Vraag 1

Bent u ervan op de hoogte dat Portugal en Noorwegen overwegen (een deel van) hun orders voor NH-90 helikopters te annuleren?1 2

Portugal neemt samen met België, Duitsland, Frankrijk, Italië en Nederland via de NATO Helicopter Management Organization (NAHEMO) deel aan het Europese helikopterproject NH-90. Op grond van het contract dat de NATO Helicopter Management Agency (NAHEMA) namens de NAHEMO-landen met fabrikant NHIndustries heeft gesloten kunnen de deelnemende landen zich terugtrekken en hun bestelling annuleren. Enkele weken geleden heeft Portugal te kennen gegeven zich te zullen terugtrekken uit het project en de bestelling van tien helikopters geheel te zullen annuleren.
Naast de landen die via NAHEMO deelnemen zijn er vier landen waarmee deze organisatie samenwerkt, waaronder Noorwegen. Dit land heeft veertien NH-90-helikopters besteld. Noorwegen heeft zorgen geuit over de vertraging van de levering van de helikopters, maar mij is niet bekend dat Noorwegen voornemens zou zijn de bestelling voor de helikopters geheel of gedeeltelijk te annuleren. Omdat Noorwegen geen deel uitmaakt van NAHEMO is Defensie niet bekend met de inhoud van het Noorse contract. Ik kan daarom niet ingaan op de vraag of een annulering van de Noorse bestelling een reële mogelijkheid is.

Vraag 2

Is het u bekend of dit een reële mogelijkheid is?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Wat zijn in het geval van Noorwegen de redenen om af te zien van deze order? Hoe oordeelt u over deze redenen?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Wat zijn hiervan de gevolgen voor het NH-90 programma?

De gevolgen van het Portugese voornemen zich terug te trekken uit het NH-90 project worden momenteel onderzocht in overeenstemming met het Production Investment/Production Memorandum Of Understanding dat de NAHEMO-landen zijn overeengekomen. Naar verwachting leidt het Portugese besluit tot extra kosten voor de resterende NAHEMO-landen aangezien de kosten van gezamenlijke modificaties en de exploitatie over minder partners verdeeld zullen worden. Gezien de relatief beperkte omvang van de Portugese bestelling in verhouding tot het totale aantal helikopters dat bij NHIndustries besteld is, zullen deze kosten echter beperkt zijn. Naar verwachting zullen de gevolgen eind 2012 duidelijk worden.

Vraag 5

Wat is hiervan het gevolg voor de levering van de Nederlandse NH-90’s? Is dit een kans om de Nederlandse NH-90’s versneld te leveren aangezien er nu extra productiecapaciteit vrijvalt? Zou dit Defensie kunnen helpen om het capaciteitsprobleem met helikopters voor bijvoorbeeld search and rescue-taken te overbruggen?

De Nederlandse toestellen zijn en worden eerder geproduceerd dan de helikopters die Portugal had besteld. De afbestelling door Portugal heeft daarom geen invloed op de productiecapaciteit van NHIndustries voor de resterende Nederlandse toestellen. Er zijn dan ook geen gevolgen voor de helikoptercapaciteit van Defensie, zoals ten aanzien van de uitvoering van de search and rescue taken.

Vraag 1

Herinnert u zich de antwoorden op de vragen van de leden Eijsink, Timmermans en Smeets over de mogelijke sluiting van het defensiebetaalkantoor in Kerkrade?1

Vraag 2

Kunt u bevestigen dat u nog steeds onverkort achter die antwoorden staat en dat er een volwaardig betaalkantoor in Zuid-Limburg zal blijven bestaan? Zo nee, waarom niet?

Vraag 3

Kunt u toezeggen dat er zowel kwalitatief als kwantitatief ruim voldoende fte's in Zuid-Limburg blijven zodat het betaalkantoor een volwaardige en levensvatbare organisatie blijft? Zo nee, waarom niet?

Vraag 4

Is het waar dat er in de huidige plannen slechts 44 vaste fte's overblijven, waardoor het zeer de vraag is of een zelfstandig betaalkantoor levensvatbaar blijft? Zo ja, zult u er op toezien dat die plannen veranderd worden en er ruim voldoende fte's in Zuid-Limburg blijven voor een duurzaam levensvatbaar betaalkantoor? Zo nee, waarom niet?

Vraag 1

Kent u de berichten «Nigeria gunmen storm oil ship – two dead, four kidnapped»1 en «Navy: At least 4 foreigners kidnapped off Nigeria»?2

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat bij een overval op een of meer Nederlands vaartuigen voor de kust van Nigeria vier opvarenden zijn ontvoerd en er doden en gewonden zijn gevallen? Wat is bekend over de toestand van de ontvoerde personen en over de overvallers en hun motieven?

Volgens thans beschikbare informatie gaat het om een overval op een hotelschip op 4 augustus 2012, 35 zeemijlen uit de kust van Nigeria. Het schip is eigendom van de Sea Trucks Group en geregistreerd onder buitenlandse vlag. Het bedrijf heeft onder andere vestigingen in Nigeria en Nederland (Rotterdam).
Volgens onbevestigde berichten zou er sprake zijn van twee doden en twee gewonden, van wie de nationaliteit niet is vrijgegeven. Ook zouden vier personen zijn ontvoerd. Volgens open bronnen zijn de vier afkomstig uit Indonesië, Maleisië, Iran en Thailand. Recentelijk berichtte Sea Trucks Group dat de vier op 22 augustus in goede gezondheid zijn vrijgelaten. Over de omstandigheden rond de invrijheidsstelling van de vier deed de Sea Trucks Group geen mededelingen.

Vraag 3

Hoe is het mogelijk dat deze ontvoering plaats kon vinden ondanks bewaking door de Nigeriaanse marine?

Over de toedracht en de omstandigheden hebben de Nigeriaanse autoriteiten tot dusver geen mededelingen gedaan.

Vraag 4

Is het noodzakelijk om Nederlandse koopvaardijschepen voor de kust van Nigeria te laten bewaken door de Nederlandse marine? Zo ja, bent u daartoe bereid en in staat? Zo neen, waarom niet?

Hoewel wij dergelijke gewapende overvallen op zee sterk veroordelen, vormde de door u genoemde overval voor het kabinet geen aanleiding om aanvullende maatregelen te nemen ter bescherming van de Nederlandse koopvaardij. De MIVD volgt de ontwikkelingen rondom gewapende overvallen voor de kust van West-Afrika. Wel wijst het kabinet op de aanbeveling van de International Maritime Organization (IMO) dat reders ook op hun koopvaardijschepen voor de westkust van Afrika de door de IMO opgestelde zelfbeschermingsmaatregelen (de zogenaamde Best Management Practices; BMP) toepassen.

Vraag 5

Welke maatregelen heeft de regering genomen ter bescherming van de Nederlandse koopvaardij, nadat op 27 juli jl voor de Nigeriaanse kust een schip met Italiaanse werknemers is overvallen waarbij ten minste een dodelijk slachtoffer viel?3

Vraag 1

Hoe beoordeelt u de artikelen «Turkey's New Ballistic Missile Program Raises Eyebrows and Concerns»1; «Turkey to produce ballistic missile to beef up defense capabilities»2; «Turkey: Is Ankara Going Ballistic?»3; en «Turkey launches intercontinental ballistic missile development project»?4

Turkije heeft de ambitie te beschikken over een moderne defensie en defensiegerelateerde industrie. Tegen deze achtergrond heeft Turkije kenbaar gemaakt te willen investeren in de ontwikkeling van een eigen onderscheppingsysteem tegen raketten en in het vermogen op termijn satellieten in de ruimte te kunnen plaatsen. Hierover zijn nog geen formele besluiten genomen.

Vraag 2

Hoe verhoudt de informatie in deze artikelen zich tot uw antwoord op eerdere vragen5? Hoe zou u uw informatiepositie ter zake willen omschrijven?

De informatiepositie over bondgenoten berust op de informatie die de landen in diverse NAVO-overleggen of bilateraal doorlopend verstrekken over hun ambities, plannen en capaciteiten.

Vraag 3

Hoe beoordeelt u, in het algemeen en in het licht van uw antwoord op de eerdere vragen, de analyse in bronverwijzing nr. 1 dat ballistische raketten vanwege hun onnauwkeurigheid niet het aangewezen overbrengingsmiddel zijn voor conventionele, maar wel voor nucleaire oorlogskoppen?

Ballistische raketten kunnen zowel met conventionele als niet-conventionele ladingen worden uitgerust. De technologie wordt ook gebruikt om satellieten in de ruimte te plaatsen.

Vraag 4

Deelt u de mening dat dergelijke unilaterale raketprogramma’s niet passen binnen de filosofie van het NAVO-bondgenootschap? Zo nee, kunt u dan aangeven hoe Turkse ballistische langeafstandsraketten, die met nucleaire wapens kunnen worden uitgerust, passen binnen het nieuwe strategische concept van de NAVO?

Nee. Turkije is betrokken bij het raketverdedigingsprogramma van de Navo, dat tijdens de top van Chicago werd bekrachtigd. Los daarvan staat het bondgenoten van de NAVO vrij hun eigen defensiebehoeftes nationaal in te vullen. Turkije wil investeren in capaciteiten waaraan ook de Navo behoefte heeft, zoals raketverdediging en inlichtingenvergaring. De Navo-raketverdediging berust grotendeels op nationale bijdragen van de Navo-landen.

Vraag 5

In hoeverre is het Turkse raketprogramma volgens u een signaal dat het herislamiserende Turkije zich afwendt van de transatlantische militaire samenwerking binnen de NAVO?

