Open Kamerbeta

Kamervragen

Titel
Status
Indiener (persoon)
Indiener (partij)
2532 kamervragen gevonden
beantwoord onbeantwoord uitgesteld
Alle
28 januari 2011 - 10 maart 2011
Het gebrek aan talent, kennis en kunde als grootste actuele bedreiging voor onze economische groei
Kees Verhoeven (D66), Boris van der Ham (D66)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. Nu.nl, «Gebrek aan kennis is bedreiging», 25 januari 2011.
  • Vraag 1

    Wat is uw reactie op de zorgen van het Nederlandse bedrijfsleven over de bezuinigingen van dit kabinet op het onderwijs?1

    Het kabinet staat voor de opgave om de overheidsfinanciën weer op orde te brengen. Niet als doel op zich, maar om de economie en samenleving nu en in de toekomst houdbaar te laten zijn.
    Zoals blijkt uit het overzicht in de onderwijsparagraaf van het regeerakkoord is het bedrag aan ombuigingen gelijk aan het bedrag dat is uitgetrokken voor intensiveringen. Daarbij merk ik op dat, net als andere departementen, het ministerie van OCW een bijdrage levert aan de taakstelling voor de subsidies, de gematigde loonontwikkeling en de taakstelling voor het Rijk, de agentschappen en de ZBO’s.

  • Vraag 2

    Erkent u dat de bezuinigingen op het hoger onderwijs afdoen aan de aantrekkelijkheid van Nederland? Zo nee, waarom niet?

    Nee, zie hiervoor in eerste instantie het antwoord op vraag 1. Daar komt bij dat waar het de aantrekkelijkheid van ons land voor buitenlandse investeringen betreft, factoren als de centrale ligging in Europa, het goed ontsloten zijn, het goede fiscale klimaat en het relatief goede opleidingsniveau van de beroepsbevolking even belangrijk zijn als de kwaliteit van de onderwijs- en kennisinfrastructuur. En ons land scoort goed op deze punten.
    Waar het de aantrekkelijkheid van ons land voor buitenlands talent betreft, wordt verwezen naar het eerder aan u gezonden onderzoeksrapport «Wat beweegt kennismigranten». Hieruit blijkt dat goede loopbaankansen in een kwalitatief hoogwaardige kennisinfrastructuur het belangrijkste argument voor een kenniswerker is om elders zijn of haar talenten in te zetten. Ons land blijkt volgens genoemd rapport op dit punt de concurrentie met andere OESO-landen goed aan te kunnen.
    Zoals uit het antwoord op vraag 1. blijkt, zet het kabinet juist ook in op een kwaliteitsimpuls van de onderwijs- en kennisinfrastructuur. Daarnaast wijzen wij erop dat de keuze voor en de instelling van negen topsectoren waarbinnen wetenschap, bedrijven en overheid samenwerken aan een versterking van de concurrentiekracht van onze economie, direct aangrijpt bij de belangrijkste, hiervoor genoemde beweegreden van de kennismigrant.
    Deze duidelijke herkenbaarheid en zichtbaarheid van de richting waarin onze kenniseconomie zich de komende jaren zal gaan ontwikkelen, zal de aantrekkelijkheid van ons land voor de internationale kenniswerker zeker versterken.

  • Vraag 3

    Hoe gaat u er, ondanks de bezuinigingen op het hoger onderwijs en de voorgenomen plannen in het regeerakkoord op het gebied van immigratie en asiel, voor zorgen dat ons land aantrekkelijk blijft voor buitenlands talent?

    Zoals in het regeerakkoord al is aangegeven, zal het kabinet ervoor zorg dragen dat de voornemens op migratiegebied de bevordering van de kenniseconomie niet zal belemmeren. Daarbij wordt erop gewezen dat in het keuzeproces van een kennismigrant voor een bepaald land, de wet- en regelgeving geen erg grote rol speelt. Zoals hiervoor opgemerkt gaat het de kennismigrant vooral om goede loopbaankansen in een kwalitatief hoogwaardige kennisinfrastructuur. Een zodanige kennisinfrastructuur dat het «the place to be is» op een bepaald vakgebied of specialisatie. Het doel van de 9 topsectoren is ons land tot zo’n gebied te maken en de huidige regelgeving voor kennismigranten sluit daarop goed aan.

  • Vraag 4

    Hoe verklaart u het grotere vertrouwen van bijvoorbeeld het Duitse bedrijfsleven in de economische groei? Bestaat er een relatie met de investeringen van de Duitse overheid in kennis?

    Als indicator voor het vertrouwen van het bedrijfsleven wordt vaak het zogenaamde «producentenvertrouwen» gebruikt. Dergelijke indices worden samengesteld op basis van enquêtes waarin ondernemers wordt gevraagd naar hun verwachtingen over de toekomstige bedrijvigheid.
    Tevens spelen het oordeel over de voorraden gereed product en orderposities en daarmee de recente economische prestaties een rol.
    Op basis van cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek, het Duitse Institut für Wirtschaftsforschung en de Europese Commissie van het producentenvertrouwen blijkt inderdaad dat het Duitse bedrijfsleven momenteel meer vertrouwen heeft dan het Nederlandse bedrijfsleven.
    De Duitse economie heeft in 2010 beter gepresteerd dan de Nederlandse economie. Volgens de Duitse overheid groeide haar economie in 2010 met 3,6%. Dit terwijl het Centraal Planbureau voor Nederland in december uitging van 1¾% groei (CPB Nieuwsbrief, 4, december 2010).
    De goede realisatiecijfers van Duitsland heeft een aantal verklaringen. Het is ten eerste waarschijnlijk dat een deel van de betere prestatie verklaard kan worden door het feit dat de Duitse economie door de crisis een grotere klap heeft gehad dan de Nederlandse economie (OESO, OECD Economic Outlook, 87, mei 2010).
    Een tweede verklaring is de sectorstructuur. Het is vooral de Duitse maakindustrie die goed presteert. Deze industrie is meer dan de Nederlandse gericht op de productie van machines en auto’s. Het zijn vooral deze producten waarnaar in opkomende landen veel vraag is. Opkomende landen groeien snel. Duitsland profiteert hier meer van dan de meeste andere landen, zo blijkt uit een studie naar uitvoer naar de BRIC-landen (Groot, Lejour en Gerritsen, Uitvoer naar opkomende economieën, Economisch Statistische Berichten, 96, 7 januari 2011). Duitsland is zelfs in staat gebleken zijn aandeel in de wereldexport constant te houden op het niveau van 2000 (the Economist, Vorsprung durch exports, 3 februari 2011). Dit ondanks het feit dat landen als China veel meer zijn gaan exporteren.
    De groeiverwachtingen voor de opkomende landen zijn beter dan voor de traditionele afzetmarkten van Nederland en Duitsland (IMF, World Economic Outlook Update, 25 januari 2011). Het is daarom begrijpelijk dat het vertrouwen van het Duitse bedrijfsleven ook voor de toekomstige economische ontwikkeling groot is.
    Goede realisaties en positieve verwachtingen kunnen dus (verschillen in) het producentenvertrouwen verklaren. Investeringen in kennis lijken geen rol te spelen, gelet op de wijze waarop het producentenvertrouwen in de praktijk wordt gemeten.

28 januari 2011 - 3 maart 2011
Het niveau van beginnende mbo'ers
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. Trouw, 25 januari 2011.
  • Vraag 1

    Bent u bekend met het bericht «Beginnende mbo-ers vaak onder niveau basisschool»?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Is het onderzoek representatief te noemen?

    Ik kan geen uitspraken doen over de representativiteit van dit onderzoek. Het onderzoek is gebaseerd op een door een particuliere instelling opgestelde diagnostische toets die is afgenomen bij haar klanten.

  • Vraag 3

    Deelt u de zorgen rondom de prestaties in de verschillende niveaus? Wat betekent dit voor de landelijke examinering in 2014?

    Van diverse mbo-instellingen hoor ik dat de resultaten van beginnende mbo-ers op de diagnostische toetsen taal en rekenen laag kunnen zijn. Ik neem dat signaal serieus en zal het betrekken bij mijn aanpak voor de invoering van de referentieniveaus in het mbo.
    Tegelijkertijd wil ik benadrukken dat de status van de nu gebruikte diagnostische toetsen een andere is dan die van de toekomstige examens. De resultaten van de diagnostische toetsen geven een indicatie van de beheersing van het vereiste referentieniveau. Voor het opstellen van de definitieve normering en moeilijkheidsgraad van de toekomstige examens is meer tijd nodig.
    Dit gebeurt in de komende jaren, met betrokkenheid van toetsdeskundigen, taal- en rekenexperts en de onderwijsinstellingen.
    Vanaf 2013/2014 (niveau 4 en 2014/2015 (niveaus 2 en 3) worden centrale examens taal en rekenen afgenomen. De zorgen rondom de huidige taal- en rekenprestaties van startende mbostudenten vormen op dit moment voor mij geen aanleiding om af te wijken van dit tijdpad.
    Het gaat er allereerst om dat scholen van zowel het voortgezet onderwijs als het middelbaar beroepsonderwijs extra gaan investeren in goed taal- en rekenonderwijs.
    Ten tweede voer ik de centrale examens gefaseerd en zorgvuldig in. Vanaf 2011 doen de mbo-instellingen ervaring op met pilotexamens, waarbij de taal- en rekenprestaties van studenten jaarlijks worden gemeten. Ik volg de implementatie nauwgezet aan de hand van tussentijdse evaluaties waarbij ik het College voor Examens en het mbo-veld betrek. Wanneer uit deze testfase blijkt dat de taal- en rekenprestaties ondanks de onderwijsinspanningen van de scholen te laag blijven, zal ik passende maatregelen nemen.

  • Vraag 4

    Hoe beoordeelt u de prestaties van de verschillende niveaus (m.n. niveau 2 en 4)?

    Ik beschouw de prestaties van de beginnende mbo-ers op de diagnostische toetsen vooral als een signaal dat scholen van zowel het po, vmbo als het mbo aan de slag moeten met extra en gerichte investeringen in taal- en rekenonderwijs.

  • Vraag 5

    Als niveau 4 doorstroom naar het hbo mogelijk maakt, moet dan het niveau lezen en rekenen ook op havo-niveau zijn? Wat is de discrepantie nu? En hoe wordt het gat gedicht?

    Het referentieniveau 3F Nederlandse taal en rekenen wordt in zowel de examinering van het havo als in die van mbo-4 opgenomen. Daarmee gaan in de toekotnst zowel havisten als mbo4 studenten met hetzelfde niveau van lezen en rekenen naar het hbo. Over de verschillen en overeenkomsten tussen taal- en rekeneisen in de huidige examenprogramma's van het havo en de mbo-4 opleidingen is geen informatie bekend.

  • Vraag 6

    Wat gaat u nu precies doen met de referentieniveaus? Wat verstaat u onder zorgvuldig invoeren?

    Zie mijn antwoord op vraag 3. Een nadere uitwerking hiervan geef ik in de voortgangsrapportage over de implementatie van de referentieniveaus in de verschillende onderwijssectoren.
    De voortgangsrapportage ontvangt de Tweede Kamer in het voorjaar van 2011.

  • Vraag 7

    Wat is het effect van dit onderzoek op uw handelen? Voor wie is er werk aan de winkel? Alleen voor de scholen?

    Ik neem het signaal dat dit onderzoek geeft serieus en zal het betrekken bij mijn aanpak voor de invoering van de referentieniveaus in alle onderwijssectoren. Deze invoering vergt uiteraard een gezamenlijke inzet van alle betrokken: van docenten en managers van po-, vo- en mbo-scholen, van landelijke ondersteuningsinstellingen en van de overheid in haar voorwaardenscheppende rol.

  • Vraag 8

    Als de vmbo-docenten zeggen dat de lat te hoog ligt, hoe werkt dit uit in termen van verwachtingsmanagement? Is waar wat zij zeggen, dat het voor vmbo-leerlingen onhaalbaar is?

