Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Zicht kwijt op vloedgolf jihadisten»?1

Ja.

Vraag 2

Heeft u zicht op het aantal moslims uit Nederland dat elders in de wereld strijdt in het kader van de islamitische heilige oorlog? Zo nee, op welke wijze gaat u dit inzichtelijk maken?

Ja, de AIVD houdt zoveel mogelijk zicht op Nederlandse jihadisten binnen en buiten Nederland.

Vraag 3

Hoeveel van de jihadisten die bekend zijn, hebben een dubbele nationaliteit? Om welke nationaliteiten gaat het?

Ik kan in het openbaar geen concrete mededelingen doen over aantallen of individuele gevallen. Ik kan u wel meedelen dat de overgrote meerderheid van de bedoelde personen naast de Nederlandse nationaliteit ook over een tweede nationaliteit beschikt en bij deze personen gaat het vooral om de Marokkaanse en Turkse nationaliteit.

Vraag 4

In hoeverre erkent u dat de islam het concept jihad leert en opdraagt aan haar volgelingen?

Ik constateer dat binnen de brede islamitische traditie uiteenlopende definities, randvoorwaarden en doelstellingen bestaan rond het begrip jihad, maar doe geen algemene uitspraken over een godsdienst.

Vraag 5

Deelt u de visie dat jihadisten beschouwd kunnen worden als terroristen en op die grond, in geval van een dubbele nationaliteit, dienen te worden gedenaturaliseerd en vervolgens het land te worden uitgezet?

Bij personen die in bezit zijn van de Nederlandse nationaliteit kan het Nederlanderschap worden ingetrokken als de betrokkene onherroepelijk is veroordeeld wegens een terroristisch misdrijf. Voorwaarde is dat de betrokkene naast de Nederlandse nationaliteit ook nog een andere nationaliteit bezit. Intrekking is niet mogelijk als staatloosheid daarvan het gevolg is.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «School wist niets van haatimam»?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u aangeven op welke wijze de komst en de toespraak van deze omstreden imam in de aula van een middelbare school tot stand zijn gebracht en zijn georganiseerd?

Het is aan het Scheldemond College te bepalen aan wie schoolruimte wordt verhuurd.
Navraag bij de school leert dat de school niet wist dat de imam Khalid Yasin een lezing zou houden op 16 maart.
De werkgroep Isra heeft bij de school een verzoek ingediend om een ruimte te huren. Bij deze verhuur is de inhoud van het evenement niet getoetst. Het hoofd bedrijfsvoering vraagt bij een verzoek om het gebouw te huren om het tijdstip, het aantal personen, de (personele) benodigdheden en beoordeelt of er een risico is voor het gebouw.

Vraag 3

Hoe kan het dat deze openbare middelbare school in Vlissingen geen weet had van de komst van deze imam naar het schoolgebouw? Heeft u indicaties dat de organisator van zijn komst, de lokale werkgroep «Isra», geen volledige openheid aan de school heeft verschaft over de aard en inhoud van de bijeenkomst in de aula van de school? Deelt u de mening dat de school daardoor ernstig in verlegenheid is gebracht?

De school verhuurt regelmatig ruimte voor evenementen waarbij de school de inhoud van het evenement niet toetst. De verhuur van het schoolgebouw heeft als doel om onder meer extra inkomen te genereren.
De werkgroep Isra heeft de komst van de heer Yasin niet specifiek gemeld. Het Scheldemond College stelt dat, als zij dit eerder hadden geweten, de verhuur niet was doorgegaan. De school wil elke schijn voorkomen dat de school geassocieerd kan worden met omstreden uitlatingen van de heer Yasin over homo’s en joden. De school stelt dat zij, naar aanleiding van dit voorval, in de toekomst verzoeken van verhuur ook inhoudelijk gaat beoordelen.

Vraag 4

Wat waren de beweegredenen voor de werkgroep Isra om deze omstreden imam uit te nodigen? Deelt die werkgroep de denkbeelden van deze imam? Wie waren de genodigden van de bijeenkomst?

Navraag bij de Stichting Droom, de koepelorganisatie van de werkgroep Isra, leert dat de werkgroep de heer Yasin had uitgenodigd, omdat hij met liberale standpunten een aansprekende figuur zou zijn. In Vlissingen zijn problemen met jongeren met een Marokkaans-Nederlandse achtergrond, en de werkgroep Isra was op zoek naar iemand die deze jongeren op een positieve wijze aanspreekt. De lezing, op 16 maart door de heer Yasin uitgesproken, is door de werkgroep Isra als positief ervaren, en biedt hun aanknopingspunten om met de jongeren aan de slag te gaan om hun leven een andere en positieve wending te geven.
Er waren geen specifieke genodigden. Het was een openbare bijeenkomst waar iedereen naar toe kon. Via de (sociale) media is deze bijeenkomst aangekondigd. In Nederland is de vrijheid van meningsuiting wettelijk vastgelegd. Mensen zijn vrij hun opvattingen en standpunten te verkondigen binnen de grenzen van de wet.

Vraag 5

Deelt u de algemene mening dat in het geval van dit soort mogelijk controversiële bijeenkomsten maximale openheid moet worden betracht, zeker als daar publieke gebouwen als een school voor worden gebruikt?

De school is verantwoordelijk voor het gebruik en de verhuur van het schoolgebouw. De school stelt dat zij, naar aanleiding van dit voorval, in de toekomst verzoeken van verhuur ook inhoudelijk zal beoordelen.

Vraag 6

Heeft u de beschikking over de inhoudelijke samenvatting van de toespraak van de imam in de aula van de school? Zo ja, kunt u die verstrekken?

Nee; deze toespraak is wel integraal audiovisueel te bekijken op Youtube: http://www.youtube.com/watch?v=FWrLelr5_OY

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Burgemeester Tilburg meldt mishandeling Koranscholen»?1

Ja.

Vraag 2

Op welke specifieke Koranscholen in Tilburg hebben de mishandelingen plaatsgevonden?

De signalen van mogelijke kindermishandeling hebben betrekking op gebeurtenissen tijdens de koranlessen die worden georganiseerd door stichting Somalische Ontwikkeling Organisatie Nederland (stg SOON) in wijkcentrum De IJpelaar in Tilburg Noord en door de Islamitische Stichting voor Opvoeding en Overdracht van Kennis in de moskee in Tilburg Noord.

Vraag 3

Bent u bereid zo spoedig mogelijk een landelijk onderzoek te starten naar mishandelingen op Koranscholen?

Op 29 mei 2012 heeft het toenmalige kabinet u het Rapport «Inventariserend onderzoek naar signalen van kindermishandeling in de sociale leefomgeving» doen toekomen (Tweede Kamer, vergaderjaar 2011–2012, 31015, nr. 80). Doel van dit onderzoek was om meer inzicht te krijgen in signalen van kindermishandeling in de sociale leefomgeving2 van kinderen.
Wij zien nu geen reden om een dergelijk onderzoek3 te herhalen.

Vraag 4

In hoeverre deelt u de visie dat alle Koranscholen/moskeeën waar geweld wordt gebruikt direct moeten worden gesloten?

Iedereen die in Nederland woont, dient zich aan de regels houden, en elke vorm van geweld is verboden. Artikel 1:247 van het Burgerlijk Wetboek bepaalt dat de verzorging en opvoeding van het kind zonder toepassing van geestelijk of lichamelijk geweld of van enige andere vernederende behandeling dient plaats te vinden. Zowel binnen als buiten het gezin zijn de ouders verantwoordelijk voor de veiligheid van hun kinderen. Ouders mogen hun kinderen niet in een onveilige situatie brengen of laten zitten. Degenen die zich schuldig maken aan het uitdelen van lijfstraffen kunnen strafrechtelijk, al dan niet ambtshalve (afhankelijk van de kwalificatie van het feit), worden vervolgd. Het is aan het Openbaar Ministerie om strafbare feiten te vervolgen en aan de rechter om daar een oordeel over te vellen.
Sluiting van een instelling is mogelijk als dit voor openbare orde noodzakelijk is, onder de voorwaarden gesteld in artikel 2:20, eerste lid, BW. Het sluiten van een gebouw als zodanig is mogelijk als er sprake is van niet-naleving van brand- en veiligheidsvoorschriften of van drugshandel.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Maison Descartes weg uit historisch pand Amsterdam», waaruit blijkt dat de culturele vertegenwoordiging van Frankrijk in Nederland het monumentale pand in Amsterdam verlaat?1

Het is jammer dat het Institut Français het monumentale pand aan de Vijzelgracht, waar het sinds 1971 gevestigd is, zal verlaten. Het is begrijpelijk gezien de hoge exploitatiekosten die een dergelijk pand met zich meebrengt.

Vraag 2

Heeft u gereageerd op deze sluiting? Zo ja, waar bestond deze reactie uit?

Het nieuws van de voorgenomen verkoop vernam ik uit de NRC van 18 maart 2013.

Vraag 3

Wanneer kreeg u formeel te horen dat het Franse ministerie van Buitenlandse Zaken definitief besloot het oude pand te verlaten? Wat waren de precieze redenen van deze beslissing?

Zie vraag 2.

Vraag 4

Zijn er op ambtelijk of ministerieel niveau contacten geweest die suggereerden dat de Fransen van plan waren deze beslissing te nemen?

Nee, maar het was bekend dat de Fransen al lange tijd met hoge onderhoudskosten voor het pand kampen.

Vraag 5

Zijn er op enig moment signalen uit Frankrijk geweest op ministerieel of ambtelijk niveau dat de overweging om het Institut Francais in Amsterdam te sluiten op wat voor manier dan ook te maken had met het Nederlandse besluit om het Institut Neerlandais in Parijs te sluiten? Zo ja, welke rol heeft dit gespeeld in uw overweging alsnog over te gaan tot sluiting van het Institut Neerlandais?

Nee. Frankrijk is niet voornemens het Institut Français te sluiten, de activiteiten gaan door op een andere locatie in Amsterdam. Er is geen verband met beëindiging subsidie IN.

Vraag 6

Heeft Frankrijk na de notificatie dat het Institut Neerlandais gesloten zou worden formeel of informeel een reactie afgegeven? Zo ja, waar bestond deze uit?

Nee.

Vraag 7

Deelt u de mening dat het Maison Descartes door haar centrale ligging een grote aantrekkingskracht had op Nederlanders? Deelt u de mening dat vanwege de historische achtergrond van deze locatie de aanwezigheid van het Institut Francais van groot symbolisch belang was?

Het Institut Français is sinds 1971 gevestigd in het pand aan de Vijzelgracht. De huidige locatie is inderdaad centraal gelegen. Amsterdam kent meer goede locaties en ik vertrouw er op dat het Institut Français een goed alternatief zal vinden.