Er is geen aanleiding de Turkse voornemens te beschouwen als een signaal dat het land zich afwendt van de transatlantische samenwerking binnen de Navo.

Vraag 6

Bent u thans wel bereid deze kwestie op de eerstvolgende NAVO Defensie ministeriële aan de orde te stellen? Zo nee, waarom niet?

Ja.

Vraag 7

Wilt u deze vragen gezien de gewenste duidelijkheid ieder afzonderlijk beantwoorden?

Vraag 1

Kent u het bericht «Private beveiligers toch met wapens op schepen Nederlandse reders» ?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat voor de aanwezigheid van gewapende private beveiligers aan boord van Nederlandse koopvaardijschepen een deugdelijke wettelijke onderbouwing zeer gewenst is, ter bescherming van de reders en van de kapitein en de opvarenden, alsook om verzekeringsdekking mogelijk te maken? Zo neen, waarom niet?

In de kabinetsreactie op het rapport van de commissie-De Wijkerslooth van 7 oktober 2011 (Kamerstuk 32 706, nr.19) stelde het kabinet dat het koopvaardijschepen, waarvoor gewapende beveiliging aan boord is aangewezen, primair blijft beschermen door militairen in Vessel Protection Detachments (VPD’s) in te zetten.
Het kabinet onderkent de verandering van het level playing field als gevolg van de internationale ontwikkelingen op het gebied van de regulering van en toestemming voor de inzet van particuliere beveiligers aan boord van de koopvaardijschepen. Het kabinet onderkent bovendien de verandering van het level playing field als gevolg van de inspanningen van de overheid. De financiële bijdrage van de reders voor VPD’s werd twee keer verlaagd, de omvang van de teams werd kleiner en de aanvraagtermijn voor een VPD werd korter.
Het kabinet zal bezien of, en zo ja, welke aanvullende maatregelen, zoals een verdere verlaging van de bijdrage van de reders, nodig zijn. Ook worden de internationale ontwikkelingen ten aanzien van de inzet van private beveiliging nauwlettend in de gaten gehouden. De opportuniteit van (het bieden van een wettelijke onderbouwing voor) de inzet van gewapende particuliere beveiligers wordt door het kabinet zorgvuldig afgewogen, waarbij de overheid als zwaardmacht het leidende principe is.
Het kabinet spant zich in om verstoringen van het level playing field te voorkomen, onder andere door regelmatig relevante factoren zoals vraag, aanbod, prijs, flexibiliteit en internationale ontwikkelingen te monitoren en wegen.

Vraag 3

Is het u duidelijk dat de Nederlandse koopvaardij toch zonder wettelijke regeling gewapende particuliere beveiligers aan boord neemt, omdat het water hen aan de lippen staat?

Ik heb kennis genomen van de uitlatingen van enkele reders en de directeur van de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders (KVNR) in de door u aangehaalde berichtgeving over het aan boord nemen van gewapende (particuliere) beveiligers op koopvaardijschepen varend onder Koninkrijksvlag.
Ik verwijs naar mijn antwoord op vragen 2, 4 en 5 van het lid Van Bommel (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2012–2013, nr. 130). Daar voeg ik aan toe dat de vraag vanuit de reders naar VPD’s op dit moment achterblijft bij de VPD-capaciteit van de Koninklijke Marine. Bovendien opereert Defensie niet op de commerciële markt van particuliere beveiligingsbedrijven. Ook zijn de geleverde producten van Defensie en particuliere gewapende beveiligers niet gelijk. Defensie levert beveiliging waarbij de beslissing over de toepassing van geweld wordt gelegd bij een daartoe bevoegd en professioneel uitgerust overheidsorgaan en niet bij de kapitein van het desbetreffende schip.

Vraag 4

Begrijpt u dat de voorziening van Nederlandse mariniers aan boord van koopvaardijschepen uit commercieel oogpunt vaak te kort schiet, omdat dat voor veel reders te duur is en ook niet flexibel genoeg (met name: niet vlot genoeg) wordt gereageerd op verzoeken om inzet van die mariniers?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Bent u bereid en in staat vanaf nu een commercieel aanvaardbare prijsstelling en flexibele inzet voor de mariniers aan boord van Nederlandse koopvaardijschepen te garanderen? Zo neen, wilt u dan de voorbereiding en invoering van een wettelijke onderbouwing van inzet van gecertificeerde particuliere gewapende beveiligers terstond ter hand nemen en zo spoedig mogelijk realiseren? Zo neen, waarom niet?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van de berichten inzake het voornemen om het hoofdkantoor van het Financieel Dienstencentrum (FDC) van Kerkrade (Eygelshoven) naar Utrecht te verplaatsen?1 2

Vraag 2

Klopt deze berichtgeving?

Vraag 3

Bent u inderdaad voornemens aanzienlijke delen van het FDC naar Utrecht te halen, zoals wordt vermeld in het concept Voorlopig Reorganisatieplan Oprichting Financieel Administratie en Beheer Kantoor van 12 juli 2012?

Vraag 4

Bent u op de hoogte van in het verleden gemaakte afspraken en gedane toezeggingen in de richting van de regio?

Vraag 5

Hoe verhoudt dit voornemen zich tot uw eigen vastgoedbrief van 31 augustus 2011, waarin Eygelshoven een volwaardige hoofdlocatie zou blijven voor het FDC en in overleg met de provincie en andere rijkspartijen zou worden gezocht naar «een nieuwe locatie in Zuid-Limburg voor het huidige kantoor in Eygelshoven, zodat het omvangrijke terrein van de POMS-site kan worden afgestoten?

Vraag 6

Bent u van mening dat het weghalen van het FDC uit Zuid-Limburg indruist tegen de initiatieven van de provincie Limburg om financiële dienstenfuncties van verschillende overheden (CBS, ABP, Belastingdienst) te bundelen, zoals verwoord door gedeputeerde Verheijen?3

Vraag 7

Bent u bereid de eerder gedane toezegging voor behoud van werkgelegenheid, voor zowel hoger- als lageropgeleiden, voor de kwetsbare regio Parkstad gestand te doen?

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht dat Nederlandse reders toch bewapende private beveiligers inzetten, ondanks een wettelijk verbod?1

Ja.

Vraag 2

Wat vindt u ervan dat rederijen op deze wijze de wet overtreden? Kunt u dit toelichten?

De Nederlandse overheid levert grote inspanningen om de veiligheidssituatie rondom de Hoorn van Afrika te verbeteren en biedt reders reële mogelijkheden om hun onder Koninkrijksvlag varende schepen op legale wijze en grotendeels op kosten van de overheid te beveiligen. Uiteraard kan ik mij niet verenigen met een situatie waarin de wet zou worden overtreden. In de werkgroep van Defensie en vertegenwoordigers van de reders, waarin zaken worden besproken ter verbetering van de inzet van Vessel Protection Detachments (VPD’s), zal het belang van naleving van de wet nogmaals onder de aandacht worden gebracht.

Vraag 3

Herinnert u zich de adviezen van de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV), de commissie Wijkerslooth en uw reactie hierop waarin u stelt inhuur van particuliere beveiligers problematisch is?2 Bent en bent u het met de leden van de fractie van GroenLinks eens dat deze adviezen nog steeds van toepassing zijn?

Ja, de adviezen, alsmede de reactie van de regering daarop, zijn nog steeds van toepassing.

Vraag 4

Op welke wijze gaat u optreden tegen deze overtredingen? Kunt u dat toelichten?

Het Openbaar Ministerie beziet of de signalen uit de media over de inzet van bewapende private beveiligers op schepen varende onder Nederlandse vlag aanleiding geven tot strafvorderlijk optreden.

Vraag 5

Wat vindt u van het feit dat u in samenspraak met de reders door middel van gesubsidieerde VPD's en twee internationale missies de reders tegemoet komt in hun wensen en zij vervolgens de wet overtreden? Gaat u dit betrekken in de periodieke gesprekken met de reders?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 6

Deelt u de mening dat al deze symptoombestrijding onvoldoende is om het daadwerkelijke probleem van het ontbreken van een rechtstaat en socialesociaal-economische kansen in de piraterij-regio's op te lossen? Bent u bereid hier sterker op in te zetten?

De Nederlandse inzet is drieledig. Allereerst levert de Koninklijke Marine in 2012 met achtereenvolgens drie oppervlakteschepen, een onderzeeboot en een militair beveiligingsteam een bijdrage aan de EU-missie Atalanta en de Navo-operatie Ocean Shield ter bescherming van de koopvaardij en humanitaire transporten. Ook levert Nederland VPD’s specifiek ter bescherming van de onder Koninkrijksvlag varende koopvaardij tegen piraterij. Ten tweede steunt Nederland, vooral in multilateraal verband, de bevordering van een stabiel gezag in Somalië. Ten derde worden financiële en personele bijdragen geleverd aan het vergroten van de kustwacht en justitiële capaciteit in Somalië en in de regio. Het kabinet is van mening dat Nederland op deze wijze naar vermogen een relevante bijdrage levert aan de bestrijding van piraterij op korte en lange termijn.

