Kamervragen

Alle

27 juni 2018 - 29 juni 2018

2 dagen

Het Akkoord op Hoofdlijnen dat de Staat heeft gesloten met Shell en ExxonMobil
	Henk Nijboer (PvdA)
	Wopke Hoekstra (minister financiën) (CDA), Eric Wiebes (minister economische zaken) (VVD)

Bronnen

1. https://fd.nl/economie-politiek/1259795/nam-betaalt-veel-minder-aan-g…

Vraag 1

Waarom is het akkoord gezien het budgetrecht van de Kamer, zoals vastgelegd in de Comptabiliteitswet, niet van tevoren ter goedkeuring naar de Kamer gestuurd?

Conform de Comptabiliteitswet 2016 mag een Minister namens de Staat overeenkomsten aangaan zonder voorafgaande instemming van het parlement. Op basis van deze bevoegdheid is het de Staat die overeenkomsten met private partijen afsluit. Nu de onderhandelingen zijn afgerond kunt met mij in debat gaan over het akkoord en aan de hand van het parlementaire budgetrecht de financiële gevolgen hiervan controleren.
Vraag 2

Waarom was het nodig nieuwe afspraken te maken? Twijfelde u aan de aansprakelijkheid van de NAM voor de schade geleden als gevolg van de gaswinning?

Op 29 maart heeft het kabinet besloten de gaswinning in Groningen op zo kort mogelijke termijn te beëindigen. Nu we de laatste fase van gaswinning in Groningen ingaan, hebben we ook heldere, toekomstbestendige afspraken nodig. Deze week heb ik met Shell en ExxonMobil, de aandeelhouders van NAM, een akkoord gesloten dat in het teken staat van een verantwoorde afbouw van de gaswinning. Ik heb nooit getwijfeld aan de aansprakelijkheid van NAM voor de gevolgen van bodembeweging.
Vraag 3

Was de NAM aansprakelijk voor de kosten van de versteviging?

Zie antwoord vraag 2.
Vraag 4

Hoe verhouden de antwoorden op vragen 2 en 3 zich tot uw uitspraken in het verleden, waarin u altijd heeft gezegd dat de NAM aansprakelijk is voor alle schade als gevolg van de gaswinning (zoals «(d)e verplichting tot het vergoeden van aardbevingsschade ten opzichte van gedupeerden in Groningen, is een wettelijke verplichting van NAM»)?

Die sluiten daarbij aan.
Vraag 5

Was deze overeenkomst noodzakelijk om ervoor te zorgen dat niet langer de NAM beslist hoeveel gas er wordt gewonnen? Is dit niet reeds verzekerd met het wetsvoorstel dat op 28 juni 2018 in de Kamer behandeld zal worden?

Nee, de overeenkomst was daartoe niet nodig. In de wijziging van de Mijnbouwwet wordt geregeld dat NAM een winningsverplichting krijgt. De overeenkomst regelt meer dan de hoeveelheid te winnen gas, zoals de garanties en het financieel robuust houden van NAM om de noodzakelijke hoeveelheid gas te kunnen blijven winnen.
Vraag 6

Waarom staat overal in het Akkoord op Hoofdlijnen dat de inhoud vertrouwelijk zal blijven? Waarom is gekozen om de inhoud te openbaren? Waarom is dit niet van begin af aan de intentie en de houding geweest?

Het is gebruikelijk dat bedrijfsvertrouwelijke informatie niet openbaar wordt gemaakt. Aangezien op voorhand duidelijk was dat er bedrijfsvertrouwelijke informatie in dit Akkoord op Hoofdlijnen zou staan, is deze passage direct opgenomen. Vanaf het begin heeft het kabinet ingezet op maximale transparantie. Gedurende het proces is door partijen het gesprek over transparantie verder gevoerd met als resultaat om zoveel als mogelijk van dit Akkoord op Hoofdlijnen, buiten de bedrijfsvertrouwelijke informatie, openbaar te maken.
Vraag 7

Wat wordt bedoeld met paragraaf 3.2 van het Akkoord op Hoofdlijnen? Betekent dit dat Shell en ExxonMobil weer inspraak krijgen in de hoeveelheid gas die gewonnen wordt als de winning onder de 12 miljard kuub duikt? Betekent dit dat de hoogte van de gaswinning afhankelijk wordt van de solvabiliteit van de NAM, terwijl partijen hadden verklaard hoe dan ook garant te staan voor de verplichtingen van de NAM? Hoe verhoudt paragraaf 3.2 zich tot paragraaf 3.3?

