Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 16 juni 2009
De vaste commissie voor Verkeer en Waterstaat heeft mij verzocht de Kamer een reactie te doen toekomen op het artikel op de website voor de bouw Cobouw van 4 april 2009 met als kop: «Ideeënloket infrastructuur werkt niet». Graag voldoe ik mede namens de staatssecretaris aan dit verzoek.
Met het ideeënloket infrastructuur doelt Cobouw op het externe loket Idee VenW.
Dit loket is sinds februari 2007 operationeel en biedt het (bouwend) bedrijfsleven, kennisinstituten, maar ook burgers de mogelijkheid ideeën en eigen initiatieven (unsollicited proposals) via een website bij mijn departement in te dienen.
In het artikel wordt gesteld dat «het aparte loket bij Verkeer en Waterstaat voor uitgewerkte ideeën van bouwers niet werkt». De projecten komen niet tot uitvoering. Het initiatief van oud-minister Peijs leverde afgelopen twee jaar ruim vijfhonderd ingediende ideeën op waarvan vijf zeer kansrijk, aldus het artikel.
Volgens het artikel kregen de bouwers te horen dat het realistische en kansrijke projecten zijn maar het zit de bouwers dwars dat het loket weliswaar een luisterend oor biedt, maar dat vervolgstappen uitblijven.
Ten aanzien van (de procedure van) het externe loket Idee VenW verwijs ik graag naar de internetsite: www.ideevenw.nl.
Ik deel de opvatting niet dat het loket Idee VenW niet zou werken. Integendeel. Ik zal u dat hieronder uiteenzetten.
Zoals gezegd kunnen bij het loket Idee VenW bedrijven, kennisinstellingen, maar ook burgers ideeën voor mijn departement indienen die zij op eigen initiatief hebben ontwikkeld.
Ieder idee dat maatschappelijke meerwaarde heeft, het werkveld van het ministerie van Verkeer en Waterstaat raakt, voldoende uitgewerkt en vernieuwend is, neemt Idee VenW in behandeling. Doel is een centrale ingang te bieden (vanuit de filosofie «van buiten naar binnen») en daarmee een einde te maken aan de zoektocht van externen om bij mijn departement de juiste ingang te vinden voor eigen initiatieven.
Met dit loket wil het ministerie van Verkeer en Waterstaat de creativiteit uit haar omgeving meer benutten. De insteek van Idee VenW is om te enthousiasmeren en uit te stralen: we staan open voor de originele ideeën van bedrijven en burgers. Het doel is om meer ideeën tot uitvoering te brengen. Voorwaarde hiervoor is ideeën zorgvuldiger te behandelen door middel van een transparant stappenplan (zie: www.ideevenw.nl), in dialoog met de indiener. Door deze professionalisering en door te melden dat Verkeer en Waterstaat open staat voor ideeën, worden er ook meer ideeën ingediend.
Ik word gesterkt in mijn opvatting doordat in navolging van Idee VenW bij het ministerie van VROM, de provincie Gelderland en ProRail soortgelijke loketten volgens dezelfde principes en systematiek (stappenplan) zijn opgezet.
Zoals in het artikel is gemeld, is het loket Idee VenW extern geëvalueerd1.
De belangrijkste conclusies waren:
1. Geïnterviewden (indieners/niet indieners ideeën vooral uit de bouw, in- en extern betrokkenen, andere overheden) zijn unaniem positief over de toegevoegde waarde van Idee VenW;
2. Er zijn minder hoogwaardige eigen initiatieven van het bouwend bedrijfsleven ingediend dan verwacht;
3. Als de procedure van het loket Idee VenW is afgerond (na stap 2) is het vervolg onvoldoende helder en mist de snelheid van de procedure Idee VenW;
4. Er is een relatief groot aantal eigen initiatieven van mindere kwaliteit ingediend.
Ik concludeer andermaal dat het loket Idee VenW in een behoefte voorziet en dat het loket «werkt». Ideeën en eigen initiatieven op het gehele beleidsterrein van Verkeer en Waterstaat kunnen bij één loket worden ingediend en behandeld.
Dat schept naar buiten en naar binnen helderheid en voorkomt dat ideeën «in de bureaulade van een ambtenaar verdwijnen». Ook moet naar aanleiding van de evaluatie geconcludeerd worden dat er zijn minder (hoogwaardige) eigen initiatieven van bedrijven bij Idee VenW zijn ingediend dan op werd verwacht.
Naar aanleiding van de evaluatie bezint het projectteam Idee VenW zich of en hoe ideeën ná behandeling door het loket beter kunnen worden begeleid zodat meer duidelijkheid en snelheid voor de indieners ontstaat. Ook wordt bezien hoe meer rendement gehaald kan worden uit de ideeën van burgers. Voorts zijn er bedrijven die bij de evaluatie hebben aangegeven dat zij pas mee willen doen als er een reële verdienoptie is omdat eigen initiatieven ook lonend moeten zijn.
Dit specifieke gegeven, naast de evaluatie van Idee VenW in z’n algemeen, is voor mij aanleiding contact te zoeken met de Regieraad Bouw om te bezien hoe eigen initiatieven van bedrijven beter tot hun recht kunnen komen. Overheid en bedrijfsleven hebben er immers gezamenlijk belang bij voorwaarden te scheppen zodat kansrijke eigen initiatieven en innovaties in de bouw beproefd en waar mogelijk geïmplementeerd kunnen worden.
Ik zal u te zijner tijd op de hoogte brengen van het resultaat van mijn initiatieven om het rendement van het loket Idee VenW verder te verbeteren. Met betrekking tot de in het artikel van Cobouw genoemde projecten merk ik nog het volgende op. De projecten Zwartsluis, A 3 en Ecobeach dateren van vóór de start van het externe loket Idee VenW.
Het project van Movares (overkapte snelweg) is in behandeling genomen maar uiteindelijk als niet vernieuwend genoeg beoordeeld. Het eigen initiatief van Strukton (noordelijke randweg Utrecht) heeft de gehele procedure van Idee VenW succesvol doorlopen en wordt meegenomen in de lopende planstudie ring Utrecht.
Overigens, met betrekking tot het project Ecobeach ziet Rijkswaterstaat mogelijkheden in dit systeem als aanvulling op zandsuppleties en daarom zijn BAM en Rijkswaterstaat samen overgegaan tot een proef bij Egmond.
Ik concludeer dan ook dat de in het artikel in Cobouw genoemde projecten, al dan niet in het kader van het loket Idee VenW, serieuze aandacht van mijn departement hebben gekregen dan wel nog hebben maar om uiteenlopende redenen wel, niet of wellicht nog niet tot (een vorm van) uitvoering zijn gekomen. Aan de hand van deze voorbeelden kan mijns inziens derhalve niet de conclusie worden getrokken dat het ideeënloket niet werkt.
«Evaluatie van het loket Idee VenW»; Van de Bunt, adviseurs voor organisatie en beleid; Amsterdam, mei 2008.