Vraag 8

Hoe zal de Franse culturele vertegenwoordiging in Nederland in de toekomst vorm krijgen? Heeft u hierover contacten met Frankrijk?

Mijn Franse collega en ik hebben tijdens onze recente contacten benadrukt dat culturele betrekkingen belangrijk zijn voor de bilaterale relatie tussen Nederland en Frankrijk. Over de nieuwe invulling van beleid aan Franse en Nederlandse zijde houden wij goed contact.

Vraag 9

Deelt u de mening dat de sluiting van zowel het Institut Neerlandais als het Institut Francais op gespannen voet staat met uw aankondiging de banden met Frankrijk, ook op cultureel terrein, te «intensiveren»?2

Nee, zie verder antwoord op vraag 8.

Vraag 1

Kent u het bericht «Oostenrijkse wedkantoren willen onderzoek naar wedstrijden Eredivisie»?1

Ja.

Vraag 2

Weet u dat via het waarschuwingssysteem van Oostenrijkse wedkantoren ook Nederlandse wedstrijden naar voren zijn gekomen in verband met ongewone wedtransacties? Zo ja, waarvan bent u op de hoogte? Zo nee, waarom niet?

Ik heb dit via de media vernomen. Navraag bij de Oostenrijkse organisatie van wedkantoren heeft echter geleerd dat informatie over de bedoelde wedstrijden uit de eredivisie niet door deze organisatie is verstrekt. Voorts werd bericht dat er geen waarschuwingssysteem van Oostenrijkse wedkantoren bestaat. Aangezien de analyse van de voormalige werknemer van de UEFA gebaseerd schijnt te zijn op informatie uit dit vermeende waarschuwingssysteem, moet de bruikbaarheid hiervan voor ons eigen onderzoek naar matchfixing worden betwijfeld. Het is uiteraard aan de onderzoekers om te beoordelen welke informatie zij nuttig en betrouwbaar achten.
Sinds 2009 worden alle Eredivisie- en Jupiler League wedstrijden door UEFA geanalyseerd door het zogeheten Betting Fraud Detection System (BFDS). Bij verdachte gokbewegingen ontvangt de KNVB, via de UEFA, een rapportage. In 2011 zijn ook de wedstrijden waarover Business News Radio (BNR) bericht, door het BFDS geanalyseerd. Het betreft de wedstrijden FC Volendam – Fortuna Sittard (op 8 april 2011) en FC Eindhoven – FC Volendam (op 29 april 2011). Het BFDS heeft destijds geen verdachte gokbewegingen, voorafgaand of tijdens voornoemde, wedstrijden ontdekt. Op verzoek van de KNVB hebben deskundigen van UEFA nogmaals de twee genoemde wedstrijden bekeken. Ook in tweede instantie zijn geen afwijkende of onregelmatige bewegingen in de gokpatronen gezien.

Vraag 3

Acht u het mogelijk dat de genoemde informatie uit Oostenrijk van belang kan zijn voor het lopend onderzoek over matchfixing in Nederland? Zo ja, hebben de onderzoekers deze gegevens tot hun beschikking of hoe kunnen zij die krijgen? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Hebben de onderzoekers naar matchfixing in Nederland contact met de in het bericht genoemde voormalige werknemer van de UEFA en onderzoeker van goksyndicaten? Zijn zij op de hoogte van zijn analyse dat een aantal Nederlandse voetbalwedstrijden verdacht zijn en nader onderzoek vergen? Zo nee, waarom niet? Kan deze analyse dan niet van belang zijn voor het onderzoek naar matchfixing in Nederland?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Jeugd naar Syrië gelokt voor djihad»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de zorgen die naar voren komen in het artikel ten aanzien van de Libanese en Syrische invloed op jongeren in Nederland?

Het kabinet maakt zich zorgen over de deelname van Nederlanders aan jihadistische zijde in de strijd in Syrië. Zoals beschreven in de beleidsopvolging van het DTN32 (29 754, nr. 217) intensiveren de operationele diensten hun inzet, waaronder op het beter zicht krijgen op reisroutes, rekrutering en beïnvloeding.

Vraag 3

Wat vindt u van het feit dat vreemde mogendheden invloed proberen uit te oefenen op jongeren in Nederland? Deelt u van mening dat dit de integratie alleen maar belemmert en de afstand tussen verschillende etnische groepen vergroot?

Ik heb geen aanwijzingen dat er sprake is van ronseling voor de jihadistische strijd door vreemde mogendheden. Ook uit het aangehaalde krantenbericht blijkt geen inmenging van staten.

Vraag 4

Deelt u de mening dat het totaal onacceptabel is dat vreemde mogendheden jongeren in Nederland ronselen voor een heilige oorlog? Zijn er mogelijkheden om hier iets tegen te ondernemen?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Is er zicht op om hoeveel jongeren het gaat? Zo ja, worden deze jongeren in de gaten gehouden, zodat bij eventuele terugkomst in Nederland er passende maatregelen genomen kunnen worden? Welke maatregelen kunnen dat zijn?

Ja, de AIVD houdt zoveel mogelijk zicht op Nederlandse jihadisten binnen en buiten Nederland. Indien mogelijk brengt de AIVD een ambtsbericht over individuele uitreizigers of terugkeerders uit aan het OM, lokaal bestuur of andere instanties om de risico’s te verminderen.
Ik verwijs u graag naar de brief aan uw Kamer met de beleidsopvolging op het 32e Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN) (29 754, nr. 217). Daarin worden de maatregelen beschreven die ingezet worden tegen de dreiging van geradicaliseerde jihadisten.

Vraag 6

Is er contact met de families van deze jongeren en met instanties zoals jeugdzorg?

Ik kan hier geen algemene uitspraken over doen. Per individueel geval wordt bekeken wat de meest geëigende aanpak is. De mate waarin ouders, jeugdzorg of andersoortige hulpverlening betrokken worden bij de casuïstiek zal per geval verschillen.

Vraag 7

In het artikel valt te lezen dat de Marokkaanse overheid werkt met de-radicaliseringsprojecten om radicalisering van jongeren te voorkomen; bent u bereid te bezien of deze projecten succesvol zijn en wat Nederland hiervan eventueel zou kunnen leren?

In algemene zin kan ik melden dat er blijvende bereidheid is om de bestaande kennis te versterken op dit onderwerp.
Bij het ontwikkelen van het Nederlands contraterrorisme beleid is kennis genomen en lering getrokken van verschillende de-radicaliseringsprojecten in het buitenland, waaronder Marokko. Een belangrijke les daarbij is dat grote rechtstatelijke en contextuele verschillen de overdraagbaarheid van successen bemoeilijken.

Vraag 8

Bent u bekend met het aantal predikers uit Libanon en Syrië dat in Nederland actief is? Zo ja, om hoeveel predikers gaat het en hoeveel daarvan hebben een predikverbod? Welke mogelijkheden zijn er om deze predikers de toegang tot Nederland te ontzeggen en het land uit te zetten?

Nee, dat is niet bekend.
Het recht op godsdienstvrijheid is een grondrecht dat is vastgelegd in de
Nederlandse Grondwet. Dat biedt voorgangers en gelovigen veel ruimte. Daarbij is een ieder gehouden aan de wet. Een imam of andere geestelijke die oproept tot geweld is als persoon strafbaar volgens het wetboek van Strafrecht. Het is aan het OM om strafbare uitingen te vervolgen en aan de rechter om daarover een oordeel te vellen.
De AIVD kan aan de IND een ambtsbericht uitbrengen wanneer wordt geconstateerd dat een persoon een gevaar vormt voor de nationale veiligheid. Op basis daarvan kan de verblijfsvergunning van personen worden ingetrokken, waarna eventueel uitzetting plaatsvindt.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «NPO 1 wordt nieuwe naam voor Nederland 1»?1

Ja.

Vraag 2

Klopt dit bericht? Zo ja, welk besluit van de Kamer ligt hieraan ten grondslag?

Dit bericht is juist. De voorgestelde naamswijziging is aan de publieke omroep zelf. De politiek gaat niet over de vorm en inhoud van de programma’s, ook niet over de merknamen van de publieke omroep. Het gaat hier om de onafhankelijkheid van de publieke omroep; het is niet wenselijk dat de politiek hier invloed op heeft.

Vraag 3

Deelt u de mening dat deze naamswijziging wat voorbarig is gezien het feit dat:

Zoals onder vraag 2 aangegeven gaat de politiek niet over de namen van de publieke zenders. In algemene zin vind ik het goed dat de publieke omroep werkt aan een sterk profiel. De publieke omroep is immers van iedereen en voor iedereen. In een sterk veranderend medialandschap waarin vele (internationale)mediamerken actief zijn is het belangrijk dat de publieke omroep goed vindbaar en herkenbaar blijft.

Vraag 4

Hoe kwalificeert u het bericht dat voor de domeinnaam npo1.nl een ton betaald zou zijn?

Ik verwijs u graag naar het antwoord dat mijn ambtsvoorganger op 27 april 2012 naar uw Kamer heeft gestuurd over dit onderwerp.2 Dit antwoord komt er in het kort op neer dat de NPO eigen verantwoordelijkheid draagt over de inzet van zijn budget, en hier jaarlijks verantwoording over aflegt.

Vraag 5

Heeft de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) een marketingbudget? Zo ja, hoe groot is dit? Zo nee, waaruit zijn deze kosten gefinancierd?

Het marketingbudget maakt onderdeel uit van het Marketing & Communicatie budget van de NPO. Uit dit budget wordt de promotie van de gehele landelijke publieke omroep bekostigd, worden campagnes gefinancierd voor alle zenders, platformen en voor afzonderlijke programma’s. In 2011 heeft BCG de hoogte van het Marketing & Communicatie budget beoordeeld in het kader van het onderzoek naar efficiëntiemaatregelen bij de landelijke publieke omroep. Op basis van (benchmark)analyses stelde BCG vast dat er fors bespaard kon worden op deze kosten. Er is inmiddels een besparing van 27% op dit budget gerealiseerd. Het marketingbudget bedraagt in 2013 circa 6,4 miljoen euro. De NPO legt jaarlijks verantwoording af over de middelen in de (financiële) Terugblik en het Jaarverslag. Het Commissariaat voor de Media ziet hier op toe.

Vraag 6

Kunt u aan de Kamer toezeggen dat er verder geen marketinggelden worden uitgegeven aan het promoten van de merknaam «NPO», voordat de Kamer een mogelijke beslissing neemt over de rol van de NPO en welke rol de merknaam NPO hierin speelt?

Nee, zoals ik in antwoord op vraag 2 heb geschreven gaat de politiek niet over de merknaam van de publieke omroep en de marketingkosten.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de berichtgeving over de gewelddadige aanval van moslims op een christelijke wijk in de Pakistaanse stad Lahore?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u de achtergrond van deze gewelddadigheden duiden? Hoe beoordeelt u de toedracht en de gevolgen?