Shell en Exxon committeren zich aan het afbouwen van de winning. Echter, bij de lagere volumes in de laatste jaren van de winning zal moeten worden bezien op welke wijze de samenwerking met Shell en ExxonMobil vorm wordt gegeven. Het betekent niet dat Shell en Exxon inspraak krijgen op de hoogte van de winning en het betekent ook niet dat de hoogte van de winning wordt bepaald door de solvabiliteit van NAM. Paragraaf 3.3. heeft betrekking op de aanpassing van de Mijnbouwwet en paragraaf 3.2 over de aannames die gehanteerd worden bij de afbouw van de winning naar nul.
Vraag 8

Wat betekent de tweede bullet van artikel 3.8 van het Akkoord op Hoofdlijnen? Betekent dit dat de leveringszekerheid boven de veiligheid van Groningers blijft staan? Staat hier dat de winning niet eerder naar nul mag dan wanneer ook de gasbehoefte nul is?

In de tweede bullet van artikel 3.8 staat dat als er geen volume meer nodig is uit het Groningenveld, het Groningenveld ook niet meer beschikbaar is voor capaciteit voor bijvoorbeeld back-up voorzieningen. Anders gezegd, als er geen gas meer nodig is uit het Groningenveld om aan de laagcalorische vraag te voldoen dan wordt het veld ingesloten. De stikstofinstallaties zijn dan in staat om aan de volledige laagcalorische vraag te voldoen. De tweede bullet gaat dus over de afbouw van de winning en zegt niets over de weging van veiligheid en leveringszekerheid.
Vraag 9

Kunt u gedetailleerd beschrijven hoeveel geld er in welk jaar beschikbaar komt voor de versterking van de economie en de leefbaarheid in de regio Groningen? Hoe worden deze bijdragen verdeeld tussen ExxonMobil, Shell en de Staat? Hoe verhouden deze bijdragen zich tot de kostenverdeling tussen partijen, alsmede de dividendverdeling? Kunt u een reactie geven op de publicatie van het Financieel Dagblad (FD) en BNR1, waarin staat dat de Staat opdraait voor bijna 90% van de bijdrage? Waarom spiegelde u eerder bewust voor dat beide bedrijven een half miljard bijdragen aan de toekomst van Groningen?

Op dit moment zijn alleen de bedragen duidelijk die NAM en het Rijk in ieder geval zullen bijdragen. Er is nog geen uitsplitsing beschikbaar per jaar. Dit is afhankelijk van de uitkomsten van de gesprekken met de regio. Voor de rest van het antwoord op uw vraag verwijs ik naar mijn brief van vandaag over het artikel uit het FD over dit onderwerp.
Vraag 10

Worden deze bedragen beïnvloed door de verminderde rechten van de Staat in de opbrengsten van de gasbaten? Hoe was de verhouding geweest als de verdeling tussen de Staat en Shell en Exxon gelijk was gebleven?

De uitgaven die NAM hiervoor doet worden beschouwd als kosten van winning en leiden dus tot een lagere winst uit de winning van Groningengas. De uitgaven van NAM worden niet beïnvloed door de wijziging van de financiële afdrachten. In de oude situatie leidden kosten van NAM tot lagere inkomsten voor de Staat van 64% van het desbetreffende bedrag en 36% verminderde winst voor Shell en Exxon. In de nieuwe situatie is dat 73% voor de Staat en 27% voor Shell en Exxon.
Vraag 11

Vindt u ook dat de terminologie die door u gebezigd is, namelijk dat de Staat en de NAM ieder 50% zouden bijdragen, in het licht van het artikel van het FD op zijn minst misleidend is? Denkt u dat de onoplettende lezer dit had opgemaakt uit uw woorden?

Nee, want de Staat draagt direct bij aan 50% van de uitgaven en NAM de overige 50%. De bijdrage van NAM wordt vervolgens verwerkt op de gebruikelijke wijze via de afdrachtenregels.
Vraag 12

Betekent het citaat «(d)e Staat heeft de intentie dat NAM niet meer zelf jegens gelaedeerden aansprakelijk zal zijn voor schade door Bodembeweging» dat het Fonds aansprakelijk wordt? Hoe is dit juridisch geregeld als de NAM primair aansprakelijk is voor schade als gevolg van gaswinning?

Nee, dit betekent dat ik voornemens ben om met een wetsvoorstel dat ik in voorbereiding heb te regelen dat personen die als gevolg van bodembeweging door gaswinning uit het Groningenveld of de gasopslag Norg voortaan niet meer de NAM maar de Staat moeten aanspreken voor hun schade. De Staat zorgt voor een adequate afwikkeling van de schade en verhaalt de kosten hiervan vervolgens op NAM, die financieel aansprakelijk blijft voor deze kosten.
Vraag 13

Hoe is geborgd dat de NAM aansprakelijkheid behoudt mocht het fonds niet aan zijn verplichtingen kunnen voldoen?

