Vraag 1

Bent u bekend met de recente uitspraken van PVV-leider Geert Wilders dat Nederland – net als Denemarken – een opt-out moet eisen op immigratiegebied?1 Zo ja, wat is uw reactie?

Denemarken, het Verenigd Koninkrijk en Ierland hebben hun uitzonderingsposities op het terrein van immigratie en asiel bedongen voordat deze lidstaten konden worden gebonden aan de EU-wetgeving ter zake. In theorie zou het voor andere lidstaten ook mogelijk zijn een uitzonderingspositie te verkrijgen door middel van aanpassing van de EU-verdragen. Echter zullen alle lidstaten akkoord moeten gaan met deze verdragswijziging en moet deze ook in alle lidstaten geratificeerd worden.
Een Nederlandse opt-out op het gebied van immigratie en asiel is nu niet aan de orde. Mijn inzet is aanpassing van EU-wetgeving op de punten die ik heb aangegeven in het position paper binnen de kaders van het huidige Verdrag waaraan Nederland gebonden is.

Vraag 2

Bent u een voorstander van het bedingen van een opt-out voor Nederland in de Europese Unie op het gebied van immigratie en asiel? Zo ja, is het überhaupt nog mogelijk om een opt-out te bedingen na de totstandkoming van de hieraan gerelateerde Europese Verdragen?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Bent u van plan gehoor te geven aan deze wens van de gedoogpartner van dit kabinet? Zo ja, hoe dan? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Wat is uw mening over het Groenboek van Eurocommissaris Cecilia Malmström voor een Europees migratiebeleid en ziet u daarin kansen en/of bedreigingen voor de migratieplannen uit het Regeer- en Gedoogakkoord? Zo ja, wat dan? Zo nee, waarom niet?

In het proces van het Groenboek wil ik, zoals eerder aan uw Kamer gecommuniceerd, met zoveel mogelijk lidstaten samen optrekken in een reactie richting de Commissie. Woensdag 14 december jl. is daartoe een consultatiebijeenkomst op ambtelijk niveau georganiseerd, waarbij alle lidstaten waren uitgenodigd. Daarbij is door 19 lidstaten gesproken over de betekenis van gezinsmigratie en de knelpunten en mogelijke oplossingen in het migratiebeleid. Door zoveel mogelijk afgestemde reacties naar de Commissie te sturen, bestaat er meer kans dat de Commissie daadwerkelijk tot de conclusie komt dat de huidige richtlijn onvoldoende aansluit bij de uitdagingen van vandaag en dat aanpassing noodzakelijk is. Op 1 maart a.s. zal bekend zijn welke reacties de Commissie heeft ontvangen. Vervolgens is het aan de Commissie om het initiatief te nemen tot herziening van de huidige richtlijn.

Vraag 5

Deelt u de mening dat immigratiebeleid niet alleen een nationale aangelegenheid is, maar vooral ook op Europees niveau geregeld moet worden? Zo ja, welke rol ziet u voor uzelf weggelegd in de Europese Unie? Zo nee, wat betekent dit voor de Nederlandse inzet in de Europese Unie?

Ja. Ik heb in mijn functie als minister voor Immigratie, Integratie en Asiel al meerdere gesprekken gevoerd met mijn collega’s zowel in de JBZ-Raad, en marge van de JBZ-Raad en tussen de Raden. Ik merk dat positief wordt gereageerd, zowel ten aanzien van de open houding die ik heb aangenomen in het neerleggen van de Nederlandse standpunten in het position paper, als de houding die ik aanneem in het willen luisteren naar de standpunten van andere lidstaten. Ik ben verheugd dat ik een bijdrage kan leveren aan de noodzakelijke dialoog over de problemen die lidstaten tegenkomen op het terrein van migratie en asiel en de mogelijke oplossingen die op Europees of nationaal niveau nodig zijn.

Vraag 6

Bent u van mening dat dergelijke uitspraken van de gedoogpartner een verkeerd beeld geven van Nederland op het internationale toneel? Zo ja, bent u bereid om met de gedoogpartner in gesprek te gaan over het imago van Nederland in het buitenland? Zo nee, waarom niet?

Mijns inziens bestaat hiertoe geen noodzaak. In geen van de gesprekken met mijn buitenlandse collega’s heb ik overigens vragen gekregen over het imago van Nederland of anderszins te maken gehad met een negatieve beeldvorming.

Vraag 1

Wat is uw reactie op de televisie-uitzending over de Irakese familie Hassan die na 13 jaar wordt uitgezet, terwijl hun kinderen van 13 en 7 jaar in Nederland zijn geboren en getogen?

In de eerste plaats hecht ik eraan te benadrukken dat ik het ongewenst acht in antwoorden op kamervragen in te moeten gaan op individuele omstandigheden van vreemdelingen. Dit betreft immers in de regel persoonlijke en daarom ook vertrouwelijke informatie. Dat is in het dossier van de familie Hassan niet anders. Omdat het gezin via de media bekendheid heeft gegeven aan hun situatie acht ik het evenwel van belang hierbij te melden dat ik ten aanzien van de familie Hassan heb besloten om gebruik te maken van mijn discretionaire bevoegdheid.

Vraag 2

Hoe komt het dat de totale verblijfsprocedures van één familie 13 jaar kan duren?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Klopt het dat asielzoekerscentrum Den Helder 12 jaar geleden dusdanig onhygiënisch was dat het een slechte invloed had op de gezondheid? Klopt het dat mede daardoor de familie genoodzaakt was om hun astmatische oudste kind mee te nemen naar Denemarken? Is deze ongezonde situatie in het Asielzoekerscentrum (AZC) verbeterd?

Dat is mij niet bekend. Bekend is dat het oudste kind gezondheidsklachten had. Verder kan uit de administratie van de Medische Opvang asielzoekers worden afgeleid dat er geen strikt medische indicatie was voor overplaatsing, wel was er een aanbeveling tot overplaatsing. Het gezin is in 2003 overgeplaatst vanuit het azc in Den Helder naar het azc in Harlingen.
Over de hygiënische omstandigheden in de asielzoekerscentra kan ik u melden dat deze voldoen aan de normen.

Vraag 4

Vindt u het aanvaardbaar dat er in de gezinslocatie in Katwijk voor een jongen als Aram geen GGZ-hulp beschikbaar is?

Voor kinderen op de gezinslocaties is de Regeling Zorg Asielzoekers (RZA) volledig van toepassing. Bij geestelijke gezondheidsproblemen kan gebruik worden gemaakt van de geestelijke gezondheidszorg (ggz), zowel van eerstelijns psychologische zorg als specialistische ggz. Daarnaast is algemeen maatschappelijk werk inzetbaar. Voor behandeling door de ggz is een verwijzing nodig door de huisarts of een andere arts of behandelaar. Op de locatie Katwijk wordt de huisarts op dit vlak aanvullend ondersteund door de consulent ggz eerstelijn.
Kinderen kunnen gebruik maken van de voor deze leeftijdsgroep gespecialiseerde jeugd-ggz. De jeugd-ggz maakt onderdeel uit van de jeugdzorg. Onder meer door beperkte capaciteit is er sprake van wachtlijsten in de jeugd-ggz. Deze situatie is ook van toepassing op kinderen op de gezinslocatie in Katwijk. Menzis zet zorgbemiddeling in om de wachttijd zoveel als mogelijk te bekorten.

Vraag 5

Erkent u dat kinderen die langer dan acht jaar in Nederland wonen en naar school gaan dusdanig geworteld zijn, dat uitzetting hun ontwikkeling schaadt en in strijd is met artikel 3 van het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK)? Zo nee, waarom niet? Zo ja, in hoeverre wordt dit verdragsartikel per geval meegenomen in de beslissing?

Het IVRK, waaraan Nederland zich heeft verbonden, kent artikelen waar rechtstreekse werking aan toekomt en artikelen die geen rechtstreekse werking hebben. In dat laatste geval dienen de normen uit die artikelen uitgewerkt te worden in nationale regelgeving. Voor de normen uit het kinderrechtenverdrag, die raken aan het Nederlandse vreemdelingenbeleid, is die uitwerking opgenomen in de Vreemdelingenwet en de onderliggende regelgeving, waaronder ook de beleidsregels in de Vreemdelingencirculaire. Een aantal voorbeelden daarvan zijn:
Bovenstaande illustreert dat de kwetsbare positie van kinderen, in lijn met het kinderrechtenverdrag, op veel plaatsen in het vreemdelingenbeleid tot uitdrukking komt. Ook in het toelatingsbeleid wordt bijzonder rekening gehouden met kindspecifieke situaties en het belang van het kind. Dit komt bijvoorbeeld tot uitdrukking in het beleid rond kindsoldaten en het beleid inzake dreigende genitale verminking bij meisjes.
Daarnaast ben ik ervan overtuigd dat het belang van het kind is gediend met een snelle, duidelijke en zorgvuldige procedure die snel duidelijkheid geeft over het perspectief van het kind. Als na een zorgvuldige procedure is vastgesteld dat een gezin niet voor verblijf in Nederland in aanmerking komt, dan moet alles gericht zijn op vertrek naar het land van herkomst.
Ik ben dan ook van oordeel dat het niet in het belang van het kind is om een stelsel te creëren dat ouders stimuleert om met hun kinderen de illegaliteit in Nederland op te zoeken en zich in de marge van de Nederlandse samenleving op te houden in de hoop dat als het maar lang genoeg duurt er wel een vergunning zal volgen. En dat is precies wat zal gebeuren wanneer een beleid zou worden gevoerd waarbij er na acht jaar verblijf in Nederland een vergunning wordt verleend. Dat na een verblijf in Nederland van acht jaar ontegenzeggelijk in meer of mindere mate worteling heeft plaatsgevonden, is geen grond om daarover anders te oordelen. Terugkeer naar het land van herkomst zal in veel gevallen niet eenvoudig zijn, maar hierin onderscheiden zich kinderen en ouders die hier al langere tijd hebben verbleven niet wezenlijk van andere vreemdelingen (waaronder kinderen) voor wie terugkeer aan de orde is. Dat is ook de reden dat bij terugkeer naar het land van herkomst ondersteuning in natura en financiële zin wordt geboden.
Wel kunnen aspecten als het geworteld zijn in de Nederlandse samenleving en schade in de ontwikkeling bij terugkeer, in samenhang met andere bijzondere aspecten, in voorkomende gevallen aanleiding geven om gebruik te maken van de discretionaire bevoegdheid. Het gaat dan om situaties die uitzonderlijk zijn vanwege een samenstel van factoren, waardoor in redelijkheid niet gevergd kan worden terug te keren naar het herkomstland. Langdurig verblijf en worteling kunnen hierbij een rol spelen maar zijn niet doorslaggevend en zeker niet de enige factor op grond waarvan verblijf kan worden toegestaan.

Vraag 6

Bent u het met de Kinderombudsman eens dat uitzetting van kinderen die in Nederland zijn geboren en hier al minstens acht jaar wonen in beginsel in strijd is met art. 8 IVRK? Zo nee, waarom niet? Zo ja, in hoeverre wordt dit verdragsartikel per geval meegenomen in de beslissing?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Is er in Irak medische zorg aanwezig voor kinderen met psychische problemen? En is deze toegankelijk voor elke zorgbehoevende?

Bij het onderzoek dat de IND doet om te beoordelen of de medische problemen van een vreemdeling dermate ernstig zijn dat deze leiden tot afgifte van een verblijfsvergunning, wordt advies gevraagd aan Bureau Medische Advisering (BMA). Door BMA wordt onderzocht of voor de specifieke klachten die de betreffende vreemdeling heeft, behandeling mogelijk is in het land van herkomst en wat voor gevolgen het eventueel uitblijven van een benodigde behandeling kan hebben voor de situatie van betrokkene.

