Vraag 1

Wat vindt u ervan dat een 14-jarige jongen met gescheiden ouders zijn pgb dreigt te verliezen, omdat de vader persoonlijk failliet is verklaard?1

Voor mij staat voorop dat deze jongen de zorg ontvangt die nodig is. Het zorgkantoor heeft hiertoe een zorgplicht. De jongen ontving eerst zorg onder de Jeugdwet. Op basis van een nieuwe indicatie heeft de jongen zorg nodig onder de Wet langdurige zorg (Wlz). Hiertoe is een aanvraag voor pgb ingediend bij het zorgkantoor, welke het zorgkantoor heeft geweigerd aangezien de vader persoonlijk failliet is verklaard. Ik heb vernomen dat het zorgkantoor, gelet op de specifieke omstandigheden en uit het oogpunt van de zorgplicht, de moeder inmiddels een passende oplossing heeft geboden waar zij mee akkoord is gegaan.

Vraag 2

Klopt het dat, ook wanneer de SVB het pgb beheert, men niet in aanmerking komt voor een pgb bij een persoonlijk faillissement van één van beide ouders?

Ik vind het van belang kwetsbare verzekerden op voorhand te beschermen tegen nare situaties. Ondanks het feit dat de SVB de budgetten beheert, zijn waarborgen vooraf ook noodzakelijk. Het pgb is namelijk bedoeld voor verzekerden die eigen regie over hun zorg kunnen voeren. Deze rol brengt verantwoordelijkheden en verplichtingen met zich mee. Het gaat om veelal grote bedragen publiek geld. Daarbij is het uitgangspunt dat de verzekerde of zijn hulp zelf verantwoordelijk is voor een juiste verantwoording en besteding van deze gelden. Het zorgkantoor beoordeelt vooraf of zij de verzekerde of zijn hulp hiertoe in staat achten. Hiertoe zijn specifieke regels in de Regeling langdurige zorg (Rlz) opgenomen. Het pgb wordt ook geweigerd in geval de verzekerde, of, indien de verzekerde de leeftijd van 18 jaar nog niet heeft bereikt, één van diens ouders of voogden, failliet is verklaard. Dit volgt uit artikel 5.9 onderdeel d van de Rlz. Dat neemt niet weg, dat de zorgplicht rust op het zorgkantoor en deze en bij dit soort specifieke omstandigheden een passende oplossing zal moeten organiseren.

Vraag 3

Is deze regel met de invoering van het trekkingsrecht niet overbodig geworden, aangezien er geen sprake meer is van een verhoogd risico op fraude? Kunt u uw antwoord toelichten?

Met de invoering van het trekkingsrecht staat het pgb op de rekening van de SVB en blijven de gelden beschikbaar voor de zorg die nodig is. Dit wil niet zeggen dat daarmee fraude te allen tijde volledig voorkomen kan worden en zijn zoals toegelicht bij het antwoord op vraag 2, waarborgen aan de voorkant ook noodzakelijk.

Vraag 4

Vindt u dat, aangezien de zorg ook niet in natura geleverd kan worden, de zorgverzekeraar en het zorgkantoor voldoen aan hun zorgplicht? Kunt u uw antwoord toelichten?

Ik heb vernomen dat het zorgkantoor de verzekerde heeft gewezen op de mogelijkheden voor zorg in natura. In dit specifieke geval bleek zorg in natura niet passend te zijn gezien de specifieke zorgvraag en bleek ook een opname niet wenselijk. Het zorgkantoor is, gelet op de specifieke omstandigheden en vanuit het oogpunt van de zorgplicht, inmiddels met een, naar ik heb vernomen, voor alle partijen passende oplossing gekomen. Het is aan de Nederlandse Zorg autoriteit (NZa) om toezicht te houden op de rechtmatige en doelmatige uitvoering van de Wet langdurige zorg door het zorgkantoor en zich een oordeel te vormen over de uitvoering van de zorgplicht.

Vraag 5

Erkent u dat er een onhoudbare situatie is ontstaan, nu de moeder zowel opdraait voor het levensonderhoud als sinds mei voor de kosten van de zorg?

Inmiddels is een passende oplossing gevonden maar ik betreur het dat de moeder in de tussentijd de kosten zelf heeft moeten voorschieten.

Vraag 6

Hoe lang ligt dit dossier al bij u op het ministerie, en wat is er sinds die tijd mee gedaan? Kunt u toezeggen dat u spoedig voor een oplossing zorgt?

Eind juli is naar aanleiding van deze casus een vraag over het toekennen van het pgb bij mijn ministerie ontvangen. Medio augustus is door mijn medewerkers contact opgenomen en is gesproken met de persoon die de vraag stelde, de moeder van de verzekerde en het betreffende zorgkantoor. Inmiddels heeft het zorgkantoor in deze situatie een voor alle partijen passende oplossing heeft geboden.

Vraag 7

Kan er per direct worden gestart met het inzetten van vertrouwde zorgverleners, al dan niet via het pgb, al dan niet direct betaald door het zorgkantoor? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 8

Heeft u er zicht op hoeveel soortgelijke situaties er zijn? Zo nee, bent u bereid hier onderzoek naar te doen en ook deze zo snel mogelijk op te lossen?

Iedere situatie is zo uniek dat deze niet op een dezelfde manier kan worden samengevat in een soortgelijke situatie. Ik ben daarom van mening dat zorgkantoren maatwerk moeten leveren en dat elke situatie afzonderlijk moet worden beoordeeld. Een nader onderzoek acht ik daarom niet nodig.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de uitzending van Reporter Radio over de knelpunten bij dassen- en ottertunnels?1

Ja.

Vraag 2

Welk gevolg heeft u gegeven aan de uitspraak van het Gerechtshof Den Haag (2014) dat het onderhoud van de tunnels in 2015, 2016 en 2017 moest (of moet) worden gerealiseerd?

Volgens de uitspraak van 4 november 2014 van het Gerechtshof in Den Haag moet de Staat 21 urgente verkeersknelpunten voor otters oplossen. Het Hof stelde gefaseerde termijnen vast waarbinnen voorzieningen, zoals aanleg of herstel van looprichels, rasters of duikers, getroffen dienen te worden.
Mijn voorganger heeft in 2014 aan Rijkswaterstaat een bedrag van € 655.000 beschikbaar gesteld voor het oplossen van urgente otterknelpunten in rijkswegen. Deze maatregelen zijn inmiddels vrijwel geheel gerealiseerd. Voorts is er zowel in 2015 als in 2016 overleg gevoerd met de provincies Friesland en Overijssel met betrekking tot de voorgestelde maatregelen voor het oplossen van de in de uitspraak benoemde verkeersknelpunten voor de otter.

Vraag 3

Wat is de reden dat, van de dertien tunnels waar problemen opgelost moesten worden die in 2015 en 2016 opgelost hadden moeten zijn, er bij twaalf tunnels nog steeds problemen zijn?

In vervolg op de antwoorden aan uw Kamer van juni 2015 (Aanhangsel Handelingen vergaderjaar 2014–2015, nr. 2654) heb ik begin 2016 opdracht gegeven aan onderzoeksinstituut Alterra om een inventarisatie te maken van de situatie met betrekking tot het oplossen van de 21 urgente otterknelpunten.
Aan de hand van veldbezoeken op 2 en 3 februari 2016 is door Alterra een beoordeling gemaakt van de stand van zaken. De onderzoekers hebben de resultaten met de betreffende wegbeheerders (Rijkswaterstaat, provincies en gemeenten) besproken en informatie verkregen over de plannen en planning met betrekking tot het oplossen van de knelpunten die nog niet zijn opgelost.
De resultaten van deze inventarisatie wijzen uit dat het in een aantal gevallen gaat om een complexe problematiek, waar in de praktijk in samenwerking met meerdere partijen gezocht wordt naar praktisch uitvoerbare en technisch haalbare en betaalbare oplossingen. Bij een aantal urgente verkeersknelpunten blijkt een eerder gegeven advies van Alterra voor de aanleg van faunabuizen met geleidende rasters op praktische of maatschappelijke problemen (zoals waterveiligheid) te stuiten. Het rapport «Stand van zaken urgente otterknelpunten» van 10 mei 2016, inclusief een addendum van september 2016 met de nadere details per knelpunt, treft u hierbij als bijlage aan2.

Vraag 4

Waar ligt de verantwoordelijkheid voor het onderhoud van de tunnels die onderhouden zouden moeten worden bij de N351, Lemsterweg, Heidenskipsterdyk, De Auken, N331, Meenteweg en N334?

De verantwoordelijkheid voor het onderhoud van faunavoorzieningen ligt bij de betreffende wegbeheerders. In dit geval zijn dat de provincies Friesland en Overijssel voor provinciale wegen en de betrokken gemeenten voor de gemeentelijke wegen.

Vraag 5

Welke verantwoordelijkheid heeft de rijksoverheid bij het onderhoud van dassen- en ottertunnels in het algemeen, en bij de genoemde tunnels in het bijzonder? Heeft de rijksoverheid een coördinerende verantwoordelijkheid? Welke afspraken zijn er gemaakt met andere overheden of organisaties? Hoe is de financiering voor het onderhoud geregeld?

Het Rijk is alleen verantwoordelijk voor het onderhoud van de tunnels bij wegen waar het Rijk wegbeheerder is. In dit geval gaat het om de door Rijkswaterstaat gerealiseerde tunnels en andere voorzieningen zoals al genoemd in het antwoord op vraag 2. De financiering van het onderhoud aan deze voorzieningen is onderdeel van het onderhoudsbudget van Rijkswaterstaat zoals opgenomen in de begroting van het Infrastructuurfonds. Rijk en provincies hebben conform het Bestuursakkoord (2011) en het Natuurpact (2013) afgesproken dat de provincies verantwoordelijk zijn voor de realisatie van het Natuurnetwerk Nederland en soortenmaatregelen binnen en buiten het netwerk.

Vraag 6

Gaat u alsnog, en met enige spoed, zorgdragen voor het oplossen van het knelpunt bij de N351, dat in 2015 opgelost had moeten zijn?

Uit het Alterra-rapport «Stand van zaken urgente otterknelpunten» blijkt dat het knelpunt N351 (Friesland) Kuinre-Wolvega ter hoogte van de Scheene is opgelost. Voor knelpunt N351 Kuinre-Wolvega ter hoogte van Spanga is groot onderhoud in voorbereiding. De provincie Friesland onderzoekt in het kader van werk met werk maken welke mogelijkheden er zijn om ook een oplossing voor het otterknelpunt hierin mee te nemen. De oplossing van dit knelpunt hangt bovendien nauw samen met de veenweideproblematiek ter plaatse. Het waterpeil gaat de komende jaren mogelijk omhoog en daarmee zouden thans aan te leggen faunabuizen onder water lopen en hun functie verliezen. Een voorverkenning is in gang gezet en volgens planning is dit knelpunt in 2018 opgelost. In de tussentijd wordt gekeken of tijdelijke alternatieven ingezet kunnen worden.

Vraag 7

Gaat u alsnog, en met enige spoed, zorgdragen voor het oplossen van knelpunten bij de elf tunnels waar nog problemen zijn, die begin 2016 opgelost hadden moeten zijn?

De slotsom van het Alterrarapport «Stand van zaken urgente otterknelpunten» inclusief het addendum september 2016 is dat de wegbeheerder, overige betrokkenen en Alterra voor een aantal knelpunten verder overleg moeten voeren en dat een nadere analyse nodig is.
Met de betrokken provincies en Rijkswaterstaat is overleg gevoerd over de urgentie om deze knelpunten op te lossen waarbij, zoals uit de inventarisatie blijkt, elk knelpunt om maatwerk vraagt. Het knelpunt Heidenskipsterdyk is volgens de onderzoekers geen probleem meer, vanwege zijn ligging aan de rand van het verspreidingsgebied van de otter en omdat er al jaren geen otteractiviteiten zijn waargenomen.

Vraag 8

Gaat u ervoor zorgen dat de knelpunten bij tunnels bij de A32 en N361, die in 2017 opgelost moeten zijn, ook daadwerkelijk opgelost worden?

De voorziening aan de N361 zal in het kader van de realisatie van de Centrale As voor 1 mei 2017 worden opgeleverd, waarmee de oplossing van dit knelpunt aansluit bij het arrest.
Voor het knelpunt A32 lijkt op basis van een eerste analyse geen adequate oplossing voorhanden. Als vervolgstap wordt nu gekeken of er alternatieve oplossingen zijn.

Vraag 9

Hoe moet dit probleem worden gezien in relatie tot de Europese verplichting, voortkomend uit de Habitatrichtlijn, om de otter als beschermde diersoort te beschermen?

Nederland heeft de verantwoordelijkheid voor het treffen van passende maatregelen voor het in stand houden van natuurlijke habitats en de in het wild levende flora en fauna. Ik verwijs u hiervoor ook naar het antwoord op vraag 5 en 7.

Vraag 1

Kent u de berichten «We hadden het anders moeten doen»1 en «Angst voor overlijden»?2

Ja.

Vraag 2

Wat is uw reactie op de uitspraken van dhr. Van Gent, zorgbestuurder Florence, dat het besluit om bewoners verplicht te verhuizen wordt teruggedraaid op de ene dag, en het bericht dat Florence haar besluit niet intrekt op de andere dag? Deelt u de mening dat dit de onrust onder bewoners alleen maar nog groter maakt?

Bij kwaliteit van zorg gaat het naast goede verzorging en medische zorg, ook om welbevinden en leefplezier. Luisteren naar de wensen van clienten en hun naasten, zorgvuldige communicatie en het voorkomen van onduidelijkheid is inderdaad van groot belang.

Vraag 3

Klopt het dat de reden van deze maatregel een tekort aan hoogopgeleid personeel is? Is het bestuur niet verantwoordelijk voor het aannemen van voldoende hoger opgeleid personeel? Heeft hij daar niet voldoende budget voor? Zo ja, wat is daarvan de redenn?

Meerdere zorgaanbieders hebben te maken met moeilijk te vervullen vacatures voor hoger opgeleid personeel. Daarin is Florence niet anders dan andere zorgaanbieders. Om de bij antwoord 2 genoemde goede verzorging en medische zorg bij alle cliënten te kunnen bieden, wil Florence de kennis en kunde op een locatie concentreren. Navraag bij Florence leert dat de bestuurder zich verantwoordelijk weet voor het aannemen van voldoende hoger opgeleid personeel en dat Florence hiervoor voldoende budget heeft.

Vraag 4

Wat gaat u zeggen tegen al die verdrietige ouderen, uit het lood geslagen personeel en bezorgde familieleden die bang zijn dat bewoners een verhuizing niet overleven? Gaat u in op de uitnodiging van de heer Van Gent om langs te komen en hem in het gezicht te zeggen dat ze een rotte appel zijn?

Het is de verantwoordelijkheid van de bestuurder om vragen van familieleden en personeel te beantwoorden. Overigens ben ik graag bereid om op de uitnodiging van de heer Van Gent in te gaan om over de kwaliteit van de zorg bij Florence te spreken.

Vraag 5

Wat is uw reactie op de uitspraak van de zorgbestuurder dat veel verpleeghuisinstellingen niet voor niets in zwaar weer verkeren, dat het overheidsbeleid op veel punten contraproductief is, dat er keer op keer bezuinigd wordt, terwijl het werk alleen maar zwaarder wordt? Wat is uw antwoord op de vraag om te stoppen met die stomme stelselwijzigingen, omdat het personeel overvraagd wordt?

Navraag bij Florence leert dat de bestuurder heeft gezegd dat de hervorming van de langdurige zorg een grote omvorming is geweest en er derhalve sprake kan zijn van aanvangproblemen waarbij het zaak is om samen te werken. Dit laatste sluit aan bij de voortgangsrapportages over hervorming van de langdurige zorg die ik aan de Tweede Kamer heb gezonden.

Vraag 6

Deelt u de mening dat niet de bewoners moeten verhuizen, maar dat het bestuur zijn biezen moet pakken, zodat er van dat geld extra handen aan het bed kunnen worden aangetrokken? Zo nee, waarom niet?

Zoals hiervoor aangegeven leert navraag bij Florence dat deze maatregel niet samenhangt met een tekort aan middelen.

Vraag 7

Wilt u deze vragen zo spoedig mogelijk beantwoorden om een einde aan de onrust te maken?

Ja.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de brandbrief van het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Den Helder over de situatie bij de locatie Den Helder van de Noordwest Ziekenhuisgroep (kenmerk AU16.07904)?

Ja.

Vraag 2

Bent u van mening dat de locatie Den Helder van de Noordwest Ziekenhuisgroep volgens het in juni 2014 vastgestelde locatieprofiel kan blijven bestaan als basisziekenhuis? Zo ja, aan welke voorwaarden moet volgens u worden voldaan om te kunnen spreken van een basisziekenhuis?