In het wetsvoorstel dat ik in voorbereiding heb, is geborgd dat altijd een adequate afhandeling van schade als gevolg van bodembeweging zal plaatsvinden.
Vraag 14

Waarom is voor Norg de omkering van de bewijslast niet van toepassing?

Het wettelijke bewijsvermoeden zoals opgenomen in artikel 177a, eerste lid, van Boek 6 van het Burgerlijk Wetboek geldt voor gaswinning uit het Groningenveld. De gasopslag Norg staat los van het Groningenveld. Er is echter wel een directe verbinding tussen het Groningenveld en de gasopslag Norg waardoor de gasopslag Norg, kan worden opgevat als onderdeel van de gaswinning uit het Groningenveld. Zo kan het bewijsvermoeden ook ten aanzien van de gasopslag bij Norg worden toegepast. Dat is staande praktijk bij de afhandeling van schade door de Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade. Hierin verandert door het Akkoord op Hoofdlijnen niets. Ook met het nieuwe wetsvoorstel voor de publieke afhandeling van schade, dat ik binnenkort voor consultatie openbaar maak, blijft dit het geval.
Vraag 15

Wie vergoedt de kosten van het Fonds die zijn opgenomen in de uitzonderingen van artikel 5.3 van het Akkoord? Waarom vallen ook de huisvestingskosten onder deze uitzondering?

De Staat neemt deze kosten op zich. Om de onafhankelijkheid van degenen die besluiten over de toekenning van de schade volledig te borgen wordt zowel hun bezoldiging als de kosten voor de huisvesting door de Staat betaald.
Vraag 16

Hoe wordt het bestuur van het fonds ingericht? Aan wie rapporteert het bestuur van het fonds? Hoe wordt onafhankelijkheid geborgd? Welke rechtsvorm zal het fonds kennen? Wie verschaft het aanvangskapitaal van het fonds, en hoe groot zal dit zijn?

In het Regeerakkoord 2017 «Vertrouwen in de Toekomst»2 is opgenomen dat er een schadefonds komt onder onafhankelijke publieke regie en dat de afhandeling van schade en herstel onafhankelijk plaatsvindt van NAM. Om dit te regelen start ik zeer binnenkort een consultatie voor het Wetsvoorstel Instituut Mijnbouwschade Groningen. In dit wetsvoorstel vraag ik alle geïnteresseerden onder andere te reageren op deze vragen.
Vraag 17

Welke wettelijke heffing wordt bedoeld in Artikel 5.11 dat stelt dat betalingen door NAM zullen worden verricht op grond van een wettelijke heffing? Is dit een bestaande heffing?

In het Wetsvoorstel Instituut Mijnbouwschade Groningen dat binnenkort ter consultatie wordt gelegd stelt de Minister van EZK een nieuwe heffing voor.
Vraag 18

Waarom kan de NAM niet langer btw verrekenen?

Vanaf 19 maart 2018 is de afhandeling van schade als gevolg van aardbevingen in publieke handen gekomen (bij de Tijdelijke Commissie Mijnschade Groningen, TCMG). Omdat de NAM geen directe opdrachtgever meer is van aannemers die schade herstellen, kan de NAM de betaalde BTW niet meer terugvorderen.
Vraag 19

Kunt u in percentages aangeven welk percentage van de gasbaten naar de Staat vloeit, welk percentage naar Shell en welk percentage naar ExxonMobil? Kunt u aangeven hoe veranderende kostenniveaus van invloed zijn op de gasbaten voor de Staat? Kunt u aangeven hoe kosten precies worden verdeeld tussen de drie partijen? Hoe beïnvloedt dit het dividend?

De MOR-Afdracht is een afdracht aan de Staat die afhankelijk is van de omzet. Hierdoor ontving de Staat de afgelopen jaren gemiddeld 85 tot 90% van de winst van het Groningengas en NAM 10 tot 15% van de winst. De winst van NAM komt toe aan de aandeelhouders van NAM (50% Shell en 50% ExxonMobil). De kosten werden verdeeld in de 64/36 schijf, zodat uiteindelijk 64% voor rekening van de Staat komt en 36% voor NAM. Naar de toekomst toe wordt de winstverdeling in lijn gebracht met het wettelijk regime dat van toepassing is op bijna alle gasvelden in Nederland. Dit leidt er toe dat de Staat 73% van de winst ontvangt en NAM 27%. Opbrengsten en kosten worden hierbij op dezelfde manier verdeeld: 73% voor de Staat en 27% voor Shell en ExxonMobil. Het percentage van 27% is dus niet afhankelijk van het niveau van de kosten. Dit heeft geen invloed voor het dividend van NAM, want daar zijn apart afspraken over gemaakt.
Vraag 20

Waarom is er voor gekozen om de NAM alleen over 2018 en 2019 geen dividend uit te laten keren?