Vraag 8

Indien het om privacyredenen niet mogelijk of wenselijk is om antwoord te geven op bepaalde vragen, bent u dan bereid om deze antwoorden in een vertrouwelijke brief te geven?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht dat een groep vreemdelingen op straat is gezet?1

Het bericht heeft betrekking op een groep vreemdelingen met gestelde Somalische nationaliteit, die opvang wenste te krijgen. Dit was echter niet mogelijk, aangezien zij uitgeprocedeerd waren en zelf ook geen herhaalde asielaanvraag wilden indienen. De vreemdelingen wilden evenmin ingaan op het aanbod van plaatsing in de vrijheidsbeperkende locatie. Uiteindelijk is de groep enige dagen in de Proces Opvanglocatie (POL) geplaatst. Na diverse malen te hebben aangegeven dat zij niet wilden meewerken aan terugkeer, noch een asielaanvraag wilden indienen, is de opvang, waarop zij geen recht hadden, op 29 november jl. beëindigd. Ik verwijs hier verder naar het antwoord op vraag 5.

Vraag 2

Klopt het dat deze groep bestaat uit uitgeprocedeerde Somalische asielzoekers die een aanzegging hebben ontvangen om te vertrekken? Waarom is hun aanvraag afgewezen en wanneer moeten zij vertrekken? Voldoen zij aan de voorwaarden gesteld in uw brief d.d. 29 augustus 2011?2

Ja. Zij zijn allen uitgeprocedeerd en dienen mee te werken aan hun vertrek. Zonder op alle individuele gevallen afzonderlijk in te gaan, geldt voor de vreemdelingen in deze groep dat zij ofwel niet te herleiden zijn tot een spraakgemeenschap in Zuid-Somalië, ofwel te herleiden zijn tot de spraakgemeenschap van Noord-Somalië, dan wel ten onrechte de Somalische nationaliteit hebben opgegeven. Zij behoren derhalve niet tot de in de brief van 29 augustus 2011 beschreven groep.

Vraag 3

Klopt het dat er zich een invalide in de groep bevond? Zo ja, is in Somalië de noodzakelijke zorg aanwezig voor deze persoon?

Ja. Een van de vreemdelingen zit in een rolstoel. Deze persoon is geplaatst in de VBL in Vught, waar thans wordt gewerkt aan terugkeer. Daarbij wordt de voor deze persoon noodzakelijke zorg betrokken.

Vraag 4

Wat was de rol van het COA en de IND in deze kwestie? Wie heeft er uiteindelijk voor noodopvang gezorgd?

Medewerkers van zowel het Centraal Orgaan opvang asielzoekers, de Immigratie- en Naturalisatiedienst als van de Dienst Terugkeer en Vertrek hebben in de periode van 24 november 2011 tot en met 29 november 2011 diverse gesprekken gevoerd met genoemde vreemdelingen. Het is een gezamenlijk besluit van deze organisaties geweest om opvang in de VBL en de Centrale Ontvangstlocatie/Proces Opvanglocatie (COL/POL) aan te bieden.

Vraag 5

Worden deze vreemdelingen op dit moment opgevangen? Zo ja, door wie en voor hoe lang? Worden zij hierbij ook begeleid bij de terugkeer naar hun land van herkomst? Zo nee, worden deze mensen opgevangen totdat zij feitelijk kunnen vertrekken?

De betrokken vreemdelingen zijn op 29 november 2011 in vreemdelingenbewaring geplaatst. Op 16 december 2011 is op last van de rechtbank de vreemdelingenbewaring van deze groep opgeheven vanwege onvoldoende zicht op uitzetting. Inmiddels is er hoger beroep ingesteld tegen deze uitspraak. 17 personen zijn overgeplaatst naar de VBL in Vught. Er wordt gewerkt aan de terugkeer van deze groep naar hun land van herkomst.

Vraag 6

Deelt u de mening dat het onwenselijk is dat illegalen op straat terecht komen in deze tijd van het jaar? Welke mogelijkheden ziet u om dit te voorkomen? Welke rol ziet u weggelegd voor de gemeentes?

In mijn brief van 15 december 20103 heb ik mijn beleid uiteengezet rondom het beëindigen van opvangvoorzieningen wanneer het vriest. In deze brief heb ik aangegeven dat wanneer er sprake is van een situatie van vrieskou, en vreemdelingenbewaring of plaatsing in de locatie voor vrijheidsbeperking niet aan de orde is, en evenmin is gebleken dat de vreemdeling zelf voor een alternatief kan zorgen, geen beëindiging van de COA-opvang zal plaatsvinden. De in deze brief genoemde afspraken met het COA en de DT&V zijn nog steeds van kracht. Ik zie op dit punt geen rol weggelegd voor gemeenten.

Vraag 7

Hoeveel meer illegalen komen op straat terecht nu het Rijk geen financiële middelen meer beschikbaar stelt aan gemeentes om te zorgen voor noodopvang? Deelt u de mening dat meer illegaliteit zorgt voor ontwrichting van de Nederlandse samenleving?

Het is niet zo dat het Rijk in het verleden financiële middelen beschikbaar stelde aan gemeenten voor het bieden van noodopvang. Het Rijk heeft steeds het standpunt ingenomen dat noodopvang onwenselijk en onnodig is, en heeft eind 2009 en begin 2010 gemeenten intensief ondersteund bij het beëindigen van de bestaande noodopvang. Zie hiertoe ook de brief van de toenmalige minister van Justitie van 29 maart 20104. Ik onderschrijf dat illegaal verblijf in meerdere opzichten maatschappelijk zeer belastend is. Daarom dient illegale migratie en illegaal verblijf ook ontmoedigd te worden. In mijn brief van 8 juli 20115 heb ik mijn maatregelen op dit punt uiteengezet. Het bieden van noodopvang aan personen die illegaal in Nederland verblijven zie ik niet als oplossing voor de problematiek rondom illegaliteit. Daarmee wordt illegaal verblijf immers niet ontmoedigd, maar juist aantrekkelijker gemaakt.

Vraag 1

Wat is de verklaring voor het feit dat in het laatste half jaar van 2010 56% van in de Algemene Asielprocedure afgedane asielaanvragen is ingewilligd, en dit in de eerste helft van 2011 44% is? Is er een aanscherping van de toelatingsregels die zorgt voor deze daling? Zo ja, welke? Is er een aanscherping van de toets van de geloofwaardigheid die zorgt voor deze daling? Zo ja, welke?

Er zijn geen aanscherpingen in het beleid geweest die een verklaring kunnen vormen voor deze daling.

Vraag 2

Wat zijn er de oorzaken van dat grote landen met veel inwoners zoals bijvoorbeeld Polen, Spanje, Tsjechië, Portugal en Bulgarije relatief veel minder asielaanvragen te verwerken krijgen?

Oorzaken van de geschetste situatie zijn niet aan te geven. Er is geen onderzoek bekend dat daar specifiek op ingaat. In zijn algemeenheid kan worden gesteld dat de hoogte van de instroom van asielzoekers bepaald wordt door een complex geheel van push-factoren in de landen van herkomst en pull-factoren in de landen van bestemming.

Vraag 3

Op welke wijze is de opname van de ruim 2000 extra «Griekse Dublinclaimanten» in de Nederlandse asielprocedure in de toelatingscijfers verwerkt?

Van de ruim 2000 extra zaken zijn er ruim 200 via de Algemene Asielprocedure afgedaan, de rest via de Verlengde Asielprocedure. Ongeveer 30% van de zaken was nog openstaand, de overige 70% kwam terug uit (hoger) beroep.
Eind november 2011 was ruim 90% van de asielaanvragen behandeld, waarvan ruim 60% met een inwilliging is afgesloten.

Vraag 4

Wat is er de oorzaak van dat de werkvoorraad asiel van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State in een jaar tijd is verdubbeld? Hoe komt het dat de gemiddelde doorlooptijden bij de Raad van State als het gaat om asielzaken onder druk staan? Op welke wijze wordt ervoor gezorgd dat deze naar een gewenst niveau worden teruggebracht en de werkvoorraad kan afnemen?

De verdubbeling in de onderhanden werkvoorraad Asiel (AA en VA) is veroorzaakt door een structureel hoger aanbod van nieuwe zaken. Met name de maanden november (2010), december (2010) en januari (2011) lieten een fors hogere instroom dan gemiddeld zien. Voor de afdoening van dit structureel verhoogde aanbod moet de productiecapaciteit verder worden bijgesteld, wat enige tijd nodig heeft. De eerste resultaten van deze opschaling zijn zichtbaar in de verhoogde productiecijfers, maar een daling van de onderhanden werkvoorraad kon, door het nog sterker verhoogde aanbod, niet worden bewerkstelligd.
De sterke druk op de doorlooptijd Asiel wordt beïnvloed doordat het aanbod de productie al langere tijd overtreft en doordat het aanbod AA hiervan meer dan verdubbeld is en om extra productiecapaciteit vraagt. Door het meer in balans brengen van de productiecapaciteit benodigd voor het structureel hogere aanbod en door het waar mogelijk nog verder optimaliseren van de werkprocessen wordt getracht het onderhanden werk weer op een gewenst niveau te brengen.

Vraag 5

Hoe vaak heeft u hoger beroep ingesteld bij de Raad van State in vreemdelingenzaken? Hoe verhoudt dat aantal zich tot 2010? In hoeveel van die zaken ging het om hoger beroep dat noodzakelijk was voor het waarborgen van de rechtseenheid?

De Raad van State heeft mij gemeld dat in de eerste helft van 2011 circa 4400 zaken zijn behandeld. Hiervan zijn circa 500 te herleiden, die door mij als minister aanhangig waren gemaakt. In 2010 zijn van de circa 7700 afdoeningen circa 1650 te herleiden, die door mij aanhangig waren gemaakt. Er is geen geautomatiseerd te genereren informatie beschikbaar over het aantal zaken waarbij hoger beroep is ingesteld met als belangrijkste grond het waarborgen van de rechtseenheid.

Vraag 6

Aan hoeveel Somalische, hoeveel Afghaanse, hoeveel Irakese en hoeveel Iraanse asielzoekers is een vergunning verleend?

In 2010 en 2011 zijn er de volgende aantallen verblijfsvergunningen asiel voor bepaalde tijd verleend aan asielzoekers uit de genoemde landen. De cijfers zijn op tientallen afgerond.
Afghanistan
750
Irak
1 450
Iran
460
Somalië
3 590
Afghanistan
620
Irak
700
Iran
320
Somalië
1 340

Vraag 7

Hoe vaak hebben vreemdelingen onderscheidenlijk in 2009, 2010 en 2011 een aanvraag om gezinshereniging voor verblijf bij kennismigrant gedaan?

Tijdens de begrotingbehandeling op 17 november jl. heb ik toegezegd dat door te exerceren op de precieze analyse van een mogelijk verband tussen de stijging van het aantal aanvragen voor gezinshereniging en het aantal aanvragen voor de Kennismigrantenregeling. Een van de aspecten die zal worden geanalyseerd, is hoeveel aanvragen om gezinshereniging voor verblijf bij kennismigranten zijn gedaan. In het voorjaar van 2012 zullen de resultaten van de analyse aan uw Kamer worden gezonden.

Vraag 8

Hoe vaak is in 2010 en het eerste half jaar van 2011 door de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND) een mvv-vrijstelling verleend, waardoor in Nederland een verblijfsvergunning regulier kon worden aangevraagd? Wat zijn de belangrijkste categorieën redenen waarom deze vrijstellingen zijn verleend?

