net als minister Clinton, niet langer als de legitieme vertegenwoordiger van het Syrische volk?

Vraag 3

Deelt u de mening dat de Europese Unie en de Verenigde Staten waar mogelijk één lijn moeten trekken in hun benadering van de Syrische oppositie? Zo ja, welke stappen zet de Europese Unie naar aanleiding van deze uitspraken?

Vraag 4

Deelt u de mening dat moet worden gezocht naar een zo breed mogelijke representatie van het Syrische volk binnen de Syrische oppositie? Zo ja, op welke manier wordt de betrokkenheid bevorderd van alle onderdelen van de Syrische samenleving, waaronder etnische en religieuze minderheden?

Vraag 5

Beoordeelt u de situatie in Syrië als een humanitaire noodsituatie? Zo nee, waarom niet? Zo ja, leidt deze constatering tot een wijziging in het beleid ten aanzien van Syrië?

Vraag 1

Wat is uw opvatting over het artikel «Dit is een klassiek voorbeeld van kinderhandel»?1

Het artikel laat zien dat de problematiek van transfers van minderjarige spelers in de voetbalwereld nog steeds actueel is. Wat betreft de inhoud, kan ik geen oordeel geven over de specifieke casussen die aangehaald worden in het artikel. In zijn algemeenheid ben ik van mening dat van betrokken partijen verwacht mag worden dat zij bestaande sportregels en regels van goed fatsoen in acht nemen.

Vraag 2

Hoe verhoudt zich dit tot uw reactie op het artikel «De Slavische slavencontracten»?2

Ik blijf van mening, zoals ik in mijn antwoorden op uw eerdere vragen naar aanleiding van het aangehaalde artikel heb ik aangegeven (Kamerstukken II, Aanhangsel Handelingen, 2011–2012, nr. 2923), dat clubs niet moeten willen werken met spelers die aan wurgcontracten gebonden zijn. Het is de verantwoordelijkheid van de clubs om niet alleen naar de sportieve en financiële belangen te kijken maar ook naar de maatschappelijke voorbeeldfunctie die van het voetbal kan uitgaan. Ik heb in mijn eerdere beantwoording al duidelijk gemaakt dat ik de handel in jonge spelers ten principale verwerpelijk vind en dat deze handel door betrokken partijen (te weten de ouders, de clubs, de makelaars en de (inter)nationale federaties en bonden) bestreden moet worden.
Als de wet wordt overtreden is dit ook een zaak van de overheid. Betrokken partijen moeten lang voor deze grenzen zijn bereikt, hun verantwoordelijkheid nemen.

Vraag 3

Hoe beoordeelt u het feit dat de financieel directeur van de Nederlands landskampioen voetbal zegt niets te weten over het aantrekken van een minderjarige speler die wordt uitgebuit door zijn makelaar op de «kindertransfermarkt», terwijl wel de contracten in het bezit zouden zijn van de betreffende voetbalclub?

Ik verwijs naar mijn antwoorden op de eerste en tweede vraag. Ter aanvulling daarop kan ik melden dat de KNVB Ajax zal verzoeken om de contracten aan de bond te doen toekomen.

Vraag 4

Bent u, na 5 maanden wachten, nu wel geïnformeerd over de vraag wat de KNVB heeft gedaan richting de FIFA om een einde te maken aan de wurgcontracten die worden afgesloten door voetbalmakelaars zonder licentie? Zo nee, waarom niet?

De KNVB heeft mij laten weten dat het nog steeds overleg voert met betrokkenen, onder meer met de FIFA, om te komen tot aanpassing van de betreffende regelgeving. Het lastige in deze is dat de KNVB op vele situaties, waaronder de in het artikel beschreven casus, geen rechtstreekse invloed heeft. Dit geldt in het bijzonder wanneer het personen betreft die geen licentie hebben en dus ook niet onder de (werkingssfeer van de) regelgeving van de KNVB of FIFA vallen. In dergelijke gevallen kunnen uitsluitend de spelers en/of clubs (tuchtrechtelijk) ter verantwoording worden geroepen voor het zaken doen met niet-gelicentieerde spelersmakelaars.

Vraag 5

Welke maatregelen heeft de KNVB de afgelopen 20 jaar genomen tegen makelaars die zich niet houden aan de regels en werken zonder licentie? Kunt u daar een overzicht van doen toekomen?