Door over deze jaren geen dividend uit te keren worden de reserves van NAM flink versterkt. Vanaf 2020 kan slechts dividend worden uitgekeerd indien NAM voldoet aan overeengekomen eisen. Hiermee wordt zeker gesteld dat ook op de lange termijn NAM financieel robuust blijft.
Vraag 21

Worden de intenties van artikel 6.5 van het Akkoord vastgelegd in duidelijk meetbare en toetsbare criteria? In hoeverre valt over een passage als «NAM in staat zal zijn haar bedrijfsactiviteiten te kunnen blijven uitvoeren» te onderhandelen?

De passage is voldoende concreet om uitvoering aan te geven en is de uitkomst van onderhandelingen.
Vraag 22

Betekent artikel 6.9 van het Akkoord op Hooflijnen dat de overeenkomst geldig is totdat de situatie minder rooskleurig is dan nu? Wat is de houdbaarheid van dit Akkoord op Hooflijnen, nu partijen terecht stellen dat de omzet van de NAM onherroepelijk zal teruglopen? Betekent dit niet dat in het Akkoord op Hooflijnen nu al een passage is ingebouwd die terugonderhandelen door ExxonMobil en Shell uitlokt?

Het akkoord op hoofdlijnen is een gebalanceerd pakket waarbij op basis van de afbouw van de winning van Groningengas ook rekening is gehouden met de financiële situatie van NAM. Immers, NAM moet wel in staat zijn om de noodzakelijke hoeveelheid Groningengas te kunnen blijven winnen. Artikel 6.9 van het Akkoord ziet toe op de uitzonderlijke situatie in de eindfase van de winning, wanneer NAM niet meer in staat is aanzienlijke extra kosten op te vangen. Mocht dit optreden dan zal ik met Shell en Exxon in overleg treden. Dit betekent niet dat dit behoeft te leiden tot een aanpassing van het Akkoord.
Vraag 23

Bent u van oordeel dat zonder artikel 6.11 de twee oliebedrijven succesvol een claim hadden kunnen indienen voor gasreserves die niet gewonnen zullen worden? Zo ja, hoe groot heeft u die claim beoordeeld? Hoe verhoudt dit zich tot het grotere aandeel dat de oliebedrijven nu zullen ontvangen in de komende gasopbrengsten?

Het Groningengas is eigendom van NAM. Door de keuze van het kabinet om de winning uit Groningen zo snel mogelijk te beëindigen blijft er 450 miljard m3 gas met een waarde van 70 miljard euro onder de grond blijft zitten. Dat is een grote hoeveelheid gas. Zoals ik eerder heb aangegeven was het mijn inzet om te voorkomen dat Shell en Exxon een claim zouden indienen en dat is gelukt. Hoe succesvol een dergelijke claim zou zijn geweest en hoeveel compensatie er al dan niet zou moeten worden betaald is op voorhand niet aan te geven. Dit zal moeten worden vastgesteld door middel van arbitrage, maar er moet rekening mee worden gehouden dat het hier gaat om miljarden. Voor mij is de uitkomst van de onderhandelingen relevant. Weliswaar neemt het aandeel van de oliebedrijven in de winst toe, maar hierbij moet in aanmerking worden genomen dat de winning snel daalt en dus ook de winsten snel afnemen.
Het akkoord op hoofdlijnen is een gebalanceerd totaalpakket, waar het afzien van een claim voor niet gewonnen gas onderdeel van uit maakt.
Vraag 24

Is het Akkoord op Hooflijnen reeds door alle partijen geaccordeerd? Waren zij over de hoofdlijnen van de inhoud al eerder op de hoogte gesteld?

Ja, het Akkoord op Hoofdlijnen is door alle partijen ondertekend nadat de onderhandelingen waren afgerond.
Vraag 25

Heeft het Akkoord op Hooflijnen gevolgen voor de mensen met schade in Noord-Drenthe? Zo ja, welke?