Op 9 maart jl. vernietigde een menigte van circa 3000 personen volgens mediaberichten circa 150 huizen, kerken en winkels van christenen in de christelijke wijk Joseph Colony (Badami Bagh) in Lahore (provincie Punjab). Aanleiding voor het geweld waren volgens deze berichten vermeende godslastering geuit door een 28-jarige christelijke bewoner van de wijk, Sawan Masih. De autoriteiten in Lahore hebben Masih, zijn vader en één van zijn broers op 8 maart j.l. gearresteerd en zijn een onderzoek gestart.

Vraag 3

Hoe hebben de Pakistaanse overheden gereageerd op deze gewelddadigheden? Acht u dit optreden adequaat?

De Chief Minister van de provincie Punjab, Shahbaz Sharif, heeft een gerechtelijk onderzoek naar de gewelddadigheden bevolen. Daarnaast hebben de provinciale autoriteiten elke getroffen familie financiële compensatie toegezegd van omgerekend 1500 euro. De getroffen families hebben tevens tijdelijke huisvesting gekregen.

Vraag 4

Welke trend is in Pakistan zichtbaar ten aanzien van de christelijke minderheid in het bijzonder en de geloofsvrijheid in het algemeen?

De situatie van religieuze minderheden in Pakistan is al jaren zorgelijk als gevolg van toenemende intolerantie en geweld. De Pakistaanse overheid is onvoldoende in staat om bescherming te bieden aan religieuze minderheden.

Vraag 5

Wat zijn de consequenties en concrete effecten van de omstreden wet tegen godslastering voor de religieuze minderheden in dit land? Hoeveel mensen zitten inmiddels gevangen vanwege een beschuldiging op grond van deze wet?

Zowel de formulering van de bepalingen als de bewijsvoering maakt de wetgeving uiterst gevoelig voor misbruik. Het feit dat de doodstraf op verschillende blasfemie-vergrijpen staat is eveneens een reden tot grote zorg. De blasfemiewetgeving staat op onderdelen op gespannen voet met de internationale mensenrechtenstandaarden.
Ik beschik niet over geconfirmeerde cijfers over het aantal personen dat gevangen zit vanwege een beschuldiging op grond van deze wet. Hoewel vooral moslims voor blasfemie worden veroordeeld, treft de blasfemiewetgeving ook regelmatig religieuze minderheden.

Vraag 6

Welke leermomenten en effecten biedt de Nederlandse pilot godsdienstvrijheid, waarop ook Pakistan prijkt? Wat wordt hiermee concreet ten aanzien van Pakistan gedaan en met welke consequenties? Welke projecten worden er door Nederland gesteund waardoor Pakistaanse christenen voorzien worden van een veilig onderkomen wanneer zij ernstig bedreigd worden?

Het is nog te vroeg om te spreken over leermomenten en beleidsconsequenties van de pilot godsdienstvrijheid in Pakistan. De eerste fase van deze pilot, die de post in Pakistan recent heeft afgerond, bestond uit het uitvoeren van een analysefase ten aanzien van de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging in Pakistan. Het is de bedoeling dat deze analyse concrete handvaten biedt voor eventuele toekomstige beleidsinterventies. De analyse richtte zich op het hele spectrum van geloofsvrijheid in Pakistan. De ambassade in Islamabad zal in samenwerking met betrokken partners bezien waar de Nederlandse inzet het meest effectief is. Op dit moment wordt reeds een project van CLAAS (Center for Legal Aid Assistance & Settlement) gefinancierd, dat slachtoffers van valse aangiftes op basis van de blasfemiewet ondersteunt.

Vraag 7

Op welke wijze wordt Pakistan momenteel door de internationale gemeenschap aangesproken op haar bejegening van religieuze minderheden, inclusief haar kwalijke gebruik van de wet op de godslastering?

Tijdens het landenexamen van Pakistan bij de Mensenrechtenraad van oktober jl. heeft een groot aantal landen Pakistan aangesproken op (misbruik van) de blasfemiewetgeving. Daarnaast heeft de EU op 11 maart jl. raadsconclusies aangenomen waarin het geweld tegen kwetsbare religieuze minderheden in Pakistan streng wordt veroordeeld. Ook staan mensenrechten centraal in het onlangs vastgestelde 5-Year Engagement Plan van de EU. Dit plan voorziet in een jaarlijkse mensenrechtendialoog met de Pakistaanse autoriteiten.

Vraag 8

Bent u bereid de huidige casus te benutten om opnieuw – waar mogelijk in internationaal verband – de Pakistaanse autoriteiten kritisch aan te spreken op het gebruik van de wet op de godslastering en hun houding ten opzichte van geloofsvrijheid? Welke aanvullende middelen heeft u tot uw beschikking om de druk richting Pakistan op te voeren?

Nederland stelt de kwestie rondom de positie van religieuze minderheden in Pakistan geregeld in bilaterale en multilaterale contacten aan de orde en zal dit blijven doen. Daarbij wordt specifiek ingegaan op misbruik van de blasfemiewetgeving en de intolerantie ten opzichte van religieuze minderheden. Meest recent gebeurde dit tijdens de bilaterale consultaties met Pakistan op 11 februari jl. te Den Haag en het bezoek van de Mensenrechtenambassadeur aan Pakistan van 4 tot 7 maart jl. Onderdeel van het toetsingskader voor GSP+ is de ratificatie en implementatie door Pakistan van 27 internationale verdragen, de meeste hiervan op het gebied van mensenrechten.
Nederland zal bij de beoordeling van de GSP+ aanvraag van Pakistan toetsing van Pakistan bepleiten.

Vraag 1

Kent u het bericht «Elke dag moskee-oproep Deventer»?1

Ja.

Vraag 2

In hoeverre deelt u de visie dat het dagelijks laten klinken van de imperialistische moskee-oproep tekenend is voor de islamisering van ons land?

Vraag 3

Ziet u in dat het dagelijks laten klinken van de islamitische oproep tot het gebed schadelijk is voor de integratie? Zo neen, waarom niet?

Vraag 4

Deelt u de mening dat moskeeën en de islamitische oproep tot het gebed niet thuishoren in Nederland? Zo neen, waarom niet?

Vraag 5

Deelt u de mening dat de oproep tot het islamitisch gebed totaal overbodig is gezien het feit dat in Nederland gewoon klokken hangen en verondersteld mag worden dat ook moslims kunnen klokkijken?

Vraag 6

Bent u bereid zo snel mogelijk maatregelen te treffen die het onmogelijk maken voor moskeeën hun oproep te laten klinken?

Daarvoor bestaat geen grond.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Kleine groep moslima's bereid tot geweld»?1

Ja.

Vraag 2

Erkent u dat de islam moslims oproept geweld te gebruiken? Zo neen, waarom niet?

Wat een godsdienst aan haar volgelingen opdraagt wordt bepaald door de interpretatie en uitwerking van die volgelingen. Derhalve kan ik geen uitspraken doen over wat de islam wel of niet opdraagt. Ik constateer dat er moslims zijn die het gebruik van geweld vanuit hun interpretatie van de islam rechtvaardigen. Dat betekent echter niet dat «de islam» moslims oproept geweld te gebruiken. Zo zijn er ook moslims die het gebruik van geweld vanuit hun interpretatie van de islam (juist) afkeuren.

Vraag 3

Hoe groot is de groep moslima's in Nederland die bereid is over te gaan tot geweld?

Op basis van het onderzoek «Radicaal (On)zichtbaar» waar het geciteerde krantenartikel naar verwijst kan hier geen schatting van gemaakt worden. Het onderzoek stelt dat 2 van de 155 subjecten hoog scoren op de factor «directe geweldslegitimatie». De 155 onderzoeksubjecten zijn niet willekeurig geselecteerd, maar specifiek geworven in conservatieve islamitische kringen en voldeden aan een specifiek omschreven profiel. Deze groep is dus niet representatief. Bij een dergelijke selecte steekproef is het extrapoleren van uitkomsten naar de brede groep moslima’s in Nederland niet verantwoord.

Vraag 4

Wat zijn de veiligheidsrisico's van deze tot geweld bereide groep op lange termijn?

Ik verwijs u graag naar de brief aan uw Kamer met de beleidsopvolging op het 32e Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN) (29 754, nr. 217). Daarin worden de zorgen geuit over radicalisering en jihadgang van Nederlandse moslims en worden de maatregelen beschreven die ingezet worden tegen de dreiging van geradicaliseerde jihadisten. Het aandeel van vrouwen in radicaliseringsprocessen en de gewelddadige strijd is weliswaar minder prominent, toch gelden de benoemde maatregelen ook voor vrouwen.

Vraag 5

In hoeverre deelt u de visie dat deze geweldliefhebbende moslima's tikkende tijdbommen zijn?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Welke maatregelen bent u van plan te treffen om dit gevaar te bestrijden?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Heeft u de uitzending van KRO Brandpunt Reporter over dopingdealers gezien?1

Ja.

Vraag 2

Wie zijn het meest kwetsbaar voor dopinggebruik: topsporters of amateursporters? Waar is het probleem van gebruik van dopinggeduide middelen groter: in de amateursport of in de topsport?

Er kan geen uitspraak worden gedaan over de vraag wie kwetsbaarder is voor dopinggebruik. Topsport wordt zowel door amateurs als door beroepssporters bedreven. Een topsporter is gedurende bepaalde perioden van zijn topsportcarrière kwetsbaarder voor het gebruik van doping dan in andere perioden. Kwetsbare perioden zijn bijvoorbeeld: aansluiting vinden bij de top, terugkomen aan de top na een blessure en het zo lang mogelijk voortzetten van de actieve topsportcarrière.
Er kan wel een onderscheid gemaakt worden tussen de georganiseerde sport (sportbonden) en de ongeorganiseerde sport (sportscholen en fitnesscentra). Het aantal gebruikers in sportscholen en fitnesscentra is vele malen groter dan binnen de georganiseerde sport. Uit het prevalentie onderzoek van TNO uit 2009 blijkt dat naar schatting in fitnesscentra 160.000 personen doping gebruiken. Het gezondheidsrisico is dus het grootste in de ongeorganiseerde sport. Overigens wordt in de ongeorganiseerde sport doping met name gebruikt om een gespierd en slank uiterlijk te verkrijgen.

Vraag 3

Wat vindt u van de uitspraak van de medisch-specialist in de uitzending dat het dopinggebruik een hoog cowboygehalte heeft en grote negatieve gezondheidseffecten heeft, zoals depressies, impotentie en hart-, lever- en nierproblemen?