    Mij is bekend dat er zorgen bij vmbo-docenten bestaan over de haalbaarheid voor vmboleerlingen.
    Ik neem deze zorgen serieus en zal ze betrekken bij mijn aanpak voor de invoering van de referentieniveaus in het vo. Lopende verbetertrajecten in het vmbo tonen echter aan dat de taal- en rekenprestaties van vmbo-leerlingen wel degelijk kunnen worden verhoogd.
    Verwachtingen van docenten ten aanzien van hun leerlingen zijn belangrijk. Daarom zorg ik ervoor dat vmbo-docenten via het Steunpunt Taal en Rekenen kunnen kennisnemen van succesvolle verbetertrajecten van hun collega-instellingen. Ook kunnen docenten vanaf 2011 met hun leerlingen kennismaken met concrete uitwerkingen van de referentieniveaus in proeftoetsen en -examens.

  • Vraag 9

    Is er al zicht op de aanpak en het effect van de 50 miljoen euro die extra is uitgetrokken voor de aanpak van rekenen en taal voor het mbo?

    Vanaf 2010 ontvangen de mbo-instellingen 50 miljoen euro voor de aanpak van taal en rekenen.
    Er zijn reeds diverse resultaten zichtbaar. Zo heeft elke mbo-instelling in het voorjaar van 2010 een implementatieplan taal en rekenen opgesteld. Verder blijkt dat bijna alle instellingen, als basis voor de inrichting van het taal- en rekenonderwijs, op grote schaal diagnostische toetsen taal en rekenen afnemen bij hun beginnende studenten. Uit het aantal aanmeldingen bij het College voor Examens blijkt bovendien dat veel instellingen in het voorjaar van 2011 ervaring gaan opdoen met de eerste digitale voorbeeldexamens voor mbo-4.
    Voor zicht op het effect op leerlingprestaties is het nu nog te vroeg. Het kost enige tijd voordat de effecten van geleverde extra onderwijsinspanningen zich doorvertalen in hogere prestaties van leerlingen op toetsen en examens.

28 januari 2011 - 11 februari 2011
Het terugtreden van de Raad van Toezicht van Hogeschool InHolland
Tanja Jadnanansing (PvdA)
Halbe Zijlstra (staatssecretaris onderwijs, cultuur en wetenschap) (VVD)
1. de Volkskrant, 22 januari 2011: «Voltallige Raad van Toezicht InHolland weg».
  • Vraag 1

    Heeft u kennisgenomen van de berichtgeving over het vertrek van de voltallige raad van toezicht van de hogeschool InHolland vooruitlopend op het onderzoeksrapport van de Inspectie Onderwijs?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Hoe beoordeelt u de positie, werkwijze en uitvoering van de wettelijke taken door de Raad van Toezicht, waarbij zij de nodige signalen over problemen in de organisatie niet in acties omgezet heeft?

    Ik kan mij vinden in de conclusies van de inspectie in het «Tussenbericht» (Onderzoek naar alternatieve afstudeertrajecten bij Hogeschool Inholland) met betrekking tot de rol die de Raad van Toezicht heeft gespeeld; de Raad van Toezicht heeft niet op effectieve wijze ingegrepen.

  • Vraag 3

    Deelt u de mening dat de Raad van Toezicht direct passende maatregelen had moeten nemen zodra de signalen over problemen binnen afstudeertrajecten naar boven kwamen?

    Uiteraard deel ik de mening dat een raad van toezicht direct passende maatregelen zou moeten nemen. Ik deel de conclusie van de inspectie dat de Raad van Toezicht van de Hogeschool Inholland niet op effectieve wijze heeft ingegrepen ten aanzien van de verhoudingen binnen het College van Bestuur.

  • Vraag 4

    Deelt u de mening dat het goed is om te bezien in welke mate uw bevoegdheden c.q. mogelijkheden aanscherping behoeven richting benoeming of sanctionering van Raden van Toezicht die zichtbaar falen of disfunctioneren?

    Ik heb de Kamer tijdens het Algemeen Overleg van 18 november 2010 toegezegd dat ik zal onderzoeken wat mijn mogelijkheden zijn om in te grijpen wanneer er gerede twijfel is over de bestuurbaarheid van een instelling en dat ik in de beleidsreactie bij het inspectierapport over alternatieve afstudeertrajecten met nadere voorstellen zal komen. Het inspectierapport en mijn beleidsreactie zullen in april 2011 aan de Kamer worden toegestuurd.

  • Vraag 5

    Op welke wijze denkt u inzichtelijk te krijgen of en hoe de Raden van Toezicht van andere hoger onderwijsinstellingen in het land voldoende functioneren om hun wettelijke taken uit te voeren? Bent u bereid dit in kaart te brengen en indien nodig binnen uw mogelijkheden maatregelen te treffen?

    In het inspectierapport over alternatieve afstudeertrajecten, dat betrekking heeft op alle instellingen in het hoger onderwijs, zal ook dieper worden ingegaan op het functioneren van het interne toezicht. Het functioneren van de raden van toezicht als nieuw, verplicht intern toezichtorgaan in algemene zin komt aan de orde in de evaluatie van de Wet versterking besturing die in 2013 zal worden afgerond.

25 januari 2011 - 18 februari 2011
Onderzoek dat uitwijst dat de uitgangspunten voor het beleid om scholen geen geld te geven voor het wegwerken van achterstanden van allochtone kinderen niet kloppen
Gerard Schouw (D66), Boris van der Ham (D66)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. Jaap Roeleveld (Kohnstamm Instituut, Universiteit van Amsterdam), Schoolprestaties van oude en nieuwe gewichtenleerlingen (2011).
2. Trouw, «Etnische komaf toch bepalen voor achterstand op school», 19 januari 2011.
  • Vraag 1

    Bent u bekend met het onderzoek «Schoolprestaties van oude en nieuwe gewichtenleerlingen»?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Hoe verhouden de uitkomsten van dit onderzoek – namelijk dat etnische afkomst wel degelijk bepalend is voor de achterstand waarmee allochtone kinderen zowel beginnen als eindigen in het basisonderwijs – zich volgens u tot de argumenten van uw voorganger voor het aanpassen van de gewichtenregeling?

    De informatie is niet nieuw. Bij de voorstellen voor de nieuwe gewichtenregeling was bekend dat naast het opleidingsniveau van de ouders ook andere factoren een rol spelen. Er is een ook een verband tussen etniciteit, thuistaal, taalbeheersing van kinderen, lage inkomens en afhankelijkheid van uitkeringen enerzijds en onderwijsachterstanden anderzijds. Destijds is besloten met zeer brede steun van de Kamer dat naast opleidingsniveau van de ouders niet de etniciteit als tweede criterium gebruikt zou worden, maar een ander criterium.
    Gekozen is voor zowel lage inkomens als afhankelijkheid van uitkeringen als tweede element van de regeling. Dit staat bekend als de impulsregeling: hiermee worden scholen die in gebieden staan met een combinatie van lage inkomens en veel uitkeringen, extra bekostigd per gewichtenleerling.

  • Vraag 3

    Levert dit onderzoek wat u betreft voldoende bewijs voor het bestaan van een onderscheid tussen de schoolprestaties van allochtone en autochtone leerlingen, ongeacht of hun ouders hoog- of laagopgeleid zijn?

    Nee, zie het antwoord op vraag 2.

  • Vraag 4

    Is dit onderzoek een reden om af te wijken van het beleid van uw voorganger om geen onderscheid te maken tussen allochtone en autochtone kinderen bij het verdelen van geld voor het wegwerken van achterstanden op school? Zo nee, waarom niet?

    Nee, zie het antwoord op vraag 2.

  • Vraag 5

    Bent u bereid verder onderzoek te doen naar de oorzaken van de achterstanden van allochtone kinderen, ongeacht het opleidingsniveau van hun ouders, wanneer zij aan de basisschool beginnen? Zo nee, waarom niet?

    Er is veel onderzoek gedaan naar de oorzaken van achterstanden bij (allochtone) kinderen bij aanvang van de basisschool. Inmiddels is ook bekend dat de belangrijkste oorzaak hiervoor ligt bij het (lage) opleidingsniveau van de ouders (Wat ’t zwaarste weegt, Onderwijsraad 2001).
    Omdat uit onderzoek is gebleken dat daarnaast ook het inkomen, de afhankelijkheid van uitkeringen en etnische afkomst een rol spelen, heb ik de eerste twee elementen met brede steun uit uw Kamer gebruikt bij de recente impulsregeling (zie ook mijn antwoord op vraag 2). Mede daarom zie ik op dit moment geen reden om nog nader onderzoek te doen.

  • Vraag 6

    Wat is uw reactie op de uitspraak van de PO-raad, dat het aantal achterstandsleerlingen en enkel is teruggelopen door een veranderde definitie en dat daardoor een verdere bezuiniging van 50 miljoen euro op het budget voor deze leerlingen onverstandig is?2

    Bij de invoering van de nieuwe gewichtenregeling is door de andere definitie het aantal gewichtenleerlingen verminderd. Door het verhogen van het geld per gewichtenleerling en het invoeren van de impulsgebieden zijn de uitgaven voor de gewichtenregeling van 2006 tot 2010 gestegen. De daling van het aantal gewichtenleerlingen na 2010, dus nadat de nieuwe regeling is ingevoerd, is een autonome ontwikkeling die het hogere opleidingsniveau van de bevolking weerspiegelt en niet een gevolg is van de nieuwe gewichtenregeling.

21 januari 2011 - 10 februari 2011
Het bericht 'WOII moet weer centrale plek krijgen'
Harm Beertema (PVV), Joram van Klaveren (PVV), Geert Wilders (PVV), Martin Bosma (PVV)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. De Pers, «WOII moet weer centrale plek krijgen», 20 januari 2011.
  • Vraag 1

    Bent u bekend met het bericht «WOII moet weer centrale plek krijgen»?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Bent u op de hoogte van de praktijken die in dit bericht worden beschrijven, namelijk dat Holocaust-lessen worden aangepast ten behoeve van moslims?

    Ik heb er kennis van genomen dat «Holocaustonderwijs» op sommige scholen mét lessen over het Midden-Oosten wordt gegeven.

  • Vraag 3

    In welke mate gebeurt dit?

    Er is geen landelijk overzicht van de precieze wijze waarop alle leraren hun lessen inrichten. In essentie is dit de professionele verantwoordelijkheid van leraren waar de overheid geen bemoeienis mee heeft. Een vorig jaar in opdracht van Elsevier uitgevoerde enquête onder 339 docenten in vmbo, havo en vwo geeft evenwel een indicatie van de mate waarin leraren kennelijk aanleiding zien hun onderwijs in te richten zoals in het artikel wordt beschreven. Uit deze enquête kwam naar voren dat één op de vijf ondervraagde geschiedenisdocenten in de vier grote steden «weleens heeft meegemaakt» dat hij of zij de Holocaust niet of nauwelijks ter sprake kon brengen, omdat vooral islamitische leerlingen er moeite mee zouden hebben2.
    Uit de observatie dat één op de vijf geschiedenisleraren dit «weleens heeft meegemaakt» kan overigens niet geconcludeerd worden dat het structureel en in algemene zin in het Nederlandse onderwijs moeilijk of zelfs onmogelijk is om de Holocaust in het onderwijs te bespreken, laat staan dat geschiedenisdocenten het onderwerp niet behandelen. Voor verreweg de meeste leraren op de meeste scholen is het evident dat de verschrikkingen van de Holocaust in de klas, bijvoorbeeld in het geschiedenisonderwijs, ter sprake worden gebracht. Waar het door onaangepast gedrag van leerlingen wél tot problemen zou leiden, verdienen leraren en scholen alle maatschappelijke en politieke steun om álle leerlingen te onderwijzen over deze zware thematiek.

  • Vraag 4

    Deelt u de mening dat de Shoah, de moord op zes miljoen Joden, volstrekt uniek is in de geschiedenis en dat het onderwijs hierover dus niet dient te worden vermengd met andere gebeurtenissen?

    De Shoah is volstrekt uniek in de geschiedenis, het is een cruciale zwarte bladzijde in de wereldgeschiedenis. Van leraren geschiedenis mag verwacht worden dat zij zich bewust zijn van deze uniciteit en dat zij hiervan bij de uitwerking van hun lessen ook uitgaan. De manier waarop leraren hun onderwijs inrichten is hun eigen professionele verantwoordelijkheid, de overheid heeft hier geen bemoeienis mee.

