Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het artikel «Stop dure soa-tests»1 en de nieuwsberichten «Experts vrezen opmars chlamydia-zelftest»2 en «Soa-tests zijn te duur»?3

Ja.

Vraag 2

Is de bewering dat laboratoria tussen de 200 en 300 euro in rekening brengen voor tests die geautomatiseerd uitgevoerd kunnen worden voor 45 euro of minder, waar? Zo ja, wat vindt u hiervan?

Eén van de issues die in Medisch Contact wordt aangedragen is dat een tarief voor een duurdere handmatige bepaling in rekening wordt gebracht voor een test die automatisch kan. Er bestaan twee verschillende tarieven voor een handmatige bepaling of een automatische bepaling. Deze twee prestaties verschillen van elkaar in prijs (handmatig duurder dan geautomatiseerd). Ik ga er vanuit dat daar waar mogelijk volstaan kan worden met een geautomatiseerde bepaling dit ook gebeurt en niet onnodig gebruik gemaakt wordt van duurdere handmatige onderzoeken. Ik verwacht daarbij dat verzekeraars hierop zullen sturen.
Momenteel wordt door de NZa een kostprijsonderzoek naar de eerstelijnsdiagnostiek uitgevoerd. Voor vrijwel alle prestaties die vallen onder eerstelijnsdiagnostiek (en dus ook de soa-tests) worden nieuwe tarieven vast gesteld. Deze tarieven worden als maximumtarieven met ingang van 2014 ingevoerd.

Vraag 3

Klopt het dat in bepaalde laboratoria naast chlamydia ook routinematig gonorroe en trichomonas worden mee getest, ook als daarvoor geen opdracht is gegeven? Zo ja, wat vindt u hiervan?

Het klopt dat deze drie tests vaak in één bepaling gedaan kunnen worden. Op grond van de nieuwe NHG soa-standaard, die volgend jaar wordt geïmplementeerd, moet de huisarts een gedifferentieerd testbeleid toepassen. Dit betekent dat de huisarts afhankelijk van de diagnose bepaalt op welke soa’s getest moet worden. De tests van de laboratoria dienen hierop te worden afgestemd, dus indien alleen een chlamydia-test gevraagd wordt dan ook een «chlamydia-only» test verstrekken.

Vraag 4

Is er, gezien in de artikelen geschetste situatie van onnodig hoge prijzen voor SOA-tests en het uitvoeren van ongevraagde analyses, sprake van (voldoende) mededinging in de eerstelijnsdiagnostiek?

Er is sprake van voldoende mogelijkheid tot mededinging in de eerstelijnsdiagnostiek; er zijn veel aanbieders van eerstelijnsdiagnostiek aangezien bijna ieder ziekenhuis een eigen laboratorium heeft. Daarnaast zijn er 23 eerstelijnsdiagnostische centra in Nederland.

Vraag 5

Deelt u de zorg van Soa Aids Nederland, de GGD en het RIVM dat mensen vanwege de kosten afzien van een test te doen via de huisarts of kiezen voor een goedkopere en minder betrouwbare doe-het-zelf-test?

Het is niet uitgesloten dat mensen vanwege kosten kiezen voor goedkopere doe-het-zelf-testen. Aangezien deze testen niet allemaal betrouwbaar zijn is er een kans op vals positieve of vals negatieve uitslagen. Hierin zit een potentieel risico, te weten complicaties en transmissie, voor de individuele gezondheid en de volksgezondheid. Het advies vanuit het ministerie van VWS is dan ook om bij voorkeur door een huisarts of GGD te laten testen. Een arts gebruikt betrouwbare testen en kan de uitslag juist beoordelen. Daarbij krijgt de patiënt begeleiding en kan de arts meteen behandelen.

Vraag 6

Wat is volgens u de verantwoordelijkheid van de huisarts bij het betaalbaar houden van SOA-tests, en het voorkomen van ongevraagde analyses?

Het is de verantwoordelijkheid van de huisarts om een gerichte en op de patiënt afgestemde aanvraag voor diagnostiek te doen. Het is met andere woorden van belang dat de huisarts een gedifferentieerd testbeleid toepast. Om de huisartsen hierbij te ondersteunen wordt vanaf volgend jaar de nieuwe NHG standaard voor soa-diagnostiek bij de huisartsen geïmplementeerd.

Vraag 7

Wat is volgens u de verantwoordelijkheid van de zorgverzekeraars bij het betaalbaar houden van SOA-tests, en het voorkomen van ongevraagde analyses?

Zoals aangegeven in mijn brief van 24 juni 2013 inzake een analyse over het inkoopbeleid van zorgverzekeraars ten aanzien van de eerstelijnsdiagnostiek (122143–104787-CZ) is het mij bekend dat zorgverzekeraars de afgelopen jaren minimaal beleid hebben gevoerd ten aanzien van eerstelijnsdiagnostiek. Hierbij heb ik aangegeven dat ik geen zicht heb op het werkelijke operationele beleid van verzekeraars. Er was voor mij echter voldoende reden om stappen te gaan zetten om ervoor te zorgen dat verzekeraars en aanbieders hun verantwoordelijkheid kunnen nemen om eerstelijnsdiagnostiek adequaat te positioneren ten behoeve van de patiënt.
Ik heb mijn beleid daaromtrent verwoord in de voorhangbrief eerstelijnsdiagnostiek van 12 maart 2013 (CZ-3159807). Het invoeren van prestatiebekostiging voor de EDC’s zorgt ervoor dat de bekostiging van de EDC’s gelijk geschakeld wordt met de andere aanbieders van eerstelijnsdiagnostiek (zoals ziekenhuizen en Zelfstandig Behandel Centra (ZBC’s)). Doordat de EDC’s, net als ziekenhuizen en ZBC’s, vanaf 2014 geen vaste tarieven meer hebben, maar maximumtarieven waarover ze met verzekeraars kunnen onderhandelen, krijgen verzekeraars juist meer mogelijkheden om eerstelijnsdiagnostiek te contracteren daar waar de prijs-/ kwaliteitsverhouding het beste is. Via praktijkvariatie kunnen verzekeraars benchmarken tussen de verschillende aanbieders en zicht krijgen op het verschil in aanvraaggedrag en de prijzen van diagnostiek.

Vraag 8

Wat is volgens u de verantwoordelijkheid van de laboratoria voor eerstelijnsdiagnostiek bij het betaalbaar houden van SOA tests, en het voorkomen van ongevraagde analyses?

Het is de verantwoordelijkheid van de laboratoria om reële tarieven voor de door hen uitgevoerde diagnostiek af te spreken met de zorgverzekeraar. De verzekeraar en de zorgaanbieder hebben daar allebei een taak in. Daarnaast dienen zij zich te houden aan de aanvraag die door de behandelend arts is gedaan.

Vraag 9

Wat is volgens u de verantwoordelijkheid van de Inspectie voor de Gezondheidszorg bij het betaalbaar houden van SOA-tests, en het voorkomen van ongevraagde analyses?

IGZ houdt geen toezicht op prijzen, wel ziet zij er op toe dat de soa-testen aan de wettelijke eisen ten aanzien van de productveiligheid voldoen en dat er verantwoorde zorg geleverd wordt. Verantwoorde zorg kan in dit geval inhouden dat er, op basis van het risicoprofiel van een patiënt/cliënt en de bekende epidemiologie, onderzoek gedaan wordt naar de aanwezigheid van meerdere seksueel overdraagbare aandoeningen.

Vraag 10

Wat vindt u van de opmerking: «de markt van diagnostiek is ongrijpbaar voor de individuele huisarts en blijkbaar is er nog onvoldoende aandacht van overheid en zorgverzekeraar voor de inkoop van eerstelijnsdiagnostiek»? Op welke manier zouden huisarts, zorgverzekeraar en overheid er voor kunnen zorgen dat er wel grip komt op de markt van de diagnostiek?

Ik verwijs hierbij naar het antwoord op vraag 7.

Vraag 1

Wat is uw reactie op de paginagrote advertentie van Prescan voor een zomeraanbieding op een Total Body Scan?1

Naast die advertentie zijn de afgelopen maanden verschillende artikelen2 en commentaren verschenen over de full body scan, die ik met veel interesse heb gelezen. Zoals ik in mijn brief vroegopsporing en gezondheidsrisico’s3 al aangaf, vind ik dat mensen ten aanzien van een full body scan zelf een afweging moeten kunnen maken en wil ik kijken naar de voorwaarden waaronder een dergelijk aanbod in Nederland mogelijk zou zijn. Ik heb de Gezondheidsraad hierover om advies gevraagd4. De Gezondheidsraad heeft aangegeven in dit advies enkele recente ontwikkelingen mee te zullen nemen, zoals de publicatie van de Multidisciplinaire richtlijn preventief medisch onderzoek (MDR PMO)5 in juni 2013 en de NEN-normen «Quality criteria for health checks» (CWA 16642:2013). Deze ontwikkelingen en de discussie in de (sociale) media geven actuele input voor dit advies. Ik verwacht dit advies voor de zomer van 2014. Recent heb ik naar aanleiding van de gigantische wereldwijde ontwikkelingen op het terrein van de zelftesten aangegeven dat ik die ontwikkelingen graag betrek bij het advies van de Gezondheidsraad.

Vraag 2

Waarom staat u dergelijke advertenties toe als het uitvoeren van de body scans in ons land verboden is?

Dit komt omdat de Wet op het bevolkingsonderzoek (WBO), die een vergunningplicht verbindt aan screening naar kanker, met behulp van straling of naar onbehandelbare aandoeningen, niet geldt voor onderzoek dat in het buitenland wordt verricht. Ik heb in mijn adviesvraag aan de Gezondheidsraad ook gevraagd welke randvoorwaarden zouden moeten gelden voor reclame in Nederland.

Vraag 3

Deelt u de mening dat de vergelijking van een body scan met een wettelijk verplichte APK, zoals die geldt voor voertuigen, niet alleen misleidend is maar ook onterechte verwachtingen en zorgen kan losmaken bij gezonde mensen?

Een belangrijk onderdeel van mijn screeningsbeleid is het stimuleren van een geïnformeerde keuze. Mensen moeten goede informatie krijgen. Het is niet aan mij om in een individuele casus te beoordelen wat misleidend is. Overigens staat het eenieder vrij om een klacht in te dienen bij de Reclame Code Commissie.

Vraag 4

Gaat u reclames voor body scans en andere verboden praktijken in de zorg per direct verbieden in ons land? Zo nee, waarom niet?

Zodra ik advies van de Gezondheidsraad ontvang, zal ik een standpunt naar uw Kamer sturen en het punt van reclame daarbij meenemen.

Vraag 5

Handelen radiologen en cardiologen in strijd met de beroepseer en de Hippocratische eed, omdat de Nederlandse Vereniging voor Radiologie (NVvR) eerder concludeerde dat voldoende wetenschappelijk bewijs ontbreekt voor het rechtvaardigen van screenend beeldvormend onderzoek bij gezonde mensen? Kunt u uw antwoord toelichten?2

Vraag 6

Is inmiddels duidelijk hoeveel extra zorgkosten worden veroorzaakt door aanbieders van body scans doordat mensen onnodig ongerust worden gemaakt en verkeerde adviezen of onduidelijke uitslagen van testen hebben gekregen, waardoor overbodige zorgvraag wordt gecreëerd? Kunt u uw antwoord toelichten?

Op dit moment vindt dit beeldvormend onderzoek vooral plaats in het buitenland. In hoeverre dergelijk onderzoek in Nederland zou kunnen plaatsvinden als iemand dat zelf graag wil en hiervoor betaalt, maakt onderdeel uit van mijn hiervoor genoemde adviesvraag bij de Gezondheidsraad. Net als de vloedgolf van nieuwe preventieve testen die Nederland, net als alle andere landen in de wereld, zal overspoelen. De kansen zie ik graag in beeld gebracht evenals hoe ik de risico’s kan verkleinen.

Vraag 7

Hoe verhoudt uw mening om scans voor eigen rekening toe te staan in ons land, zich tot de boodschap dat er al zorgverzekeraars zijn die de scans (gedeeltelijk) vergoeden? Welke zorgverzekeraars zijn dat precies?3

Nee, evenmin als ik informatie heb over gezondheidswinst door de scans. De vervolgkosten in de zorg zijn een onderdeel van mijn adviesvraag aan de Gezondheidsraad.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht dat zorgverzekeraar CZ geld steekt in luxueuze verpleeghuizen voor Alzheimerpatiënten?1

Ik heb kennis genomen van dit bericht. Een inhoudelijke reactie geef ik in de beantwoording van uw onderstaande vragen.

Vraag 2

Is het zo dat alleen mensen die minimaal 4.000 euro per maand kunnen betalen voor zorg voldoende verzorging kunnen krijgen? Zo nee, waarom suggereert CZ dit dan? Zo ja, vindt u dit fatsoenlijk overheidsbeleid?