Ik vind het spijtig dat er zorgen bestaan in de regio naar aanleiding van de evaluatie van het locatieprofiel Den Helder. Daarbij lijken verhalen dat alle (acute) cardiologische zorg uit de locatie Den Helder zou verdwijnen – wat vragen opriep over de bestaanszekerheid van de Spoedeisende Hulp in Den Helder, en de locatie Den Helder in het algemeen – een belangrijke rol te hebben gespeeld. De Noordwest Ziekenhuisgroep heeft mij echter laten weten (en dit ook breder gecommuniceerd) dat de overweging om cardiologische zorg te concentreren in Alkmaar alleen betrekking heeft op de complexe meerdaagse cardiologische zorg.
Mijn beleid is erop gericht om de Spoedeisende Hulp (SEH) en afdelingen voor acute verloskunde op voor de zogenaamde «45 minuten norm» «gevoelige» locaties te behouden. Den Helder is zo’n «gevoelig ziekenhuis» voor zowel de SEH als de acute verloskunde. Voor het hebben van een volwaardige SEH is het echter niet noodzakelijk dat op dezelfde locatie ook complexe meerdaagse cardiologische zorg wordt geboden.
Er bestaat geen definitie voor een «basisziekenhuis»; van belang is dat voor de zorg die een ziekenhuis aanbiedt, de randvoorwaarden om goede zorg te leveren aanwezig moeten zijn. Hieruit volgt dat in geval van een SEH-afdeling binnen een bepaalde tijd een cardioloog beschikbaar dient te zijn. Verder moeten zorgverzekeraars er op basis van hun zorgplicht uiteraard voor zorgen dat hun verzekerden voldoende toegang hebben tot alle zorg. De locatie en organisatie van de complexe meerdaagse cardiologische zorg is dan ook primair een zaak van de zorgaanbieders en betrokken zorgverzekeraars. Zij dienen te zorgen voor een adequate infrastructuur die voldoet aan de relevante richtlijnen en regelgeving; de Inspectie voor de Gezondheidszorg en de Nederlandse Zorgautoriteit zien hierop toe. Het is aan het ziekenhuis om voornemens tot wijziging van het profiel met de regio te bespreken en de regio mee te nemen in de afwegingen terzake, en de argumentatie van de regio serieus mee te wegen.

Vraag 3

Wat vindt u van het voornemen om de complexe meerdaagse cardiologische zorg te concentreren in Alkmaar? Wat betekent dit voor de borging van de acute cardiologische zorg in Den Helder?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Deelt u de mening dat de aanwezigheid van cardiologische zorg in Den Helder een belangrijke pijler is onder het locatieprofiel, en daarmee een randvoorwaarde is voor het voortbestaan van de locatie Den Helder? Zo ja, wat gaat u doen om te bevorderen dat de locatie Den Helder cardiologische zorg behoudt? Zo nee, waarom niet?

In mijn antwoord op de vragen 2 en 3 heb ik aangegeven dat er in Den Helder, vanwege de aanwezigheid van een SEH-afdeling, binnen een bepaalde tijd een cardioloog beschikbaar dient te zijn. Zie voorts mijn antwoord op de vragen 2 en 3.

Vraag 5

Bent u bereid in gesprek te gaan met de Raad van Bestuur van de Noordwest Ziekenhuisgroep over de ontstane situatie, om te bevorderen dat de locatie Den Helder volgens het afgesproken locatieprofiel kan blijven bestaan, en de lange termijn bestaanszekerheid kan worden gegarandeerd?

Zie mijn antwoord op de vragen 2 en 3.

Vraag 6

Wat gaat u doen om de onrust onder de bevolking over de bestaanszekerheid van het ziekenhuis in Den Helder weg te nemen?

Het is primair aan het ziekenhuis zelf om de onrust onder de bevolking weg te nemen. Het ziekenhuis heeft inmiddels laten weten dat het een commissie heeft gevraagd een onafhankelijk onderzoek uit te voeren naar de evaluatie van het locatieprofiel Den Helder, en daarbij in het bijzonder ook te kijken naar de overweging om de complexe meerdaagse cardiologische zorg te concentreren op locatie Alkmaar. De aanbevelingen van de commissie worden in het najaar verwacht. Ik heb het ziekenhuis daarnaast laten weten dat het belangrijk is dat bij processen zoals dit sprake is van een zorgvuldig gezamenlijk proces en een gezamenlijke dialoog, waarbij alle relevante regionale partijen betrokken zijn.

Vraag 7

Kunt u de Kamer een afschrift van uw reactie op de brandbrief van het college van Den Helder doen toekomen?

Ja.

Vraag 1

Kent u de artikelen «Verbazing over uitspraken NZa»1, «Toezichthouder NZa juicht publicatie ziekenhuistarieven toe, en dat is opmerkelijk»2 en het bericht op de NZa site «Openbaar maken ziekenhuistarieven stap vooruit in informatievoorziening verzekerden»?3

Ja.

Vraag 2

Hoe verhoudt dit enthousiasme over openbaarheid zich tot de weigering gegevens openbaar te maken? Hoe verhoudt het huidige argument dat de NZa het niet mag van de wet zich tot het eerder bij de rechter gebruikte argument dat openbaarmaking slecht is voor concurrentie?4

De NZa heeft desgevraagd aangegeven het een positieve ontwikkeling voor de consument te vinden dat zorgverzekeraar CZ een deel van haar tariefafspraken met ziekenhuizen openbaar heeft gemaakt. De NZa vindt het positief dat de consument nu ook op deze manier (een eerste) inzicht kan krijgen in de kosten die hij betaalt.
De NZa geeft het volgende aan ten aanzien van de argumentatie die de NZa heeft gebruikt in de rechtszaak waarnaar u verwijst. Het betreft hier een toezichtscasus. De NZa heeft in die casus een verzoek om de zorgkosten per individuele zorgaanbieder openbaar te maken, geweigerd, omdat zij meende dat de desbetreffende data in die casus bedrijfsvertrouwelijke en/of concurrentiegevoelige informatie betreft en zij daarom op grond van de Wet openbaarheid van bestuur niet bevoegd was tot openbaarmaking. De rechter gaf de NZa daarin gelijk (tegen deze uitspraak is hoger beroep ingediend). De Wet openbaarheid van bestuur geldt alleen voor bestuursorganen, zoals de NZa. Het is verzekeraars (binnen voor hen geldende wet- en regelgeving) wel toegestaan informatie openbaar te maken waarover zij zelf beschikken. Zorgverzekeraars zijn op grond van de NZa-regeling «Informatieverstrekking ziektekostenverzekeraars aan consumenten» overigens nu al verplicht om een verzekerde te informeren over zijn kosten als deze daarom vraagt. Bovendien heeft de NZa aangegeven dat in de rechtszaak om meer informatie is gevraagd dan dat verzekeraar CZ nu heeft vrijgegeven, waaronder de aantallen behandelingen.

Vraag 3

Klopt het dat de NZa op basis van de artikelen 38 en 40 van de Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg) de bevoegdheid heeft informatie over medische ingreep en prijs te publiceren, maar dit niet doet omdat concurreren belangrijker wordt geacht?

Zorgaanbieders en zorgverzekeraars maken op grond van de artikelen 38 en 40 van de Wet marktordening gezondheidszorg informatie openbaar ten behoeve van de inzichtelijkheid van de markt over bijvoorbeeld tarieven en kwaliteit. Op grond van die artikelen is de NZa bevoegd deze informatie op een vergelijkbare manier openbaar te maken, indien anderen niet reeds in voldoende mate in openbaarmaking voorzien. Zij dient als toezichthouder wettelijke waarborgen in acht te nemen, waaronder de uitzonderingsgronden die zijn neergelegd in de Wet openbaarheid van bestuur. Op grond van die uitzonderingsgronden is het de NZa niet toegestaan concurrentiegevoelige en/of bedrijfsvertrouwelijke informatie openbaar te maken.
Verder verwijs ik u naar de toelichting op vraag 2.
De beperking vloeit voort uit de Wet openbaarheid bestuur. Open State Foundation heeft dit besluit dat de NZa als onafhankelijk toezichthouder zelf heeft genomen ter discussie gesteld. Deze zaak is momenteel nog onder de rechter. Ik doe daar dus geen uitspraken over.

Vraag 4

Klopt het dat er een wettelijke beperking is voor transparantie rondom tarieven, zoals de NZa stelt? Zo ja, welke is dat, en waarom heeft de NZa dat knelpunt nooit als zodanig kenbaar gemaakt? Bent u bereid deze beperking op te heffen, gezien het enthousiasme van de NZa over openbare tarieven?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Klopt het dat de Autoriteit Consument & Markt (ACM) voor openbare tarieven is? Hoe verhoudt de stellingname van de ACM zich tot het NZa-standpunt?

De ACM heeft, net als de NZa, aangegeven eraan te hechten dat verzekerden en patiënten goed geïnformeerd zijn bij het maken van keuzes tussen zorgaanbieders. Volgens de ACM kan de stap van CZ daaraan bijdragen. Wel hecht de ACM als toezichthouder op de naleving van de Mededingingswet er ook aan dat het openbaar maken van de tarieven met zo min mogelijk mededingingsrisico’s gepaard gaat. De ACM acht die risico’s beperkt als het gaat om het openbaar maken van prijzen van behandelingen onder de eigen-risicogrens waarover geen onderhandelingen tussen ziekenhuizen en zorgverzekeraars meer gaande zijn, zoals hier het geval is.

Vraag 6

Welke actieve stappen is de NZa voornemens te nemen, gezien zijn enthousiasme over openbare tarieven om meer transparantie te verkrijgen?

De NZa heeft aangegeven het belangrijk te vinden dat consumenten goede en betrouwbare informatie krijgen en zal zich inzetten voor transparantie van kosten voor patiënten en verzekerden. Dat betreft onder meer het inzicht in de financiële consequenties die het ontvangen van zorg met zich kan brengen voor het eigen risico van de verzekerde. In dit kader heeft de NZa de transparantieregels voor zorgverzekeraars voor het polisjaar 2016 aangescherpt via de NZa-regeling «Informatieverstrekking ziektekostenverzekeraars aan consumenten». Deze houdt in dat een verzekeraar inzicht moet geven in de financiële consequenties van een behandeling als een verzekerde daarom vraagt. Als een verzekeraar dit niet kan, moet er een inschatting gemaakt worden. De NZa houdt op deze verplichting ook actief toezicht bijvoorbeeld door mystery calls in het afgelopen jaar. Voor een algemeen inzicht in de kosten per behandeling of per aandoening publiceert de NZa ook prijsinformatie op OpenDISdata.nl.

Vraag 7

Welk gevolg heeft het standpunt over transparantie van tarieven voor het verzoek van de Open State Foundation dat nu bij de Raad van State ligt?

De beroepsprocedure loopt nog. Het is niet aan mij om op de uitspraak van de rechter vooruit te lopen.

Vraag 8

Waaruit blijkt dat het geheim houden van tarieven en niet inzichtelijk maken voor patiënten en verzekerden voor hen betere zorg voor een eerlijke prijs heeft opgeleverd?

Ik ben groot voorstander van meer inzicht in de kosten en de kwaliteit van zorg en dus ook in openheid van de ziekenhuistarieven. Het is belangrijk dat mensen vooraf inzicht hebben in de financiële gevolgen die een behandeling met zich brengt. Ook leidt deze transparantie ertoe dat mensen een betere afweging kunnen maken bij het maken van een keuze tussen verschillende aanbieders. Transparantie en kritische inkoop door zorgverzekeraars kan een prijsverlagend effect hebben op ziekenhuistarieven. Uiteraard moet daarbij de kwaliteit van zorg voorop blijven staan. Tegen deze achtergrond is het transparantiebeleid gericht op het bevorderen van het beschikbaar komen van begrijpelijke informatie voor patiënten en verzekerden over de prijs én over de kwaliteit van zorg. Er zijn daarbij al flinke stappen in de goede richting gezet maar er zijn nog flinke verbeteringen nodig om ervoor te zorgen dat patiënten en verzekerden effectief inzicht hebben in alle informatie die van belang is bij het kiezen voor een behandeling. Ook de stap die zorgverzekeraar CZ in dit verband heeft gezet op het terrein van de transparantie van tarieven acht ik zeer wenselijk.
Zoals ik in mijn brief van 6 juni 2016 aan de Tweede Kamer heb toegelicht, heb ik diverse gesprekken gevoerd met zorgverzekeraars, de NZa en de ACM over de mogelijkheden en de beperkingen om de transparantie van ziekenhuistarieven te vergroten (Kamerstuk 29 689, nr. 721). De NZa beschikt over bevoegdheden om transparantie te vergroten maar heeft ook te maken met wettelijke waarborgen en dient belangen zorgvuldig af te wegen. Om meer inzicht te krijgen in de effecten die bij deze afweging spelen, organiseert het Ministerie van VWS in oktober een bijeenkomst met experts op dit terrein. Ook de NZa en de ACM zijn daarbij aanwezig. Ik zal uw Kamer in het najaar over de uitkomsten van deze bijeenkomst en over mijn beleidsconclusies informeren.
Ten aanzien van de transparantie van kwaliteit heb ik tijdens het debat over de Zorgverzekeringswet op 20 april 2016 aangegeven dat we nu in een fase zitten waarin in de praktijk steeds meer geëxperimenteerd wordt met kwaliteitsaspecten en uitkomsten in de bekostiging. Als de experimenten zijn afgerond gaan we evalueren en bezien wat deze hebben opgeleverd. Maar ik zou het te vroeg vinden om dat nu te doen. Er komen immers allerlei ontwikkelingen op gang.

Vraag 9

Welke instrumenten kunt u of de NZa namens u inzetten om een prijsopdrijvend effect te voorkomen?

Voor de medisch specialistische zorg zijn gedeeltelijk maximumtarieven van kracht en gedeeltelijk vrije prijzen. Het is ziekenhuizen en verzekeraars verboden om voor prestaties waarvoor een maximumtarief geldt, meer dan het vastgestelde maximum te betalen.
Voor de vrije prijzen gelden geen door de NZa vastgestelde limieten. Er zijn verschillende mechanismes die een prijsopdrijvend effect tegengaan. Ik noem het gegeven dat de zorgverzekeraars risicodragend zijn wat betreft de uitgaven aan medisch specialistische zorg en dus tegenwicht zullen bieden aan excessieve prijsverhogingen, net zoals ze dat de afgelopen jaren hebben gedaan. Op basis van het Bestuurlijk Hoofdlijnenakkoord heb ik met onder meer Zorgverzekeraars Nederland en de Nederlands vereniging van Ziekenhuizen afspraken gemaakt over onder andere de uitgavengroei tussen 2012 en 2015.
Als ultimum remedium kan ik de NZa een aanwijzing geven om het macrobeheersinstrument in te zetten, waarmee een uitgavenstijging als gevolg van excessieve prijsstijgingen kan worden gecorrigeerd. Tot op heden is het niet nodig gebleken dit instrument in te zetten. Daaruit blijkt dat zorgverzekeraars bij de inkoop in staat zijn om de omzetstijgingen te beperken, een en ander in overeenstemming met het Bestuurlijk Hoofdlijnenakkoord.

Vraag 10

Hoe denkt u over de verhouding tussen concurrentie en het belang voor de patiënten en verzekerden om vooraf te weten waar ze aan toe zijn? Welke gevolg verbindt u hieraan?

Inzicht in de kosten is voor beide belangrijk. We zien in andere sectoren ook dat openbaar is wat de prijzen zijn. Dat leidt vermoedelijk eerder tot een lagere dan tot een hogere prijs. De expertsessie genoemd in het antwoord op vraag 8 is ook bedoeld om meer helderheid te krijgen over dit effect.

Vraag 11

Welke stappen worden nu gezet om de prijsinformatie te koppelen aan kwaliteit, zodat een patiënt of verzekerde op basis hiervan vooraf kan zien welke zorg bij hem of haar past? Welke ambitie heeft u hierin, en op welke termijn? Op welke manier gaat u hierop sturen als verantwoordelijke voor het zorgstelsel?

Mijn ambitie is om transparantie en inzicht te hebben in prijzen en in kwaliteit. Verder verwijs ik u naar het antwoord op vraag 8.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht dat tientallen ouderen die wonen in een verzorgingshuis van Florence deze week te horen hebben gekregen dat ze gedwongen moeten verhuizen?1

Vraag 2

Wat vindt u ervan dat zestien van de vaak hoogbejaarde bewoners te horen kregen zelfs al voor het eind van het jaar te moeten verhuizen?

Vraag 3

Vindt u het wenselijk dat mensen gedwongen verhuisd worden naar een andere omgeving waar zij vaak hun vertrouwde kennissen en familiekring kwijt raken? Zo nee, wat gaat u ondernemen tegen deze gedwongen verhuizing?

Vraag 4

Hoe rijmt u het op korte termijn gedwongen verhuizen van deze kwetsbare ouderen met uw uitspraak dat het beleid dient uit te gaan van passende zorg die mensen in hun waarde laat?

Vraag 5

Erkent u dat deze verhuizing te maken heeft met uw beleid om de lage zorgzwaartepakketten niet meer te vergoeden? Kunt u uw antwoord toelichten?

Vraag 6

Wat gebeurt er als bewoners niet willen verhuizen? In hoeverre kan een zorginstelling mensen dwingen te verhuizen? Op grond waarvan?

Voorop staat dat niemand er bij gebaat is om in een dergelijke situatie te geraken. Dat komt de kwaliteit van zorg en welzijn naar mijn overtuiging niet ten goede. Deze situatie kan alleen in goed overleg tussen bewoners, zorgaanbieder en zorgkantoor tot een bevredigend einde worden gebracht, zodat de cliënt blijvend verzekerd is van verantwoorde zorg. De praktijk leert dat er langs deze weg uiteindelijk altijd een oplossing wordt gevonden.

Vraag 7

Hoe oordeelt u over de redenen van de concentratie van bewoners met een bepaalde zorgvraag? Is dit bedrijfseconomisch ingegeven, organisatorisch of inhoudelijk? Kunt u uw antwoord toelichten?

Florence geeft aan dat het doel is om cliënten in een omgeving die veranderd is blijvend die zorg te bieden die zij, gezien hun zorgzwaarte, nodig hebben. Dit moet passen binnen personele, gebouwelijke en organisatorische randvoorwaarden. Het is aan de zorgaanbieder om daarin beslissingen te nemen en aan de IGZ om daarop toezicht te houden.