In het IND-systeem vindt geen aparte registratie plaats van de vrijstelling mvv-vereiste. Er wordt alleen geregistreerd of een aanvraag om een verblijfsvergunning is ingewilligd of afgewezen. Gelet hierop kan niet met zekerheid worden aangegeven in hoeveel gevallen vrijstelling van het mvv-vereiste is verleend in de vermelde periode. Het kan namelijk voorkomen dat vrijstelling van het mvv-vereiste wordt verleend, maar dat de aanvraag om een verblijfsvergunning vervolgens wordt afgewezen wegens het niet voldoen aan de overige verblijfsvoorwaarden. Om bovengenoemde reden kan evenmin worden nagegaan wat de belangrijkste categorieën redenen zijn voor verlening van vrijstelling van het mvv-vereiste.
Uit het IND-systeem blijkt wel het volgende. In 2010 en de eerste helft van 2011 zijn ongeveer 5340 respectievelijk ongeveer 2440 aanvragen om een verblijfsvergunning regulier bepaalde tijd ingewilligd, die ingediend zijn door vreemdelingen die op grond van hun nationaliteit mvv-plichtig zijn, maar die niet in het bezit waren van een geldige mvv. Hieruit kan worden geconcludeerd dat vrijstelling van het mvv-vereiste in ieder geval is verleend in bovengenoemde gevallen. Het merendeel van deze inwilligingen betrof aanvragen om een verblijfsvergunning regulier bepaalde tijd met als doel «gezinshereniging bij ouders». Hieronder kunnen onder meer minderjarige kinderen van twaalf jaar of jonger vallen die in Nederland zijn geboren, vanaf dat moment onafgebroken in Nederland woonachtig zijn en feitelijk zijn blijven behoren tot het gezin van een van de ouders die sinds de geboorte van het kind in Nederland verblijft op grond van een verblijfsvergunning.
Tevens kunnen hieronder minderjarige kinderen vallen die schoolgaand zijn, drie jaar ononderbroken hoofdverblijf in Nederland hebben en een aanvraag hebben ingediend tot het verlenen van een verblijfsvergunning regulier bepaalde tijd voor gezinshereniging bij een Nederlander of een hoofdpersoon met rechtmatig verblijf op grond van een verblijfsvergunning. Deze vreemdelingen worden vrijgesteld van het mvv-vereiste bij een aanvraag om een verblijfsvergunning regulier bepaalde tijd.

Vraag 9

Gaat u het conform het gedoogakkoord onmogelijk maken om in Nederland een verblijfsvergunning regulier aanvragen?

Het uitgangspunt van het kabinet is dat alle aanvragen voor verblijf in Nederland buiten Nederland worden gestart en afgewacht. Uitzondering hierop betreft vreemdelingen die recht hebben op bescherming. Begin 2012 ontvangt u van mij een uitwerking van de maatregelen van het programma Stroomlijning Toelatingsprocedures. In dit programma zijn maatregelen uitgewerkt om, kort gezegd, doorlooptijden te verkorten en het stapelen van procedures tegen te gaan. In het nieuwe systeem wordt zuiverder de scheiding gelegd tussen enerzijds regulier (vanuit het buitenland) en anderzijds bescherming (mag vanuit Nederland). Bescherming moet dan breed worden opgevat: asiel én regulier-humanitair. Het uitgangspunt dat reguliere aanvragen alleen vanuit het buitenland mogen worden opgestart zal dan nog helderder en beter handhaafbaar worden.

Vraag 10

Hoeveel procent van Somalische, van de Irakese en van de Afghaanse afgewezen asielzoekers in behandeling bij de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) zijn teruggekeerd naar het land van herkomst?

In de eerste helft van 2011 zijn ca. 200 Afghanen middels een vorm van vertrek uitgestroomd bij de DT&V waarvan circa 17% aantoonbaar naar het land van herkomst is teruggekeerd. In dezelfde periode zijn ca. 330 Somaliërs middels een vorm van vertrek uitgestroomd waarvan circa 1% aantoonbaar naar het land van herkomst. In de genoemde periode zijn circa 810 Irakezen vertrokken waarvan circa 37% naar het land van herkomst.

Vraag 11

Hoe groot is de groep Alleenstaande minderjarige vreemdeling (AMV)’s die nog onder het oude AMV-beleid vielen en die (nog) geen verblijfsrecht (meer) hebben? Hoeveel van hen bevindt en zich langer dan vijf jaar in Nederland zijn onder de 21 jaar? Hoeveel van hen, waaronder de deelnemers aan het Perspectief-experiment, zijn in beeld bij de overheid?

Er is geen sluitende registratie van amv’s die volgens het bestaande amv-beleid (nog) geen verblijfsrecht (meer) hebben en zich nog in Nederland bevinden. Dat geldt eveneens voor het aandeel van hen dat langer dan 5 jaar in Nederland is en dat jonger is dan 21 jaar.
De onderzoeksgegevens van het CVO betreffende het Experiment Perspectief geven de mogelijkheid, in combinatie met het aantal ex-amv’s dat gedurende de looptijd van het experiment in beeld was bij de DT&V, een indicatie te geven over de omvang van de groep ex-amv’s die nog in Nederland verblijven (Tweede Kamer, vergaderjaar 2010–2011, 19 637, nr. 1461). Op het eind van de onderzochte periode (1 oktober 2009 tot 1 april 2011) verbleven ongeveer 1000 ex-amv’s nog steeds in Nederland zonder verblijfsrecht. Het rapport van het CVO bevat voorts gegevens over de verblijfsduur in Nederland van de ongeveer 730 ex-amv’s die hebben deelgenomen aan het Experiment Perspectief en over hun leeftijd. Zo blijkt uit het rapport van het CVO dat deze ex-amv’s gemiddeld al bijna zeven jaar in Nederland verbleven op het moment dat zij hulp zochten bij de steunpunten. De gemiddelde leeftijd waarop de deelnemers bij de steunpunten terecht kwamen, was 22 jaar. Bij bovenstaand cijfer dient wel een kanttekening te worden gemaakt. Het betreft een momentopname. In dit cijfer kunnen zich inmiddels wijzigingen hebben voorgedaan.

Vraag 12

Hoeveel vreemdelingen die in de Europese Unie (EU) toelating vragen komen via de oostgrens van Europa de EU binnen? Hoeveel komen er via de zuidgrens de EU binnen? Kunt u daarbij een onderscheid maken tussen asielzoekers en overige vreemdelingen?

De gevraagde informatie wordt, in ieder geval in Nederland, niet geregistreerd en is derhalve niet geautomatiseerd uit de systemen te halen. Ook in de data van Eurostat is deze informatie niet beschikbaar. Het zou uitgebreid onderzoek vergen deze complexe vraag te beantwoorden, zowel in Nederland als in de andere lidstaten van de EU.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het artikel «Woede over in de kou zetten van groep asielzoekers»?1

Ja.

Vraag 2

Respecteert u het uitgangspunt om tijdens de vrieskou geen vreemdelingen op straat te zetten?

Ja. Wanneer er sprake is van een situatie van vrieskou en niet is gebleken dat de vreemdeling zelf voor een alternatief kan zorgen, zal geen beëindiging van de COA-opvang plaatsvinden. Dat geldt derhalve, evenals vorig jaar, voor een eventuele komende periode van vrieskou, ongeacht de periode tijdens welke de vrieskou optreedt. Of de vreemdeling een alternatief heeft gevonden of niet, wordt aangenomen aan de hand van door hem afgelegde verklaringen.

Vraag 3

Is uw beleid voor het op straat zetten van vreemdelingen in de vrieskou de aankomende winterperiode hetzelfde als voor de vorige winter, zoals u in uw brief van 15 december 2010 hebt beschreven?2 Van wanneer tot wanneer geldt deze regeling?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Klopt het dat, wanneer er sprake is van vrieskou en vreemdelingenbewaring of plaatsing in de Vrijheidsbeperkende Locatie (VBL) niet aan de orde zijn, een vreemdeling niet op straat wordt gezet, als gebleken is dat hij geen alternatief heeft? In welke situaties wordt dat laatste aangenomen?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Hoe gaan uw diensten in de praktijk om met het op straat zetten van uitgeprocedeerde vreemdelingen in de kou? Kunt u dit aangeven voor de verschillende locaties vanwaar uit vreemdelingen mogelijk op straat kunnen belanden, zoals asielzoekerscentra, de VBL, de gezinslocaties en de detentiecentra? Wat is de inhoud van de werkinstructies die gelden voor die diensten als het gaat om het op straat zetten van vreemdelingen in de vrieskou?

De diverse diensten handelen conform de werkwijze die in mijn brief van 15 december 20103 is weergegeven. Deze brief is binnen de diensten genoegzaam bekend. Vanuit het departement zijn er geen separate werkinstructies uitgevaardigd. Voor de categorie vreemdelingen waarvan de bewaring, anders dan vanwege uitzetting naar het land van herkomst, wordt opgeheven, heb ik niet de wettelijke bevoegdheid om de opheffing van de bewaring uit te stellen tijdens vorstperiodes. Het betreft hier immers een vrijheidsontnemende maatregel die slechts kan worden toegepast voor zover noodzakelijk voor de uitzetting. Dit geldt overigens ook voor situaties waarin een vrijheidsbeperkende maatregel is opgelegd. In tijden van vrieskou zullen de uitvoerende diensten hier verstandig mee omgaan, bijvoorbeeld door de vreemdeling te informeren over instanties waar hij terecht kan.

Vraag 6

Mogen gemeenten en opvangorganisaties zich over in de kou op straat gezette vreemdelingen ontfermen, in de vorm van het bieden van onderdak?

Ik heb richting gemeenten en opvangorganisaties altijd aangegeven dat ik het bieden van vormen van noodopvang onwenselijk en onnodig acht. Indien gemeenten worden geconfronteerd met vreemdelingen zonder opvang, kunnen zij contact opnemen met de Dienst Terugkeer en Vertrek, zodat kan worden bezien welke maatregelen mogelijk zijn.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Veel vrouwen gedumpt in Marokko»?1 Bent u bekend met het gegeven dat naast de tenminste tachtig vrouwen die jaarlijks vanuit Nederland tegen hun zin en onder valse voorwendselen zonder papieren worden achtergelaten in Marokko, ook zeker honderd kinderen het slachtoffer hiervan zijn?

Vraag 2

Is het aannemelijk dat deze cijfers slechts het topje van de ijsberg zijn en dat het werkelijke probleem groter is omdat niet iedereen die dit overkomt zich meldt? Heeft u enig idee van de ware omvang van dit probleem? Bent u bereid hier nader onderzoek naar te laten verrichten?

Vraag 3

Is het waar dat slachtoffers van gedwongen achterlating in Marokko niets hoeven te verwachten van de autoriteiten en dat de politie hier niets tegen doet? Welke mogelijkheden heeft Nederland hier iets tegen te ondernemen?

Vraag 4

Op welke wijze biedt Nederland deze achtergelaten vrouwen en hun kinderen hulp en ondersteuning? Kan de Nederlandse ambassade in Marokko hierin iets betekenen?

Vraag 5

Hoe verloopt de samenwerking met Marokko op dit gebied?

Vraag 6

Welke maatregelen gaat u nemen om dit soort praktijken te voorkomen? Wat gaat u doe om er zoveel mogelijk voor te zorgen dat de daders hun straf niet ontlopen en dat de slachtoffers, zowel de vrouwen als de kinderen, worden beschermd en ondersteuning wordt geboden?

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Aanschafinformaties week 45, 2011» van NBD Biblion?1

Ja.
‪

Vraag 2

In hoeverre deelt u de mening dat het bizar is dat er gekuiste versies van zelfstudiepakketten voor inburgeringscursussen door openbare bibliotheken worden afgenomen?

Ik deel die mening niet. De zelfstudiepakketten zijn ontwikkeld voor gebruik door kandidaten voor het basisexamen inburgering in hun land van herkomst. In sommige landen van herkomst is het in het bezit hebben van materiaal met daarin een vrouw met ontbloot bovenlichaam of zoenende mannen strafbaar. Voor landen met talen waarvoor dat geldt zijn, uit kostenoverwegingen, enkel pakketten met een gekuiste versie van de film ontwikkeld. Op deze wijze kunnen ook deze examenkandidaten en hun partners in Nederland zich voorbereiden op het examen.

Vraag 3

Deelt u de mening dat inburgeringscursussen, waarin vrouwen in badkleding en het homohuwelijk zijn weggelaten, tekenend zijn voor de voortgaande islamisering en in de verste verte niemand voorbereiden op de realiteit in Nederland?

