Vraag 1

Kent u het artikel «Al 16 maanden geen school»?1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw reactie op dit artikel?

Zie vraag 3.

Vraag 3

Wat vindt u van de impasse die is ontstaan, waarbij de school wordt verweten geen adequaat pestbeleid te hebben gevoerd en de leerling onvoldoende beschermd te hebben, waarbij de school een zorgmelding bij Jeugdzorg heeft gedaan en waarbij de leerplichtambtenaar en de Inspectie al meer dan een jaar op de hoogte zijn van deze situatie? Welke actie wordt ondernomen om zo snel mogelijk een oplossing te vinden voor deze leerling die al 16 maanden thuiszit?

Ik vind het heel erg als leerplichtige leerlingen om wat voor reden dan ook geen onderwijs volgen. Impasses dienen te worden doorbroken zodat er in het belang van de leerling gezamenlijk aan een oplossing kan worden gewerkt. De situatie in Eindhoven bleek zeer complex en is niet alleen terug te voeren op pesten. Inmiddels is met de inzet van velen een oplossing gevonden. Ouders hebben ondersteuning gekregen van een onderwijsconsulent en die heeft vervolgens Gedragswerk2 ingeschakeld. Er zijn gesprekken gevoerd met verschillende partijen die geleid hebben tot een voor iedereen werkbare oplossing. De leerling gaat na de zomervakantie naar een nieuwe school waarbij heldere afspraken zijn gemaakt over extra zorg en ondersteuning voor de leerling en de leerkracht.

Vraag 4

Wat vindt u van het feit dat ongeveer 850 leerplichtigen thuis zitten, omdat ze wegens pesterijen niet meer naar school durven? Wordt actie ondernomen om deze leerlingen weer onderwijs te laten volgen en een oplossing te vinden voor het pestprobleem? Zo ja, op welke manier?

Ik vind het niet acceptabel als kinderen thuis zouden zitten vanwege pesten. Uit eerdere onderzoeken blijkt wel dat er geen eenduidige oorzaken zijn van thuiszitten (Ingrado, Nationale Ombudsman). Iedere casus is uniek en vaker spelen meerdere factoren een rol. Ik heb dan ook geen cijfers over het aantal leerlingen dat thuiszit omdat ze slachtoffer zijn van pesterijen.
Met het door Gedragswerk bevorderen van een regionale aanpak thuiszitters (actietafels), de inzet van onderwijsconsulenten en Herstart wordt er hard aan gewerkt dat leerlingen die om wat voor reden dan ook thuiszitten zo snel mogelijk weer onderwijs kunnen volgen.

Vraag 5

Is de omvang van het pestprobleem op scholen recentelijk in kaart gebracht?

Pesten is een stelselmatige vorm van agressie waarbij één of meer personen proberen een andere persoon fysiek, verbaal of psychologisch schade toe te brengen. Om de omvang van het pestprobleem scherp te krijgen is het daarom van belang de verschillende vormen van geweld op scholen in kaart te brengen. Iedere twee jaar laat ik onderzoek uitvoeren naar de sociale veiligheid op scholen. In de monitor sociale veiligheid in en rond scholen kunt u de resultaten van dit onderzoek terugvinden. In deze monitor worden zes varianten van geweld onderscheiden, namelijk verbaal, materieel, sociaal, licht lichamelijk, grof lichamelijk en seksueel geweld.
Voor het V(S)O geldt dat er meer grof lichamelijk en seksueel geweld is gerapporteerd in 2010 ten opzichte van voorgaande jaren. Voor de overige vormen van geweld geldt dat zowel voor slachtoffer, dader als getuige, de percentages gelijk zijn gebleven dan wel zijn afgenomen. Voor het primair (speciaal) onderwijs kon een vergelijking met voorgaande jaren niet worden gemaakt omdat het onderzoek in 2010 voor het eerst werd afgenomen.
Einde van dit jaar verschijnt de monitor sociale veiligheid 2012.

Vraag 6

Deelt u de mening dat de aanpak van pesten een zaak is van scholen, leraren, leerlingen én ouders? Zo ja, bent u bereid in gesprek te gaan met het onderwijsveld in het primair en voortgezet onderwijs, met ouderorganisaties en met deskundigen om de omvang van het probleem in kaart te brengen en om afspraken te maken over aanwezigheid en vormgeving van effectief antipestbeleid op scholen?

Ja, ik deel uw mening dat het aanpakken van pesten een zaak is van alle partijen. Iedereen moet inzien hoe erg pesten is voor kinderen en hoeveel schade dit kan toebrengen. De omvang van pesten wordt tweejaarlijks in kaart gebracht (zie mijn antwoord op vraag 5). Ik deel uw mening dat het belangrijk is dat er effectief anti-pestbeleid wordt aangeboden. Daarom is enige jaren geleden Pestweb.nl opgezet. Voor ouders, deskundigen, jongeren en onderwijsmedewerkers is daar een zeer breed aanbod van voorbeelden, lespakketten, aanpakken en good practices beschikbaar om het pesten in de school aan te pakken.

Vraag 7

Welke actie is ondernomen na de toezegging van uw voorganger in 2005 dat het «buitengewoon belangrijk is dat scholen een actief veiligheidsbeleid voeren, en daarbinnen zeer alert zijn op pestgedrag» en dat het thema nadrukkelijk een plek in het toezichtkader van de Onderwijsinspectie zou krijgen? Kunt u aangeven op welke manier deze toezegging voor zowel het primair als voortgezet onderwijs gestalte heeft gekregen?2

Het thema pesten is via de aandacht voor de zorg voor een veilig schoolklimaat en het welbevinden van leerlingen en personeel opgenomen in de toezichtkaders van de Inspectie van het Onderwijs. Het toezicht is, als onderdeel van de toenmalige herziening van de toezichtkaders in 2005, gericht op uiteenlopende aspecten van pesten. Het omvat zowel het veiligheidsbeleid (gericht op het voorkomen en op goede wijze omgaan met incidenten wanneer die zich voordoen), de beleving van de sociale veiligheid door leerlingen en personeel, en het inzicht dat de school heeft in die veiligheidsbeleving. Zoals bekend is het toezicht risicogestuurd en in de eerste plaats gericht op scholen waar sprake is van tekortkomingen of (het vermoeden van) risico’s. In het geval van sociale (on)veiligheid spelen signalen een belangrijke rol. Daarnaast wordt jaarlijks onderzoek gedaan onder een representatieve doorsnede uit het scholenbestand, waarover jaarlijks in het Onderwijsverslag wordt gerapporteerd. Ook sociale veiligheid is daarvan onderdeel. In de afgelopen jaren rapporteerde de Inspectie van het Onderwijs in de Onderwijsverslagen dat het veiligheidsbeleid op de meeste scholen als voldoende beoordeeld wordt, maar wees daarbij tevens op het belang van actieve betrokkenheid van schoolleiding en personeel bij de daadwerkelijke dagelijkse realisering van dat beleid als noodzakelijk voorwaarde.

Vraag 8

Deelt u de mening dat het omgaan met pestgedrag expliciet opgenomen moet zijn in de bekwaamheidseisen van lerarenopleidingen voor het primair en voortgezet onderwijs? Zo ja, welke actie onderneemt u op dit punt?

Omgaan met pestgedrag maakt onderdeel uit van de huidige bekwaamheidseisen voor leraren. Het woord pestgedrag wordt niet expliciet genoemd, maar wel duidelijk omschreven door de uitleg die in de bedoelde artikelen in de wet staat. Het gaat hier om de artikelen 2.5 en 2.14 van het besluit van 23 augustus 2005, houdende vaststelling van bekwaamheidseisen voor leraren in het basisonderwijs, het speciaal en voortgezet speciaal onderwijs, het voortgezet onderwijs en voor leraren educatie en beroepsonderwijs, alsmede houdende aanwijzing van vakken voor bekwaamheid als vakleerkracht in het primair onderwijs.
In deze artikelen wordt nader ingegaan op de pedagogische verantwoordelijkheid van de leraar en de kennis en vaardigheid om op professionele wijze voor het individuele kind en de klas of groep een veilige leeromgeving tot stand te brengen waarin kinderen zich kunnen ontwikkelen tot een zelfstandig en verantwoordelijk persoon.
De omschrijving in deze artikelen acht ik voldoende herleidbaar tot het omgaan met pestgedrag in het primair en voorgezet onderwijs. Ik zie geen aanleiding om op dit punt nog verdere acties richting de lerarenopleidingen te ondernemen.

Vraag 1

Herinnert u zich eerdere schriftelijke vragen van 23 maart 2012, inzake de intensivering van de Nederlands-Israëlische betrekkingen?1 Herinnert u zich de vraag of u bereid bent juridisch advies in te winnen omtrent het risico dat bedrijven of instellingen in nederzettingen bij samenwerkingsactiviteiten betrokken raken die uit deze intensivering voortvloeien en het verzoek van de Kamer dergelijk advies te delen indien u dit reeds mocht hebben ontvangen?

Ja.

Vraag 2

Herinnert u zich uw antwoorden van 29 mei 2012 op vragen van de vaste commissie voor Buitenlandse Zaken inzake afspraken van de Nederlandse regering met de Israëlische regering over versterking van de betrekkingen tussen beide landen, waarin u de Kamer meedeelde dat de Externe Volkenrechtelijk Adviseur (EVA) ter zake juridisch advies heeft verstrekt?2

Ja.

Vraag 3

Was dit advies ten tijde van de beantwoording van de in vraag 1 genoemde vragen bekend bij u? Zo ja, wanneer heeft u dit advies ontvangen en waarom heeft u er in uw beantwoording van de bij vraag 1 vermelde vragen geen melding van gemaakt?

Het advies was mij bekend. Ik volg hierbij de afspraken die met uw Kamer zijn gemaakt over de werkwijze van de EVA en de verslaglegging daarover. Zoals ik in mijn brief d.d. 17 augustus 2011 aan uw Kamer heb gemeld, zal ik eens per jaar uw Kamer een overzicht sturen van het aantal EVA adviezen dat de extern Volkenrechtelijk Adviseur de voorgaande periode heeft uitgebracht.