20 januari 2011 - 10 juni 2011
Gouden handdrukken bij InHolland
Boris van der Ham (D66)
Halbe Zijlstra (staatssecretaris onderwijs, cultuur en wetenschap) (VVD)
1. De Telegraaf, «Gouden handdruk InHolland», 18 januari 2011.
  • Vraag 1

    Wat is uw reactie op het artikel «Top van InHolland weg met zak geld»? Kloppen de genoemde feiten?1

    Het klopt dat Inholland mij op de hoogte heeft gesteld van de regelingen die zijn getroffen met de in het Telegraafartikel genoemde personen. Ik heb de zogenaamde vaststellingsovereenkomsten op 19 januari 2011 ontvangen. Uit deze vaststellingsovereenkomst, waarmee de arbeidsovereenkomst met beide personen op 1 maart 2011 zijn ontbonden, blijkt dat deze personen tot 1 januari en 6 januari 2011 gebruik mochten maken van een leaseauto. Ik merk op dat de arbeidsovereenkomst op dat moment nog gewoon van kracht was. Ook de bedragen die als eenmalige schadeloosstelling in het artikel worden genoemd in verband met het beëindigen van het dienstverband van de betrokkenen zijn juist. Beide bedragen blijven binnen de grenzen die ik hanteer om de doelmatigheid van dergelijke vergoedingen in relatie tot de rijksbijdrage te toetsen. Tot aan het in werking treden van de Wet normering uit publieke middelen gefinancierde topinkomens (WNT) vergelijk ik vergoedingen als hier aan de orde met de uitkomst van de zogenaamde kantonrechtersformule.

  • Vraag 2

    Was u op de hoogte van de jongste gouden handdrukken bij InHolland? Zo ja, wanneer?

    Naar aanleiding van een publicatie over de ontslagregeling in de arbeidsovereenkomsten op de website van Inholland heb ik op 3 november 2010 de Raad van Toezicht (RvT) verzocht mij de arbeidsovereenkomsten van de betrokkenen en een gespecificeerde opgave van hun brutosalaris over 2009 te verstrekken.
    In januari 2011 werd duidelijk dat de arbeidsovereenkomst met beiden zou worden beëindigd. Daarop heb ik de RvT verzocht mij de vaststellingsovereenkomsten en een opgave van de bezoldiging 2010 te verstrekken. Zoals ook in het antwoord op de vorige vraag gemeld heb ik deze informatie op 19 januari 2011 ontvangen. Eerder was ik niet op de hoogte van de inhoud van die overeenkomsten.

  • Vraag 3

    Wat heeft u ondernomen om te voorkomen dat op deze wijze gehandeld zou worden?

    De RvT benoemt, schorst en ontslaat de leden van het CvB en houdt toezicht op het doen en laten van het CvB. Ik heb in het voortraject geen formele rol. Achteraf bezie ik op basis van mijn huidige bevoegdheden in individuele gevallen of er sprake is van buitensporige beloningen c.q. bovenmatige ontslagvergoedingen en ondoelmatige besteding van overheidsmiddelen.
    In voorkomende gevallen ga ik dan tot terugvordering over. Zoals in het antwoord op de eerste vraag is uiteengezet, blijven de vergoedingen waarvan hier sprake is binnen de getrokken grenzen.

  • Vraag 4

    Bent u bereid InHolland om te bezien of het geld teruggevorderd kan worden? Zo nee, waarom niet?

    Aangezien er in deze gevallen geen sprake is van bovenmatige ontslagvergoedingen, zie ik geen aanleiding om tot terugvordering over te gaan.

17 januari 2011 - 11 februari 2011
Een partijpolitieke email van een schooldirecteur
Harm Beertema (PVV)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. Bijlage aan bewindspersoon toegezonden.
  • Vraag 1

    Heeft u kennisgenomen van bijgevoegde interne email van de directeur van basisschool Hazesprong in Nijmegen?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Is het de taak van een schooldirecteur zijn afkeer van een politieke partij te ventileren tegenover het gehele onderwijzend personeel?

    De taak van de directeur van een school is omschreven in artikel 29, eerste lid van de Wet op het primair onderwijs (WPO): «Bij de directeur van een school berust, onder verantwoordelijkheid van het bevoegd gezag, de onderwijskundige, organisatorische en huishoudelijke leiding van een school.» Op grond van de artikelen 30a en 31 van de WPO kan het bevoegd gezag hem bij wet opgedragen taken en bevoegdheden delegeren of mandateren aan (onder andere) de directeur.
    Tot de bovengenoemde, al dan niet gedelegeerde of gemandateerde, taken van de directeur behoort uiteraard niet het uiten van een mening over een politieke partij. Dat neemt niet weg dat het de directeur in beginsel vrijstaat zijn mening te uiten over zaken die niet met die taken in verband staan. Zoals bekend is het uiten van een mening immers vrij, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet. Het betreft hier een grondrecht dat is vastgelegd in artikel 7 van de Grondwet.
    De Hazesprong is een bijzondere school, ressorterend onder de Stichting Sint Josephusscholen in en om Nijmegen. Binnen het bijzonder onderwijs is het Burgerlijk Wetboek van toepassing op de arbeidsverhoudingen. De eis van goed werknemerschap uit hoofde van artikel 7:611 van het Burgerlijk Wetboek kan meebrengen dat een werknemer zich van bepaalde uitlatingen dient te onthouden omdat die indruisen tegen belangen van de werkgever. Of dat hier het geval is, is ter beoordeling van het bevoegd gezag van de school van de betrokken directeur.
    Overigens stelt artikel 10 van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) strenge eisen aan de beperking van de vrijheid van meningsuiting van (onder andere) werknemers.

  • Vraag 3

    Deelt u de mening dat met deze politieke actie bovengenoemde directeur heeft aangetoond niet geschikt te zijn voor het onderwijs en per onmiddellijk dient te vertrekken? Zo nee, waarom niet?

    Zoals in het antwoord op vraag 2 is toegelicht, betreft het hier een aangelegenheid tussen de directeur en zijn werkgever. Of aan de zijde van de werkgever belangen zijn geschaad is ter beoordeling van die werkgever. Ook het eventuele besluit de betrokken directeur op basis hiervan te ontslaan, is exclusief voorbehouden aan de werkgever. Ik verwijs in dit verband naar artikel 33a van de WPO. Gelet hierop en mede in aanmerking genomen dat de benoeming en het ontslag van onderwijspersoneel onder de grondwettelijk gewaarborgde vrijheid van onderwijs valt, onthoud ik mij hier van een mening.

  • Vraag 4

    Bent u bereid uw invloed aan het wenden ten einde het schoolbestuur ervan te overtuigen deze directeur voor ontslag voor te dragen?

    Nee, zie het antwoord op vraag 3.

17 januari 2011 - 18 januari 2011
Uitspraken over het hoger onderwijs
Boris van der Ham (D66)
Mark Rutte (minister-president , minister algemene zaken) (VVD)
1. http://www.nu.nl/politiek/2421926/rutte-ontevreden-kwaliteit-hoger-onderwijs.html
  • Vraag 1

    Kunt u toelichten hoe de ombuigingen en intensiveringen zich de komende jaren (2011 – 2015 en structureel op basis van de voorgenomen kabinetsmaatregelen) verhouden in het hoger onderwijs?1

    Het kabinet staat voor de opgave om de overheidsfinanciën weer op orde te brengen. Niet als doel op zich, maar om de economie en samenleving nu en in de toekomst houdbaar te laten zijn. Tegelijkertijd wil het kabinet een forse impuls geven aan de kwaliteit van het hoger onderwijs. Om de middelen voor de kwaliteitsimpuls vrij te maken, moeten er ook ombuigingen plaatsvinden. Daarnaast wordt ook van de student wordt een hogere bijdrage gevraagd, als investering in zijn eigen toekomst.
    Voor de kwaliteitsimpuls is een bedrag beschikbaar van € 50 mln. in 2012, oplopend tot € 230 mln. in 2015 en tot € 300 mln. structureel2. Daarnaast vinden in deze jaren bezuinigingen plaats. Tot 2015 is er sprake van een netto terugloop van de rijksmiddelen. Vanaf 2015 voorziet de financiële paragraaf van het Regeerakkoord er structureel in dat bezuinigingen en investeringen in het hoger onderwijs vrijwel met elkaar in evenwicht zijn.

  • Vraag 2

    Kunt u, waar u aangeeft dat de kwaliteit van het hoger onderwijs op dit moment niet voldoende is, uiteenzetten wat de nulmeting van die kwaliteit van het hoger onderwijs is en op welke criteria die wordt gebaseerd?

    Er zijn al geruime tijd, ook bij vorige kabinetten, zorgen over de kwaliteit van het hoger onderwijs, met name de kwaliteit van de hbo-bachelor. De recente signalen rondom de alternatieve afstudeertrajecten in het hbo doen daar wederom vragen over rijzen. Ook in het advies van de Commissie Veerman wordt opgemerkt dat het hoger onderwijs zwakke kanten heeft, zoals de hoge uitval van studenten, terwijl het talent onvoldoende wordt benut.
    Dat neemt niet weg, dat Nederland een gewaardeerd systeem van kwaliteitsborging heeft en dat de basiskwaliteit van het onderwijs over het geheel genomen op orde is. Maar voor een land, dat de ambitie heeft een topkenniseconomie te zijn, is dat natuurlijk niet voldoende. De door de Commissie Veerman genoemde knelpunten moeten dan ook met kracht worden aangepakt.
    Door het vorige kabinet en door de hoger onderwijssector zelf zijn daartoe al belangrijke stappen gezet. Zo zijn er meerjarenafspraken over studiesucces en kwaliteit gemaakt met nulmetingen en streefcijfers op indicatoren rondom uitval, rendement en kwaliteit. Uw Kamer wordt jaarlijks geïnformeerd over de voortgang daarvan. In de Strategische Agenda hoger onderwijs en onderzoek (die u in juni a.s. zult ontvangen) zullen voorstellen worden gedaan voor nieuwe afspraken over onderwijskwaliteit.

  • Vraag 3

    Wat is de doelstelling van het kabinet wat betreft het aantal uren college dat een student per week moet volgen? Hoeveel uren college volgen studenten nu per week, uitgesplitst naar verschillende categorieën studies? Hoe gaat het kabinet ervoor zorgen dat het aantal uren onderwijs dat studenten in het hoger onderwijs krijgen omhoog gaat?

    Het kabinet is van mening dat er flink geïnvesteerd moet worden in de onderwijsintensiteit en kwaliteit van het hoger onderwijs. Studenten moeten meer contacturen krijgen en meer uitgedaagd worden. Het gemiddeld aantal contacturen verschilt per instelling en per opleiding. De precieze informatie is beschikbaar op www.studiekeuzeinformatie.nl.
    In de huidige meerjarenafspraken over studiesucces en kwaliteit worden de contacturen op landelijk niveau gemonitord, maar in de nieuwe meerjarenafspraken zullen specifieke afspraken per instelling worden gemaakt om het aantal contacturen te verhogen. Uw Kamer heeft het kabinet in de motie Rouwe/Lucas (Kamerstuknr. 32 500 VIII, nr. 66) verzocht dit transparant te maken. Afhankelijk van de meerjarenafspraken zullen de instellingen extra financiële middelen krijgen om de onderwijsintensiteit te verhogen.

  • Vraag 4

    Kunt u een overzicht geven van de bureaucratie en regelgeving die het kabinet gaat schrappen? Kunt u aangeven hoe de verplichte maatschappelijke stage zich en de extra administratieve lasten die dit voor scholen betekent zich hiertoe verhoudt?