Vraag 8

Gaat het ombouwen tot «moderne, zelfstandige zorgappartementen» gepaard met een huurverhoging? Zo ja, wat bedraagt die?

Volgens Florence wordt Woonzorgcentrum Loosduinse Hof binnen nu en twee jaar getransformeerd tot een woonzorghuis voor de wijk. Het woonzorgcentrum krijgt daarmee zelfstandige wooneenheden voor mensen die zorg thuis ontvangen.
Naar ik begrijp is het de bedoeling dat de woningcorporatie op termijn de exploitatie van de huisvesting overneemt. Een woningcorporatie is er niet voor mensen met een groot inkomen, dus ik ga ervan uit dat deze wooneenheden ook voor mensen met lage inkomens beschikbaar zijn.

Vraag 9

Erkent u dat Florence hiermee de stap zet naar scheiden van wonen en zorg, en dat ze zich daardoor kan richten op de welvarende oudere, en hiermee de mogelijkheid voor ouderen met zorgbehoefte maar zonder dikke portemonnee verkleind worden? Hoe kijkt u aan tegen deze tweedeling?

Zie antwoord vraag 8.

Vraag 10

Met hoeveel ontslagen gaat de reorganisatie/verhuizing gepaard? Worden gedwongen ontslagen uitgesloten? Is er al contact met de vakbond?

Uit de door Florence aangereikte informatie leid ik af dat door de overplaatsing van cliënten met een zwaardere zorgvraag en een verminderde vraag naar de woningen, er boventalligheid ontstaat van medewerkers. Het zou gaan om 24,5 fte. De boventallige medewerkers vallen onder het sociaal plan dat in samenwerking met de vakbonden tot stand is gekomen. Het feit dat deze maatregel wordt genomen terwijl de taakstelling op de Wlz van € 500 miljoen vanaf 2017 structureel is teruggedraaid, toont aan dat instellingen altijd te maken kunnen krijgen met veranderende voorkeuren van groepen cliënten, waaraan zij zich moeten aanpassen.

Vraag 11

Hoe verklaart u dat er gedwongen ontslagen vallen, terwijl u beweert dat u niet bezuinigt op de verpleeghuiszorg?

Zie antwoord vraag 10.

Vraag 12

Bent u bereid de Raad van Bestuur van Florence, die maar liefst vier noteringen heeft in de Actiz 50, de lijst met grootste graaiers in de ouderenzorg, hierop aan te spreken? Zo nee, waarom niet?2

Het Kabinet wil maatschappelijk acceptabele inkomens voor zorgbestuurders. Normen voor bezoldiging zijn vastgelegd in de Wet normering topinkomens (WNT). Binnen de grenzen die de wet, in het bijzonder de WNT, is het aan de raden van toezicht om te bepalen wat een passende beloning is voor de bestuurders van een zorginstelling.

Vraag 13

Vindt u deze aangekondigde gedwongen verhuizing, inclusief de gedwongen ontslagen, de juiste prioriteit van een zorginstelling dat op de zorgenlijst van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) prijkt? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie het antwoord op vraag 7.

Vraag 14

Hoe oordeelt de IGZ over deze verplichte verhuizingen? Draagt dit bij tot de veiligheid van bewoners en hun kwaliteit van leven?

De IGZ gaat niet over de plaatsing van de bewoners en het besluit dat een organisatie hierin neemt. Dit is de verantwoordelijkheid van de bestuurder. De IGZ volgt wel of de kwaliteit en veiligheid van de bewoners bij Florence is gewaarborgd. Mochten er signalen binnenkomen dat dit niet het geval is dan zal de IGZ deze signalen onderzoeken.

Vraag 1

Wat is uw reactie op de bevindingen in het rapport: «The IMF and the crises in Greece, Ireland, and Portugal: an evaluation by the Independent Evaluation Office»1, waarin het IEO zeer kritisch is over het handelen van het IMF rond het verstrekken van leningen aan diverse Europese landen in de periode 2010 tot en met 2013?

De onafhankelijke evaluatiedienst van het IMF – het Independent Evaluation Office (IEO) – heeft op 29 juli j.l. een evaluatierapport openbaar gemaakt over de rol van het IMF bij de aanpak van de eurocrisis. De Managing Director Lagarde heeft in een separate verklaring gereageerd op de aanbevelingen van de evaluatiedienst. Ik ben van mening dat het IMF uit de verschillende evaluaties van programma’s en beleidsherzieningen lessen heeft getrokken over haar rol bij de aanpak van de eurocrisis. Het is tegelijkertijd van belang dat het IMF haar rol continu blijft evalueren en waar nodig haar beleid bijstelt. Het werk van de IEO draagt hier in belangrijke mate aan bij.
Voor een appreciatie van het rapport en de aanbevelingen verwijs ik u ook naar mijn brief aan de Tweede Kamer van 29 augustus over de evaluatie van het IEO over de rol van het IMF bij de aanpak van de eurocrisis (Kamerstuk 21 501-07, nr. 1391).

Vraag 2

Kunt u zich vinden in de kritiek uit het IEO-rapport dat het IMF met betrekking tot de Griekse crisis mogelijk al in een vroeg stadium haar oren heeft laten hangen naar politieke druk vanuit de Europese Commissie, die handelde namens de Eurogroep? Zo nee, waarom niet?

Het rapport van het IEO stelt in algemene zin dat de samenwerking in Trojka-verband de technische beoordelingen van het IMF mogelijk blootstelde aan politieke druk. Het rapport geeft echter ook aan dat het IMF op technisch niveau in de trojka doorgaans niet vatbaar was voor druk vanuit de Europese instellingen (zie ook het antwoord op vraag 8). De Managing Director van het IMF heeft in haar reactie op het evaluatierapport van het IEO gewezen op de uitzonderlijk lastige en ongeëvenaarde omstandigheden van de eurocrisis. Volgens de Managing Director heeft het IMF in een zeer korte periode programma’s verstrekt aan landen in een muntunie, terwijl de ervaring hiermee beperkt was. Deze beginjaren waren volgens de Managing Director een leerproces voor zowel het IMF als de Europese instellingen. Ondanks de grote systeemrisico’s is het gelukt om het marktvertrouwen te herstellen. Volgens de Managing Director heeft het IEO in haar rapport onvoldoende onderbouwd dat er sprake was van politieke interventie in de technische analyses van het IMF, waardoor er geen noodzaak is voor nieuwe procedures. Tegelijkertijd heeft ze onderstreept dat de technische analyses van het IMF onafhankelijk moeten blijven. Ik kan mij ook niet vinden in de stelling dat het IMF in een vroeg stadium haar oren heeft laten hangen naar politieke druk vanuit de Europese Commissie, dan wel de Eurogroep. Mijn indruk is dat het IMF altijd zelfstandig tot een besluit is gekomen over betrokkenheid van het IMF bij het eerste, maar ook de latere Griekse programma’s. Dit was juist voor Nederland ook een belangrijke reden om het IMF te betrekken bij de steunprogramma’s. Het antwoord op vraag 7 gaat verder in op het besluit van het IMF om in 2010 in te stemmen met een steunprogramma voor Griekenland zonder schuldherstructurering.

Vraag 3

Kunt u ontkennen, danwel bevestigen dat de Europese Commissie het IMF daadwerkelijk politiek heeft willen beïnvloeden?

Nee, dit is een vraag die de Europese Commissie zelf zou moeten beantwoorden.

Vraag 4

Kunt u bevestigen dat de optie van herstructurering van de Griekse schulden al van tafel was op het moment dat het IMF in maart 2010 werd uitgenodigd?

Schuldherstructurering is bij de besluitvorming omtrent het eerste Griekse leningenprogramma door de landen van de eurozone niet als voorwaarde gesteld voor steun aan Griekenland. Tijdens de informele Europese Raad van 11 februari 2010 hebben de eurolanden zich bereid verklaard om indien nodig actie te nemen om de stabiliteit van het eurogebied als geheel te waarborgen.2 In een verklaring van 25 maart 2010 hebben de regeringsleiders van de eurozone aangegeven bereid te zijn om samen met het IMF bilaterale leningen te verschaffen aan Griekenland.3 Op 11 april heeft de Eurogroep een mandaat aan de Commissie gegeven om samen met het IMF en de ECB te bepalen hoe een eventueel steunprogramma eruit zou moeten zien. Hierbij is ook overeenstemming bereikt over de voorwaarden waartegen steun verleend zou kunnen worden.4 Schuldherstructurering behoorde niet tot deze voorwaarden die door de Trojka werden geformuleerd en dit was dus ook geen onderdeel van de inzet van de lidstaten van de eurozone. Op 2 mei 20105 besloten de Eurogroep en het IMF uiteindelijk om respectievelijk bilaterale leningen en een Stand-by arrangement aan Griekenland

Vraag 5

Was de beslissing om niet te herstructureren al genomen op het moment dat het IMF in maart 2010 aanschoof? Zo nee, welke informatie had er van het IMF moeten zijn gekomen om tot een ander besluit te komen?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

In hoeverre was het de Nederlandse overheid bekend dat er binnen het IMF verschil van mening heerste over schuldenherstructurering voor Griekenland en de mate waarin er sprake was van een houdbare schuld?

Het IEO-rapport beschrijft dat er verschil van mening was onder «senior IMF officials» over de noodzaak tot schuldherstructurering. Het is vanzelfsprekend dat binnen een organisatie in de aanloop naar besluitvorming over steunprogramma’s verschillende meningen bestaan en worden onderzocht. Uiteindelijk presenteert de Managing Director een voorstel aan de raad van bewindvoerders waarin de verschillende leden van het IMF vertegenwoordigd zijn. Het IEO-rapport geeft aan dat het ook (qua stemgewicht) de voorkeur had van een meerderheid van de leden van de raad van bewindvoerders van het IMF om geen schuldherstructurering na te streven. Het uitgangspunt van de besluitvorming in de IMF raad van bewindvoerders is unanimiteit. Waar dit niet mogelijk is dient minimaal een meerderheid akkoord te gaan met een besluit.

Vraag 7

Hoe belangrijk is de schuldhoudbaarheidsanalyse van het IMF geweest voor de beslissing om al dan niet over te gaan op een herstructurering van de Griekse schulden? Hoe heeft het ministerie zich er van vergewist dat deze op juiste manier tot stand is gekomen?

De schuldhoudbaarheidsanalyse staat altijd centraal in beslissingen van het IMF om schuldherstructurering als voorwaarde te stellen voor programmasteun. Het is een onafhankelijke technische analyse van het IMF zelf, waar de raad van bewindvoerders niet bij betrokken is. Het IMF constateerde in de schuldhoudbaarheidsanalyse voor aanvang van het eerste Griekse programma dat de Grieks schuld onder het basisscenario houdbaar was, maar dat er door onzekerheid en neerwaartse risico’s geen sprake was een houdbare schuld op de middellange termijn. Deze analyse werd destijds door het Nederlandse kabinet gedeeld.
Het besluit van het IMF om geen herstructurering te bepleiten voor aanvang van het eerste Griekse leningenprogramma was gebaseerd op de aanvullende analyse dat er een groot risico was op spillovers naar andere landen bij gebrek aan een vangnet in Europa en dat een schuldherstructurering door de grote mate van onzekerheid het besmettingsgevaar kon vergroten. Het IMF heeft de raad van bewindvoerders hierover geraadpleegd bij de besluitvorming over het eerste Griekse programma. De raad van bewindvoerders van het IMF heeft vervolgens unaniem ingestemd met goedkeuring van het eerste Griekse leningenprogramma.

Vraag 8

Bent u het met de uitspraak in het rapport eens dat het handelen van het IMF in ieder geval de illusie heeft gewekt dat het IMF Europese landen anders behandelt dan niet-Europese landen? Zo ja, denkt u dat deze andere behandeling komt door de politieke interventie van de Europese Commissie/Eurogroep? Zo nee, waarom niet?

Het IEO stelt in haar rapport dat de wijze waarop het IMF handelde, en met name de wijze waarop besluiten tot stand kwamen, de illusie wekte dat Europa anders behandeld werd. Het IEO constateert echter niet dat Europese landen ook daadwerkelijk anders behandeld werden dan niet-Europese landen. De Managing Director van het IMF heeft in haar reactie op het evaluatierapport van het IEO gewezen op de uitzonderlijk lastige en ongeëvenaarde omstandigheden van de eurocrisis. Volgens de Managing Director heeft het IMF in een zeer korte periode programma’s verstrekt aan landen in een muntunie, terwijl de ervaring hiermee beperkt was. Deze beginjaren waren volgens de Managing Director een leerproces voor zowel het IMF als de Europese instellingen. Ondanks de grote systeemrisico’s is het gelukt om het marktvertrouwen te herstellen.
Uniek was daarnaast ook de grote financiële betrokkenheid van Europa bij de financiële steunprogramma’s. Het IEO stelt in haar evaluatierapport dat het IMF in financieel opzicht een junior partner was ten opzichte van de Europese instellingen, doordat de financiering grotendeels uit Europa kwam. Deze grote financiële betrokkenheid van Europa leidde tot de nauwe samenwerking van het IMF met de Europese Commissie en de ECB in de Trojka. Het IEO concludeert in haar rapport dat het IMF in beleidsopzicht geen junior partner was ten opzichte van de Europese instellingen. Ook stelt het IEO dat het IMF op technisch niveau in de Trojka doorgaans niet vatbaar was voor druk vanuit de Europese instellingen. Beide conclusies, die mijns inziens van groot belang zijn, onderschrijven dat het IMF de Europese landen niet anders behandeld heeft.

Vraag 9

Bent u van mening dat het IMF, zeker gezien de ferme kritiek in het IEO-rapport, onafhankelijk genoeg heeft kunnen optreden, en ook daadwerkelijk heeft opgetreden in de Europese crises tussen 2010 en 2013? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom niet?

Ja. Managing Director Lagarde heeft in haar reactie op het IEO rapport aangegeven dat ze de aanname van de IEO dat er ruimte was voor politieke interventie in de technische analyses van het IMF niet deelt. Ik deel deze opvatting en ben van mening dat het IMF voldoende onafhankelijk heeft kunnen optreden (zie ook mijn brief van 29 augustus hierover, Kamerstuk 21 501-07, nr. 1391). Het IEO rapport constateert dat er soms interne verschillen van mening waren over de rol van het IMF, maar stelt tegelijkertijd dat het IMF management tot eigen conclusies kwam en de raad van bewindvoerders raadpleegde voorafgaand aan besluiten. Ook de conclusie dat het IMF op beleidsvlak geen junior partner was in de samenwerking met de Europese instellingen onderschrijft dit beeld.

Vraag 10

Wat vindt u er van dat voorheen het IMF steeds miljarden euro’s bij droeg aan de steunplannen voor Griekenland, zonder dat daar kwijtschelding van Griekse schulden tegenover hoefde te staan, maar dat bij het derde steunplan voor Griekenland het IMF wél kwijtschelding van Griekse schulden eist?

Het is aan het IMF om te beoordelen of een steunprogramma binnen het hiervoor opgestelde leningenbeleid past of dat schuldherstructurering noodzakelijk is. Zoals aangegeven in het antwoord op vraag 7 was het besluit van het IMF om geen herstructurering te bepleiten voor aanvang van het eerste Griekse leningenprogramma gebaseerd op de aanvullende analyse dat er een groot risico was op spillovers naar andere landen bij gebrek aan een vangnet in Europa en dat een schuldherstructurering door de grote mate van onzekerheid het besmettingsgevaar kon vergroten. Toen in de loop van het eerste Griekse leningenprogramma bleek dat de schuld niet langer houdbaar was, is bij de totstandkoming van het tweede Griekse leningenprogramma besloten tot een vrijwillige schuldherstructurering door de private sector. Hier had Nederland overigens al in een relatief vroeg stadium voor gepleit.
Met betrekking tot het huidige programma heeft Managing Director Lagarde in augustus 2015 aangegeven dat het bereiken van een akkoord over mogelijke schuldmaatregelen een voorwaarde voor het IMF is om deel te nemen aan het programma. De Eurogroep is op 24 mei 2016 een voorlopig pakket aan schuldmaatregelen overeengekomen. Deze zullen gefaseerd worden geïmplementeerd, als dit nodig is om te voldoen aan de afgesproken benchmark voor de jaarlijkse financieringsbehoefte en op voorwaarde van naleving van de afspraken uit het ESM-programma.
De Eurogroep heeft op 24 mei jl. tevens de intentie verwelkomd van het IMF Management om de IMF Board te adviseren een IMF-leningenprogramma voor Griekenland voor het einde van 2016 goed te keuren. Het is uiteindelijk aan de IMF Board om een beslissing te nemen over deelname aan het programma. Conform IMF-beleid, zal goedkeuring door de Board geschieden op basis van een update van de schuldhoudbaarheidsanalyse en een beoordeling van de schuldmaatregelen overeengekomen in de Eurogroep.

Vraag 11

Bemoeilijkt het IEO-rapport volgens u een verdere betrokkenheid van het IMF aan het derde steunplan voor Griekenland? Zo nee, waarom niet?

Het IEO-rapport staat los van het derde leningenprogramma voor Griekenland. Zoals deels ook uiteen gezet in het rapport van het IEO en in de reactie van Managing Director Lagarde op het rapport, heeft het IMF de afgelopen jaren verschillende lessen getrokken uit de beginjaren van de eurocrisis. Zo heeft het IMF onder andere de wijze waarop macro-economische voorspellingen voor programma’s tot stand zijn gekomen geëvalueerd, zoals bijvoorbeeld aannames over toekomstige groei of inflatie. Ook heeft het IMF het leenraamwerk voor programma’s met exceptionele toegang aangepast om de schuldhoudbaarheid van programma’s beter te borgen. Daarnaast heeft het IMF de informatie uitwisseling met de raad van bewindvoerders en het bredere publiek verbeterd. De aanpassingen die het IMF heeft doorgevoerd zijn generiek van toepassing op alle IMF leden.