Vraag 4

Was het betreffende juridische advies van de EVA bij uw ambtenaren bekend die waren belast met de beantwoording van de bij vraag 1 vermelde vragen?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Wat is de inhoud van het betreffende juridische advies van de EVA, vooral in relatie tot inspanningen die de regering zou moeten verrichten om te voorkomen dat bedrijven of instellingen in nederzettingen bij samenwerkingsactiviteiten betrokken zouden raken die uit de intensivering van de Nederlands-Israëlische betrekkingen voortvloeien?

Ook hier volg ik de afspraken die zijn gemaakt. Onderliggend advies valt naar mijn oordeel niet onder de categorie van adviezen waarvan is toegezegd dat de Kamer geïnformeerd zal worden over de conclusie ervan.

Vraag 6

In welke mate en op welke wijze heeft de regering dit advies gehonoreerd, in beleid vertaald en gevolgd bij stappen die zij heeft gezet om aan de intensivering invulling te geven?

Het regeringsbeleid is het resultaat van een brede beleidsafweging, inclusief volkenrechtelijke aspecten. Daarbij ziet het kabinet erop toe dat het beleid niet in strijd is met het volkenrecht.

Vraag 7

Bent u bereid het betreffende juridische advies van de EVA op korte termijn met de Kamer te delen? Zo neen, waarom niet?

Nee, zie de eerdere antwoorden.

Vraag 8

Wilt u deze vragen afzonderlijk beantwoorden, indien mogelijk voor aanvang van het zomerreces?

Deze vragen zijn zo spoedig mogelijk beantwoord.

Vraag 1

Kent u het bericht «Scenario’s voor P2000»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat, vanwege de sterk verouderde componenten van het P2000-netwerk, het van belang is zo snel mogelijk een keuze te maken tussen het volledig vervangen van het pagingnetwerk, het upgraden daarvan of de inkoop van alarmering als dienst? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke keuze bent u voornemens te maken?

In het CIO-beraad is op 21 maart 2012 een voorkeur uitgesproken voor het upgraden van P2000. Deze voorkeur wordt thans verder uitgewerkt.

Vraag 3

Is het waar dat de aanbesteding van het onderhoudscontract van C2000 nog niet van start is gegaan en dat de via I-Interim Rijk gestelde vacature van programmamanager nieuwe aanbesteding beheercontract C2000 nog niet is vervuld, terwijl het huidig onderhoudscontract op 1 juli 2014 afloopt? Zo ja, verwacht u de aanbesteding nog voor genoemde datum rond te krijgen?

De aanbesteding van het onderhoud van C2000 zal voor de genoemde datum zijn afgerond.

Vraag 4

Kent u het bericht «Defensie scherpt planning uitbesteding aan»2? Bent u tevens bekend met de rapporten «Strategisch beheer C2000: kiezen voor slagkracht»3 en «Leren van Buren»?4

Ja.

Vraag 5

Is het waar dat het ministerie van Defensie voornemens is zijn ICT («mainframe-hosting», ICT-advies en -applicaties, telefonie, infrastructuur en werkpleklogistiek) aan de markt over te laten dan wel in een samenwerkingsvorm met het bedrijfsleven te realiseren (bijvoorbeeld Publiek-Private Samenwerking) om zo de kosten te verlagen en het ICT-niveau op peil te houden? Deelt u de mening dat er naar een soortgelijke oplossing voor P2000 en C2000 gekeken moet worden? Zo nee, waarom niet?

Ja, de Minister van Defensie heeft deze voornemens.
Een dergelijke optie zal ik samen met andere opties in het kader van het nieuwe onderhoudscontract C2000 nader onderzoeken.

Vraag 6

Herinnert u zich uw bericht van 12 januari 2012 over de uitkomsten van het VKA/HEC-onderzoek naar de gewenste toekomstige governancestructuur van C2000, waarin u aankondigt vervolgonderzoek te zullen doen naar de invulling van het Tactisch Beheer van C2000?

VKA / HEC geven aan dat zowel een constructie van een Shared Service Centre OOV als een consortium goede oplossingen zijn voor het organiseren van het tactisch beheer C2000. Daarbij wordt een lichte voorkeur uitgesproken voor het consortium. Bij de aanbesteding van het onderhoudscontract zal een definitieve keuze gemaakt worden ten aanzien van de inrichting van het tactisch beheer van C2000.

Vraag 7

Deelt u de mening dat het advies van VKA/HEC om dit beheer te organiseren in een consortium de gewenste weg voorwaarts is? Zo nee, waarom niet?

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Groot netwerk achter vele schijnhuwelijken»?1

Ja.

Vraag 2

Hoe vaak is verblijfsrecht verstrekt naar aanleiding van aanvragen waarin door de verdachte is «bemiddeld»? Wat zijn de nationaliteiten van de vreemdelingen die gebruik hebben gemaakt van de diensten van de verdachte? Is het verblijfsrecht van al deze vreemdelingen inmiddels ingetrokken en wordt thans gewerkt aan hun terugkeer naar het land van herkomst? Zo neen, waarom niet?

In 60 zaken waarbij verdachte betrokken is geweest is verblijfsrecht verstrekt.
In 22 daarvan beziet de IND op dit moment of er voldoende gronden zijn om het verblijfsrecht in te trekken. In vier van deze 22 zaken loopt een strafproces, waardoor het OM op dit moment geen nadere informatie verstrekt aan de IND ten behoeve van de intrekking.
In de overige 38 zaken zijn geen indicaties voor fraude gevonden.
De meeste vreemdelingen aan wie verblijfsrecht is verstrekt zijn van Afrikaanse herkomst, met name van Ghanese nationaliteit.

Vraag 3

Hoe heeft het kunnen gebeuren dat pas onlangs is gebleken dat hier sprake is van een grootschalige fraudezaak, terwijl de verdachte al in maar liefst 300 zaken heeft «bemiddeld»? Vormt het gebeurde voor u aanleiding om de door de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) uitgevoerde controle op fraude verder uit te breiden en aan te scherpen? Zo ja, welke maatregelen bent u voornemens te treffen?

Het kabinet geeft prioriteit aan immigratiefraude. Daarom heeft de IND de inzet op fraudeonderzoek verhoogd. In januari 2011 is in dit kader naar aanleiding van signalen door de IND een aantal dossiers van EU-onderdanen met partners uit derde landen onderzocht op mogelijke fraude.
Vervolgens zijn daaruit de dossiers onderzocht waarin dubieuze samenlevingsovereenkomsten waren aangetroffen, waarbij de verdachte bleek voor te komen.
Vanaf het moment dat duidelijk was dat er vervalste samenlevingscontracten in omloop waren is hiermee rekening gehouden bij de beoordeling van aanvragen waarbij zo’n overeenkomst werd overgelegd.

Vraag 4

Kunt u toezeggen dat de vrouwen die zich in de betreffende verblijfsprocedures hebben laten gebruiken als «partner» worden geregistreerd en dat zij in de toekomst nooit meer als zodanig kunnen optreden? Welke andere maatregelen worden er tegen de zogenaamde partners getroffen?

Neen. Verblijfsrecht kan niet voor toekomstige situaties worden beperkt om reden van het in het verleden hebben meegewerkt aan het verschaffen van verblijf op grond van een schijnrelatie. Het huidige gemeenschapsrecht noch het nationale recht biedt hiertoe de mogelijkheid. Wel is er vooruitlopend op de invoering van de Wet Modern Migratiebeleid al extra aandacht voor de referent, ook wat betreft handhaving. Een deel van de onder dit kabinet verdubbelde capaciteit voor fraude-onderzoek wordt hier op ingezet. Zoals blijkt uit deze casus werpt dat zijn vruchten af
Voor wat betreft andere maatregelen die getroffen kunnen worden tegen de partner in kwestie geldt dat niet vooruitgelopen kan worden op zaken die nog onderdeel zijn van een strafrechtelijke procedure.

Vraag 5

Is het waar dat in al deze zaken verblijfsrecht is verkregen op grond van de Europa-route? Zo ja, deelt u de mening dat hieruit opnieuw de noodzaak blijkt om die route zo snel mogelijk te sluiten? Zo neen, waarom niet?

Het merendeel van de referenten in de zaken genoemd in het antwoord op vraag 2 zijn in Nederland verblijvende EU-onderdanen van diverse nationaliteiten, die een aanvraag om gezinshereniging hebben gedaan. Die aanvragen worden conform het EU-recht weliswaar soepeler beoordeeld (de zogenaamde Europaroute) dan aanvragen die conform nationaal beleid worden beoordeeld, maar ook hier moet wel degelijk de gezinsband worden aangetoond. Daarbij is gebleken dat zich in een aantal zaken fraude heeft voorgedaan en daarop is actie ondernomen. De fraude uitte zich dus in het gebruik maken van valse samenlevingsovereenkomsten ten behoeve van het aangaan van schijnrelaties. Kern van het probleem was hier niet zozeer de Europaroute als wel de valsheid van de documenten.
De Europese Commissie heeft inmiddels, mede op verzoek van Nederland, een werkgroep ingesteld die zich zal bezighouden met het bestrijden van fraude met gezinsmigratie, waaronder de bestrijding van schijnhuwelijken en schijnrelaties.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Afluisterproject splijt AIVD en MIVD»?1

Ja.

Vraag 2

Bent u van mening dat de AIVD (Algemene inlichtingen- en veiligheidsdienst) en MIVD (Militaire inlichtingen- en veiligheidsdienst) elkaar tegenwerken bij het onderscheppen van buitenlandse satelliet- en radiocommunicatie? Zo ja, op welke wijze? Zo nee, waarom niet?