    Zoals in het regeerakkoord is opgenomen, zal de regeldruk voor burgers, professionals en bedrijven verder worden verminderd. In februari a.s. ontvangt uw Kamer de brief over het programma regeldruk bedrijven. De vermindering van regeldruk geldt uiteraard ook voor onderwijsinstellingen.
    Zo is er binnen OCW al een aantal trajecten in gang gezet, die voor de onderwijsinstellingen zullen leiden tot minder regeldruk. Voorbeelden zijn:
    Om de regeldruk verder te verminderen vindt er momenteel een onderzoek plaats waarin wordt gevraagd welke regeldruk voor onderwijsinstellingen ergerlijk is. Aan de hand daarvan zal worden nagaan welke mogelijkheden er zijn om deze regeldruk te verminderen.
    De instellingen in het hoger onderwijs zijn autonoom en het aantal subsidies in deze sector van het onderwijs is beperkt. Daardoor zijn de mogelijkheden tot reductie van de administratieve lasten voor de instellingen van het hoger onderwijs klein. De hogescholen en universiteiten lopen mee in bovengenoemde trajecten. In wetstrajecten, als versterking besturing (Staatsblad 2010, nr. 119 ) en de aanpassing van het accreditatiestelsel (Staatsblad 2010, nr. 293) zijn de administratieve lasten al verminderd.
    De gevolgen van het wetsvoorstel maatschappelijke stage voor de administratieve lasten van scholen zijn voorgelegd aan het adviescollege toetsing administratieve lasten (Actal). Actal heeft aangegeven geen bezwaren te hebben tegen het voorstel.

  • Vraag 5

    Hoe gaat het kabinet het mogelijk maken dat schaalvergroting wordt tegengegaan?

    Ongebreidelde schaalvergroting in het onderwijs wordt tegen gegaan door middel van het wetsvoorstel fusietoets in het onderwijs. Dit wetsvoorstel is in maart vorig jaar met algemene stemmen door de Tweede Kamer aangenomen en ligt nu ter behandeling voor in de Eerste Kamer (behandeling is gepland op 25 januari a.s.). Daarin worden fusiepartners verplicht de noodzaak van een fusie te motiveren, inclusief baten en lasten, en de effecten van de fusie voor personeel en studenten en het instellingsklimaat van de betrokken instellingen, de effecten op de diversiteit van het onderwijsaanbod en de keuzevrijheid van toekomstige studenten helder in kaart te brengen. De fusiepartners dienen daarbij gebruik te maken van de zogenaamde Fusie Effect Rapportage (FER). De FER wordt getoetst aan de wet door een onafhankelijke adviescommissie; in het hoger onderwijs zal die taak belegd worden bij de Commissie Doelmatigheid Hoger Onderwijs (CDHO). De CDHO brengt advies uit aan de minister, die vervolgens beslist.

  • Vraag 6

    Kunnen deze vragen worden beantwoord vóór het spoeddebat over de bezuinigingen op het Hoger Onderwijs?

    Ja.

14 januari 2011 - 28 januari 2011
Het ontbreken van Studiegegevens Universiteiten
Anne-Wil Lucas-Smeerdijk (VVD)
Halbe Zijlstra (staatssecretaris onderwijs, cultuur en wetenschap) (VVD)
  • Vraag 1

    Bent u bekend met de Keuzegids Universiteiten 2011 en het persbericht van de uitgever van deze gids, waarin melding wordt gemaakt van het gebrek aan transparantie over met name onderwijsstatistieken (contacturen en groepsgrootte van opleidingen), omdat de organisator van de Nationale Studentenenquête, Stichting Studiekeuze123, besloten heeft de vragen over contacturen en groepsgrootte niet meer op te nemen in de Nationale Studentenenquête?

    Ja.

  • Vraag 2

    Deelt u de mening dat, voor het verminderen van de uitval in het hoger onderwijs, het van belang is dat (aankomende) studenten een bewuste studiekeuze maken, op basis van zoveel mogelijk informatie over de inhoud en didactiek van de opleidingen en dat de Studiekeuzegids daarvoor een belangrijk instrument is? Deelt u voorts de mening dat ook de mening en observatie van studenten die deze opleidingen volgen daarbij waardevol is om een objectief beeld te krijgen?

    Ik ben van mening dat betrouwbare, onafhankelijke en gezaghebbende informatie over de kwaliteit en de kenmerken van de opleidingen in het hoger onderwijs onontbeerlijk is voor een goede studiekeuze door studenten en voor studiesucces.
    Ook ben ik van mening dat studentenoordelen bijdragen aan een objectief beeld van de opleidingen.

  • Vraag 3

    Is het waar dat de Stichting Studiekeuze123 een subsidie krijgt van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap voor het afnemen van de Nationale Studentenenquête? Kunt u bevestigen dat het bestuur van deze stichting wordt gevormd door bestuurders van het hoger onderwijs zelf, die geen belang hebben bij negatieve berichten over het geringe aantal contacturen en de massaliteit van hoorcolleges? Zo ja, hoe beoordeelt u dan de onafhankelijkheid van de Stichting Studiekeuze123?

    Het ministerie van OCW subsidieert al meer dan vijftien jaar activiteiten die beogen de in het antwoord op vraag 2 bedoelde informatie beschikbaar te stellen. De Stichting Studiekeuze123 krijgt subsidie voor de jaarlijkse Nationale Studenten Enquête, de Studiekeuze Informatie Database en de website www.studiekeuze123.nl.
    In het bestuur van de Stichting Studiekeuze123, dat een onafhankelijke voorzitter heeft en waarin het ministerie van OCW een waarnemerstoel heeft, hebben voorts zitting vertegenwoordigers van LSVb, ISO, hogescholen, universiteiten en particuliere hogeronderwijsinstellingen.
    Juist omdat de instellingen en de studenten verschillende belangen (kunnen) hebben, is er onder één van mijn ambtsvoorgangers in 2005 besloten zowel de instellingen als de studenten verantwoordelijkheid te geven voor de genoemde enquête, database en website. Mijns inziens is door de gekozen opzet sprake van onafhankelijkheid.

  • Vraag 4

    Bent u bereid, om ten behoeve van een zo breed en onafhankelijk mogelijke informatievoorziening richting (aankomende) studenten, aanvullende voorwaarden te stellen bij de subsidieverlening aan Stichting Studiekeuze123, ten aanzien van de informatie die uit de Nationale Studentenenquête naar voren moet komen en de onafhankelijkheid van het bestuur van Stichting Studiekeuze123?

    In het antwoord op vraag 3 heb ik al aangegeven dat ik van mening ben dat met de samenstelling van het bestuur van de Stichting Studiekeuze123 de onafhankelijkheid gewaarborgd is. Er hoeven dan ook geen nadere eisen aan de subsidie aan de stichting te worden gesteld.
    De achterliggende gedachte is dat de stichting door zijn samenstelling en door zich te laten ondersteunen door een deskundigenpanel, een klankbordgroep en een gebruikersgroep, de ruimte heeft om zelf te bepalen welke informatie verzameld wordt, waar die informatie verzameld wordt en hoe de informatie ter beschikking wordt gesteld aan studenten, hogeronderwijsinstellingen en professionele gebruikers.
    Ondanks deze zorgvuldige organisatorische opzet zie ik aanleiding om het bestuur van de Stichting Studiekeuze123 te verzoeken de geschetste informatievoorziening aan te passen of aan te vullen. Mijn inzet daarbij is dat het aantal contacturen en de groepsgrootte een belangrijke indicator van de kwaliteit van het hoger onderwijs zijn. Betrouwbare informatie daarover op het niveau van de opleiding is een onmisbaar element van de informatievoorziening.

13 januari 2011 - 16 februari 2011
De maatschappelijke stage
Boris van der Ham (D66)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. Dit is de Dag, EO-radio, 12 januari 2011.
  • Vraag 1

    Wat is uw reactie op de opmerkingen van Movisie dat de helft van de scholen geen afdoende uitvoering geeft aan de maatschappelijke stage?1

    Deze opmerkingen zijn mijns inziens geen goede weergave van de werkelijkheid. Movisie en haar achterban, de stagebiedende organisaties, zouden graag zien dat OCW voor de scholen en daarmee voor de leerlingen bepaalt wat een geschikte maatschappelijke stage is. Ik vind eigen initiatief van de leerling en ruimte voor de school erg belangrijk. Vrijheid in de uitvoering van de maatschappelijke stage is daarbij onontbeerlijk.

  • Vraag 2

    Wat is uw reactie op de inschatting dat veel scholen het daartoe beoogde geld per leerling (60 euro) niet besteed aan het begeleiden van de stagiaires? Hoe wilt u scholen ertoe bewegen dat dit geld wel toekomst aan die instellingen of personen die de stage begeleiden?

    Het geld dat scholen ontvangen is niet enkel bedoeld voor de begeleiding van leerlingen, maar voor alle personele en materiële kosten die gemoeid zijn met het organiseren en uitvoeren van de maatschappelijke stage, zowel binnen de school als bij de stagebieder. Ik stimuleer scholen en hun samenwerkingspartners in gesprek te gaan. Ik vind het echter niet wenselijk om een uurtarief voor het begeleiden van maatschappelijke stagiairs in te stellen. Een maatschappelijke stage is maatwerk. De intensiteit van de benodigde begeleiding verschilt per leerling, per stageplek en -activiteit. Scholen bepalen zelf, afhankelijk van de specifieke lokale situatie op welke wijze zij de gelden inzetten.

  • Vraag 3

    Hoe beoordeelt u de stelling dat stagebedrijven en instellingen steeds meer afhaken doordat er geen voldoende vergoeding voor begeleiding tegenover staat?

    Ik ben het niet eens met de stelling. Met uitzondering van de zorgsector worden maatschappelijke stages zelden gelopen bij stagebedrijven. De meeste stages vinden juist plaats bij vrijwilligersorganisaties of in andere omgevingen met meer vrijwilligers. Deze partijen haken niet af wanneer zij geen financiële tegemoetkoming ontvangen. Wanneer begeleiding een aandachtspunt is, maken ze dat bespreekbaar met de school en vinden samen een oplossing, bijvoorbeeld door vrijwillige begeleiders aan te trekken. Het is de taak van zowel de stagebiedende organisatie als de school om in gesprek te gaan over een mogelijke vergoeding voor de geboden begeleiding.

  • Vraag 4

    Wat is uw reactie op de stelling dat de inhoud van veel maatschappelijke stages niet voldoende meerwaarde hebben? Kunt u ingaan op de voorbeelden die in de betreffende radio-uitzending worden genoemd? Dient een «verhaal schrijf cursus» niet gewoon onderdeel te zijn van de lessen Nederlands

    Ik ben het niet eens met deze stelling. Uit verschillende onderzoeken onder ouders, leerlingen en docenten blijkt dat de stages als nuttig worden ervaren. Zo blijkt uit onderzoek van de NJR dat 71% van de jongeren de werkzaamheden van hun maatschappelijke stage zinvol vindt. Dit sluit aan bij de bevinding van de Laks-monitor. Hier geeft 61% aan de maatschappelijke stage nuttig te vinden.
    Zoals u weet is in Nederland sprake van een grote autonomie van de scholen. Dit geldt ook voor de uitvoering van de maatschappelijke stage. Scholen bepalen zelf op welke wijze zij invulling geven aan de stage. Belangrijke randvoorwaarde is dat het gaat om vrijwilligerswerk: maatschappelijke stagiairs doen geen werk waar anderen voor betaald krijgen. Een schrijfcursus kan onderdeel zijn van de lessen Nederlands met als doel om beter te leren schrijven. Maar het kan ook onderdeel zijn van een maatschappelijke stage als de leerling de geleerde kennis op een creatieve manier overbrengt aan anderen, bijvoorbeeld door zelf geschreven verhalen voor te lezen op een basisschool of daar te helpen met de schrijfles van de basisschoolleerlingen.

  • Vraag 5

    Bent u bereid de landelijk verplichte maatschappelijke stage te heroverwegen op de punten van het verdrukken van normale onderwijstijd en betere benutting van overheidsgeld?

    Nee, ik sta achter de landelijke verplichting. Ik ben overtuigd van de meerwaarde van de maatschappelijke stage. Leerlingen, hun ouders, docenten en ook stagebieders ervaren deze meerwaarde. De overheidsgelden worden dus goed benut. Op praktisch alle scholen is de maatschappelijke stage inmiddels ingevoerd. De maatschappelijke stage geeft concreet invulling aan de wettelijke opdracht aan het onderwijs om burgerschap en sociale integratie te bevorderen (artikel 17 van de WVO). De maatschappelijke stage is onderwijstijd, er is dus geen sprake van het verdrukken van normale onderwijstijd. Het voortgezet onderwijs bereidt jongeren in brede zin voor op een goede deelname aan de maatschappij en de maatschappelijke stage levert daar een belangrijke bijdrage aan.