Nee, het akkoord heeft geen gevolgen voor de afhandeling van schade voor de mensen in Noord-Drenthe.
Vraag 26

Waarom hoeft conform uw stelling de daling van de gasbaten niet te worden ingepast onder het uitgavenplafond? Hoe verhoudt dit zich tot het regeerakkoord, waarin juist is besloten de gasbaten onder de kaders te plaatsen?

Alleen volumebesluiten hoeven te worden ingepast onder het uitgavenkader.
De afspraken in het Akkoord op hoofdlijnen hebben geen betrekking op het te produceren volume en dus is er ook geen effect op het uitgavenkader. De afspraken uit het regeerakkoord staan niet ter discussie. Zoals ook in mijn Kamerbrief van 25 juni jl. is aangegeven, zullen de budgettaire gevolgen van het Akkoord op Hoofdlijnen worden verwerkt in de Miljoenennota. In de begroting zal een meerjarige doorkijk voor de begrotingsperiode worden geboden van de totale aardgasbaten.
Vraag 27

Heeft u spijt van deze afspraak in het regeerakkoord? Bent u bereid het regeerakkoord op dit punt te wijzigen?

Zie antwoord vraag 26.
Vraag 28

Kunt u gedetailleerd aangeven welke financiële gevolgen van het Akkoord op Hooflijnen nu wel en niet volgens u gedekt moeten worden/onder de kaders vallen? Kunt u daarbij een jaarsgewijze raming tot 2030 maken en expliciet, maar niet limitatief, ingaan op de kosten voor schadeherstel, de kosten voor de versterkingsoperatie, de compensatie voor waardedaling van woningen en panden, de investeringen in de leefbaarheid in Groningen, de verminderende (of toenemende) gasbaten, opgesplitst naar mutaties door veranderingen in de prijs en veranderingen in het winningsvolume en de verwachte opbrengst en kosten voor de overheid, Exxon en Shell?

Zie antwoord vraag 26.
Vraag 29

Kunt u deze vragen beantwoorden vóór het debat van aanstaande donderdag 28 juni 2018, aangezien de coalitie bij meerderheid afdwong dat het Akkoord op Hoofdlijnen besproken moet worden bij het debat over de nieuwe gaswet?

Ja.

27 juni 2018 - 12 juli 2018

15 dagen

Oekraïense spionage gericht tegen Nederlanders die betrokken waren bij MH-17 onderzoek(en)
	Geert Wilders (PVV), Raymond de Roon (PVV)
	Stef Blok (minister buitenlandse zaken) (VVD)

Bronnen

1. https://www.rtlnieuws.nl/nederland/politiek/nederlandse-mh17-missie-b…

Vraag 1

Kent u het bericht dat «de Nederlandse MH17-missie bespioneerd is door de Oekraïne»?1

Ja.
Vraag 2

Over welke aanwijzingen beschikt u dat Oekraïne dergelijk spionage heeft uitgevoerd? Wanneer is die spionage begonnen en tot wanneer is die doorgegaan?

Hierover kan het kabinet in het openbaar geen uitspraken doen. In algemene zin geldt dat het gevaar van spionage reëel is. Wij verwijzen u in dat verband naar wat daarover is gezegd in het laatste jaarverslag van de AIVD en de MIVD.
Vraag 3

Op welke manier(en) heeft dit de werkzaamheden van Nederlandse onderzoekers naar het neerschieten van vlucht MH-17 in hun werkzaamheden belemmerd? Wat betekende dit voor de samenwerking en het delen van informatie in of met het Joint Investigation Team (JIT)?

Er is vanaf het moment dat het JIT is opgericht op een zeer constructieve wijze samengewerkt met Oekraïne en de andere JIT-partners. In het kader van deze samenwerking wordt volgens de gemaakte afspraken informatie uitgewisseld die van belang kan zijn voor het strafrechtelijk onderzoek.
Vraag 4

Is het denkbaar dat deze spionage de betrouwbaarheid van de uitkomsten van onderzoeken naar het neerschieten van vlucht MH-17 heeft aangetast?

Er zijn tot op heden geen aanwijzingen dat de gegevens in het MH17-onderzoek niet als betrouwbaar kunnen worden beschouwd.
Vraag 5

Kan er naar het oordeel van de regering nog wel op een open wijze worden samengewerkt met Oekraïne in het JIT?

Ja, zoals gezegd is de samenwerking met Oekraïne binnen het JIT zeer constructief te noemen.
Vraag 6

Is deze spionage door de Nederlandse regering aan de orde gesteld bij de regering van Oekraïne? Zo ja, wanneer en op welke wijze? Hoe heeft de Oekraïense regering daarop gereageerd? Zo nee, waarom niet?