De afgelopen jaren is de samenwerking tussen de AIVD en de MIVD op verschillende gebieden verder verbeterd en geïntensiveerd. De gezamenlijke MIVD-AIVD onderzoeksteams zijn hier voorbeelden van. De diensten hebben een samenwerkingskalender opgesteld. Daarbij gaat het onder meer om de uitwisseling van personeel en kennis, het harmoniseren van het beleid voor veiligheidsonderzoeken en het uniformeren van producten.
Bij signals intelligence (sigint) gaat het om het verkrijgen van inlichtingen op basis van interceptie van niet-kabelgebonden communicatie. De AIVD en de MIVD werken sinds 2007 binnen de NSO nauw samen bij het onderscheppen van die communicatie. De inzet van de NSO-capaciteit wordt doorlopend afgestemd op de verschillende en gemeenschappelijke behoeften van de diensten, met hun aandachtsgebieden en verantwoordelijkheden als uitgangspunt. Dit proces van afstemming liet ruimte voor verbetering en mede daarom werken de AIVD en de MIVD vanaf midden vorig jaar aan de vorming van een gezamenlijke Sigint-Cybereenheid, bestaande uit de NSO en andere personele en materiële capaciteiten van de MIVD en AIVD.
In dat kader wordt thans de verwerking van onderschepte berichten bezien. De eenheid zal de ondersteuning van de beide diensten verder optimaliseren. De gezamenlijke Sigint-Cybereenheid zal leiden tot een betere benutting van hoogwaardige technische deskundigheid en interceptiemiddelen. Met deze kwaliteitsinvestering zijn de diensten bovendien in staat in te spelen op de technologische ontwikkelingen op het gebied van sigint en cyber. Hiermee behoudt Nederland een goede, zelfstandige informatiepositie.

Vraag 3

Op welke wijze bent u voornemens te zorgen voor betere samenwerking tussen de AIVD en MIVD in het algemeen, en binnen de Nationale Sigint Organisatie (NSO) in het bijzonder? Welke maatregelen zullen hiertoe worden genomen?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Vindt u het noodzakelijk dat de AIVD en MIVD binnen de Nationale Sigint Organisatie (NSO) beiden onderschepte berichten decoderen en analyseren? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Kent u het bericht over protesten na «parlementaire coup» in Paraguay?1

Ja.

Vraag 2

Hoe typeert u de afzetting van de democratisch gekozen president Lugo van Paraguay? Deelt u de opvatting van onder andere de Argentijnse president Kirchner dat hier sprake is van een staatsgreep en dat de democratische orde is verstoord? Indien neen, waarom niet?

In de grondwet van Paraguay is vastgelegd dat het congres de president kan afzetten. Diezelfde grondwet schrijft voor dat dan de vicepresident de taken overneemt. Het Hooggerechtshof en de Kiesraad van Paraguay hebben geoordeeld dat de vervanging van de president in lijn is met de grondwet.

Vraag 3

Hoe beoordeelt u de legitimiteit van de afzetting van president Lugo? Hoe beoordeelt u de legitimiteit van de nieuwe president? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Bent u van mening dat met de afzetting van president Lugo de «democratische wil» van de bevolking wordt gerespecteerd, zoals de EU van Paraguay vraagt? Kunt u uw antwoord toelichten?2

Het parlement van Paraguay heeft met ruime meerderheid (39 voor, 4 tegen) voor de afzetting van president Lugo gestemd.

Vraag 5

Is het waar dat Argentinië, Brazilië, Venezuela, Chili, Uruguay en Colombia hun ambassadeur uit Paraguay hebben teruggehaald voor consultaties? Zijn er andere landen die hun ambassadeurs hebben teruggeroepen?

Verschillende landen hebben hun ambassadeur voor consultaties naar de hoofdstad geroepen. Voor zover bekend zijn dit Brazilië, Chili, Colombia, Mexico, Peru en Uruguay.
Voor zover bekend hebben Argentinië, Cuba, Ecuador en Venezuela hun ambassadeur teruggeroepen.

Vraag 6

Zijn er landen die de nieuwe president erkennen? Zo ja, welke zijn dat?

Duitsland heeft contact opgenomen met benoemd president Franco via een bezoek van de minister voor Ontwikkelingssamenwerking. Daarnaast hebben voor zover bekend alleen Canada en Spanje een verklaring afgegeven waarin kennis werd genomen van het aftreden van president Lugo en de installatie van Franco als president.

Vraag 7

Bent u bereid bij de Paraguayaanse ambassadeur opheldering te vragen over het afzetten van de democratisch gekozen president Lugo? Indien neen, waarom niet?

In nauwe samenspraak met de OAS (Organisatie van Amerikaanse Staten) maakt de EU een analyse van de gang van zaken. Deze zal in EU-verband worden besproken. Op dit moment is er geen aanleiding om de Paraguyaanse ambassadeur om opheldering te vragen.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het artikel «Scholier zakt voor burgerschap»?1

Het door u aangehaalde mediabericht heeft betrekking op een internationaal onderzoek uitgevoerd in 2009 in opdracht van de International Association for the Evaluation of Educational Achievement (IEA). Het eindrapport van dit onderzoek is gepubliceerd in 20102. Op de data uit dit onderzoek is een bewerking uitgevoerd door het Joint Research Centre (JRC)en Institute for the Protection and Security of the Citizen (IPSC). Deze bewerking is gepubliceerd bij het betreffende mediabericht. Navraag bij de IEA-onderzoekers die het burgerschapsonderzoek in Nederland uitvoerden wijst uit dat zij van mening zijn dat de bewerking selectief is samengesteld en geen recht doet aan de bevindingen van het eigenlijke onderzoek naar burgerschap.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het teleurstellend is dat Nederlandse leerlingen op de 38e plaats staan wat betreft kennis en opvattingen rondom burgerschap?

In het onderzoeksrapport van 2010 bestaat de belangrijkste indicator uit een lijst van gemiddelde scores van landen op burgerschapskennis. Daar staat Nederland op de 24e plaats van de 38 landen. Bij de opvattingen over gelijke rechten voor immigranten spreekt het rapport van «een extreme positie» vanwege de positie van Nederland, samen met Vlaanderen en Engeland, onderaan de lijst3.
Het kabinet hecht eraan dat jongeren kennis hebben van onze democratische rechtsstaat en pluriformiteit en de verantwoordelijkheden die daarbij passen. Het is van belang dat jongeren maximaal de ruimte krijgen om zich te ontwikkelen en geëquipeerd zijn om volwaardig deel te kunnen nemen aan de samenleving.
In 2011 heb ik, mede naar aanleiding van de constatering van de Inspectie van het Onderwijs dat burgerschap in het onderwijs nadere aandacht behoeft, de Onderwijsraad gevraagd mij te adviseren over de vraag hoe scholen ondersteund kunnen worden bij de verdere ontwikkeling van burgerschapsonderwijs. De Onderwijsraad verwacht dit advies na de zomer te publiceren. Gezien de demissionaire status van het kabinet zal u de beleidsreactie op dit advies ontvangen van het volgende kabinet.

Vraag 3

Hoe wordt deze lage plaats volgens u veroorzaakt?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Vindt u het ook zorgelijk dat Nederlandse scholieren «extreem» worden genoemd door de onderzoekers als het gaat om hun opvattingen over gelijke rechten voor migranten? Wat gaat u hiertegen ondernemen?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Bent u bereid met spoed de motie Kooiman c.s. uit te voeren, waarin wordt opgeroepen tot een versterking van het onderdeel burgerschapsvorming in het onderwijs?2 Wanneer kan de Kamer uw voorstellen tegemoet zien?

Zoals aangegeven bij de begrotingsbehandeling van het ministerie van OCW op 30 november 2011 zal de reactie op de motie Kooiman c.s. worden opgenomen in de hiervoor genoemde beleidsreactie op het advies van de Onderwijsraad over burgerschap.

Vraag 1

Kent u het bericht «Ethiopia: Newspaper warns of gay «infestation»»?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat de populaire Ethiopische krant Yenga daily recent berichtte over een homoseksualiteit «plaag» die het land momenteel zou teisteren en in het artikel onder meer noemt dat Europa via Ethiopische studenten deze «plaag» naar het land exporteert? Worden er in Ethiopische media vaker berichten met een vergelijkbare inhoud over homoseksualiteit in het land gepubliceerd?

Ja. Sinds de International Conference on Aids and Sexually Transmitted Infections (ICASA) in december 2011 in Addis Abeba, verschijnen er met enige regelmaat negatieve berichten in de media over homoseksualiteit.

Vraag 3

Is het waar dat een kortgeleden gehouden nationale anti-homoseksualiteit conferentie opriep om tegen deze vermeende homoseksualiteit plaag in actie te komen? Werd tijdens de conferentie de doodstraf voorgesteld? Welke andere maatregelen zijn tijdens de conferentie voorgesteld?

Ja. Op een conferentie over homoseksualiteit op 9 juni j.l. in Addis Abeba werd opgeroepen de strijd aan te gaan tegen verspreiding van homoseksualiteit en de wetgeving aan te scherpen. Echter, de doodstraf werd niet voorgesteld.

Vraag 4

Was de Ethiopische regering op enigerlei wijze betrokken bij de conferentie?

Nee. Overheidsfunctionarissen, parlementsleden, hoofden van religieuze en maatschappelijke organisaties namen op persoonlijke titel deel.

Vraag 5

Hoe invloedrijk acht u de conferentie?

Dit is zo kort na afloop moeilijk in te schatten. De conferentie zal worden gevolgd door regionale bijeenkomsten met dezelfde strekking. Het is te verwachten dat de combinatie van nationale – en regionale bijenkomsten een negatieve invloed zal hebben op de publieke opinie en houding jegens homoseksuelen.

Vraag 6

Wat doet de Ethiopische overheid om discriminatie van homoseksuelen tegen te gaan?

Homoseksualiteit is een uiterst gevoelig onderwerp in Ethiopië en maatschappelijk niet geaccepteerd. Homoseksualiteit is bij wet verboden.

Vraag 7

Kunt u bevestigen dat sinds de conferentie de haat tegen homo’s, die zich onder meer uit in doodsbedreigingen, is toegenomen?

Formele berichtgeving over toename doodsbedreigingen zijn niet bekend. Wel zijn er informele berichten over toename van intimidatie tegen homoseksuelen sinds de conferentie. Nederland wijst elke vorm van geweld, bedreiging en intimidatie van homoseksuelen af.

Vraag 8

Is het waar dat de conferentie werd gesponsord door buitenlandse donoren? Indien ja, door welke landen werden de conferentie of hieraan deelnemende groepen gesteund? Is er ook geld vanuit Nederland naar de conferentie of hieraan deelnemende groepen gegaan?

Het is onbekend of en door wie deze conferentie werd gesponsord. Nederland heeft geen (financiële) bijdrage geleverd.

Vraag 9

Zet Nederland in partnerland Ethiopië, bijvoorbeeld in het kader van de betrokkenheid bij HIV/AIDS, ook middelen in voor voorlichting over homoseksualiteit? Indien ja, welke activiteiten worden op dit gebied ondernomen? Overweegt u, gezien de recente ontwikkelingen in Ethiopië, hier extra geld voor vrij te maken?