Tegen personen zonder een licentie kan de KNVB niet optreden. Zij vallen niet onder de regelgeving van de KNVB. In die gevallen kan de KNVB uitsluitend optreden tegen de spelers en clubs die gebruik maken van de diensten van een spelersmakelaar zonder licentie. Geregeld hebben de aanklager en de integriteitscommissie van de KNVB dienaangaande vooronderzoek gedaan.
Vanaf het seizoen 2004/2005 hebben er in totaal 74 tuchtzaken aangaande spelersmakelaars plaatsgevonden, waarvan een aantal betrekking had op het niet voldoen aan administratieve verplichtingen (bijvoorbeeld het inleveren van spelerslijsten). Het grootste deel van de tuchtzaken aangaande spelersmakelaars is geseponeerd vanwege gebrek aan bewijs. In de praktijk blijkt het vaak moeilijk om dergelijke zaken bewijstechnisch rond te krijgen omdat het niet lukt om de, voor een tuchtrechtelijke veroordeling vereiste, twee bewijsmiddelen boven water te krijgen.
Er wordt door de KNVB ook regelmatig onderzoek gedaan naar clubs, makelaars en spelers naar aanleiding van berichten in de media. Echter hieruit vloeien meestal geen tuchtzaken voort (deze zaken zitten dan ook niet in het voornoemde aantal van3. Ook in deze gevallen lukt het vaak niet om de zaken bewijstechnisch rond te krijgen.

Vraag 6

Wat is uw mening over de opgelegde straffen en maatregelen in relatie tot de hoeveelheid incidenten rond makelaars?

Zoals ik in mijn eerdere beantwoording op de Kamervragen over dit onderwerp heb aangegeven (zie de verwijzing naar de Kamerstukken in het antwoord op vraag 2), heb ik vertrouwen in de regelgeving van de KNVB en het toezicht dat de bond daarop houdt. Partijen moeten zich houden aan de regels van de KNVB (en de FIFA) en het is aan de nationale bond die een licentie verstrekt aan een spelersmakelaar om controle hierop uit te oefenen en maatregelen te treffen indien niet aan de regelgeving wordt voldaan. Spelersmakelaars die een licentie van de KNVB hebben verkregen, moeten contracten ter registratie aan de KNVB voorleggen. Indien hierin bepalingen staan die strijdig zijn met de regelgeving, dan onderneemt de KNVB actie. Verder is het aan partijen wat zij af willen spreken in een contract. Een speler, en zijn ouders (in het geval van minderjarigen), hebben hierin een eigen verantwoordelijkheid.
Het voorgaande geldt voor de situatie op nationaal niveau, echter de aanpak zal ook op mondiaal niveau moeten plaatsvinden aangezien het contracteren van (zeer) jeugdige spelers wereldwijd voorkomt.
De regelgeving omtrent dit onderwerp op internationaal niveau wordt door de FIFA opgesteld en gehandhaafd. Voor internationale voetbaltransfers van spelers tot en met de leeftijd van 18 jaar geldt (buiten de EU) een verbod (tenzij de ouders verhuizen naar het land waar de nieuwe club is gevestigd, om niet-voetbal gerelateerde redenen). Binnen de EU zijn transfers tot 16 jaar verboden; voor transfers van 16–18 jarigen gelden stringente voorwaarden.
De FIFA heeft het huidige licentiesysteem van spelersmakelaars geëvalueerd en is van mening dat het systeem te diffuus en makkelijk te omzeilen is. Om die reden is de FIFA op dit moment doende een nieuw reglement op te stellen, waarbij wordt bezien of een vorm van certificering mogelijk is.

Vraag 7

Is deze aanpak van spelersmakelaars afdoende? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 8

Heeft u de bereidheid in nationaal en Europees verband overleg te voeren met uw collega’s om te komen tot een eenduidige aanpak van makelaars zonder licentie, tien- tot twintigjarig durende wurgcontracten van jeugdspelers en een stevige en strafrechtelijke aanpak van de «kindertransfermarkt»? Zo ja, op welke termijn? Zo nee, waarom niet?

Op EU-niveau wordt momenteel een discussie gevoerd over spelersmakelaars en transfers, in het bijzonder voor minderjarigen. Dit gebeurt in het kader van een EU Expertgroep «Goed bestuur in de sport». In het onderdeel «spelersmakelaars & transfersysteem» van deze EU Expertgroep wordt gekeken hoe de toegang tot, en het toezicht op, het beroep van spelersmakelaars geoptimaliseerd kan worden en hoe er in de EU omgegaan kan worden met de transferregels voor met name jonge spelers. Nederland neemt actief deel aan deze EU Expertgroep, die in 2013 een advies zal uitbrengen aan de Raadswerkgroep Sport. Naar verwachting zal het daarna onderwerp van bespreking zijn in een Raadsbijeenkomst van de EU Sportministers.

Vraag 9

Bent u bereid te komen tot eenduidige regelgeving op nationaal en Europees niveau, waarbij spelersmakelaars zich moeten onthouden van werkzaamheden voor spelers onder de 16 jaar? Zo ja, op welke termijn? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 8.