Vraag 12

Bent u het eens met de aanbevelingen uit het IEO-rapport? Zo ja, gaat u er op aandringen bij het IMF dat de aanbevelingen worden overgenomen en uitgewerkt? Zo nee, waarom niet?

Ik verwelkom het IEO- rapport van de eurocrisis en de aanbevelingen die de evaluatiedienst geformuleerd heeft. Deze aanbevelingen kunnen ervoor zorgen dat het IMF in de toekomst effectiever kan optreden bij een crisis in een muntunie. Ik ben het met de Managing Director eens dat de eerste aanbeveling van het IEO, waarin gesteld wordt dat het IMF procedures moet ontwikkelen om ervoor te zorgen dat de technische analyse van het Fonds zo min mogelijk beïnvloed wordt door politieke overwegingen,onvoldoende onderbouwd wordt en dat er geen noodzaak is voor nieuwe procedures. De onafhankelijkheid van de technische analyses van het IMF kan mijns inziens ook geborgd worden door bestaande procedures nauwkeurig te volgen. De raad van bewindvoerders heeft een belangrijke taak om hiervoor zorg te dragen. Net als de Managing Director steun ik daarnaast de overige aanbevelingen.
Ik verwijs u ook naar mijn brief aan de Tweede Kamer van 29 augustus over de evaluatie van de IEO over rol van het IMF bij de aanpak van de eurocrisis (Kamerstuk 21 501-07, nr. 1391).

Vraag 13

Bent u bereid een onafhankelijke analyse te laten uitvoeren naar de rol die de Nederlandse overheid heeft gehad in de Griekse schuldencrisis?

Nee. Op nationaal niveau heeft de Algemene Rekenkamer in 2015 reeds een grondige onafhankelijke analyse gedaan naar de noodsteun aan eurolanden tussen 2010 en 2015. Daarnaast is er in 2015–2016 een beleidsdoorlichting geweest van artikel 4, Internationale Financiële Betrekkingen, van de Begroting van het Ministerie van Financiën. In de beleidsdoorlichting wordt gekeken naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van het gevoerde beleid in de periode 2010–20146. Zoals ik ook eerder heb aangegeven in de bestuurlijke reactie7 op het rapport «Noodsteun voor eurolanden tijdens de crisis» van de Algemene Rekenkamer ben ik van mening dat het belangrijk is om te evalueren en lessen te trekken uit de afgesloten steunprogramma’s. De afgelopen jaren zijn er diverse evaluaties uitgevoerd naar de leningenprogramma’s die aan de lidstaten van de eurozone zijn versterkt door o.a. het IMF en de Europese Commissie. Ook zal het ESM onafhankelijke evaluaties gaan uitvoeren8.

Vraag 1

Kent u bovengenoemd bericht?1

Ja.

Vraag 2

Waarom duurt het wederom langer voordat het onderzoek naar de Tweede Kamer komt?

Zoals ook in mijn brief van 28 juli jl. (Kamerstuk 29 538, nr. 225) aan uw Kamer gemeld, heb ik uw Kamer in mijn brief van 15 februari dit jaar (Kamerstuk 29 538/ 34 104, nr. 203) laten weten dat het CBS verwachtte voor de zomer voorlopige resultaten van het onderzoek te kunnen leveren op basis van de gegevens over 2013, 2014 en de eerste helft van 2015. In deze brief stond ook aangegeven dat het CBS het onderzoek kan uitvoeren als de gegevens, die voor het onderzoek benodigd zijn, beschikbaar zijn. Door middel van mijn brief van 28 juli jl. en de daaraan toegevoegde brief van het CBS heb ik u geïnformeerd over het feit dat het CBS tot de conclusie is gekomen, dat het onderzoek zich als gevolg van de hervormingen nog niet in de fase bevindt waarin het CBS een tabellenset kan samenstellen. Wat betreft de voorlopige resultaten van het onderzoek geldt dus helaas dat de gegevens niet tijdig beschikbaar waren om voor de zomer een voorlopig resultaat aan uw Kamer te doen toekomen. Over de definitieve resultaten van het onderzoek stond in mijn brief van 28 juli jl. dat het CBS verwachtte de tabellen met cijfers over heel 2013, 2014, en 2015 in november 2016 op te leveren.

Vraag 3

Ligt de oorzaak hiervan bij het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), of heeft u besloten dit onderzoek op een later moment naar buiten te brengen?

Zie het antwoord op vraag 2.

Vraag 4

Zou het niet correct zijn met spoed dit onderzoek te doen, zodat mensen die nu afzien van zorg vanwege de te hoge eigen bijdragen tegemoet gekomen worden? Zo ja, uit welk deel van uw handelen blijkt dat dan?

Zoals in het antwoord op vraag 2 is aangegeven, is het CBS afhankelijk van de data die zij beschikbaar heeft. In het debat van 10 maart jl. over de problemen bij het CAK inzake de eigen bijdrage Wmo heb ik uw Kamer toegezegd om naast het CBS-onderzoek kwalitatief onderzoek uit te voeren. De focus van het CBS-onderzoek ligt op alle huishoudens waarvan minimaal één persoon van 18 jaar of ouder in 2013 en 2014 eigenbijdrageplichtige AWBZ- en/of Wmo-zorg zonder verblijf in natura ontving. Voor deze huishoudens wordt de verandering in eigen bijdragen tussen 2014 en 2015 door het CBS op basis van CAK gegevens berekend. Ongewenste zorgmijding is geen onderdeel van het CBS-onderzoek. Het kwalitatieve onderzoek – in aanvulling op het onderzoek van het CBS – zal ingaan op ongewenste zorgmijding, eigen bijdragen en maatwerk op grond van de Wmo 2015. De planning van het kwalitatieve onderzoek sluit aan op het CBS-onderzoek.

Vraag 5

Zou het niet correct geweest zijn om in overeenstemming met eerdere voorstellen van de CDA-fractie, voordat alle zorghervormingen ingevoerd zijn onderzoek te doen naar de inkomenspositie van middeninkomens, en daarmee de put te dempen voordat het kalf verdronken is? Zo nee, waarom niet? Zo ja, waarom heeft u dat dan niet gedaan?

Bij de totstandkoming van de wetgeving in het kader van de vernieuwing van zorg en ondersteuning en in de parlementaire behandeling daarvan is veel aandacht besteed aan de eigen bijdragen van mensen voor de door hen ontvangen zorg en ondersteuning. Uitgangspunt is dat mensen naar vermogen een bijdrage leveren. De inzet hierbij was om deze eigen bijdragen zoveel mogelijk ongewijzigd te laten, anders dan de effecten vanuit andere wetgeving (bijvoorbeeld afschaffing Wtcg korting op eigen bijdragen). Het wettelijk kader waarborgt dat mensen de toegang tot zorg en ondersteuning niet kan worden geweigerd met een verwijzing naar inkomen en vermogen. Daarbij zijn het instrumentarium en bijbehorende middelen voor gemeenten verruimd om daar waar aangewezen (meer) financieel maatwerk te kunnen bieden.
Het CBS-onderzoek moet een antwoord geven op de vraag of de eigen bijdragen voor huishoudens waarvan ten minste één persoon eigen bijdrageplichtinge AWBZ- en/of Wmo-zorg heeft ontvangen veranderd is tussen 2014 en 2015 voor verschillende inkomens- en vermogensgroepen.

Vraag 6

Klopt het dat bij het onderzoek door het CBS geen onderzoek gedaan wordt naar zorgmijding vanwege hoge eigen bijdragen? Zo ja, waarom is dat?

Zorgmijding maakt geen onderdeel uit van het CBS-onderzoek gezien dat niet mogelijk is door het ontbreken van data hierover. Het CBS-onderzoek is gebaseerd op CAK-gegevens. De uitstroom uit de Wmo 2015 kan op basis van CAK-gegevens in beeld worden gebracht indien de reden overlijden of een verhuizing naar een instelling betreft. Overige redenen voor uitstroom zijn dat ondersteuning niet meer nodig is of niet meer betaalbaar wordt geacht of op een andere manier wordt verkregen, bijvoorbeeld in de vorm van een algemene voorziening, Zvw-zorg, private zorg of mantelzorg. De CAK-bestanden bieden echter geen mogelijkheid om uitstroom anders dan door overlijden of de overgang naar zorg met verblijf te onderzoeken. In mijn brief van 14 april jl. (Kamerstuk 29 538, nr. 212) heb ik uw Kamer aangegeven dat met behulp van het kwalitatieve onderzoek hiervan wel een indicatie kan worden gegeven. Voorts verwijs ik u specifiek naar de offerte en het vooronderzoek van het CBS dat ik uw Kamer heb doen toekomen met mijn brieven van 7 september (Kamerstuk 34 104, nr. 71) en 3 december 2015 (Kamerstuk 34 104, nr. 88). Ik zal u met de beantwoording van deze vragen de offerte en het vooronderzoek nogmaals doen toekomen2.

Vraag 7

Waarom «behoort het niet tot de mogelijkheden om op basis van de beschikbare gegevens onderzoek te doen naar de overige redenen voor uitstroom uit de Wmo 2015»? Kunt u zeer specifiek per «overige redenen», waaronder zorgmijding, aangeven waarom hier geen onderzoek naar kan worden gedaan? Indien de daarvoor beschikbare gegevens niet voorhanden zijn, waarom kunt u die dan niet voorhanden krijgen?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Ambulancedienst kan werk niet aan»?1

Iedereen die acute zorg nodig heeft, moet deze zorg binnen een redelijke tijd kunnen krijgen. Tegelijkertijd zijn er signalen over overbelasting van het personeel binnen de spoedzorg.
De toegenomen werkdruk die het ambulancepersoneel in de regio Haaglanden ervaart, sluit aan bij andere signalen over een toegenomen druk binnen de keten van acute zorg, zoals de signalen die TraumaNet AMC in mei heeft afgegeven.2 Evenals RAV Haaglanden noemen ook andere partijen onder meer de veranderende en groeiende zorgvraag en de schaarste van gekwalificeerd personeel als oorzaken voor deze drukte. Zoals ik in mijn reactie op de brief van TraumaNet AMC heb aangegeven, neem ik deze signalen zeer serieus en zal ik de Kamer na de zomer nader informeren over de te zetten stappen.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de acute zorg in de regio Haaglanden in gevaar is?

Zoals ik reeds heb aangegeven neem ik de signalen over de hoge belasting binnen de spoedzorg in de regio Haaglanden uiterst serieus. Een groeiende zorgvraag maakt de keten van acute zorg kwetsbaar als die niet gepaard gaat met voldoende capaciteit. Zowel RAV Haaglanden, als de grootste verzekeraar in de regio Haaglanden – CZ – hebben mij echter laten weten van oordeel te zijn dat de acute zorg in de regio niet in gevaar is, maar dat zij wel de noodzaak zien van maatregelen. Voorbeelden die RAV Haaglanden daarbij noemt, zijn het werven van nieuw personeel en een efficiëntere inzet van de capaciteit, zoals de inzet van meer ambulances ten koste van het aantal rapid responders.

Vraag 3

Wat is uw verklaring voor de toenemende werkdruk van de ambulancedienst Haaglanden?

Uit gesprekken die zijn gevoerd met vertegenwoordigers van de spoedzorg lijkt de toegenomen druk binnen de acute zorg veroorzaakt te worden door verschillende factoren, zoals een grotere zorgvraag van kwetsbare ouderen die langer thuis wonen, een verkorte opnameduur, een gebrek aan gekwalificeerd personeel en een soms haperende doorstroming van patiënten in de keten. Dit zijn factoren die ook een hogere belasting voor de ambulancedienst en het ambulancepersoneel met zich meebrengen. Daarnaast kunnen de invoering van geprotocolleerde triage en Directe Inzet Ambulance – waarbij ambulances, zodra er zekerheid is over de locatie van het incident, al direct gaan rijden om tijdwinst te boeken – geleid hebben tot een toename van het aantal ritten.

Vraag 4

Is het waar dat er een tekort aan ambulancebroeders is? Zo ja wat gaat u daar aan doen?

Het bestrijden en voorkomen van personeeltekorten is primair de verantwoordelijkheid van de werkgever. Brancheorganisatie Ambulancezorg Nederland (AZN) heeft dan ook in juli 2016 een raming laten maken van de landelijke ontwikkeling van vraag en aanbod naar ambulanceverpleegkundigen in de komende 5 tot 10 jaar. Conclusie van het rapport is dat de instroom in de opleiding voor ambulanceverpleegkundige de komende jaren omhoog moet.
AZN heeft hierbij aangegeven dat de arbeidsmarkt wel per regio verschilt. De brancheorganisatie ziet verschillende oplossingrichtingen voor de krapte op de arbeidsmarkt. Bijvoorbeeld verbreding van de instroommogelijkheden voor de opleiding tot ambulanceverpleegkundige en de mogelijke inzet van de Bachelor medisch hulpverlener binnen de ambulancezorg.
Ik zal de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt voor ambulancepersoneel nauwgezet volgen en blijf daarover in gesprek met AZN.

Vraag 5

Is het waar dat er een tekort aan ambulancewagens is? Zo ja, wat gaat u daar aan doen?

RAV Haaglanden geeft aan dat zij zich niet herkennen in het signaal dat er binnen hun RAV sprake zou zijn van een daadwerkelijk tekort aan voertuigen. Sterke groei van het aantal ritten kan er echter toe leiden dat op bepaalde momenten krapte wordt gevoeld in de beschikbaarheid van voertuigen. Dit kan zich voordoen bij bijvoorbeeld dienstwissels met aansluitende diensten. De laatste rit van de ene dienst is dan nog niet afgelopen terwijl de volgende dienst eigenlijk moet starten. Elke RAV is hierop ingericht en beschikt daarom in principe ook over reservevoertuigen die op zo’n «krapte-moment» ingezet kunnen worden. Deze incidenteel gevoelde knelpunten worden met regelmaat besproken. Zo hebben zorgverzekeraars en de RAV Haaglanden eind vorig jaar al met elkaar gesproken over de toenemende vraag naar ambulancezorg. Om te voorkomen dat er capaciteitsproblemen ontstaan, hebben verzekeraars extra budget toegekend om de beschikbaarheid aan ambulancezorg te waarborgen.
Op de vraag wat de rol van VWS hierin is, kan ik u mededelen dat ik door middel van het referentiekader spreiding en beschikbaarheid ambulancezorg in 2013 heb vastgesteld wat de spreiding van ambulances is om 97% van Nederland binnen 12 minuten rijtijd per ambulance te kunnen bereiken en welke capaciteit nodig is om, gegeven deze spreiding in 95% van de gevallen binnen deze tijd aanwezig te kunnen zijn. Dit referentiekader is een hulpmiddel voor de verzekeraars en de RAV’en bij hun onderhandeling over de zorginkoop. Het staat partijen vrij om, indien zij daar aanleiding toe zien, binnen regio’s voor een andere (dus ook hogere) inzet van de toegewezen middelen te kiezen. Momenteel vindt een herijking van het referentiekader plaats door het RIVM. Dit is op basis van de productiecijfers over het jaar 2015 (Ambulances in Zicht 2015). De productiecijfers laten voor RAV Haaglanden een toename zien in verhouding tot de productie in 2012 (waar het referentiekader in 2013 op was gebaseerd). In september 2016 stel ik – na overleg met AZN en Zorgverzekeraars Nederland- het nieuwe referentiekader vast waarmee verzekeraars en de RAV in gesprek kunnen over de planning van het aantal ambulancewagens per regio. Ik zal het Referentiekader na vaststelling aan uw Kamer doen toekomen.

Vraag 6

Kunt u een overzicht geven van het aantal ritten waarbij de vereiste aanrijtijd is overschreden in de regio Haaglanden?

Het aantal overschrijdingen A1-ritten (hoogste spoed) binnen de regio Haaglanden was in 2015: 2305 (5,7%).

Vraag 7

Kunt u een overzicht geven van de wachttijden van de afdelingen Spoedeisende Hulp (SEH’s) in de regio Haaglanden?

Nee, ik beschik niet over dergelijke cijfers. Ook het Medisch Centrum Haaglanden (MCH) heeft mij laten weten niet over concrete cijfers te beschikken. Het MCH geeft aan dat echter geen sprake is van lange wachttijden; bij binnenkomst kan de ambulanceverpleegkundige een patiënt (vrijwel) direct overdragen aan de SEH-verpleegkundige, zeker bij spoed, aldus het MCH.

Vraag 8

Zijn zorgverzekeraars nog steeds van plan de SEH in het Medisch Centrum Haaglanden (MCH) Antoniushove in Leidschendam te sluiten?