Nee.
Het zelfstudiepakket is bedoeld de kandidaten te faciliteren in hun voorbereiding. Als zij vanwege strafbaarheidstelling van de beelden dit pakket helemaal niet in bezit kunnen hebben, kan de voorbereiding problematisch zijn. Hoewel in de gekuiste versie twee opnames ontbreken (een ontbloot vrouwelijk bovenlichaam en twee zoenende mannen) bevat deze wel uitgebreid beelden van vrouwen in badkleding en een homopaar. Onder deze beelden wordt dezelfde tekst uitgesproken als onder de ongekuiste versie, zodat kandidaten goed kennis kunnen nemen van wet- en regelgeving en grondrechten in Nederland. Het basisexamen inburgering in buitenland bevat daarnaast verschillende vragen op dit terrein. De film «Naar Nederland», als onderdeel van het zelfstudiepakket en het examen bieden hiermee een goede voorbereiding op de realiteit in Nederland.

Vraag 4

Hoeveel openbare bibliotheken in Nederland zijn in het bezit van gekuiste versies van deze zelfstudiepakketten?

Uit navraag bij Biblion is gebleken dat op 1 december 2011 veertien bibliotheken dergelijke zelfstudiepakketten in hun collectie hebben.

Vraag 5

Welke maatregelen bent u voornemens te treffen om de gekuiste versies van zelfstudiepakketten voor inburgeringscursussen uit de openbare bibliotheken te halen en te voorkomen dat deze in de toekomst opnieuw worden afgenomen?

Ik ben niet voornemens de gekuiste versies van de zelfstudiepakketten uit de bibliotheken te halen of te voorkomen dat deze opnieuw worden opgenomen. Allereerst behoort het collectiebeleid van openbare bibliotheken tot de verantwoordelijkheid van de lokale bibliotheekbesturen. Het Rijk speelt geen rol bij de inhoud en samenstelling van lokale bibliotheekcollecties. Voorts verwijs ik u naar het antwoord op vraag 3.

Vraag 1

Kent u het bericht «Veel vrouwen gedumpt in Marokko»?1

Vraag 2

Kunt u aan de hand van het aantal meldingen per jaar van ongeveer tachtig vrouwen, die vanuit Nederland in Marokko zijn achtergelaten, een beredeneerde schatting maken van het totale aantal vrouwen dat jaarlijks wordt achtergelaten? Zo ja, hoe groot is dit probleem volgens die schatting? Zo nee, kunt op andere wijze een indicatie geven van de omvang van het probleem?

Vraag 3

Deelt u de mening dat achterlating zich de laatste jaren voordoet bij verschillende minderheidsgroeperingen afkomstig uit Irak, Iran, Pakistan enz? Hebt u een beeld van de omvang van dit probleem? Zo nee, bent u bereid een onderzoek hiernaar te doen?

Vraag 4

Wat is uw mening over het feit dat vaak minderjarige kinderen bij achterlating worden betrokken en in landen van herkomst aan hun lot worden overgelaten? Deelt u de mening dat bij achterlating sprake is van een vorm van kindermishandeling, verwaarlozing? Zo ja, welke juridische mogelijkheden zijn er om ouders die zich schuldig maken aan achterlating te vervolgen vanwege kindermishandeling?

Vraag 5

Herinnert u zich de eerdere ingediende moties, gestelde schriftelijke vragen en gevoerde debatten over achtergelaten vrouwen? Bent u bereid een overzicht van de toen aangekondigde beleidsmaatregelen om achterlating te bestrijden naar de Kamer te zenden en daarbij aan te geven wat het effect is dan wel de resultaten zijn van de genomen maatregelen?

Vraag 6

Bestaat de ambtelijke werkgroep van het ministerie van Veiligheid en Justitie en de Marokkaanse Justitie nog? Zo ja, wat zijn de werkzaamheden van deze werkgroep? Op welke manier is het probleem van achterlating van Marokkaanse vrouwen op de agenda gezet? Wat is de uitkomst van de gevoerde overleggen met de Marokkaanse autoriteiten?

Vraag 7

Is het waar dat Nederlandse justitiële autoriteiten niets kunnen doen tegen genoemde praktijken? Zo ja, waarom niet? Zo nee, welke mogelijkheden bestaan er in het kader van het Nederlands strafrecht om tegen personen die vrouwen en kinderen tegen hun wil en met valse voorwendselen in Marokko achterlaten op te treden?

Vraag 8

Wat is uw mening over de Britse aanpak waarbij een speciaal team van hulpverleners tot in de landen van herkomst vrouwen in gedwongen huwelijken te hulp kan schieten? Overweegt u een dergelijke aanpak ook voor Nederland? Zo ja, hoe dan en op welke termijn? Zo nee, waarom niet?

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van het bericht over zelfmoorden onder Hindoestaanse, Turkse en Marokkaanse meisjes en de website «je staat niet alleen»?1

Ja, ik heb kennisgenomen van dit bericht en ik herinner mij de eerder door u gestelde schriftelijke vragen over suïcidaal gedrag van jonge migranten vrouwen in Nederland die door de voormalige bewindslieden van VWS in 2009 zijn beantwoord (Tweede Kamer, vergaderjaar 2009–2010, Aanhangsel 244).

Vraag 2

Herinnert u zich mijn eerdere schriftelijke vragen over zelfmoorden onder Hindoestaanse meisjes?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Hebt u een beeld van de omvang van dit probleem? Om hoeveel meisjes gaat het, en onder welke bevolkingsgroepen doet dit verschijnsel zich voor? Zo nee, bent u bereid onderzoek hiernaar te doen?

Er zijn geen landelijke cijfers beschikbaar van het aantal suïcidepogingen onder bepaalde groepen migranten jonge vrouwen. Wél zijn er op regionaal niveau gegevens beschikbaar over suïcidepogingen onder deze groepen. Uit een vergelijkende studie «Suïcidaal Gedrag van Jonge Migranten Vrouwen in Nederland» (2009) blijkt dat er sprake is van verhoogde suïcidaliteit onder bepaalde allochtone groepen jonge vrouwen. In deze studie is gebruik gemaakt van gegevens uit Rotterdam en deze studie heeft betrekking op suïcidepogingen en niet op geslaagde suïcides.
Uit deze gegevens blijkt onder meer dat er sprake is van een verhoogd percentage van Turkse meisjes (14,6 procent) en van Hindoestaanse meisjes (19,2 procent) ten opzichte van Nederlandse meisjes (8,8 procent) die een suïcidepoging hebben ondernomen. Onder meisjes van Marokkaanse afkomst ligt het percentage suïcidepogingen daarentegen juist lager (6,2 procent) ten opzichte van Nederlandse meisjes. Ook cijfers van de gemeente Den Haag over de periode 2008 en 2009 laten een verhoogde suïcidaliteit zien onder Turkse en Hindoestaanse meisjes.
Ik zie geen toegevoegde waarde om verder onderzoek te laten verrichten naar de exacte omvang van deze groepen.

Vraag 4

Deelt u de mening dat deze meisjes te lang met problemen lopen en niet bij de reguliere hulpverlening terecht kunnen?

Voor de toegankelijkheid van de ggz voor allochtone meisjes en jonge vrouwen verwijs ik naar het antwoord op vraag 4 en 5 van de eerder door u gestelde schriftelijke vragen over suïcidaal gedrag van jonge migranten vrouwen in Nederland die door de voormalige bewindslieden van VWS in 2009 zijn beantwoord (Tweede Kamer, vergaderjaar 2009–2010, Aanhangsel 244). In dit antwoord wordt verwezen naar de Trendrapportage GGZ 2008 van het Trimbos-instituut waaruit onder andere blijkt dat allochtone vrouwen sterk emanciperen wat betreft zorggebruik bij psychische problemen.
In een recent verschenen proefschrift van dr. T. Fassaert «Ethnic differences and similiarities in care for anxiety and depression in the Netherlands» (2011) worden evenwel enkele belangwekkende conclusies gepresenteerd ten aanzien van de toegankelijkheid van de ggz voor bepaalde etnische groepen. In dit proefschrift worden Nederlanders vergeleken met Marokkanen, Turken, Surinamers en Antillianen die in Nederland wonen, voor wat betreft de stand van de wetenschap op het gebied van de toegankelijkheid en kwaliteit van zorg voor angst en depressie. Onderzocht is of er verschillen zijn tussen deze etnische groepen in Nederland.
In het proefschrift wordt geconcludeerd dat er geen bewijs is voor de stelling dat minder vaak aan de zorgbehoefte werd voldaan van Nederlanders met een niet-Westerse achtergrond (bij vergelijkbare ziektelast). De ervaren behoefte aan zorg voor psychische klachten was hoger bij Turkse personen, hetgeen vooral verklaard kon worden door de hogere prevalentie van stoornissen in die groep, terwijl Marokkaanse personen juist minder behoefte hadden aan zorg dan Nederlanders, zo werd geconcludeerd in dit proefschrift.
Verder is geconcludeerd voor wat betreft het verband tussen etnische achtergrond en zorggebruik voor angst en depressie dat vooral personen met een Marokkaanse achtergrond, in verhouding tot Nederlanders, minder gebruik leken te maken van eerstelijnszorg voor psychische klachten. Een mogelijke verklaring die hiervoor wordt gegeven, is de lagere ervaren behoefte aan zorg voor psychische klachten, die een sleutelrol vervult in het hulpzoekproces.
Voor wat betreft het gebruik van de tweedelijns ggz wordt geconcludeerd dat dit vergelijkbaar was tussen Nederlanders en personen met een Turkse of Marokkaanse achtergrond. In dit proefschrift wordt geconcludeerd dat de ggz niet ontoegankelijker is en geen kwalitatief minder goede zorg levert aan personen met een niet-Westerse achtergrond.
Daarnaast kan (anonieme) e-mental health een belangrijke bijdrage leveren een het aanbieden van een laagdrempelige vorm van hulpverlening voor deze groep meisjes. In de praktijk blijkt er ook er verschillende websites en fora te zijn die voorzien in hulpverlening aan allochtone jongeren, hetzij op het gebied van ggz-problematiek of andere hulpvragen die samenhangen met hun etniciteit.
Gelet op dit aanbod en gelet op de conclusies uit het hierboven vermelde proefschrift, deel ik uw mening niet dat met name de ggz niet in staat zou zijn adequaat hulp te bieden aan personen van niet-westerse afkomst en daarmee aan de allochtone meisjes aan wie u refereert.

Vraag 5

Deelt u de mening dat veel hulpverleningsinstanties zoals jeugdzorg, geestelijke gezondheidszorg nog steeds niet in staat zijn adequate hulp te bieden aan deze categorie meisjes, en met name de geestelijke gezondheidszorg nog steeds niet toegankelijk is voor deze groepen? Zo nee, bent u bereid uw mening met argumenten en feiten te onderbouwen?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Lastige allochtone jeugd Utrecht is «werkschuw»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het feit dat allochtone probleemjongeren de neus ophalen voor ongeschoolde, laagbetaalde arbeid en niet uit bed willen stappen voor het minimumloon, een gevaar is voor de houdbaarheid van ons sociaal vangnet en uitkeringen zoals die uit de Wet Werk en Bijstand? Zo nee, waarom niet?

Ja, het is onacceptabel als jongeren niet willen werken en wel een bijstandsuitkering ontvangen, ongeacht of het autochtone of allochtone jongeren zijn. In deze situatie betreft het overigens jongeren die geen uitkering ontvangen en geen re-integratietraject volgen.

Vraag 3

Deelt u de mening dat bij het ontvangen van een bijstandsuitkering tegenprestatie naar vermogen moet gelden en dat bij weigeren van werk door werkloze jongeren de uitkering per direct moet worden stopgezet? Zo nee, waarom niet?

Ja, de regering heeft in het recent door de Tweede Kamer aangenomen wetsvoorstel met WWB maatregelen een bepaling opgenomen om een dergelijke tegenprestatie naar vermogen van bijstandontvangers te kunnen verlangen. In de bijstand, maar dit geldt evenzeer voor de WW, dient bij weigering van een passend werkaanbod de overeenkomstige sanctie te worden toegepast, te weten het intrekken van de uitkering.