12 januari 2011 - 18 januari 2011
Massaontslagen bij universiteiten door bezuinigingen en gevolgen voor de kenniseconomie
Tanja Jadnanansing (PvdA), Sharon Dijksma (PvdA)
Halbe Zijlstra (staatssecretaris onderwijs, cultuur en wetenschap) (VVD)
1. Trouw, 6 januari 2011: «Universiteiten: «Bezuinigingen leiden tot massaontslagen»».
2. Kamerstuk 32 123, nr. 10.
  • Vraag 1

    Heeft u kennisgenomen van de berichtgeving over bezuinigingen bij universiteiten die tot massaontslagen zullen leiden?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Hoe beoordeelt u deze zorgwekkende signalen vanuit de universitaire wereld?

    Ik onderken dat de maatregelen inderdaad ingrijpend zijn, maar stel ook vast dat deze nodig zijn. Het kabinet staat voor de opgave om de overheidsfinanciën weer op orde te brengen. Niet als doel op zich, maar om de economie en samenleving nu en in de toekomst houdbaar te laten zijn. Tegelijkertijd wil het kabinet een forse impuls geven aan de kwaliteit van het hoger onderwijs. Om de middelen voor de kwaliteitsimpuls vrij te maken, moeten er ook ombuigingen plaatsvinden. Daarnaast wordt ook van de student wordt een hogere bijdrage gevraagd, als investering in zijn eigen toekomst.
    Voor de kwaliteitsimpuls is een bedrag beschikbaar van € 50 mln. in 2012, oplopend tot € 230 mln. in 2015 en tot € 300 mln. structureel2. Daarnaast vinden volgens het regeerakkoord in deze jaren bezuinigingen plaats. Tot 2015 is er sprake van een netto terugloop van de rijksmiddelen. Vanaf 2015 voorziet de financiële paragraaf van het Regeerakkoord er structureel in dat bezuinigingen en investeringen in het hoger onderwijs vrijwel met elkaar in evenwicht zijn. In het artikel noemt VSNU wel de bezuinigingen maar lijkt men voorbij te gaan aan de investeringen in het hoger onderwijs.

  • Vraag 3

    Deelt u de mening dat een dergelijke grote ontslaggolf desastreuze gevolgen kan hebben voor de kwaliteit en positionering van het Nederlandse onderzoeksveld en onze kenniseconomie? Zo ja, wat gaat u hier dan aan doen? Zo nee, waarom niet?

    Het is nog te vroeg om te speculeren over de gevolgen van de kwaliteit en positionering van het onderzoek in relatie tot het verlies aan arbeidsplaatsen. Het hangt ervan af hoe de bezuinigingen zullen neerslaan en waar de investeringen zullen plaatsvinden.
    Overigens is het onderzoek bij de organisaties NWO en KNAW bij de bezuinigingen ontzien. Wat betreft het aflopen van de FES middelen: dit zijn tijdelijke stimuleringsimpulsen en verwacht mag worden dat daar geen vast personeel op wordt ingezet. Instellingen kunnen naast de structurele middelen vanuit de overheid, extra inkomsten genereren door intensieve samenwerking aan te gaan met het bedrijfsleven en middelen aan te trekken vanuit de Europese fondsen.
    In Nederland wordt de kwaliteit van al het door kennisinstellingen uitgevoerde onderzoek getoetst aan het Strategisch Evaluatie Protocol (SEP). Dit protocol biedt de juiste checks en balances voor het waarborgen van de kwaliteit van het uitgevoerde onderzoek. Het is dus vooraleerst een kwestie van kwaliteit ipv kwantiteit.
    Het regeerakkoord geeft aan dat het kabinet zal bevorderen dat onderzoek plaatsvindt in samenwerking tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen en de overheid. De onderzoeksagenda van OCW die wordt neergelegd in de Strategische Agenda voor het Hoger Onderwijs en Onderzoek (juni 2011) zal, met als vertrekpunt de huidige en opkomende sterktes in het Nederlandse onderzoek, aansluiten bij de Europese onderzoeksspeerpunten en bij de bedrijfslevenbrief van de minister van EL&I (mei 2011). Hierbij geldt dat een betere benutting van onderzoek en een sterke profilering onmisbaar voor de innovatiekracht van Nederland. Beide vereisen het stellen van prioriteiten en het slim inzetten van de beschikbare middelen.

  • Vraag 4

    Op welke wijze rijmt de papieren ambitie van dit Kabinet, om de Nederlandse kenniseconomie tot de top van de wereld te laten behoren, met deze bezuinigingen en de grote gevolgen daarvan?

    Het kabinet heeft de ambitie in deze periode een belangrijke stap in de richting van de top 5 te zetten. Daarbij hoort hoger onderwijs en onderzoek dat van hoge kwaliteit is en dat past bij de vraag van arbeidsmarkt en samenleving. Het regeerakkoord zet daarom nadrukkelijk in op een kwaliteitsimpuls voor het hoger onderwijs. Daartoe presenteert het regeerakkoord een samenhangende agenda voor hoger onderwijs en onderzoek, met maatregelen voor zowel de vormgeving als de financiering van de kwaliteitsverbetering. Binnenkort ontvangt u de kabinetsreactie op het rapport van de commissie-Veerman. In juni ontvangt u de strategische agenda voor Hoger Onderwijs en Onderzoek.
    De kwaliteitsopdracht waar de instellingen voor staan is desalniettemin fors. Tegelijkertijd wordt ook het hoger onderwijs geconfronteerd met de financiële taakstelling van het regeerakkoord en ingrijpende hervormingen. De onderwijsinstellingen staan daarmee voor de grote opgave de doelmatigheid te vergroten en tegelijkertijd een kwaliteitsimpuls te realiseren. Het kabinet wil de instellingen daarbij ondersteunen. Het zal de instellingen de ruimte bieden te komen tot meer maatwerk en differentiatie en daarvoor regelgeving waar nodig aanpassen. In lijn met de motie Van der Ham – Dijkgraaf (TK 31 288, nr. 115) zal bijvoorbeeld worden gekeken naar mogelijkheden voor instellingen het aantal langstudeerders dat geen voortgang meer boekt, te beperken.

  • Vraag 5

    Deelt u de mening dat met deze effecten uitvoering van de motie-Hamer2, en de bijbehorende ambitie om qua onderwijs en kennis tot de wereldtop te behoren, onmogelijk wordt gemaakt?

    Nee, zie het antwoord op vraag 4.

  • Vraag 6

    Op welke wijze denkt u voorts te voorkomen dat de onderwijskwaliteit op universiteiten ernstig onder druk komt te staan als gevolg het dreigende ontslag van veel onderwijzend personeel?

    Dit hangt af van hoe de bezuinigingen neerslaan en waar de investeringen zullen plaatsvinden. De instellingen zijn vrij deze zelf in te vullen maar ik veronderstel dat dit vooral zal neerslaan bij de overhead en niet ten laste zal gaan van het primaire onderwijsproces. Voor de kwaliteits-borging bestaat een systeem van checks en balances, getoetst door de NVAO en de Inspectie van het Onderwijs. Zoals aan de Tweede Kamer eerder is gemeld, wordt dit systeem van checks en balances nu kritisch bezien. Zo doet de Inspectie van het Onderwijs thans onderzoek naar de kwaliteit van afstudeertrajecten in het hoger onderwijs.

12 januari 2011 - 14 februari 2011
De zorgwekkende financiële situatie bij onderwijsstichting SKOZOK
Manja Smits (SP)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. Eindhovens Dagblad, 15 september 2010.
2. Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2010–2011, nr. 371. …
3. Bapo: Bevordering Arbeid Participatie Onderwijspersoneel.
  • Vraag 1

    Wat is de huidige financiële situatie bij onderwijsstichting SKOZOK (Samen Koersen op Zichtbare Onderwijs Kwaliteit)?1

    Mijn beeld van de financiële positie van onderwijsstichting SKOZOK is grotendeels gebaseerd op het meest recente jaarverslag waarover ik beschik; dat van 2009. Het jaarverslag 2009 van onderwijsstichting SKOZOK laat zien dat het positieve resultaat van de jaren daarvoor in 2009 is omgeslagen in een negatief resultaat. Een negatief resultaat hoeft op zichzelf geen probleem te zijn; dit kan ook het gevolg zijn van investeringen ten laste van het vermogen. Eind 2009 waren de vermogenspositie en de liquiditeit van SKOZOK uitstekend.

  • Vraag 2

    Wat zijn de oorzaken van de financiële problemen bij onderwijsstichting SKOZOK?

    Uit de gegevens waarover ik beschik komt het beeld naar voren dat het dalende aantal leerlingen de afgelopen jaren door het schoolbestuur niet is vertaald in een daling van het aantal leraren. In het jaarverslag 2009 merkt het schoolbestuur zelf op dat het tekort met name wordt veroorzaakt door een te hoge personele inzet. Dit heeft het schoolbestuur mij ook bevestigd. Ook blijkt uit datzelfde jaarverslag dat het bestuur in 2009 nog geen gebruik maakte van een meerjarenbegroting. Dit onderstreept het belang van de acties die ik samen met de PO-raad onderneem om de financiële deskundigheid te bevorderen.

  • Vraag 3

    Hoeveel geld kreeg SKOZOK minder vanuit het rijk vanwege de miljoenenbezuiniging op het bestuur en management van basisscholen en de bezuiniging op de groeiregeling? Hoe heeft SKOZOK deze bezuiniging daadwerkelijk vormgegeven?

    Als gevolg van de bezuinigingen heeft het schoolbestuur circa € 360 000 minder ontvangen op een totale lumpsumuitkering van circa € 26,5 miljoen. Het schoolbestuur SKOZOK is vrij in de wijze waarop zij de bezuiniging vormgeeft en legt daar horizontaal verantwoording over af. Zie ook het antwoord op vraag 5.

  • Vraag 4

    Bent u nog steeds van mening dat «gezien de omvang van de bezuiniging schoolbesturen in staat moeten zijn de kwaliteit van het onderwijs te ontzien?»2 Kunt u uw antwoord toelichten? Geldt dit ook voor onderwijsstichting SKOZOK? Kunt u uw antwoord toelichten?

    Ja, de verandering in de lumpsumuitkering waar besturen als gevolg van de bezuinigingen mee geconfronteerd worden, is van dezelfde omvang als de budgetschommelingen die jaarlijks worden veroorzaakt door veranderende leerlingaantallen. In het geval van SKOZOK bedraagt de percentuele verandering van de lumpsumuitkering iets meer dan 1%, terwijl de schommelingen in de lumpsum zonder de bezuiniging zich jaarlijks tussen de 1% à 2% bevinden.

  • Vraag 5

    In hoeverre komen deze bezuinigingen op het bordje van personeel en leerlingen terecht?

    Het vorige kabinet heeft een duidelijk signaal afgegeven aan de besturen om het primaire proces bij de uitwerking van de bezuinigingen te ontzien. Uiteindelijk zijn het echter de schoolbesturen die in overleg met directeuren en medezeggenschapspartners de bezuinigingen concreet invulling geven, daarbij rekening houdend met de individuele situatie en behoefte van de school. Dat kan ertoe leiden dat schoolbesturen afwijken van de richting die vanuit het Rijk is meegegeven.

  • Vraag 6

    Hoeveel leraren worden er ontslagen bij SKOZOK? Voor hoeveel andere personeelsleden dreigt ontslag? Wat is hun functie? In hoeverre is deze ontslagronde het gevolg van de door vorige kabinet ingezette bezuinigingen op bestuur en management, in hoeverre is ze het gevolg van financieel wanbeheer van het schoolbestuur?

    Het bestuur is vrij in de keuzes die het maakt inzake de financiële huishouding. Dit gaat in overleg met directeuren en medezeggenschapspartners. Het schoolbestuur legt daar vervolgens horizontaal verantwoording over af. Dit geldt ook voor de keuzes die in bovenstaande vragen besloten liggen.