De basiszorg waarop eenieder recht heeft, is uit hoofde van de AWBZ voor eenieder gelijk. De IGZ ziet toe op de kwaliteit van de zorg. Cliënten betalen in de AWBZ een inkomensafhankelijke eigen bijdrage. Voor cliënten die aanvullende wensen hebben en bereid zijn om daarvoor te betalen, zijn er initiatieven die dat mogelijk maken. Daarmee wordt naar mijn idee niet de suggestie gewekt dat de reguliere zorg onder de maat is.

Vraag 3

Vindt u het een goede ontwikkeling dat een verzekeraar de suggestie wekt dat de reguliere ouderenzorg ondermaats is en dat dit kan worden gerepareerd door duizenden euro’s eigen bijdragen per maand extra te vragen? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Deelt u de mening dat de dikte van de portemonnee niet zou moeten uitmaken voor de kwaliteit en continuïteit van zorg waarop ieder mens recht heeft? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Zullen de luxe verpleeghuizen van CZ, die via de investeringstak Cbusinez worden gefinancierd, via een AWBZ-erkenning ook in aanmerking komen voor AWBZ-gelden? Kunt u uw antwoord toelichten?

Het recht op basiszorg is voor een ieder gelijk. Deze basiszorg komt in aanmerking voor bekostiging vanuit de AWBZ. Een instelling die voldoet aan de voorwaarden voor AWBZ-erkenning, kan ook in aanmerking voor vergoeding van AWBZ-zorg.

Vraag 6

Vindt u de vermenging van zorgverzekeraar en zorgaanbieder nog steeds wenselijk, ondanks het fusieverbod van het vorige kabinet, het risico op valse concurrentie en het risico dat de verzekeraar op de stoel van de arts gaat zitten?

Zolang investeringen van zorgverzekeraars in zorgverleners niet leiden tot verticale integratie, heb ik daar geen bezwaar tegen. Verticale integratie vind ik wel onwenselijk. Dit blijkt uit het door de minister ingediende wetsvoorstel om verticale integratie van zorgverzekeraars en zorgaanbieders te verbieden.

Vraag 7

Hoe is het mogelijk dat de investeringstak Cbusinez van CZ onafhankelijk kan opereren van de zorgverzekeraar, terwijl zij wel degelijk met elkaar zijn verbonden?

Zoals ik in antwoord op vraag 6 heb aangegeven, heb ik op dit moment geen wettelijke basis om een verbod op verticale integratie te handhaven.
Voor zover mijn (van CZ afkomstige) informatie reikt, is de situatie als volgt: zoals in het maatschappelijk verslag van CZ is te lezen bestemt CZ jaarlijks een deel van de premieopbrengsten van de basisverzekering voor het stimuleren van innovaties in de zorg. Het gaat om € 1,20 per verzekerde per jaar. Met een deel van dat geld is ook de participatie in Martha Flora genomen met het doel om een vernieuwende vorm van verpleegzorg aan alzheimerpatiënten te stimuleren. De deelneming bedraagt € 400.000. De participatie in Martha Flora verloopt via CbusineZ. Dit is een door CZ opgerichte participatiemaatschappij in de rechtsvorm van een stichting die juridisch gescheiden is van CZ. CbusineZ werkt met verschillende fondsen en in het geval van Martha Flora met een fonds van CZ.
Dat betekent dat de participatie in Martha Flora afkomstig is van premieopbrengsten van de basisverzekering. In zijn algemeenheid heb ik geen reden om dit als onacceptabel te bestempelen, zolang een dergelijke participatie transparant is en voldoet aan huidige wet- en regelgeving. Wat de specifieke deelneming in Martha Flora betreft ga ik er van uit dat die is bedoeld om de innovatie te bevorderen en niet om tweedeling in de ouderenzorg te organiseren.

Vraag 8

Zit er in de investeringstak Cbusinez van CZ ook geld dat is verkregen uit de opbrengsten van de basisverzekeringspremie die verzekerden betalen? Zo ja, hoeveel is dit en hoe wordt dit verantwoord?

Zie antwoord vraag 7.

Vraag 9

Vindt u het acceptabel dat premiegelden worden gebruikt voor het organiseren van tweedeling in de ouderenzorg? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 7.

Vraag 1

Bent u bekend met de cijfers omtrent condoomgebruik en soa's1 van jongeren?2

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat deze cijfers zorgwekkend zijn? Zo nee, waarom niet?

Deze uitkomsten bevestigen het belang om te investeren in een gezonde leefstijl van de jeugd, waaronder het bevorderen van seksuele gezondheid.
Het beleid van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) is gericht op de inzet van bewezen effectieve interventies. Hierbij wordt onder meer ingezet op promotie van condoomgebruik.
Het is van belang dat jongeren op het moment dat zij voor het eerst seksueel actief worden (elk jaar circa 200.000) over voldoende informatie en vaardigheden beschikken om seksuele relaties prettig, veilig en vrijwillig vorm te geven. Dat ze weten hoe ze zich tegen soa’s of een zwangerschap kunnen beschermen, dat ze seksueel weerbaar zijn en dat ze weten waar ze terecht kunnen met vragen of problemen.

Vraag 3

Wat voor acties onderneemt u om de bewustwording van het belang van condoomgebruik onder jongeren te stimuleren?

Van het ministerie van VWS ontvangen de GGD’en, op grond van de regeling «Aanvullende seksuele gezondheidszorg», een subsidie ten behoeve van seksualiteitshulpverlening. In dit kader voeren de GGD’en onder de noemer «Sense» (zie ook www.sense.info ) op preventie gerichte activiteiten uit, zoals de promotie van condoomgebruik, om seksueel risicogedrag onder jongeren te verminderen.
De GGD’en worden hierin ondersteund door de landelijke thema-instituten op dit terrein: Rutgers WPF en Soa Aids Nederland. Momenteel wordt voor de Sense-hulpverlening onderzocht hoe e-health (gezondheidszorg die gebruik maakt van moderne media zoals internet, mobiele telefonie en sociale media), het beste ingezet kan worden ten behoeve van bevordering van seksuele gezondheid van jongeren.
Specifiek voor het onderwijs zijn door Rutgers WPF en Soa Aids Nederland diverse lespakketten ontwikkeld. Een belangrijk voorbeeld hiervan is «Lang leve de liefde».

Vraag 4

Deelt u de mening dat bewustwording van seksuele gezondheid en preventie van soa's een taak is van het onderwijs?

Naar mijn mening hebben ouders en verzorgers de belangrijkste rol in de opvoeding en (seksuele) vorming van hun kinderen. Daarnaast levert het onderwijs een essentiële bijdrage aan de vorming van leerlingen door ze toe te rusten met de kennis en vaardigheden die nodig zijn voor hun maatschappelijk functioneren. Daarom is in de kerndoelen voor het primair onderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs onder meer vastgelegd dat scholen aandacht moeten besteden aan de sociale redzaamheid van leerlingen.
Het leren zorgdragen voor hun eigen lichamelijke en psychische gezondheid en die van anderen, maar ook het respectvol leren omgaan met seksualiteit en met diversiteit binnen de samenleving, maken hiervan deel uit. Voor het middelbaar beroepsonderwijs is in de kwalificatie-eisen loopbaan en burgerschap opgenomen dat leerlingen leren zorgdragen voor hun eigen gezondheid. Bewustzijn van de eigen leefstijl en gezondheidsrisico’s van de eigen leefstijl, verantwoorde keuzes maken en activiteiten ondernemen die bijdragen aan een gezonde leefstijl, zijn daarvoor nodig. Naast bewegen en sport, voeding, roken, alcohol en drugs, wordt ook seksualiteit hierbij expliciet genoemd.
De wijze waarop dit vervolgens wordt vormgegeven, wordt op schoolniveau bepaald. Voor informatie en advies kunnen scholen websites als www.seksuelevorming.nl , www.langlevedeliefde.nl en www.schoolenveiligheid.nl raadplegen.

Vraag 5

Bent u bereid stappen te ondernemen om het onderwijs over soa's en preventie daarvan te verbeteren? Zo nee, waarom niet?

Nee: zie het antwoord op vraag 4.

Vraag 6

Deelt u de mening dat er verbeteringen noodzakelijk zijn in de lessen seksuele vorming in het basisonderwijs, bijvoorbeeld door deze altijd op een interactieve manier aan te bieden?

Zie de antwoorden op vraag 4 en 5.

Vraag 7

Deelt u voorts de mening dat ouders of verzorgers meer bij dit onderwijs betrokken dienen te worden, zodat zij het gesprek met hun kinderen hierover kunnen voortzetten? Zo nee, kunt u toelichten waarom niet?

Seksualiteit kan voor ouders een lastig onderwerp zijn om met hun kinderen te bespreken. Om ouders hierbij handvatten te bieden is de website www.uwkindenseks.nl ontwikkeld. Deze website is onderdeel van de social media aanpak seksuele weerbaarheid van jongeren, gefinancierd door de ministeries van VWS en OCW. Op deze website vinden ouders allerlei tips en voorbeelden van gesprekken met kinderen.
Ook scholen en GGD’en kunnen ouders ondersteunen door ouderavonden te geven over dit onderwerp en te laten zien hoe ouders invulling kunnen geven aan deze opvoedingstaak. Scholen bepalen echter zelf bij welke onderwerpen en op welke manier zij ouders betrekken bij het onderwijs van hun kinderen.

Vraag 1

Wat is uw oordeel over het feit dat de 80 jarige astmatische mevrouw H. het merkmedicijn Plavix vanwege het preferentiebeleid van Achmea en het handelen van de betrokken apotheker zelf moet betalen, terwijl zowel huisarts als internist van oordeel zijn dat er een medische noodzaak bestaat voor het gebruik van Plavix, omdat er een intolerantie dan wel allergie bestaat voor het generieke preparaat?1

Ik zal niet ingaan op de voorgelegde individuele casus omdat hier kennelijk sprake is van een verstrekkingsgeschil. Voor het beslechten van een dergelijk geschil tussen verzekerde en zorgverzekeraar staat een specifieke procedure open bij de Stichting Klachten en Geschillen Zorgverzekering (SKGZ). Zie verder het antwoord op vraag 6.
Zoals ook de door de Tweede Kamer aanvaarde motie van de heer Van Gerven (SP) constateert, geldt inderdaad ten algemene dat als een arts behandeling met het door de zorgverzekeraar aangewezen preferente geneesmiddel medisch niet verantwoord acht, en de voorschrijver een niet preferent geneesmiddel voorschrijft, de zorgverzekeraar dit niet preferente geneesmiddel moet vergoeden met inachtneming van de regels van het Geneesmiddelenvergoedingssysteem.
Volledigheidshalve merk ik op dat de beoordeling door de voorschrijvende arts of behandeling met een als preferent aangewezen geneesmiddel medisch niet verantwoord is, mede afhankelijk is van de voorschrijf- en behandelrichtlijnen van de beroepsgroepen. Zie hiervoor verder de antwoorden van 11 december 2012 op de Kamervragen van de heer Van Gerven en mevrouw Leijten over het preferentiebeleid van zorgverzekeraars, met name de beantwoording van vraag 7 (Tweede Kamer, vergaderjaar 2012–2013, Aanhangsel nr. 806) en de antwoorden van 28 augustus 2013 op vragen van het lid Van Gerven over het bericht dat zorgverzekeraar VGZ de druk op artsen wil opvoeren om vaker te kiezen voor goedkopere medicijnen (Tweede Kamer, vergaderjaar 2012–2013, Aanhangsel nr. 3058).

Vraag 2

Kunt u de verontwaardiging van haar 86 jarige echtgenoot begrijpen, die stelt dat «experimenten op apen verboden zijn, maar dat voor zijn vrouw met astma de experimenten met vervangende medicijnen een herhaalde kwelling voor haar zijn?»

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Handelen Achmea en de betrokken apotheker niet in strijd met de wet en de motie Van Gerven over medisch noodzakelijke medicijnen?2

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Is niet het pakjesmodel van Achmea de oorzaak dat in dit concrete geval de apotheker de rekening bij de patiënt neerlegt, omdat als hij plavix verstrekt aan de patiënt hij het verschil tussen wat Achmea vergoedt en het medicijn werkelijk kost moet betalen en het dus voor rekening apotheker komt? Zo ja, hoe zou dit kunnen worden opgelost?

Tariefafspraken tussen zorgverzekeraars en apotheekhoudenden hebben geen invloed op de wettelijke aanspraak van een patiënt. Als zorgverzekeraar en apotheker een tariefafspraak hebben en daarbij een zogenaamd «pakjesmodel» hanteren, dan kan dat er niet toe leiden dat verzekerde moet (bij-)betalen. Regelt de zorgverzekeraar een en ander niet met de apotheker dan kan de verzekerde een klacht indienen bij de SKGZ omdat de zorgverzekeraar zich niet houdt aan de verzekeringspolis en de aansprakenregeling. Hier is geen rol voor VWS weggelegd.
Overigens is in het onderhavige geval geen sprake van toepasselijkheid van het «pakjesmodel» van Achmea, maar is het preferentiebeleid van Achmea van toepassing.