Vraag 1

Herinnert u zich uw uitspraak van vorig jaar dat u reders zou vervolgen die illegaal gewapende beveiligers zouden meenemen aan boord van koopvaardijschepen?1

In het overleg met uw Kamer over piraterijbestrijding van 10 november 2011 stelden enige leden vragen over berichten dat reders zouden overwegen bewust in strijd met de wettelijke bepalingen toch gewapende particuliere beveiligers in te zetten. De minister van Veiligheid en Justitie heeft daarop als volgt geantwoord:
«Gewapende particuliere beveiligers aan boord van schepen onder Nederlandse vlag ter zelfverdediging tegen piraterij zijn niet toegestaan. Het is een overtreding van de wet, een strafbaar feit, om zulke mensen aan boord van onder Nederlandse vlag varende koopvaardijschepen te hebben. Daarvoor kan een hoge straf worden gevorderd door het Openbaar Ministerie (OM). Het Nederlandse OM heeft hierover de jurisdictie en kan derhalve strafrechtelijke vervolging instellen. Ook tegen de Nederlandse reder die aanzet tot het plegen van een dergelijk strafbaar feit of dit mogelijk maakt, kan worden opgetreden.»

Vraag 2

Heeft u vervolgens maatregelen genomen om erop toe te zien dat reders geen illegaal gewapende beveiligers aan boord zouden meenemen? Zo ja, welke maatregelen? Zo nee, waarom niet?

De Nederlandse overheid biedt onder voorwaarden militaire Vessel Protection Detachements (VPD’s) aan voor het beveiligen van onder Koninkrijksvlag varende koopvaardijschepen. In gesprekken met de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders (KVNR) en vertegenwoordigers van de reders kwamen de zorgen van de reders over de kosten en de aanvraagtermijn van militaire Vessel Protection Detachments (VPD’s) aan de orde. Enkele reders zouden hierdoor overwegen particuliere beveiligers in te huren. In die gesprekken heb ik gemeld dat een dergelijke inzet een strafbaar feit kan opleveren, waartegen het openbaar ministerie kan optreden.
Naar aanleiding van de geuite zorgen heb ik al twee keer de financiële bijdrage van de reders aan de VPD-inzet verlaagd en neemt Defensie elke VPD-aanvraag, ongeacht de aanvraagtermijn, in behandeling. Daarnaast blijft Defensie regelmatig overleg voeren met vertegenwoordigers van de reders en de KVNR over de verdere verbetering (waaronder flexibilisering) van de inzet van VPD’s.

Vraag 3

Gaat u inderdaad tot vervolging van reders en/of beveiligingsbedrijven over, nu verschillende reders publiekelijk toegeven dat ze illegaal gewapende beveiligers aan boord meenemen?2 Zo nee, waarom niet?

Ik verwijs naar mijn antwoord op vraag 4 van het lid El Fassed van uw Kamer (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2012–2013, nr. 131), ingezonden op 3 augustus 2012.

Vraag 4

Welke maatregelen gaat u nemen om te voorkomen dat reders doorgaan met het illegaal inzetten van gewapende particuliere beveiligers?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Heeft u eerder dan vandaag al signalen gekregen dat er mogelijk gewapende beveiligers aan boord van Nederlandse koopvaardijschepen meevaren? Zo ja, welke maatregelen heeft u toen genomen?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 6

Klopt het dat de vraag vanuit reders om door de marine te worden beschermd, achterblijft bij het aanbod en dat zij daarom in sommige gevallen hun toevlucht zoeken tot goedkopere particuliere beveiligers? Zo ja, deelt u de opvatting dat het overtreden van de wet uit puur winstbejag hard moet worden bestraft?

De vraag vanuit de reders blijft op dit moment achter bij de VPD-capaciteit van Defensie. Als de reders geen VPD-aanvraag indienen en wel gewapende particuliere beveiliging inhuren, kan het Openbaar Ministerie hiertegen optreden. Het bepalen van de juiste straf is vervolgens aan de rechter.

Vraag 7

Deelt u de mening dat het onacceptabel zou zijn als leden van de marine het oogluikend toestaan dat illegaal bewapende beveiligers aan boord zouden zijn? Zo ja, bent u bereid naar deze bewering een diepgravend onderzoek te starten? Zo nee, waarom niet?

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Minder kinderbijslag militairen buitenland»?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat Nederlandse militairen, die met hun gezin zijn gestationeerd in het buitenland en in Koninkrijksdelen zoals Curaçao, gekort worden op hun kinderbijslag?

Op basis van de «Regeling woonlandbeginsel in de sociale zekerheid 2012» wordt de hoogte van de kinderbijslag afgestemd op het kostenniveau van het land waarin het kind woont. De militairen die met hun kinderen zijn gestationeerd in het buitenland en in Koninkrijksdelen zoals Curaçao ontvangen het bedrag aan kinderbijslag dat is afgestemd op het kostenniveau van het land waar hun kinderen wonen. Als dit kostenniveau lager ligt dan het kostenniveau in Nederland is het bedrag aan kinderbijslag ook lager.

Vraag 3

Is het voorts waar dat militairen gestationeerd in het buitenland gewoon belastingplichtig zijn en daarom premies op Nederlands niveau betalen net als alle andere werkende Nederlanders?

Ja.

Vraag 4

Deelt u de mening dat de situatie van militairen, die door Defensie in het buitenland worden geplaatst niet vergelijkbaar is met mensen, die vrijwillig het land verlaten en in landen als Marokko en Turkije gaan wonen en daar ook geen Nederlandse belastingen meer afdragen? Zo nee, waarom niet?

Het gaat inderdaad om verschillende situaties. Verzekerd voor kinderbijslag zijn die mensen die in Nederland wonen of mensen die hier niet wonen maar wel zijn onderworpen aan de loonbelasting vanwege in Nederland in dienstbetrekking verrichte arbeid. Mensen die Nederland verlaten om ergens anders te gaan wonen en die niet meer onderworpen zijn aan Nederlandse loonbelasting hebben geen recht op kinderbijslag. Militairen die Defensie in het buitenland plaatst en onderworpen zijn aan de Nederlandse loonbelasting hebben wel recht op kinderbijslag. Deze militairen ontvangen een bedrag aan kinderbijslag dat in verhouding staat tot het kostenniveau van het woonland van het kind.

Vraag 5

Deelt u de mening dat militairen, die met hun gezin zijn gestationeerd in het buitenland, recht zouden moeten hebben op kinderbijslag op Nederlands niveau, omdat zij ook premies afdragen op Nederlands niveau en daarnaast vanwege het ministerie van Defensie in het buitenland zijn geplaatst? Zo ja, zal u deze groep daarom onmiddellijk ontzien bij de korting op de kinderbijslag of op enige ander manier compenseren? Zo nee, waarom niet?

Nee. De «Wet woonlandbeginsel in de sociale zekerheid» richt zich niet op specifieke doelgroepen maar op de export van bepaalde uitkeringen, zoals de Algemene Kinderbijslagwet, de Algemene nabestaandenwet, de Wet op het kindgebondenbudget en een onderdeel van de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen; de WGA-vervolguitkering. Deze uitkeringen garanderen een bestaansminimum of leveren een bijdrage in de kosten. Het woonlandbeginsel houdt in dat de hoogte van een uitkering wordt afgestemd op het kostenniveau van het land waarin de belanghebbende of het kind woont. Doel hiervan is te voorkomen dat uitkeringen die buiten Nederland worden verstrekt, met lokale maatstaven uit de pas lopen. De «Wet woonlandbeginsel in de sociale zekerheid» maakt geen uitzondering voor bijvoorbeeld uitgezonden militairen. De kinderbijslag wordt gefinancierd uit de belastingmiddelen en heeft geen relatie met de afdracht van Nederlandse sociale premies.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Minder kinderbijslag militairen buitenland»?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat Nederlandse militairen, die met hun gezin in het buitenland gestationeerd zijn, nadeel ondervinden van de nieuwe wet woonlandbeginsel en minder kinderbijslag ontvangen? Zo ja, om hoeveel gezinnen gaat het en met welk bedrag worden zij gemiddeld benadeeld?

Op basis van de «Regeling woonlandbeginsel in de sociale zekerheid 2012» wordt de hoogte van de kinderbijslag afgestemd op het kostenniveau van het land waarin het kind woont. De militairen die met hun kinderen zijn gestationeerd in het buitenland en in Koninkrijksdelen zoals Curaçao ontvangen het bedrag aan kinderbijslag dat is afgestemd op het kostenniveau van het land waar hun kinderen wonen. Als dit kostenniveau lager ligt dan het kostenniveau in Nederland is het bedrag aan kinderbijslag ook lager.

Vraag 3

Deelt u de mening dat de wet woonlandbeginsel het doel heeft om de export van uitkeringen tegen te gaan voor mensen die remigreren naar het land van herkomst – en dus vrijwillig vertrekken – en niet om militairen te korten die enkele jaren door de overheid in het buitenland worden gestationeerd? Zo nee, waarom niet?

Ja.

Vraag 4

Deelt u de mening dat de Nederlandse militairen, die benadeeld worden door de wet woonlandbeginsel, dienen te worden gecompenseerd aangezien zij door de overheid zijn uitgezonden naar gebieden buiten Nederland? Zo ja, hoe gaat u dit aanpakken? Zo nee, waarom niet?

Het gaat inderdaad om verschillende situaties. Verzekerd voor kinderbijslag zijn die mensen die in Nederland wonen of mensen die hier niet wonen maar wel zijn onderworpen aan de loonbelasting vanwege in Nederland in dienstbetrekking verrichte arbeid. Mensen die Nederland verlaten om ergens anders te gaan wonen en die niet meer onderworpen zijn aan Nederlandse loonbelasting hebben geen recht op kinderbijslag. Militairen die Defensie in het buitenland plaatst en onderworpen zijn aan de Nederlandse loonbelasting hebben wel recht op kinderbijslag. Deze militairen ontvangen een bedrag aan kinderbijslag dat in verhouding staat tot het kostenniveau van het woonland van het kind.