Het gebruik van (zwaardere) dopingmiddelen kan inderdaad gezondheidsschade tot gevolg hebben zoals een hoge bloeddruk, een negatief effect op hart en vaten, een verminderd functioneren van de lever en invloeden op de stemming zoals depressies en agressief gedrag. Een onderzoek van de Gezondheidsraad uit 2010 over de rol van doping in de ongeorganiseerde sport wees uit dat de schadelijke werking van doping als zodanig niet ter discussie staat, maar dat niet duidelijk is wat de omvang van die schade is.

Vraag 4

Wat vindt u van het ontstaan van «anabolenpoli’s»?

Er is één anabolenpoli, te weten in het Kennemer Gasthuis te Haarlem. Wij onderschrijven het belang van het bestaan van een dergelijke poli. Mensen die dopinggeduide middelen gebruiken, ondervinden hier vaak hinder van. De poli biedt een veilige omgeving voor gebruikers en levert informatie over de gezondheidsschade die door dopinggebruik veroorzaakt kan worden.

Vraag 5

Wat vindt u van de opvatting van de Belgische advocaat-generaal dat handel in doping in Nederland geen prioriteit heeft? Deelt u de mening dat die prioriteit er wel zou moeten zijn? Hoe is de samenwerking met de Belgische en Duitse autoriteiten op het gebied van de handel in doping?

Wij verwijzen naar de antwoorden op de schriftelijke vragen van de leden Van Dekken en Recourt van uw Kamer (Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2012–2013, nr. 2519, ingezonden 4 maart 2013).

Vraag 6

Herkent u het beeld dat er ondergrondse laboratoria in Nederland zijn die doping maken met alle risico’s voor de gezondheid van dien? Wat vindt u ervan dat de Belgische autoriteiten klaarblijkelijk wel weten waar in Nederland de ondergrondse laboratoria zijn?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Wat vindt u van de Belgische werkwijze met een multidisciplinaire hormonencel om expertise te bundelen en een gezamenlijke aanpak voor te staan? Welke mogelijkheden ziet u om zo’n soortgelijke samenwerking tussen politie, Openbaar Ministerie, douane en dopingautoriteit in Nederland tot stand te brengen?

Dopinghandel is een fenomeen met meerdere facetten, waardoor met een multidisciplinaire aanpak de beste resultaten kunnen worden behaald bij het bestrijden ervan. Zoals aangegeven in de antwoorden van mijn ambtgenoot van VWS van eind 2012 op schriftelijke vragen van het lid Bruins Slot van uw Kamer, wordt in Nederland al multidisciplinair samengewerkt tussen het Bureau Opsporing van de Inspectie voor de gezondheidszorg (IGZ), het Openbaar Ministerie (OM), de Douane, de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, de Fiscale inlichtingen- en opsporingsdienst en de politie om dopinghandel aan te pakken.2 Wij verwijzen verder naar de antwoorden op de schriftelijke vragen van de leden Van Dekken en Recourt van uw Kamer (kenmerk 2013Z04144, ingezonden 4 maart 2013).

Vraag 8

Welk onderscheid wordt er gemaakt tussen de aanpak van de handel in illegale medicijnen en de handel in doping? Klopt de waarneming dat handel in doping nu vooral bijvangst in andere strafzaken is?

Strafrechtelijk optreden is mogelijk tegen de productie van en handel in doping. Voor de productie en het in het handelsverkeer brengen van geneesmiddelen, waaronder dopinggeduide middelen, is een vergunning nodig. Als geneesmiddelen worden vervaardigd of verhandeld zonder vergunning, te koop worden aangeboden of ter hand worden gesteld door een ander dan een daartoe gerechtigde (zoals een apotheker of een arts), is dit strafbaar gesteld in de Geneesmiddelenwet en de Wet op de economische delicten. De handhaving van de Geneesmiddelenwet kent een duaal stelsel. Er kan een bestuursrechtelijke sanctie door de IGZ worden opgelegd of er kan strafrechtelijk worden opgetreden. De strafrechtelijke aanpak van handel in illegale medicijnen verschilt daarmee niet van de aanpak van handel in doping.
Verder zijn handelingen ten aanzien van de grondstoffen voor doping strafbaar gesteld voor zover die stoffen voorkomen op lijst I of lijst II van de Opiumwet, of vallen onder de Wet voorkoming misbruik chemicaliën.
Het komt voor dat handel in doping bijvangst is in een strafzaak. Of dit veelal het geval is, is het OM niet bekend.

Vraag 9

Welke resultaten zijn voortgekomen uit de drie onderzoeken betreffende dopinggeduide middelen?2

In de hiervoor aangehaalde eerdere antwoorden van mijn ambtgenoot van VWS van eind 2012 is aangegeven dat de IGZ drie onderzoeken betreffende dopinggeduide middelen heeft uitgevoerd. Hierbij gaat het om onderzoeken die vóór – en niet zoals in deze eerdere antwoorden vermeld ín – 2012 zijn gestart en inmiddels zijn afgerond. De drie onderzoeken, uit respectievelijk 2008, 2009 en 2011, hebben allen geleid tot een proces-verbaal dat door de IGZ is overgedragen aan het OM. In deze drie zaken zijn de dopinggeduide middelen in beslag genomen en is een beslissing afgegeven de middelen te vernietigen. In één zaak is de verdachte gedagvaard en veroordeeld. De andere twee zaken zijn door het OM om diverse redenen geseponeerd.

Vraag 10

Deelt u nog steeds de conclusie uit de notitie «Iedereen kan doodvallen» (website KRO Brandpunt Reporter) dat de argumenten dat mensen het zichzelf aandoen alleen al vanwege de ondoorzichtigheid van het aanbod aan dopinggeduide middelen en het daarmee gepaard gaande voor de gemiddelde consument deels onvoorzienbare risico dat aan gebruik verbonden is, onvoldoende is om te stellen dat de overheid niet zo’n hoge prioriteit aan de handel in dopinggeduide middelen hoeft te geven?

Het argument dat mensen het zichzelf aandoen is inderdaad geen reden voor de overheid om niet op te treden tegen (de handel in) doping. Verschillende overheidsdiensten werken dan ook aan het bestrijden van de handel in doping. Daarnaast wordt de Dopingautoriteit door de overheid jaarlijks gesubsidieerd voor het uitvoeren van dopingcontroles in de georganiseerde sport en voor preventieve taken in de (on)georganiseerde sport.

Vraag 11

Wat is er gedaan met de aanbeveling uit de notitie «Iedereen kan doodvallen» dat het dringend noodzakelijk is om de samenwerking tussen de Nederlandse opsporingsdiensten te verbeteren om opsporing meer kans van slagen te geven?

In antwoord op schriftelijke vragen van het toenmalige lid Van der Ham van uw Kamer is aangegeven dat de betreffende notitie een ondersteunende rol heeft gespeeld bij de beleidsvoorbereiding van afspraken tussen de verschillende handhavende en opsporende partijen.4

Vraag 12

Deelt u de mening dat het vrij onwaarschijnlijk is dat de dopingparagraaf van de sportscholen afgelopen jaren niet een enkele maal overtreden is? Wat zegt dit over het zelfregulerend vermogen van deze sector en hoe kan dit versterkt worden?

Gezien het aantal dopinggebruikers in fitnesscentra (zie mijn antwoord op vraag5 is het inderdaad onwaarschijnlijk dat de dopingparagraaf geen enkele maal zou zijn overtreden. Om de dopingparagraaf effect te laten hebben, zullen de fitnesscentra beter toezicht moeten houden op het nakomen van de overeenkomst die wordt afgesloten met de consument. Het is primair aan de sport om dopinggebruik tegen te gaan.

Vraag 13

Hoe kunnen huisartsen getraind worden om de gevolgen van gebruik van dopinggeduide middelen bij patiënten beter te herkennen (Nieuwsuur 27 februari 2013)?

Mijn ambtgenoot van VWS heeft niet de indruk dat er een kennisachterstand is bij huisartsen bij de herkenning van de gevolgen van dopinggebruik. Het beeld bestaat dat patiënten niet alle relevante informatie aan hun huisarts meedelen. De Dopingautoriteit onderhoudt contact over dit onderwerp met het Nederlands Huisartsen Genootschap (NGH).

Vraag 14

Waarom is dopinggebruik in Nederland niet strafbaar?

De overheid hanteert het standpunt dat het verbod op het gebruik van dopinggeduide middelen in de sport een spelregel betreft. De handhaving van deze spelregel, waaronder de bestraffing van overtredingen, is een taak van de verantwoordelijke instanties binnen de sportsector. De overheid acht dopingpraktijken binnen de georganiseerde sport wel ongewenst en bedreigend voor de maatschappelijke waarde van de sport. Daarom sluit de overheid aan bij het mondiale anti-dopingbeleid en voert het kabinet een actief beleid gericht op preventie, met name door het financieren van de Dopingautoriteit. Voor het overige gaat de overheid uit van de verantwoordelijkheid van elk individu voor de eigen gezondheid. Daarbij is het wenselijk dat er geen drempel wordt opgeworpen voor de toegang van dopinggebruikers tot zorg en hulpverlening, wat een strafbaarstelling wel tot gevolg kan hebben.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Heeft Ahmet Akgündüz de zegen van Rudolf Steiner? Triodosbank financiert Islamitische Universiteit Rotterdam» (IUR)?1

Ja.

Vraag 2

Ontvangt de Islamitische Universiteit Rotterdam op enigerlei wijze overheidssubsidies? Zo ja, om welke subsidies en welke bedragen gaat het dan?

De Islamitische Universiteit Rotterdam (IUR) ontvangt geen onderwijsbekostiging of subsidie van de overheid.

Vraag 3

Bent u bekend met het boek «Islamic Public Law» van Ahmet Akgündüz, de rector van de IUR, die verantwoordelijk is voor het pedagogisch klimaat van deze zogenaamde universiteit?

Ja, ik ben bekend met het bestaan van dit boek. Het betreft een boek over islamitisch recht.

Vraag 4

Deelt u de mening dat de opvattingen die worden uitgedragen door de rector2, de docenten en de universiteit als geheel in strijd zijn met Westerse normen en waarden van bijvoorbeeld gelijkheid van man en vrouw3, hetero en homo4, gelovige en geloofsverlater5 en dat die niet aan de basis mogen liggen van geaccrediteerde Nederlandse onderwijsinstellingen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, bent u bereid de accreditaties voor de bachelor- en masteropleidingen in te trekken?