  • Vraag 7

    Wat gaat er veranderen qua arbeidsvoorwaarden bij SKOZOK, bijvoorbeeld wat betreft de Bapo-regeling3, vervanging bij zwangerschapsverlof, ouderschapsverlof, compensatieverlof, etc.?

    De genoemde secundaire arbeidsvoorwaarden zijn onderdeel van de decentrale CAO; eventuele veranderingen in deze arbeidsvoorwaarden worden overeengekomen tussen de werkgeversorganisatie (PO-Raad) en de vakbonden. De secundaire arbeidsvoorwaarden voor het primair onderwijs zijn per 1 augustus 2006 gedecentraliseerd. Vanaf deze datum maakt de minister van OCW met de vakbonden in de centrale CAO Primair Onderwijs uitsluitend nog afspraken over de zogeheten protocolonderwerpen (algemene salarisontwikkeling, algemene arbeidsduur en bovenwettelijke sociale zekerheid). Over de overige onderwerpen worden afspraken gemaakt in de decentrale CAO PO.

  • Vraag 8

    Hoeveel basisscholen geven aan dat zij het primair proces niet kunnen ontzien bij de verwerking van de landelijke bezuinigingen op basisonderwijs?

    Van een aantal schoolbesturen heb ik brieven ontvangen waarin zij de zorg uitspreken het primaire proces niet te kunnen ontzien als gevolg van de bezuinigingen. De SP heeft mij tijdens de begrotingsbehandeling het rapport «Minder geld, grotere klassen» aangeboden, waarin op basis van een enquête onder een aantal schoolbesturen wordt ingegaan op het effect van de bezuinigingen op het primaire proces. Ik kom daar binnenkort in een brief aan uw Kamer op terug.

  • Vraag 9

    Kunt u garanderen dat dit aantal niet nog verder oploopt door de geplande bezuinigingen op wat u passend onderwijs noemt? Kunt u uw antwoord toelichten?

    De maatregelen bij passend onderwijs staan niet op zichzelf maar zijn onderdeel van een breder pakket met naast bezuinigingen ook investeringen van vergelijkbare omvang. Binnen de onderwijsbegroting worden de prioriteiten herschikt ten gunste van de kwaliteit van het onderwijs. In het kader van mijn plannen voor passend onderwijs heb ik de Kamer over de financiële gevolgen voor de sector geïnformeerd.

  • Vraag 10

    Bent u in algemene zin van mening dat bij financieel wanbeheer door een overkoepelend bestuur, het niet uit te leggen is dat er voor dat falende bestuur geen consequenties aan verbonden zijn?

    In het belang van de onderwijskwaliteit en de rechtmatige en doelmatige besteding van middelen vind ik dat financieel wanbeheer in het algemeen niet zonder consequenties kan blijven. Bestuurders dienen zich intern en extern te verantwoorden. Tot welke consequenties de interne verantwoording kan leiden is afhankelijk van de gekozen rechtspersoonlijkheid en de statutaire bepalingen van de rechtspersoon. Op basis van de externe verantwoording ziet de Inspectie van het Onderwijs toe op de rechtmatige besteding van middelen en spreekt zij besturen aan op de doelmatige inzet van middelen.

  • Vraag 11

    Bent u bereid om schoolbesturen die te maken hebben met krimp tegemoet te treden wanneer zij vanwege die krimp in financiële moeilijkheden komen?

    Vooraleerst is het onvermijdelijk dat een daling van het aantal leerlingen leidt tot een daling van de bekostiging; van schoolbesturen wordt gevraagd hun formatie hierop aan te passen. Vanuit mijn verantwoordelijkheid voor het stelsel wil ik primair de kwaliteit, toegankelijkheid en diversiteit van het onderwijsaanbod borgen, ook in krimpgebieden. Om adequaat op de gevolgen van krimp in te kunnen spelen is kennis nodig. Daartoe wordt er momenteel een aantal onderzoeken uitgevoerd rond het onderwerp krimp. Een belangrijke vraag in deze onderzoeken is of krimp inderdaad tot financiële moeilijkheden leidt voor schoolbesturen. Op basis van de uitkomsten van de onderzoeken zal ik mij beraden op eventuele vervolgstappen. Daarnaast werk ik aan een experimenteerartikel in de WPO, zodat kan worden geëxperimenteerd met een herschikking van voorzieningen en vergaande sectoroverstijgende samenwerking. Daarmee wordt meer ruimte gecreëerd om tot onconventionele oplossingen te komen om een kwalitatief goed en divers opleidingsaanbod in stand te houden.

11 januari 2011 - 9 februari 2011
Het verbieden van een hoofddoek op school
Joram van Klaveren (PVV), Harm Beertema (PVV)
Piet Hein Donner (minister binnenlandse zaken en koninkrijksrelaties) (CDA)
1. NRC Handelsblad, 8 januari 2011.
  • Vraag 1

    Bent u bekend met het artikel «School kan hoofddoek leerling niet verbieden»?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Deelt u de visie dat een bijzondere school te allen tijde het dragen van een hoofddoek zou moeten kunnen verbieden als zij mening is dat dit in strijd is met de grondslag van de school? Zo nee, waarom niet?

    Nee, ik deel die visie niet. De vrijheid van onderwijs betreft primair het geven van onderwijs. Bijzondere scholen kunnen wel eisen stellen ten aanzien van de deelname aan het onderwijs mits deze nodig zijn voor de verwezenlijking van hun grondslag en ze een consistent beleid voeren ter handhaving van die grondslag.

  • Vraag 3

    In hoeverre onderschrijft u de mening dat de hoofddoek een symbool is van de islamitische ongelijkheid tussen man en vrouw en daarom ook vanuit het oogpunt van de emancipatie geen plek hoort te hebben op een instelling die de geesten van jonge mensen vormt?

    De stelling dat gelijkheid slechts tot uitdrukking moet komen in de gelijkheid van uiterlijke kenmerken acht ik weinig zinvol. De mode legt op tal van punten in de kleding nadruk op de verschillen tussen geslachten. Wat de motieven zijn om die verschillen in kleding over te nemen zal uitermate verscheiden zijn en individueel.

  • Vraag 4

    Bent u van mening dat de Commissie Gelijke Behandeling een totaal overbodige instelling is en zo snel mogelijk opgeheven dient te worden? Zo nee, waarom niet?

    Wie begaan is met het streven naar gelijkheid, zoals blijkens hun vragen ook de stellers van deze vragen, die zal met mij van mening zijn dat de Commissie gelijke behandeling een waardevolle bijdrage kan leveren aan de concretisering van normen en criteria, ook al zal niet ieder het met alle conclusies van de Commissie geheel eens zijn.

10 januari 2011 - 14 februari 2011
Onnodige dierproeven voor toxicologisch onderzoek
Esther Ouwehand (PvdD)
Edith Schippers (minister volksgezondheid, welzijn en sport) (VVD)
1. Skipr.nl, «Misschien miljoenen proefdieren minder nodig», 23 december 2010.
  • Vraag 1

    Kunt u bevestigen dat in proefdieronderzoeken naar de effecten van chemische stoffen op twee generaties nakomelingen, de testresultaten in de tweede generatie eigenlijk nooit afweken van de resultaten in de eerste generatie?1

    Ja. Weliswaar was de aard van de effecten die in de eerste generatie gevonden werden en de effecten in de tweede generatie in een aantal gevallen verschillend. Dit leidde echter in geen enkel geval tot een andere risicoschatting in het kader van het vaststellen van mogelijke schadelijke effecten van chemische stoffen op de voortplanting. Het weglaten van de tweede generatie zou geen consequenties hebben gehad.

  • Vraag 2

    Onderschrijft u de conclusie van professor dr. Aldert Piersma dat deze studies naar de tweede generatie daarmee kunnen worden afgeschaft, omdat zij wel veel proefdieren het leven kosten maar geen extra kennis opleveren over de effecten van chemische stoffen op vruchtbaarheid en reproductie?

    Ja. De analyse is gebaseerd op 500 studies die in een brede internationale samenwerking (o.a. VS, Canada, Duitsland en Nederland) in een databank zijn ondergebracht. De analyse wordt internationaal als toonaangevend beschouwd. Niettemin is er nog geen internationale consensus over vervanging van de meer-generatiestudie door de verlengde één-generatiestudie. Nederland is echter van mening dat deze studies naar de tweede generatie zouden kunnen worden afgeschaft.

  • Vraag 3

    Kunt u aangeven hoeveel meer-generatiestudies er jaarlijks in Nederland worden uitgevoerd op proefdieren? Welke soorten stoffen worden er op deze dieren getest en om hoeveel dieren gaat het per generatie? Welk aandeel van deze proeven wordt uitgevoerd in het kader van REACH?

    Uit de gegevens van Zo doende 2009 (pag. 45, tabel 6) blijkt dat in Nederland maximaal 9305 ratten geregistreerd zijn in het kader van reproductieonderzoek, waaronder meer-generatiestudies vallen. Uit de daarvoor geldende voorschriften blijkt dat het proefdiergebruik in één meer-generatiestudie circa 2600 ratten betreft. Dit betekent dat er dus maximaal 3,6 (afgerond) meer-generatiestudies zouden kunnen zijn uitgevoerd in Nederland in 2009. De ratten gemoeid met de resterende 0,4 zijn ofwel al in Zo doende 2008 geregistreerd ofwel worden pas in Zo doende 2010 geregistreerd. De registratie vindt plaats op jaarbasis. Het gebruik van de ratten kan jaaroverschrijdend zijn.
    Volgens de gegevens uit Zo doende 2009 (pag. 61, tabel 17) ging het hierbij om stoffen voor gebruik in de industrie (5416 dieren) en om stoffen voor gebruik als toevoegingen in voedingsmiddelen voor menselijke consumptie (3135 dieren). Per generatie gaat het om 200 volwassen dieren en 1200 dieren voor elke generatie nakomelingen.
    Op grond van bovenstaande zou het aannemelijk kunnen zijn dat in Nederland in 2009 maximaal 5 416 dieren zijn gebruikt voor de vaststelling van de reproductie toxiciteit in het kader van REACH, te weten industriële chemicaliën.

  • Vraag 4

    Kunt u bevestigen dat de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) inmiddels aan de Europese Unie (EU) heeft voorgesteld om deze generatietesten te vervangen door een nieuwe methode waarbij geen of veel minder proefdieren worden gebruikt en die bovendien betere kennis oplevert? Wat behelst deze methode precies?

    Nee, dat kan ik niet bevestigen. De OESO oefent geen invloed uit op de EU om een bepaalde test te gebruiken.
    De OESO stelt in het kader van methodiekontwikkeling testmethoden vast. Op grond van OESO afspraken dienen landen de uitkomsten van dergelijke testen onderling te accepteren (Mutual Acceptance of Data). Die geharmoniseerde en door OESO leden aanvaarde methoden kunnen vervolgens door hen worden gebruikt. De meer-generatiestudie is nu nog de standaardmethode en zal in OESO verband met de verlengde één-generatiestudie als optie worden aangevuld zodat naar believen gekozen kan worden.
    Het al dan niet voorschrijven van gebruikmaking van een OESO testmethode ligt geheel bij de EU zelf.
    De Europese Commissie heeft de nadere besluitvorming over de vraag óf en zo ja, hoe zij die testmethode zal integreren in EU regelgeving inmiddels op haar beleidsagenda geagendeerd. Nederland is van mening dat een keuze voor de verlengde één-generatiestudie verdedigbaar is en zal zich daarvoor inzetten.
    De methode van de verlengde één-generatiestudie stelt – evenals de meer-generatiestudie – vast óf en zo ja, welke effecten zich in de hele reproductiecyclus van de rat voordoen na blootstelling aan bepaalde stoffen. Daar aan deze verlengde één-generatiestudie meer parameters zijn gekoppeld – namelijk ook neurologische en immunologische – levert deze test meer kennis op. Daarnaast zijn er minder proefdieren nodig. De verlengde één-generatiestudie kan tot een reductie van circa 40% per studie leiden.