Vraag 5

Bent u voornemens de buitenlandtoelage te verhogen voor militairen die gestationeerd zijn in het buitenland, om hen zo te compenseren voor de onbedoelde korting, die zij ondervinden door de wet woonlandbeginsel? Zo nee, waarom niet?

Nee. De «Wet woonlandbeginsel in de sociale zekerheid» richt zich niet op specifieke doelgroepen maar op de export van bepaalde uitkeringen, zoals de Algemene Kinderbijslagwet, de Algemene nabestaandenwet, de Wet op het kindgebondenbudget en een onderdeel van de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen; de WGA-vervolguitkering. Deze uitkeringen garanderen een bestaansminimum of leveren een bijdrage in de kosten. Het woonlandbeginsel houdt in dat de hoogte van een uitkering wordt afgestemd op het kostenniveau van het land waarin de belanghebbende of het kind woont. Doel hiervan is te voorkomen dat uitkeringen die buiten Nederland worden verstrekt, met lokale maatstaven uit de pas lopen. De «Wet woonlandbeginsel in de sociale zekerheid» maakt geen uitzondering voor bijvoorbeeld uitgezonden militairen. De kinderbijslag wordt gefinancierd uit de belastingmiddelen en heeft geen relatie met de afdracht van Nederlandse sociale premies.

Vraag 1

Kent u het bericht «Nederland helpt Duitsers bij wapendeal met Saoedi's?1

Ja.

Vraag 2

Heeft de regering een (tijdelijke) exportvergunning verleend voor de Leopard tank die door de Duitse firma KMW wordt gebruikt voor tests in Saoedi-Arabië? Zo ja, op welke datum is deze aangevraagd en verleend? Zo nee, waarom niet?

In 2007 is het Duitse bedrijf Kraus-Maffei Wegmann (KMW) samen met de ministeries van Defensie van Duitsland, Zwitserland en Nederland begonnen met een project voor de (door)ontwikkeling van de Leopard 2A6 voor gebruik bij vredesmissies (de Leopard 2A6 Peace Support Operations). Duitsland en Zwitserland hebben een financiële bijdrage aan dit project geleverd. Nederland heeft een bijdrage in natura geleverd door één Leopard 2A6 tank beschikbaar te stellen voor beproevingen. De tank is overgebracht naar Saoedi-Arabië voor beproevingen onder extreme omstandigheden, zoals zeer hoge temperaturen en veel zand. Met dezelfde tank zijn eerder beproevingen onder extreme omstandigheden uitgevoerd in Qatar.
Er is geen sprake van verkoop; Defensie is nog steeds eigenaar van de tank. Op 6 mei 2008 is een overeenkomst (Leihvertrag) gesloten met KMW. Het betreft geen leasecontract maar een bruikleenovereenkomst die eind 2015 afloopt. In de overeenkomst met KMW is vastgelegd dat het bedrijf Defensie moet informeren indien het een derde partij betrekt bij het gebruik van de tank. KMW heeft Defensie op 24 april 2012 geïnformeerd dat de Leopard 2A6 tank zou worden gebruikt bij beproevingen in Saoedi-Arabië van begin juni tot en met eind juli van dit jaar.

Vraag 3

Zijn aan deze vergunning voorwaarden gesteld? Zo ja, welke? Zo nee, waarom niet?

Er is geen sprake van een overeenkomst met Saoedi-Arabië die op enigerlei wijze zou moeten worden getoetst. Export is niet aan de orde. Het gaat immers niet om verkoop van defensiematerieel. De tank blijft in eigendom van Defensie en in bruikleen bij het Duitse bedrijf KMW. Zie het antwoord op de vragen 2 en 5.

Vraag 4

Is voor deze vergunning een verklaring omtrent het eindgebruik en/of de eindgebruiker afgegeven?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Klopt het dat het om een lease contract gaat? Zo ja, met welk oogmerk heeft de regering tot deze constructie besloten? Welke voorwaarden zijn aan de lease verbonden? Is in dit contract een voorbehoud van instemming van de Kamer overeenkomstig de motie Van den Doel c.s.2 opgenomen en een voorbehoud van afgifte vergunning? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 6

Waarom is de Tweede Kamer niet eerder over deze overeenkomst op de hoogte gesteld? Kunt u dit toelichten?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 7

Is het waar dat Saoedi-Arabië tanks en ander defensiematerieel heeft verplaatst naar Bahrein en Jemen?

Saoedi-Arabië heeft geen tanks verplaatst naar Bahrein. In Bahrein heeft Saoedi-Arabië lichte pantservoertuigen ingezet als onderdeel van de Peninsula Shield Force. Hierbij zijn eenheden uit Saoedi-Arabië ingezet voor de beveiliging van belangrijke objecten en overheidsgebouwen. Momenteel bevinden zich in Jemen geen troepen uit Saoedi-Arabië. In 2009 hebben eenheden uit Saoedi-Arabië, waaronder tanks, in het noordelijk grensgebied van Jemen een militaire operatie uitgevoerd tegen Houthi-milities.

Vraag 8

Hoe verhoudt de «uitleen» van defensiematerieel zich tot het wapenexportbeleid ten aanzien van Saoedi-Arabië zoals verwoord in uw brief van 2 december 20113 in reactie op de motie El Fassed4?

Het betreft geen verkoop van materieel maar een beproeving van een Nederlandse tank op een testlocatie in Saoedi-Arabië. Hiervoor is gekozen omdat deze locatie mogelijkheden biedt voor het testen van de tank en de rupsbanden (tracks) onder extreme omstandigheden, zoals zeer hoge temperaturen en veel zand.

Vraag 9

Is bij het toekennen van deze (tijdelijke) vergunning getoetst op de criteria van het wapenexportbeleid, zoals mensenrechten, interne en regionale spanningen? Zo neen, waarom niet? Zo ja, waarom is dan toch een vergunning verleend?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 10

Klopt het dat bedoelde tests met de Leopard tank plaatsvinden met het oogmerk dit type tank uiteindelijk aan Saoedi-Arabië te verkopen? Kunt u dit toelichten?

De beproevingen worden uitgevoerd ten behoeve van Duitsland, Zwitserland en Nederland in het kader van de (door)ontwikkeling van de Leopard tank. Het betreft geen demonstratie ten behoeve van de strijdkrachten van Saoedi-Arabië. Indien Saoedi-Arabië belangstelling zou tonen voor dit type tank, zal Duitsland de daarvoor geldende procedures in gang moeten zetten en een eventuele verkoop moeten toetsen aan de criteria van het Gemeenschappelijk Standpunt.

Vraag 1

Kent u het bericht «Somali pirate kingpins enjoy «impunity»: UN Experts»?1

Ja, het bericht verwijst naar een rapport van de UN Monitoring Group on Somalia and Eritrea ( http://www.un.org/sc/committees/751/mongroup.shtml).

Vraag 2

Hoe beoordeelt u de berichtgeving, dat autoriteiten van Somalië en Puntland sleutelfiguren van de piraterij de hand boven het hoofd houden en laatstgenoemden soms een dubbelrol vervullen door ook hun diensten aan te bieden bij de piraterijbestrijding ?

Ik vind deze berichten zorgwekkend. De Somalische autoriteiten moeten tekst en uitleg geven over de bevindingen van de UN Monitoring Group. De VN Veiligheidsraad (VNVR) bepaalt op basis van de aanbevelingen van de UN Monitoring Groupen het VNVR-sanctiecomité of sancties, danwel andere acties, aan de orde zijn.

Vraag 3

Hoe beoordeelt u de blokkering door het Verenigd Koninkrijk van VN-Veiligheidsraadvoorstellen om piratenleiders doelwit van sancties te maken?

Internationaal is er brede overeenstemming dat betalen van losgelden, waarop het «verdienmodel» van piraterij is gebaseerd, onwenselijk is. Tegelijkertijd zijn er zorgen dat door het plaatsen van piratenleiders op sanctielijsten, het betalen van losgelden door private partijen – dat vaak onvermijdelijk is gebleken om de gegijzelde bemanning in veiligheid te brengen – gecriminaliseerd zou worden. Momenteel zijn er in internationaal verband discussies gaande over de vraag in hoeverre deze zorgen weggenomen kunnen worden.

Vraag 4

Deelt u de mening dat deze sabotage van effectief optreden tegen de piraterij er toe kan leiden dat ons land onnodig veel geld uit moet geven aan de bescherming van de Nederlandse koopvaardij tegen piraten? Wat gaat u daar aan doen?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Wat is de stand van zaken bij de instelling van een «Regional Anti-Piracy Prosecution and Intelligence Coordination Centre» en wat is de rol van de EU en Nederland daarbij?

Op 23 februari 2012 ondertekende ik met mijn Britse ambtgenoot Hague het zogeheten Statement of Cooperationover de oprichting van een Regional Anti-Piracy Prosecution and Intelligence Coordination Centre (RAPPICC). In deze verklaring zegde Nederland 300 000 euro en twee experts voor dit centrum op de Seychellen toe. Momenteel wordt gewerkt aan het operationeel verder vormgeven van de wijze waarop RAPPICC zal opereren, aan het invullen van de samenwerking tussen RAPPICC enerzijds en Interpol en Europol anderzijds en aan het nader invullen van de Nederlandse toezegging. RAPPICC is inmiddels opgericht en zal naar verwachting feitelijk operationeel zijn vanaf begin 2013.

Vraag 1

Kent u het bericht dat Indonesië mogelijk van Duitsland Leopard tanks wil gaan kopen?1

Ja.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u dit bericht in het licht van het Nederlandse wapenexportbeleid en de doelstelling voor verdere harmonisatie van het wapenexportbeleid van EU-lidstaten en het minimaliseren van «undercutting»? Kunt u dit toelichten?