Nederland staat in goed en frequent contact over de MH17-zaak met de Oekraïense autoriteiten. Direct na publicatie van RTL Nieuws is dit bericht dezerzijds aan de orde gesteld. Zie verder antwoord op vraag 2.
Vraag 7

Wilt u deze vragen uiterlijk 2 juli 2018 beantwoorden?

De vragen zijn zo snel als mogelijk beantwoord.

27 juni 2018 - 16 juli 2018

19 dagen

Het te vroeg intreden van de zomerperiode voor het OV-studentenreisproduct van studenten in de regio Noord
	Kirsten van den Hul (PvdA)
	Ingrid van Engelshoven (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (D66)

Bronnen

1. https://duo.nl/particulier/ov-en-reizen/wanneer-reizen.jsp
2. https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/schoolvakanties/zomervakanti…

Vraag 1

Weet u dat van 16 juli t/m 16 augustus er sprake is van de «zomerperiode» voor studenten, waarbinnen zij hun weekreisproduct voor het openbaar vervoer niet regulier kunnen gebruiken en alleen korting krijgen op hun reiskosten?1

Ja. Deze «zomerperiode» is in de jaren »90 van de vorige eeuw ingevoerd bij de introductie van het week-reisproduct en het weekend-reisproduct, om de kosten van het studentenreisproduct te beheersen.
Vraag 2

Bent u ook bekend met het feit dat de regio Noord pas zomervakantie heeft vanaf 21 juli en dat studieverplichtingen voor studenten in deze regio dus langer door kunnen gaan dan het begin van de zomerperiode van het studentenreisproduct?2 Zo ja, hoe beoordeelt u dan de ophef die hierover onder studenten is ontstaan omdat zij door deze niet aansluitende data een week zelf flink kosten moeten maken voor hun vervoer van en naar hun onderwijsinstelling?

Ja, ik ben bekend met het feit dat er studenten in de regio Noord zijn die in de week van 16 tot en met 20 juli 2018 nog naar hun stageadres of onderwijsinstelling moeten reizen, bijvoorbeeld voor een les, een examen of een herkansing. Studenten met een week-studentenreisproduct, kunnen die week niet gratis reizen. Zij krijgen in die week wel korting (40% in de trein en 34% in de bus/tram/metro), maar ik begrijp dat een aantal van hen ontevreden zal zijn over de reiskosten die ze in die week hebben.
Overigens is het zo dat mbo-instellingen, hogescholen en universiteiten zelf hun vakantiedata bepalen. Echter, zij kiezen er regelmatig voor aan te sluiten bij de schoolvakantie-data die voor die regio worden vastgesteld voor de scholen in het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs. Daarbij geldt dat de zomervakantie per regio elk jaar wisselt en dat regio’s twee jaar achterelkaar als eerste of als laatste aan de beurt zijn voor de zomervakantie. Daarmee wordt de eerste week vanaf 16 juli (waarin studenten met een week-reisproduct niet gratis maar met korting kunnen reizen) ook gerouleerd over de verschillende regio’s en betreft het dus niet altijd de regio Noord.
Vraag 3

Bent u bereid om in gesprek te gaan met DUO om de zomerperiode van het studentenreisproduct voor de regio Noord een week later in te laten gaan of om studenten te laten compenseren voor extra gemaakte reiskosten? Zo nee, waarom niet?

Het studentenreisproduct is een generiek product, dat voor alle studenten in Nederland precies hetzelfde is. Nadat DUO heeft vastgesteld dat een student recht heeft op een reisproduct, kan de student zijn week- of weekendproduct zelf op een ov-chipkaart laden bij een zogeheten ophaalautomaat. Hij kan met dit generieke product vervolgens in het hele land met het openbaar vervoer reizen.
De optie om het studentenreisproduct af te stemmen op bijvoorbeeld de regio waar de student woont of studeert, is momenteel niet beschikbaar. Om dit mogelijk te maken, zouden zowel aan de kant van DUO als aan de kant van het openbaar vervoer verstrekkende aanpassingen in de processen en systemen nodig zijn.
Het verstrekken van een financiële compensatie aan studenten die in de week van 16 tot en met 20 juli 2018 nog naar hun onderwijsinstelling of stageadres moeten reizen, vergt uitvoeringstechnisch grote inspanningen en brengt administratieve lasten met zich mee. Zo moeten er bijvoorbeeld administratieve processen worden ingericht om te kunnen controleren of de betreffende studenten daadwerkelijk onderwijsactiviteiten hadden in die week.
Het inkorten of afschaffen van de zomerperiode van het studentenreisproduct voor alle studenten in Nederland, zou ertoe leiden dat studenten veel meer niet-onderwijs-gerelateerde reizen maken. Deze aanpassing zou leiden tot extra gereisde kilometers en daarmee extra kosten en vergt een onderhandeling met de vervoersbedrijven in Nederland. Voor deze aanpassing is immers een wijziging nodig van het contract dat het Ministerie van OCW met hen heeft.
Juist omdat ik weet dat er vanuit uw Kamer ook een wens leeft om op het studentenreisproduct te besparen, zie ik als gevolg van het bovenstaande onvoldoende aanleiding om aanpassingen te maken in de zomerperiode van het studentenreisproduct.