Vraag 1

Kent u het bericht van Amnesty International «Iran: Eleven men face imminent execution»?

Vraag 2

Wat is uw reactie op de berichtgeving dat de Iranese autoriteiten elf mannen, waaronder winkelier Saeed Sedeghi, zonder enige vorm van eerlijk proces vasthouden in de Evin Prison in Teheran?

Vraag 3

Wat is uw oordeel over het feit dat de Iranese autoriteiten de zogeheten «Anti-Narcotics Law» gebruiken om de doodstraf op te leggen aan gevangenen?

Vraag 4

Deelt u de mening dat deze situatie aanleiding moet zijn voor een intensiveren van de EU-inspanningen om het Iraanse regime onder druk te zetten vanwege de slechte mensenrechtensituatie in het land? Indien nee, waarom niet?

Vraag 5

Bent u bereid, gezien de ernst van deze situatie, tijdens de eerstvolgende Raad Buitenlandse Zaken van 15 oktober a.s. dit onderwerp en in het bijzonder het lot van deze elf gevangenen te bespreken met uw collega’s en bent u bereid de Kamer op korte termijn te informeren over uw inspanningen? Zo nee, waarom niet?

Vraag 1

Kent u het rapport van de inlichtingencommissie van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, waarin de Chinese telecombedrijven Huawei en ZTE worden beschuldigd van «cyberoorlogvoering» en «online spionage»?

Vraag 2

Zo ja, hoe beoordeelt u de inhoud van het rapport en welk oordeel hecht u aan de alarmerende conclusie dat de genoemde Chinese bedrijven een bedreiging vormen voor de Amerikaanse nationale veiligheid?

Vraag 3

Deelt u de mening dat in het rapport geen hard bewijs wordt geleverd voor de spionagepraktijken en dat alleen verwezen wordt naar niet nader gespecificeerde «merkwaardige of alarmerende incidenten» met apparatuur van Huawei en ZTE?

Vraag 4

Hebben zich ook in Nederland en in andere Europese landen waar genoemde bedrijven actief zijn, «merkwaardige of alarmerende incidenten» met die apparatuur voorgedaan? Zo ja, kunt u deze melden?

Vraag 5

Hoe beoordeelt u de Chinese reacties, die erop neerkomen dat het Amerikaanse rapport een onderdeel is van een politiek spel in de verkiezingscampagne voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen of een poging is om de markt af te schermen voor concurrentie?

Vraag 6

Zou dit rapport naar uw oordeel gevolgen moeten hebben voor de samenwerking van KPN (of andere Nederlandse bedrijven) met Huawei en ZTE? Zo ja, welke gevolgen zouden hieraan verbonden moeten worden? Zo nee, waarom niet?

Vraag 7

Bent u bereid deze kwestie voor te leggen aan de Cyber Security Raad, ten einde van deze raad een oordeel te ontvangen over eventuele bedreigingen voor de nationale veiligheid? Zo nee, waarom niet?

Vraag 1

Herinnert u zich de eerdere vragen van 28 juli jl. over het aanvragen van een Nederlands visum vanuit een andere ambassade of vertegenwoordiging dan de Nederlandse?1

Vraag 2

Is het waar dat mensen die vanuit Nigeria een visum voor kort verblijf in Nederland willen aanvragen, dat sinds 1 april jl. moeten doen via de Franse vertegenwoordiging in Nigeria, zoals is vermeld op de website van de Nederlandse ambassade van Nigeria?2 Wat is hiervan de reden?

Vraag 3

Wat is de grondslag van deze afspraak tussen Nederland en Frankrijk? Is deze afspraak schriftelijk vastgelegd? Klopt het dat deze slechts in de Franse taal is vastgelegd en niet in het Nederlands is opgemaakt? Wat is hiervan de reden? Bent u bereid deze afspraak in het Nederlands openbaar te maken?

Vraag 4

Waarom acht u het noodzakelijk dat Frankrijk deze aanvragen afhandelt voor mensen die naar Nederland willen reizen, terwijl Nederland zelf twee diplomatieke vertegenwoordigingen in Nigeria heeft? Hoe verhoudt zich dat tot uw antwoord op de eerdere vragen, dat Schengenlanden elkaar kunnen vertegenwoordigen in de behandeling van visa-aanvragen, indien Nederland ter plaatse zelf geen diplomatieke vertegenwoordiging heeft?