Vraag 5

Is u bekend of er bij de ene verzekeraar meer problemen zijn dan bij de andere inzake het preferentiebeleid en medische noodzaak, omdat verzekeraars op verschillende wijze het preferentiebeleid toepassen? Zo ja, welke zijn dat? Zo neen, wilt u dit nader onderzoeken?

Voor deze vraag verwijs ik u naar het antwoord op de vragen 1, 2 en 3.
Uit het daar aangehaalde antwoord op eerdere Kamervragen over het preferentiebeleid blijkt dat er zeer weinig klachten en geschillen zijn. In het antwoord op vraag 7 (Aanhangsel nr. 806) is aangegeven: «Het preferentiebeleid van de verzekeraar vormde in de bemiddelingsfase een aantal malen aanleiding tot een klacht. Geschillen over dit onderwerp waren er echter niet of nauwelijks. In recente jaren zijn hierover slechts twee bindende adviezen uitgebracht (2010.00540 en 2008.01217). In beide gevallen werd het verzoek afgewezen».
Op grond hiervan en vooral gezien de verantwoordelijkheidsverdeling in het zorgstelsel met specifieke toezichthouders en de specifieke procedure voor het beslechten van geschillen, zal ik geen onderzoek instellen.

Vraag 6

Bent u bereid in dit concrete geval Achmea en de betrokken apotheker aan te spreken op het feit dat de patiënt kennelijk ten onrechte Plavix zelf moet betalen?

Ik heb Achmea gevraagd om een reactie. Achmea heeft daarop laten weten dat uit contact met de desbetreffende apotheker en voorschrijver bleek dat zij samen schriftelijk hebben aangegeven dat een ander, generiek geneesmiddel met een identieke samenstelling (met dezelfde hulp- en vulstoffen) kon worden gebruikt.
Dit betekent dat de behandelende arts van oordeel is dat er geen sprake is van «medische noodzaak».

Vraag 1

Is de berichtgeving waar dat apothekers veel hogere kortingen ontvangen op geneesmiddelen dan zij doorgeven aan zorgverzekeraars? Zo ja, wat is uw oordeel hierover?1

Ik kan deze vragen niet beantwoorden omdat ik niet beschik over de afspraken tussen apotheekhoudenden en farmaceutische groothandels en ook niet over de contracten tussen apotheekhoudenden en zorgverzekeraars met afspraken over kortingen en het afromen daarvan. Daarnaast is mij niet bekend op welke informatie de Telegraaf zich baseert.

Vraag 2

Hoeveel apothekers krijgen meer dan vijf procent korting bij de inkoop van geneesmiddelen? Wilt u een overzicht sturen aan de Kamer? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Waarom hebben apothekers laten weten aan zorgverzekeraars dat er geen rek meer zit in inkoopprijzen voor geneesmiddelen, terwijl zij forse kortingen ontvangen bij de inkoop? Kunt u uw antwoord toelichten?

Waarom apothekers dit hebben laat weten, weet ik niet. Ik houd er wel rekening mee dat er meer factoren in het spel kunnen zijn dan alleen de gegevens die de Telegraaf kennelijk voor zijn artikel heeft gebruikt. Volledigheidshalve verwijs ik verder naar de zeer recente publicatie «Data en feiten 2013» van de aan de Koninklijke Maatschappij der Pharmacie (KNMP) gelieerde Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK). Daarin is onder meer aangeven dat de tariefinkomsten van apothekers in 2012 zijn gedaald en dat deze daling niet wordt goedgemaakt door de hoogte van de tarieven en het volume in 2013:
Bron Stichting Farmaceutische kengetallen (SFK) dd. 29 augustus 2013, Pharmaceutisch Weekblad, Jaargang 148 nr 35.
In een reactie op de website van de KNMP op het desbetreffende artikel in de Telegraaf, voegt de KNMP hier aan toe:
Bron: website KNMP, dd. 27-08-2013.

Vraag 4

Vindt u het eerlijk dat mensen die zorg nodig hebben veel geld moeten betalen voor geneesmiddelen en incontinentiematerialen, terwijl de apotheker hieraan fors blijkt te verdienen? Kunt u uw antwoord toelichten?

Nee. Volledigheidshalve merk ik echter op dat geneesmiddelen en incontinentiemateriaal tot de verzekerde zorg behoren. Behoudens de eigen betalingen en het eigen risico komen de uitgaven hiervoor ten laste van de zorgverzekering en niet van de individuele patiënt. Wel zouden de zorgpremies hoger kunnen worden. De zorgpremies zijn echter gedaald als gevolg van lagere uitgaven voor genees- en hulpmiddelen.

Vraag 5

Vindt u het wenselijk dat zorgverzekeraars honderden miljoenen euro’s teveel uitbetalen aan medicijnverstrekkers, waardoor de premies sneller stijgen? Zo ja, waarom? Zo nee, wat gaat u hieraan doen?

De premies zijn gedaald met name door minder uitgaven voor farmaceutische zorg en voor medische hulpmiddelen. Zie verder de antwoorden op de vragen 1, 2 en 3.

Vraag 6

Hoeveel procent korting krijgen apothekers op incontinentiematerialen en verbandmiddelen? Hoeveel geld is hiermee in totaal gemoeid? Bent u bereid dit uit te zoeken en de Kamer hierover te informeren? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Deelt u de mening dat deze perverse prikkel per direct gestopt moet worden, en dat er een eerlijke prijs moet komen voor geneesmiddelen en incontinentiematerialen? Zo ja, welke maatregelen gaat u treffen? Zo nee, waarom niet?

Ik kan dit niet beoordelen daartoe ontbreken gegevens. Zie ook de antwoorden op de vragen 1,2 en 3.

Vraag 8

Gaat u het geld terugvorderen dat apothekers in hun eigen zak hebben gestoken voor geneesmiddelen en incontinentiematerialen? Zo ja, per wanneer? Zo nee, waarom niet?

Vraag 9

Wat is uw reactie op de uitspraak van een woordvoerder van de branche-organisatie van apothekers, de KNMP, dat zorgverzekeraars wel degelijk weten dat apothekers geld overhouden aan kortingen? Is dit daadwerkelijk het geval? Kunt u uw antwoord toelichten?

Nee. Enerzijds kan ik dat niet en anderzijds is het de taak van zorgverzekeraars in ons zorgstelsel om goede verantwoorde zorg (inclusief geneesmiddelen) voor hun verzekerden tegen aanvaardbare prijzen te contracteren. Dat dit lukt blijkt uit de fors lagere uitgaven voor farmaceutische zorg (ruim € 600 mln) en voor hulpmiddelen (€ 75 mln) ten opzichte van de raming en uit de verlaging van de zorgpremies als gevolg hiervan.

Vraag 1

Wat is uw reactie op de sluiting van de huisartsenpost in Woerden? Kunt u uw antwoord toelichten?1

Volgens informatie van de huisartsenpost is er geen sprake van sluiting van de huisartsenpost Woerden. De huisartsenpost is en blijft open gedurende de avond en de weekenden en wordt alleen gedurende de nacht gesloten. Dit heeft te maken met veranderen van locatie in de regio van de huisartsenpost die in de nacht open is. De regio De Meern, De Ronde Venen, Haarzuilens, Leidsche Rijn, Montfoort, Stichtse Vecht, Vleuten en Woerden heeft twee huisartsenposten. De huisartsenpost in Leidsche Rijn wordt verplaatst naar het nieuwe ziekenhuis en gecombineerd met de afdeling spoedeisende hulp (SEH) van het nieuwe ziekenhuis. Deze locatie ligt centraler voor het gehele werkgebied en derhalve is besloten de nachtopening die eerst alleen in Woerden was te verplaatsen naar Leidsche Rijn. Deze verandering vindt plaats met tegelijkertijd verruiming van de openingstijden in de avond.

Vraag 2

Waarom, en door wie, is besloten dat de huisartsenpost in Woerden moet sluiten? Bent u bereid dit uit te zoeken en de Kamer hierover te infomeren? Zo nee, waarom niet?

De aangesloten huisartsen van, De Meern, De Ronde Venen, Haarzuilens, Leidsche Rijn, Montfoort, Stichtse Vecht, Vleuten en Woerden hebben recentelijk gekozen voor de locatie in Leidsche Rijn als post die open blijft in de nacht. Volgens betreffende huisartsen zijn de argumenten daarvoor dat de gemiddelde reistijd voor de inwoners van het gehele verzorgingsgebied naar locatie Leidsche Rijn korter zijn dan naar Woerden, omdat de locatie Leidsche Rijn centraler ligt in de regio. Maar ook vanwege veiligheidsaspecten voor medewerkers van de huisartsenpost in het ziekenhuis Leidsche Rijn, die op de nieuwe locatie in de nacht beter te garanderen zijn.

Vraag 3

Vindt u het verantwoord dat zorgbehoevende mensen zeker 20 kilometer moeten reizen voor huisartsenzorg, en is dit in overeenstemming met uw voornemen om zorg dichtbij de mensen te organiseren? Kunt u uw antwoord toelichten?

Het gaat in de nacht om een beperkt aantal patiënten. Uit gegevens van de huisartsenpost Woerden blijkt dat per nacht gemiddeld 1 patiënt uit Woerden wordt uitgenodigd naar de huisartsenpost te komen voor een consult. Het betreft enkel patiënten die medisch stabiel zijn. Bij twijfel over deze stabiliteit wordt op korte termijn een bezoek bij de patiënt afgelegd door de huisarts dan wel ambulancepersoneel. Gedurende de hele nacht blijft de telefonische bereikbaarheid gewaarborgd en onveranderd. Mij is verzekerd dat in geval van twijfel de huisartsen altijd de veiligheid van de patiënt voorop zullen stellen.

Vraag 4

Deelt u de mening dat het sluiten van huisartsenposten in buurten leidt tot de verschraling van de huisartsenzorg, en dat dit niet ten goede komt aan de zorg van mensen? Zo ja, welke maatregelen gaat u treffen om sluiting te voorkomen? Zo nee, waarom niet?

Er is geen sprake van sluiting van een huisartsenpost, zoals uit mijn antwoord op vraag 1 blijkt. Het betreft hier een verandering van locatie voor wat betreft het openblijven in de nacht. Mij is niets bekend over het sluiten van andere huisartsenposten in het land. Ik deel uw mening dan ook niet dat er sprake zou zijn van verschraling van huisartsenzorg en zie het dan ook niet als mijn verantwoordelijkheid maatregelen te treffen.

Vraag 5

Hoeveel andere huisartsenposten worden bedreigd met sluiting, en waarom? Bent u bereid dit uit te zoeken en de Kamer hierover te informeren? Zo nee, waarom niet?

Mij is niets bekend van huisartsenposten die bedreigd worden met sluiting. Ook bij navraag hierover bij de Vereniging van Huisartsenposten Nederland is daarover niets bekend. Een specifiek onderzoek is derhalve niet nodig.

Vraag 6

Is het niet tegenstrijdig dat aan de ene kant huisartsen relatief meer geld krijgen dan andere sectoren, maar aan de andere kant toch een huisartsenpost bij het ziekenhuis in Woerden wordt gesloten op bepaalde tijden? Is dit niet strijdig met het uitgangspunt de eerstelijnszorg te versterken?

Ik zie die tegenstrijdigheid niet omdat er zoals aangegeven geen sprake is van sluiting van een huisartsenpost tijdens de nachtelijke uren, waarvoor geen alternatief beschikbaar is. Het betreft een verplaatsing van die zorg naar een andere locatie, die voor alle bewoners in het werkgebied centraler en beter bereikbaar is. Dat doet niets af aan mijn beleid tot versterking van de eerstelijnszorg.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het artikel «De onderzoeker en de tabak»?1

Het komt regelmatig voor dat onderzoeken die in opdracht van en gefinancierd door brancheorganisaties of andere belanghebbenden worden opgesteld, aan ministeries ter kennisneming worden toegestuurd. De ministeries beoordelen vervolgens of en zo ja in hoeverre deze onderzoeken bruikbare informatie bevatten. Daarbij wordt niet uit het oog verloren door wie het onderzoek is uitgevoerd en wie de opdrachtgever is. Voor een overzicht van recent door het ministerie van Financiën ontvangen onderzoeken naar grenseffecten als gevolg van accijns- en prijsverschillen met de buurlanden zij bijvoorbeeld verwezen naar de onlangs aan de Kamer gezonden grenseffectenrapportage. Het merendeel van deze onderzoeken is uitgevoerd door of in opdracht van de alcohol- of tabaksbranche. In de grenseffectenrapportage is ingegaan op de relevantie van deze onderzoeken voor het vaststellen van de grenseffecten als gevolg van de accijnsverhoging per 1 januari jongstleden.