Vraag 4

Kunt u aangeven hoeveel belastinggeld er onder andere doormiddel van reïntegratietrajecten en uitkeringen is verspild aan deze groep van 50 allochtone notoire probleemjongeren welke door Jongerenwerk Utrecht zijn begeleid?

Volgens informatie van de gemeente Utrecht betreft het in het AD artikel bedoelde project, de begeleiding door Jongerenwerk Utrecht, dat is gericht op jongeren die geen gebruik maken van het bestaande aanbod voor werk en scholing. Zij staan niet geregistreerd bij bestaande instellingen, hebben geen uitkering en volgen geen re-integratie traject. Doelstelling van het in september jl. gestarte project is in één jaar tijd 125 jongeren te bereiken en 50 hiervan succesvol te begeleiden naar een vaste baan of opleiding. Tot op heden zijn er 12 jongeren begeleid. De gemeente is verantwoordelijk voor de wijze waarop deze groep wordt aangepakt.
De gemeente Utrecht stelt dat het niet alleen gaat om overlastgevende of allochtone jongeren. Aan het project heeft de gemeente in totaal een subsidiebedrag van 256 270 euro verleend.

Vraag 5

Deelt u de mening dat in geval van bijstandsfraude het fraudebedrag plus boete tot aan de laatste cent moet worden teruggevorderd inclusief wettelijke rente? zo neen, waarom niet?

Ja. Het kabinet heeft voorstellen ontwikkeld om in geval van uitkeringsfraude, de onterecht ontvangen uitkeringen geheel terug te vorderen en daarnaast een sanctie op te leggen van maximaal het fraudebedrag. Begin volgend jaar wordt u hierover geïnformeerd. In gevolge de artikelen 4:98, 4:119 en 4:120 van de Algemene wet bestuursrecht brengen uitvoeringsorganen, waaronder gemeenten, wettelijke rente in rekening en komen alle kosten van invordering bij dwangbevel ten laste van degene tegen wie het is uitgevaardigd. Het UWV en de SVB brengen in de praktijk naast de invordering van teveel betaalde uitkeringen ook wettelijke rente in rekening. Ook gemeenten kunnen dit bij de uitvoering van de WWB doen.
Ik verwijs naar mijn brief van 5 april 2011 (Tweede Kamer, 2010–2011, 17 050 nr. 405) inzake een motie van de leden De Jong en Azmani en het antwoord op eerdere Kamervragen van het lid De Jong (antwoord van 20 september 2011, vergaderjaar 2011–2012, aanhangsel handelingen).

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht dat onjuiste en onvolledige informatie is verschaft door uw eigen ambtenaren?1

In het rapport van de Commissie van onderzoek COA wordt in paragraaf 5.5 en bijlage 5 uitgebreid ingegaan op de wijze waarop de contacten tussen het COA en het departement over de vaststelling van de beloning hebben plaatsgevonden. Op zichzelf zijn de normbedragen voor topinkomens helder. Het bedrag waarover herhaaldelijk de discussie met het ministerie werd aangegaan was zo’n € 2000 bruto per jaar2, die óf onder het salaris kon blijven vallen, óf overgeheveld had moeten worden naar de onkostenvergoeding, geredeneerd vanuit de verstrekte informatie. Dat was een technische discussie, waarin het departement de oorspronkelijke lijn herbevestigde. De inconsistentie in de door de algemeen directeur verstrekte informatie betrof daarentegen ruim € 20 000 per jaar3.

Vraag 2

Was u bekend met de excuusmail d.d. 23 september jl. van directeur-generaal Loes Mulder aan de heer Loek Hermans, de voorzitter van de Raad van Toezicht van het COA? Welke consequenties heeft dit voor de schorsing van bestuursvoorzitter Nurten Albayrak?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Klopt het dat niet duidelijk was of een hoger brutosalaris kon worden gecompenseerd met een lagere onkostenvergoeding? Zo ja, hoe is deze verwarring ontstaan? Zo nee, op welk onderdeel was er foutieve informatie verstrekt en hoe kwam dat?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Klopt het dat er al enige jaren verwarring is over verschillende inkomensnormen met betrekking tot topinkomens? Hoe komt dat?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 5

Gaat u deze bevindingen meenemen in het onafhankelijk onderzoek naar de misstanden bij het COA?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 6

Welke rol ziet u voor uzelf weggelegd in deze kwestie?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Praten over wij/zij gaat nog generaties duren»?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat deze subsidiefilm op bezwaren stuit van het Filmfonds, omdat deze «vooroordelen zou bevestigen» en dat daarom het uitbrengen maar liefst een jaar werd vertraagd?

Nee. In 2005 heeft de maker het Filmfonds een filmplan voor een documentaire voorgelegd. Op 1 september 2010 heeft de maker het Filmfonds zijn definitieve versie van de documentaire laten zien waarna door het Filmfonds kritiek is geuit omdat de documentaire te ver afstond van de ambities van de maker zoals deze vijf jaar eerder waren gepresenteerd in zijn filmplan. Hierdoor week de maker af van diens eigen filmplan op grond waarvan het Filmfonds een bijdrage heeft verleend.
De maker heeft zelfstandig besloten de documentaire opnieuw te monteren. Hierdoor kon de documentaire niet in 2010 in de bioscoop worden uitgebracht. Het Filmfonds heeft hier geen invloed op uitgeoefend en heeft de volle medewerking gegeven voor de toegezegde financiering voor realisering. Er is geen extra financiering toegezegd voor distributie.

Vraag 3

Kunt u een overzicht geven van de denkbeelden die het Filmfonds precies als «vooroordelen» beschouwt en kunt u uiteenzetten waarom deze niet waar zijn?

Zie antwoord op vraag 2.

Vraag 4

Moet de Nederlandse belastingbetaler deze politiek-correcte club blijven financieren?

Zie hiervoor mijn antwoord op vraag 2.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht dat het COA teveel betaalt aan onderhoud?1

Vraag 2

Klopt het dat in eerste instantie het onderhoud per asielzoekerscentrum werd uitgevoerd door een plaatselijke aannemer? Klopt het dat op den duur is besloten om deze opdracht centraal aan te besteden? Zo ja, waarom en door wie is dit besluit genomen?

Vraag 3

Is het mogelijk om deze centrale aanbesteding in te trekken danwel de overeenkomsten met de huidige aannemers op te zeggen? Hoe denkt u dat het onderhoud in het vervolg het beste kan worden geregeld?

Vraag 4

Klopt het dat deze klachten eerder zijn gemeld aan het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties? Zo ja, wat is er gebeurd met deze klachten?

Voor het antwoord op uw vraag verwijs ik naar het antwoord op de vragen 2, 3 en 4 van het lid Spekman, ingezonden op 21 september 2011. (2011Z18068, zie ook Aanhangsel Handelingen vergaderjaar 2011–2012, nr. 38) In het rapport van de Commissie van onderzoek COA is aan deze klachtbehandeling aandacht besteed in paragraaf 3.6.

Vraag 5

Gaat u deze problematiek ook meenemen in het onderzoek naar de geldverspilling binnen het COA?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Kent u het artikel «Expat-Nederlander wil twee paspoorten houden» dat op 31 oktober 2011 in de Volkskrant stond?

Ja.

Vraag 2

Erkent u het belang van Nederlandse expats voor de Nederlandse economie en de Nederlandse diplomatieke betrekkingen?

Ja.

Vraag 3

Hoeveel Nederlandse emigranten zijn er? Hoeveel daarvan hebben een dubbele nationaliteit?

Emigratie wordt niet van overheidswege geregistreerd. Op grond van cijfers van het CBS kan worden aangenomen dat er ongeveer 2,8 miljoen Nederlanders zijn geëmigreerd sinds 1899. Dit staat niet gelijk aan het aantal Nederlanders in het buitenland. Het bezit van meervoudige nationaliteit van Nederlanders in het buitenland wordt niet geregistreerd. Momenteel zijn er ca 850 000 personen met een geldig Nederlands paspoort in het buitenland. Het is niet bekend hoeveel daarvan een dubbele nationaliteit bezitten.

Vraag 4

Wat zijn de belangrijkste redenen voor Nederlandse emigranten om een tweede nationaliteit te verkrijgen?

Er is geen onderzoek gedaan naar de redenen voor het aanvaarden van een tweede nationaliteit. Uit het onderzoek Evaluatie van de naturalisatieceremonie (WODC, Cahier 2010–8) blijkt dat migranten die het Nederlanderschap aanvragen zowel praktische als emotionele motieven hebben hiervoor. Aangenomen kan worden dat dit ook voor Nederlanders in het buitenland geldt. Het aanvaarden van de nationaliteit van het land van verblijf kan wenselijk zijn voor het volwaardig deelnemen aan het maatschappelijke en politieke leven aldaar, maar kan ook uitdrukking zijn van een emotionele verbondenheid met het land van verblijf.

Vraag 5

Kent u de belangen die Nederlandse emigranten hebben bij twee paspoorten? Zo ja, welke zijn dat?

Ook hiervoor geldt dat er geen onderzoek is gedaan naar de belangen van Nederlandse emigranten voor het aanvaarden van een tweede nationaliteit. Het behouden van de Nederlandse nationaliteit kan van belang zijn voor het deelnemen aan het politieke en maatschappelijke leven in Nederland. Ook kan het bezit van twee nationaliteiten van belang zijn voor het gemakkelijk heen en weer kunnen reizen tussen Nederland en het land van verblijf.

Vraag 6

Wat zijn de effecten van de huidige Rijkswet op het Nederlanderschap? Heeft u hier onderzoek naar gedaan? Zo nee, kunt u dit alsnog doen en de Kamer hierover berichten?

Onder de huidige Rijkswet op het Nederlanderschap vervalt het Nederlanderschap van rechtswege bij vrijwillige aanvaarding van een vreemde nationaliteit op grond van artikel 15, eerste lid onder a van de Rijkswet op het Nederlanderschap. Hierop zijn een aantal uitzonderingen geformuleerd in het tweede lid. Het verlies treedt niet in wanneer degene die een andere nationaliteit aanvaard in het land van die andere nationaliteit is geboren en daar ten tijde van de verkrijging zijn hoofdverblijf heeft, voor het bereiken van de meerderjarige leeftijd gedurende een onafgebroken periode van tenminste vijf jaren in het land van die andere nationaliteit zijn hoofdverblijf heeft gehad, of gehuwd is met een persoon die die andere nationaliteit bezit.

Vraag 7

Bent u van mening dat een dubbele nationaliteit van Nederlandse emigranten ten koste gaat van de loyaliteit aan Nederland? Zo ja, waarom, waar blijkt dit uit en kunt u daarbij een aantal concrete voorbeelden geven?

Ik ga er van uit dat de betrokkenheid van Nederlandse expats bij Nederland onverminderd groot blijft.

Vraag 8

Kunt u een overzicht geven van de wetgeving betreffende dubbele nationaliteit in andere landen? Zijn er ook andere landen waar je afstand moet doen van je tweede nationaliteit? Zijn er ook landen waar het onmogelijk is om afstand te doen van de tweede nationaliteit? Zo ja, welke?