Ja. Binnen het speerpunt Seksuele Reproductieve Rechten en Gezondheid (SRGR) wordt op een geïntegreerde manier aandacht besteed aan Lesbian, Gay, Bisexual, Transsexual and Intersexual (LGBTI)-rechten. Hierbij streeft men actief naar verbetering van dienstverlening aan deze groep en naar het tegengaan van intimidatie en bedreigingen. De Nederlandse Ambassade in Addis Abeba verleent financiële steun aan verschillende organisaties die actief zijn op het gebied van SRGR. Daarnaast zijn er contacten met (religieuze en professionele) organisaties in Nederland om te onderzoeken hoe en met wie een dialoog over homoseksualiteit open gevoerd kan worden binnen de Ethiopische samenleving. Later dit jaar zal de Nederlandse SRGR en Hiv/Aids-ambassadeur een bezoek brengen aan Ethiopië. Nederland blijft de ontwikkelingen betreffende homoseksualiteit kritisch volgen.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het artikel «Anonieme gegevens minder anoniem dan gedacht»?1

Ja.

Vraag 2

Was u op de hoogte van het feit dat burgers eenvoudig op basis van de vier cijfers van de postcode en hun geboortedatum te identificeren zijn? Vindt u dat acceptabel?

Ik was nog niet op de hoogte van de inhoud van het proefschrift van de betreffende informaticus, dat ten grondslag ligt aan de aangehaalde berichtgeving. In de korte termijn waarbinnen u vraagt te antwoorden kan het proefschrift ook niet voldoende zorgvuldig worden bestudeerd om er een afgewogen reactie op te geven.
In algemene zin kan ik opmerken dat wanneer verwerkers van persoonsgegevens gehouden zijn om bepaalde gegevens te anonimiseren, het niet zo mag zijn dat deze gegevens op eenvoudige wijze alsnog tot personen herleidbaar zijn. Wat de verantwoordelijkheid van individuele burgers betreft is vooral van belang dat zij zich goed bewust zijn van de risico’s van het op internet plaatsen van persoonlijke gegevens, en dat gegevens uit verschillende openbare bronnen kunnen worden samengevoegd tot een completer beeld over een persoon dan men wellicht zou wensen. De voorlichtingscampagnes van Rijkswege zijn gericht op deze bewustwording.

Vraag 3

In hoeverre faalt de privacywetgeving die voorschrijft dat persoonsgegevens in een database geanonimiseerd moeten worden? Is het voldoende om persoonsgegevens te anonimiseren door alleen het burgerservicenummer en persoonsnamen te verwijderen? Zo ja, hoe rijmt u dat met de uitkomsten van dit onderzoek? Zo nee, wat moet er dan veranderen?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Bent u van mening dat de gegevens van de burgers beter beschermd moeten worden? Zo nee, waarom niet? Zo ja, op welke manier gaat u hier vorm aan geven?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

In hoeverre biedt de nieuwe EU-privacyrichtlijn bescherming aan de persoonsgegevens? Bent u van mening dat de EU-privacyrichtlijn voldoende bescherming biedt?

Voor het kabinetsoordeel over de nieuwe Europese privacyrichtlijn en -verordening verwijs ik naar de BNC-fiches die hierover op 16 maart 2012 aan het parlement zijn gezonden (Kamerstukken I, vergaderjaar 2011–2012, 22 112, FI en FH). Ook verwijs ik u naar de brieven aan uw Kamer van 27 april en 15 juni 2012 (Kamerstukken II, 2011–2012, 32 761, nrs. 29 en 31). De recente berichtgeving naar aanleiding van het proefschrift geeft mij niet direct aanleiding om te twijfelen aan de toereikendheid van het huidige of voorgenomen Europese of Nederlandse wettelijke kader ter bescherming van persoonsgegevens. Veeleer lijkt de berichtgeving te wijzen op ontoereikende beschermingsmaatregelen die bepaalde verwerkers van persoonsgegevens hebben getroffen, en mogelijk ook op onvoorzichtigheid van burgers bij het verstrekken of op internet plaatsen van persoonsgegevens.

Vraag 6

In hoeverre is het aan de burger zelf te wijten dat zijn gegevens zo zichtbaar zijn?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 7

Bent u bereid de vragen voor het algemeen overleg over de EU-wetgeving inzake bescherming van persoonsgegevens op 3 juli 2012 te beantwoorden?

Ja.

Vraag 1

Deelt u de mening dat de Nederlandse overheid er maximaal zorg voor moet dragen dat het kiesrecht voor Nederlanders in het buitenland gewaarborgd wordt? Indien ja, hoe gaat u ervoor zorgen dat Nederlanders in het buitenland hun stem op 12 september a.s. kunnen uitbrengen?

Ik heb thans geen aanleiding om te veronderstellen dat de registratieprocedure bij de gemeente Den Haag niet goed zou verlopen. De gemeente Den Haag heeft mij bericht dat er inmiddels circa 30 000 verzoeken tot registratie zijn ontvangen. Dit ligt op hetzelfde niveau als (in dezelfde periode) in 2010. Dat geldt ook voor het aantal registratieverzoeken dat door de gemeente Den Haag tot nu toe is afgewezen, te weten circa 2 %. Met gerichte communicatie wordt getracht meer Nederlanders vanuit het buitenland te laten deelnemen aan de komende verkiezingen.

Vraag 2

Kunt u aangeven of de registratieprocedure van Nederlanders die vanuit het buitenland willen stemmen naar behoren verloopt? Indien nee, wat is hiervan volgens u de oorzaak?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Kunt u bevestigen of ontkennen dat alle Nederlanders die vanuit het buitenland contact opnemen met de Gemeente Den Haag ook tijdig een antwoord krijgen van de Gemeente Den Haag?

Aan het begin van de registratieperiode, de eerste twee weken na de val van het kabinet zijn door de gemeente Den Haag 12 533 registratieverzoeken en 13 190 e-mails met vragen ontvangen. De registratieverzoeken worden inmiddels binnen de wettelijke periode van 7 dagen behandeld. Via de e-mail gestelde vragen worden momenteel binnen één dag behandeld.
Kiezers waarvan de gemeente Den Haag over een e-mailadres beschikt, en van wie gegevens ontbreken om de registratie te kunnen verwerken (zoals de kopie van het paspoort of een ondertekende aanvraag) ontvangen via de email bericht met het verzoek de benodigde gegevens te sturen. Als dit, omdat geen e-mailadres is opgegeven, per post moet worden afgehandeld duurt het vanzelfsprekend langer.

Vraag 4

Is er naar uw mening voldoende personeel aanwezig bij de Gemeente Den Haag om de kiesregistratie van Nederlanders in het buitenland te bewerkstelligen en eventuele vragen van Nederlanders die vanuit het buitenland willen stemmen te beantwoorden? Indien nee, bent u bereid de capaciteit uit te breiden?

De gemeente Den Haag heeft mij bericht dat zij momenteel 36 tijdelijke krachten in dienst heeft om de vragen en de registraties af te handelen. Zonodig vindt uitbreiding van de capaciteit plaats. De ervaring leert dat kort voor het einde van de registratieperiode zich nog veel potentiële kiezers melden en dat op dat moment extra inzet van capaciteit noodzakelijk is. Indien nodig zal de capaciteit worden uitgebreid.

Vraag 5

Voor welke dag zullen de stembiljetten uiterlijk verstuurd worden? Klopt het dat in het meest gunstige geval dit slechts drie weken voor de verkiezingsdatum is en dat veel mensen alleen al vanwege trage postbezorging niet in staat zullen zijn om te stemmen? Welke acties kunnen stemgerechtigden die in het buitenland wonen ondernemen die hun stembiljet niet tijdig ontvangen en daarmee worden uitgesloten van het stemrecht?

Het is op dit moment niet mogelijk precies aan te geven wanneer de stembescheiden naar kiezers buiten Nederland kunnen worden verstuurd. Dit kan nadat de kandidatenlijsten definitief zijn vastgesteld. Eerder kan immers het stembiljet niet worden gedrukt. Dinsdag 7 augustus 2012 is de laatste dag dat beroep kan worden aangetekend tegen de beslissingen van de hoofdstembureaus inzake de geldigheid van de lijsten. Indien er geen beroepen worden aangetekend zijn de lijsten op dat moment definitief en kan het verzenden van de stembescheiden aanvangen. Indien wel beroep is aangetekend, beslist de Raad van State binnen uiterlijk 6 dagen na ontvangst van het beroepsschrift. In dat geval zullen de stembescheiden pas na de uitspraak van de Raad van State verzonden kunnen worden.
In 22 landen worden bij ambassades briefstembureaus ingesteld waar kiezers hun briefstembescheiden kunnen inleveren of naar toe kunnen sturen. De briefstembescheiden moeten aldaar uiterlijk op de dag van de stemming, in casu 12 september om 15.00 uur (lokale tijd) zijn ontvangen. Dit geldt ook voor de Nederlandse vertegenwoordiging in Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Voor de overige landen geldt dat het ministerie van Buitenlandse Zaken kiezers de mogelijkheid biedt om hun stembescheiden bij de ambassades in te leveren enige dagen voorafgaand aan 12 september. Ambassades zullen dan zorgdragen voor verzending naar Nederland. Per land zullen de ambassades aangeven wat de uiterste inleverdatum is waarbij tijdige aankomst in Nederland gewaarborgd is. Kiezers in het buitenland die menen dat, vanwege de trage postbezorging, hun stembescheiden niet tijdig in Nederland retour zullen worden ontvangen, kunnen bij registratie er voor kiezen een kiezer in Nederland een volmacht te verlenen. Dit om te voorkomen dat hun stem verloren gaat.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Oeganda verbiedt 38 NGO’s»?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u aangeven of het klopt dat de regering van Oeganda 38 NGO’s heeft verboden omdat deze «homofilie zouden verspreiden» met buitenlands geld?

De Oegandese minister van Ethiek en Integriteit, Simon Lokodo, heeft een oproep gedaan 38 hulporganisaties te verbieden omdat ze homoseksualiteit zouden propageren. De Oegandese NGO-Raad, die belast is met de registratie van NGO’s, heeft echter te kennen gegeven niet van plan te zijn naar aanleiding van die oproep actie te ondernemen.