Vraag 2

Hoe oordeelt u over de betrokkenheid van Philip Morris bij de totstandkoming van onderzoek en cijfers over de juistheid van de handel in illegale tabaksproducten? Is het feit dat Philip Morris opdrachtgever voor het onderzoek is, en grote financiële belangen heeft als tabaksfabrikant, niet een belangenverstrengeling die dient te worden vermeden? Kunt u uw antwoord toelichten?

Philip Morris is opdrachtgever van het STAR-rapport. Het jaarlijks opstellen van dit rapport maakt onderdeel uit van de verplichtingen die voortvloeien uit een overeenkomst van Philip Morris met de Europese Commissie en de lidstaten. Ook andere grote tabaksfabrikanten zoals Japan Tobacco, British American Tobacco en Imperial Tobacco hebben een overeenkomst met de Europese Commissie en de lidstaten. Deze overeenkomsten zijn openbaar2 en hebben tot doel om namaak en smokkel van sigaretten te bestrijden. In de overeenkomsten is onder andere opgenomen wat van de fabrikanten wordt verwacht om te voorkomen dat hun producten op de illegale markt terecht komen. De Europese Commissie is betrokken bij de onderzoeksopzet van het STAR-rapport. Voor zover de STAR-rapporten van belang zijn voor activiteiten op het terrein van toezicht of fraudebestrijding, worden ze daarvoor ook gebruikt.

Vraag 3

Waarom gebruikt u informatie die is gefinancierd door de tabaksindustrie? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Welke bevindingen van het STAR-rapport 2012 en eerdere rapporten heeft het kabinet daadwerkelijk gebruikt in haar beleid? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Zijn er andere rapporten en onderzoeken door het kabinet gebruikt die in opdracht van de tabaksindustrie ontwikkeld en/of gefinancierd zijn? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 6

Wilt u antwoord geven op hetgeen wordt gesteld door de Algemene Rekenkamer over het STAR-rapport en aan zijn verzoek tegemoet komen? 2)

In het onderzoeksrapport van de Algemene Rekenkamer was opgenomen dat in Nederland geen informatie beschikbaar zou zijn over de mate waarin tabaksfabrikanten aan de verplichtingen voldoen die volgen uit Europese overeenkomsten. In reactie hierop heb ik aangegeven dat dit niet juist is, omdat het Ministerie van Financiën wel over informatie beschikt, zoals het STAR-rapport.
De Rekenkamer geeft aan dat het STAR-rapport niet publiek beschikbaar is en inhoudelijk onvolledig. De rapporten zijn in het verleden altijd vertrouwelijk aan het ministerie van Financiën verstrekt. Het staat mij niet vrij deze rapporten zonder toestemming van de opdrachtgever aan de Kamer te verstrekken. Het laatste STAR-rapport is overigens openbaar gemaakt.4 Hierin zijn ook de cijfers uit voorgaande jaren opgenomen waardoor deze informatie uit eerdere rapporten feitelijk ook openbaar is geworden. Zoals blijkt uit de openbare overeenkomst tussen Philip Morris, de Europese Commissie en de lidstaten, gaan de verplichtingen die volgen uit de overeenkomst verder dan de inhoud van het jaarlijkse STAR-rapport. Zo dient bijvoorbeeld ook informatie te worden verstrekt over het traceren en volgen van sigaretten. Het Europees bureau voor fraudebestrijding (OLAF) ziet toe op het uitvoeren van de verplichtingen. Het Ministerie van Financiën neemt hier kennis van.

Vraag 7

Zijn de STAR-rapporten – behalve de laatste – nog steeds geheim? Zo ja, wat vindt u daarvan? Wilt u bewerkstelligen dat deze dan openbaar worden, en zorg dragen voor toezending aan de Kamer?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 8

In hoeverre is er sprake van extreme belastingstelsels en regelgeving, waardoor de consumptie van tabak verschuift van de legale naar de illegale tabaksmarkt? Bent u bereid dit uit te zoeken en de Kamer hierover te informeren bij de toegezegde grenseffectenrapportage? Zo nee, waarom niet?

De verschillen tussen belastingstelsels en regelgeving tussen landen worden binnen de Europese Unie enigszins beperkt door Europese richtlijnen. De Europese richtlijn 2011/64/EU voorziet onder meer in minimumtarieven voor de accijnzen van tabaksproducten binnen de Europese Unie.5 Ook de structuur van de tabaksaccijnzen is hierin vastgelegd. Desalniettemin zijn er grote verschillen tussen de accijnstarieven van de verschillende lidstaten. De hoogste accijnstarieven van sigaretten binnen de Europese Unie zijn ongeveer viermaal het minimumtarief. Per 1 januari 2014 gaat het minimumtarief van sigaretten omhoog. De accijnsverschillen met landen buiten de Europese Unie zijn overigens soms groter dan de verschillen tussen de lidstaten van de EU onderling.
De Douane heeft in het verleden herhaaldelijk onderzoek gedaan om inzicht te krijgen in de omvang van de zwarte markt van accijnsgoederen op basis van een empty package survey (het rapen van lege sigarettenverpakkingen). Het laatste onderzoek is afgerond in 2011. Van de toen verzamelde verpakkingen was één op de tien pakjes niet in de Nederlandse heffing betrokken. Sigaretten die buiten de Nederlandse heffing blijven zijn overigens niet per definitie illegaal, ook sigaretten die door reizigers legaal vanuit het buitenland naar Nederland worden meegenomen, kunnen legaal zijn ingevoerd. Het is moeilijk, zo niet onmogelijk om vast te stellen in hoeverre buitenlandse sigaretten terecht of ten onrechte buiten de heffing zijn gebleven. Alleen van nagemaakte illegale sigaretten kan dat met zekerheid worden vastgesteld. Deze laatstgenoemde categorie is in het onderzoek uit 2011 berekend op minder dan 1%.

Vraag 9

Bent u bereid de bestaande contacten met de tabaksindustrie en haar lobbyisten zoveel mogelijk te beperken? Zo nee, waarom niet?

Zoals bij de beantwoording van de Kamervragen van 2 september 2013 (nr. 2013Z15401) is aangegeven, wordt alleen contact gezocht wanneer dat nodig wordt geacht, bijvoorbeeld waar het gaat om technische zaken bij implementatie van wet- en regelgeving. De ministeries houden zich aan wat in art. 5.3 van het FCTC-verdrag staat voorgeschreven wanneer het gaat om tabaksontmoedigingsbeleid.

Vraag 10

Is u bekend of, en zo ja in welke mate, hoogleraren een functie bekleden in, dan wel werkzaam zijn voor, de tabaksindustrie? Zo ja, kunt u de Kamer een overzicht doen toekomen. Zo neen, bent u bereid dit uit te zoeken en de Kamer daarover te berichten?

Of en in welke mate hoogleraren functies bekleden of werkzaam zijn voor de tabaksindustrie is niet bekend. Het zou ondoenlijk zijn om overzichten bij te houden van alle relaties die er zijn tussen hoogleraren en bedrijven of bedrijfstakken, om die reden kan aan uw verzoek niet worden voldaan. Over nevenfuncties dient wel helderheid te bestaan. Er zijn afspraken gemaakt dat hoogleraren hun nevenfuncties vermelden op hun profielpagina’s op de website van hun instelling.

Vraag 11

Ondersteunt u de mening van de president van de KNAW, professor Hans Clevers, die stelt dat hoogleraren geen posities bij de tabaksindustrie dienen in te nemen, omdat een wetenschapper «op deze wijze helpt de status van Philip Morris te legitimeren.»? Zo ja, welke stappen gaat u ondernemen om ervoor zorg te dragen dat hoogleraren en wetenschappers vanuit de universitaire wereld dit inderdaad doen? Zo neen, waarom niet?

Nee, deze mening deel ik niet. De heer Clevers deed deze uitspraak op persoonlijke titel.

Vraag 1

Wat is uw reactie op de zorgen van de veiligheidsregio Rijnmond over de langere aanrijtijden van ambulances vanuit Spijkenisse, omdat ze niet meer terecht kunnen in het Ruwaard van Putten Ziekenhuis?1

Van belang is dat in de regio wordt voldaan aan de normen voor kwaliteit en bereikbaarheid. Uit berekeningen van het RIVM met het nieuwe vigerende referentiekader spreiding en beschikbaarheid, en het daarbij behorende rijtijdenmodel, is gebleken dat de SEH van het Spijkenisse MC niet cruciaal is voor de 45 minutennorm. Ik heb begrepen dat de Regionale Ambulancevoorziening (RAV) Rotterdam-Rijnmond, in overleg met de verzekeraar, desondanks heeft besloten om in ieder geval tot 1 oktober een extra ambulance in te zetten om het capaciteitsverlies te compenseren dat ontstaat door de langere rijtijden vanuit Voorne Putten naar andere ziekenhuizen in de regio.

Vraag 2

Vindt u dat de verlening van een paar minuten tot een kwartier extra rijtijd verantwoord is voor patiënten die met acute klachten naar een ziekenhuis moeten? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Erkent u dat de nieuwe eigenaren van het Ruwaard van Putten Ziekenhuis helemaal geen doorstart van het ziekenhuis beogen, maar een afbouw van cruciale klinische capaciteit die van belang is voor een volwaardig ziekenhuis met dito spoedeisende hulp? Zo neen, waarom niet? Zo ja, wat vindt u hiervan?

Vanaf de doorstart is duidelijk geweest dat het ziekenhuis zou verdergaan onder een nieuw ziekenhuisprofiel, waarin een deel van de (acute) zorgfuncties zou worden afgebouwd. Voor mij is van belang dat de continuïteit van de cruciale zorg in de regio wordt geborgd, niet de continuïteit van de zorginstelling. Zie verder mijn antwoord op vraag 1 en 2.

Vraag 4

Hoe reageert u op de opmerking van de voorzitter van de Veiligheidsregio dat het er op lijkt dat een extra ambulance het hoogst haalbare lijkt als het gaat om de spoedeisende hulpvoorziening op Voorne-Putten? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Erkent u dat een extra ambulance de rijtijd naar de andere ziekenhuizen niet verkort? Zo neen, waarom niet? Zo ja, hoe verhoudt dit zich tot uw uitspraak dat de spoedzorg op Voorne-Putten en in Spijkenisse op orde moet blijven?2

Met de inzet van een extra ambulance wordt de beschikbaarheid van ambulancezorg op het eiland vergroot waardoor ze sneller ter plaatse kunnen zijn. Vooral wanneer er sprake is van gelijktijdigheid van meldingen kan de inzet van een extra ambulance de aanrijdtijd verkorten, aangezien niet eerst hoeft te worden gewacht op de beschikbaarheid van de ambulance die reeds was ingezet voor een eerdere melding.

Vraag 6

Wat is het oordeel van de Inspectie voor de Gezondheidszorg over de verlengde aanrijtijd? Hoe is zij betrokken bij de afbouw van het Ruwaard van Putten Ziekenhuis, en wat is haar oordeel daarover?

De zorgverzekeraar is vanuit zijn zorgplicht verantwoordelijk voor de continuïteit van cruciale zorg en daarmee voor de bereikbaarheid. De NZa ziet hier op toe. Zie hiervoor mijn antwoord op vragen 1 en 2. De inspectie houdt intensief toezicht op het afbouwproces van klinische functies en de patiëntveiligheid door middel van frequente bezoeken, zowel aangekondigd als onaangekondigd. Tijdens die bezoeken spreekt zij met alle relevante functionarissen in het ziekenhuis. Van belang is dat de zorg die wordt geleverd in het Ruwaard van Puttenziekenhuis op verantwoorde wijze wordt geleverd. De IGZ ziet hier op toe. Als op enig moment blijkt dat de randvoorwaarden om verantwoorde zorg te leveren niet aanwezig zijn grijpt de IGZ in. Daar is op dit moment volgens de IGZ geen aanleiding voor.

Vraag 7

Klopt het dat de huisartsen zich nog steeds ongerust maken over het toekomstige niveau van acute zorg?3 Wat is het oordeel van de huisartsen over de verlengde aanrijtijd en het verdwijnen van acute zorg op Voorne-Putten?

Zoals ik u in mijn antwoord op vraag 1 van de Kamerleden Van Gerven en Leijten, van 30 augustus 2013, met kenmerk 134898–107366-CZ, heb laten weten is het de verantwoordelijkheid van de betrokken partijen in het ROAZ, waarin de huisartsen zijn vertegenwoordigd, om een oplossing te vinden voor eventuele zorgen over de geleverde zorg in de regio. Naar ik heb begrepen worden de ontwikkelingen door deze partijen wekelijks besproken.

Vraag 8

Worden zij op een correcte wijze betrokken bij de ontwikkelingen in het Ruwaard van Putten Ziekenhuis? Zo neen, hoe wordt dat dan wel geborgd?

Zie antwoord vraag 7.

Vraag 9

Wat gebeurt er wanneer het Ruwaard van Putten Ziekenhuis verder wordt uitgekleed, en de huisartsen van mening zijn dat het niveau van acute zorg onacceptabel is?