Meervoudige nationaliteit kan op verschillende wijzen ontstaan. Het is mogelijk dat iemand van rechtswege meervoudige nationaliteit verkrijgt bij geboorte. Het is ook mogelijk dat iemand meervoudige nationaliteit verkrijgt door vrijwillige aanvaarding van een andere nationaliteit. Het ontstaan van meervoudige nationaliteit is daarmee afhankelijk van het nationaliteitsrecht van verschillende landen, zowel van de bepalingen omtrent verkrijging, als de bepalingen omtrent verlies van de nationaliteit.
In november 2008 is hierover het ACVZ-advies Meervoudige nationaliteit in Europees perspectief verschenen.1 Uit dit onderzoek bleek dat Duitsland, Denemarken, Luxemburg, Noorwegen, Oostenrijk en Spanje een afstandsplicht kennen bij verkrijging van de nationaliteit door naturalisatie. Luxemburg heeft sinds 1 januari 2009 niet langer een afstandsplicht bij verkrijging door naturalisatie. De wetgeving van de overige landen is op dit punt niet gewijzigd. De uitzonderingen op de afstandsplicht verschillen per land. Dezelfde landen kennen tevens een verliesbepaling bij vrijwillige aanvaarding van een andere nationaliteit. Ook hiervoor geldt dat de uitzonderingen op de verliesbepaling per land verschillen. Andere Europese landen kennen geen afstandsverplichting bij verkrijging van de eigen nationaliteit, noch een verliesbepaling bij verkrijging van een vreemde nationaliteit.
Er zijn geen staten waar het onmogelijk is om afstand te doen van de tweede nationaliteit, omdat staten slechts normen kunnen stellen ten aanzien van de eigen nationaliteit. Er zijn wel staten waar het (praktisch) onmogelijk is om afstand te doen van de eigen nationaliteit. Voorbeelden van deze landen zijn Marokko of Argentinië.

Vraag 9

Wanneer kan de Kamer het wetsvoorstel tot Wijziging van de Rijkswet op het Nederlanderschap met betrekking tot de voorwaarden waaronder het Nederlanderschap wordt verkregen of verleend, verwachten?

Ik verwacht uw Kamer voor het kerstreces het voorstel tot Wijziging van de Rijkswet op het Nederlanderschap toe te sturen.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Onderhoud bij COA onnodig duur»?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het bericht dat het onderhoud van asielzoekerscentra sinds de aanbesteding in 2006 zo'n 65% meer heeft gekost dan nodig is?

Nee. Van het COA heb ik vernomen dat het in de vraag genoemde bericht waarschijnlijk is gebaseerd op een interne COA analyse van een aantal offertes. Informatie over de prijs die uiteindelijk met de aannemer voor een project is overeengekomen, is daarbij niet betrokken. Op grond van voornoemde analyse kan dus niet de conclusie worden getrokken dat het onderhoud van asielzoekerscentra sinds de aanbesteding in 2006 ongeveer 65% meer heeft gekost dan nodig is.
De aanbesteding heeft in 2006 geresulteerd in een overeenkomst met één partij. Deze overeenkomst is afgesloten voor een periode van vier jaar. Op 1 februari 2010 is, na een nieuwe aanbesteding, een raamovereenkomst met drie aannemers afgesloten. Gelet op het aflopen van deze raamovereenkomst is het COA momenteel een nieuwe Europese aanbestedingsprocedure gestart met een verwachte ingangsdatum van de overeenkomst op 1 februari 2012. In de bijbehorende overeenkomst is de bepaling opgenomen dat het COA te allen tijde het recht heeft om een herziening van een nadere offerte te vragen, en tevens een controle op marktconformiteit door een onafhankelijke derde kan laten uitvoeren.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het schandalig zou zijn indien de betrokken aannemer voor een doosje schroeven maar liefst € 68 in rekening bracht en voor het vervangen van een doodnormale toiletpot € 500?

Ja. Indien het alleen om een doosje schroeven en het vervangen van een toiletpot zou gaan, deel ik uw mening. Zonder onderbouwing vallen de genoemde bedragen evenwel niet te traceren en kan ook niet worden vastgesteld wat de specificatie van genoemde bedragen is.

Vraag 4

Was het gezien de Europese richtlijnen onmogelijk om in 2006 onder aanbesteding uit te komen? Zo nee, waarom niet?

Het COA is een aanbestedende dienst en aanbestedingsplichtig op grond van het Besluit aanbestedingsregels voor overheidsopdrachten. De opdracht, onderhoud van gebouwen, valt onder de reikwijdte van het besluit. Dit betekent dat die opdracht Europees diende te worden aanbesteed, hetgeen het COA ook heeft gedaan.

Vraag 5

Deelt u de mening dat deze vorm van aanbesteden de overheid grote (financiële) schade berokkent? Zo ja, wat gaat u ondernemen om dit soort wantoestanden in de toekomst te voorkomen?

Aanbestedende diensten zijn zelf verantwoordelijk voor het formuleren van een opdracht. Het is daarbij van belang dat aanbestedende diensten goed afwegen hoe een opdracht in de markt wordt gezet. Als dat niet goed gebeurt, bestaat de mogelijkheid dat de overheid financiële schade lijdt. Met het wetsvoorstel Aanbestedingswet dat op dit moment ter behandeling bij uw Kamer ligt, wordt het clusteren van opdrachten tot één grote opdracht in beginsel tegengegaan. Daarnaast wordt de Gids proportionaliteit ontwikkeld om aanbestedende diensten te ondersteunen bij de toepassing van het proportionaliteitsbeginsel ook waar het om clusteren gaat. Deze Gids proportionaliteit is recentelijk geconsulteerd en wordt momenteel afgerond. Gelijktijdig met de start van de consultatie is de voorlopige versie van de Gids proportionaliteit ook aan uw Kamer toegestuurd.

Vraag 6

Zijn er andere gevallen bekend bij uw departement of bij uw collega's in het kabinet waarbij al dan niet met behulp van klokkenluiders is gewaarschuwd voor vergelijkbare wantoestanden rondom aanbestedingen van de Rijksoverheid?

De naleving van de aanbestedingsregels bij de Rijksoverheid kan in het algemeen als goed worden beoordeeld. Aanbesteden is echter maatwerk, waarbij opdrachten iedere keer opnieuw op de juiste manier in de markt moeten worden gezet. Dit vergt dat aanbestedende diensten op een professionele wijze aanbesteden. Als dit niet gebeurt, wordt niet altijd de beste prijs-kwaliteitverhouding bereikt.

Vraag 7

Bent u bereid deze vragen te beantwoorden voor de behandeling van de Aanbestedingswet in de Tweede Kamer?

Ja.

Vraag 1

Bent u bekend met de berichtgeving dat de opvang van uitgeprocedeerde asielzoekers in het asielzoekerscentrum (AZC) in Katwijk inhumaan zou zijn en dat huisartsen die er spreekuur houden de samenwerking met het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) hebben opgezegd?1

Ja.

Vraag 2

Bent u van mening dat na opzeggen van de samenwerking goede zorg in het AZC Katwijk gegarandeerd is? Zo nee, welke maatregelen kunt en wilt u nemen om die goede zorg wel te kunnen garanderen?

Ja, ik ben van mening dat goede zorg in de gezinslocatie Katwijk gegarandeerd is en blijft. Het leveren van verantwoorde huisartsenzorg is een verantwoordelijkheid van het Gezondheidscentrum Asielzoekers (GC A) en de door GC A gecontracteerde huisartsen. Tot 1 januari 2012 wordt die zorg geleverd door de op dit moment gecontracteerde huisartsen uit Katwijk, voor de periode daarna wordt een andere huisarts gecontracteerd.
Nadat in juli 2011 de eerste signalen van huisartsen kwamen over knelpunten in de overdracht van medische dossiers van vreemdelingen zijn het GC A en COA in gesprek gegaan met de betrokken huisartsen. De uitkomsten van die gesprekken waren naar tevredenheid van betrokken partijen en hebben ertoe geleid dat de zorg altijd geborgd is geweest.
COA, CG A en de gecontracteerde huisartsen hebben afspraken gemaakt om verantwoorde huisartsenzorg altijd te garanderen. Het GC A heeft in de periode van de verhuizing van de asielzoekers extra uren Praktijkverpleegkundigen ingezet om de zorg, zoals die op de vorige woonplaats was georganiseerd, opnieuw te organiseren in de regio Katwijk. In september 2011 zijn de afspraken met de huisartsen geëvalueerd. Hieruit bleek geen noodzaak tot het inzetten van aanvullende maatregelen.

Vraag 3

Wat is er door het COA en Zorgverzekeraar Menzis in de tussentijd ondernomen om goede zorg aan asielzoekers in het betrokken centrum te garanderen? Vindt u dit voldoende?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Bent u bekend met de brief van de Inspectie voor de Gezondheidszorg waarin de Inspectie haar zorg uitspreekt over de medische zorg in AZC Katwijk in verband met de statuswijziging van dit asielzoekerscentrum? Zo ja, is er naar aanleiding van deze brief actie ondernomen?

De inspectie heeft het GC A per brief op de hoogte gesteld van het signaal van lokale huisartsen. Zoals in mijn antwoord op vraag 3 vermeld, hebben GC A en COA samen overleg gevoerd met de lokale huisartsen.
Na de signalen van de huisartsen en de brief van de IGZ hebben het COA en GC A voor de langere termijn afspraken gemaakt over de medische aspecten bij verhuizingen in een situatie waarin een opvanglocatie in korte tijd van bewoners wisselt en een andere status krijgt. De afspraken hebben betrekking op onder meer de duur en invulling van de voorbereidingsperiode voor GC A om zorg te blijven garanderen voor bewoners die zorg nodig hebben. Bewoners die niet zorgbehoevend zijn, kunnen bijvoorbeeld met voorrang overgeplaatst worden, zorgbehoevenden later.

Vraag 5

Wat is uw reactie op de stelling van betrokken huisartsen dat er geen fatsoenlijke overdracht plaats heeft kunnen vinden van medische dossiers van mensen met psychische en medische problemen? Deelt u de mening dat er te allen tijde een warme overdracht van zorgdossiers hoort te zijn bij overplaatsing van asielzoekers naar een andere opvanglocatie? Zo ja, hoe beoordeelt u de gang van zaken zoals deze in het bericht geschetst wordt?

Het COA heeft bij de uitvoering van zijn taak en de inrichting van de opvang rekening te houden met vele aspecten die hierbij aan bod komen. Gezinnen met minderjarige kinderen tracht het COA zoveel mogelijk in vakantieperiodes over te plaatsen, zodat de kinderen niet midden in een schooljaar hoeven te verhuizen. Bij de overgang van de locatie Katwijk van regulier centrum naar gezinslocatie was dit ook het uitgangspunt en zijn verhuisbewegingen zoveel mogelijk tijdens de zomervakantie gepland. Zodra signalen zijn ontvangen dat het tempo van overplaatsen de overdracht van medische dossiers bemoeilijkte, is het COA hierover in gesprek gegaan met het GC A en de betrokken huisartsen. Zoals hiervoor is aangegeven is de verlening van zorg altijd gewaarborgd geweest en is er bij overplaatsingen steeds sprake geweest van aandacht voor medische aspecten.
Ik deel de mening dat een warme overdracht de voorkeur heeft. De afspraken die COA en GC A hebben gemaakt rondom de medische aspecten bij verhuizingen in een situatie waarin een opvanglocatie in korte tijd van bewoners wisselt en een andere status krijgt, geven hier invulling aan. Daarnaast heb ik expliciet de opdracht gegeven dat een overplaatsing pas zal plaatsvinden nadat het continueren van de medische behandeling op de nieuwe locatie is gewaarborgd.

Vraag 6

Kunt u zich uw antwoord op Kamervragen, over de gevolgen van de omvorming van de AZC’s in Katwijk, Venlo en Gilze tot een opvanglocatie voor gezinnen van vreemdelingen herinneren?2 Bent u nog steeds van mening dat zorgvuldig wordt en is omgegaan met de verplaatsing van bewoners van en naar het asielzoekerscentrum Katwijk of Gilze?

Ja. Het COA heeft ter voorbereiding op de verplaatsing de bewoners van azc Katwijk en azc Gilze op voorhand gemeld dat zij zouden verhuizen. Vervolgens zijn de bewoners uiterlijk twee weken voor vertrek ingelicht over het azc waarnaar ze overgeplaatst zouden worden. Dit heeft de bewoners de tijd gegeven het vertrek voor te bereiden. Ook bij de overplaatsingen van de gezinnen naar de gezinslocaties stond zorgvuldigheid voorop. Met de bewoners op de VBL en het azc zijn door de DT&V gesprekken gevoerd ter voorbereiding op de overplaatsing.