Vraag 5

Is het waar dat, indien de visumaanvraag wordt afgewezen, de aanvrager (die naar Nederland wil reizen) daartegen moet procederen in Frankrijk, in de Franse taal en in het Franse recht? Deelt u de mening dat dit zeer merkwaardig is en van deze aanvragers niet mag worden gevraagd? Deelt u de mening dat dit, naast een praktische en bureaucratische belemmering, een enorme juridische belemmering vormt om tegen een afwijzing te procederen en toegang te krijgen tot een rechtsmiddel? Hoe verhoudt zich dit tot artikel 6 van het EVRM, dat bepaalt dat mensen recht hebben op een eerlijk proces?

Vraag 6

Bent u bereid aan deze praktijken per direct een einde te maken?

Vraag 7

Klopt het dat, indien een aanvrager van een visum zich wendt tot de Nederlandse ambassade in Nigeria of tot het ministerie van Buitenlandse Zaken voor het indienen van bezwaar, hij te horen krijgt dat Nederland «niet bevoegd» is om te beslissen op de visumaanvragen en dat die bevoegdheid bij Frankrijk rust? Is het houdbaar dat Nederland zichzelf niet bevoegd acht om over Nederlandse visumaanvragen te beslissen? Worden de bezwaarschriften van deze aanvragers in het kader van de doorzendplicht, doorgestuurd naar de Franse autoriteiten? Zo nee, waarom niet?

Vraag 8

Hoe verhoudt uw antwoord op eerdere vragen dat ,na een afgewezen aanvraag, er een nieuwe, beter onderbouwde aanvraag kan worden gedaan, zich tot het gegeven, dat Nederlandse advocaten van de Franse autoriteiten geen toegang krijgen tot het onderliggende dossier en dus geen enkel inzicht hebben in wat de precieze reden van de afwijzing is geweest?

Vraag 9

Snapt u de suggestie dat deze werkwijze en praktijken er feitelijk toe leiden dat mensen vanuit Nigeria niet meer voor kort verblijf naar Nederland kunnen komen of daarbij op z’n minst een enorme hindernis moeten nemen? Acht u dit aanvaardbaar? Kunt u dit weerleggen?

Vraag 10

Kunt u een totaaloverzicht geven van de landen waarin Nederland niet zelf de eigen visumaanvragen behandelt, hoe het alternatief is geregeld en wat de redenen ervoor zijn?

Vraag 11

Kunt u bovenstaande vragen afzonderlijk beantwoorden?

Vraag 1

Bent u bekend met de openbare brief van het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten (NJCM) en the International Commission of Jurists (ICJ) van 21 september jl. gericht aan de president van de VN-mensenrechtenraad over het VN-mensenrechtenexamen?1

Ja.

Vraag 2

Wat is de verklaring voor het feit dat bij de consultatie ten behoeve van het mensenrechtenexamen Nederland niet gekozen heeft om het maatschappelijk middenveld (o.a. ngo’s) tijdig te betrekken bij de inhoud van de te leveren informatie voor de UPR?

Bij het UPR-proces betrokken non-gouvernementele organisaties (NGO’s) en instellingen die de bescherming van de mensenrechten (mede) tot hun taak hebben, zijn twee maal geconsulteerd tijdens de voorbereiding van het nationaal rapport. De inbreng van deze organisaties en instellingen is hierin verwerkt. Genoemde organisaties hebben bovendien schaduwrapportages in kunnen dienen. Tevens is de UPR-voorbereiding met hen schriftelijk geëvalueerd. Omdat de afweging om aanbevelingen wel of niet aan te nemen een verantwoordelijkheid van de regering is, zijn bij de voorbereiding van de kabinetsreactie op de gedane aanbevelingen deze organisaties niet geconsulteerd. Overigens hebben de organisaties en instellingen zelf niet de wens uitgesproken geconsulteerd te willen worden in deze fase. De regering vindt het van groot belang NGO’s nauw te betrekken bij de UPR-cyclus.

Vraag 3

Deelt u de mening dat juist de consultatie van het maatschappelijk middenveld bij de totstandkoming en de implementatie van de aanbevelingen in de UPR kan bijdragen aan het op correcte wijze in kaart brengen van het Nederlandse mensenrechtenbeleid? Indien nee, waarom niet?

Ja.

Vraag 4

Bent u bereid bij toekomstige UPR’s het maatschappelijk middenveld tijdig en zo breed mogelijk te betrekken, zoals vermeld staat in VN Resolutie 5/1 van de Mensenrechtenraad?2

Ja. Naar mijn mening is dit ook tijdens deze UPR-cyclus in voldoende mate gebeurd.

Vraag 5

Bent u bereid de Kamer per brief te informeren over de stand van zaken van het Human Rights Action Plan, waarover de permanente vertegenwoordiger van Nederland bij de VN in zijn slotverklaring over de UPR stelt dat het «in the pipeline is», met daarin een uitgewerkt tijdpad en een overzicht van de betrokken ministeries? Indien nee, waarom niet?3

Nederland heeft in de reactie op de aanbevelingen aangegeven dat het nut en de toegevoegde waarde van een dergelijke nationaal actieplan wordt onderzocht in het licht van de ontwikkeling van de werkrelatie met het College voor de Rechten van de Mens. Uw Kamer zal hierover door mijn ambtgenoot van BZK op de hoogte worden gehouden.