De normen voor kwaliteit en bereikbaarheid zijn leidend voor de inrichting van de zorg in de regio. De IGZ en NZa zien hierop toe. Zie verder mijn antwoord op vraag 7 en 8.

Vraag 10

Waarom heeft u nog niet de moeite genomen om de op 16 juli jl. ingestuurde Kamervragen te beantwoorden? Vindt u de situatie in Spijkenisse en Voorne-Putten zo'n uitstel waard?4

De beantwoording is op 30 augustus aan uw Kamer gestuurd. Zie verder mijn antwoorden op de vragen van de Kamerleden Leijten (SP) en Van Gerven (SP) over langere ambulanceritten vanuit Spijkenisse145121–109127-CZ).

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht dat zowel de ondernemingsraad (OR) als de cliëntenraad het vertrouwen hebben opgezegd in het bestuur van de instelling voor geestelijke gezondheidszorg Emergis?1

Ik heb met bezorgdheid kennis genomen van het feit dat de Ondernemingsraad (OR) en de cliëntenraad locatie Kloetinge het vertrouwen in het bestuur van Emergis hebben opgezegd. Het opzeggen van vertrouwen is een duidelijk signaal dat serieus genomen dient te worden.

Vraag 2

Wat is uw oordeel over de kwaliteit en het gedrag van het bestuur van Emergis als de cliëntenraad spreekt van het «creëren van een angstcultuur» en het «onder druk zetten van mensen» door de voorzitter van de Raad van Bestuur?

Een angstcultuur is binnen geen enkele organisatie acceptabel. Ik wil een zorgsector waar bestuurders aanspreekbaarheid, afrekenbaarheid en verantwoordelijkheid hoog in het vaandel hebben staan. De Raad van Toezicht van Emergis heeft Berenschot gevraagd een onderzoek uit te voeren naar verschillende gremia binnen de organisatie. Hierin wordt de rol van de Raad van Bestuur ook meegenomen.

Vraag 3

Hoe is de houding van het bestuur van Emergis ten opzichte van het personeel en cliënten geweest, nadat het «doordrammen» van een fusie met de Parnassia Bavo groep in maart 2012 niet doorging? Kunt u uw antwoord toelichten?

De Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor het besturen van de zorgaanbieder. Daarbij hoort ook het onderhouden van de relatie met de medezeggenschapsorganen. Het is mij niet bekend wat de houding van de Raad van Bestuur van Emergis ten opzichte van de medezeggenschapsorganen is geweest. Wel kan ik opmaken uit de media dat de verstandhoudingen tussen de Raad van Bestuur en de medezeggenschapsorganen onder druk zijn komen te staan door de fusieplannen.

Vraag 4

Wat vindt u ervan dat de cliëntenraad niet om advies is gevraagd over het gebruik van e-health en de samenwerking van Emergis met de Parnassia Bavo groep daarbij?

Op grond van de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen hebben cliëntenraden het recht om advies uit te brengen over uiteenlopende onderwerpen. Of een onderwerp adviesplichtig is, dient per geval onderzocht te worden. Indien de cliëntenraad geen advies heeft mogen uitbrengen en zij menen hier wel recht op te hebben, dan kunnen zij het geschil voorleggen aan een commissie van vertrouwenslieden. De commissie kan dan een bindende uitspraak doen.

Vraag 5

Heeft het bestuur bewust de Wet op de ondernemingsraden (WOR) genegeerd omdat het in zee wilde gaan met een partner die gevoelig ligt bij de OR en het personeel gezien de oude fusieplannen, en wat is uw mening daarover?

Het is mij niet bekend of het bestuur bewust de Wet op de ondernemingsraden genegeerd heeft. Het onderzoek dat wordt uitgevoerd door Berenschot richt zich specifiek op de verhoudingen tussen de verschillende gremia binnen Emergis. De verhouding tussen de Raad van Bestuur en de OR hoort daar uiteraard ook bij.

Vraag 6

Hoe reageert u op het persbericht van de OR van Emergis waarin staat dat medezeggenschap onmogelijk werd gemaakt door het bestuur, bijvoorbeeld door voorbij te gaan aan advies- en instemmingsrecht zoals beschreven in de WOR?2

Op grond van de Wet op de ondernemingsraden heeft de ondernemingsraad advies- en instemmingrechten. Indien aan de ondernemingsraad geen advies wordt gevraagd, terwijl dit wel had gemoeten, kan de ondernemingsraad naar de rechter stappen.

Vraag 7

Wat is uw oordeel over beslissingen van een bestuur die voorafgaand aan een traject van medezeggenschap, inspraak en advies al vaststaan?

De toegevoegde waarde van medezeggenschap is dat een kant van het verhaal belicht wordt die mogelijk daarvoor onderbelicht was. Het bestuur hoeft het advies van een medezeggenschapsorgaan niet te volgen, het bestuur weegt immers meerdere belangen af. Indien de Raad van Bestuur af wijkt van het advies van het medezeggenschapsorgaan dienen zij echter wel te motiveren waarom zij dit doen.

Vraag 8

Bent u van mening dat het bestuur van Emergis te lichtzinnig is omgesprongen met het vertrouwen van de OR en de cliëntenraad, en zo nee waarom niet?

Zoals gezegd is de Raad van Bestuur verantwoordelijk voor de relatie met de medezeggenschapsorganen. Het is niet aan mij om het gedrag van een raad van bestuur jegens hun medezeggenschapsorganen te beoordelen (dat is de taak van de Raad van Toezicht), evenmin beschik ik over de benodigde informatie om dit te kunnen beoordelen. Het onderzoek van Berenschot kan inzicht geven in het handelen van de Raad van Bestuur jegens de medezeggenschapsorganen.

Vraag 9

Deelt u de mening dat het negeren van medezeggenschapsrecht en het jarenlang schaden van vertrouwen door het bestuur gegronde redenen zijn voor het opzeggen van vertrouwen? Zo nee, waarom niet?

Het opzeggen van vertrouwen in een bestuurder is een belangrijk signaal, dat niet lichtvaardig gegeven wordt. Ik ga ervan uit dat cliëntenraad en ondernemingsraad hiervoor goede redenen hebben.

Vraag 10

Deelt u de mening dat de positie van de Raad van Bestuur van Emergis onhoudbaar is geworden en wat gaat u hieraan doen? Wilt u uw antwoord toelichten?

De Raad van Toezicht vervult een werkgeversrol ten opzichte van de Raad van Bestuur. Het is aan hen om te beoordelen of de Raad van Bestuur al dan niet goed functioneert. Indien de Raad van Bestuur niet goed functioneert, kan de Raad van Toezicht maatregelen treffen en in het uiterste geval bestuurders ontslaan. Ik heb hierbij geen rol.

Vraag 11

Wat is de rol van de Raad van Toezicht geweest in de geschiedenis met de mislukte fusie en de problemen tussen de Raad van Bestuur enerzijds en de OR en cliëntenraad anderzijds?

Uit het jaarverslag blijkt dat de Raad van Toezicht intensief betrokken is geweest bij de fusies en uiteindelijk heeft geadviseerd om het fusietraject af te breken vanwege het gebrek aan draagvlak binnen de organisatie. Zoals gezegd heeft de Raad van Toezicht van Emergis aan Berenschot gevraagd om een onderzoek te doen waarin de verhoudingen tussen de verschillende gremia binnen Emergis onderzocht worden. Hierin wordt de rol van de Raad van Toezicht ook meegenomen.

Vraag 12

Wat is de rol van de Raad van Toezicht geweest over het aangaan van een samenwerking wat betreft e-health zonder dat er voorwaarden op papier stonden?

Dit is mij niet bekend, noch is het mijn taak om dit te weten. Zorgaanbieders zijn zelf verantwoordelijk voor de inrichting van hun eigen organisatie. Zoals gezegd heeft de Raad van Toezicht van Emergis aan Berenschot gevraagd om een onderzoek te doen waarin de verhoudingen tussen de verschillende gremia binnen Emergis onderzocht worden. Hierin wordt de rol van de Raad van Toezicht ook meegenomen.

Vraag 13

Welke consequenties moet bovenstaande problematiek hebben voor de Raad van Toezicht volgens u en waarom?

Het onderzoek van Berenschot zal moeten uitwijzen welke maatregelen genomen dienen te worden. Overigens is de Raad van Toezicht zelf verantwoordelijk voor ontslag en benoemingen van de leden van de Raad van Toezicht. Zij zullen dus zelf bepalen of er consequenties zijn voor de Raad van Toezicht. Ik beoog dit recht verder uit te breiden met bijvoorbeeld een ontslagrecht voor de cliëntenraad (via de rechter). Ik zal hier verder op ingaan in mijn brief over goed bestuur in de zorg die ik in het begin van dit najaar aan u zal zenden.

Vraag 14

Waarom willen zowel de Raad van Bestuur als de Raad van Toezicht niet reageren op het geuite gebrek aan vertrouwen en vindt u dit zwijgen terecht?3

Dit is mij niet bekend. Ik kan mij echter voorstellen dat zij de resultaten van het onderzoek van Berenschot willen afwachten.

Vraag 15

Deelt u de mening dat het een zorgelijke ontwikkeling is wanneer de kloof tussen het bestuur van een zorginstelling enerzijds en personeel, cliënten en familie anderzijds groter wordt, mede gezien de gebeurtenissen bij Emergis en NOVO?4

Het is onwenselijk als er een kloof ontstaat tussen de Raad van Bestuur en de rest van de organisatie. Bovendien is een angstcultuur binnen zorginstellingen onacceptabel. Zoals gezegd wil ik een zorgsector waar bestuurders aanspreekbaarheid, afrekenbaarheid en verantwoordelijkheid hoog in het vaandel hebben staan. Ik zal u op korte termijn een brief sturen waarin ik mijn visie op het gebied van goed bestuur en medezeggenschap uiteen zet.

Vraag 16

Wat heeft u ondernomen om te voorkomen dat er angstculturen kunnen worden gecreëerd of cliënten en familieleden onder druk kunnen worden gezet in zorginstellingen door bestuurders, zoals eerder het geval was bij Bartiméus?5

Zie antwoord vraag 15.

Vraag 17

Hoe gaat u ervoor zorgen dat dergelijke gedragingen en houdingen van raden van bestuur in de richting van het personeel en cliënten en hun familie, zoals bij Emergis, NOVO of Bartiméus het geval zijn, voorkomen worden in de toekomst?

Zie antwoord vraag 15.

Vraag 1

Bent u bekend met het gegeven dat bij de aanschaf van diergeneesmiddelen eigenaren geen bijsluiter verstrekt krijgen?

Nee. Diergeneesmiddelen mogen alleen afgeleverd worden met alle bijbehorende relevante informatie. Die informatie hoort te staan op de primaire verpakking, op de buitenverpakking en op de bijgevoegde bijsluiter.

Vraag 2

Deelt u de mening dat een bijsluiter inzicht kan geven in bijwerkingen en antibioticaresistentie bij mens en dier?

Ja, alle relevante informatie dient te zijn opgenomen op de bijsluiter. Bijwerkingen en waarschuwingen omtrent risico’s op resistentieontwikkeling bij antibiotica zijn een verplicht onderdeel van de bijsluiter.

Vraag 3

Deelt u voorts de mening dat het verplicht stellen van het leveren van bijsluiters bij diergeneesmiddelen bijdraagt aan het beleid dat u voert tegen antibioticaresistentie? Zo nee, waarom niet?

Zoals hierboven al gesteld is, hoort alle relevante informatie beschikbaar te zijn bij het afleveren van diergeneesmiddelen. Een bijsluiter is verplicht en mag alleen achterwege gelaten worden wanneer alle relevante informatie al op de primaire en op de buitenverpakking is aangebracht. Dit geldt ook bij het zogenaamde uitponden van diergeneesmiddelen, waarbij de oorspronkelijke verpakking door een dierenarts of apotheker verbroken mag worden om de dierhouder een afgepaste hoeveelheid diergeneesmiddel mee te geven.

Vraag 4

Bent u bereid bijsluiters van diergeneesmiddelen verplicht te stellen bij de aanschaf van veterinaire geneesmiddelen, analoog aan humane geneesmiddelen? Zo ja, op welke wijze en binnen welke termijn gaat u dit uitvoeren? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het artikel «Ambtenaar wordt jeugdpsychiater»?1

In het betreffende bericht wordt een onjuist beeld geschetst. De betreffende cursus is bedoeld om beleidsmedewerkers van gemeenten inzicht te verschaffen in de jeugd-ggz en de jeugd-lvb. Voor beleidsmedewerkers en loketmedewerkers die zich gaan bezighouden met de jeugdhulp, is het belangrijk dat zij deze wereld goed leren kennen en daarom volgen zij nu verschillende cursussen. Dat wil nog niet zeggen dat zij daarmee bevoegd zijn om straks te kunnen gaan diagnosticeren. Diagnostiek en toeleiding tot de jeugd-ggz zal ook in het nieuwe stelsel gebeuren door artsen of andere deskundigen. Veel gemeenten richten daarvoor zorgteams in. Daarnaast blijft jeugdhulp ook toegankelijk via een verwijzing door de huisarts, jeugdarts of medisch specialist.