Vraag 7

Deelt u de mening dat gezinnen zich op een overplaatsing naar een ander AZC voor moeten kunnen bereiden? Zo ja, wat is uw reactie op de stelling dat bewoners slechts enkele dagen van tevoren een bericht krijgen dat ze gaan verhuizen?

Ja, gezinnen dienen zich voor te kunnen bereiden op hun overplaatsing naar een ander azc. Zoals blijkt het antwoord op vraag 6 is dit gebeurd met de bewoners van azc Katwijk en azc Gilze.

Vraag 8

Wat is uw reactie op de stelling dat de huisartsen zich zorgen maken over de manier waarop gezinnen in Katwijk worden behandeld? Bent u nog steeds met ons van mening dat voor de zorg aan asielzoekers grotere inspanningsverplichtingen nodig zijn, gezien de speciale positie waar zij in verkeren?

De toegang tot medische zorg op de gezinslocaties is gewaarborgd. Minderjarige kinderen krijgen dezelfde zorg als asielzoekers op een regulier asielzoekerscentrum. Volwassenen in de gezinslocatie hebben, in overeenstemming met het koppelingsbeginsel in artikel 10 van de Vreemdelingenwet 2000, recht op medisch noodzakelijke zorg. Dit is de zorg die de medische professional noodzakelijk acht en sluit dus niet bepaalde vormen van zorg op voorhand uit of in. Het betreft nagenoeg alle zorgvormen die zijn opgenomen in het Nederlandse wettelijke sociale verzekeringspakket onder de voorwaarde dat de vraag of de zorg nu en hier moet worden verleend, positief wordt beantwoord door de behandelend arts. De situatie van gezinnen in de gezinslocatie verschilt dus niet van andere vreemdelingen die illegaal in Nederland verblijven of bijvoorbeeld rechtmatig verblijf hebben op grond van het indienen van een reguliere aanvraag.
Daar waar sprake is van voormalige asielzoekers die in behandeling zijn bij hulpverleners zouden zich mogelijk problemen rond de continuïteit en effectiviteit van de zorg kunnen voordoen. De inspanningen zijn er steeds op gericht geweest deze te minimaliseren. Zoals ik bovendien heb gemeld in antwoord op vraag 5 is het uitgangspunt dat een overplaatsing pas zal plaatsvinden nadat het continueren van de medische behandeling op de nieuwe locatie is gewaarborgd.

Vraag 9

Waarop baseert u uw stelling dat dit een interne kwestie is bij het COA? Wat zijn uw verantwoordelijkheden in deze? Welke maatregelen kunt en wilt u nemen om goede zorg aan asielzoekers te garanderen?

Ik heb het COA opdracht gegeven om de gezinslocaties in te richten volgens een kader dat, na overleg met betrokken partijen door mij is vastgesteld, ook wat betreft de medische zorg. Het is de verantwoordelijkheid van het COA om deze afspraken vorm te geven.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het artikel «Asielzoekertje naar Katwijk»?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat de ouders van dit gezin in de opvang in Katwijk gescheiden wonen van de kinderen? Waarom is hier voor gekozen? Waarom is ’s nachts geen contact mogelijk tussen ouders en hun kinderen? Geldt dit regime op deze wijze ook voor andere gezinnen?

Uitgangspunt van het COA is dat gezinnen op de gezinslocatie bij elkaar worden geplaatst, voor zover de inrichting en de bezetting dit toelaat. Dit uitgangspunt wijkt niet af van dat in asielzoekerscentra.
Het Afghaanse gezin waarover in het artikel wordt gesproken bestaat uit zes personen. Op de gezinslocatie Katwijk zijn woonunits voor vier en twee personen beschikbaar. Aangezien ten tijde van de plaatsing van het gezin geen vierpersoonsunit beschikbaar was, is het gezin drie naast elkaar gelegen tweepersoonskamers aangeboden. Hiermee heeft het COA het gezin zoveel mogelijk bij elkaar willen huisvesten. Het gezin heeft echter aangegeven een vierpersoonsunit te willen. Het COA heeft hen aangegeven dat deze weliswaar beschikbaar was, maar dat een naastgelegen tweepersoonskamer niet beschikbaar was. De familie heeft hiermee ingestemd en heeft daarmee zelf de keuze gemaakt gescheiden te wonen. Dit sluit overigens niet uit dat er tussen ouders en kinderen »s nachts contact mogelijk is.

Vraag 3

Op welke wijze zijn de voorzieningen in de gezinslocatie Katwijk extra geschikt gemaakt voor kinderen? Is in Katwijk gewaarborgd dat zij voldoende leef- en speelruimte hebben, en dat zij de volledige mogelijkheden hebben om onderwijs te volgen (basis- of voortgezet onderwijs)?

Al voordat het azc Katwijk werd ingericht als gezinslocatie was het een locatie waar veel kinderen verbleven. De locatie beschikte daarom over voldoende leef- en speelruimte voor kinderen. In het kader van het project «Kind in de Opvang» komen er op de locatie Katwijk bovendien extra en nieuwere speelvoorzieningen.
De kinderen op de locatie Katwijk hebben zonder meer de mogelijkheid om onderwijs te volgen.

Vraag 4

Hoe beoordeelt u het gegeven dat de 14-jarige zoon in het gezin, die in Musselkanaal in 4 HAVO zat, daar gedwongen vanaf moest en inmiddels twee weken geen onderwijs heeft kunnen volgen, omdat de middelbare scholen in Katwijk en omgeving vol zijn? Bent u bereid een voorziening te treffen, zodat kinderen die in de gezinslocatie in Katwijk verblijven, ook voortgezet onderwijs kunnen volgen?

Het gezin heeft eerder verbleven op de vrijheidsbeperkende lokatie (VBL) in Vlagtwedde. Bij een overplaatsing gaan in de regel leerplichtige kinderen direct van een onderwijsvoorziening op de ene locatie naar een onderwijsvoorziening op een andere locatie. Ook in deze situatie heeft het COA er hard aan gewerkt om het onderwijs aansluitend aan de verplaatsing van Vlagtwedde naar Katwijk doorgang te laten vinden. Voor het juiste onderwijs kijkt het COA niet alleen naar onderwijsvoorzieningen in Katwijk, maar ook naar onderwijsvoorzieningen in de omliggende gemeenten. Op het moment van de overplaatsing gaven alle scholen aan vol te zitten, maar inmiddels is een onderwijsvoorziening voor de betreffende jongen gevonden in Katwijk. Het vinden van een onderwijsvoorziening werd bemoeilijkt doordat er sprake zou zijn van een verplaatsing van Katwijk naar Gilze en Rijen in verband met de aangekondigde nieuwe asielaanvraag.

Vraag 5

Klopt het dat dit gezin met drie jonge kinderen op 17 november a.s. opnieuw wordt verhuisd naar de gezinslocatie in Gilze? Wat is hier de reden van? Waarom worden zij, gelet op hun lopende nieuwe asielaanvraag, niet in een regulier asielzoekerscentrum (AZC) geplaatst, bij voorkeur diegene in Musselkanaal, waar het gezin met de kinderen jarenlang gewoond hebben? Kunt u in elk geval garanderen dat zij na afloop van de procedure, indien de herhaalde asielaanvraag niet wordt ingewilligd, in AZC Musselkanaal worden geplaatst?

Het gezin had eerder te kennen gegeven opnieuw een asielaanvraag te willen indienen. De afspraak die daarvoor gepland stond bij de IND op 17 november 2011 is echter van de zijde van de vreemdeling afgezegd. De familie is derhalve in de gezinslocatie Katwijk gebleven. Aangezien er geen opvolgende asielprocedure die recht op opvang zou geven, is opgestart, blijft de familie verwijderbaar.
Van een geplande verhuizing naar de gezinslocatie in Gilze en Rijen is nooit sprake geweest. Wel zou het gezin in verband met de nieuwe asielaanvraag naar de POL (Proces opvang locatie) in Gilze en Rijen zijn verplaatst.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel over inhumane opvang en medische zorg van uitgeprocedeerde asielzoekersgezinnen en huisartsen die hierover de noodklok luiden?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) overheidstaken uitvoert, die zijn vastgelegd in een contract met zorgverzekeraar Menzis? Heeft u inzicht in dit contract?

In artikel 3 van de Wet COA is bepaald dat het COA belast is met de materiële en immateriële opvang van asielzoekers in een opvangcentrum. Daartoe behoort de dekking van ziektekosten. Dit is opgenomen in artikel 9 van de Regeling verstrekkingen asielzoekers en andere categorieën vreemdelingen 2005 (Rva 2005). Het COA dient een ziektekostencontract af te sluiten ter dekking van de kosten van het door mij vastgestelde pakket medische voorzieningen (de Regeling Zorg Asielzoekers). Het COA heeft aan deze wettelijke verantwoordelijkheid voldaan en aan de hand van een openbare aanbesteding voor de curatieve zorg een overeenkomst gesloten met zorgverzekeraar Menzis. Ik ben bekend met deze overeenkomst.

Vraag 3

Wat vindt u ervan dat het COA u verantwoordelijk houdt voor het beleid met betrekking tot de medische zorg? Acht u het wenselijk dat huisartsen door het COA naar u worden doorverwezen, terwijl u de huisartsen weer terugverwijst naar het COA? Kunt u toelichten wat hier is misgegaan en wat u hieraan kunt doen?

De inrichting van de gezinslocatie is in samenspraak tussen het COA en mij tot stand gekomen. Het COA heeft hier vervolgens uitvoering aan gegeven en dit als zodanig de huisartsen ook medegedeeld. Daar waar de huisartsen door het COA zijn verwezen naar mij en andersom is waarschijnlijk sprake geweest van miscommunicatie.

Vraag 4

Klopt het dat er een gesprek plaatsvindt tussen Menzis en het COA? Bent u bereid om de resultaten hiervan met het COA te bespreken of hierover de Kamer te informeren? Zo nee, waarom niet?

Het COA en Menzis (Menzis COA Administratie (MCA) en het Gezondheidscentrum Asielzoekers (GC A) zijn continu met elkaar in gesprek. Zodra een van beide organisaties bemerkt dat er belemmeringen optreden in de uitvoering van de medische zorg, bespreken zij dat met elkaar. Dit is voor de wijzigingen op het centrum in Katwijk niet anders.
Voor het overige verwijs ik u naar mijn antwoord op de vragen 3 en 4 van de leden Dibi en Voortman.

Vraag 5

Is er inmiddels voor gezorgd dat de uitgeprocedeerde asielzoekers toegang hebben tot medische zorg? Hoe is dit geregeld na het einde van het contract met Menzis?

De toegang tot de medische zorg is vanaf de start van de gezinslocatie overeenkomstig het huidige zorgmodel geborgd geweest. Dit betekent dat asielzoekers voor de toegang tot de zorg gebruik kunnen maken van het inloopspreekuur bij een huisarts of praktijkondersteuner op het asielzoekerscentrum, zelfstandig een afspraak maken met de huisarts van het centrum of via de praktijklijn van het GC A (7 dagen in de week, 24 uur per dag) een afspraak maken.
Daarnaast kan in nood- of spoedeisende gevallen gebruik worden gemaakt van 112. Via het Tolk- en Vertaalcentrum Nederland (TVcN) kunnen professionele tolken worden ingeschakeld.
Het huidige contract met zorgverzekeraar Menzis heeft een looptijd tot 1 januari 2014. Conform Europese richtlijnen is het COA verplicht de desbetreffende dienstverlening aan te besteden. De voorbereidingen voor deze aanbesteding starten in 2012.

Vraag 6

Erkent u dat er eerder door Menzis COA Administratie (MCA) en Gezondheidscentrum Asielzoekers (GCA) is getracht om bij het COA aan te geven dat de medische zorg schromelijk tekortschiet of zal schieten door de statuswijzigingen van zowel AZC Katwijk (nu een gezinsopvanglocatie (GOL)) en van AZC Vught (nu een vrijheidsbeperkende locatie (VBL))?2 Wat is hierop de reactie geweest van het COA? Hebben zij de zorgen van Menzis serieus genomen? Bent u op de hoogte gebracht van de gezondheidsrisico’s die Menzis en de huisartsen aan hebben willen kaarten?