De Nederlandse overheid staat voor de gelijkwaardigheid van man en vrouw, hetero en homo, gelovige, niet-gelovige en geloofsverlater. Ik ben onder meer verantwoordelijk voor homo- en vrouwenemancipatie en voer hierop ook actief beleid. Het kabinet heeft expliciete aandacht voor migranten die bij het afstand nemen van hun geloof, of die als homo of als jonge vrouw een beperkende vorm van groepsdruk ervaren. Zij verdienen bij uitstek steun, zoals ook Minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in zijn integratienota6 heeft aangegeven.
De aangehaalde uitlatingen zijn gedaan in een interview van meer dan 10 jaar geleden, blijkens de datum van het aangehaalde artikel in voetnoot 2 en 3 – en op persoonlijke titel. Daarnaast wordt verwezen naar leerstellingen in een academisch werk die daarmee nog niet de persoonlijke opvattingen van de rector weerspiegelen. De betreffende opleidingen aan de IUR zijn geaccrediteerd en ik zie geen noodzaak om deze accreditaties in te trekken.

Vraag 5

Deelt u de mening dat geestelijk verzorgers door de IUR worden opgeleid in een geest van segregatie en haat tegen Westerse waarden en daarom nooit in Nederlandse overheidsdienst zouden mogen werken? Zo nee, waarom niet?

Ik deel deze mening niet. Islamitisch geestelijk verzorgers bij de overheid worden zorgvuldig geselecteerd op bekwaamheid en geschiktheid voor de functie. Daar hoort haat tegen westerse waarden niet bij. Daarnaast moeten zij beschikken over een geaccrediteerd diploma voor geestelijke verzorging. De postinitiële hbo-master voor het opleiden van islamitisch geestelijk verzorgers aan de IUR is in 2009 geaccrediteerd. Het visitatierapport van deze opleiding uit 2009 benadrukt bovendien: «De commissie heeft in gesprekken met vertegenwoordigers van alle IUR-gremia met voldoening geconstateerd dat de opleiding streeft naar een in veel opzichten evenwichtiger genderbalans, dat zij mikt op een uitgesproken openheid naar de veelkleurige diversiteit van de Islam in Nederland, dat zij zich beraadt op verdere systematisering van haar interne kwaliteitscontrole, en vooral dat zij uitdrukkelijk uit is op nauwe samenwerking met de Nederlandse wereld van het hoger onderwijs.»7

Vraag 1

Erkent u dat er een ontluisterend beeld wordt geschetst van de Nederlandse inzet bij de opsporing van dopinghandel en doping?1 Wilt u uw antwoord toelichten?

Wij verwijzen naar de antwoorden op de schriftelijke vragen van de leden Van Dekken en Recourt van uw Kamer (Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2012–2013, nr. 2519, ingezonden 4 maart 2013) en van het lid Bruins Slot van uw Kamer (Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2012–2013, nr. 2520, ingezonden 6 maart 2013. Overigens heeft de Dopingautoriteit geen opsporingstaak zoals in vraag 13 wordt gesteld.

Vraag 2

Bent u bekend met het forse gebruik van doping in de amateursport en in sportscholen en met het feit dat Nederland 160.000 dopinggebruikers kent? Wat gaat u doen om dit terug te dringen?

Ja. De Dopingautoriteit heeft met financiering van het Ministerie van VWS door TNO in 2009 een prevalentieonderzoek laten uitvoeren naar het gebruik van prestatiebevorderende middelen bij fitnessbeoefenaars. Mijn ambtgenoot van VWS is bekend met de conclusie dat naar schatting 160.000 van de 2 miljoen bezoekers van fitnesscentra dopinggeduide middelen gebruiken. Overigens wordt in de ongeorganiseerde sport doping met name gebruikt om een gespierd en slank uiterlijk te verkrijgen. Naar aanleiding van deze resultaten heeft haar voorganger in 2009 reeds een aantal acties in gang gezet om dit aantal niet verder te doen laten stijgen. Hierover is uw Kamer in 2009 per brief geïnformeerd (Kamerstukken II, vergaderjaar 2008- 2009, 30 234, nr. 24).

Vraag 3

Deelt u de mening dat het protocol voor sportschoolhouders (om over te gaan op schorsing als het gebruik van doping wordt geconstateerd), niet werkt, doordat het nauwelijks wordt toegepast? Wat gaat u doen om het dopinggebruik in sportscholen beter te controleren en gebruikers te weren?

Vraag 4

Bent u bekend met het feit dat er in Nederland veel doping geproduceerd wordt in ondergrondse laboratoria? Heeft u zicht de hoeveelheid laboratoria en de ondergrondse handel in Nederland? Zo nee, waarom niet en wat gaat u doen om dit zicht te verbeteren?

Vraag 5

Bent u bekend met het feit dat veel doping te koop wordt aangeboden op internet? Hoe vaak gaat het hierbij om illegale medicijnen?

Vraag 6

Wordt hier opsporing op verricht? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe succesvol verloopt dit? Hoe denkt u dit verder te kunnen verbeteren?

Vraag 7

Heeft Nederland een verzoek van de Belgische justitie gehad om bij staan in de opsporing en aanpak van dopinghandel? Zo ja, klopt het dat daar geen vervolg aan is gegeven? Waarom niet?

Vraag 8

Wat kunnen we leren van de aanpak van de productie, de handel en het gebruik van doping in België?

Vraag 9

Klopt het dat er niet of nauwelijks wordt samengewerkt met België op het terrein van de aanpak van dopingproductie en -handel? Bent u bereid een dergelijke samenwerking te bewerkstelligen of drastisch te verbeteren, zodat er voortvarender kan worden opgetreden? Zo nee, waarom niet?

Vraag 10

Herkent u zich in de beeldvorming dat Nederland nauwelijks iets doet aan de aanpak van doping? Wat gaat u doen om de opsporingsinzet met betrekking tot dopinghandel en -doorvoer te vergroten? Wilt u uw antwoord toelichten?

Vraag 11

Kent u de nota «Iedereen kan doodvallen» uit 2005? Waarom is dit rapport een intern rapport gebleven en is er niets gedaan met de aanbevelingen uit dit rapport? Bent u alsnog bereid de aanbevelingen uit het rapport ter harte te nemen?

In antwoord op schriftelijke vragen van het toenmalige lid Van der Ham van uw Kamer is aangegeven dat de betreffende notitie wel degelijk een ondersteunende rol heeft gespeeld bij de beleidsvoorbereiding van afspraken tussen de verschillende handhavende en opsporende partijen. Ook is toen gemeld dat de notitie geen eindproduct was en het gelet daarop, en op het interne karakter van de notitie, niet in de rede ligt die openbaar te maken.3

Vraag 12

Klopt het dat er nauwelijks wordt samengewerkt tussen politie, Openbaar Ministerie, douane en dopingautoriteit in de bestrijding van doping? Zo nee, waarom niet? Bent u bereid deze samenwerking alsnog tot stand te brengen? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 13

Ziet u een mogelijkheid om de informatie omtrent de invoer, doorvoer en productie van doping die bekend is bij douane, politie en Openbaar Ministerie toegankelijk te maken voor de Nederlandse Doping Autoriteit, opdat zij haar opsporingstaak beter kan uitvoeren? Wilt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 1

Hoe beoordeelt u het dat premier Erdogan van Turkije recent op het Vienna forum of the Alliance of Civilizations (een VN initiatief voor dialoog tussen het Westen en de Islam) «islamofobie» gelijkstelde aan antisemitisme en er voor pleitte islamofobie en zionisme als een misdaad tegen de menselijkheid te beschouwen?1

Ik neem uitdrukkelijk afstand van de uitspraak van premier Erdoğan. Dit soort uitspraken schaadt een gunstig klimaat voor vrede in de regio en ze hinderen normalisering van de betrekkingen tussen Turkije en Israël. Nederland blijft een groot voorstander van een toenadering tussen Turkije en Israël en zal zich hiervoor ook sterk blijven maken.

Vraag 2

Deelt u de mening dat een dialoog, zoals het Vienna forum, met islamitische heersers die het sprookje verkondigen dat islam vrede is, die antisemitisme verspreiden en die islamkritiek de kop indrukken, verspilde moeite is?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Wat heeft u richting Turkije en de internationale gemeenschap ondernomen naar aanleiding van de volgende recente vijandige uitlatingen van premier Erdogan?:

De Nederlandse positie is de Turkse regering bekend en ook nu weer uitgedragen.

Vraag 4

Indien u niets heeft gedaan, wilt u dan toelichten waarom u deze «haattaal» van premier Erdogan ongemoeid heeft gelaten?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Deelt u de mening dat als «islamofobie» door Turkije als misdaad tegen de menselijkheid wordt beschouwd, dat land een fundamenteel tegenstander is van de vrijheid van meningsuiting en derhalve een vijand van de Westerse verworvenheden?

Nee.

Vraag 6

Wanneer erkent u eindelijk eens dat het toetredingsproces van Turkije tot de Europese Unie een kansloze en onwenselijke zaak is? Wilt u alles in het werk stellen om daar een eind aan te maken?

Het toetredingsproces van Turkije is voor de EU – en dus ook voor Nederland – van wezenlijk strategisch en economisch belang. Bovendien is dit proces een belangrijke motor voor hervormingen in Turkije, mede op het gebied van mensenrechten. Het gaat hier om een proces met een open einde, waarvan de uitkomst niet op voorhand vaststaat. Nederland heeft ingestemd met het lidmaatschapsperspectief voor Turkije, mits aan alle gestelde voorwaarden wordt voldaan. Het Kabinet ziet geen aanleiding om af te wijken van dit beleid.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Christelijke asielzoeker als moslim begraven» en het vervolgartikel «Kerk Noardburgum vreest geweld tegen bekeerlingen»?1

Ja

Vraag 2

Kunt u aangeven of het slachtoffer in kwestie voor zijn dood is bedreigd vanwege zijn keuze voor het christelijk geloof? Zo ja, was het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) hiervan op de hoogte?

Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) was bekend met de keuze van betrokken asielzoeker voor het christelijk geloof. Bij zijn plaatsing is hiermee rekening gehouden, door hem te plaatsen in een locatie waar diverse christelijke asielzoekers gehuisvest zijn. Het COA meldde mij dat noch door betrokkene, noch door andere bewoners of belangenorganisaties aan het COA signalen gegeven zijn dat hij bedreigd werd dan wel dat hij zich onveilig voelde.

Vraag 3

Bent u bekend met de zorgen van de kerkelijke gemeente van het slachtoffer die in het verleden meerdere malen te maken heeft gehad met bedreigingen van bekeerde asielzoekers? Zijn er de afgelopen anderhalf jaar bedreigingen geweest van asielzoekers wegens de godsdienstige overtuiging in het asielzoekerscentrum Burgum? Zo ja, welke maatregelen zijn er getroffen om dit aan te pakken?