Vraag 2

Is deze basiscursus jeugdpsychiatrie voor ambtenaren in lijn met uw visie op de overheveling van jeugdzorg naar de gemeenten? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom niet?

Het is aan de gemeenten om te bepalen welke opleidingen zij noodzakelijk achten om per januari 2015 goed toegerust te zijn. Ik kan me goed voorstellen dat het zinvol is als bepaalde medewerkers van gemeenten een goed beeld hebben van de jeugd-ggz en jeugd- lvb als onderdeel van de gehele jeugdhulp.

Vraag 3

Is dit de «transitie die moet leiden naar een transformatie van de jeugdzorg» die u voor ogen heeft? Kunt u uw antwoord toelichten?

De inzet van gemeenten om hun beleidsambtenaren en loketmedewerkers inzicht te verschaffen in de verschillende aspecten van jeugdhulp, is een positieve bijdrage aan de transformatie die gemeenten in de jeugdhulp moeten realiseren. Immers, de doelstellingen van de jeugdwet kunnen alleen gerealiseerd worden als gemeenten met kennis van zaken tot een integraal aanbod van jeugdhulp komen.

Vraag 4

Bent u van mening dat het een goed idee is dat ambtenaren op de stoel van deskundigen gaan zitten en psychiatrische problemen moeten beoordelen en de inzet van professionele zorg moeten inzetten? Kunt u uw antwoord toelichten?

Het beoordelen en diagnosticeren van psychiatrische problemen moet altijd door deskundigen worden gedaan. Op grond van de Jeugdwet kan dit een deskundige in dienst van de gemeente of als lid van een wijkteam zijn, maar ook een huisarts, jeugdarts of medisch specialist. Zij kunnen doorverwijzen naar alle vormen van jeugdhulp, waaronder jeugd-ggz.

Vraag 5

Erkent u dat ambtenaren die de toegang tot zorg moeten beoordelen beïnvloed kunnen of zullen worden door de financiële gevolgen die hun keuzes voor zorgtoewijzing hebben voor de gemeente waarvoor zij tevens werken? Hoe garandeert u onafhankelijkheid? Kunt u uw antwoord toelichten?

In het nieuwe stelsel is het aan gemeenten om toeleiding naar passende ondersteuning, hulp en zorg te organiseren. Daarbij zullen zij in algemene zin ook oog hebben voor de schaarste die er is wat betreft het aanbod en de financiële middelen op dezelfde wijze als budgettaire beperkingen een rol spelen in het huidige zorgstelsel. Financiële overwegingen spelen niet mee bij het bepalen van de noodzaak van een individuele voorziening, maar zij kunnen wel een rol spelen bij het bepalen van de vorm van de voorziening en de jeugdhulpaanbieder door wie deze wordt uitgevoerd. Gemeenten zijn hierbij wel gehouden aan wettelijke randvoorwaarden. Zo hebben gemeenten een jeugdhulpplicht en moeten zij tijdig passende jeugdhulp inschakelen. Hierbij moeten zij de juiste deskundigheid inzetten om te kunnen bepalen welke jeugdhulp een jeugdige nodig heeft.
Kortom, een gemeente zal verstandig om moeten gaan met gemeenschapsgeld maar dat mag er niet toe leiden dat een kind geen adequate zorg krijgt.

Vraag 6

Kunt u een vergelijking maken van de opleiding tot jeugdpsychiater en de basiscursus jeugdpsychiatrie voor ambtenaren? Zijn de opleidingen inhoudelijk te vergelijken waardoor een ambtenaar het werk van een jeugdpsychiater kan overnemen? Kunt u uw antwoord toelichten?

Nee, deze opleidingen zijn niet te vergelijken. Zie verder antwoord vraag 1.

Vraag 7

Is het wenselijk dat jongeren die een trauma hebben opgelopen door huiselijk geweld of seksueel misbruik niet de juiste zorg krijgen, omdat problemen onvoldoende worden onderkend? Acht u het risico hierop groter of kleiner wanneer ambtenaren beslissen welke zorg nodig is? Kunt u uw antwoord toelichten?

Nee, dat is zeer onwenselijk. Zie verder het antwoord op vraag 5.

Vraag 8

Is het wenselijk dat jongeren met een eetstoornis doorverwezen worden naar verkeerde zorg of zorg onthouden wordt? Acht u het risico hierop groter of kleiner wanneer ambtenaren beslissen welke zorg nodig is? Kunt u uw antwoord toelichten?

Nee, dat is zeer onwenselijk. Zie verder het antwoord op vraag 5.

Vraag 9

Is het wenselijk dat jongeren met suïcidale problemen verkeerd gediagnosticeerd worden? Acht u het risico hierop groter of kleiner wanneer ambtenaren beslissen welke zorg nodig is? Kunt u uw antwoord toelichten?

Nee, dat is zeer onwenselijk. Zie verder het antwoord op vraag 5.

Vraag 10

Hoe verhoudt het bericht dat ambtenaren moeten beoordelen of jongeren in aanmerking komen voor psychiatrische hulp, zich met de verplichting aan gemeenten die afspraken dienen te maken met huisartsen, medisch specialisten en jeugdartsen over de verwijzing naar jeugdzorg?2 Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie het antwoord op de vragen 1 en 4.

Vraag 11

Hoeveel en welke gemeenten bieden deze cursus aan hun ambtenaren? Bent u bereid dit uit te zoeken en de Kamer hierover te informeren? Zo nee, waarom niet?

Nee, het is aan gemeenten om te bepalen hoe zij hun ambtenaren opleiden.

Vraag 12

Zijn er meer cursussen op het gebied van jeugdzorg die gegeven worden aan ambtenaren? Bent u bereid dit uit te zoeken en de Kamer hierover te informeren? Zo nee, waarom niet?

Het is aan gemeenten om te bepalen hoe zij hun ambtenaren opleiden. Ter voorbereiding op de overheveling van jeugdhulp worden in elk geval speciale workshops en kennisateliers aangeboden door het Transitiebureau Jeugd (een samenwerking tussen de ministeries van VWS en VenJ en de VNG), om gemeenteambtenaren extra inzicht te verschaffen in onder andere de verschillende vormen van jeugdhulp.

Vraag 13

Vindt u het wenselijk dat professionele zorg en deskundigheid wordt verdrongen door de financiële afweging die gemeenten maken? Zo ja, waarom? Zo nee, wat gaat u hieraan doen?

Nee. Zie verder het antwoord op vraag 5.

Vraag 14

Acht u het mogelijk dat gemeenten – net als in de huishoudelijke verzorging en de nieuwe delen van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) – mensen met een bijstandsuitkering tewerkstellen in de jeugdzorg met behoud van uitkering?3 Kunt u uw antwoord toelichten?

Gemeenten zijn op grond van de jeugdhulpplicht eraan gehouden tijdig, passende hulp te bieden. Deze hulp moet geboden worden door professionals. Iemand moet dus over de juiste papieren beschikken om dergelijke hulp te bieden, of hij/zij een bijstandsuitkering heeft of niet.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Zorgverzekeraar kan verplichte mantelzorg contracteren»?1

Ja

Vraag 2

Is het waar dat zorgverzekeraars in hun overeenkomst met zorginstellingen de eis kunnen opnemen dat de instelling van familie vraagt mantelzorg te gaan verrichten? Kunt u uw antwoord toelichten?

Ik wil nogmaals benadrukken dat er geen sprake is en kan zijn van verplichte mantelzorg. Volledigheidshalve verwijs ik naar de antwoorden op de Kamervragen van mevrouw Leijten van 20 augustus 2013. Verplichten van netwerkparticipatie door zorgkantoren kan niet, stimuleren van netwerkparticipatie wel.
Zorgkantoren stimuleren aanbieders nu al in de zorginkoop als er sprake is van het creëren van netwerken rondom cliënten in de intramurale setting. Dit kan bijvoorbeeld door beloning met een prijsopslag op tarieven. Doel van dergelijke prijsopslagen is zorgaanbieders te stimuleren om te realiseren dat het maatschappelijk speelveld (bijv. verenigingsleven, bijeenkomsten) ook in de instelling plaatsvindt. Dat kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld door verbindingen te leggen met de wijk, door inbreng van welzijnsorganisaties of door netwerkparticipatie.

Vraag 3

Is het waar dat het in dat geval mogelijk is voor zorginstellingen om de betreffende cliënt te weigeren, indien er om een enkele reden geen mantelzorg verleend wordt? Kunt u uw antwoord toelichten?

Nee, het is niet mogelijk om cliënten dan te weigeren.

Vraag 4

Wat valt er te doen als ouderen geen mantelzorgers om zich heen hebben, bijvoorbeeld omdat hun kinderen te ver weg wonen? Kunt u uw antwoord toelichten?

Vierstroom heeft voor deze situaties een buddysysteem ontwikkeld in samenwerking met vrijwilligers. In de praktijk van het experiment bleek het echter niet nodig het buddysysteem in te schakelen, omdat in alle situaties een netwerk rondom de cliënt aanwezig was.

Vraag 5

Wat gaat u doen om bovenstaande ontwikkeling te voorkomen? Kunt u uw antwoord toelichten?

Ik ga geen maatregelen treffen. Ik ben zelf op bezoek geweest bij Vierstroom en ik vind de resultaten van het experiment bemoedigend. Familie, cliënten en medewerkers zijn enthousiast. Met gemiddeld meer dan 12 uur per maand netwerkparticipatie leverden de mantelzorgers in het experiment veel meer zorg dan 4 uur per maand. Het welbevinden van bewoners lijkt tijdens het experiment gestegen. Dat is de winst van dit experiment. Ik merk tijdens werkbezoeken hoe groot de rol is die mantelzorgers spelen in het welbevinden van hun naasten. En dat geldt in een instelling echt niet minder dan thuis. Ik vind het goed als zorgkantoren netwerkparticipatie stimuleren door dit mee te wegen in het zorginkoopproces, een en ander nadrukkelijk binnen de kaders van de wet- en regelgeving.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Ambtenaar wordt jeugdpsychiater»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat gemeenteambtenaren na een zesdaagse cursus jeugdpsychiatrie niet kunnen beslissen over de toegang tot de jeugd-GGZ? Zo nee, waarom niet?

Ja, die mening deel ik. In het betreffende bericht wordt een onjuist beeld geschetst. De betreffende cursus is bedoeld om beleidsmedewerkers van gemeenten inzicht te verschaffen in de jeugd-ggz en de jeugd-lvb. Voor beleidsmedewerkers en loketmedewerkers die zich gaan bezighouden met de jeugdhulp, is het belangrijk dat zij deze wereld goed leren kennen en daarom volgen zij nu verschillende cursussen. Dat wil nog niet zeggen dat zij daarmee bevoegd zijn om straks te kunnen gaan diagnosticeren. Diagnostiek en toeleiding tot de jeugd-ggz zal ook in het nieuwe stelsel gebeuren door artsen of andere deskundigen. Veel gemeenten richten daarvoor zorgteams in. Daarnaast blijft jeugdhulp ook toegankelijk via een verwijzing door de huisarts, jeugdarts of medisch specialist.

Vraag 3

Hoe gaat u voorkomen dat kinderen hierdoor in een bepaalde gemeente niet de zorg krijgen die zij nodig hebben? Wie is er verantwoordelijk als dat gebeurt?

In het nieuwe stelsel is het aan gemeenten om toeleiding naar passende ondersteuning, hulp en zorg te organiseren. Zij zijn hierbij wel gehouden aan wettelijke randvoorwaarden. Zo hebben gemeenten een jeugdhulpplicht en moeten zij tijdig passende jeugdhulp inschakelen. Hierbij moeten zij de juiste deskundigheid inzetten om te kunnen bepalen welke jeugdhulp een jeugdige nodig heeft.

Vraag 4

Bent u bereid de decentralisatie van de jeugdzorg uit te stellen nu opnieuw blijkt dat er te veel losse eindjes zijn?

Nee, daartoe zie ik geen reden.

Vraag 1

Hoe oordeelt u over het bericht dat zorgorganisatie Vierstroom een morele verplichting tot mantelzorg oplegt aan familieleden van bewoners? Kunt u uw antwoord toelichten?1

Mijn ambtsvoorganger gaf in antwoorden op uw eerdere Kamervragen over dit onderwerp aan dat van een verplichting tot de inzet van mantelzorg geen sprake kan en mag zijn. In mijn brief aan de Tweede Kamer «Versterken, verlichten en verbinden» van 20 juli 2013 over informele zorg heb ik ook nadrukkelijk aangegeven dat mantelzorg niet kan en moet worden verplicht. Vierstroom zegt overigens in de berichtgeving zelf ook dat er geen sprake is van een verplichting. Zij benadrukt dat het zorgkantoor en NZa niet akkoord gaan met een verplichting.