Vraag 6

Wat is de verklaring voor het feit dat Nederland mensenrechteneducatie niet formeel wil toevoegen aan het curriculum (aanbeveling 98.33) ondanks dat onder andere het Comité voor de Rechten van het Kind dit aanbeveelt?4

Zowel in de kerndoelen voor het primair onderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs als in een aantal examenprogramma’s voor het voortgezet onderwijs is een relatie gelegd met het thema mensenrechten. In kerndoel 47 van het voortgezet onderwijs wordt expliciet naar mensenrechten verwezen. In het primair onderwijs wordt deze relatie impliciet gelegd in de kerndoelen die gaan over «mens en samenleving». Ditzelfde geldt voor de wettelijke opdracht aan scholen om actief burgerschap en sociale integratie onder hun leerlingen te bevorderen. Scholen hebben de opdracht om hieraan zelf invulling geven.
De Inspectie van het Onderwijs heeft in haar jaarrapportages geconstateerd dat scholen invulling geven aan de burgerschapsopdracht. De Inspectie is wel van oordeel dat er meer samenhang kan worden aangebracht in het burgerschapsaanbod. Aan de Onderwijsraad is in 2011 gevraagd te adviseren over de vraag hoe scholen ondersteund kunnen worden bij het uitvoeren van hun burgerschapsopdracht. De Raad is nadrukkelijk gevraagd de positie van mensenrechteneducatie in het onderwijs te bezien. Recent heeft hij een advies hierover uitgebracht. De Raad pleit niet om mensenrechteneducatie in de kerndoelen voor het primair en voortgezet onderwijs op te nemen. Zoals aan uw Kamer is gemeld, zal de beleidsreactie op het advies van de Onderwijsraad worden overgelaten aan het volgende Kabinet. (TK 33 000 VIII, nr. 227 d.d. 28-08-2012).

Vraag 7

Wat zijn de exacte obstakels waarom Nederland niet overgaat tot een volledige ratificatie van het Optionele Protocol bij het Internationale Verdrag omtrent economische, sociale en culturele rechten (OP-IVESCR; aanbeveling 98.15)?

Een individueel klachtrecht bij economische, sociale en culturele rechten is op internationaal niveau een noviteit. De gevolgen van zo'n klachtrecht zijn dan ook nog met veel onzekerheden omgeven. De regering heeft met name aarzelingen over de vraag hoe beslissingen van het Comité inzake Economische, Sociale en Culturele rechten, dat op grond van het Facultatief Protocol zal worden belast met de behandeling van klachten, zullen doorwerken in het nationaal recht. Deze aarzelingen leven overigens bij veel landen, waaronder diverse EU-lidstaten. De regering geeft er de voorkeur aan eerst verdere ontwikkelingen af te wachten in de jurisprudentie van het ESC-comité.

Vraag 8

Kunt u toelichten waarom Nederland aanbeveling 98.51, waarin gepleit wordt voor een nationaal actieplan om discriminatie tegen te gaan, niet overneemt?

Aanbeveling 98.51 wordt reeds uitgevoerd. Op 13 september 2010 heeft de regering het actieprogramma «Bestrijding van discriminatie» naar de Tweede Kamer gestuurd (TK, 2009–2010, 32 123 VII, nr. 74). Aan dit programma wordt momenteel uitvoering gegeven. Op 7 juli 2011 is de Kamer geïnformeerd over aanscherpingsmaatregelen in de brief «Aanscherping bestrijding discriminatie» (TK, 2010–2011, 30 950, nr. 34). Vanaf dit najaar wordt de Kamer jaarlijks geïnformeerd over de voortgang.

Vraag 9

Deelt u de mening dat de UPR publicitaire aandacht verdient? Indien ja, bent u bereid om in de toekomst meer publicitaire aandacht te geven aan de UPR? Indien nee, waarom niet?

De UPR heeft aandacht gekregen naar aanleiding van de openbare zitting in de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties en door het versturen van het rapport aan de Tweede Kamer. Verschillende NGO’s en het toen nog in oprichting zijnde College voor de Rechten van de Mens hebben tevens aandacht voor het mensenrechtenexamen gevraagd.