Het besluit om de SEH op locatie Antoniushove te sluiten, is een besluit van het Medisch Centrum Haaglanden (MCH). Het ziekenhuis heeft aangegeven te verwachten dat sluiting van de SEH op locatie Antoniushove geen problemen oplevert voor de capaciteit en kwaliteit van zijn spoedeisende hulp in de regio Haaglanden. De SEH van Antoniushove behandelt slechts een bepaald segment van de patiënten die acute zorg nodig hebben, patiënten die complexe acute zorg nodig hebben (bijvoorbeeld patiënten met een herseninfarct of patiënten die ernstig gewond zijn) zijn nooit naar de SEH van Antoniushove gegaan. Ook ambulancepatiënten, kinderen die ernstig ziek zijn en vrouwen die moeten bevallen gaan naar Bronovo en Westeinde, niet naar Antoniushove. Daarnaast heeft het MCH aangegeven bezig te zijn met verbouwingen van de SEH’s van de locaties Westeinde en Bronovo, waardoor er op deze locaties meer capaciteit beschikbaar zal zijn. Zorgverzekeraar CZ heeft aangegeven het besluit tot sluiting van de SEH op locatie Antoniushove te ondersteunen. De zorgverzekeraar heeft daarbij laten weten dat Den Haag op grond van de historie een grote SEH capaciteit heeft. Veel van die capaciteit werd gevuld met zelfverwijzers, vooral bij de locaties Leyweg en Westeinde. Door de integratie van de HAP met de SEH op die locaties worden nu veel patiënten in de eerste lijn gezien. Ook dit biedt ruimte om de sluiting van de locatie Antoniushove op te vangen op de andere locaties van het MCH, aldus het ziekenhuis.

Vraag 9

Binnen welke termijn verwacht u dat de genoemde problemen opgelost zijn?

De diverse signalen over de toegenomen werkdruk binnen de spoedzorg maken duidelijk dat de problematiek complex is: de verschillende ketenpartners ervaren de genoemde problemen in verschillende mate en bovendien lijken er daarbij regionale verschillen te bestaan. Deze complexe problematiek betekent dat er ook een veelvoud aan maatregelen binnen de acute zorg nodig is.
In de door mij aangekondigde terugkoppeling van het ronde tafel overleg van het acute zorgnetwerk in de regio Amsterdam zal ik ook ingaan op de maatregelen die partijen en ikzelf in gang hebben gezet of zullen treffen.

Vraag 1

Bent u bekend met het hoger beroep dat de regering van Tanzania is gestart tegen een uitspraak van het Tanzaniaanse hooggerechtshof, waarin wordt gesteld dat het huwen van kinderen onder de 18 jaar in strijd is met de huidige Grondwet van Tanzania?1

Formeel is er nog geen sprake van een hoger beroep. Het is mij bekend dat via verschillende Tanzaniaanse mediakanalen is bericht over een hoger beroep dat zou worden ingesteld door de Advocaat-Generaal tegen een uitspraak van het Tanzaniaans Hooggerechtshof van 8 juli 2016. In die uitspraak bepaalde het Hooggerechtshof dat enkele bepalingen uit de huwelijkswet, die betrekking hebben op de huwelijksleeftijd, discriminatoir en daarom onconstitutioneel zijn.

Vraag 2

Deelt u de mening dat minderjarigen beschermd dienen te worden tegen zowel gedwongen als ongedwongen huwelijken?

Ja.

Vraag 3

Heeft de Nederlandse regering reeds gereageerd op het hoger beroep? Zo ja, hoe luidde deze reactie? Zo nee, waarom niet?

Nee, omdat een reactie van de Nederlandse regering op dit moment voorbarig is.
Allereerst heeft Rebecca Gyumi- die de rechtszaak is begonnen- aan de Nederlandse ambassade laten weten dat het hoger beroep (of een aankondiging daarvan) nog niet is ontvangen. De gronden ven het hoger beroep zijn op dit moment dan ook niet bekend.
Daarnaast gaf de Minister voor Constitutionele en Juridische zaken van Tanzania eerder dit jaar, op 27 april 2016, aan dat een wetsvoorstel voor het verbieden van kindhuwelijken in voorbereiding is. Er kan dan ook niet automatisch van uitgegaan worden dat het hoger beroep wordt ingesteld ter handhaving van de betrokken bepalingen uit de huwelijkswet. De officiële lezing van Tanziaanse overheid (Ministerie van Constitutionele en Juridische Zaken) luidt dat het hoger beroep als doel heeft om de uitspraak voor geheel Tanzania te doen gelden.

Vraag 4

Welke mogelijkheden ziet u om, mede gesteund door de recente uitspraak van het hooggerechtshof, het stoppen van kindhuwelijken in Tanzania te bevorderen? Hoeveel belang hecht u er in dit licht aan dat de overheid van Tanzania haar hoger beroep intrekt en op welke wijze kan Nederland daaraan bijdragen?

Nederland ondersteunt het GirlsnotBrides partnerschap, dat met lobby-activiteiten en het genereren van aandacht via sociale media betrokken is bij deze zaak. De Nederlandse ambassade is in contact met Rebecca Gyumi, één van haar advocaten, de Tanzania Media Women Association die onderdeel uitmaakt van het Tanzania Ending Child Marriage Network en collega’s bij de Europese Unie (EU)-Delegatie en ambassades van gelijkgestemde landen. Ook is er via de EU contact geweest met het Tanzaniaanse Ministerie van Constitutionele en Juridische Zaken. Nederland zal in EU-verband en met collega’s van andere ambassades de ontwikkelingen nauw blijven volgen. Afhankelijk van de gronden van het hoger beroep en de vraag vanuit Tanzaniaanse belangenorganisaties, zal Nederland samen met andere landen de mogelijkheden onderzoeken voor verdere ondersteuning.
Gezien het antwoord op vraag 3, is intrekking van een hoger beroep nog niet aan de orde.

Vraag 1

Bent u bekend met het recente weigeren van een politiemacht van de VN-Veiligheidsraad en tweehonderd mensenrechtenwaarnemers en militaire experts van de Afrikaanse Unie (hierna AU) door de Burundeze overheid?1

Ja. De Burundese overheid heeft op 2 augustus aan de VN-Veiligheidsraad laten weten de politiemacht niet te accepteren. Een eerder aanbod van Burundi om een VN-macht van 50 politiemensen toe te staan trok de Burundese overheid tevens in. In dezelfde verklaring stellen de Burundese autoriteiten dat de AU waarnemers nog wel welkom zijn.

Vraag 2

Welke mogelijkheden ziet u om ervoor te zorgen dat de hierboven genoemde en aan veiligheid gerelateerde experts toch hun werk in Burundi gaan doen?

Voor het sturen van de VN politiemacht is instemming van de Burundese overheid vereist. Het is aan het VN-secretariaat om met de Burundese overheid tot overeenstemming te komen over een mogelijke oplossing.

Vraag 3

Welke sanctiemogelijkheden hebben de VN en de AU momenteel om de druk op de president van Burundi verder op te voeren? Kan het weigeren van een politiemacht leiden tot het (tijdelijk) opschorten van een VN-lidmaatschap?

Op basis van hoofdstuk 7 artikel 41 van het VN Handvest kan de VN diverse maatregelen instellen tegen landen, personen of groepen. Hieronder vallen bijvoorbeeld economische sancties, reisverboden en bevriezing van tegoeden. Ook artikel 23 van de oprichtingsacte van de AU biedt mogelijkheid om dergelijke maatregelen te nemen. Het opschorten van VN lidmaatschap is een zeer vergaande maatregel die slechts in enkele uitzonderlijke gevallen wordt ingesteld.

Vraag 4

Kunt u toelichten welke conclusies er zijn getrokken uit het bezoek dat een Europese delegatie begin juli j.l. aan Burundi bracht? Zit de westerse gemeenschap nog altijd op één lijn met de Tanzaniaanse oud-president Mkapa, die de Burundi-dialoog faciliteert? Hoe kijkt hij aan tegen het uitbreiden van sancties nu de dialoog verder vastloopt?

Het bezoek van de Europese delegatie dat gepland stond voor juli is uitgesteld naar september. Het bezoek heeft als doel om te evalueren in hoeverre Burundi heeft voldaan aan de voorwaarden voor hervatting van de EU steun, zoals uiteengezet tijdens de Artikel 96 dialoog.
De Westerse gemeenschap steunt het werk van oud-president Mkapa en zit met hem op één lijn. De EU heeft met Mkapa afgesproken dat eventuele additionele sancties dienend moeten zijn aan voortgang in de dialoog en deze niet mogen tegenwerken.

Vraag 5

Welke mogelijkheden ziet u om de tekorten aan voedsel, onderwijs en het toenemende aantal malariaslachtoffers tegen te gaan?

Er is op dit moment geen tekort aan voedsel en onderwijs in Burundi. Nederland draagt in Burundi bij aan voedselzekerheid met programma’s gericht op verhoging van de voedselproductie, verbeterd zaaizaad en schoolmaaltijden. Nederland steunt daarnaast diverse onderwijsprogramma’s op het gebied van seksuele voorlichting. Er is in Burundi inderdaad sprake van meer malaria dan in voorgaande jaren. Nederland is een belangrijke donor van het Global Fund for Aids, Tuberculosis and Malaria, dat in Burundi actief malaria bestrijdt. Ook steunt Nederland de Wereldgezondheidsorganisatie, die recent door de Burundese overheid gevraagd is een gezamenlijk onderzoek te doen naar de toegenomen intensiteit en verspreiding van malaria in het land.

Vraag 1

Bent u bekent met het bericht «De Friesland zegt contract Sionsberg op»?1

Ja.

Vraag 2

Na lang overleg is er met betrokken partijen in de regio een overeenkomst gesloten over een overgang naar een nieuw breed zorgaanbod dat de zorgvraag van inwoners voor nu en in de toekomst beantwoordt; waarom lijkt dat nu niet uitgevoerd te worden? Welke partijen houden zich niet aan deze afspraken en waarom niet?

Ik betreur het dat de huidige situatie is ontstaan. De onrust die dit heeft veroorzaakt is vervelend voor de mensen in Dokkum en omgeving. Ik heb contact met diverse partijen, waaronder De Friesland en (de verschillende eigenaren van) De Sionsberg 2.0. Zij hebben mij geïnformeerd over de stand van zaken. Ik heb de partijen gewezen op het belang van goede zorg, op de zorgplicht van de verzekeraar en op het belang van samenwerking voor de burgers van Dokkum en omgeving. De komende tijd zal ik de ontwikkelingen in de regio op de voet volgen.
De situatie die nu is ontstaan, is volgens mij niet aan één partij of één persoon toe te schrijven. Ik wil mij ook niet uitlaten over de vraag door wiens toedoen wat gebeurt. Wat ik belangrijk vind is dat ik geen signaal heb dat de continuïteit van de zorg in het geding is.

Vraag 3

Waarom loopt de voortgang van het omvormen naar een passend zorgaanbod vertraging op en hoe kan worden voorkomen dat inwoners in Friesland die zorg nodig hebben de dupe worden omdat partijen niet meer samenwerken in het algemeen belang?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Tijdens het Algemeen overleg over de Sionsberg heeft u toegezegd via de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) het proces te volgen en toe te zien op samenwerking en de beste uitkomst voor de mensen die zorg nodig hebben in de regio; bent u bereid de NZa hier wederom naar te laten kijken?

Ik roep alle partijen op om echt te werken aan een bestendig zorgaanbod voor de toekomst bezien vanuit het belang van de bevolking in die regio.
Overigens ziet de NZa op dit moment geen risico’s met betrekking tot de naleving van de zorgplicht. Zij monitort vanzelfsprekend het contracteerproces nauwgezet.
Zodra er een risico is op dit gebied, laten zij dat direct weten. Ook de IGZ heeft op dit moment geen signaal dat de kwaliteit van zorg niet op orde zou zijn. Wel doet de NZA momenteel onderzoek naar of er knelpunten zijn in de tijdige levering van zorg.

Vraag 5

Bent u bereid, indien nodig, in belang van mensen die zorg nodig hebben in deze regio partijen om tafel te brengen zodat passende zorg het uitgangspunt wordt en niet andere belangen?

Ik verwijs u naar het antwoord op vraag 2 en 3. De komende tijd zal ik de ontwikkelingen in de regio op de voet volgen.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de brandbrief «Wijkverpleging onder zware druk» van Actiz over de wijkverpleging?1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw oordeel over het feit dat het overleg tussen zorgverzekeraars en zorgaanbieders aan het verharden is en dat de dialoog nauwelijks mogelijk is?

Dit jaar kopen verzekeraars voor het eerst wijkverpleegkundige zorg individueel in. Dat dit discussies met zich meebrengt, vind ik gezien de nieuwe situatie waarin partijen zich bevinden niet geheel verrassend. Ik betreur wel ten zeerste dat dit zorgt voor onrust bij patiënten. Beide partijen moeten werken aan het verbeteren van het contracteerproces. Ik heb met zorgverzekeraars en zorgaanbieders afgesproken dat zij vanaf september regionaal periodieke overleggen beleggen tussen zorginkopers en zorgaanbieders. Deze overleggen hebben als doel om de stand van zaken rond de wijkverpleging in de regio te peilen. Hierbij moet aandacht zijn voor de problemen die er zijn, maar vooral voor hoe we dingen oplossen. De goede voorbeelden zullen hierbij als uitgangspunt worden gehanteerd. Ook de wijkverpleegkundigen vraag ik hieraan deel te nemen, zodat vanuit de praktijk gewerkt wordt aan oplossingen voor de patiënten die zorg nodig hebben.

Vraag 3

Is er bij het nemen van het besluit om in 2015 400 miljoen euro te bezuinigen rekening gehouden met het feit, dat zorgaanbieders wel deels kunnen sturen op de hoeveelheid zorg per cliënt, maar niet op het aantal cliënten dat zorg nodig heeft? Zo ja, waar is dat dan fout gegaan? Zo nee, waarom niet?

In de Zorgverzekeringswet (Zvw) geldt een recht op zorg. Iedereen die wijkverpleegkundige zorg nodig heeft dient dit te krijgen. De zorgverzekeraar dient invulling te geven aan de zorgplicht. Dat er een taakstelling is doorgevoerd op het budgetkader wijkverpleging kan niet tot gevolg hebben dat patiënten verstoken blijven van wijkverpleegkundige zorg. Uit de realisatiecijfers 2015 blijkt ook dat het kader vrijwel geheel passend bleek.

Vraag 4

Vindt u dat cliënten zelf moeten kunnen kiezen van welke zorgaanbieder zij zorg willen ontvangen? Zo ja, waarom treedt u dan niet op tegen de zorgverzekeraars, die vast blijven houden aan de opbrengstverrekening? Zo nee, wanneer is de keuzevrijheid van cliënten dan precies afgeschaft?

De keuzevrijheid voor cliënten is niet afgeschaft. In principe kan iedereen kiezen voor de voorkeurszorgaanbieder. Op het moment dat deze zorgaanbieder echter het budgetplafond met desbetreffende zorgverzekeraar heeft bereikt kan een aanbieder er niet bij voorbaat van uitgaan dat de zorgverzekeraar deze zorg vergoedt. De betreffende contractafspraken zijn leidend. Er dient overleg plaats te vinden met de zorgverzekeraar over mogelijke bijcontractering. Dat proces heeft in 2015 ook plaatsgevonden. Het is dus mogelijk dat een cliënt uiteindelijk bij een andere aanbieder in de regio terechtkomt. De zorgverzekeraar dient hierbij het alternatief aan te bieden.

Vraag 5

Is er bij het nemen van het besluit om in 2016 nog eens 200 miljoen euro te bezuinigen rekening gehouden met het feit dat verzekeraars daardoor nog meer moeten korten, zowel in volume als in prijs? Zo ja, waarom is deze extra bezuiniging dan toch doorgezet? Zo nee, waarom niet?

Er is in 2016 geen sprake van een extra bezuiniging van € 200 miljoen. De taakstelling op wijkverpleging is in 2016 hoger dan in 2015 omdat in 2016 geen sprake meer is van de eenmalige verzachting met € 100 miljoen. Daarmee is de opgave in 2016 echter niet hoger dan in 2015 omdat er tevens ten opzichte van 2015 extra middelen aan het kader zijn toegevoegd in 2016. Deze ontwikkelingen tezamen zorgen ervoor dat er dit jaar € 180 miljoen meer beschikbaar is in het kader ten opzichte van 2015. Dit bedrag wordt veroorzaakt door demografische groei, extramuralisering waardoor er meer cliënten instromen en de intensivering voor wijkverpleging uit het Regeerakkoord die voor 2016 € 120 miljoen bedraagt.

Vraag 6

Deelt u de verwachting van Actiz dat er na de zomer meerdere cliëntenstops worden verwacht? Zo ja, wat doet dit met de keuzevrijheid van cliënten? Zo nee, waarom niet?

Zoals ik al vaker heb aangegeven zou ik het zeer betreuren als er cliëntenstops zouden ontstaan en roep ik zorgverzekeraars en zorgaanbieders op om de discussie over de contracten onderling te voeren en niet ten koste van de cliënten die ongerust worden van al deze signalen. Een zorgaanbieder moet met de zorgverzekeraar in gesprek gaan over bijcontractering. Het financiële kader 2016 is in ieder geval voldoende om ook de toenemende zorgvraag op te vangen en voor zorgverzekeraars om aan hun zorgplicht te voldoen. Dat betekent echter niet dat zij automatisch bij iedere zorgaanbieder hoeven bij te contracteren.

Vraag 7

Deelt u de verwachting van Actiz dat er in 2016 nog meer zorgaanbieders in financiële problemen zullen komen? Zo ja, wat heeft dit voor gevolgen voor de continuïteit van zorg? Zo nee, waarom niet?

De continuïteit van zorg moeten zorgverzekeraars garanderen in het kader van de zorgplicht. Daartoe behoort ook de inkoop van voldoende zorgaanbod.

Vraag 8

Deelt u de mening dat het door de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) verhoogde tarief voor de wijkverpleging (omdat deze in 2016 te laag waren) bij de zorgaanbieders terecht moet komen en niet verloren moet gaan door de exorbitante kortingspercentages van de verzekeraars? Zo nee, waarom niet?