Het COA heeft aangegeven geen meldingen ontvangen te hebben over bedreigingen wegens godsdienstige overtuigingen van asielzoekers in azc Burgum. In azc Burgum zijn meerdere christelijke asielzoekers gehuisvest. Hun geloofsovertuiging is openlijk bekend zonder dat dit tot problemen heeft geleid. De medewerkers op de locatie zijn extra waakzaam om te voorkomen dat zich incidenten voordoen.

Vraag 4

Herkent u zich in de zorgen van de kerkelijke gemeente over het asielzoekerscentrum St. Annaparochie over de bedreigingen en intimidatie van christelijke asielzoekers? Zo ja, welke maatregelen zijn er getroffen om een einde te maken aan deze dreigende situatie? Bent u van mening dat deze maatregelen effectief zijn geweest?

Het COA heeft aangegeven de zorgen van de kerkelijke gemeente niet te herkennen. In het azc St. Annaparochie zijn diverse christelijke asielzoekers gehuisvest zonder dat dit tot problemen leidt met bewoners met een andere overtuiging. Het COA meldde mij dat bij het incident waar, in het genoemde artikel in het Nederlands Dagblad, aan wordt gerefereerd volgens de verklaring van het slachtoffer geen sprake was van discriminatie of intimidatie op basis van zijn geloofsovertuiging. Het COA is alert op signalen van discriminatie en intimidatie en heeft de medewerkers getraind in het herkennen van signalen en diverse interventietechnieken. Bij de afhandeling van het genoemde incident bleek dit effectief te zijn.

Vraag 5

Zijn de genoemde incidenten ook bekend bij de politie en het COA? Bent u van mening dat de veiligheid van (bekeerde) christelijke asielzoekers momenteel voldoende gewaarborgd zijn? Zo ja, waar baseert u dat op?

Alle incidenten van enige omvang worden door het COA met de politie besproken in een regulier afstemmingsoverleg. Ook indien er sprake is van een gespannen situatie wordt dit aan de politie gemeld. Daarnaast ondersteunt het COA bewoners als zij aangifte willen doen. Het COA stelt zich ten doel de veiligheid van alle bewoners zoveel mogelijk te borgen. Ten aanzien van integriteitsschendingen voor kwetsbare groepen op de COA-locaties, zoals bekeerde christenen en LHBT’s, zijn diverse maatregelen genomen, mede naar aanleiding van het in vraag 7 genoemde rapport. Ik ben van mening dat de veiligheid van kwetsbare groepen in de COA-opvang, waaronder christelijke asielzoekers, zo veel mogelijk geborgd is. Een volledige garantie dat zich nimmer een incident zal voordoen is niet realistisch.

Vraag 6

Deelt u de mening dat een onafhankelijk vertrouwenspersoon beschikbaar moet worden gesteld waarbij asielzoekers, zo nodig anoniem, een eerste melding kunnen doen van geweld en intimidatie? Zo nee, waarom niet?

De mening dat er een onafhankelijke vertrouwenspersoon moet worden ingesteld waarbij asielzoekers, zonodig anoniem, een eerste melding kunnen doen van geweld en intimidatie, deel ik niet.
Meldingen van geweld of dreigingen kunnen bij de COA medewerkers, desgewenst anoniem, worden gedaan. Ook kunnen asielzoekers terecht bij medewerkers van Vluchtelingenwerk en het Gezondheidscentrum asielzoekers (GCA). Op ieder azc worden bewoners er voorts op gewezen dat er belangenverenigingen zijn voor christenen en andere groepen. De COA-medewerker zal bewoners doorverwijzen naar een belangenvereniging die aansluit bij de hulpvraag van de individuele bewoner.

Vraag 7

Welke verbeteringen zijn doorgevoerd door het COA in samenwerking met stichting Gave en het COC naar aanleiding van het (onafhankelijk) rapport van Deloitte BOI? Welke verbeteringen moeten nog doorgevoerd worden? Hoeveel meldingen van bedreiging zijn er tegen (bekeerde) christenen gedaan sinds het uitkomen van het rapport?

Het COA heeft, in goede samenwerking en afstemming met Stichting Gave en het COC, alle aanbevelingen uit het in de vraagstelling genoemde rapport overgenomen. Het rapport is uw Kamer eerder toegezonden2.
In 2012 zijn er diverse gesprekken gevoerd waarin de organisaties konden aangeven of zij nog suggesties hadden voor aanpassingen in de werkwijze van het COA. Deze gesprekken zullen ook in 2013 weer plaatsvinden. In 2013 zal in goed overleg, waar nodig, gewerkt worden aan verdere verbeteringen in de positie van christelijke en LHBT asielzoekers.
Belangenorganisaties kunnen bij het COA ook meldingen doen van signalen betreffende (dreigende) incidenten. Het COA heeft mij meegedeeld dat uit de jaarrapportage van Stichting Gave blijkt dat in 2012 in totaal 18 meldingen werden gedaan vanuit 13 verschillende azc’s (dit betreft zowel de meldingen aan het COA als aan Stichting Gave).

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Nederlands anti-dopingbeleid faalt»?1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw opvatting over de uitspraak van de Belgische autoriteiten «Nederland is een zwakke schakel in de internationale bestrijding van de dopinghande»?

Het in de uitzending geschetste beeld wordt door de Inspectie voor de gezondheidszorg (IGZ) en het openbaar ministerie (OM) niet herkend. Dit neemt niet weg dat het nuttig is de eigen aanpak te blijven bezien op eventuele mogelijkheden tot verbetering. Wij verwijzen in dat verband naar onze antwoorden hierna.

Vraag 3

Is u bekend dat er de afgelopen twee jaar een verdubbeling van het aantal laboratoria van vier naar acht heeft plaatsgevonden? Zo ja, welke actie(s) heeft u ondernomen? Zo nee, waarom niet? Heeft u – indien van toepassing – deze informatie gedeeld met de Nederlandse Dopingautoriteit? Zo nee, waarom niet?

Het OM heeft meegedeeld dat tijdens een bezoek van de Belgische autoriteiten aan het Functioneel Parket onder andere is aangegeven dat vanuit België een tendens werd gezien van een toename van laboratoria. Concrete aantallen zijn daarbij niet genoemd. De IGZ en het OM kunnen (een toename van) het bestaan van laboratoria niet op basis van eigen informatie bevestigen.
Daarnaast is tijdens het bezoek gesproken over een concreet onderzoek inzake doping. In deze zaak is de uit België ontvangen informatie door de opsporingsdiensten in Nederland in behandeling genomen.

Vraag 4

Bent u geïnformeerd door de advocaat-generaal van het Gentse hof over de verdubbeling van het aantal laboratoria van vier naar acht in de afgelopen twee jaar? Zo ja, welke actie(s) heeft u hierop ondernomen?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Bent u bekend met het gegeven dat de doping wordt verhandeld via een twintigtal websites, die vermoedelijk door Nederlanders worden beheerd? Zo ja, wat heeft u gedaan en wat gaat u doen om deze illegale handel een halt toe te roepen? Zo nee, waarom niet?

Ja, via websites worden dopinggeduide middelen aangeboden. Wij verwijzen voor de aanpak van dopinghandel naar antwoord 8 en naar de antwoorden op de schriftelijke vragen van het lid Bruins Slot van uw Kamer (Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2012–2013, nr. 2520, ingezonden 6 maart 2013). Verder werkt de IGZ op dit moment aan een aanvullende aanpak die tot doel heeft om onbevoegde aanbieders van geneesmiddelen op internet te beboeten. Het gaat daarbij om reclame voor en het onbevoegd aanbieden van geregistreerde geneesmiddelen, en om reclame voor en het aanbieden van ongeregistreerde of vervalste geneesmiddelen en dopinggeduide middelen.

Vraag 6

Welke samenwerkingsverbanden zijn er op het gebied van dopinghandel met België? Welke overige internationale samenwerkingsverbanden zijn er op het gebied van dopinghandel en met welke landen?

Nederland werkt in Europees verband samen met de lidstaten, waaronder België, op het terrein van in de internationale bestrijding van de dopinghandel. Zo neemt de IGZ deel aan de Working Group of Enforcement Officers (WGEO) van de Europese Unie, waarin alle Europese lidstaten zijn vertegenwoordigd. In de WGEO neemt de internationale samenwerking op het gebied van illegale handel in geneesmiddelen een prominente plaats in. Binnen het kader van de prioritering van de werkzaamheden van de IGZ zal de IGZ contact opnemen met de bevoegde autoriteiten van de lidstaten om gezamenlijk en in afstemming met elkaar op te treden. Verder werkt het OM zoals bij alle grensoverschrijdende criminaliteit samen met de EU-lidstaten, waaronder België, en voert het in voorkomende gevallen rechtshulpverzoeken uit. Er is geen aanleiding om deze samenwerking te veranderen.

Vraag 7

Welke mogelijkheden tot verbetering van de samenwerking met België op het gebied van dopinghandel zijn er nog? Op welke wijze gaat u de (mogelijke) verbetering realiseren?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 8

Op welke wijze gaat u de opsporing van dopinghandel een grotere prioriteit geven bij de betreffende opsporingsinstanties?

In het antwoord van mijn ambtgenoot van VWS van eind 2012 op schriftelijke vragen van het lid Bruins Slot van uw Kamer is de werkwijze van onder andere het Bureau Opsporing van de IGZ en het OM beschreven bij het bestrijden van dopingfeiten.2 Zij treden waar mogelijk op tegen dopingzaken die zich aandienen. De handel in doping valt onder de reguliere strafrechtelijke aanpak van illegale medicijnen en is door het OM niet als speerpunt benoemd.
Medio februari 2013 is er ambtelijk overleg gestart tussen de Ministeries van VWS (IGZ), VenJ en Financiën (Douane). Voor de volgende fase zal ook de Dopingautoriteit aansluiten en zijn tevens de politie en het OM uitgenodigd. In dit overleg wordt aan de hand van de rollen en taken van alle partijen bekeken hoe er beter kan worden samengewerkt en of er beter en meer informatie kan worden uitgewisseld. Over de uitkomsten van en mogelijke vervolgstappen na dit overleg zal de Minister van VWS uw Kamer voor het zomerreces informeren.
Tevens organiseert de IGZ een intern symposium over de illegale productie van en illegale handel in (grondstoffen voor) dopinggeduide middelen. Doel van die bijeenkomst, die naar verwachting in het najaar van 2013 zal plaatsvinden, is om de omvang van de illegale productie en handel in kaart te brengen, de aandacht voor dit onderwerp onder handhavende diensten te verhogen en te onderzoeken of binnen Nederland extra handhavingcapaciteit moet en kan worden georganiseerd voor het bestrijden van dopingcriminaliteit.
Het hangt af van de resultaten van deze activiteiten of het nodig en mogelijk zal zijn uitgebreider in te zetten op het bestrijden van dopingfeiten.