Vraag 1

Bent u bekend met het besluit van sociaal werkvoorzieningsbedrijf Licom, om uitstel van betaling aan te vragen nu de aandeelhouders (zijnde elf Limburgse gemeentes) het vertrouwen in de Raad van Commissarissen hebben opgezegd en hebben besloten de tekorten van het bedrijf niet meer aan te vullen? Wat is hiervan het (directe) gevolg voor de medewerkers?1

Ja. De directe gevolgen voor medewerkers zullen afhangen van de verdere ontwikkelingen rond Licom. De huidige stand van zaken is dat betrokken gemeenten hebben aangegeven de werkgelegenheid en de loonbetaling van de Wsw-medewerkers te garanderen en dat voor het kaderpersoneel een oplossing wordt gezocht.

Vraag 2

Is het waar dat Licom uitstel van betaling moet aanvragen wegens verliezen op garanties die zijn afgegeven op de vastgoedmarkt? In hoeverre vindt u het wenselijk dat een sociale werkvoorziening belegt in vastgoed?

De oorzaak van de tekorten bij Licom is, naar het zich laat aanzien, onder andere gelegen in tekortschietende directievoering, onvoldoende toezicht daarop en de gevolgen van vastgoedtransacties uit het verleden. De precieze beoordeling van de situatie is niet aan mij. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de Wsw en een verantwoord financieel beheer.

Vraag 3

Deelt u de mening dat dit een uiterst onwenselijke situatie en onzekere tijd is voor de ruim 4 300 medewerkers van Licom die, zoals de voorzitter van de ondernemingsraad het verwoordt, vermoedelijk «bibberend thuis zitten en niet weten wat te doen», medewerkers die alleen aan het arbeidsproces kunnen deelnemen in een beschutte werkomgeving? Zo nee, waarom niet?

Ik deel uw mening dat de betrokken werknemers dit als een onzekere situatie kunnen ervaren. Ik verwijs tevens naar mijn antwoord op vraag 1 en mijn brief over Licom in antwoord op een verzoek van het lid Karabulut.

Vraag 4

Is het waar dat meerdere sociale werkbedrijven te kampen hebben met tekorten?

Ja.

Vraag 5

Bent u bereid de Kamer op zo kort mogelijke termijn een overzicht te verschaffen van sociale werkbedrijven die met tekorten kampen? Zo nee, waarom niet?

De colleges van B en W zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de Wsw. Het toezicht daarop ligt bij de gemeenteraden. Het Rijk is verantwoordelijk voor de verdeling van de taakstelling en de bijbehorende budgetten, en het terugvorderen van budget bij eventuele onderrealisatie. Gelet op deze verantwoordelijkheidsverdeling beschik ik niet over de door u gevraagde overzicht.

Vraag 6

Deelt u de mening dat de medewerkers van sociale werkbedrijven extra kwetsbaar zijn in de situatie van grootschalige reorganisaties en overige onzekerheden rondom hun werk? Op welke manier kan er door de werkgever en aandeelhouders rekening worden gehouden met deze kwetsbare positie?

Nee, ik denk dat dit potentieel voor alle medewerkers geldt en dat werkgever en aandeelhouders steeds rekening dienen te houden met de positie van werknemers.
Zoals in antwoord op vraag 1 is aangegeven hebben de betrokken gemeenten aangegeven de werkgelegenheid en de loonbetaling voor de Wsw-medewerkers te garanderen.

Vraag 7

Ziet u een rol voor u zelf of het ministerie weggelegd in voorliggende situatie? Zo ja, welke rol? Zo nee, waarom niet?

Gelet op de in antwoord 5 beschreven verantwoordelijkheidsverdeling is het niet aan mij, maar aan de betrokken gemeenten om adequaat op deze situatie te reageren. Op grond van de door mij ontvangen informatie zijn de gemeenten doordrongen van deze verantwoordelijkheid.
Uiteraard zal ik de ontwikkelingen nauwgezet volgen.

Vraag 1

Kent u de berichtgeving over de celstraf die is toegekend aan drie Vietnamese bloggers?1

Vraag 2

Wat is uw reactie op het feit dat deze drie bloggers tot 12 jaar in de cel moeten zitten omdat ze kritiek hebben geleverd op de Vietnamese regering?

Vraag 3

Kunt u toelichten of er meer leden van de Club for Free Journalists hetzelfde lot boven het hoofd hangt? Indien ja, bent u bereid een zeer duidelijk protest aan te tekenen tegen deze gang van zaken?

Vraag 4

Bent u bereid om op bilateraal en EU-niveau de Vietnamese autoriteiten aan te spreken op het gegeven dat deze arrestaties absoluut in strijd zijn met de internationale verplichtingen die Vietnam is aangegaan op het gebied van mensenrechten? Indien ja, bent u bereid om de Kamer te informeren over uw inspanningen?

Vraag 1

Kent u de berichten over het aanhoudende geweld bij mijnen van het bedrijf Lonmin in Zuid-Afrika?1

Ja.