De maximumtarieven van 2016 zijn licht omlaag gegaan ten opzichte van 2015 als gevolg van het aanpassen van de indexering die lager bleek dan verwacht. Per 2017 zijn de maximumtarieven weer licht gestegen als gevolg van de actuele indexering en de toevoeging van de component «Vergoeding gederfd rendement eigen vermogen»(VGREV) ter hoogte van 1.17%. Deze component is via de indexering verwerkt in de maximumtarieven omdat het rendement op eigen vermogen in de sector lager is uitgevallen. Omdat rendement op eigen vermogen een kostenpost is in de exploitatie van een instelling is hiermee rekening gehouden bij de vaststelling van de maximumtarieven. Het is vervolgens aan zorgverzekeraar en aanbieders om afspraken te maken over de hoogte van de tarieven.

Vraag 9

Waarom worden de beschikbare budgetten niet aangepast aan de groei van klanten door de extramuralisering?

In het landelijk budget voor de wijkverpleging is rekening gehouden met een groei van het aantal cliënten door extramuralisering. Het is vervolgens aan zorgverzekeraars om hier op het niveau van de individuele aanbieder rekening mee te houden in de contractafspraken.

Vraag 10

Hoeveel zorgaanbieders overwegen te stoppen als gevolg van het inkoopbeleid van de zorgverzekeraars? Om hoeveel cliënten gaat het dan?

Ik heb geen inzicht in aantallen zorgaanbieders die zullen overwegen te stoppen met het aanbieden van verpleging en verzorging in de Zvw.

Vraag 11

Deelt u de mening, dat het dan voor cliënten lastig wordt om nog thuis te blijven wonen? Zo ja, waar kunnen deze cliënten dan nog terecht?

Zorgverzekeraars hebben een zorgplicht voor hun verzekerden; zij dienen voor hun verzekerden voldoende zorg in te kopen die binnen bereik is en tijdig wordt geleverd.
Op dit moment heb ik geen signalen dat cliënten niet over voldoende hulp thuis kunnen beschikken. De groei van het kader wijkverpleging min 2016 met 180 miljoen is er juist op gericht om het toenemend aantal cliënten die langer thuis blijven wonen op te vangen.

Vraag 12

Waarom gaat u akkoord met de extra administratieve lasten die de verzekeraars opleggen, doordat zij in plaats van twee maar liefst zeven prestaties geregistreerd willen hebben? Hoe verhoudt dit zich tot de wens van de Kamer om de administratieve lasten fors terug te dringen?

Per patiënt hoeft maar één prestatie te worden geregistreerd, namelijk het overeengekomen integrale tarief verpleging en verzorging. Partijen zijn in het kader van de toekomstige bekostiging gezamenlijk overeengekomen dat in 2016 wordt onderzocht of er zorgprofielen samengesteld kunnen worden die informatie geven over de aard van de patiënt die wordt geholpen. Dit inzicht in de zorgvraag is naast het belang voor de ontwikkeling van de nieuwe bekostiging een belangrijke randvoorwaarde om in te kopen op basis van zorginhoud. Om dit te realiseren vragen zorgverzekeraars in 2017 informatie uit over de aard van de patiënt die wordt geholpen. Er zou bijvoorbeeld gevraagd kunnen worden of iemand zorg krijgt na een ziekenhuisopname of dat het gaat om de zorg voor een dementerende patiënt. De benodigde informatie voor de bekostiging – en vragen die gesteld worden – zullen logischerwijs volgen uit de dagelijkse uitvoeringspraktijk van de wijkverpleegkundige. Voor de wijkverpleegkundige gaat het daarom om zaken die al worden opgenomen in het zorgplan, waardoor er geen sprake is van een extra registratielast. Dit is ook een belangrijke randvoorwaarde voor de nieuwe bekostiging.

Vraag 13

Deelt u de mening dat dit alles als gevolg heeft dat de wijkverpleegkundige haar vak niet terug heeft gekregen en cliënten minder in plaats van meer keuzevrijheid hebben gekregen? Zo nee, waarom niet?

Ik deel deze mening niet. Met de overheveling van verpleging en verzorging naar de Zvw heeft de wijkverpleegkundige haar vak weer terug. Het weer zelf indiceren door wijkverpleegkundigen geeft hen meer ruimte om invulling te geven aan de zorg. De wijkverpleegkundige bepaalt op basis van zijn of haar professioneel handelen weer welke inzet van zorg nodig en gepast is, gebaseerd op indicatie en zorgplan.

Vraag 14

Bent u nog steeds van mening dat de megabezuiniging dit jaar van 600 miljoen euro op het budget voor verpleging en verzorging moet kunnen? Is dit alles wat u ervan verwacht had? Zo ja, graag een toelichting.

Het is aan verzekeraars en aanbieders om afspraken te maken over de tarieven en volumes, hierbij rekeninghoudend met het beschikbare kader. Verzekeraars zijn tegelijkertijd gehouden invulling te geven aan hun zorgplicht voor hun verzekerden. De taakstelling voor de wijkverpleging was voor alle partijen een uitdaging. Wijkverpleegkundigen, aanbieders en verzekeraars hebben zich ingespannen om binnen het kader te blijven en kwaliteit, tijdigheid en bereikbaarheid van de zorg te borgen. De overschrijding ten opzichte van het beschikbare kader 2015 voor wijkverpleging bedraagt op basis van in maart ontvangen cijfers 37,7 miljoen euro. Gezien de forse taakstelling en de signalen in 2015 van een te verwachte forse overschrijding vind ik dit een geringe overschrijding. Dit is een enorme prestatie die wijkverpleegkundigen, zorgverzekeraars en zorgaanbieders hebben geleverd. Er zijn nog geen tekenen van een overschrijding voor 2016. De taakstelling op wijkverpleging is in 2016 hoger dan in 2015 omdat in 2016 geen sprake meer is van de eenmalige verzachting met € 100 miljoen. Daarmee is de opgave in 2016 echter niet hoger dan in 2015 omdat er tevens ten opzichte van 2015 extra middelen aan het kader zijn toegevoegd in 2016. Deze ontwikkelingen tezamen zorgen ervoor dat er dit jaar € 180 miljoen meer beschikbaar is in het kader ten opzichte van 2015. Dit bedrag wordt veroorzaakt door demografische groei, extramuralisering waardoor er meer cliënten instromen en de intensivering voor wijkverpleging uit het Regeerakkoord die voor 2016 € 120 miljoen bedraagt.

Vraag 15

Vorig jaar gokte u erop dat de zorgaanbieders hun tekorten door de bezuiniging van 400 miljoen euro konden aanvullen vanuit hun reserves; gaat u echt door met gokken met de zorg voor ouderen, gehandicapten, zieken en stervenden?

Ik hecht eraan dat het budgettair kader voor de wijkverpleging toereikend is. Zoals ik hiervoor heb aangegeven zijn er geen indicaties dat dit niet zo is en is het financiële kader in 2016 € 180 miljoen ruimer dan in 2015.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Curator: «Wmo klopt gewoon niet»? Bent u het met de curator eens? Zo ja, wat gaat u hieraan doen? Zo nee, waarom bent u het niet met de curator eens?1

De curator heeft mij desgevraagd geïnformeerd over wat hij met deze opmerking bedoelde en op welke inzichten hij dat baseert. De curator vindt op basis van de gesprekken met betrokken partijen bij het faillissement van Thuiszorg Noord-Holland B.V. en Stichting ZorgBedrijf dat de Wmo 2015 in de praktijk nog niet goed genoeg wordt uitgevoerd. De curator baseert deze mening op zijn waarneming dat gemeenten verschillend beleid voeren, tarieven niet altijd kostendekkend zijn en dat niet alle facturen door gemeenten binnen de betaaltermijn van 14 of 30 dagen worden betaald, hetgeen de liquiditeit van de aanbieder onder druk zet. Ook benoemt hij dat de hoge administratieve druk in de sector.
Ik deel de mening van de curator dat het belangrijk is dat sprake is van een goede verhouding tussen de prijs voor de levering van een voorziening en de eisen die worden gesteld aan de kwaliteit van deze voorziening. Om die reden is door mij een ontwerpbesluit over een reële prijs voorbereid. Dit ontwerpbesluit heeft u op 21 juni 2016 van mij ontvangen.2 Ook deel ik het belang van vermindering van de administratieve lastendruk. Voor de aanpak hiervan verwijs ik kortheidshalve naar de voortgangsbrief «Merkbaar minder regeldruk» die ik u op 7 juli 2016 heb toegezonden.3 Facturen dienen uiteraard de afgesproken termijn betaald te worden.

Vraag 2

Hoe oordeelt u over het faillissement van thuiszorgorganisatie Thuiszorg Noord-Holland en zusterorganisatie Stichting ZorgBedrijf?

Het faillissement van Stichting Zorgbedrijf Noord-Holland en Thuiszorg Noord-Holland B.V. is een vervelende situatie voor alle direct betrokkenen. Nu het faillissement is uitgesproken door de rechtbank vind ik het belangrijk dat zo snel mogelijk een oplossing wordt gerealiseerd om de negatieve gevolgen van dit faillissement voor hen zo veel mogelijk te beperken. De curator heeft mij inmiddels geïnformeerd dat hij overeenstemming heeft bereikt met de gemeenten en medewerkers. Op basis van de criteria continuïteit van ondersteuning, behoud van de relatie tussen de cliënt en de hulpverlener en behoud van arbeidsvoorwaarden van de hulpverlener, is door de curator beoordeeld welke aanbieder het beste aanbod heeft gedaan voor de voortzetting van de activiteiten van dienstverlening van de Stichting Zorgbedrijf Noord-Holland en de Thuiszorg Noord-Holland B.V.
De Zorgcirkel en Omring zullen de zorgcontracten met de zorgverzekeraars voortzetten. Hiermee wordt voor de cliënten de zorg gecontinueerd. Beide partijen garanderen, zo is mij gemeld, bovendien dat aan het voltallige zorgverlenende personeel een arbeidsovereenkomst is aangeboden die qua voorwaarden gelijk is aan het huidige arbeidscontract.
Voor de overname van de contracten voor huishoudelijke hulp met de betrokken gemeenten is Multi-Inzetbaar-Efficiënt-Professioneel B.V. gekozen als de aanbieder met het beste aanbod. Informatie van de curator leert dat aan alle medewerkers in de huishoudelijke hulp een arbeidsovereenkomst met materieel dezelfde arbeidsvoorwaarden is aangeboden.
Ik spreek mijn waardering uit voor de inspanningen van de curator, de medewerkers, de gemeenten en de bedrijven die de zorg en ondersteuning overnemen voor dit bereikte resultaat.

Vraag 3

Wat is precies de reden waardoor Thuiszorg Noord-Holland en zusterorganisatie Stichting ZorgBedrijf failliet zijn gegaan? Deelt u de mening van de FNV dat de bezuinigingen van gemeenten op de huishoudelijke zorg de oorzaak van deze faillissementen zijn? Deelt u vervolgens de mening dat dit gemeentelijk beleid het directe gevolg is van uw bezuinigingsbeleid?2

De curator gaat de komende periode onderzoek doen naar de oorzaken achter het faillissement. Voor het antwoord op uw vraag naar de precieze redenen van het faillissement moet het faillissementsverslag worden afgewacht. Ik kan daar niet op vooruitlopen.
Met de FNV, CNV en VNG heb ik op 4 december 2015 goede afspraken gemaakt gericht op toekomstvaste langdurige zorg en ondersteuning.5

Vraag 4

De hoeveelste thuiszorgorganisatie is dit die failliet gaat sinds begin 2015? Kunt u hiervan een overzicht geven? Kunt u per faillissement aangeven hoeveel mensen hun vaste zorgverlener kwijt raakten, hoeveel zorgmedewerkers te maken kregen met verslechterde arbeidsvoorwaarden en hoeveel zorgmedewerkers hun baan kwijt raakten?

Ik heb geen overzicht van thuiszorgorganisaties die failliet zijn gegaan sinds begin 2015.

Vraag 5

In eerdere vragen is verzocht om een overzicht naar de Kamer te sturen van de thuiszorgorganisaties die nog meer failliet dreigden te gaan; stonden Thuiszorg Noord-Holland en zusterorganisatie Stichting ZorgBedrijf op deze lijst? Zo nee, waarom niet3

Zoals eerder aangegeven in de beantwoording van de Kamervragen over het (mogelijke) faillissement van thuiszorgorganisatie Solace ATC Thuiszorg, is mij niet bekend hoeveel thuiszorgorganisaties mogelijk op het punt staan failliet te gaan.7

Vraag 6

Bent u betrokken bij de afwikkeling van het faillissement (en de mogelijke doorstart) van Thuiszorg Noord-Holland en zusterorganisatie Stichting ZorgBedrijf? Zet u zich er voor in dat personeel hun arbeidsvoorwaarden behouden, koppels van zorgverleners en cliënten bij elkaar blijven en iedereen zijn of haar zorg behoudt? Zo neen, waarom worden banken en voetbalclubs wel gered maar zorgorganisaties niet?

Zoals aangegeven in antwoord op vraag 2 vind ik het belangrijk nu het faillissement is uitgesproken door de rechtbank dat zo snel mogelijk een oplossing wordt gerealiseerd voor de gevolgen van dit faillissement. Op basis van de Faillissementswet is de curator verantwoordelijk om het faillissement af te wikkelen en in gesprek te gaan met potentiële overnamekandidaten.8 De curator heeft mij desgevraagd laten weten dat hij overeenstemming heeft bereikt over de overname van de contracten voor zowel de wijkverpleging als de huishoudelijke hulp. Op basis van de criteria continuïteit van ondersteuning, behoud van de relatie tussen de cliënt en de hulpverlener en behoud van arbeidsvoorwaarden van de hulpverlener is door de curator beoordeeld welke aanbieder het beste aanbod had om de dienstverlening van Stichting Zorgbedrijf Noord-Holland en Thuiszorg Noord-Holland B.V. aan de cliënten te continueren en de hulpverleners in dienst te nemen. Daarnaast hebben betrokken zorgverzekeraars en gemeenten de verantwoordelijkheid om hun cliënten van passende zorg en ondersteuning te blijven voorzien. Ik stel vast dat partijen in deze situatie de hen toekomende verantwoordelijkheden hebben genomen en op grond daarvan een goed resultaat hebben weten te bereiken.

Vraag 7

Eerder gaf u aan het te betreuren als personeel er in loon op achteruit na overname van een failliet thuiszorgbedrijf door een ander; bent u bereid meer stappen te zetten nu dan alleen weer uit te spreken dat u ook dit betreurt? Zo neen, waarom niet?4

De afgelopen periode heb ik in samenspraak met betrokken partijen verschillende initiatieven genomen en maatregelen gerealiseerd voor medewerkers in de thuiszorg. Ik wijs op het pakket «Uitgangspunten voor een toekomstvaste langdurige zorg en ondersteuning» dat is overeengekomen met de FNV, CNV en VNG op 4 december 2015.10 Ook wijs ik u op mijn inzet voor een goede oplossing voor de cliënten en medewerkers van TSN Thuiszorg.11 Tot slot wijs ik erop dat bij dit faillissement, zo is mij gemeld, het gelukt is een oplossing te realiseren waarbij medewerkers materieel dezelfde arbeidsvoorwaarden houden.

Vraag 8

Wat is uw reactie op de zin «Slechts een klein deel van de naar schatting 800 klanten in Noord-Holland Noord zal gedupeerd worden door het faillissement van Thuiszorg Noord-Holland»? Hoeveel gedupeerden zullen er ongeveer zijn? Wat zullen voor hen de gevolgen zijn?

Zie mijn antwoord op vraag 2. De curator heeft mij laten weten dat de continuïteit van zorg en ondersteuning voor de circa 800 cliënten niet in gevaar komt.

Vraag 9

Wat is uw reactie op de uitspraak van curator Sweens dat de gevolgen van de Wmo door thuiszorgorganisaties niet op te vangen zijn? Ziet u nu eindelijk in dat de gevolgen van uw Wmo-beleid rampzalig zijn voor de thuiszorgorganisaties, hun medewerkers en de mensen die zij zorg verlenen?

Kortheidshalve verwijs ik u hiervoor naar het antwoord op vraag 1.

Vraag 10

Wat is uw reactie op de uitspraak van de thuiszorgmedewerker «De tarieven waarvoor wij moeten werken zijn gewoon te laag. Iedereen weet dat, toch wordt er niet ingegrepen en gaan thuiszorgorganisaties failliet»? Bent u het met deze thuiszorgmedewerker eens? Zo nee, hoe verklaart u dan de lange lijst faillissementen van de afgelopen periode? Zo ja, waarom wordt er dan niet ingegrepen?5

In mijn antwoord op vraag 1 heb ik aangegeven dat het belangrijk is dat sprake is van een goede verhouding tussen de prijs voor de levering van een voorziening en de eisen die worden gesteld aan de kwaliteit van diezelfde voorziening. Om dat belang kracht bij te zetten heb ik het eerder genoemde ontwerpbesluit voorbereid.13
Het behoort tot de wettelijke opdracht van de curator14 om onderzoek te doen naar de oorzaken van het faillissement.

Vraag 11

Wat vindt u ervan dat deze thuiszorgmedewerker eerst zijn/haar baan verliest door het faillissement van TSN en nu een korte tijd later alweer te maken heeft met het faillissement van Thuiszorg Noord-Holland en zusterorganisatie Stichting ZorgBedrijf? Wanneer houdt dit op?