Het bericht in Die Welt heeft betrekking op de politieke discussie in Duitsland over de verkoop van overtollige Leopard-tanks aan Indonesië. Zoals ook uiteengezet in het antwoord op vraag 3 is het kabinet van mening dat de verkoop van overtollige Leopard-tanks aan Indonesië binnen de kaders van het wapenexportbeleid mogelijk is.

Vraag 3

In artikel 4.1 van het standaardcontract voor de verkoop van overtollig defensiematerieel staat dat het parlement instemming moet verlenen. In artikel 12.3 staat dat als instemming niet wordt verleend het contract ontbonden is. Waarom zijn op basis van deze contractonderdelen de besprekingen met Indonesië na de aangenomen motie El Fassed c.s. (33 000 X, nr. 47) niet meteen gestopt? Kunt u dat toelichten?

De regering gaat ervan uit dat het democratische proces met de volksvertegenwoordiging geschiedt op grond van het wisselen van argumenten en na besluitvorming door het kabinet. Toen de bedoelde motie werd aangenomen was het kabinet over het onderhavige onderwerp nog ver verwijderd van
het innemen van een standpunt, al was het maar omdat de gesprekken met Indonesië nog in de beginfase waren en de te maken afwegingen dus nog niet compleet in beeld konden zijn. De motie is geïnterpreteerd als een indicatie van een standpuntbepaling van de volksvertegenwoordiging, vooruitlopend op het democratische proces dat later zou volgen, maar zonder dat deze de eigen afweging van het kabinet zou kunnen bepalen of inperken. Na de besluitvorming van het kabinet is de Kamer op 21 juli jl. per brief geïnformeerd. In die tussentijd is het kabinet demissionair geworden. Die bijzondere omstandigheid en de consequenties daarvan bij dit onderwerp zijn op zorgvuldige wijze in de brief tot uitdrukking gebracht.

Vraag 4

Heeft u na het overleg met de Tweede Kamer op 21 juni jl. alsnog uit eigen beweging mogelijke contractonderhandelingen met Indonesië in formele zin afgesloten?

Zoals uiteengezet in onze brief van 3 juli jl. (Kamerstuk 22 054, nr. 201) is besloten af te zien van de verkoop van de Leopard-tanks aan Indonesië omdat een Kamermeerderheid de transactie niet steunt. Het kabinet heeft de Indonesische autoriteiten hierover geïnformeerd en de onderhandelingen zijn derhalve beëindigd. De fase in de besluitvorming waarbij formeel besloten zou dienen te worden over de afgifte van een exportvergunning is daarmee niet bereikt.

Vraag 5

Deelt u de mening dat een meerderheid van de Tweede Kamer die zich tegen de verkoop van de overtollige tanks aan Indonesië uit heeft gesproken, dat deed op basis van tegenstrijdigheid van de verkoop met criteria 2 en 3 van het wapenexportbeleid? Zo neen, kunt u dit toelichten?

De Kamer en het kabinet hebben hierover 21 juni jl van gedachten gewisseld. De discussie is voor het kabinet met het beëindigen van de onderhandelingen met Indonesië gesloten.

Vraag 6

Klopt het dat uw brief van 8 mei jl. over de verkoop van Leopard 2A6 tanks met toebehoren aan Indonesië2 in feite een sondering is van de Tweede Kamer, vanwege de noodzakelijke instemming van het parlement met de verkoop van overtollig defensiematerieel? Zo neen, kunt u dat in het licht van artikel 4.1 van het standaardcontract voor de verkoop van overtollig defensiematerieel toelichten?

De brief van 8 mei jl. moet gezien worden in het licht van de motie El Fassed van 13 december 2011 en de demissionaire status van het kabinet. Daarnaast past de brief in het streven de Kamer vooraf te informeren over de verkoop van overtollig defensiematerieel. Hiermee wordt met inachtneming van de motie-Van den Doel c.s. (17 december 1996, Kamerstuk 22 054, nr. 24) recht gedaan aan de controlerende taak van de Kamer. Zie ook het antwoord op vraag 3.

Vraag 7

Deelt u de mening dat een door het parlement afgewezen verzoek tot verkoop van overtollig defensiematerieel in feite als «denial notification» moet gelden? Zo neen, waarom niet?

Neen. Het kabinet toetst alle aanvragen voor wapenexportvergunningen aan de acht criteria van het EU Gemeenschappelijk Standpunt. Alleen indien deze toetsing tot een negatief besluit leidt, is er sprake van een denial op basis van de EU-criteria waarover andere EU lidstaten worden geïnformeerd (denial notification).

Vraag 8

Klopt het dat schriftelijke sonderingen waarop afwijzend wordt gereageerd, als «denial notification» moeten worden geregistreerd en vervolgens met EU-lidstaten moeten worden gedeeld, onder meer om «undercutting» te voorkomen? Zo neen, waarom niet?

Zie antwoord vraag 7.

Vraag 9

Deelt u de mening dat voor een door de meerderheid van de Tweede Kamer afgewezen verkoop van overtollig defensiematerieel niet alleen contractonderhandelingen formeel beëindigd dienen te worden, maar ook een «denial» moet worden afgegeven aan de EU-lidstaten, juist ook om bij te dragen aan verdere harmonisatie van het wapenexportbeleid van EU-lidstaten? Kunt u dit toelichten?

Zie antwoord vraag 7.

Vraag 1

Heeft Canada besloten zich terug te trekken uit het Airborne Warning And Control System (AWACS) samenwerkingsverband?1

Ja.

Vraag 2

Welke redenen heeft Canada voor deze stap, die betekent dat een Navo-bondgenoot zich terugtrekt uit een van de weinige gemeenschappelijke inzetmiddelen van de Navo?

Canada heeft kenbaar gemaakt dat het vanwege een strategische herziening van het defensiebeleid, mede in het licht van noodzakelijke bezuinigingen, de deelneming in het AWACS-programma en in het Alliance Ground Surveillance (AGS)-programma beëindigt.

Vraag 3

Hoe beoordeelt u de motieven die Canada tot deze stap hebben gebracht?

Het besluit van Canada om de deelneming in het AWACS-programma te beëindigen betreft een nationale aangelegenheid. Nederland is van mening dat het AWACS-programma een belangrijke bijdrage levert aan internationale missies en een succesvol voorbeeld vormt van multinationale samenwerking.

Vraag 4

Zijn er andere deelnemende Navo-partners die een soortgelijke stap overwegen? Zo ja, welke zijn dat en wat zijn hun overwegingen?

Er zijn, voor zover bekend, geen andere Navo-partners die overwegen de deelneming in het AWACS-programma te beëindigen.

Vraag 5

Heeft de Canadese stap gevolgen voor de Nederlandse positie in het Awacs samenwerkingsverband? Gaat het Nederland nu meer geld kosten?

De landen die deelnemen in het AWACS-programma hebben te kennen gegeven dat het Canadese aandeel in de kosten van het programma niet zondermeer wordt overgenomen. De deelnemende landen voeren nog overleg met Canada over de financiële gevolgen van het besluit uit het programma te stappen. Het is op dit moment niet duidelijk welke gevolgen er zullen zijn voor het moderniseringsprogramma en de operationele inzet van de AWACS-vliegtuigen.

Vraag 6

Is Nederland van plan zelf ook de deelname aan het Awacs samenwerkingsverband tegen het licht te houden? Zo ja, wat zijn daarbij de overwegingen? Zo nee, waarom niet?

Beëindiging van de Nederlandse deelneming in het AWACS-programma is niet aan de orde.

Vraag 1

Herinnert u zich eerdere vragen over eerherstel voor drie mariniers die weigerden tijdens de politionele acties een kampong plat te branden?1

Ja.

Vraag 2

Zo ja, kunt u aangeven hoeveel militairen en hoeveel burgerpersoneel van Defensie, van andere overheidsdiensten en in dienst van de toenmalige Nederlands-Indische overheid hebben geweigerd deel te nemen aan (onderdelen van) de politionele acties en daarvoor indertijd zijn gestraft; strafrechtelijk, tuchtrechtelijk, bestuursrechtelijk, administratief, dan wel met oneervol ontslag zijn gestuurd?

In de periode van 1945 tot 1950 hebben ongeveer 2 000 personen een beroep gedaan op de Dienstweigeringswet van 1923 om te worden vrijgesteld van militaire dienst in Nederlands-Indië. In 788 gevallen is een beroep op de Dienstweigeringswet gehonoreerd. Voorts zijn 4 025 militairen gedeserteerd voorafgaand aan de uitzending naar Nederlands-Indië. Van hen zijn 2 565 militairen uiteindelijk berecht.
Tijdens de politionele acties zijn twee militairen gedeserteerd. Omdat de archieven van de militaire strafrechtspraak uit die tijd niet meer volledig zijn, is het aantal gevallen van dienstweigering door militairen tijdens de politionele acties niet vast te stellen. Ook is er geen inzicht in het aantal personeelsleden van andere overheidsdiensten of van de toenmalige Nederlands-Indische overheid dat heeft geweigerd deel te nemen aan de politionele acties en daarvoor is gestraft.

Vraag 3

Kent u bijvoorbeeld de zaak van P.J.A. Molenaars, die werkzaam was als Controleur 1 bij het binnenlands bestuur, gewest West-Java en die na weigering deel te nemen aan de politionele acties oneervol werd ontslagen, hetgeen later is omgezet in eervol ontslag op eigen verzoek, zodat bij bijvoorbeeld nooit aanspraak heeft kunnen maken op pensioen? Hoeveel van dit soort zaken hebben er gespeeld en hoeveel mensen hebben hetzelfde lot gedeeld als de heer Molenaars?