Vraag 9

Welke zaken zijn er aangekaart tijdens het bezoek van de Belgische Multidisciplinaire Hormonencel aan het Functioneel Parket van vorig jaar? Welke gevolgen heeft dat bezoek gehad voor de aanpak van dopinghandel?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 10

Overweegt u op basis van de ontwikkelingen op het gebied van doping de zelfregulering te gaan herzien, dan wel aan te passen, teneinde te komen tot een effectievere dopingbestrijding?

Nee, vooralsnog niet.
Er gelden verplichte regels en reglementen voor alle sporten in alle landen, die zijn vastgelegd in de World Anti-Doping Code van World Anti Doping Agency (WADA). Het toepassen van de dopingregels is een verantwoordelijkheid van de sport en vindt plaats door NOC*NSF, de bonden en de Dopingautoriteit. Uitgangspunt is immers dat de sport zelf verantwoordelijk is voor het tegengaan van het gebruik van doping. Mijn ambtgenoot van VWS blijft de sport steunen om het dopingprobleem aan te pakken. Zij doet dit met name door financiering van de Dopingautoriteit en het betalen van contributie aan de World Anti Doping Agency (WADA). Verder ondersteunt zijde «onderzoeks- en adviescommissie antidoping aanpak», die de KNWU en het NOC*NSF hebben ingesteld. Deze commissie zal concrete aanbevelingen doen ter verbetering van de huidige anti-dopingaanpak, binnen de context van het beleid van NOC*NSF en de rijksoverheid en de mondiale ontwikkelingen van de wielersport. Mijn ambtgenoot van VWS wacht deze aanbevelingen af en zal deze in de bredere context van het anti-dopingbeleid bekijken.

Vraag 1

Bent u bekend met de al langere tijd bestaande en hoogoplopende onenigheid tussen lokale en provinciale overheden en het Rijk over de uittreedsom die het Rijk voorstelt te betalen bij uittreding uit het Recreatieschap Midden-Delfland, welke volgens het recreatieschap veel te laag is om ervoor zorg te dragen dat het recreatieschap de contractuele en wettelijke verplichten in de toekomst kan nakomen?

Ik ben ermee bekend dat het Rijk en het recreatieschap het niet eens zijn over de door het recreatieschap aan het Rijk gestelde voorwaarden voor uittreding.

Vraag 2

Bent u bekend met de beslissing d.d. 12 februari jl. van de Midden-Delflandraad van de gemeenschappelijke regeling voor het Recreatieschap Midden-Delfland over de uittreedvoorwaarden voor het Rijk uit het recreatieschap, die per brief d.d. 12 februari jl. aan u kenbaar is gemaakt? Zo nee, waarom niet?

Ik ben bekend met een beslissing van de Midden-Delflandraad d.d. 12 februari jongstleden waarin het bezwaar van het Rijk tegen de door de Raad bij besluit van 29 juni 2012 gestelde uittreedvoorwaarden goeddeels wordt afgewezen.

Vraag 3

Heeft u de intentie om beroep in te stellen bij de rechtbank tegen de beslissing d.d. 12 februari jl. van de Midden-Delflandraad van het recreatieschap? Zo ja, waarom heeft u die intentie?

Ik ga in beroep tegen de beslissing van de Midden-Delflandraad. De uittreedsom van € 51 miljoen die het recreatieschap eist, is onredelijk en disproportioneel. De inhoudelijke en financiële onderbouwing van deze beslissing is daarbij op veel punten onjuist. De door het recreatieschap zelf ingestelde onafhankelijke bezwaaradviescommissie adviseerde in haar advies van 12 december 2012 aan de Midden-Delflandraad dan ook om de bezwaren van de Staat gegrond te verklaren en het besluit waarbij de uittreedsom op € 51 miljoen is gesteld te herroepen. De Midden-Delflandraad legt dit onafhankelijke advies naast zich neer. Beroep bij de bestuursrechter is noodzakelijk om te voorkomen dat de hoogte van het bedrag in rechte komt vast te staan.

Vraag 4

Bent u bereid om, alvorens beroep in te stellen tegen het besluit van de Midden-Delflandraad van het Recreatieschap Midden-Delfland d.d. 12 februari jl., nogmaals te proberen om op minnelijke wijze met het recreatieschap tot overeenstemming te komen over de uittreedvoorwaarden en de uittreedsom waaronder het Rijk zich terugtrekt uit de gemeenschappelijke regeling voor het Recreatieschap Midden-Delfland? Zo nee, waarom niet?

Overleg om op minnelijke wijze tot overeenstemming te komen heeft mijn voorkeur boven een gerechtelijke procedure. Het advies van voornoemde onafhankelijke bezwaaradviescommissie biedt hiertoe bruikbare handvatten. Op dit moment ligt er echter een beslissing van de raad, waar ik het niet mee eens ben, maar waar ik wel aan gehouden ben, als ik niet tijdig beroep in stel. Dit maakt overleg in mijn ogen alleen mogelijk wanneer de Midden-Delflandraad zijn beslissing op bezwaar van 12 februari 2013 alsmede zijn primaire besluit van 29 juni 2012 intrekt.

Vraag 5

Wijkt de situatie van het Recreatieschap Midden-Delfland af van andere recreatieschappen (bijvoorbeeld recreatieschap de Grevelingen) waar het Rijk zich recent uit heeft teruggetrokken? Zo ja, op welke punten wijkt de situatie van het Recreatieschap Midden-Delfland af van andere recreatieschappen? Zo nee, bestaan er significante verschillen tussen de uittreedsom die het Rijk voorstelt te voldoen bij het Recreatieschap Midden-Delfland en de uittreedsom die het Rijk heeft voldaan bij andere recreatieschappen?

Het Rijk heeft in het verleden slechts aan twee gemeenschappelijke regelingen van recreatieschappen deelgenomen: het Natuur- en recreatieschap De Grevelingen en het Recreatieschap Midden-Delfland. De situatie van het Natuur- en recreatieschap de Grevelingen ten tijde van de uittreding van het Rijk in 2005 week in belangrijke mate af van de situatie van het Recreatieschap Midden-Delfland nu.
Het gebied De Grevelingen is een Vogel- en Habitatrichtlijngebied en een wetland als bedoeld in de conventie van Ramsar. Dit brengt verplichtingen voor het Rijk met zich tot instandhouding van de aanwezige natuurwaarden. Anders dan bij de uittreding uit het Recreatieschap Midden-Delfland, moest het Rijk ten aanzien van De Grevelingen na uittreding verzekeren dat het aan zijn verplichtingen tot instandhouding van de natuurwaarden van het gebied en de daaraan gekoppelde beleidsdoelen zou blijven voldoen. Voor het Rijk lag het dan ook voor de hand om bij uittreding een langjarige bijdrage in de kosten van beheer en onderhoud van het gebied te leveren. Aan de besteding van de uittreedsom heeft het Rijk voorwaarden verbonden. Het Natuur- en recreatieschap De Grevelingen dient over de besteding van de uittreedsom gedurende 30 jaar jaarlijks verantwoording af te leggen aan het Rijk. Met betrekking tot het Recreatieschap Midden-Delfland is van dergelijke beleidsdoelen van het Rijk geen sprake. De uittreding is juist mede ingegeven door de gedachte dat het beleid met betrekking tot het Recreatieschap Midden-Delfland geheel door de resterende deelnemers in de gemeenschappelijke regeling dient te worden bepaald en dat hier – zoals afgesproken tussen het Rijk en de provincies in het Bestuursakkoord Natuur – geen rijkstaak meer ligt. Aan dit punt wordt door de Midden-Delflandraad voorbij gegaan. Ook zijn er belangrijke financiële verschillen tussen beide schappen. Het Natuur- en recreatieschap De Grevelingen kende destijds jaarlijks een aanzienlijk exploitatietekort, terwijl het Recreatieschap Midden-Delfland financieel goed voorzien is. Het Recreatieschap Midden-Delfland heeft grote financiële reserves die voor meer dan de helft zijn opgebouwd uit de rijksbijdrage die sinds de jaren tachtig jaarlijks werd verstrekt.
Sinds de uittreding uit het Natuur- en recreatieschap De Grevelingen is bovendien de toestand van ‘s Rijks financiën aanmerkelijk verslechterd. Dat betekent dat op tal van uitgaven wordt bezuinigd en dat er dus ook geen ruimte is om voor de uittreding uit het recreatieschap en hogere uittreedsom te vergoeden dan waartoe het Rijk strikt genomen gehouden is.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Rijksgeld culturele hoofdstad komt er»?1

Ja, ik ben bekend met dit bericht.

Vraag 2

In acht nemende de uitlatingen van de Eindhovense wethouder, welke toezeggingen heeft u aan de Eindhovense wethouder gedaan? Welke toezeggingen aangaande een rijksbijdrage aan de kandidatuur van Europese Cultuurhoofdstad 2018 heeft u aan andere kandidaten gedaan?

Er zijn geen toezeggingen aan de Eindhovense wethouder gedaan. In algemene zin is aan de drie overgebleven steden gemeld dat voordat men het definitieve bidbook moet indienen (12 juli 2013) er duidelijkheid zal zijn over de hoogte van een rijksbijdrage.

Vraag 3

Is het waar dat, indien een Nederlandse stad als Culturele Hoofdstad wordt aangewezen, men in dat geval kan rekenen op 20 miljoen euro van het Rijk, zoals de Eindhovense cultuurwethouder beweert?

De hoogte van een mogelijke rijksbijdrage is op dit moment nog niet bekend.

Vraag 4

Vindt u het verantwoord dat zoveel belastinggeld wordt verspild ter meerdere eer en glorie van de Europese Unie en bent u bereid de bedragen, die door provincies en gemeenten zijn uitgegeven aan de kandidatuur voor 2018, te korten op de bijdrage uit het provinciefonds en gemeentefonds? Zo nee, waarom niet?

Het doel van de Europese Culturele Hoofdstad is dat onder andere met een breed cultureel programma veranderingen tot stand worden gebracht in de stad en de omliggende regio. Daarbij valt te denken aan het betrekken van de gehele bevolking bij het culturele leven of herbestemming van industriële gebieden die in onbruik zijn geraakt. Dat daarbij de verbondenheid met andere culturen uit de Europese Unie (en daarbuiten) aan de orde komt acht ik positief.
Provincies en gemeenten zijn zelf verantwoordelijk voor de keuze waarvoor zij de middelen uit de provincie- en gemeentefondsen aanwenden.

Vraag 5

Deelt u de mening dat het kabinet zich onmiddellijk moet distantiëren van deze Europese zelfverheerlijking, dat het belastinggeld beter besteed kan worden en dat de kandidatuur vanuit Nederland dan ook onmiddellijk moet worden afgeblazen?