Zoals eerder aangegeven zijn COA en Menzis continu met elkaar in gesprek. Daarbij worden ook belemmeringen in de uitvoering van de zorg duidelijk. Het COA en Menzis hebben afspraken gemaakt hoe in het vervolg om te gaan met wijzigingen, binnen de opdracht die het COA heeft ten aanzien van het uit te voeren beleid.
Na de signalen van de huisartsen en de brief van de IGZ hebben het COA en GC A voor de langere termijn afspraken gemaakt over verhuizingen in een situatie waarin een opvanglocatie in korte tijd van bewoners wisselt en een andere status krijgt. Deze afspraken hebben ten doel de medische risico’s te ondervangen die aan de orde kunnen zijn bij de uitzonderlijke situatie van een plotselinge statuswijziging van een asielzoekerscentrum. De afspraken hebben betrekking op onder meer de duur en invulling van de voorbereidingsperiode voor GC A om zorg te blijven garanderen, voor die bewoners die zorg nodig hebben. Bewoners die niet zorgbehoevend zijn kunnen dan bijvoorbeeld met voorrang overgeplaatst worden, zorgbehoevenden later. Daarnaast heb ik expliciet de opdracht gegeven dat een overplaatsing pas zal plaatsvinden nadat het continueren van de medische behandeling op de nieuwe locatie is gewaarborgd.
Het feit dat het COA en Menzis regelmatig met elkaar overleggen en de wijze waarop voornoemde afspraken tussen beide partijen tot stand zijn gekomen overtuigt mij ervan dat COA en Menzis hun verantwoordelijkheid waarmaken en elkaars rol serieus nemen.

Vraag 7

Wat is uw reactie op de noodkreten van Menzis COA Administratie en Gezondheidscentrum Asielzoekers en de zorgen die zij hebben geuit in hun brieven?2

Ik neem deze signalen serieus en ik stel vast dat het COA dit ook doet. Zoals beschreven in het antwoord op vraag 6 hebben het COA en GC A voor de langere termijn afspraken gemaakt in een situatie waarin een locatie in korte tijd van bewoners wisselt en een andere status krijgt.
Met het COA heb ik bevestigd dat het uitgangspunt moet zijn dat de continuïteit van de medische behandeling steeds moet zijn gegarandeerd alvorens een gezin te verhuizen.

Vraag 8

Hoe komt het volgens u dat in beide genoemde gevallen problemen zijn ontstaan met de overdracht van de dossiers van bewoners?

Ik verwijs hier in dit verband naar de hierboven opgenomen beantwoording van de kamervragen van de heer Voortman en de heer Dibi, in het bijzonder mijn antwoord op vraag 5.

Vraag 9

Klopt de uitspraak van Menzis dat er op genoemde locaties alleen sprake is van de medisch noodzakelijke zorg? Wat verstaat u daaronder?

Ja, in overeenstemming met het koppelingsbeginsel in artikel 10 van de Vreemdelingenwet 2000 heb ik met het COA afgesproken de medische zorg op de gezinslocaties zodanig te regelen dat volwassenen toegang hebben tot medisch noodzakelijke zorg. Kinderen op de gezinslocaties hebben, uiteraard op indicatie van de zorgverlener, recht op alle voorzieningen van de Regeling Zorg Asielzoekers.
De beoordeling of medische zorg noodzakelijk is, komt toe aan de medische professional. Het gaat om elke vorm van zorg die de medische professional noodzakelijk acht en daarbij is geen enkele vorm van zorg op voorhand uitgesloten.

Vraag 10

Gaat u alsnog onderzoek laten verrichten naar de invulling die door het COA wordt gegeven aan de medische zorg in een VBL danwel GOL of in ieder geval naar de mogelijkheden die het COA aan huisartsen en andere medici biedt om uitgeprocedeerde asielzoekers de nodige medische zorg te verschaffen? Zo nee, wat moet er nog gebeuren alvorens het COA overgaat tot actie of u het COA daartoe maant?

Zoals blijkt uit mijn beantwoording op vraag 5 is de toegang tot medische zorg gewaarborgd. Ik treed niet in de beoordeling die vervolgens moet plaatsvinden, namelijk of medische zorg noodzakelijk is. Deze beoordeling komt toe aan de medische professional. Ik zie dan ook geen aanleiding om nader onderzoek te doen.

Vraag 11

Herkent u de schrijnende situatie in de gezinslocaties? Klopt het beeld dat de huisartsen geven over de inhumane leefomstandigheden? Zo ja, wat is uw verklaring? Zo nee, waarom denkt u dat zij dit beeld op deze manier hebben geschetst?

Nee, ik herken het beeld van de schrijnende situaties op de gezinslocatie niet. De opvang van gezinnen op de gezinslocatie geschiedt op locaties die voorheen werden gebruikt als asielzoekerscentrum. Aan de inrichting van deze locaties is niets veranderd. Ik heb begrepen dat de gezinslocaties ten tijde van de verhuizingen een rommelige aanblik hadden omdat op korte termijn een grote groep vreemdelingen naar een andere plaats moest worden overgeplaatst, maar zoals ik zelf heb kunnen vaststellen tijdens mijn werkbezoek aan de gezinslocatie Katwijk op 15 december jl., is dat inmiddels voorbij.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het artikel «Getuigen ICC uit asielprocedure geweerd»?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat deze vier Congolese getuigen niet zijn toegelaten tot de Nederlandse asielprocedure? Klopt het dat de Immigratie- en Naturalisatiedienst(IND) eerder heeft aangegeven dat deze vier Congolezen wel tot de asielprocedure zouden worden toegelaten? Klopt het dat het Internationaal Strafhof Nederland meerdere malen heeft opgedragen deze Congolezen in de asielprocedure op te nemen? Waarom worden deze vier getuigen niet toegelaten tot de Nederlandse asielprocedure?

Het is niet juist dat het Internationaal Strafhof (hierna «ISH» of «Hof») Nederland heeft opgedragen de vier Congolese getuigen in de Nederlandse asielprocedure op te nemen. Het Hof heeft bepaald dat deze gedetineerde getuigen na afloop van hun getuigenis dienen terug te keren naar de Democratische Republiek Congo («DRC») in overeenstemming met het ISH Statuut en de toepasselijke afspraak tussen het Hof en de DRC. Hierbij heeft het ISH maatregelen opgelegd ter bescherming van de getuigen tegen represailles na terugkeer in de DRC vanwege hun getuigenis. De getuigen hebben het ISH echter laten weten asiel te willen aanvragen in Nederland. Het ISH heeft Nederland hierop uitgenodigd om te reageren. Het ministerie van Buitenlandse Zaken, dat de contacten onderhoudt met het ISH en met de DRC, heeft daarop aangegeven dat de verzoeken in behandeling zullen worden genomen. Hierbij zal worden getoetst aan het verbod op refoulement onder het internationaal recht, waaronder artikel 3 van het EVRM. De Nederlandse Vreemdelingenwet 2000 is op de getuigen niet van toepassing (zie ook het antwoord op vraag 5). Het betreft hier namelijk getuigen die in de DRC terecht staan en daar gedetineerd zijn. In overeenstemming met eerdergenoemde afspraak tussen het ISH en de DRC bevinden zij zich in het ISH Detentie Centrum. Op grond van het zetelverdrag tussen Nederland en het ISH, en de Nederlandse uitvoeringswetgeving ISH, verkeren zij buiten de Nederlandse rechtsmacht.
De positie van Nederland is hierin consistent geweest en in overeenstemming met de positie die Nederland ten tijde van de vestiging van het ISH in Nederland heeft ingenomen ten aanzien van ISH en asiel. Ik verwijs in dit verband naar de brief van de toenmalige Minister van Justitie aan uw Kamer van 3 juli 2002 (Kamerstukken II, vergaderjaar 2001–2001, 28 098 (R1704), nr. 13).

Vraag 3

Vindt u het verantwoord om deze Congolezen uit te zetten terwijl zij onder meer verklaringen hebben afgelegd over de betrokkenheid van president Kabila bij grootschalige mensenrechtenschendingen? Deelt u de mening dat Nederland artikel 3 van het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en fundamentele vrijheden(EVRM) zou schenden door de Congolezen uit te zetten?

De vier Congolese getuigen zijn op verzoek van het ISH naar Nederland gekomen om hier te getuigen in strafprocessen voor het ISH. Getuigenbescherming is essentieel voor het functioneren van het ISH. Het ISH is hiervoor verantwoordelijk en neemt die verantwoordelijkheid zeer serieus. Dit blijkt ook uit de gang van zaken bij het ISH ter zake van deze getuigen en de door het ISH opgelegde beschermende maatregelen bij terugkeer van de getuigen naar de DRC. De procedure in Nederland loopt nog en er is in dit stadium van die procedure nog geen oordeel te geven over de vraag of de getuigen bij terugkeer een reëel risico lopen te worden onderworpen aan een met artikel 3 EVRM strijdige behandeling of dat anderszins sprake zal zijn van schending van het non-refoulementsbeginsel.

Vraag 4

Deelt u de mening dat Nederland, door de uitspraak van het Internationaal Strafhof te negeren, de internationale rechtsorde schoffeert?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Wat houdt de alternatieve procedure met betrekking tot behoefte om bescherming in, die de Congolezen nu door de IND zou zijn aangeboden?

De omstandigheid dat de Vreemdelingenwet 2000 niet van toepassing is, laat onverlet dat in de onderhavige procedure getoetst zal worden aan het geldende internationale kader inzake non-refoulement. Bij de behandeling van de verzoeken door Nederland, is de Nederlandse overheid – handelend als een bestuursorgaan – gehouden aan de toepasselijke bepalingen van de Algemene wet bestuursrecht. Dit is ook gedeeld met de gemachtigden van deze personen. Daarmee is een zorgvuldige procedure gewaarborgd en is ook de toegang tot de Nederlandse rechter verzekerd.

Vraag 6

Wat is de rol van het ministerie van Buitenlandse Zaken in het, na een eerdere toezegging van de IND om de Congolezen wel toe te laten tot de Nederlandse asielprocedure, nu niet toelaten van de Congolezen?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 7

Deelt u de mening dat het essentieel is voor het kunnen functioneren van het Internationaal Strafhof, dat getuigen voldoende worden beschermd?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 8

Bent u bereid de uitspraak van het Internationaal Strafhof alsnog te respecteren en de Congolezen alsnog toe te laten tot de Nederlandse asielprocedure?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het oprichten van het zogenaamde «stoutfonds», dat boetes wil vergoeden van werkgevers die leerlingen zonder verblijfsvergunning stage laten lopen?1

Ik vind het ongepast dat personen of instellingen wetsovertreding uitlokken door het vergoeden van boetes. Hierdoor wordt de schending van democratisch tot stand gekomen regels bevorderd.

Vraag 2

Bent u zich ervan bewust dat deze ludieke actie voorkomt uit onvrede over de trage voortgang inzake het wettelijk regelen van de positie van jongeren die stage moeten lopen, maar het niet kunnen vanwege het ontbreken van een verblijfsvergunning?

Het kabinet zal geen voorstellen indienen om het mogelijk te maken dat jongeren die illegaal in Nederland verblijven stage kunnen lopen. Het kabinet wil het niet mogelijk maken dat mensen die illegaal in Nederland verblijven op legale wijze arbeid kunnen verrichten als voorzien in de Wet arbeid vreemdelingen.

Vraag 3

Wanneer wordt dit vraagstuk door u ter hand genomen en opgelost? Wanneer kan de Kamer de voorstellen hiertoe verwachten?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Kunt u tot die tijd een tijdelijke regeling of afspraken maken, die in een oplossing voor deze tekortkoming van de wet arbeid vreemdelingen voorzien?

Omdat het kabinet geen voorstellen zal indienen om het mogelijk te maken dat jongeren die illegaal in Nederland verblijven stage kunnen lopen, zal het geen tijdelijke regeling of afspraken maken om in deze situatie te voorzien.