Vraag 3

Zo ja, deelt u de mening dat dit onacceptabel is, mede in het licht van de ontwikkelingsrelatie die Nederland met Oeganda heeft?

Vooralsnog is dit gelet op het gestelde in antwoord op vraag 2 niet aan de orde.

Vraag 4

Ziet u mogelijkheden om de ontwikkelingsrelatie van ongeveer 6 miljoen euro per jaar op te schorten zolang deze NGO’s verboden blijven?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Zo nee, kunt u aangeven op welke wijze de Nederlandse ontwikkelingshulp dan wel bijdraagt aan de veiligheid van homoseksuelen in Oeganda?

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de bevindingen van mensenrechtenexpert David Hawk over de strafkampen in Noord-Korea?1 Wat is uw oordeel hierover?

Ja. Het rapport van het Committee for Human Rights in North Korea (HRNK) beschrijft de systematiek en ernst van de mensenrechtenschendingen van het Noord-Koreaanse regime op gedetailleerde wijze.

Vraag 2

Deelt u zijn belangrijkste conclusie dat – gegeven de ernst en omvang van de mensonterende toestanden in de kampen – veel meer internationale opwinding en actie gerechtvaardigd zou zijn? Welke gevolgtrekkingen verbindt u hieraan? Welke informatie heeft u over de feitelijke situatie in de kampen? Spoort dit met de gruwelijkheden die David Hawk beschrijft?

Goed onderbouwde publicaties als het rapport van HRNK moeten tot meer internationale aandacht leiden voor de verschrikkelijke situatie in de strafkampen in Noord-Korea.

Vraag 3

Kunt u aanduiden wat er de afgelopen jaren is gebeurd vanuit de verschillende internationale gremia om verandering aan te brengen in deze situatie? Welke resultaten of lessen voor de toekomst heeft dit opgeleverd? Wat is de opstelling van China en Zuid-Korea hierin?

Het merendeel van de VN-lidstaten roept de Noord-Koreaanse autoriteiten al vele jaren op tot substantiëlere samenwerking, ook op het vlak van mensenrechten. De VN Mensenrechtenraad (MRR) neemt jaarlijks een resolutie, geïnitieerd door Japan en de EU, aan waarin Noord-Korea wordt opgeroepen de mensenrechten-situatie te verbeteren en het mandaat van de Speciaal Rapporteur (SR) voor de Mensenrechten in Noord-Korea te erkennen. Tijdens de 19de MRR in maart 2012 heeft de Noord-Koreaanse vertegenwoordiger meegedeeld dat Noord-Korea het mandaat van de SR niet erkent. Op 7 december 2009 vond de Universal Periodic Review van de MRR voor Noord-Korea plaats; de daaruit voortgekomen aanbevelingen heeft Noord-Korea voor een groot deel naast zich neergelegd.
Tijdens de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties (AVVN) vragen diverse landen, waaronder Nederland, ieder jaar aandacht voor de mensenrechtensituatie en voor de afwezigheid van politieke en civiele rechten in Noord-Korea. Nederland roept Noord-Korea bilateraal ook op de mensenrechtensituatie te verbeteren. De mensenrechtenproblematiek en het bestaan van strafkampen wordt ontkend door het Noord-Koreaanse regime en vormt voor hen dus geen onderwerp van gesprek. Dit maakt het aangaan van een betekenisvolle dialoog uiterst lastig.
China laat zich in internationaal verband niet uit over de mensenrechtensituatie in Noord-Korea en beschouwt deze als een binnenlandse aangelegenheid. Zuid-Korea echter vraagt in internationale fora wel aandacht voor de mensenrechten-situatie in Noord-Korea.

Vraag 4

Bestaan er op dit moment initiatieven binnen de internationale gemeenschap om de situatie van de strafkampen serieus aan te pakken? Zo ja, welke en op welke termijn?

Noord-Korea schrijft het uitblijven van samenwerking met de VN-mechanismen toe aan de opstelling van de internationale gemeenschap in de AVVN- en MRR-vergaderingen. Dit zal Nederland niet weerhouden tijdens de AVVN 2012 Noord-Korea opnieuw op te roepen de mensenrechtensituatie in het land te verbeteren met verwijzing naar het rapport van HNRK. Ook zal Nederland tijdens bilaterale gesprekken de mensenrechtensituatie aan de orde blijven stellen.

Vraag 5

Op welke wijze wordt tevens geprobeerd om de internationale druk op China op te voeren om te stoppen met het terugsturen van Noord-Koreaanse vluchtelingen naar hun eigen land? Zijn hiervan resultaten bekend?

Ik verwijs naar de antwoorden op de schriftelijke kamervragen (ingezonden op 2 maart 2012, kenmerk 2012Z03976).

Vraag 6

Bent u bereid om binnen de verschillende, relevante internationale gremia het voortouw te nemen om de Noord-Koreaanse strafkampen op de agenda te houden en voorstellen tot verbetering te initiëren? Hoe en op welke termijn? Wilt u van uw pogingen hiertoe en de resultaten hiervan de Kamer expliciet op de hoogte houden?

Ja. Nederland vraagt in internationale fora aandacht voor de mensenrechten-situatie in Noord-Korea en steunt VN-resoluties terzake. Ook financiert Nederland de Zuid-Koreaanse NGO «Citizens» Alliance for North Korean Human Rights». Deze zet zich internationaal in voor verbetering van de mensenrechtensituatie in Noord-Korea en verleent assistentie aan de opvang van gevluchte Noord-Koreanen in derde landen en aan integratie in de Zuid-Koreaanse samenleving.

Vraag 1

Bent u bekend met de berichtgeving over het verbod dat Oegandese regering heeft ingesteld voor 38 NGO's omdat deze organisaties homoseksualiteit promoten?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u toelichten om welke organisaties het precies gaat? Worden er door deze maatregelen ook Nederlandse NGO's verboden in Oeganda?

De Oegandese minister van Ethiek en Integriteit, Simon Lokodo, heeft een oproep gedaan 38 hulporganisaties te verbieden omdat ze homoseksualiteit zouden propageren. De Oegandese NGO-Raad, die belast is met de registratie van NGO’s, heeft echter te kennen gegeven niet van plan te zijn naar aanleiding van die oproep actie te ondernemen.
De positie van homoseksuelen is een regelmatig terugkerend agendapunt in de politieke dialoog die Nederland zowel bilateraal als in EU-verband met Oeganda voert.

Vraag 3

Bent u bereid om op bilateraal en EU-niveau de Oegandese autoriteiten aan te spreken op het gegeven dat deze maatregel absoluut in strijd is met de internationale verplichtingen die Oeganda is aangegaan op het gebied van mensenrechten? Indien ja, bent u bereid om de Kamer te informeren over uw inspanningen?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Kent u het bericht «Balkenendenorm vaak overschreden in zorg»?1

Ja.

Vraag 2

Wat vindt u van het feit dat 41 bestuurders in de ouderenzorg ruim boven de Balkenendenorm zitten qua inkomen en bijna twee maal zo veel verdienen?

Zie het antwoord op vraag 1 van de vragenset van het lid Leijten over dezelfde kwestie.

Vraag 3

Acht u het eveneens onbestaanbaar, juist nu er grote bezuinigingen in de zorg dreigen, dat deze topbestuurders veel meer verdienen dan de Balkenendenorm van 150 000 euro per jaar?

De hoogte van de inkomens van zorgbestuurders is al langer een punt van aandacht voor het kabinet. Dit heeft ertoe geleid dat er een wetsvoorstel voor is gemaakt: de wet normering topinkomens (WNT). Dit voorstel ligt inmiddels ter behandeling in de Eerste Kamer.

Vraag 4

Vindt u dat het moreel kompas van bestuurders met een inkomen van boven de Balkenendenorm deugt? Wat vindt u van het feit dat bestuurders akkoord gaan met een dergelijke beloning en wat zegt dit voor u over de cultuur in de sector en de houding van de bestuurders in deze sector?

Zie het antwoord op vraag 2.

Vraag 5

Herinnert u zich nog de motie Wolbert, waarin de Kamer heeft uitgesproken dat beloningen voor bestuurders en toezichthouders in de zorgsector onder het eerste regime van de wettelijke norm voor beloningen in de publieke en semipublieke sector dienen te vallen?2

Ja.

Vraag 6

Hoe staat het op dit moment met de uitvoering van deze motie over maximale salarissen in de zorg? Kunt u niet al in het verlengde van de Wet normering topinkomens de raden van toezicht om opheldering vragen om ervoor te zorgen dat zij maatregelen nemen tegen de extreme beloningen in de ouderenzorg? Zo nee, hoe wil u dan dergelijke extreem hoge beloningen op korte termijn aanpakken?

Zie het antwoord op vraag 3. De naleving van de beloningscode bestuurders in de zorg (BBZ), die in september 2009 van kracht is geworden en in het ingediende wetvoorstel voor de WNT is verdisconteerd, is vanuit VWS krachtig gepromoot. Door de aanscherping van de normering in de zorg bij de behandeling van de WNT in de Tweede Kamer, zal er bij de inwerkingtreding van de WNT een strengere normering gaan gelden dan die in de BBZ is opgenomen.

Vraag 1

Bent u bekend met het recent verschenen rapport «Beter OV voor de stadsregio Amsterdam»?1

Ja, het rapport is mij bekend. Vanwege het belang van een goede aansluiting tussen het landelijke OV en het regionale/lokale OV is in het kader van het IenM programma Beter Benutten een financiële bijdrage aan de totstandkoming van de studie geleverd.

Vraag 2

Wat is uw oordeel over de daarin voorgestelde maatregelen, zoals het maken van onderscheid tussen dal en spits, het gelijkmatiger verdelen van de treinenloop over de OV-poorten, het in de spits weghalen van goederenpaden op het spoor en een nieuw dienstregelingenconcept?