Voor de betrokken medewerker vind ik dat verdrietig. Ik begrijp het gevoel van onzekerheid over vragen of zij kan blijven werken en ondersteuning kan blijven verlenen aan haar cliënten. Zoals eerder aangegeven in antwoord op vraag 2 is volgens informatie van de curator met de overname van de contracten voor huishoudelijke zorg door Multi-Inzetbaar-Efficiënt-Professioneel B.V. de continuïteit van werkgelegenheid gewaarborgd.

Vraag 12

Kunt u aangeven wat de tarieven zijn waarvoor Thuiszorg Noord-Holland en zusterorganisatie Stichting ZorgBedrijf werkten in de verschillende gemeenten waar zij actief waren? Kunt u deze tarieven per gemeente weergeven? Wat is uw reactie op de hoogte van deze tarieven? Is het mogelijk tegen deze tarieven adequate thuiszorg te leveren voor een adequaat cao-loon?

Zoals aangegeven in antwoord op vraag 2 heeft de curator overeenstemming bereikt met de betrokken gemeenten en medewerkers over de overname van de dienstverlening van Thuiszorg Noord-Holland door Multi-Inzetbaar-Efficiënt-Professioneel B.V. en voor de diensten van Stichting Zorgbedrijf door de combinatie van De Zorgcirkel en Omring. Van de curator heb ik begrepen dat de bestaande contracten één op één worden overgenomen. Daarnaast houden de zorgverlenende medewerkers hun baan met materieel dezelfde arbeidsvoorwaarden, zo is mij gemeld.
Desgevraagd hebben de gemeenten mij geïnformeerd dat zij met aanbieders tarieven zijn overeengekomen variërend van 21 tot 25,83 euro voor het verlenen van de verschillende vormen van huishoudelijke hulp.

Vraag 13

Luistert u naar de noodklok die de FNV luidt omdat er weer thuiszorgorganisaties failliet zijn gegaan of legt u hun signaal naast u neer?

Ik volg de ontwikkelingen op de voet en bespreek deze met regelmaat met de FNV.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Gemeenten zoeken juridische grenzen WMO op»?1

Ja

Vraag 2

Wat is uw mening over de weigering van gemeenten om zich neer te leggen bij de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep over de huishoudelijk hulp en daarnaar te handelen?

Dat kan niet. Ik heb de gemeenten in mijn brief van 6 juni 2016 verzocht om op de kortst mogelijke termijn na te gaan of de door de Centrale Raad van Beroep (CRvB) gedane uitspraken effect zouden moeten hebben op het lokale beleid en de uitvoering daarvan. Gemeenten zijn na de uitspraken van de CRvB aan de slag gegaan om te beoordelen of de uitspraken van de CRvB betekenen dat hun beleid met betrekking tot de uitvoering van de Wmo 2015 moet worden aangepast en zo ja op welke wijze dat dan moet plaatsvinden.
Op het moment dat ik constateer dat een gemeente meer dan incidenteel afwijkt van de wettelijke kaders, zoals mede ingevuld door de CRvB, en de gemeenteraad haar verantwoordelijkheid niet neemt, heb ik de mogelijkheid om van de bevoegdheden in het kader van artikel 2.6.8 van de Wmo 2015 gebruik te maken. Dat zal ik ook niet nalaten als dat nodig is.

Vraag 3

Deelt u de mening van sommige gemeenten, dat de uitspraken van de hoogste bestuursrechter niet overeenkomen met de beleidsinhoudelijke beweging die gemeenten hebben ingezet naar aanleiding van de decentralisaties?

Nee

Vraag 4

Vindt u het schrappen van zorg ook een «beleidsinhoudelijke» beweging of deelt u de mening dat het gewoon het gevolg is van de megabezuiniging?

Uitgangspunt van de Wmo 2015 is dat in individuele situaties zorgvuldig wordt vastgesteld of iemand is aangewezen op maatschappelijke ondersteuning van de zijde van de gemeente. Als dat zo is, dient de gemeente in passende ondersteuning te voorzien. Gemeenten hebben de instrumenten en de middelen om deze verantwoordelijkheid voor hun ingezetenen ook waar te maken.

Vraag 5

Wat is uw oordeel over het feit dat de VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten) vier bijeenkomsten met advocaten heeft georganiseerd voor honderd gemeenten om te bezien hoe onder de uitspraken uit te komen? Moet de VNG er niet gewoon voor zorgen dat de gemeenten de wet uitvoeren? Graag een toelichting.

De bijeenkomsten, «werkateliers», waren in het bijzonder gericht op de nadere (juridische) duiding van de uitspraken en de mogelijke invloed daarvan voor de lokale beleidsuitvoering. De VNG voorzag daarmee in een behoefte bij veel gemeenten. Ik vind het een goede zaak dat de VNG hierin verantwoordelijkheid heeft genomen.

Vraag 6

Bent u ook woedend over de uitlatingen van de VNG dat de oude uren niet teruggegeven hoeven worden aan mensen die geen beroepsprocedure hebben lopen? Zo nee, waarom niet?

De VNG heeft in haar ledenbrief van 20 juli 2016 opgenomen dat gemeenten juridisch niet gehouden zijn om cliënten die geen bezwaar- of beroepsprocedure hebben lopen terug te zetten in uren of te compenseren als hun persoonlijke omstandigheden niet zijn gewijzigd, omdat de beschikkingen van deze cliënten formele rechtskracht hebben. Zoals ik in mijn brief van 6 juni 2016 heb opgemerkt vind ik het belangrijk dat gemeenten ook zullen bezien hoe zij tegemoet kunnen komen aan inwoners die een afwijzing op hun aanvraag hebben ontvangen voor ondersteuning op basis van bestaand beleid dat (naar nu blijkt) strijdig is met de uitspraken van de CRvB, ook al hebben zij daartegen geen bezwaar gemaakt of beroep ingesteld.

Vraag 7

Vindt u het ook verschrikkelijk dat de VNG stelt: «waarom een bezuiniging terugdraaien die mensen hebben geaccepteerd»? Zo nee, waarom niet?

In de ledenbrief van 20 juli 2016 is de zinsnede «Waarom een bezuiniging terugdraaien die mensen hebben geaccepteerd» niet opgenomen. Deze zinsnede is wel opgenomen in het artikel «Gemeenten zoeken juridische grenzen op» in Zorgvisie van 29 april 2016. Uit het artikel leid ik af dat dit een duiding is van de schrijver van het artikel. De zinsnede is niet afkomstig is van de VNG.

Vraag 8

Waarom heeft u een praktijkteam van de VNG gevraagd de verschillende oplossingsrichtingen te onderzoeken? Waarom niet gewoon de gemeenten dwingen de wet uit te voeren?

In de afgelopen periode is gebleken dat gemeenten oog hebben voor de urgentie van een analyse van de uitspraken van de CRvB en de vertaling hiervan naar de eigen uitvoeringspraktijk. Mede gegeven de diversiteit die bestaat aan gemeentelijke uitvoeringspraktijken Wmo 2015 blijkt het voor gemeenten niet in alle gevallen een eenvoudige opgave om de uitspraken van de CRvB, die zien op drie specifieke gemeenten, te bezien op mogelijke consequenties voor het lokale beleid. Na de nadere juridische duiding van de uitspraken dienen deze vanuit de eigen, lokale beleidsuitvoering te worden bezien of en hoe deze dan precies moet worden aangepast. Dit is een proces dat, gegeven ook het belang voor de betrokken ingezetenen, zorgvuldig moet plaatsvinden. Gemeenten hebben aangegeven hierin graag ondersteund te worden.
Ik deel dan ook het belang om ondersteunende activiteiten in te richten ten behoeve van gemeenten. Deze ondersteuning is er op gericht dat alle gemeenten op korte termijn, voor zover nodig, hun beleid en uitvoering langs een zorgvuldig proces in overeenstemming brengen met de wettelijke kaders. Het Netwerk Directeuren Sociaal Domein heeft aangeboden hier het voortouw in te willen nemen. Ik vind dat een goede zaak.

Vraag 9

Als uit het onderzoek blijkt dat er geen ruimte is voor de beoogde vernieuwing in de WMO, draait u dan de megabezuiniging terug?

Ik heb ik geen enkele aanleiding om te veronderstellen dat de Wmo 2015 gemeenten onvoldoende beleidsruimte biedt om lokaal tot de boogde vernieuwing van zorg en ondersteuning te komen.

Vraag 10

Bent u nog steeds van mening dat de megabezuiniging op de huishoudelijke hulp moet kunnen? Is dit alles wat u ervan verwacht had? Zo ja, graag een toelichting.

Zie mijn antwoord op vraag 4.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Taaleis bijstand genegeerd»?1

Ja.

Vraag 2

Hoeveel mensen in de bijstand spreken belabberd Nederlands en hoeveel van hen worden momenteel gekort op hun bijstandsuitkering?

Er zijn op dit moment geen landelijke cijfers beschikbaar over het aantal mensen in de bijstand dat het Nederlands onvoldoende beheerst. Voor de evaluatie in 2020 komen wel cijfers beschikbaar over het aantal mensen dat een korting heeft ontvangen op de uitkering vanwege het niet voldoen aan de vereisten van de taaleis in de Participatiewet.

Vraag 3

Deelt u de mening dat immigranten die geen of belabberd Nederlands spreken geen aanspraak mogen maken op ons sociale zekerheidsstelsel? Zo nee, waarom geeft u dan belastinggeld zomaar weg aan mensen die er niets voor gedaan hebben?

Het kabinet wil dat iedereen meedoet, ongeacht achtergrond, geslacht of nationaliteit. Het doel van de Participatiewet is dan ook dat mensen die kunnen werken, aan het werk komen. De taaleis in de Participatiewet is daarbij een extra instrument om te zorgen dat mensen de Nederlandse taal machtig worden. Daarmee vergroten zij hun kansen op de Nederlands arbeidsmarkt aanzienlijk.

Vraag 4

Bent u bereid alle gemeenten de duimschroeven aan te draaien en hen te laten stoppen met geld weggeven aan bijstandtrekkers die geen of belabberd Nederlands spreken? Zo nee, waarom niet?

De taaleis maakt onderdeel uit van de Participatiewet. De verantwoordelijkheid voor de uitvoering van die wet is gedecentraliseerd. Het is dus allereerst aan de colleges om de wet uit te voeren. Het is primair de gemeenteraad die daarbij een controlerende taak heeft.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Langer wachten op plek in verpleeghuis»?1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw reactie op de flinke stijging van het aantal actief wachtenden zonder overbruggingszorg sinds 1 januari 2016?

Het wachtlijstoverzicht is een momentopname; aantallen fluctueren die moeten worden bezien in verhouding tot de totale populatie WLZ cliënten van ongeveer 290.000 personen. Om de cijfers goed te kunnen beoordelen is het noodzakelijk een reeks te bezien.
De cijfers van de periode december 2015 tot en met maart 2016 zijn niet geschikt om te vergelijken met die van andere maanden. In deze periode zijn namelijk niet alle zorgkantoren erin geslaagd gegevens tijdig en correct aan te leveren. Het Zorginstituut heeft bij de gepubliceerde wachtlijstrapportages aangegeven welke niet compleet zijn en vanuit welke regio’s de gegevens niet beschikbaar waren op die peildatum.
Het is wel mogelijk te vergelijken met de cijfers die in de periode voor mei 2016 en na mei 2016 volledig zijn aangeleverd. Die laten de volgende stand zien:
2015
2016
Sept.
Okt.
Nov
April
Mei
Juni
Juli
Actief wachtend zonder overbruggingszorg
152
147
141
124
214
119
104
Waarvan:
intramuraal VenV
70
63
55
69
134
48
29
Bron: Tabellen toegankelijkheid Wlz, Zorginstituut Nederland
Daaruit blijkt dat, zoals gezegd, het aantal actief wachtenden per maand fluctueert. Ten opzichte van de periode ervoor is in mei 2016 inderdaad sprake van een stijging. Deze doet zich met name voor bij de intramurale verpleging en verzorging. De cijfers van juni en juli zijn in lijn met die van de perioden ervoor. Er lijkt daarmee sprake van een eenmalige stijging in mei. Het Zorginstituut geeft aan dat de voorlopige cijfers van augustus het beeld van een eenmalige stijging in mei bevestigen. Deze cijfers worden op korte termijn gepubliceerd.
Zorgkantoren kennen de oorzaken van deze stijging niet precies. Mogelijk speelt de extra instroom als gevolg van herbeoordeling van indicaties is een rol. De cijfers van juni en juli laten zien dat zorgkantoren en zorgaanbieder deze extra aanloop inmiddels verwerkt hebben.

Vraag 3

Welke verklaring kunt u geven voor de forse stijging van het aantal actief wachtenden tussen april en mei van dit jaar en tussen februari en maart? Speelt de herbeoordeling van de afgegeven indicatie hierin een rol?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Hoe kunt u de grote verschillen tussen de (grote) zorgverzekeraars verklaren als het gaat om actief wachtenden en meer specifiek mensen die drie tot zes maanden moeten wachten, zoals uit de gegevens blijkt van het Zorginstituut Nederland?

Zoals gemeld in het antwoord op vraag 1 fluctueren de cijfers per maand. Ter illustratie: VGZ laat in mei een aantal actief wachtenden zonder overbruggingszorg zien van 64 en in juni van 10. CZ daarentegen laat een aantal zien van 5 in mei en 11 in juni.
Gezien bovenstaande en het feit dat de omvang van verzorgingsgebieden tussen verzekeraars verschilt, zijn om een conclusie te kunnen trekken over eventuele verschillen tussen verzekeraars, cijfers over een langere periode nodig. In haar jaarrapportage over 2015 heeft het Zorginstituut een berekening gemaakt van het percentage actief wachtenden per verzekeraar. Dit is gebaseerd op gemiddelden van de maandelijkse wachtlijsten in 2015 en geeft inzicht in verschillen tussen verzekeraars.
% actief wachtenden langer dan de Treeknorm, zonder zorg, ten opzichte van de omvang van de populatie WLZ cliënten per verzekeraar
De Friesland
0,15%
ENO
0,14%
Zorg en Zekerheid
0,11%
DSW
0,05%
Agis
0,04%
CZ
0,04%
VGZ
0,03%
Achmea
0,03%
Menzis
0,02%
Bron: Jaaroverzicht toegankelijkheid Wlz 2015, Zorginstituut Nederland
Hieruit blijkt dat er geen sprake is van grote verschillen tussen de grote verzekeraars.

Vraag 5

Welke reden ligt ten grondslag aan het feit dat sommige mensen langer dan een jaar moeten wachten op een plek in een instelling? In hoeverre is in deze gevallen sprake van bemiddeling tussen de zorgaanbieder en zorgverzekeraar?

Op peildatum 1 juli zijn er geen actief wachtenden in de VenV sector geregistreerd die langer dan 6 maanden op de wachtlijst staan zonder overbruggingszorg. Er staan op die peildatum 5 actief wachtenden geregistreerd die langer dan een jaar maanden op de wachtlijst staan met overbruggingszorg.
Zorgkantoren geven hiervoor 2 mogelijke redenen aan. De eerste betreft individuele casuïstiek in geval van een bijzondere zorgvraag. In deze gevallen is er vanuit zorgkantoren sprake van bemiddeling en is overbruggingszorg ingezet. De tweede reden is systeemtechnisch van aard. Zoals aangegeven bevat de totale populatie WLZ ongeveer 290.000 cliënten waarvan elke maand de status opnieuw bepaald wordt voor het wachtlijsten overzicht. Daarbij kunnen fouten ontstaan in het administratieve proces van het regionale berichten verkeer waardoor mensen onterecht als actief wachtend geregistreerd staan in het overzicht van het Zorginstituut. Het Zorginstituut en de zorgkantoren gaan samen na hoe ze dit kunnen ondervangen.

Vraag 6

Wanneer kan de Kamer het onderzoek verwachten naar de beweegredenen van cliënten om het eerste aanbod van het zorgkantoor niet te accepteren en de mate waarin dit gebeurt?

Het onderzoek naar de beweegredenen van cliënten om geen gebruik te maken van de aangeboden plaats bevindt zich in een afrondende fase. Ik verwacht uw Kamer daarover in oktober te kunnen informeren.

Vraag 7

Welke maatregelen bent u bereid op korte termijn te nemen om het aantal wachtenden terug te brengen?

Ik zal uw Kamer op korte termijn informeren over de uitkomsten van het onderzoek en tevens aangeven welke maatregelen op basis daarvan worden genomen.

Vraag 1

Bent u bekend met de berichtgeving dat de conclusies van het rapport van onderzoeksbureau Sweco over de oorzaak van ongelijkmatige verzakkingen in landbouwgrond, voorbarig zijn?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de conclusie van onderzoeksbureau Sweco dat ongelijkmatige bodemdaling in landbouwpercelen in Groningen niet door gaswinning wordt veroorzaakt? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom niet?

Het rapport van onderzoeksbureau Sweco is nog niet openbaar. Ik heb de NCG gevraagd om, wanneer het rapport beschikbaar is, zich op de hoogte te laten stellen door commissie Bodemdaling en LTO-Noord. Op basis van de rapportage van de NCG zal ik uw Kamer informeren.

Vraag 3

Bent u het eens met Land- en Tuinbouw Organisatie (LTO) Noord dat de onderbouwing van het onderzoek veel te mager is?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Hoe kan het dat slechts op vijf plaatsen ongelijkmatige bodemdaling verklaarbaar is en op andere plekken totaal niet verklaarbaar is? Deelt u de mening dat op deze manier geen zorgvuldige conclusie te trekken is?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Hoe kan het dat er 375 vaste meetpunten zijn waar waardes worden gemeten die onverklaarbaar zijn?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 6

Bent u bereid in overleg te treden met LTO Noord over de ontstane onduidelijkheid zodat recht wordt gedaan aan de gedupeerde boeren? Bent u van mening dat grondig onafhankelijk onderzoek noodzakelijk is?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Palliatieve zorg en DOT’s: nog 2 jaar wachten op een oplossing – Financiering blijft bottleneck»?1

Ja.