Vraag 2

Spoort deze morele verplichting tot mantelzorg met uw antwoorden op eerdere Kamervragen dat er van een verplichtend karakter van mantelzorg geen sprake mag zijn?2 Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Hoever reikt deze morele verplichting die Vierstroom wil opleggen aan familieleden? Welke taken worden precies opgelegd aan familieleden? Bent u bereid dit uit te zoeken en de Kamer hierover te informeren? Zo nee, waarom niet?

Ik ben zelf op bezoek geweest bij Vierstroom en ik vind de resultaten van het experiment bemoedigend. Familie, cliënten en medewerkers zijn enthousiast. Met gemiddeld meer dan 12 uur per maand netwerkparticipatie leverden de mantelzorgers in het experiment veel meer ondersteuning dan 4 uur per maand. Het welbevinden van bewoners lijkt tijdens het experiment gestegen. Dat is de primaire winst van dit experiment. Ik merk tijdens werkbezoeken hoe groot de rol is die mantelzorgers spelen in het welbevinden van hun naasten. En dat geldt in een instelling evenzo als thuis.
Er is geen sprake van opleggen van taken. Vierstroom streeft naar ten minste vier uur per maand netwerkparticipatie van cliënten. Zij geeft aan dat het bij netwerkparticipatie gaat om het op enigerlei wijze geven van liefdevolle aandacht die het betrokken familielid of vriend kan en wil geven. In de praktijk gaat het om gezelschap houden van de groep, koken, wandelen of een spelletje doen. Vierstroom geeft aan dat het in ieder geval nooit gaat om zorgtaken aan het lijf van de cliënt.

Vraag 4

Deelt u de mening dat familieleden geen professionele zorgtaken mogen overnemen van zorgverleners omdat dit niet verantwoord is voor de zorg van bewoners? Kunt u uw antwoord toelichten?

Vierstroom geeft aan dat het bij netwerkparticipatie in ieder geval nooit gaat om professionele zorgtaken. Vierstroom geeft aan dat het stimuleren van netwerkparticipatie wordt ingezet zonder dat er sprake is van afname van zorgpersoneel. Zij stelt dat netwerkparticipatie de zorgprofessionals de mogelijkheid biedt meer aandacht te geven aan de zorgtaken. In mijn brief van 20 juli 2013 heb ik nadrukkelijk aangegeven dat het niet de bedoeling is dat het beleid zo wordt vormgegeven dat mantelzorgers worden ingezet voor lijfsgebonden zorg. Ik wil dat deze zorg ook na 2015 in handen blijft van mensen die daarvoor zijn gekwalificeerd en die deze activiteiten kunnen uitvoeren volgens professionele standaarden. Er zijn wel mantelzorgers die professionele zorgtaken thuis uitgevoerd hebben voor hun naaste en dat misschien ook wel in de instelling wil blijven doen. Omdat ze dat graag willen, en goed weten hoe handelingen bij hun naaste het best gaan. Daarbij is nooit sprake van een verplichting. Ik hoef dan ook aan Vierstroom geen maatregelen op te leggen omdat er geen sprake is van verdringing van professionele zorg. Het betreft hier het geven van liefdevolle aandacht gericht op een groter welbevinden van bewoners en een prettig leefklimaat.

Vraag 5

Deelt u de mening dat er sprake is van verdringing van professionele zorg doordat familieleden zorgtaken opgelegd krijgen? Zo ja, welke maatregelen gaat u opleggen om dit per direct te stoppen? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Kunt u uitleggen hoe Vierstroom mantelzorg wil verplichten bij familieleden van bewoners die geen mantelzorg kunnen of willen verlenen? Kunt u uw antwoord toelichten?

Vierstroom verplicht geen mantelzorg. Vierstroom heeft voor de situaties in vraag 6 en 7 een buddysysteem ontwikkeld in samenwerking met vrijwilligers. In de praktijk van het experiment bleek het echter niet nodig het buddysysteem in te schakelen omdat in alle situaties een netwerk rondom de cliënt aanwezig was.

Vraag 7

Hoe wil Vierstroom mantelzorg bieden aan bewoners die geen familieleden hebben en/of geen sociaal netwerk? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 8

Beseft u dat verplichte taken ook kunnen leiden tot het minder (kunnen) doen van vrijwillige taken en dat iemand die een permanente en/of reguliere inzet niet kan waarmaken ook afgeschrikt wordt om wel af en toe vrijwilligerswerk te verrichten?

Ik verwijs naar mijn antwoorden op vraag 1, 2 en 3. Er is geen sprake van opleggen van een verplichte taken.

Vraag 9

Kunt u uitleggen waarom het mantelzorgcompliment niet meer geldt wanneer iemand aan de 24-uurszorg van een zorginstelling is overgedragen, maar dat mantelzorgers wel verplicht worden om minimaal vier uur per maand aan werkzaamheden te verrichten?

Om voor een compliment in aanmerking te komen, moet men beschikken over een indicatie voor extramurale AWBZ-zorg. Over de criteria waaraan moet worden voldaan om in aanmerking te kunnen komen voor een mantelzorgcompliment is, mede in relatie tot de hoogte van het beschikbare bedrag, meerdere keren met de Kamer van gedachten gewisseld.
In mijn brief van 20 juli 2013 kondigde ik aan dat het mantelzorgcompliment in de huidige vorm gaat verdwijnen. De gemeenten worden verantwoordelijk voor de waardering van mantelzorgers. De middelen voor het mantelzorgcompliment gaan ook naar de gemeenten en de VNG en Mezzo zullen samen een handreiking maken over hoe een gemeente een dergelijke waardering vorm zou kunnen geven.

Vraag 10

Welke maatregelen heeft de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) getroffen tegen het eerdere experiment van Vierstroom om familieleden te verplichten tot mantelzorg en hierdoor ook tegen de verkapte vorm van bijbetalen voor zorg door «verplicht» vrijwilligerswerk? Kunt u uw antwoord toelichten?

De NZa heeft conform de toezegging in de antwoorden op de Kamervragen van mijn voorganger in oktober 2012 overleg gehad met de directie van Vierstroom. De NZa heeft daarbij de kaders van de Wmg geschetst. De NZa heeft laten weten dat Vierstroom een moreel appel kan doen op de leefomgeving van bewoners, maar dat dit niet zover kan gaan dat mantelzorgers worden verplicht tot het leveren van zorg die valt onder de vergoeding van de AWBZ. Vierstroom heeft aangegeven dat zij zich ervan bewust is dat verplicht vrijwilligerswerk op grond
van de Wmg niet is toegestaan en dat zij enkel een moreel appel kan doen op het sociale netwerk van de bewoner. Op basis van de toelichting op het experiment door de Vierstroom heeft de NZa geconstateerd dat er geen sprake is van een overtreding van de Wmg.

Vraag 11

Herinnert u uw antwoorden op eerdere Kamervragen waarin u aangaf dat de Nederlandse Zorgautoriteit contact zou opnemen met Vierstroom over zijn eerdere experiment verplichte mantelzorg? Is dit inmiddels gebeurd en wat zijn de uitkomsten hiervan? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 10.

Vraag 12

Vindt u het ook onverantwoord dat Vierstroom, die een positief resultaat heeft van € 4,5 miljoen over 2011, een bestuurder heeft die een salaris opstrijkt van € 239.262 en een auto van de zaak krijgt van € 57.292, ondertussen familieleden verplicht vier uur in de maand mantelzorg te verlenen?3 Deelt u de mening dat het onwenselijk is dat een zorgorganisatie met goede financiële cijfers deze verplichtende maatregel wil doorzetten? Kunt u uw antwoord toelichten?

Ik verwijs kortheidshalve naar mijn antwoorden op vraag 1, 2 en 3. Er is geen sprake van een verplichtende maatregel van Vierstroom.

Vraag 13

Welke concrete maatregelen gaat u treffen om te zorgen dat Vierstroom per direct de «morele» verplichting tot mantelzorg schrapt? Kunt u uw antwoord toelichten?

Vierstroom verplicht geen mantelzorg en daarom ga ik geen maatregelen treffen.

Vraag 1

Bent u bekend met het door uzelf ingesproken filmpje op de site van uw ministerie «Uitleg hervorming Langdurige Zorg via explanimation»?

Ja, het door mijzelf ingesproken filmpje is mij bekend.
De zogenoemde explanimation is bedoeld om de hoofdlijnen van de voorgenomen hervorming van de langdurige zorg op toegankelijke wijze uit te leggen. Dat de animatie voorziet in een behoefte blijkt niet alleen uit het aantal kijkers, maar ook uit het gebruik door bijvoorbeeld zorginstellingen om voorlichting aan medewerkers te geven.

Vraag 2

Realiseert u zich dat u in dat filmpje de zogenaamde kern-AWBZ beperkt tot mensen die heel veel zorg nodig hebben; bijvoorbeeld «zwaar demente ouderen of mensen met een ernstige handicap»?

In de animatie zeg ik letterlijk: «Mensen die heel veel zorg nodig hebben, zoals zwaar demente ouderen of mensen met een ernstige handicap, kunnen blijven rekenen op goede zorg met recht op een plek in een zorginstelling.» De beide groepen zijn daarbij genoemd als voorbeelden, zonder daarmee te suggereren dat zij de enigen zijn die in de toekomst in aanmerking komen voor langdurige zorg. Het is mogelijk dat ook bepaalde andere cliënten op zorg uit de zogenaamde kern-AWBZ zijn aangewezen.

Vraag 3

Deelt u de mening dat zwaar demente ouderen die in een verpleeghuis willen wonen een ZZP5 of ZZP7 (ZZP: zorgzwaartepakket) indicatie hebben?

Het klopt dat het merendeel van mensen met zware dementie in ZZP VV 5 valt. Sommigen hebben ZZP VV 7 of een andere ZZP VV klasse.

Vraag 4

Klopt ook nog steeds wat u in uw Hoofdlijnenbrief Hervorming Langdurige Zorg schrijft, nl. dat de huidige ZZP4 V&V- geïndiceerden (V&V: Verpleging & Verzorging) voor 50% thuis moeten blijven wonen?

In de hoofdlijnenbrief heb ik aangegeven dat langer thuis wonen niet voor iedereen met een zorgzwaartepakket 3 en 4 mogelijk is. In vergelijking met de afspraken uit het Regeerakkoord maakt de regering het mogelijk dat meer mensen vanaf 2015 in een instelling kunnen verblijven. In de bijlage bij de hoofdlijnenbrief is als berekening opgenomen dat circa 50% van de mensen met ZZP VV 4 thuis kan blijven wonen. Dat percentage is ongewijzigd.
Bij ZZP VV 4 kan het bijvoorbeeld gaan om mensen met een matig dementieel syndroom. Deze cliëntengroep verblijft nu deels in het verpleeghuis, maar soms ook in het verzorgingshuis of in een andere situatie. Het is mijn bedoeling dat bij de nadere uitwerking van het langer thuis wonen niet wordt gekeken naar ZZP-klassen, maar naar de achterliggende zorgbehoeften en de mogelijkheden van deze individuele cliënten om al dan niet met ondersteuning vanuit de omgeving thuis te blijven wonen.

Vraag 5

Deelt u de mening dat uw «explanimation» in strijd is met uw Hoofdlijnenbrief?

Die mening deel ik niet. De zogenaamde kern-AWBZ kan ook openstaan voor andere cliënten dan die door mij als voorbeeld zijn genoemd in de explanimation. Er hebben mij ook geen signalen bereikt dat de boodschap in de animatie onvolledig of verwarrend is en daarom aanpassing behoeft.

Vraag 6

Bent u bereid de uitgesproken tekst behorende bij de «explanimation» aan te passen? Zo nee, waarom niet?

Ik zie daartoe geen aanleiding. Zie mijn antwoord op vraag 5.

Vraag 7

Indien u niet bereid bent de uitgesproken tekst in overeenstemming te brengen met uw Hoofdlijnenbrief, welk deel van uw beleid klopt dan; de Hoofdlijnenbrief of de «explanimation»?

Ik zie geen tegenstelling tussen de hoofdlijnenbrief van 25 april 2013 en tekst van de explanimation. Zie mijn antwoord op vraag 5.

Vraag 8

Bent u bereid, nu u blijkbaar in de «explanimation» duidelijkheid kunt verschaffen over welke cliënten nog wel en welke niet in aanmerking komen voor een intramurale indicatie voor de ZZP V&V, daar waar het demente ouderen betreft, hetzelfde te doen voor de gehandicaptenzorg en de GGZ voordat de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning en/of de nieuwe AWBZ naar de Kamer komt? Zo nee, waarom niet?

In aanvulling op mijn antwoord op vraag 5 kan ik u melden dat ik verwacht dit najaar de voorstellen van wet voor de herziene Wmo en de zogenaamde kern-AWBZ aan uw Kamer te kunnen aanbieden. Beide wetsvoorstellen zullen blijk geven van de verdere uitwerking van de hervorming van de langdurige zorg en ondersteuning. Daarin zal dan ook meer duidelijkheid ontstaan over de precieze criteria om in aanmerking te komen voor langdurige zorg met bijbehorende verblijf.