Vraag 2

Gaat u de International Finance Corporation (IFC) – waar Nederland relatief veel geld aan bijdraagt om duurzame economische ontwikkeling in ontwikkelingslanden te faciliteren en die tegelijkertijd aandelen bezit van Lonmin en dit bedrijf mede financiert – verzoeken om druk uit te oefenen op Lonmin om de werkomstandigheden te verbeteren, meer lokale werknemers in vaste dienst te nemen en meer bij te dragen aan de lokale ontwikkeling? Indien ja, op welke wijze gaat u dit doen en wanneer? Indien nee, waarom niet?

Nee. De sociale en milieustandaarden die IFC toepast bij de selectie van bedrijven waar de organisatie mee samenwerkt zijn maatgevend voor ontwikkelingsbanken en voldoen ook aan de ILO-normen. De IFC subsidieert daarnaast een programma van Lonmin ter ondersteuning van de naleving van sociale standaarden en bevordering van de lokale ontwikkeling. Lonmin betaalde reeds meer dan het minimumloon.

Vraag 3

Deelt u de mening dat dit geweld bij mijnen in Zuid-Afrika wederom de noodzaak onderstreept meer transparantie te bewerkstelligen over de gevolgen van grondstoffenwinning en hoe mijnbouwbedrijven omgaan met werknemers, lokale gemeenschappen en het milieu? Zo ja, op welke wijze bevordert u deze transparantie of bent u voornemens dat te gaan doen? Zo nee, waarom niet?

De Zuid-Afrikaanse overheid heeft een onderzoek ingesteld naar het gedrag van exploitant Lonmin, de rol van de vakbonden, het politieoptreden en het handelen van het Ministry of Mineral Resources. Het is beter niet vooruit te lopen op de uitkomsten van dit onderzoek.
Transparantie kan bedrijven stimuleren verantwoordelijkheid te nemen in de eigen productieketen. Voor Nederlandse bedrijven zijn de uitgangspunten voor het nemen van die verantwoordelijkheid vastgelegd in de OESO Richtlijnen voor Multinationale Ondernemingen. Daarnaast is Nederland actief betrokken bij internationale initiatieven op het gebied van bevordering van transparantie op specifieke gebieden, zoals het Extractive Industries Transparency Initiative (EITI), het Natural Resource Charter en de OESO Due Diligence Guidance.

Vraag 4

Deelt u de mening dat de import van grondstoffen zoals platina en steenkool tegen moet worden gegaan als de winning van die grondstoffen gepaard gaat met geweld en conflict? Zo ja, op welke wijze voorkomt u nu of gaat u in de toekomst voorkomen dat grondstoffen waar bloed aan kleeft, op de Nederlandse of Europese markt terecht komen? Indien nee, waarom niet?

Nederland ondersteunt dialoog als middel om geweld en conflict tegen te gaan bij grondstofwinning. Nederland is momenteel voorzitter van het «Initiative of the Voluntary Principles on Security and Human Rights in the Extractive Industries»; de Voluntary Principles zijn een gezamenlijk initiatief van overheden, maatschappelijke organisaties en vrijwel alle grote multinationals uit de olie-, gas- en grondstoffenindustrie.
Een ambtelijke missie van het ministerie van EL&I bracht op 21 en 22 augustus jl. de Voluntary Principles als onderdeel van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) inspanningen onder de aandacht van de Zuid-Afrikaanse overheid en stakeholders.
Het tegengaan van importen is slechts in uitzonderingsgevallen de beste manier om tot verbeteringen in productieketens te komen.
Zie ook het antwoord bij vraag 7.

Vraag 5

Deelt u de mening dat, door Lonmin te verplichten de betalingen aan de Zuid-Afrikaanse overheid op landen- en projectniveau openbaar te maken, de lokale bevolking en werknemers veel beter in staat zouden zijn om zelf een kosten en baten analyse te maken omtrent de negatieve en positieve impacts van de mijnen op hun leven en omgeving? Indien nee, waarom niet?

Het kabinet is voorstander van internationale afspraken over rapportageverplichtingen van betalingen aan overheden door de bedrijven in de winningsindustrie. Lonmin kan niet verplicht worden tot het openbaar maken van de gegevens, omdat Zuid-Afrika niet lid is van het EITI.