27 juni 2018 - 11 juli 2018

14 dagen

Het plan om brievenbussen weg te halen in Gorinchem
	Joba van den Berg-Jansen (CDA)
	Mona Keijzer (staatssecretaris economische zaken) (CDA)

Bronnen

1. https://www.ad.nl/rivierenland/acht-brievenbussen-weg-in-gorinchem-on…

Vraag 1

Kent u het bericht «Acht brievenbussen weg in Gorinchem: «onbegrijpelijk»»?1

Ja.
Vraag 2

Wat is de reden dat zeker twee brievenbussen die volgens de Stichting Gorinchems Platform voor Gehandicaptenbeleid (SGPG) op onmisbare plekken staan mogelijk worden weggehaald?

Met de wijziging van de Postwet 2009 tot modernisering en flexibilisering van de universele postdienstverlening in 2016 heeft PostNL de ruimte gekregen om het aantal brievenbussen en postvestigingen te verminderen. Dit proces wordt gefaseerd uitgevoerd. In het kader van de herinrichting van haar locatienetwerk hanteert PostNL het zogenaamde «Locatiebeleid» (van december 2015), waarvan de uitgangspunten zijn afgestemd met koepelorganisaties als de ouderenbonden, Ieder(in), vertegenwoordigers van VNG, het RIVM en de Landelijke Vereniging van Kleine Kernen. Drie factoren zijn van belang bij de keuze voor de locatie van brievenbussen en dienstverleningspunten: het wettelijk kader waaraan PostNL moet voldoen, de klantbehoefte, en tot slot het daadwerkelijke gebruik van het netwerk. PostNL meet systematisch het gebruik van brievenbussen. Deze cijfers geven een betrouwbaar beeld van het gebruik van brievenbussen, inclusief seizoensinvloeden. Daarmee ontstaat gedegen informatie voor de optimale inrichting van het netwerk en voor de keuze tussen brievenbussen op lokaal niveau. Indien de benuttingsgraad onder een bepaald minimum komt, kost het in stand houden van de brievenbus meer dan dat het oplevert. PostNL heeft een sterke prikkel om haar netwerk zo kostenefficiënt mogelijk in te richten. Het optimaliseren van de benuttingsgraad van een brievenbus kan in dat verband leiden tot het opheffen of herplaatsen van een brievenbus op een andere locatie. Ook geografische en demografische factoren als een nieuwe wijk, toegangswegen, ontsluiting van OV-punten, winkelcentra of de nabijheid van een zorginstelling spelen daarbij een rol.
Voorafgaand aan een voorgenomen wijziging van het aantal brievenbussen start PostNL een adviesproces. In dat kader ontvangt een gemeente een informatieve brief over de voorgenomen herplaatsing van brievenbussen met de uitnodiging om belangenorganisaties aan te dragen. Lokaal vindt het adviesproces met lokale belangenverenigingen en plaatselijke afdelingen van landelijke organisaties voor kwetsbare gebruikers plaats. Dit overleg is bedoeld om PostNL in staat te stellen zoveel mogelijk rekening te houden met de behoeften van kwetsbare groepen. Deze inbreng wordt meegenomen bij de herplaatsingsplannen, waarna PostNL tot uitvoering overgaat. Het is aan PostNL om uiteindelijk een definitieve afweging te maken binnen de wettelijke kaders. Als er daarna toch nog nieuwe klachten binnenkomen, doet PostNL zo nodig nieuw onderzoek. Als daar aanleiding voor bestaat, kan dat bijvoorbeeld leiden tot herplaatsing van een brievenbus. Ik begrijp van PostNL dat in het geval van Gorinchem de werkzaamheden nog niet zijn gestart.
Vraag 3

Kunt u aangeven of PostNL de adviezen van de SGPG (deels) niet heeft overgenomen? Zo ja, wat was hiervan de reden?

Zie antwoord vraag 2.
Vraag 4

Klopt het bericht dat veel gebruikte brievenbussen moeten verdwijnen en veel minder «populaire» bussen blijven staan? Zo ja, wat is hiervan de reden?