Het rapport bevat een diepgaande analyse van de vervoerstromen rondom de metropool Amsterdam. Op basis van inzichten uit de analyse geeft het rapport een heldere visie en ambitie om het OV rond én in de hoofdstad nog beter aan te laten sluiten op de behoeften van de reizigers. En daarnaast doet het rapport een aantal aanbevelingen in de vorm van concrete maatregelen om hier invulling aan te geven.
De visie en ambities die opgenomen zijn in dit rapport sluiten goed aan bij het initiatief van de OV-visie die gezamenlijk tot stand komt met de vervoerders, decentrale overheden en IenM. De stadsregio Amsterdam neemt ook deel aan dit proces. Doelstellingen als het centraal stellen van de reiziger bij het ontwerpen van het OV aanbod en het beter op elkaar laten aansluiten van het vervoer per spoor en het lokale OV per bus, tram en metro onderschrijven het initiatief van de OV-visie.
Ook zijn er raakvlakken met de Lange Termijn Spooragenda, waarover ik uw Kamer heb geïnformeerd met de kabinetsreactie op het onderzoek Tijdelijke commissie onderhoud en innovatie spoor (32 707, nr. 16). Ik zal de visie en ambities uit het rapport «Beter OV voor de stadsregio Amsterdam» betrekken bij de uitwerking van de Lange Termijn Spooragenda. In het najaar voorzie ik een consultatieronde over de Lange Termijn Spooragenda, waarbij ik de stadsregio nadrukkelijk zal vragen deel te nemen.
Om een gefundeerd oordeel over de aanbevelingen en maatregelen uit het rapport te kunnen geven, is een goede analyse door alle betrokken partijen nodig. IenM zal het initiatief nemen voor deze analyse samen met spoorbeheerder ProRail, vervoerder NS en de stadsregio Amsterdam. Zoals toegezegd tijdens het AO openbaar vervoer van 27 juni jl zal ik u voor het einde van het zomerreces mijn reactie toesturen. Daarbij zal ik ook in gaan op de landelijke consequenties voor de dienstregeling.

Vraag 3

Bent u bereid de voorstellen uit het rapport op haalbaarheid te laten toetsen door ProRail? Zo nee, waarom niet?

Zie het antwoord op vraag 2. IenM zal het initiatief nemen voor de toetsing samen met spoorbeheerder ProRail, vervoerder NS en de stadsregio Amsterdam.

Vraag 4

Neemt u de voorstellen, indien deze haalbaar zijn, op in de nieuwe hoofdrailnetconcessie? Zo nee, waarom niet?

De dienstregeling op het spoor is in eerste instantie de verantwoordelijkheid van vervoerder NS. Daarom is het van groot belang dat NS betrokken wordt bij de beoordeling van de aanbevelingen uit het rapport. In de nieuwe vervoerconcessie schets ik de kaders waarbinnen NS de dienstregeling maakt. Dit kader bestaat onder meer uit de positie van de decentrale overheden. NS en de decentrale overheden zullen vanuit de doelstelling de vraag van de reizigers zo goed mogelijk te faciliteren tijdig met elkaar overleggen. De resultaten van die overleggen vormen input voor de (jaarlijkse) dienstregeling.
Op basis van de uitgewerkte Lange Termijn Spooragenda, waarin ik de visie van de stadsregio Amsterdam zal betrekken, zullen operationele doelstellingen worden vastgesteld. Deze doelstellingen kunnen leiden tot aanpassingen aan de lopende programma’s en projecten, ook in de regio Amsterdam. Voor de periode tot en met 2020 is er overeenstemming met alle betrokken regio’s over de ontwikkeling van de landelijke dienstregeling (PHS). De in het rapport «Beter OV voor de stadsregio Amsterdam» beschreven aanbevelingen komen grotendeels overeen met de doelstellingen van PHS en de OV-visie, met name op het punt van de ontwikkeling naar een hoogfrequente dienstregeling en de verbeterde aansluiting van het lokale en regionale OV op het landelijke OV (spoor).

Vraag 5

Kunt u deze vragen beantwoorden voor het notaoverleg concessie hoofdrailnet op 2 juli?

Hierbij treft u de beantwoording aan. Uw kamer kan het desgewenst nog betrekken bij het notaoverleg concessie hoofdrailnet.

Vraag 1

Kent u het bericht dat rolstoelgebruikers geen taxivervoer meer dreigen te krijgen als gevolg van de maatregelen uit het begrotingsakkoord van de Kunduz-coalitie?1

Ja, het bericht is mij bekend.

Vraag 2

Als het taxivervoer niet meer betaald kan worden, welke alternatieven heeft u dan voor mensen in een rolstoel voorhanden?

De partijen uit het Begrotingsakkoord hebben gekozen voor een harmonisatie van de tarieven voor vervoer van en naar dagbesteding/behandeling en daar minder middelen voor beschikbaar te stellen. Dit vervoer is een aanspraak waarop een cliënt recht heeft en waarvoor een instelling wordt bekostigd. Daarvoor krijgt de instelling vanaf 2013 een nieuw normbedrag. Het is aan de instelling de exploitatie en het vervoersaanbod efficiënt te realiseren. Daarbij dient in overleg met de cliënt vervoer gerealiseerd te worden. Er kan sprake zijn van limitering als een cliënt bijvoorbeeld alleen met de taxi naar een veel verderop gelegen aanbieder wilt reizen, terwijl alternatieven in de buurt aanwezig zijn.
In 2011 heeft de NZa door PriceWaterhouseCoopers onderzoek laten doen naar een nieuw normtarief voor het vervoer van en naar dagbesteding/behandeling. Dit onderzoek is in maart 2012 opgeleverd. Uit dit onderzoek is gebleken dat er sprake is van een grote spreiding van de kosten die instellingen maken bij de organisatie van het vervoer. Dit varieert van ca. € 2 voor een vervoersbeweging (retour) tot en met € 50 en hoger. De wijze waarop instellingen het vervoer organiseren, varieert. In het onderzoek wordt een beperkt verschil gevonden tussen de kosten intramuraal en extramuraal voor vervoer. Verder zijn geen relaties gevonden tussen, kosten en vervoersafstand, kosten en reistijd en kosten en het al dan niet kind zijn van de vervoerde cliënt.
Op grond van de bestaande beleidsregel vervoerskosten krijgt de instelling een normbedrag voor een vervoersbeweging (een retour). Daarbovenop wordt 75% van de meerkosten van het vervoer vergoed. De NZa merkt op dat de mogelijkheid voor een instelling om de meerkosten van vervoer af te wentelen, niet noodzaakt tot een doelmatige organisatie ervan. PriceWaterhouseCoopers merkt op dat in de afspraken tussen instellingen en zorgkantoren er maar beperkt aandacht is voor de doelmatige inzet van vervoer.

Vraag 3

Mogen instellingen het vervoer vanuit de instelling weigeren, in lengte limiteren of in frequentie rantsoeneren, of is dat verboden?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Kregen instellingen tot nu toe teveel vergoedingen voor de vervoerkosten, of maakten de bewoners naar uw opvatting te vaak gebruik van dit vervoer? Zo ja, waaruit blijkt dat? Zo nee, waarom bezuinigt u dan op de mobiliteit van gehandicapten?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het onderzoek «Actiz Top 50 grootverdieners in de ouderenzorg»?1

Op 4 mei 2012 heb ik gereageerd op een eerdere versie van deze lijst, zie TK 30 111, nr. 56. Deze nieuwe versie geeft mij geen aanleiding tot een andere reactie dan eerder gegeven. Ik herhaal de slotzin: «... dat ik ook vind dat de inkomens van sommige bestuurders van zorginstellingen aan de (te) hoge kant zijn. Het kabinet gaat de topinkomens dan ook serieus aanpakken. Het wetsvoorstel voor de normering van de topinkomens (WNT) is inmiddels door de Tweede Kamer goedgekeurd.»

Vraag 2

Vindt u het prettig dat topbestuurders in de ouderenzorg zich het afgelopen jaar 5,6% loonsverhoging hebben toegeëigend? Kunt u uw antwoord toelichten?

Ik ben van mening dat de inkomensontwikkeling van de bestuurders in de pas moet blijven bij die van de overige werkenden in dezelfde sector. Hoe dat in de VVT-sector is verlopen, kan ik aan de hand van het onderzoek van AbvakaboFNV echter niet kwantificeren.

Vraag 3

Kunt u de forse verhoging verklaren? Zijn de bestuurders meer gaan werken? Hebben ze meer verantwoordelijkheden gekregen? Is het werk zwaarder geworden? Kan de verklaring voor deze verhoging worden gegeven?

Ik kan daar geen verklaring voor geven want ik heb daar de gegevens niet voor. Het zijn de Raden van Toezicht die hiervoor verantwoordelijk zijn en daarop aangesproken moeten worden.
Het kabinet gaat de inkomens van zorgbestuurders normeren, waarbij de functiezwaarte medebepalend zal zijn voor de toepasselijke norm. Na inwerkingtreding van de bovengenoemde WNT zal die norm ook kunnen worden gehandhaafd.

Vraag 4

Erkent u dat het nog al schamele cao-bod van 1,2 procent in het niet valt bij de eigen zelfverrijking van de bestuurders? Kunt u aangeven hoe groot het verschil absoluut is? Met andere woorden: hoeveel heeft een bestuurder er netto bij per maand en hoeveel heeft een verzorgende er netto bij per maand?

In mijn brief van 3 juli naar aanleiding van uw vraag over de winst in de care bij de regeling der werkzaamheden van 12 juni ben ik op de nieuwe cao-VVT ingegaan. Kortheidshalve verwijs ik daarom naar die brief. Daarin staat trouwens ook dat de loonparagraaf in die cao uitkomt op 2,2% niveaustijging en dus zeker niet als «minder dan marktgemiddeld» kan worden gekwalificeerd. Zie ook het antwoord op vraag 3.

Vraag 5

Hoe gaat u deze grote loonsverhoging van topbestuurders uitleggen aan de tienduizenden huishoudelijke verzorgers die een loonoffer van 20 procent of meer hebben gekregen in het afgelopen jaar? Wilt u uw antwoord toelichten?

Zoals ik in mijn bovenstaande antwoorden heb uitgelegd, kan ik geen uitspraken doen over de omvang van deze loonsverhogingen. Het ligt ook niet op mijn weg om dat uit te leggen, ik neem immers geen bestuurders aan, noch stel ik hun arbeidsvoorwaarden vast.
Op instellingsniveau kunnen ondernemingsraden dat aan de orde stellen bij hun overleg met de Raad van Toezicht. Daardoor kunnen de specifieke omstandigheden van de instelling zelf, u noemt er een voorbeeld van, daar ook bij worden betrokken.
Zoals bovenstaand vermeld, gaat het kabinet de inkomens van zorgbestuurders wettelijk normeren. De Tweede Kamer heeft het wetsvoorstel al aangenomen en nu ligt het ter behandeling in de Eerste Kamer.