De casus is mij als zodanig niet bekend. Voor zover ik heb kunnen nagaan, zijn er alleen in de archieven van de Stichting Administratie Indonesische Pensioenen (SAIP) beperkte gegevens beschikbaar over een heer P.J.A. Molenaars. Daaruit kan de casus zoals door de vragenstellers beschreven, niet worden afgeleid. Het is voorts niet gebruikelijk om in het openbaar en zonder instemming van betrokkene nader in te gaan op een individueel geval. In de beantwoording van vraag 2 heb ik uiteengezet dat er geen inzicht is in het aantal personen dat heeft geweigerd deel te nemen aan de politionele acties.

Vraag 4

Hoeveel militairen en ambtenaren zijn later in ere hersteld en hoeveel niet? Als mensen niet in ere zijn hersteld, wat was hiervoor de reden?

Rechters en bestuurders hebben het gedrag van personen getoetst aan de toenmalige normen en wetten. Dit heeft in sommige gevallen geleid tot het opleggen van een sanctie. In het besef dat de desbetreffende periode nu in een ander licht wordt gezien, acht ik het niet zorgvuldig de toetsing van het gedrag van individuele personen in algemene zin te herbeoordelen aan de hand van de hedendaagse normen en met de wetenschap van nu.

Vraag 5

Bent u bereid ervoor te zorgen dat aan iedereen die indertijd eerder genoemde consequenties heeft ervaren als gevolg van de weigering deel te nemen aan de politionele acties alsnog al dan niet postuum eerherstel wordt verleend en genoegdoening wordt gedaan? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Kent u de zaak van drie mariniers die in april 1948 tot lange gevangenisstraffen zijn veroordeeld omdat zij op 11 augustus 1947 weigerden een kampong in Pakisadji (Oost-Java) in brand te steken?

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat inmiddels voldoende duidelijk is dat het platbranden van die kampong vanuit militaire optiek geen proportionele maatregel was, maar toch vooral een represaillemaatregel? Zo ja, deelt u de mening dat het weigeren van een dienstbevel indien uitvoering van dat dienstbevel een flagrante schending van het (humanitaire) oorlogsrecht zou opleveren, niet alleen een juridische plicht is, maar zelfs een te prijzen opstelling is voor (Nederlandse) militairen? Zo ja, bent u bereid alles in het werk te stellen om voor de drie veroordeelde mariniers, die weliswaar na enige tijd gratie kregen, maar nog steeds geen eerherstel hebben gehad, volledig eerherstel te bewerkstelligen? Zo nee, waarom niet?

Begin 1948 zijn drie mariniers door de Zeekrijgsraad te Soerabaja en in hoger beroep door het Hoog Militair Gerechtshof in het toenmalige Nederlands-Indië veroordeeld wegens het weigeren van een dienstbevel. In beide gevallen hebben de rechters geoordeeld dat het platbranden van de kampong vanuit militair oogpunt noodzakelijk was en dat er geen sprake was van een represaillemaatregel. Met de brief van 2 juni 1949 (Handelingen TK 1948–1949, Aanhangsel nr. 121) heeft de toenmalige minister-president de Kamer gemeld dat deze zienswijze werd gedeeld door onder anderen de Legercommandant. Er zijn mij geen feiten of omstandigheden bekend die aanleiding geven de beoordeling van destijds te wijzigen.
Op 22 maart 1949 is de drie mariniers gratie verleend en is hun de resterende gevangenisstraf en de bijkomende straf, te weten het verbod te dienen bij de gewapende macht, kwijtgescholden. Voorts is uit documenten gebleken dat ten minste bij een van de betrokken mariniers na de gratieverlening ook het ontslag bij de Koninklijke marine ongedaan is gemaakt. Verder is de desbetreffende marinier gedecoreerd met het Mobilisatiekruis en het Ereteken voor Orde en Vrede. Uit archiefonderzoek is gebleken dat de overige twee mariniers deze laatste onderscheiding niet hebben aangevraagd.

Vraag 3

Bent u bereid, zonodig na nader historisch onderzoek, het incident bij Pakisadji, zowel de wijze waarop de bevelen werden uitgedeeld, de wijze waarop de drie mariniers weigerden deze bevelen uit te voeren en de wijze waarop de militaire justitie hiermee is omgegaan, in relevante militaire opleidingen als voorbeeld op te voeren van integer en gewetensvol handelen van individuele militairen? Zo nee, waarom niet?

Ethiek en leidinggeven zijn belangrijke onderdelen van de opleiding en vorming van officieren en onderofficieren. Bij deze lessen worden morele dilemma’s van militairen uit het verleden betrokken. Het betreft hierbij onder meer voorbeelden uit de Tweede Wereldoorlog en tijdens het optreden in Nederlands-Indië vanaf 1945, maar ook tijdens recente operaties in Afghanistan.

Vraag 4

Deelt u de mening dat de drie mariniers niet alleen eerherstel verdienen, maar ook als voorbeeld kunnen worden gesteld voor datgene wat wij van onze militairen verwachten en waar wij fier op kunnen zijn? Zo ja, hoe wilt u hieraan concreet inhoud geven, bijvoorbeeld tegenover de drie mariniers of hun nabestaanden? Zo nee, waarom niet?

Militairen kunnen bij het uitvoeren van gevechtsacties voor morele dilemma’s worden gesteld waarbij zij vaak zwaarwegende keuzes moeten maken. De desbetreffende mariniers hebben een keuze gemaakt die in het licht van deze tijd anders zou kunnen worden beoordeeld als destijds. Ik acht het echter niet zorgvuldig de toetsing van het gedrag van deze mariniers te herbeoordelen aan de hand van de hedendaagse normen en met de wetenschap van nu.

Vraag 1

Kent u het bericht «DSNS, Ministry of Defence of Indonesia Sign SIGMA 10 514 Contract»?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat Damen Schelde Naval Shipbuilding een contract heeft getekend voor de levering van een korvet aan Indonesië? Hoeveel geld is met deze deal gemoeid? Is het u bekend hoeveel banen afhankelijk zijn van deze deal?

Damen Schelde Naval Shipbuilding (DSNS) heeft een contract getekend voor de levering aan de Indonesische marine van één korvet met een optie op een vervolgorder voor tenminste nog één korvet. De waarde van het contract is $ 220 miljoen (ca. € 175 miljoen). Een deel van de bouw zal in Roemenië en Indonesië plaatsvinden, maar DSNS rekent op ongeveer 375 manjaar aan werk voor de Zeeuwse werf en zijn onderaannemers. Deze aankoop door de Indonesische marine is onderdeel van een moderniseringsprogramma waaronder in de komende jaren nog tientallen schepen zullen worden aangeschaft.

Vraag 3

Is er door de Nederlandse overheid een toets gedaan aan de Europees overeengekomen criteria voor wapenexport? Zo ja, wat was hiervan het resultaat?

In een verkennende fase, een zogenaamde sondage, is een positief advies gegeven aan de hand van de beoordeling van de acht criteria van het EU Gemeenschappelijk Standpunt. Hierbij is nauwkeurig gekeken naar de mensenrechtensituatie en de interne politieke situatie in Indonesië.

Vraag 4

Zijn er al eerdere dergelijke korvetten of andere marineschepen door Damen aan Indonesië geleverd? Zo ja, wanneer en wat was het resultaat van de toets aan de Europese criteria voor wapenexport? Wat leverden deze verkopen op en hoeveel banen zijn hier mee gemoeid?

In de periode 2007–2009 zijn door DSNS vier andere korvetten aan de Indonesische marine geleverd. De aanvragen voor de uitvoervergunning zijn destijds positief getoetst. Het werkgelegenheidsaspect van die levering wordt op 1 500 manjaar aan werk voor DSNS en onderaannemers geschat.

Vraag 5

Kunt u een overzicht geven van wapenleveranties aan Indonesië die door Nederland zijn goedgekeurd in de afgelopen 10 jaar?

Ja. Zie bijlage.

Vraag 6

Kunt u deze vragen zo spoedig mogelijk beantwoorden en in ieder geval vóór het geplande algemeen overleg over de verkoop van tanks aan Indonesië op 21 juni a.s.?

Ja.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van een voorstel van melkveehouder Vreba Melkvee BV om het grasland op de vliegbasis Venray om niet te mogen maaien en het product af te voeren?

Ja, ik heb kennis genomen van het voorstel van Vreba Melkvee BV getiteld «111112_Advies Vliegbasis Venray». Voor de volledigheid merk ik daarbij op dat deze militaire basis het in de wet aangewezen militaire luchtvaartterrein De Peel betreft. Sinds 29 maart 2012 is deze basis in het kader van de reorganisaties bij Defensie door de Koninklijke luchtmacht overgedragen aan de Koninklijke landmacht en heeft het ook een nieuwe naam: de Luitenant-generaal Bestkazerne. Onveranderd is dat het terrein op grond van de Wet luchtvaart nog steeds een militaire luchthaven is.

Vraag 2

Hoeveel kost het Defensie nu jaarlijks om de 100 ha aan grasland van de vliegbasis één keer per jaar te maaien, waarna het gras moet worden opgeslagen, gewogen en afgevoerd naar een vergister?