  • Vraag 5

    Kunt u bevestigen dat Nederland samen met Frankrijk voorstander is van de voorgestelde beleidswijziging door de EU? Zo ja, kunt u uiteenzetten wat uw inzet precies is om de besluitvorming te versnellen? Zo nee, hoe zit het dan?

    Ja, Nederland is voorstander van een keuze voor de verlengde één-generatiestudie. Echter formeel is (ook) door Nederland nog geen standpunt ingenomen, omdat de voorstellen van de Europese Commissie nog niet bekend zijn. Zoals in het antwoord op vraag 4 is aangegeven, is het Nederlandse standpunt in OESO verband steeds geweest dat Nederland voorstander is van vervanging van de meer-generatiestudie door de verlengde één-generatiestudie. In de Europese besluitvorming zal Nederland zoveel mogelijk de gebruikmaking van de verlengde één-generatiestudie blijven bepleiten.

  • Vraag 6

    Wanneer is de inventarisatie naar knelpunten bij de acceptatie en implementatie van alternatieven voor dierproeven gereed die uw voorganger in 2009 heeft toegezegd?

    Het RIVM heeft aangegeven de studie medio februari 2011 gereed en beschikbaar te hebben.

4 januari 2011 - 20 januari 2011
De moeilijkheden die ouders ondervinden bij het opzetten van een integratieklas in Rotterdam
Manja Smits (SP)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
  • Vraag 1

    Bent u op de hoogte van het bestaan van de integratieklas «De blauwe bloem» op het Novalis college te Eindhoven? Deelt u de mening dat dit een succesvol project is?

    Ja, ik ben op de hoogte van de integratieklas «De blauwe bloem». Augustus 2005 is dit experiment van start gegaan. Op basis van de resultaten van een evaluatie van «De blauwe bloem» en een positief advies van de inspectie is het experiment medio 2010 met 5 jaar verlengd.

  • Vraag 2

    Deelt u de mening dat een integratieklas (zoals bijvoorbeeld de Blauwe Bloem in Eindhoven) een goed werkzaam model kan zijn voor de integratie van leerlingen met een indicatie voor cluster drie of vier in een reguliere school voor voortgezet onderwijs?

    Bij de beantwoording van deze vraag moet een onderscheid gemaakt worden tussen cluster 3 en cluster 4. Cluster 4 leerlingen zijn in de regel in staat om voortgezet onderwijs te volgen leidend tot een een diploma. Landelijk zijn er meer voorbeelden van integratieklassen voor bijvoorbeeld leerlingen met autisme. Bij de integratieklas «De Blauwe bloem» gaat het om zeer moeilijk lerende kinderen uit cluster 3. Deze leerlingen voldoen niet aan de toelatingsvoorwaarden uit het Inrichtingsbesluit omdat zij niet in staat zijn een regulier diploma voortgezet onderwijs te behalen. Daarom moet ook de Experimentenwet toegepast worden. Toepassing van deze wet kan alleen op verzoek van het bevoegd gezag van een school. Zeker bij een experiment als «De blauwe bloem» moeten school en bevoegd gezag hier voluit achter staan. Het is de eigen verantwoordelijkheid van school en bestuur om al dan niet een aanvraag voor een experimentele integratieklas in te dienen.

  • Vraag 3

    Hoe verhoudt de wens van de ouders om hun kinderen in een integratieklas te plaatsen zich met uw streven naar «Passend onderwijs»?

    Bij passend onderwijs wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met de wens van de ouders en de capaciteiten van de school. Leerlingen met een zeer moeilijk lerend indicatie behoren niet tot de reguliere doelgroep van het voortgezet onderwijs. Daarom is een integratieklas voor deze leerlingen alleen mogelijk wanneer het schoolbestuur daar zelf voor wil kiezen.

  • Vraag 4

    Bent u op de hoogte van het initiatief dat ouders in de omgeving van Rotterdam aan het opzetten zijn? Wat is uw visie op de rol van ouders in het opzetten van zo’n klas? Deelt u de mening dat wanneer ouders zelf het initiatief tot zo’n klas nemen, ze daarin alle steun verdienen van schoolbesturen en uw ministerie?

    Ja, ik ben op de hoogte van het initiatief van ouders in de omgeving van Rotterdam.
    Uiteraard kunnen ouders zelf het initiatief nemen om schoolbesturen te benaderen met de vraag of zij bereid zijn om een integratieklas op te zetten. Schoolbesturen kunnen er echter niet toe gedwongen worden.

  • Vraag 5

    Wat zijn de mogelijke stappen die ouders kunnen ondernemen indien geen enkel schoolbestuur bereid is zo’n klas mogelijk te maken? Wanneer ouders keer op keer «nee» te horen krijgen, bent u dan bereid contact op te nemen of in overleg te treden met de betreffende schoolbesturen?

    Het opzetten van een integratieklas behoort niet tot de kerntaken van een reguliere school voor voortgezet onderwijs.
    Voor ouders staan er dus verder geen stappen open als er uiteindelijk geen schoolbesturen zijn die een dergelijke klas willen opzetten.
    Wel heb ik in de regio Rotterdam het samenwerkingsverband voortgezet onderwijs gevraagd te helpen bij het zoeken naar een school die een integratieklas zou willen starten. Ik blijf de ontwikkelingen in de regio Rotterdam volgen.

24 december 2010 - 13 januari 2011
Mogelijke versoepeling van de kwaliteit in het Hoger Onderwijs
Anne-Wil Lucas-Smeerdijk (VVD)
Halbe Zijlstra (staatssecretaris onderwijs, cultuur en wetenschap) (VVD)
1. Scienceguide.nl, «Erasmus past onderwijs aan wegens langstudeerboete», 17 december 2010.
  • Vraag 1

    Bent u bekend met de uitspraken van de voorzitter van het College van Bestuur van de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR), dat de universiteit overweegt zijn onderwijs te versoepelen om uitval te voorkomen en vertragingen te beperken onder de nieuwe langstudeerregeling?1

    Ik ben bekend met de berichtgeving daarover op ScienceGuide. Bij navraag bij de EUR is mij gebleken dat het onderdeel over herkansingen in dit bericht niet gebaseerd is op uitspraken van de voorzitter van het College van Bestuur van de EUR. Het bericht op ScienceGuide is gebaseerd op een artikel op de webpagina van Erasmus Magazine, het onafhankelijk nieuwsmedium van de universiteit. Door een misverstand in de communicatie is daardoor de verkeerde indruk ontstaan dat de EUR zou overwegen meer herkansingen door te voeren. De praktijk is echter het tegenovergestelde; bij opleidingen aan de EUR is en wordt, naast een aantal andere hervormingen, het aantal herkansingen juist teruggebracht met het oog op het verbeteren van het studierendement.

  • Vraag 2

    Bent u op de hoogte van wat deze versoepeling concreet inhoudt, behalve het vaker organiseren van tentamenrondes, en kunt u de Kamer hierover informeren?

    Zie het antwoord op vraag 1. Er is geen sprake van een versoepeling van de eisen aan de EUR, maar juist van gericht beleid om het studierendement te verhogen.

  • Vraag 3

    Wat is uw reactie op de opmerking van de voorzitter van het College van Bestuur dat de langstudeerregeling uitval veroorzaakt?

    Ik ben van mening dat de langstudeerdermaatregel geen uitval veroorzaakt. De student wordt gestimuleerd sneller zijn studie af te ronden en tijdig een goede keuze te maken voor een opleiding die bij hem of haar past.

  • Vraag 4

    Ziet u dezelfde struikelblokken als voornoemde voorzitter, en zo nee, hoe kan dit beeld bij de Erasmus Universiteit worden weggenomen?

    Nee, ik start begin februari 2011 met voorlichting richting instellingen en studenten en hoop op deze manier het beeld bij de EUR weg te nemen.

  • Vraag 5

    Deelt u de mening dat haar oproep voorbarig lijkt nu het wetsvoorstel bij de Raad van State ligt en nu de investeringsagenda nog niet bekend is?

    Het staat de voorzitter van het College van Bestuur van de EUR vrij haar mening te geven.

  • Vraag 6

    Deelt u de mening dat de investeringsagenda zo snel mogelijk bekend gemaakt moet worden zodat de universiteiten weten waar zij aan toe zijn?

    Ja, in de kabinetsreactie op het rapport van de commissie Veerman, die u binnenkort ontvangt, worden de prioriteiten voor de komende kabinetsperiode benoemd. In juni van dit jaar zal ik u de Strategische Agenda voor het Hoger Onderwijs en Onderzoek sturen. In die agenda zal het integrale beleid voor hoger onderwijs en onderzoek voor deze kabinetsperiode worden uitgewerkt. Ook zal in de agenda een financieel overzicht worden opgenomen.

  • Vraag 7

    Deelt u de mening dat de universiteiten met het «versoepelen» van het onderwijs juist tegen de kabinetsdoelstelling ingaan, voor zover «versoepelen» niet alleen het vaker organiseren van tentamens behelst?

    Er is geen sprake van een versoepeling van de eisen aan de EUR. Zie het antwoord op vraag 1 en vraag 2.

  • Vraag 8

    Gaat u in gesprek met de EUR en andere universiteiten om de eventuele verlaging van kwaliteitseisen te voorkomen?

    Er zijn geen aanwijzingen dat sprake is van een verlaging van de kwaliteitseisen. Voor de kwaliteitsborging bestaat een systeem van checks en balances, getoetst door de NVAO en de Inspectie van het Onderwijs. Zoals u reeds eerder is gemeld, wordt dit systeem van checks en balances nu kritisch bezien. Zo doet de Inspectie van het Onderwijs thans onderzoek naar de kwaliteit van afstudeertrajecten in het hoger onderwijs.

  • Vraag 9

    Kunt u de Kamer informeren op basis van dit gesprek, wat de mogelijke versoepelingen precies inhouden?

    Zie het antwoord op vraag 1.

  • Vraag 10

    Kunt u de Kamer verder informeren over de wijze waarop u in gesprek bent met de universiteiten met betrekking tot de langstudeerregeling en de investeringsagenda?

    Zie hiervoor de antwoorden op de vragen 4 en 6.

  • Vraag 11

    Deelt u de mening dat het wegnemen van struikelblokken, zoals te weinig hertentamenkansen, niet per se een versoepeling, dan wel verlichting, behelst, maar wel een betere organisatie van het onderwijsprogramma?

    Nee, zie hiervoor het antwoord op vraag 1.

  • Vraag 12

    Heeft u signalen van meerdere universiteiten ontvangen dat zij dreigen met het verlichten van het studiepakket om zo de mogelijke negatieve effecten van de langstudeerregeling aan te kaarten?

    Nee, ik heb geen signalen van meerdere universiteiten ontvangen.

  • Vraag 13

    Deelt u de mening dat dergelijke berichten onnodige onrust onder studenten veroorzaakt?

    Ik ben van mening dat studenten goed moeten worden voorgelicht en daarom start ik al vroeg met de informatieverstrekking omtrent de maatregel langstudeerders.

23 december 2010 - 19 januari 2011
De gevolgen van de wijze van bekostiging van het Voortgezet Algemeen Volwassenonderwijs voor het werkleeraanbod van jongeren
Mirjam Sterk (CDA), Jack Biskop (CDA)
Paul de Krom (staatssecretaris sociale zaken en werkgelegenheid) (VVD)
  • Vraag 1

    Bent u bekend met artikel 23 lid 1 onderdeel a van de Wet Investeren in Jongeren (WIJ), waarin staat dat een jongere geen recht heeft op een werkleeraanbod, indien hij of zij onderwijs volgt dat uit Rijkskas wordt bekostigd?

    Ja.

  • Vraag 2

    In hoeverre kan Voortgezet Algemeen Volwassenenonderwijs (Vavo) volgens u beschouwd worden als een opleiding die wordt bekostigd uit Rijkskas?

    Voortgezet algemeen volwassenenonderwijs (Vavo) kan worden beschouwd als een opleiding die wordt bekostigd uit ’s Rijks kas, als bedoeld in artikel 23, eerste lid, onderdeel a, van de Wet investeren in jongeren.