Vraag 6

Hoeveel bestuurders uit de Actiz50 geven leiding aan een organisatie die (deels) onder verscherpt toezicht van de Inspectie is gesteld in het afgelopen jaar? Rechtvaardigt dat de loonsverhoging?

In mijn antwoord op vraag 3 geef ik aan dat ik geen oorzakenanalyse over de loonsverhogingen kan doen

Vraag 7

Erkent u dat de Wet normering topinkomens ervoor zal zorgen dat topbestuurders nog 7 jaar teveel kunnen verdienen, voordat zij aan de normering hoeven te voldoen? Gaat u aanvullende maatregelen treffen om dit aan te pakken? Zo neen, waarom niet?

De discussie met het Parlement over de WNT wordt vanuit de zijde van het kabinet gevoerd door de minister van BZK. Die tracht te komen tot een wet die een rechterlijke toetsing kan doorstaan. Het punt van het overgangsrecht, dat u noemt, speelt daar een belangrijke rol in. De Eerste Kamer behandelt dit wetsvoorstel momenteel.

Vraag 8

Bent u bereid maatregelen te treffen om de loonsverhogingen ongedaan te laten maken? Gaat u de raden van toezicht dwingen de beloning te halveren? Zo neen, waarom niet?

Zie verder het antwoord op vraag 1: ik moet wachten op de inwerkingtreding van de WNT. Die wet geeft mij een instrument om de opgelegde normen te kunnen handhaven.

Vraag 9

Bent u bereid de cao-VVT niet algemeen verbindend te verklaren voordat er nieuwe cao-onderhandingen hebben plaatsgevonden en voordat er betere afspraken gemaakt zijn over werkdruk, flexibilisering en waardering? Zo nee, waarom niet?

Zoals ik eerder zowel in de Kamer als naar aanleiding van schriftelijke vragen van u heb geantwoord, is het algemeen verbindend verklaren vastgelegd in procedure- en beleidsregels. Het is de minister van SZW die daarbij de verantwoordelijke bewindspersoon is. Hij zal een eventueel verzoek van partijen uit de VVT-sector conform die regels behandelen.

Vraag 10

Vindt u het terecht dat de werkgevers tijdens de cao-onderhandelingen weigerden te praten over hun eigen salaris? Wilt u uw antwoord toelichten?

Sociale partners gaan zelf over wat zij al of niet in hun cao willen regelen. Ik wil er wel op wijzen dat het wetsvoorstel voor de normering van de topinkomens in de publieke en de semipubliek sectoren, de WNT, inmiddels in de Eerste Kamer ligt.

Vraag 11

Neemt u het voorstel over van de AbvakaboFNV om topsalarissen van bestuurders binnen de cao te regelen, zodat de exorbitante salariëring en zelfverrijking in de ouderenzorg een halt toegeroepen wordt? Zo nee, waarom niet?

Het kabinet heeft dat al wettelijk geregeld via de WNT. Daarom zet het kabinet er op in dat de WNT zo spoedig mogelijk in het Staatsblad komt.

Vraag 12

Deelt u de mening dat de vervoersmiddelen van de bestuurders zich kenmerken als jongensspeeltjes en dat dit – zowel qua vertoon als qua kosten – niet past bij de ouderenzorg? Kunt u uw antwoord toelichten?

Over de dienstauto’s zijn al vaker vragen gesteld. Daar is iedere keer op geantwoord dat de zin ervan en de kosten ervan eigenlijk alleen op instellingsniveau kunnen worden afgewogen.

Vraag 13

Kunt u zelf de top 50 maken – inclusief kosten voor de bolides – van de ziekenhuiszorg, de gehandicaptenzorg, de psychiatrie en de zorgverzekeraars of wilt u wachten op het volgende schokkende rapport?

Nee ik kan een dergelijke top 50 niet maken. Het ligt ook niet op mijn weg.

Vraag 1

Wat is uw visie op de toekomst van de investeringsregeling jonge landbouwers?1

Momenteel wordt er in Europees kader onderhandeld over een nieuw Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) voor 2014 en verder. Deze onderhandelingen zijn van belang voor de verankering van een ondersteuningsregeling voor jonge boeren. In het huidige GLB is de ondersteuning van jonge boeren op basis van cofinanciering verankerd in het Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP). De wetgevingsvoorstellen van de Europese Commissie voor het nieuwe GLB bevat een geheel nieuwe specifieke «top up» bovenop de reguliere bedrijfstoeslag voor jonge boeren. Deze «top up» komt volgens de Commissievoorstellen bovenop de mogelijkheden in het plattelandsontwikkelingsprogramma. De toekomst van de investeringsregeling jonge landbouwers zal daarom worden bezien in het licht van de uitgebreide mogelijkheden die het nieuwe GLB biedt voor ondersteuning van jonge boeren.

Vraag 2

Waarom heeft u ervoor gekozen zowel het budgetplafond voor de investeringsregeling jonge landbouwers als het maximale investeringsbedrag waarover subsidie aangevraagd kan worden te verlagen?

In 2011 was € 8 miljoen beschikbaar voor deze regeling, in 2012 was oorspronkelijk € 2,8 miljoen beschikbaar. Dit bedrag is, middels het amendement Snijder-Hazelhoff/Koopmans aangevuld met € 2,5 miljoen vanuit de interne begrotingsreserves landbouw (artikel 16.1). Totaal is er in 2012 daarmee
€ 5,3 miljoen euro beschikbaar voor de ondersteuning van jonge landbouwers. In het licht van de bezuinigingen was een vergelijkbaar (of hoger) budget als in 2011 niet haalbaar. De verhoging met € 2,5 miljoen gecombineerd met de verlaging van het maximale investeringsbedrag per aanvraag biedt meer jonge landbouwers ruimte om een aanvraag in te dienen. Het betreft nationaal geld. Er is geen sprake van Europese cofinanciering omdat het daarvoor gereserveerde budget t/m 2013 al na de openstelling van de regeling in 2010 en 2011 is uitgeput.

Vraag 3

Hoe verhoudt het budgetplafond van 5,3 miljoen euro zich tot de Europese cofinanciering, het gereserveerde budget van 4,3 miljoen euro op de voorgestelde begroting van het ministerie voor Economische Zaken, Landbouw en Innovatie voor 2012 en het extra gereserveerde budget van 2,5 miljoen euro via het amendement van de leden Snijder-Hazelhoff en Koopmans?2 3

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Bent u bereid vast te houden aan de uitvoering van de motie van de leden Dijkgraaf en Koopmans?4

Voor het jaar 2011 heb ik conform de motie Dijkgraaf/Koopmans geen budgettair plafond gehanteerd voor steunaanvragen van jonge boeren. Voor het jaar 2012 heb ik conform het door uw kamer aangenomen amendement Snijder-Hazelhoff/Koopmans het plafond van de regeling vastgesteld op € 5,3 miljoen.

Vraag 5

Bent u bereid het oorspronkelijke maximale investeringsbedrag van 100 000 euro te handhaven?

Het maximale investeringsbedrag van € 80 000 heeft vanaf het begin van de regeling gegolden. Een lager maximum bedrag dan € 100 000 maakt het mogelijk om binnen het voor 2012 gereserveerde budget meer aanvragen te kunnen honoreren.

Vraag 1

Hebt u kennis kunnen nemen van het artikel «Ecoduct of Ecodroom»?1 en het Alterra-rapport over het recreatief gebruik van ecoducten?2

Ja.

Vraag 2

Onderschrijft u de aanbevelingen uit het Alterra rapport als het gaat om de minimaal voorgeschreven breedte van ecoducten van 40 tot 60 meter, waarbij de ruimte voor recreanten niet is inbegrepen?

In het Alterra-rapport 2 097 zijn de conclusies omgezet in concrete richtlijnen voor ontwerp en inrichting van een ecoduct met recreatief medegebruik. Onder meer wordt voorgesteld om «de minimale breedte af te stemmen op de in de literatuur en handboeken aanbevolen breedte voor ecoducten: 40–60 meter.» Er is dus geen sprake van een «minimaal voorgeschreven breedte».
De breedte van een ecoduct wordt overigens in belangrijke mate door de doelsoorten bepaald. Voor een edelhert is een breedte van 30 à 50 meter vereist, een ree kan uit de voeten met een breedte van 15 meter. Voor andere, kleinere diersoorten kan een geringere breedte volstaan.
De meeste bestaande ecoducten in Nederland over rijkswegen hebben een breedte tussen 40–54 meter. Slechts zes zijn smaller, nl. tussen 15–30 meter.
Het betreft de ecoducten Kootwijk, Boerskotte en De Borkeld (alle over de A1), Autenase kade en Beesdsche Veld over de A2 en Slabroek over de A50.

Vraag 3

Kunt u aangeven welke ecoducten in Nederland niet voldoen aan de minimaal voorgeschreven breedte van 40 tot 60 meter, exclusief ruimte voor recreanten, zoals genoemd in het Alterra rapport?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

In welke mate zijn de verdere aanbevelingen van het Alterra rapport (zoals het bundelen van paden voor recreatief gebruik en de visuele afscherming van het recreatieve pad en de natuurzone) leidend bij het ontwerp en de aanleg van nieuwe ecoducten?

Bij ecoducten met recreatief medegebruik dient bij ontwerp en aanleg rekening te worden gehouden met functionele eisen als de recreatie-vormen die aan de orde zijn, hoe bundeling van paden voor recreatief medegebruik slim is in te passen en welke vorm van fysieke en visuele afscherming mogelijk is. Deze worden in een inrichtingsplan opgenomen.

Vraag 5

Bent u van mening dat het ecoduct De Borkeld bij de Sallandse Heuvelrug, dat volgens het bericht in het blad «De Nederlandse Jager» ook open wordt gesteld aan ruiters, met een breedte van hooguit 15 meter nauwelijks meer gebruikt zal worden door overstekend wild?