Grasland trekt vogels aan. Vanwege de vliegveiligheid wordt daarom op alle luchtvaartterreinen specifiek graslandbeheer gevoerd om het risico op vogelaanvaringen zo klein mogelijk te maken. Zo is Defensie in 1985 op alle luchtvaartterreinen begonnen met gedeeltelijk schraal graslandbeheer. Schraal graslandbeheer houdt in dat het gras in beginsel één keer per jaar wordt gemaaid en dat het niet wordt bemest. Ook op schraal grasland komen vogels voor, maar de soorten die daarop af komen leveren het geringste gevaar voor de luchtvaart op. Vanwege de goede ervaringen van de luchtmacht daarmee, wordt sinds 1995 op alle militaire luchtvaartterreinen geheel schraal graslandbeheer toegepast.
Hoewel de Luitenant-generaal Bestkazerne geen eigen militaire vliegactiviteiten meer heeft, is het nog wel een aangewezen militair luchtvaartterrein. Er vinden regelmatig vliegactiviteiten op het luchtvaartterrein plaats, met nameClose Air Support (CAS) en Forward Air Controller (FAC) oefeningen. Volgens het motto train as you fight vliegen F-16»s en helikopters daarbij laag over het militaire veld om de operationele omstandigheden zoveel mogelijk na te bootsen. Recente operationele ervaringen onderstrepen de noodzaak van dergelijke oefeningen. Deze operaties zijn alleen mogelijk als de aanwezige vogels geen gevaar voor de vliegveiligheid vormen. Het huidige schraal graslandbeheer maakt dit mogelijk.
Vreba Melkvee BV stelt in essentie voor af te stappen van het huidige schraal graslandbeheer en over te gaan op commerciële exploitatie van de graslanden. Volgens dit voorstel wordt het grasland opnieuw, met andere grassen, ingezaaid, wordt kunstmest toegevoegd en wordt het gras drie keer per jaar geoogst waarbij de grasopbrengst aan vee wordt gevoerd. Kortom, een significante verandering van het huidige graslandbeheer. Als tegenprestatie voor de commerciële exploitatie van bijna 100 hectare defensieterrein, biedt Vreba aan dit «om niet» te doen. Volgens dit voorstel zou Defensie daarvoor niet langer zelf kosten hoeven te maken en zo dus geld besparen.
Echter, het gaat bij een luchtvaartterrein niet in de eerste plaats om de kosten die door ander grasbeheer kunnen worden bespaard, maar om de vliegveiligheid die door het specifieke grasbeheer wordt bereikt. Op dit punt is het voorstel van Vreba niet uitgewerkt. Het komt niet verder dan het uitspreken van de verwachting dat het door hen voorgestelde graslandbeheer «geen vogels aantrekt». Defensie is het daarmee niet eens.
Elk ander grasbeheer trekt hoe dan ook andere soorten vogels aan. Volgens de ervaringen van Defensie werkt schraal graslandbeheer op haar luchtvaartterreinen het beste ter voorkoming van vogelaanvaringen. Dit houdt in dat elke verandering van het graslandbeheer op het luchtvaartterrein leidt tot een toename van het risico op vogelaanvaringen. In de praktijk betekent dit dat dan beperkingen aan het huidige vlieggebruik moeten worden gesteld. Zo kan de luchtmacht, ter vermijding van vogelaanvaringen bij de huidige CAS en FAC oefeningen, worden gedwongen hoger te vliegen. Dit leidt tot een vermindering van de oefenwaarde. Defensie acht dit operationeel niet aanvaardbaar.
Defensie is dus niet bereid in te gaan op het voorstel van Vreba om het huidige schraal grasbeheer van het militaire luchthaventerrein anders in te richten. Aan het schraal graslandbeheer zijn voor Defensie inderdaad kosten verbonden, zoals Vreba opmerkt, maar die zijn om bovengenoemde operationele redenen goed te verklaren. Aangezien Vreba niet aanbiedt het huidige schraal graslandbeheer van Defensie «om niet» over te nemen, zijn voor Defensie volgens dit voorstel dus geen besparingen te bereiken. Overigens wordt opgemerkt dat de kosten van het schraal graslandbeheer van Defensie fors lager zijn dan die in het voorstel van Vreba worden geraamd. Op het precieze verschil kan in deze antwoorden om redenen van commerciële vertrouwelijkheid niet worden ingegaan.
In het overleg dat medewerkers van Defensie hierover met Vreba hebben gehad, is ook ingegaan op de natuurwaarden van het schraal graslandbeheer. Het voorstel van Vreba besteedt hier aandacht aan. Zoals hierboven is betoogd, is het grasbeheer in de eerste plaats ingegeven door de operationele eisen die het vliegbedrijf aan een luchtvaartterrein stelt. Maar zoals vaker op defensieterreinen het geval is, kunnen als gevolg van het specifieke defensiebeheer ook bijzondere natuurwaarden tot stand komen. In dit concrete geval zijn hierover ook afspraken gemaakt met het ministerie van EL&I. Op die manier draagt Defensie bij aan de natuur van Nederland. Maar het primaire doel van Defensie is vanzelfsprekend het beschikbaar stellen van inzetgerede en geoefende eenheden.

Vraag 3

Is het waar dat Defensie deze kosten kan besparen als het beheer van het grasland wordt uitbesteed aan het betreffende bedrijf? Kunt u aangeven hoeveel besparingen per jaar mogelijk zijn?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Welke stappen heeft het ministerie van Defensie genomen om dit voorstel en de daarmee gepaard gaande besparingsmogelijkheden serieus in overweging te nemen, en welke contacten zijn daartoe onderhouden met het betreffende bedrijf?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Is het waar dat het beheer van het grasland bij de vliegbasis Leeuwarden op vergelijkbare wijze is uitbesteed? Zijn er andere defensielocaties waar dit reeds gebeurt?

Ja, het schraal graslandbeheer op vliegbasis Leeuwarden is eveneens uitbesteed. Ook op andere defensielocaties wordt het grasbeheer uitbesteed.

Vraag 6

Bent u bereid om in te gaan op het voorstel van het betreffende bedrijf, het huidige beheerscontract van de vliegbasis Venray daartoe aan te passen, alsmede te kijken naar mogelijkheden om het beheer van grasland op vergelijkbare wijze uit te besteden bij andere defensielocaties? Zo nee, waarom niet?

Zie het antwoord op vragen 2, 3, 4 en 6.

Vraag 7

Deelt u de mening dat Defensie zo slim mogelijk moet omgaan met beheer en exploitatie van defensielocaties?

Ja. Ideeën en voorstellen als dat van Vreba Melkvee BV worden door Defensie dan ook serieus in beschouwing genomen om te bezien of het beheer en de exploitatie van militaire terreinen efficiënter en goedkoper kunnen. Defensie is Vreba erkentelijk dat het de moeite heeft genomen mee na te denken over het beheer van defensieterreinen. Uitgangspunt bij elke beoordeling is echter altijd, dat de militaire functie van die terreinen niet in het geding mag komen.

Vraag 8

Bent u bereid deze vragen vóór aanvang van het eerstvolgende algemeen overleg over het Defensievastgoed d.d. 26 juni 2012 te beantwoorden?

Ja.

Vraag 1

Wat is uw oordeel over het rapport van de Commissie die onderzoek heeft gedaan naar de klachten van luitenant-kolonel Marcel de Haas?1

De commissie heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar de klachten van de desbetreffende officier. Het betreft een gedegen onderzoek waarbij met alle betrokken functionarissen is gesproken en hoor en wederhoor is toegepast. Een aantal klachten van de medewerker is voldoende onderbouwd en bij een aantal klachten heeft de commissie geconcludeerd dat de onderbouwing hiervoor niet kon worden gevonden. De commissie onderstreept de noodzaak van eerlijke en transparante communicatie met medewerkers inzake loopbaankansen en -mogelijkheden. Voorts wordt uit het onderzoek duidelijk dat het laten voortslepen van een arbeidsconflict leidt tot onverkwikkelijke situaties.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de conclusies van dit onderzoek verontrustend zijn, omdat ze wijzen op structurele problemen in het personeelsbeleid op uw ministerie, vooral betreffende het toewijzen van functies? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wordt het niet de hoogste tijd om deze problemen op te lossen?

De commissie heeft onderzoek verricht naar een specifiek geval. Ik deel de mening niet dat er bij Defensie sprake is van structurele problemen met het personeelsbeleid,ook niet bij de functietoewijzing. Commandanten en overige leidinggevenden dienen bij sollicitatieprocedures besluiten deugdelijk te motiveren. Zij kunnen hierbij worden bijgestaan door een personeelsfunctionaris. Een medewerker die wordt afgewezen bij een sollicitatie kan in bezwaar gaan bij het Dienstencentrum Juridische Dienstverlening en in beroep bij de onafhankelijke rechter. Voorts kan een medewerker bij een vermeende integriteitsschending daarvan melding doen bij de Centrale Organisatie Integriteit. Hiermee zijn er voldoende waarborgen voor een eerlijk en transparant proces.

Vraag 3

Bent u bereid om de Kamer per brief uitgebreid te informeren over dit geval van wanbestuur en ook over welke maatregelen u gaat nemen om herhaling te voorkomen?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Bent u bereid om het Openbaar Ministerie gerechtelijk onderzoek te laten doen om vast te stellen of de genoemde officieren strafbare feiten hebben begaan, inzake de interne bezwaarprocedure voor de functie van plaatsvervangend defensieattaché in Moskou? Zo nee, waarom niet?

Ik vind in het rapport geen aanleiding het Openbaar Ministerie te verzoeken een strafrechtelijk onderzoek uit te voeren. Voorts ben ik van mening dat het strafrecht geen aangewezen instrument is bij een verstoorde arbeidsrelatie. Wanneer de desbetreffende officier van mening is dat jegens hem strafbare feiten zijn gepleegd, staat het hem vrij daarvan aangifte te doen.