Nederland heeft in 1999 (en 2006 bij de herziening) met het besluit van de EU ingestemd. Daarbij is besloten dat in 2018 een Nederlandse stad zich Europese Culturele Hoofdstad mag noemen. Uiteindelijk hebben 5 steden zich kandidaat gesteld, waarvan 3 naar de tweede ronde door zijn. Deze steden streven naar de titel, met instemming van de gemeenteraden.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Radicale imam begint opnieuw»?1

Ja.

Vraag 2

Op welke wijze wordt imam Fawaz, ook nu hij los is van de As Soenna-moskee, door de Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst (AIVD) gemonitord?

Over onderzoek van de AIVD in individuele zaken worden in het openbaar geen mededelingen gedaan.

Vraag 3

In hoeverre deelt u de mening dat er al meer dan genoeg moskeeën in Nederland staan en dat de komst van deze salafistische moskee ons land niets dan negativiteit zal brengen?

Deze visie deel ik niet. De vrijheid van godsdienst, vastgelegd in artikel 6 van de Nederlandse Grondwet, betekent onder andere dat gelovigen de mogelijkheid hebben om hun geloof uit te oefenen in een gebedshuis. Het beschermen van deze grondrechtelijke vrijheid is één van de kernwaarden van onze Nederlandse democratische rechtsstaat.

Vraag 4

Deelt u de visie dat imam Fawaz, die onder andere opriep tot geweld tegen vrouwen en daarmee een gevaar voor de openbare orde en veiligheid vormt, waar mogelijk, na denaturalisatie ons land uitgezet dient te worden en dat elke moskee waar geweld gepredikt wordt of werd, zo spoedig mogelijk gesloten dient te worden? Zo nee, waarom niet?

Ik keur elke oproep tot geweld streng af. Iedereen in Nederland dient zich aan de wet te houden. Waar er aanwijzingen zijn dat de wet wordt overtreden, is het aan het Openbaar Ministerie om strafbare uitingen te vervolgen en aan de rechter om daarover een oordeel te vellen.
Wat betreft personen met de Nederlandse nationaliteit geldt dat «het oproepen tot geweld» op zichzelf niet een grond is voor het verlies van het Nederlanderschap. Het verlies van Nederlanderschap is bijvoorbeeld wel mogelijk na onherroepelijke veroordeling wegens staatsondermijnende activiteiten, die strafbaar zijn gesteld in Boek II Strafrecht, en waarop een gevangenisstraf van 8 jaar of meer is gesteld. Hieronder vallen ook strafbare feiten gepleegd met een «terroristisch oogmerk» (art. 83 SR). Betrokkene mag door de intrekking van de Nederlandse nationaliteit echter niet staatloos worden.

Vraag 5

Welke maatregelen bent u voornemens te treffen om de opening van deze moskee te voorkomen?

Geen. De opening of sluiting van een gebedshuis is een vraagstuk van ruimtelijke ordening, dat valt onder de verantwoordelijkheid van gemeenten, in dit geval Den Haag.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «IJsland wil porno blokkeren»?1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw reactie op het besluit van de IJslandse regering om op internet pornografie te blokkeren, om schadelijke effecten voor kinderen die porno zien te voorkomen?

Er zijn nu nog geen vastomlijnde plannen in IJsland om pornografie op internet te blokkeren. Op dit moment worden alleen de mogelijkheden daartoe onderzocht.

Vraag 3

Hoe zit de beoogde maatregel in IJsland in elkaar? Wat is de achterliggende gedachte achter deze maatregel? Welk doel dient de blokkade? Op welke wijze kan er een blokkade worden bewerkstelligd?

De IJslandse minister van Binnenlandse Zaken heeft een werkgroep gevormd die hem moet adviseren hoe de verspreiding van pornografie op internet kan worden tegengegaan. Volgens het IJslandse «Commissariaat voor de Media» wordt onder meer gedacht aan media-educatie, aanpassing van de definitie van porno in de bestaande wetgeving, het filteren van websites, het blokkeren van IP-adressen van pornosites en een verbod op het gebruik van IJslandse creditcards voor de toegang tot bepaalde websites. Een eventueel verbod op pornografie op internet zou de huidige IJslandse wet tegen het importeren, publiceren en distribueren van pornografisch materiaal in de fysieke wereld complementeren. In IJsland is veel discussie over de mogelijk schadelijke effecten van gewelddadige vormen van pornografie, met name voor jonge jongens. Uit de nationale consultatie van politici, in zedenzaken gespecialiseerde advocaten en professionals op het gebied van onderwijs en gezondheid is gebleken dat in IJsland draagvlak bestaat voor het blokkeren van porno op internet. Of het blokkeren van pornografie op internet ook technisch waterdicht te realiseren is, zal nog worden bezien.

Vraag 4

Bent u bereid het onderzoek waar de IJslandse regering naar verwijst, voorzien van uw reactie, naar de Kamer te sturen? In hoeverre is dit onderzoek van toepassing op de Nederlandse situatie?

De IJslandse regering verwijst naar het boek Pornland. How porn has hijacked our sexuality. Volgens de auteur dr. Gail Dines vertonen kinderen die op jonge leeftijd geconfronteerd worden met gewelddadige porno, dezelfde tekenen van trauma als kinderen die seksueel misbruikt zijn. De betreffende publicatie vormt echter geen weerslag van eigen wetenschappelijk onderzoek, maar biedt een interpretatie van visies op de rol van porno en erotiek vanuit een feministische grondslag. Ons is ook geen ander onderzoek bekend waaruit een vergelijkbaar traumatische effect van gewelddadige porno zou blijken als bij kinderen die seksueel misbruikt zijn. Ook de door ons geraadpleegde experts op het gebied van jeugd en media geven aan dergelijk onderzoek niet te kennen.

Vraag 5

Wat is er bekend over de invloed van porno op kinderen in Nederland?

Vanwege ethische bezwaren is in Nederland, noch in het buitenland ooit experimenteel onderzoek gedaan naar de directe invloed van pornografische beelden op kinderen. Wel zijn de statistische verbanden – ook longitudinaal – onderzocht bij vooral jongeren ouder dan 12 jaar die pornografische beelden hebben gezien. Uit onderzoek in 2011 van het kenniscentrum Rutgers WPF en het Nederlands Jeugd Instituut blijkt onder meer een wederkerig verband tussen het kijken naar porno enerzijds en seksuele belangstelling en seksueel gedrag anderzijds: jongens die meer in seks geïnteresseerd zijn en meer ervaring hebben, kijken meer naar porno en het kijken naar porno stimuleert vervolgens ook hun seksuele interesse. Bij meisjes wordt in deze studie nauwelijks een verband met kijken naar pornografische beelden gevonden. Onderzoek van de Universiteit van Amsterdam uit 2008 en 2009 toont longitudinale verbanden aan tussen het kijken naar porno en een positievere attitude tegenover seks buiten een relatie, minder tevredenheid over het eigen seksleven, meer onzekerheid over seksualiteit en de perceptie van vrouwen als lustobject. Daarbij moet wel de kanttekening geplaatst worden dat er naast het kijken naar porno veel andere factoren zijn die de seksuele ontwikkeling van jongeren beïnvloeden.

Vraag 6

Wat is er bekend over de omvang van het aantal kinderen in Nederland dat porno op hun mobiele telefoons bekijkt?

Er zijn wel cijfers over het percentage Nederlandse kinderen dat wel eens porno heeft gezien, maar niet specifiek voor het medium mobiele telefoons. Rutgers WPF en SOA Aids Nederland vonden in hun onderzoek Seks onder je 25ste (2012) dat twee derde van de 12- tot 14-jarige jongens en een vijfde van de meisjes in deze leeftijdscategorie het afgelopen half jaar porno heeft gezien, meestal op het internet. Het Sociaal en Cultureel Planbureau concludeerde op basis van het EU Kids Online onderzoek in 2011 dat ongeveer twee vijfde van de 9- tot 16-jarige internetgebruikers in aanraking komt met pornografische beelden (39%), zowel via internet (22%) als via televisie en film. Van deze jongeren blijkt 5% van streek te raken door het zien van seksueel getinte beelden. Nog lopend onderzoek van het lectoraat Cybersafety van de NHL Hogeschool onder kinderen en jongeren liet in 2012 zien dat 19% van de kinderen op de basisschool wel eens seksueel expliciet beeldmateriaal op internet heeft gezien.

Vraag 7

In hoeverre wordt er in Nederland bij hulpverleningsinstanties om hulp gevraagd als het gaat om de schadelijke gevolgen voor kinderen die porno te zien krijgen? In hoeverre is er op dit gebied hulpaanbod?

Er zijn geen cijfers beschikbaar over dit specifieke beroep op hulpverleningsinstanties. De digitale wereld kent niet alleen veel kansen; aan (verkeerd) gebruik zijn ook risico’s verbonden. Om jongeren op het terrein van seksualiteit meer bewust te maken van de risico’s van social media en internet is er in het lespakket «Lang leve de liefde» een module mediawijsheid «Jij en de media» opgenomen. Dit lespakket wordt op veel middelbare scholen en ROC’s gebruikt. Het is van belang dat jongeren en hun ouders mediawijs zijn. Dit wil zeggen dat jongeren en hun ouders over kennis, vaardigheden en een mentaliteit moeten beschikken, waarmee zij zich bewust, kritisch en actief kunnen bewegen in de digitale wereld. Verschillende ministeries zetten zich in om de mediawijsheid te vergroten. Op initiatief van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en het toenmalige ministerie voor Jeugd en Gezin is in 2008 het expertisecentrum Mediawijzer.net opgezet, dat de mediawijsheid van Nederlandse burgers en organisaties beoogt te bevorderen. Het is van belang dat mediawijsheid ook een onderdeel vormt van de opvoeding. Daarom onderhoudt Mediawijzer.net relaties met organisaties die ouders en opvoeders voorzien van informatie over allerlei thema’s, waaronder seksuele beelden en seksueel gedrag via het internet.

Vraag 8

Wordt er in Nederland onderzoek gedaan naar de schadelijke effecten voor kinderen die porno te zien krijgen? Zo nee, bent u bereid hier onderzoek naar te doen? Zo, ja bent u bereid dit onderzoek naar de Kamer te sturen?

Zoals aangeven in antwoord op vraag 5 wordt geen direct experimenteel onderzoek gedaan, maar worden wel de statistische verbanden onderzocht bij kinderen en jongeren die naar pornografische beelden hebben gekeken. Op dit moment loopt het onderzoek van de NHL Hogeschool, die met een tweede meting gestart is. De resultaten van dit onderzoek worden in september 2013 verwacht. Het entameren van aanvullend onderzoek achten de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en ik niet noodzakelijk.