  • Vraag 3

    Wat is volgens u de implicatie van het feit dat Vavo niet expliciet wordt genoemd in artikel 7.3 lid 1 waarin opleidingen genoemd staan die geen recht geven op een werkleeraanbod? Betekent dit dat de Vavo inderdaad een opleiding is die uit Rijkskas wordt bekostigd?

    In artikel 7.3.1, eerste lid, van de Wet educatie en beroepsonderwijs (WEB) wordt Vavo onder a expliciet genoemd. Alle in artikel 7.3.1 WEB genoemde opleidingen worden bekostigd uit ’s Rijks kas, dus ook Vavo. In de WIJ is het uitgangspunt dat een werkleeraanbod niet samengaat met een opleiding bekostigd uit ’s Rijks kas. In artikel 23, tweede lid, van de WIJ, wordt hierop een uitzondering gemaakt. Op grond van dat artikel bestaat er wel een recht op een werkleeraanbod bij het volgen van opleidingen zoals Nederlands (als tweede taal) en sociale redzaamheid. De uitzondering die artikel 23 van de WIJ maakt, geldt niet voor Vavo.

  • Vraag 4

    Wat is volgens u dan de implicatie van artikel 2.3.1 en 2.3.3 van de Wet Educatie en Beroepsonderwijs, alsmede artikel 14 van de Wet op het participatiebudget, waarin juist staat dat Vavo geen opleiding is die uit de Rijkskas bekostigd wordt? Volgt hieruit dan ook dat de Vavo juist een opleiding is die niet uit de Rijkskas bekostigd wordt?

    Noch uit de artikelen 2.3.1 en 2.3.3 van de Wet educatie en beroepsonderwijs noch uit artikel 14 van de Wet participatiebudget kan de conclusie worden getrokken dat Vavo een opleiding is die niet uit ’s Rijks kas wordt bekostigd. Deze artikelen regelen slechts dat «opleidingen educatie» genoemd in artikel 7.3.1 WEB (waaronder Vavo) mede via een uitkering aan gemeenten op grond van Wet participatiebudget worden bekostigd. De Wet participatiebudget bepaalt op welke wijze deze middelen voor «opleidingen educatie» (waaronder Vavo) zijn bestemd en worden verdeeld.

  • Vraag 5

    Is het u bekend dat uit de uitvoeringspraktijk is gebleken dat er de nodige onduidelijkheid bestaat ten aanzien van de vraag of Vavo uit ’s Rijkskas mag worden bekostigd? Bent u van plan om deze onduidelijkheid weg te nemen? Zo ja, hoe? Zo nee, waarom niet?

    Het is mij duidelijk dat er bij de uitvoeringspraktijk vragen leven zoals in deze Kamervragen verwoord. Ik ben voornemens om hier aandacht aan te besteden in de eerstkomende Verzamelbrief aan colleges van burgemeester en wethouders.

  • Vraag 6

    Bent u ervan op de hoogte dat het recht op en de aanvaarding van een werkleeraanbod door een jongere conform de Wet WIJ een noodzakelijke voorwaarde vormt om ook inkomensvoorziening op grond van de WIJ te ontvangen? In hoeverre betekent dit volgens u ook dat de jongere die onderwijs volgt dat bekostigt wordt uit Rijkskas geen recht heeft op inkomensondersteuning?

    Ja. Het recht op inkomensvoorziening op grond van de WIJ is gekoppeld aan het accepteren en uitvoeren van een werkleeraanbod. Als een jongere uit ’s Rijks kas bekostigd onderwijs volgt, bestaat geen recht op een werkleeraanbod. Er bestaat dan ook geen recht op inkomensvoorziening op grond van de WIJ.

22 december 2010 - 28 januari 2011
De ontwikkeling van passend onderwijs en de betrokkenheid van ouders daarbij
Boris van der Ham (D66)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
  • Vraag 1

    Kunt u aangeven op welke wijze en wanneer u welke ouderorganisaties betrekt in de totstandkoming van het wetsvoorstel dat passend onderwijs wettelijk moet verankeren?

    De afgelopen jaren is passend onderwijs met betrokkenheid van de sectororganisaties, vakbonden en ouderorganisaties voorbereid. Zodoende konden zowel de invalshoeken van de besturen, het personeel als de ouders worden meegenomen. Ik hecht veel waarde aan de inbreng van deze organisaties. Zoals u weet hebben de sectororganisaties en vakbonden echter aangegeven niet langer met het ministerie overleg te willen voeren over passend onderwijs. Hierdoor hebben de afgelopen periode geen gezamenlijke besprekingen meer plaatsgevonden. Ik betreur deze gang van zaken en heb daarom recentelijk een beroep gedaan op de sectororganisaties en vakbonden om het overleg te hervatten. Om de ouderorganisaties bij de voorbereiding van het wetsvoorstel te blijven betrekken, is er op 6 januari jl. een apart overleg met de ouderorganisaties geweest. Ik hoop dat alle betrokken organisaties in de nabije toekomst weer hun inbreng willen leveren ten behoeve van passend onderwijs.

  • Vraag 2

    Welke acties heeft u sinds het algemeen overleg van 11 februari 2010 richting ouderorganisaties ondernomen om de positie van ouders in de ontwikkeling van het passend onderwijs te versterken?

    Om ouderorganisaties bij de voorbereiding van het wetsvoorstel passend onderwijs te betrekken is er de afgelopen periode, in verschillende samenstellingen, vanuit het ministerie met de volgende organisaties overleg gevoerd:
    Omdat de invulling van de positie van ouders in passend onderwijs voor een belangrijk deel ook in het referentiekader passend onderwijs wordt opgenomen, hebben ouderorganisaties na het algemeen overleg van 11 februari 2010 overleg gevoerd met de sectororganisaties over de uitwerking van dit referentiekader. Dit is gefaciliteerd vanuit het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
    Voor de zomer van 2010 is door de sectororganisaties aan de Tweede Kamer gerapporteerd over de voortgang van de totstandkoming van het referentiekader. Als gevolg van de voorgenomen bezuinigingen op passend onderwijs heeft de ontwikkeling van het referentiekader na de zomer enige tijd stil gelegen. Inmiddels heb ik echter begrepen dat de sectororganisaties de werkzaamheden ten aanzien van het referentiekader hebben hernomen en dat ook de ouderorganisaties hierbij worden betrokken.

  • Vraag 3

    Kunt u deze vragen beantwoorden voor het verschijnen van de beleidsbrief over passend onderwijs in januari 2011?

    Ja.

21 december 2010 - 19 januari 2011
Bezuinigingen op de bedrijfsvoering van een faculteit van de UvA
Tanja Jadnanansing (PvdA)
Halbe Zijlstra (staatssecretaris onderwijs, cultuur en wetenschap) (VVD)
  • Vraag 1

    Bent u bekend met de drastische reorganisatieplannen van de faculteit Economie en Bedrijfskunde van de Universiteit van Amsterdam (UvA) in verband met een vorig jaar geconstateerd begrotingstekort? Zo nee, bent u bereid u hiervan op te hoogte te stellen? Zo ja, hoe beoordeelt u deze plannen, ook gezien de aanleiding waarbij een groot tekort op de begroting niet eerder door de verantwoordelijke Colleges van Bestuur en toezicht werd opgemerkt?

    De reorganisatieplannen van de UvA zijn mij niet bekend. Beslissingen over de bedrijfsvoering van een instelling behoren tot de verantwoordelijkheid van het college van bestuur zoals is vastgelegd in de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW). Met dergelijke beslissingen heb ik geen bemoeienis.

  • Vraag 2

    Op welke wijze kunt u in dergelijke situaties Colleges van Bestuur en Raden van Toezicht aanspreken op respectievelijk hun bestuurlijke rol en controlerende rol bij niet eerder geconstateerde substantiële grote tekorten, die tot dergelijke forse reorganisatieplannen moeten leiden?

    Indien de jaarrekening, voorzien van een accountantsverklaring, mij daartoe aanleiding geeft, kan ik in zeer uitzonderlijke gevallen besluiten te sanctioneren. Vanzelfsprekend kan ik daarnaast overleg plegen met het college van bestuur of met de raad van toezicht. Als de continuïteit van de instelling in gevaar komt kan ik, ingeval van een openbare universiteit zoals de UvA, ingrijpen in de samenstelling van de raad van toezicht.

  • Vraag 3

    Vindt u het daarbij geoorloofd dat er vast personeel wordt ontslagen, niet alleen voor het wegwerken van tekorten, maar ook voor het opbouwen van een financiele reserve tot wel 10% van het jaarbudget?

    Ik ga ervan uit dat het College van Bestuur van de UvA een uiterst zorgvuldige afweging maakt als het gaat om de belangen van het personeel, de studenten en de bedrijfsvoering, en de continuïteit van de instelling.

  • Vraag 4

    Deelt u de mening dat er voorts scherp gelet dient te worden op de kwaliteit van het onderwijs en de positie van onderwijspersoneel bij faculteiten die in dergelijke financiële problemen verkeren?

    De kwaliteit van het onderwijs is zonder meer belangrijk. De verantwoordelijkheid daarvoor ligt in eerste instantie bij de instelling. Op grond van de WHW wordt kwaliteit op een aantal manieren geborgd, zowel intern als extern (NVAO). Vanaf 1 september 2010 heeft de rvt bovendien expliciet een rol ten aanzien van de kwaliteitsborging. Voor de borging van de kwaliteit van het onderwijs is uiteraard het onderwijspersoneel van belang; de positie van het onderwijspersoneel in rechtspositionele zin is echter een verantwoordelijkheid van de instelling waarmee ik geen bemoeienis heb.

  • Vraag 5

    Zo ja, hoe gaat u dat in deze specifieke situatie controleren en borgen?

    Zie het antwoord op vraag 4.

21 december 2010 - 13 januari 2011
Early bird scholen
Elbert Dijkgraaf (SGP)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. Kamerstuk 31 288, nr. 85, blz. 11.
  • Vraag 1

    Bent u bekend met het vonnis van de rechtbank Rotterdam van 24 november 2010 tegen de stichting Bestuur Openbaar Onderwijs Rotterdam (BOOR), die Early bird scholen in stand houdt?

    Ja.

  • Vraag 2

    Wat is uw reactie op het vonnis? Kunt u toelichten hoe het oordeel van de rechtbank dat de praktijk van Early bird scholen duidelijk in strijd is met de wet zich verhoudt tot de uitspraak van de voormalig staatssecretaris «dat er geen enkele aanwijzing is, maar dan ook geen enkele, dat wat in Rotterdam gebeurt zich niet verhoudt tot onze onderwijswetgeving»?1

    Op 24 november 2010 heeft de rechtbank Rotterdam beslist dat er in een later stadium een comparitiezitting zal plaatsvinden. Er is nog geen inhoudelijke uitspraak gedaan over of EarlyBird-scholen zich aan de onderwijswetgeving houden. Dit zal in februari van dit jaar gebeuren.
    Ik kan geen toelichting geven op een rechtelijke uitspraak die nog niet is gedaan.

  • Vraag 3

    Op welke wijze gaat u bewerkstelligen dat de Early bird scholen weer binnen de grenzen van de wet opereren? Kunt u garanderen dat deze scholen het Engels voor maximaal 15% als voertaal gebruiken, mochten zij als experiment worden aangemerkt? Bent u in dat geval bereid deze scholen uitdrukkelijk op het tijdelijke karakter van het experiment te wijzen?

    Zie mijn antwoord op vraag 2.

  • Vraag 4

    Hoeveel experimenten lopen er inmiddels met scholen die voor maximaal 15% een andere taal dan het Nederlands als voertaal gebruiken?

    Op dit moment experimenteren 14 scholen voor primair onderwijs binnen het pilotproject van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap met het lesgeven in een vreemde taal tot maximaal 15% van de onderwijstijd.

  • Vraag 5

    Herkent u het signaal dat inmiddels meerdere scholen in Nederland voor een deel van het curriculum Engels als voertaal gebruiken, zonder dat sprake is van een experiment? Hoe maakt u aan scholen duidelijk wat de wettelijke grenzen zijn?

    Scholen dienen zich aan de wet te houden en de Inspectie ziet daarop toe. Zij heeft nergens geconstateerd dat scholen voor een deel van het curriculum Engels als voertaal gebruiken.