Vraag 5

Bent u bereid externe personeelsfunctionarissen toe te wijzen aan het functietoewijzingsproces teneinde een eerlijke gang van zaken te waarborgen?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 6

Bent u bereid tot de oprichting van een extern orgaan voor integriteitstoezicht op Defensie? Zo nee, hoe voorkomt u herhaling van deze kwestie?

Neen. De commissie Integriteitszorg Defensie heeft in haar rapport van 27 oktober 2011 (Kamerstuk 32 678, nr. 13) naar voren gebracht dat Defensie beschikt over de elementen voor een toereikend integriteitssysteem maar dat deze nog onvoldoende een samenhangend geheel vormen. Ik heb de conclusies van de commissie onderschreven en de uitvoering van de aanbevelingen ter hand genomen. Met de brief van 16 maart jl. (Kamerstuk 32 678, nr. 20) heb ik de Kamer geïnformeerd over de aanscherping van het integriteitsbeleid. Het onderzoek naar de klachten van deze officier zijn voor mij geen aanleiding daar van af te wijken.

Vraag 1

Wat is uw oordeel over het bericht «Krimp naar 42 F-16's; Leeuwarden dicht»?1

Het genoemde bericht berust kennelijk op het document «Opties budgettaire consolidatie» dat als technische basis diende voor de onderhandelingen in het Catshuis over een aanvullend begrotingsakkoord. Het document is niet vertrouwelijk, maar als bijlage gevoegd bij de brief van de minister-president van 23 april jl. (Kamerstuk 33 242, nr. 1). In dit document worden bezuinigingsopties opgesomd op uiteenlopende beleidsterreinen. Ten aanzien van Defensie wordt onder meer genoemd de mogelijkheid om het aantal F-16»s te verminderen tot 42 en een vliegbasis te sluiten.
Bij de brief van de minister-president van 23 april jl. is tevens als bijlage gevoegd het conceptakkoord waarover VVD, CDA en PVV uiteindelijk geen overeenstemming hebben bereikt. In tegenstelling tot het aangehaalde bericht bevat dit conceptakkoord geen maatregel waarbij het aantal F-16»s wordt verminderd of een vliegbasis wordt gesloten.
Met de beleidsbrief van april 2011 is besloten het aantal F-16»s te verminderen van 87 tot 68 en de huidige vliegbases Leeuwarden en Volkel te handhaven. Defensie heeft geen enkel voornemen voor een verdere vermindering van het aantal F-16»s of de sluiting van een van deze vliegbases. Ik betreur de onrust die in Friesland is ontstaan naar aanleiding van de berichtgeving.

Vraag 2

Is het waar dat door het ministerie van Defensie in enigerlei vorm een studie of onderzoek is gedaan naar het inkrimpen van de F-16 vloot tot 42 toestellen? Zo ja, wanneer is opdracht gegeven hiervoor?

Met de beleidsbrief «Wereldwijd dienstbaar» van 18 september 2007 (Kamerstuk 31 243, nr. 1) is besloten het aantal F-16 jachtvliegtuigen te verminderen van 105 naar 87.
In het voorjaar van 2010 heeft de Kamer twee studies ontvangen naar mogelijkheden voor een herstructurering van de krijgsmacht. Op 29 maart 2010 heeft de minister van Defensie het eindrapport van het interdepartementale project Verkenningen, «Houvast voor de krijgsmacht van de toekomst», naar de Kamer gezonden (Kamerstuk 31 243, nr. 16). In dit rapport zijn vier beleidsopties uitgewerkt voor de inrichting van de krijgsmacht waarbij voor iedere optie tevens een «plus» en een «min»-variant zijn geformuleerd. De min-varianten zijn opgenomen in deelrapport 20 van het rapport Brede Heroverwegingen dat de minister-president op 1 april 2010 naar de Kamer heeft gezonden (Kamerstuk 32 359, nr. 1). In deze vier min-varianten werd steeds uitgegaan van 68 toestellen. Het rapport Brede Heroverwegingen bevatte daarnaast nog andere varianten met een lager aantal toestellen die niet uit de Verkenningen voortkwamen.
Bij de voorbereiding van de beleidsbrief Defensie na de kredietcrisis (Kamerstuk 32 733 nr. 1 van 8 april 2011) zijn allerlei varianten op uiteenlopende beleidsterreinen de revue gepasseerd. Besloten is tot een vermindering van het aantal F-16»s van 87 tot 68. In de besluitvorming is een vermindering tot een substantieel lager aantal nooit aan de orde geweest. De toestellen blijven gestationeerd op de vliegbases Leeuwarden en Volkel. Defensie heeft geen enkel voornemen voor een verdere vermindering van het aantal F-16»s of de sluiting van een vliegbasis.
Volgens het in vraag 1 aangehaalde bericht zou het voor Defensie al sinds 2005 duidelijk zijn dat niet alle 85 F-35»s konden worden aangeschaft. Hierbij geldt dat al sinds 2002 consequent het planningsaantal van 85 F-35 toestellen is gehanteerd. Omstreeks 2005 is ten behoeve van een aanschafbesluit de «batch-benadering» uitgewerkt waarbij de F-35 toestellen niet in één keer maar in batches zouden worden aangeschaft. De staatssecretaris van Defensie is hierop ingegaan tijdens de plenaire behandeling van de ontwerpbegroting 2006 op 17 november 2005. Zoals bekend is het in die periode door de val van het kabinet-Balkenende II in 2006 niet tot een aanschafbesluit gekomen.

Vraag 3

Welke studies of onderzoeken zijn na 2005 exact verricht voor reducties van het aantal jachtvliegtuigen en om welke redenen?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Welke garantie kunt u geven dat de luchtmachtbasis Leeuwarden in ieder geval tot 2018 open blijft zonder aanzienlijke reductie van het personeelsbestand?

Het kabinet heeft geen enkel voornemen voor de sluiting van de vliegbasis Leeuwarden.

Vraag 5

Is het waar dat deze drastische bezuinigingen het gevolg zijn van de toenemende kosten van de JSF, waarvan volgens huidige berekeningen alleen 42 toestellen kunnen worden aangeschaft?2

Het is mij onbekend op welke drastische bezuinigingen op het gebied van jachtvliegtuigen wordt gedoeld. Ook is het mij niet bekend op welke berekening de stelling berust dat slechts 42 F-35 toestellen zouden kunnen worden aangeschaft. Het document «Opties budgettaire consolidatie» waarnaar in de voetnoot van vraag 5 wordt verwezen, noemt een optie voor een vermindering van het aantal F-16»s tot 42. Op een aantal aan te schaffen F-35 toestellen gaat het document niet in.
Defensie heeft voor de vervanging van de F-16 voor planningsdoeleinden vooralsnog een bedrag van € 4,5 miljard gereserveerd in het investeringsoverzicht. Dit bedrag komt geheel ten laste van de reguliere defensiebegroting. Besluiten over de vervanger van de F-16, een aantal toestellen en de daarvoor benodigde budgetten zullen worden genomen door een volgend kabinet. Defensie zal het bedrag van € 4,5 miljard niet aanpassen aan wijzigingen van het prijspeil, de dollarkoers of de stuksprijs van de F-35A, de beoogde opvolger van de F-16.

Vraag 6

Deelt u de mening dat de mogelijkheden van de luchtmacht om op hetzelfde niveau als nu te opereren, door de aanschaf van de JSF ernstig worden aangetast? Zo nee, waarom niet?

Neen. Ten behoeve van de in 2008 uitgevoerde kandidatenevaluatie voor de vervanging van de F-16 zijn zes algemene missieprofielen opgesteld voor multi-rolejachtvliegtuigen. De F-35 bleek als enige toestel in staat te zijn al deze zes soorten missies uit te voeren (Kamerstuk 26 488, nr. 131, 18 december 2008). De F-35 belichaamt de modernisering van de Nederlandse luchtstrijdkrachten. Het is niet slechts een jachtvliegtuig met ongeëvenaarde eigenschappen, maar ook een platform met waarnemingscapaciteiten dat de situational awareness van de gehele krijgsmacht aanzienlijk zal verbeteren.

Vraag 7

Is het op grond van de huidige berekeningen en beschikbare gegevens niet beter om af te zien van deelname aan het JSF project en de plannen voor aanschaf voor onbepaalde tijd op te schorten?

Neen. De F-16 jachtvliegtuigen moeten worden vervangen als gevolg van operationele en technische veroudering. De exploitatielasten van de F-16 zullen stijgen als gevolg van de veroudering van het toestel. De scheurvorming in de dragende delen en de vleugels neemt toe en inspecties en reparaties zijn vaker nodig. Hierdoor kan minder vaak met de toestellen worden gevlogen. Langdurig uitstel van de vervanging van de F-16 zou de operationele slagkracht van de luchtstrijdkrachten aantasten.
De F-35 is sinds 2002 de beoogde vervanger van de F-16. De kandidatenevaluatie van 2008 bevestigde dat de F-35 het beste toestel is. Het verloop van het testprogramma tot dusver komt overeen met de verwachting dat het toestel goed aan de eisen voldoet. Zoals uiteengezet in de jaarrapportage van het project Vervanging F-16 van 6 juni jl. (Kamerstuk 26 488, nr. 294) zit het F-35 programma, na de herstructurering ervan door de Amerikaanse overheid, op het goede spoor.
De gevolgen van een besluit om uit het F-35 programma te stappen zouden aanzienlijk zijn. Een dergelijk besluit zou de Nederlandse luchtvaartindustrie ernstig belemmeren bij het verkrijgen van F-35 productieopdrachten. Dit zou slecht zijn voor de werkgelegenheid in deze technologisch geavanceerde sector.