Het beleid is er op gericht recreatief medegebruik van ecoducten mogelijk te maken, tenzij de primaire functie van de faunapassage wordt aangetast. Bij ecoduct de Borkeld gaat het om een (nog niet gestart) onderzoek (praktijkproef), dat maximaal twee jaar zal duren, naar de effecten van het combineren van het ecologische deel met een ruiterpad. De proef kan worden beëindigd als blijkt dat de primaire functie van het ecoduct wordt belemmerd.
Het Alterra-rapport concludeert (ondermeer) dat ecoducten met recreatief medegebruik wat betreft het aantal passages van een soort niet per definitie minder goed functioneren dan ecoducten zonder recreatief medegebruik. Op basis hiervan lijkt het citaat in «De Nederlandse Jager» over de veronderstelde onbruikbaarheid van ecoduct De Borkeld mij dan ook voorbarig.

Vraag 6

Is de conclusie van «De Nederlandse Jager» over de bruikbaarheid van ecoduct De Borkeld bij de Sallandse Heuvelrug niet in strijd met het beleid zoals genoemd in de brief van 28 december 20103, waarin u aangeeft dat recreatief gebruik van faunapassages wordt toegestaan tenzij de primaire functie van de faunapassage wordt aangetast? Wordt bij de bouw van ecoducten in Nederland vooraf rekening gehouden met eventuele recreanten die ook gebruik maken van de ecoducten?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het artikel «Megafusie in gehandicaptenzorg Noorden»?1

Het fusievoornemen waarover in dit artikel wordt geschreven is nog niet gemeld bij de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa). Het is mij dan ook niet bekend of er sprake is van een «echt» fusievoornemen of een andere vorm van samenwerking.

Vraag 2

Is u bekend met welke reden Promens en NOVO willen fuseren? Bent u bereid dit uit te zoeken en de Kamer hierover te informeren?

Zoals ik in het antwoord op vraag 1 aangaf, is er bij de NMa nog geen melding gedaan van een voorgenomen fusie. NOVO geeft via haar website een nadere onderbouwing voor het voornemen tot verdere samenwerking tussen Promens Care en NOVO. Promens Care en NOVO komen op basis van een vooronderzoek tot de conclusie dat een niet vrijblijvende samenwerking tussen beide organisaties bijdraagt aan de continuïteit en de kwaliteit van de zorg. Men beoogt de samenwerking door middel van een holdingstructuur vorm en inhoud te geven. Speerpunt van beide zorginstellingen is het kunnen blijven aanbieden en garanderen van kwalitatief hoogwaardige zorg- en dienstverlening aan mensen met een beperking in de regio, waarbij de zorg kleinschalig en op menselijke maat georganiseerd blijft.

Vraag 3

Is u bekend wat er precies gaat veranderen voor de bewoners en personeelsleden als deze megafusie doorgaat? Bent u bereid dit uit te zoeken en de Kamer hierover te informeren?

Dit is een zaak tussen de bestuurders van Promens Care en NOVO en de medezeggenschapsorganen. De overheid heeft hierin op dit moment geen rol.
Met het wetsvoorstel, waarmee de regels voor zorgspecifieke fusietoetsing worden aangescherpt en dat thans in uw Kamer ligt wordt de component medezeggenschap extra kracht bij gezet door de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) te laten toetsen of de zorgaanbieder cliënten en personeel zorgvuldig bij het fusieproces heeft betrokken.
Wat betreft de plannen van Promens Care en NOVO geeft NOVO, via hun website, aan dat het voorgenomen besluit tot vergaande samenwerking voor advies is voorgelegd aan de medezeggenschapsorganen van beide stichtingen.

Vraag 4

Herinnert u zich de motie waarin de regering wordt verzocht een moratorium op fusies in de zorgsector in te stellen, totdat de inspraak van patiënten en personeel voldoende is geregeld? Zo ja, hebben personeel en bewoners van beide zorginstellingen voldoende inspraak gehad bij de plannen voor deze megafusie?2

Ja, ik ken deze motie. Tijdens het AO d.d. 16 februari van dit jaar, over de voorgenomen fusie tussen de Parnassia Bavo Groep en Emergis met de minister, heeft een meerderheid van de Kamer geconcludeerd dat een dergelijke motie in strijd is met Europese regelgeving en derhalve niet uitvoerbaar is. De minister heeft u toen toegezegd alles op alles te zetten het wetsvoorstel waarmee de regels voor zorgspecifieke fusietoetsing worden aangescherpt zo snel als mogelijk aan uw Kamer te zenden. Dit is op 9 mei 2012 gebeurd. Zie verder het antwoord bij vraag 3.

Vraag 5

Is u bekend of het personeel, de bewoners en familie het eens zijn met de plannen voor een megafusie? Zijn zij in de gelegenheid gesteld advies te geven op de plannen voor de megafusie? Zo ja, hoe luidt hun advies? Bent u bereid dit uit te zoeken en de Kamer hierover te informeren?

Zie mijn antwoorden bij de vragen 3 en 4 en ik zal dit proces, net als u volgen en uw Kamer informeren.

Vraag 6

Wat heeft u te zeggen over de exorbitante winsten van € 5.5 miljoen van Promens en € 2.3 miljoen van NOVO? Is dit geld ten goede gekomen aan de kwaliteit van zorg? Zo nee, waar is dit geld dan aan besteedt? Wilt u uw antwoord toelichten?

Ik begrijp dat Promens en NOVO samen 180 miljoen Euro omzet hebben. De winst van 5,5 miljoen Euro bedraagt dus niet meer dan 4,3%. Zowel Promens als Novo zijn stichtingen, die geen winst uitkeren. De winst wordt bij beide instellingen gereserveerd op de reserve aanvaardbare kosten (RAK). Deze middelen worden zo toegevoegd aan het eigen vermogen. De stichting mag het vermogen alleen aanwenden voor de doelstelling van de stichting en dus blijven deze middelen beschikbaar voor de zorg. Het eigen vermogen dient doorgaans als buffer voor onverwachte uitgaven of voor investeringen in de zorg.

Vraag 7

Wat is uw reactie op de forse eigen vermogens van deze twee zorginstellingen? Acht u het wenselijk dat zorginstellingen eigen vermogens opbouwen, en dit vervolgens investeren in plannen als megafusies in plaats van de kwaliteit van zorg?

Mij is niet bekend dat Promens en NOVO of de combinatie daarvan een solvabiliteitspositie (eigen vermogen ten opzichte van het balanstotaal) zouden hebben die in grote mate afwijkt van wat doorgaans gebruikelijk en noodzakelijk is. Ik heb er niets op tegen dat zorgaanbieders eigen vermogen opbouwen. Het is immers belangrijk dat zorgaanbieders voldoende solvabiliteit hebben en reserves aanhouden. Hierdoor kunnen zij zorg blijven leveren in tijden van financiële tegenwind. Bovendien kunnen zij zo investeringen doen die meer financiële slagkracht vergen dan de omzet van één enkel boekjaar. Het is de taak van het dagelijks bestuur van de zorgaanbieder en het interne toezichthoudend orgaan om de solvabiliteitspositie in de gaten te houden en te bepalen wanneer en waarin geïnvesteerd wordt.

Vraag 8

Wat is uw reactie op de uitspraak van bestuursvoorzitter W. Hadderingh van Promens dat de zorginstelling voldoende groot moet zijn om kleinschalige zorg te kunnen blijven bieden? Deelt u de mening dat een megafusie niet de oplossing is om kleinschaligheid in de zorg te bevorderen, aangezien er meer dan genoeg geld op de plank ligt om kleinschalige zorgvoorzieningen te organiseren? Wilt u uw antwoord toelichten?

Zoals ik ook in mijn antwoord op de eerste vraag heb geantwoord is het nog maar de vraag of sprake is van een fusie of een andere vorm van samenwerking.
Ook is in reactie op eerdere Kamervragen van uw fractie aangegeven dat niet alle fusies in de zorg ongewenst zijn. Soms kan een fusie noodzakelijk zijn voor de continuïteit en de kwaliteit van de zorgverlening. Andersom kan ook het geval zijn: grote instellingen kunnen heel inefficiënt zijn en daarmee duurder en slechter van kwaliteit. De grootte van een zorginstelling op zich is niet bepalend voor de zorg.
Wel deel ik uw zorgen ten aanzien van fusies. Om die reden heeft de minister zo snel als mogelijk, op 6 mei jl., het wetsvoorstel waarmee de regels voor zorgspecifieke fusietoetsing worden aangescherpt, aan uw Kamer gezonden. Dit wetsvoorstel dwingt zorgaanbieders hun fusievoornemen zorgvuldig te doordenken en daarbij alle relevante stakeholders (in ieder geval cliënten en personeel) te betrekken. Door de component medezeggenschap zwaarder aan te zetten wordt de (kleinschalige) vormgeving van de zorg gewaarborgd.

Vraag 9

Is u bekend hoe hoog de salariëring is van de bestuurders van beide zorginstellingen? Bent u bereid dit uit te zoeken en de Kamer hierover te informeren?

Met het oog op een zo groot mogelijke transparantie over de individuele inkomens van zorgbestuurders heeft VWS de zorginstellingen verplicht om die op de website www.jaarverslagenzorg.nl te publiceren. Daarop staan de jaarverslagen van zorginstellingen vanaf het verslagjaar 2000. Hier gaat het om één bestuurder per instelling met volgens het jaarverslag over 2011 € 192 000,00 bruto-inkomen bij Promens en € 163 932,00 bruto-inkomen bij NOVO.

Vraag 10

Is u bekend hoeveel geld het onderzoek heeft gekost dat Promens en NOVO hebben laten uitvoeren naar de voordelen van een fusie? Bent u bereid dit uit te zoeken en de Kamer hierover te informeren?

Dit is mij niet bekend en het is niet aan mij om dit uit te zoeken. Dit is een zaak van Promens en NOVO.

Vraag 11

Gaat u deze megafusie tegenhouden? Zo nee, waarom niet? Zo ja, op welke wijze?

Voor zover mij bekend is nog niet duidelijk of sprake is van een fusievoornemen of een andere vorm van samenwerking. Zo lang het wetsvoorstel, waarmee de regels voor zorgspecifieke fusietoetsing worden aangescherpt, nog niet van kracht is, is het aan de NMa om zich uit te spreken over fusies.