Vraag 6

Bent u bereid de aanpak te volgen van de VS om bedrijven in de olie-, gas- en mijnbouwindustrie nu definitief te verplichten hun betalingen aan overheden ook op projectbasis te openbaren? Indien ja, op welke wijze gaat u er in Europees verband voor pleiten om regelgeving op dit punt minstens op het Amerikaanse niveau te brengen? Indien nee, waarom niet?2

Binnen de EU wordt momenteel onderhandeld over een voorstel van de Europese Commissie voor een verplichte rapportage over betalingen van bedrijven in de olie-, gas- en mijnbouwindustrie aan overheden. Het voorstel is opgenomen in de richtlijn betreffende jaarlijkse financiële overzichten van bepaalde ondernemingsvormen (COM(2011) 684 def) en in een richtlijn tot herziening van de Transparantierichtlijn (wijziging van richtlijnen 2004/109/EG en 2007/14/EG; COM(2011) 683 def).
Zoals de minister van EL&I stelde in het Algemeen Overleg over Grondstoffen op 2 juli jl. zijn de EU-lidstaten en de Commissie reeds enkele maanden geleden een voorlopige compromistekst overeengekomen voor eerstgenoemde richtlijn inclusief de rapportageplicht. Deze rapportageverplichting omvat meer dan alleen een rapportage op landenbasis. Ook betalingen aan andere ontvangende overheidsinstanties moeten worden vermeld. Daarnaast is er een verplichting om de projecten te vermelden waaruit betalingen voortvloeien. Dit compromis ligt momenteel bij het Europees Parlement. Naar verwachting zal in januari 2013 over de richtlijn worden gestemd.

Vraag 7

Kunt u aangeven of platina uit de mijnen van Lonmin in Nederland verhandeld wordt, door Nederland en de Nederlandse havens wordt getransporteerd of in producten verwerkt zit die op de Nederlandse markt te koop zijn? Indien nee, deelt u de mening dat er snel meer transparantie moet komen wat betreft de herkomst van grondstoffen die in Nederland op de markt zijn en in producten zitten die Nederlandse consumenten kopen? Indien ja, hoeveel, door welke havens, in welke producten en voor welke doeleinden?

Nee. De Nederlandse overheid beschikt niet over gedetailleerde informatie over de exacte geografische herkomst van platina dat via of naar Nederland verhandeld wordt. Het is in beginsel aan het bedrijfsleven zelf om in het kader van MVO en in het bijzonder de Voluntary Principles verantwoordelijkheid te nemen in de eigen productieketen.

Vraag 1

Wat is uw reactie op de volgende uitspraak van minister Leers over de positie van Nederland in de Europese Unie: «De scherpe toon van Wilders maakte meteen de bedoelingen van Nederland verdacht»?1

De uitspraak van minister Leers in Trouw had betrekking op zijn inzet in de EU, zowel bij de Commissie als andere lidstaten, ten aanzien van het regeringsbeleid op het terrein van migratie.

Vraag 2

Wat is uw reactie op de stelling van minister Leers dat «de toon en misschien ook wel de ideeën» van de fractievoorzitter van de Partij voor de Vrijheid «contraproductief» werkten?

Minister Leers deed deze uitspraak in het licht van de opgedane indrukken uit overleggen die hij voerde in Brussel en met zijn collega’s in diverse Europese hoofdsteden.

Vraag 3

Hoe verhoudt deze uitspraak zich tot de volgende uitspraak van minister Rosenthal op 5 april 2012 in de Kamer ten aanzien van het PVV-initiatief «Meldpunt Midden- en Oost-Europeanen»: «Ik zie geen reputatieschade of economische schade»?

De uitspraak van minister Rosenthal in de Kamer verwees naar diverse contacten met ambassadeurs uit Midden- en Oosteuropese lidstaten, ook naar aanleiding van de PVV-website. In die contacten werden de goede banden tussen Nederland en de Midden- en Oost-Europese lidstaten bevestigd; zowel politiek als economisch.

Vraag 4

Hoe verhouden de uitspraken van minister Leers zich tot de volgende uitspraken van uzelf op 9 februari 2012 tijdens het debat over de Staat van de Europese Unie: «Op het terrein van Europa kan er ook geen misverstand zijn bij andere Europese lidstaten. Dit is een minderheidskabinet, met 52 zetels. Wij hebben geen 76 zetels, want op het terrein van Europa werken wij niet samen met de PVV»? Deelt u de mening dat de uitspraken van minister Leers en uzelf niet allebei tegelijkertijd correct kunnen zijn?

De minister-president heeft met deze uitspraak willen aangeven dat het kabinet voor vrijwel alle Europese en internationale dossiers voor een meerderheid in de Tweede Kamer afhankelijk is van andere partijen dan de PVV. Het migratiedossier vormt hierop een uitzondering.

Vraag 5

Deelt u de mening dat het onwenselijk is dat het kabinet tegenstrijdige uitspraken doet over de invloed van de Partij voor de Vrijheid op het kabinetsbeleid in de Europese Unie?

Ja, maar van tegenstrijdigheid is geen sprake.