Vraag 1

Herinnert u zich uw antwoorden op eerdere gestelde vragen over de 15% THC-norm voor cannabis?1 Zo ja, wat was de inhoud van deze consultaties bij onder andere de politie, het Openbaar Ministerie, het Nederlands Forensisch Instituut en enkele gemeenten en de instellingen voor verslavingszorg?

Ja, ik herinner mij de eerdere antwoorden. De consultaties waar u op doelt betreffen adviezen die zijn gevraagd in het kader van de interne gedachtevorming. Om die reden heeft uw Kamer de inhoudelijke rapportage van deze adviezen niet eerder ontvangen. Ik voldoe evenwel graag aan uw verzoek om deze alsnog aan uw Kamer te verzenden, als bijlage bij deze antwoorden.2 Ik stuur u tevens de volledige tekst van de ontvangen reacties voor zover die formeel van aard waren. De reacties die zijn ontvangen van gemeenten stuur ik niet integraal mee, omdat deze adviezen de persoonlijke beleidsopvatting van de betreffende ambtenaren weergeven. De strekking van deze adviezen is wel in de rapportage weergegeven, zonder vermelding om welke gemeente het gaat.

Vraag 2

Waarom is de rapportage van deze consultaties niet tegelijkertijd met de impactanalyse van de consequenties voor de strafrechtketen (Kamerstuk 33 593) naar de Kamer gezonden? Kan de inhoudelijke rapportage van de consultaties bij diverse organisaties alsnog per direct naar de Kamer worden gezonden?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Welke betekenis is er gehecht aan de genoemde argumenten naar aanleiding van de inhoudelijke consultaties over de aanbeveling door de expertcommissie Lijstensystematiek ten aanzien van de 15% THC-norm bij diverse organisaties, ressorterend onder de ministeries van Veiligheid en Justitie en Volksgezondheid, Welzijn en Sport qua beleidsvoorbereiding van de algemene maatregel van bestuur, gelet op het belang van de scheiding der markten waarop het Nederlandse gedoogbeleid in prima forma is gestoeld? Hoe is er met de inhoud van deze consultaties omgegaan qua beleidsreactie op de aanbeveling door de expertcommissie Lijstensystematiek qua cannabis?

Uit de ontvangen reacties werd duidelijk dat de aanbeveling van de Commissie Garretsen op een aantal vlakken noopte tot nader onderzoek. Dit is rechtstreeks aanleiding geweest voor het uitvoeren van de impactanalyse die uw Kamer, tezamen met de concept-AMvB, van mij heeft ontvangen.

Vraag 4

Is er bij het vormen van een beleidsvisie naar aanleiding van de aanbeveling van expertcommissie Lijstensystematiek over cannabis ook een vergelijking gemaakt met het handhaven van artikel 3b lid 2 Opiumwet ten behoeve van het cannabisbeleid? Zo nee, waarom niet en kan het kabinet dat alsnog doen voordat een eventuele algemene maatregel van bestuur zal worden doorgevoerd voor wat betreft de 15% THC maatregel?

Artikel 3b lid 2 Opiumwet ziet op een uitzondering van het afficheringsverbod bij openbaarmaking in het kader van medische of wetenschappelijke voorlichting. Er is geen direct verband tussen het handhaven van deze bepaling en de 15% THC-maatregel.

Vraag 5

Bent u bereid deze vragen voor 11 september 2013 te beantwoorden?

Dat is helaas niet gelukt.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Experiment met fatale afloop?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat de zorginstelling van zorgaanbieder Novo in Onnen experimenteerde met een zelfbedachte behandelmethode?

Met betrekking tot het beantwoorden van deze vraag is het van belang onderscheid te maken tussen een methode en een werkwijze. Bij NOVO is een bestaande methode, die gebaseerd is op cognitieve gedragstherapeutische uitgangspunten, op eigen wijze vertaald in een werkwijze. Deze werkwijze en de uitvoering ervan was zeer beheersmatig.

Vraag 3

Is het in Nederland toegestaan te experimenteren met een behandelmethode? Zo ja, onder welke voorwaarden, en met welk toezicht? Voldeed de zorginstelling van Novo in Onnen aan deze voorwaarden, en was het toezicht hierop adequaat? Zo nee, verbindt u hier consequenties aan? Zo ja, welke? Zo nee, waarom niet?

Ja. De Kwaliteitswet is ook op experimentele behandelingen van toepassing. Dit betekent dat het bestuur van een zorginstelling verantwoordelijk is voor de kwaliteit van de geleverde zorg. De IGZ ziet hier op toe.
Er is voorts, anders dan bij medisch wetenschappelijk onderzoek met mensen het geval is, geen aparte wettelijke regeling voor het ontwikkelen of introduceren van nieuwe behandelmethoden. Veel zorginstellingen hebben echter een ethische commissie die bij de inzet van nieuwe behandelmethoden of nieuwe werkwijzen de ethische grenzen toetst en bewaakt.

Vraag 4

Wat zijn de regels wanneer een zorginstelling een locatie overneemt met een indicatie, zoals een BOPZ-indicatie, die de instelling zelf niet heeft? Heeft de zorginstelling van Novo in Onnen zich gehouden aan deze regels? Zo nee, verbindt u hieraan consequenties? Zo ja, welke? Zo nee, waarom niet?

In de Wet Bopz staan twee begrippen centraal: de Bopz-indicatie en de Bopz-aanmerking; de Bopz-indicatie betreft de cliënt, de Bopz-aanmerking de zorglocatie. Alleen cliënten met een Bopz-indicatie die zijn opgenomen in een zogenoemde Bopz-aangemerkte locatie mogen, mits aan een aantal zorgvuldigheidseisen is voldaan, in hun vrijheid worden beperkt.
De procedure rond het aanmerken van een locatie is als volgt. Een instelling die cliënten met een Bopz-indicatie wil opnemen dient een verzoek voor een Bopz-aanmerking bij VWS in. De wet Bopz schrijft namelijk voor dat de aanmerkingen per locatie moeten worden afgegeven.
Vervolgens vraagt VWS advies aan de Inspectie voor de Gezondheidszorg. De inspectie toetst of de desbetreffende locatie voldoende is toegerust om op een verantwoorde en veilige manier cliënten met een Bopz-indicatie op te nemen en te begeleiden. Zo toetst de inspectie of er een Bopz-arts aanwezig is, of kwantiteit en kwaliteit van het personeel is afgestemd op de op te nemen doelgroep en of het beleid rond het omgaan met vrijheidsbeperkingen in een visie schriftelijk is vastgelegd en of dat ook bekend is bij de medewerkers. Op basis van het advies van de inspectie wordt er door mij of de minister al dan niet een Bopz-aanmerking afgegeven.
Een Bopz-aanmerking is dus niet alleen aan een locatie (adres) gebonden, maar ook aan de organsatie c.q. de beherende stichting. Als een organisatie een Bopz-locatie afstoot, dan vervalt daarmee dus ook de aanmerking. De organisatie die de locatie overneemt, dient dan ook, als deze tenminste Bopz-geïndiceerde cliënten wil opnemen, een verzoek voor een Bopz-aanmerking bij VWS in te dienen.
In de onderhavige casus heeft «De Zijlen» haar bewoners uitgeplaatst naar andere locaties van de Zijlen en de locatie Onnen overgedragen aan NOVO. NOVO is daar met een nieuwe groep cliënten gestart. NOVO heeft voor de desbetreffende locatie geen Bopz-aanmerking aangevraagd. NOVO had ook geen cliënten met een Bopz-indicatie in zorg. De locatie in Onnen is inmiddels gesloten.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de tv-uitzending/website1 over de in Nederland verboden niet-invasieve prenatale test (NIPT)?

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat er Nederlandse ziekenhuizen zijn die bloed van zwangere vrouwen prikken, en het vervolgens via België naar Amerika laten sturen voor een niet-invasieve prenatale test (NIPT)? Zo ja, deelt u de mening dat dit eens te meer een signaal is dat het tijd wordt dat deze test snel ook in Nederland wordt toegestaan? Zo ja, hoe gaat u dit bespoedigen?

De precieze rol van de Nederlandse ziekenhuizen is mij niet bekend. Zoals ik eerder heb aangegeven ben ik doordrongen van de urgentie om in Nederland onderzoek te doen naar de test en probeer waar mogelijk behulpzaam te zijn om een snelle maar zorgvuldige procedure te bevorderen. Hierover is regelmatig contact geweest met de onderzoekers. Daarbij hoop ik dat de Gezondheidsraad snel met een gedegen oordeel komt.

Vraag 3

Deelt u de mening dat, in afwachting van een besluit over het definitief toestaan van NIPT in Nederland, het nu alvast toegelaten moet worden dat Nederlandse ziekenhuizen bloed buiten Nederland laten testen? Zo nee, waarom niet?

Nee. We hebben in Nederland een Wet op het Bevolkingsonderzoek (WBO) die een vergunning vereist voor de invoering van nieuwe technieken als het gaat om een screening naar onbehandelbare aandoeningen. Die wet schrijft een procedure voor waar ik mij als minister aan moet houden. De Gezondheidsraad moet hierover een zorgvuldig oordeel kunnen vellen. Daarbij is het niet conform de wet dat de test zonder vergunning wordt aangeboden.

Vraag 4

Kunt u deze vragen gelijktijdig met de op 23 juli 2013 ingezonden vragen van bovengenoemde leden beantwoorden?2

Ja.

Vraag 1

Wat is uw reactie op de berichten «Tijgermug al in zeven plaatsen in Nederland» en «Overheid laks in aanpak gevaarlijke tijgermug»?1

Ik heb van de inhoud van de artikelen kennisgenomen. Mijn beleid op dit terrein heb ik uiteengezet in mijn brief aan de Kamer (32 793, nr. 96) d.d. 25 juni 2013.

Vraag 2

Welke gezondheidsrisico’s lopen Nederlanders als de tijgermug zich definitief vestigt in Nederland? Heeft u lessen geleerd uit de Q-koortsuitbraak in het verleden, en hoe worden deze lessen in de praktijk gebracht?

Zoals ik afgelopen juni in mijn Kamerbrief (Kamerstuk 32 793, nr. 96) beschrijf, neem ik verschillende maatregelen om te verhinderen dat Aziatische tijgermuggen zich in Nederland kunnen vestigen. Deze maatregelen neem ik uit voorzorg om eventuele uitbraken van infectieziekten te voorkomen. Ik geef ook aan welke preventieve maatregelen op bandenbedrijven ik proportioneel acht. Zoals beschreven heb ik daarbij afgewogen dat er beperkte wetenschappelijke kennis is over effectieve maatregelen, dat er veel onzekerheid is rondom de grootte van risico’s die met zulke maatregelen kunnen worden afgewend, dat benodigde bestrijdingsmiddelen niet toegelaten zijn, en dat internationale ontwikkelingen van invloed zijn op mijn beleid.

Vraag 3

Hoe wordt de afweging gemaakt tussen gezondheidsrisico’s en alle bijbehorende kosten enerzijds en economisch gewin anderzijds?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Klop het dat er een convenant is gesloten met de branchevereniging waar bedrijven juridisch niet aan gehouden zijn? Zo nee, hoe verklaart u dan de forse toename van het aantal plaatsen in Nederland waar de tijgermug recentelijk is aangetroffen? Zo ja, waarom houdt u de burger voor de gek met nepmaatregelen?

Het convenant is gesloten om via zelfregulering te komen tot een kleiner risico voor de introductie en verspreiding van Aziatische tijgermuggen. Omdat dit voorjaar nog banden verhandeld zijn die niet onder de convenantafspraken vallen, was te voorzien dat er deze zomer nog Aziatische tijgermuggen zouden worden aangetroffen. Na de zomer van 2014 zullen wij evalueren of met het convenant de insleep van Aziatische tijgermuggen voldoende wordt voorkomen.
In het convenant heb ik ook vastgelegd dat ik met de sector verder verken hoe transparantie en toezicht bevorderd kunnen worden. Overigens heeft de rechtbank Oost-Brabant op 26 juni jl. uitspraak gedaan in het beroep van het Platform Stop invasieve exoten en het college van gedeputeerde Staten van Noord-Brabant, over handhaving door de provincie bij bandenbedrijven, op basis van de Wet milieubeheer. Ik onderzoek hoe deze uitspraak mogelijk van invloed is op de verdere uitwerking van het convenant.

Vraag 5

Wanneer gaat u van importeurs van gebruikte banden en Lucky Bambooplanten eisen dat zij hun goederen zonder tijgermuggen importeren, in navolging van Australië?

Mijn doel is om de volksgezondheid te beschermen. Er zijn meerdere mogelijke maatregelen om dit doel te behalen. In mijn kamerbrief zet ik uiteen welke maatregelen in mijn ogen op dit moment proportioneel zijn.