Vraag 2

Wat vindt u ervan dat het door een technische kwestie in de huidige DOT-financiering onmogelijk is om een vergoeding te krijgen voor daadwerkelijk verleende palliatieve zorg zolang er nog sprake is van een actieve klinische behandeling van een patiënt? Hoe komt het dat tot wel 80% van de geleverde palliatieve zorg niet declarabel is?

Er bestaan zes DBC’s palliatieve zorg: dit betreft zowel ambulante als klinische zorg. De volgende specialismen kunnen deze zorg declareren: kindergeneeskunde, interne geneeskunde, longgeneeskunde, neurologie, klinische geriatrie en anesthesiologie. Palliatieve DBC’s kunnen gedeclareerd en vergoed worden naast een actieve klinische behandeling. Maar het is wel zo dat tijdens een klinische periode van hetzelfde specialisme er maar 1 klinische DBC in rekening gebracht mag worden. Dat is een algemene regel, die voor alle specialismen en behandelingen geldt. Die regel is bedoeld om het opknippen van een klinische periode in meerdere klinische (dure) DBC’s te voorkomen.
Dit betekent dat tijdens een actieve klinische behandeling wel degelijk tegelijkertijd een palliatieve zorg DBC geopend en gedeclareerd kan worden, wanneer dit door een ander specialisme wordt gedaan. In een palliatief team zitten over het algemeen meerdere specialismen, waardoor dit een relatief simpele oplossing is die nu al toegepast kan worden en wordt. Een ziekenhuis kan bijvoorbeeld de anesthesist (als onderdeel van het palliatief team) alle klinische palliatieve zorg laten declareren, waardoor er geen uitval is.

Vraag 3

Waarom heeft de Nederlandse Zorgautoriteit (Nza) verbetervoorstellen van de NVMO (Nederlandse Vereniging voor Medisch Onderwijs) en NIV (Nederlands internisten vereniging) in afwachting van een definitieve oplossing naast zich neer gelegd en waarom wil de Nza pas in 2018 met een oplossing komen? Vindt u dat het oplossen van dit knelpunt tot 2018 kan wachten of ziet u het risico dat palliatieve teams in ziekenhuizen tot die tijd stoppen om palliatieve zorg ook aan niet-oncologische patiënten te bieden omdat ze daar geen vergoeding voor krijgen? Bent u bereid de parallelle vergoeding van het klinische en palliatieve traject daarom op zo kort mogelijke termijn te regelen?

De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) heeft mij laten weten dat er een aantal argumenten speelde bij de besluitvorming:
In deze integrale inventarisatie wordt gericht naar oplossingen gekeken, zowel voor de korte en middellange termijn. Dit wordt in samenspraak met het praktijkteam palliatieve zorg opgepakt, waarbij het praktijkteam kijkt naar welke verbeteringen (in bijvoorbeeld werkwijze, administratieve rompslomp en good practices) op de korte termijn kunnen worden aangepakt, de zogenaamde «quick wins».
Het is uiteraard niet wenselijk dat palliatieve teams in ziekenhuizen stoppen, omdat ze geen palliatieve zorg zouden kunnen declareren. Zoals in mijn antwoord op vraag twee reeds aangegeven, is parallelle vergoeding van het klinische en palliatieve traject op dit moment al mogelijk.
Het Integraal Kankerinstituut Nederland (IKNL) heeft, samen met diverse zorgadministrateurs uit enkele ziekenhuizen en met medewerking van de NZa, in maart een handreiking uitgebracht2. Het doel van deze handreiking is de professional zo goed mogelijk te ondersteunen door de huidige structuur en regelgeving rondom financiering van de palliatieve zorg op een rij te zetten en te koppelen aan suggesties voor optimale registratie en eventuele declaratie.

Vraag 4

Waarom kan een intercollegiaal consult om palliatieve zorg onderling af te stemmen niet worden gedeclareerd als hiervoor iemand van het eigen specialisme wordt gevraagd? Is het nadeel dat de NZa hiervan ziet, namelijk dat er potentieel te veel intercollegiale consulten geschreven zouden gaan worden, volgens u realistisch gelet op het feit dat er in totaal maar één budget is voor de zorg? Bent u bereid ervoor te zorgen dat deze overbodige regel op de kortst mogelijke termijn verdwijnt?

Dit is eveneens een algemene regel, die voor alle specialismen en alle zorg in het ziekenhuis geldt. Het DBC-systeem en bijbehorende regels stellen de patiënt en zijn zorgvraag centraal, en niet de aanbieder (medisch specialist). Dit betekent dat in een declaratie zoveel mogelijk zorg die bij één zorgvraag hoort ook al zijn hier meer medisch specialisten bij betrokken, wordt samengebracht. De genoemde regel «bewaakt» dit door te voorkomen dat elk overleg binnen een maatschap/specialisme over een klinische patiënt leidt tot een declarabele (intercollegiaal consult) DBC. Ik ben niet voornemens deze regel af te schaffen.

Vraag 1

Kent u het bericht «Selectiecriteria geven duidelijkheid over deelname aan ketenzorg»?1

Ja.

Vraag 2

Welke inspraak hebben de zorgverzekeraars gehad bij het vaststellen van de inclusie- en exclusiecriteria over de deelname aan ketenzorg? Welke criteria hebben de zorgverzekeraars specifiek voorgesteld? Welke criteria hebben de zorgverleners voorgesteld? Zijn er criteria die de zorgverleners graag opgenomen wilden hebben waar de zorgverzekeraars een stokje voor hebben gestoken? Zo ja, welke criteria waren dit?

Er is geen sprake van nieuwe administratieve lasten. Al enkele jaren worden voor de verschillende eerstelijns ketenzorgprogramma’s, gericht op chronisch zieken, in- en exclusiecriteria gehanteerd. Deze in- en exclusiecriteria zijn ontstaan naar aanleiding van grote verscheidenheid in de omvang van de geïncludeerde populatie tussen zorggroepen. Hierin zijn zorgverzekeraars soms een verschillend beleid gaan voeren. Vanuit zowel de beroepsgroep, brancheorganisaties en zorgverzekeraars ontstond de behoefte om de in- en exclusiecriteria landelijk af te stemmen, zodat deze zorgprogramma’s beschikbaar zijn voor die mensen die er baat bij hebben.
De in- en exclusiecriteria dienen verschillende doelen. Allereerst ondersteunt het de huisarts in het gesprek met de patiënt om te bepalen of het ketenzorgprogramma in zijn geval aansluit bij de zorgvraag. Daarnaast ondersteunt het de zorggroep en de zorgverzekeraar bij het maken van inkoopafspraken, omdat het de groep waarover afspraken gemaakt worden afbakent. Als laatste zorgen in- en exclusiecriteria voor eenduidigheid en vergelijkbaarheid van data, bijvoorbeeld bij kwaliteitsindicatoren, effectiviteitsonderzoek en de rechtmatigheid van declaraties.
Anderhalf jaar geleden zijn InEen, de expertgroepen van kaderhuisartsen voor diabetes, hart- en vaatziekten en astma/COPD en zorgverzekeraars samen gaan werken aan breed gedragen in- en exclusiecriteria. In gezamenlijkheid zijn zij gekomen tot de in- en exclusiecriteria die er nu liggen. Daarbij is daar waar deze houvast bieden aangesloten bij de actuele medisch-inhoudelijke kwaliteitsstandaarden. Zo is bijvoorbeeld afgesproken dat bij de doelgroep met een verhoogd vasculair risico tussen de 10% en 20%, waarbij de richtlijn een indicatie voor medicamenteuze behandeling geeft, aan te sluiten bij diezelfde richtlijn en deze groep in aanmerking te laten komen voor het ketenzorgprogramma.
Het expliciteren van de inclusie- en exclusiecriteria heeft geen invloed op de administratieve lasten. De onderliggende gegevens maken reeds deel uit van het patiëntendossier en de kwaliteitsregistratie van de zorgketens. De inclusie- en exclusiecriteria dragen vooral bij aan meer duidelijkheid en eenduidigheid. Daar waar zorggroepen te maken hadden met diverse inclusie- en exclusiecriteria per verzekeraar kan mogelijk zelfs een positief effect op de administratieve lasten worden verwacht.
Naast de inclusie- en exclusiecriteria kan de individuele zorgverzekeraar met een aanbieder altijd aanvullende kwaliteits- en doelmatigheidsafspraken maken. Dit is onderdeel van zijn zorgplicht, om voor verzekerden kwalitatief goede, bereikbare en tijdige zorg in te kopen. Des te meer overeenstemming er bestaat tussen partijen over inkoopcriteria, hoe minder zorgverzekeraars geneigd zullen zijn om hierover afzonderlijke afspraken te maken. Met deze ontwikkeling worden inkoopafspraken zo veel mogelijk gestroomlijnd, wat positief uitwerkt op administratieve lasten.

Vraag 3

Welke zin hebben de overlegtafels naar aanleiding van Het Roer Moet Om gehad als er nu, nauwelijks een paar maanden later, alweer allerlei nieuwe en onzinnige regels bijkomen voor de zorgverleners? Ruilen we nu niet de ene administratieve lasten in voor de andere? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Zijn niet net allerlei resultaatvinkjes afgeschaft? Vindt u het dan logisch dat er nu opeens allerlei inclusie- en exclusievinkjes worden geïntroduceerd? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Hoeveel extra tijd is de zorgverlener kwijt aan zijn of haar administratieve lasten met deze nieuwe manier van werken als het gaat om deelname aan ketenzorg?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 6

Wat heeft deze extra administratie eigenlijk precies voor nut bij de zorginkoop als de zorgverzekeraar (onafhankelijk van de uitkomsten van de criteria) alsnog kan bepalen het ketenzorgprogramma niet in te kopen en extra kwaliteits- en doelmatigheidsafspraken te maken?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 7

Wat is uw reactie op de open brandbrief inzake onderhandelingen over Segment 3 regio West-Friesland met zorgverzekeraar VGZ?2

Ik vind het spijtig om te horen dat een aantal huisartsen in de regio West-Friesland knelpunten ervaren in de onderhandelingen met zorgverzekeraar VGZ. Ik vind het ook spijtig dat partijen de publiciteit zoeken in plaats van er onderling uit te komen. Afgelopen jaar hebben partijen in het kader van Het Roer Moet Om afspraken gemaakt om onder andere het contracteerproces beter te laten verlopen. Ik ontvang al eerste positieve signalen, bijvoorbeeld dat er meer meerjarencontracten worden afgesloten en dat verzekeraars beter benaderbaar zijn. Het vergt tijd voordat alle afspraken die gemaakt zijn in het kader van Het Roer Moet Om ook beklijven. De verwachting is dat in de contractronde voor 2017 de gevolgen van de afspraken nog zichtbaarder zullen worden. Ik heb begrepen dat er een vervolgoverleg tussen VGZ en de huisartsen in september gepland staat. Ik vind het goed om te horen dat men met elkaar in gesprek blijft. Het is te prefereren dat partijen proberen er onderling uit te komen. Mocht dat niet lukken dan kunnen partijen sinds kort ook gebruik maken van de zogeheten «Onafhankelijke Geschilleninstantie Zorgcontractering». Indien nodig kan geschilbeslechting een eventuele impasse in het contracteerproces doorbreken.

Vraag 8

Wat vindt u ervan dat VGZ segment 3 enkel ziet als bezuinigingsmogelijkheid?

Segment 3 in de bekostiging van de huisartsenzorg beoogt juist ruimte te scheppen voor het maken van afspraken over zorgvernieuwing en het belonen van goede uitkomsten van zorg. In het bestuurlijk akkoord eerste lijn is bovenop de reguliere 1% groei ten opzichte van andere sectoren 1,5% extra groei toegekend aan het kader huisartsenzorg en multidisciplinaire zorg voor onder andere zorgvernieuwing en substitutie van zorg. Bezuinigingen in de huisartsenzorg is dus ook niet aan de orde.

Vraag 9

Wat vindt u ervan dat uit deze brief blijkt dat het zorgverzekeraar VGZ bij de inkoop van zorg helemaal niet gaat om kwaliteit van zorg maar om het kunnen bezuinigen op de kosten? Hoe kijkt u in het kader van deze constatering aan tegen alle inclusie- en exclusiecriteria die onder andere de zorgverzekeraars willen gaan hanteren bij de ketenzorg? Deelt u de vrees dat de zorgverzekeraars deze inclusie- en exclusiecriteria gaan gebruiken als middel om te bezuinigen in plaats van kwaliteitsverbetering van zorg? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie mijn antwoord op vragen 2, 3, 4, 5, 6, 7 en 8. In- en exclusiecriteria zijn al jaren onderdeel geweest van de inkoopafspraken over ketenzorgprogramma’s en zijn noodzakelijk om hierover goede inkoopafspraken te kunnen maken. Gegeven de gezamenlijkheid waarmee partijen de in- en exclusiecriteria voor de ketenzorgprogramma’s hebben opgesteld en het doel dat daarmee wordt nagestreefd, deel ik uw vrees niet.

Vraag 10

Wat vindt u ervan dat de huisartsen de onderhandelingen met de zorgverzekeraar nog steeds als schijnonderhandelingen ervaren? Kunt u dit gevoel van de huisartsen begrijpen als u het beschreven proces in de brandbrief leest?

Zie mijn antwoord op vraag 7.

Vraag 11

Met welke reden werd het in december 2015 bereikte akkoord tussen de huisartsen en de Manager Inkoop Integrale Zorg regio Noord afgewezen door de raad van bestuur van VGZ? Gebeurt dit vaak?

Contractbesprekingen zijn iets tussen zorgaanbieder en -verzekeraars, waar ik mij niet in meng. Het is voor mij niet bekend hoe vaak contractonderhandelingen niet resulteren in een overeenkomst. Wel houd ik de signalen uit het veld en de contractering goed in de gaten.

Vraag 12

Bent u van mening, na het lezen van de brandbrief, dat er sprake is van een gelijkwaardige positie voor huisarts en zorgverzekeraar of is er na alle energie die is gestopt in Het Roer Moet Om nog steeds sprake van het gebruikelijke TROG (Tekenen Rechts Onder Graag)-contract? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zorgverzekeraars, huisartsen en zorggroepen hebben veel energie gestopt in het traject Het Roer Moet Om om verandering teweeg te brengen. Op het vlak van gelijkwaardigheid, maar bijvoorbeeld ook op het terrein van administratieve lasten. Ik krijg veel positieve berichten van huisartsen over de verbeteringen tot zover. Het zal echter niet overal direct helemaal goed gaan. Het is dan zaak om in goed overleg er onderling toch uit te komen.
Daar waar partijen er onderling echt niet uitkomen en van standpunt blijven verschillen, wat natuurlijk altijd kan, is er een onafhankelijke geschilleninstantie opgericht waar het conflict kan worden voorgelegd. Bij brief van 2 juni 2016 heb ik uw Kamer geïnformeerd over deze geschilleninstantie.

Vraag 13

Maakt zorgverzekeraar VGZ in dezen misbruik van haar marktmacht? Kunt u uw antwoord toelichten?

Het is niet aan mij om dit te beoordelen. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) heeft op grond van de Wet marktordening gezondheidszorg de beschikking over het instrument aanmerkelijke marktmacht. Het is aan de NZa om te bepalen wanneer zij onderzoek noodzakelijk acht. Daarnaast kan de zorgaanbieder stappen naar de eerder genoemde geschilleninstantie.

Vraag 14

Wat is de reactie van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) op de klacht ingediend door de heer R. Schure over deze kwestie? Welke stappen heeft de ACM naar aanleiding van deze klacht gezet? Indien u niet over deze informatie beschikt bent u dan bereid deze informatie op te vragen bij de ACM en de Kamer hierover te informeren?

Het is aan de ACM om individuele klachten die bij hen gemeld worden, te behandelen. De ACM heeft, na overleg met de indiener, mij wel bevestigd dat zij een klacht over deze kwestie heeft ontvangen en dat zij, in overleg met de indiener en conform de afspraken in het samenwerkingsprotocol tussen ACM en de NZa, de klacht heeft doorverwezen naar de NZa. De NZa heeft de klacht in behandeling genomen. Zie verder het antwoord op vraag 13.

Vraag 15

Wat vindt u van de verschillende ontwikkelingen die nu al zouden laten zien dat de afspraken gemaakt naar aanleiding van Het Roer Moet Om voor de zorgverzekeraars slechts afspraken voor de show waren maar door de zorgverzekeraars niet serieus worden genomen als het op daadwerkelijk anders handelen aankomt?

De zorgverzekeraars hebben net als de huisartsen en de zorggroepen serieus geïnvesteerd in een intensief traject met als doel verandering teweeg te brengen. Daarbij geldt dat een deel van de afspraken pas in deze contractperiode geïmplementeerd en zichtbaar kunnen en zullen worden. Ik krijg daar veel positieve berichten over, maar het zal niet overal direct helemaal goed gaan. Dat is spijtig en houdt mijns inziens in dat het van belang is dat in die regio’s waar men nog niet tevreden is in gesprek moet blijven om er samen uit te komen. De gemaakte afspraken in het kader van «Het Roer Moet Om» bieden handvatten om nader tot elkaar te komen. Wanneer partijen er gezamenlijk echt niet uitkomen kunnen zij een beroep doen op de geschillencommissie, die juist hiervoor is opgericht.