Zie antwoord vraag 2.
Vraag 5

Bent u bereid om aan PostNL te vragen of zij bereid is om opnieuw met de betreffende welzijnsorganisatie(s) en de gemeente Gorinchem in overleg te treden om te bezien op welke wijze de brievenbussen in Gorinchem voldoende toegankelijk kunnen blijven voor kwetsbare groepen, zoals senioren die minder goed ter been zijn en inwoners met een beperking?

De huidige wet- en regelgeving, tezamen met het door PostNL in samenspraak met belangenorganisaties ingerichte adviesproces zoals beschreven in het «Locatiebeleid», biedt reeds meer dan voldoende basis voor adequate afstemming tussen PostNL en lokale behoeften en wensen. Naar mijn stellige overtuiging doorloopt PostNL dit proces uitermate zorgvuldig, verzorgt zij tijdige communicatie met betrokken lokale vertegenwoordigers en bestuurders en tracht zij reeds zoveel mogelijk maatwerk te leveren. De ACM is verantwoordelijk voor het toezicht op de uitvoering van de regelgeving ten aanzien van de universele postdienst. Ik heb van de ACM geen signalen ontvangen die voor mij aanleiding zijn mij hierin te mengen.

27 juni 2018 - 21 augustus 2018

55 dagen

Het bericht ‘Multibandveiling zou ook 2021 kunnen worden’
	Jan Paternotte (D66), Arne Weverling (VVD)
	Mona Keijzer (staatssecretaris economische zaken) (CDA)

Bronnen

1. https://www.telecompaper.com/nieuws/multibandveiling-zou-ook-2021-kun…

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Multibandveiling zou ook 2021 kunnen worden»?1

Ja.
Vraag 2

Is het mogelijk dat de multibandveiling pas in 2021 plaatsvindt, zoals in het artikel wordt beweerd? Zo ja, wat is hier de reden voor en hoe groot acht u deze kans?

Zoals ik in mijn reactie op de motie Weverling heb meegedeeld, is het mijn ambitie om de veiling nog eind 2019 te houden, maar dat dit mogelijk een paar maanden later kan worden. Ik richt de veilingvoorbereiding op die planning, maar ben wel afhankelijk van een aantal zaken. De belangrijkste daarvan is een tijdig besluit van de Europese Commissie over de voorgenomen fusie van T-Mobile Nederland en Tele2 Nederland. Dat verwacht ik eind dit jaar. Dit besluit is van grote invloed op de Nederlandse telecommunicatiemarkt en kan tot eventuele marktordenende maatregelen in de veiling leiden. Daarover zal de Autoriteit Consument en Markt (ACM) zo spoedig mogelijk na het besluit advies uitbrengen. Ik zal dit advies zwaar meewegen in de vormgeving van de veiling.
Vraag 3

Bent u bekend met EU-beschikking 2017/899 die bepaalt dat lidstaten op 30 juni 2020 mobiele breedband-systemen moeten toestaan op de 700 megahertz(MHz)-band?

Ja, dat heb ik ook beschreven in mijn reactie op de motie Weverling (Kamerstuk 24 095, nr. 442).
Vraag 4

Hoe denkt u hier invulling aan te geven als de multibandveiling niet op tijd plaatsvindt of heeft plaatsgevonden?

Ik ga er vanuit dat de veiling op tijd plaats zal vinden en vertrouw er daarbij op dat alle belanghebbende partijen de noodzaak inzien om mee te werken aan een tijdige ingebruikname van deze belangrijke frequenties.
Vraag 5

Is het in dat kader ondenkbaar dat de veiling van de 700 MHz-band wordt losgekoppeld van de veiling van frequenties in de 1400 MHz- en 2100 MHz-banden en eerder kan plaatsvinden? Zo nee, waarom niet?

Ja, zo’n ontkoppeling is onwenselijk. Voor de1400 MHz-band geldt dat deze in feite nu al beschikbaar is en verdere vertraging onwenselijk is. Voor de 2100 MHz-band geldt een tijdsklem; de frequenties worden al gebruikt en de betreffende vergunningen lopen eind 2020 af. Deze vergunningen zijn al eens verlengd. Daarnaast bestaat er technische en economische samenhang tussen de banden die tot een gelijktijdige (multiband)veiling nopen2. Loskoppelen zou die samenhang doorbreken en de veiling voor deelnemers kunnen bemoeilijken.
Vraag 6

Welke signalen of informatie had u of hadden uw diensten over het besluit van de Europese Commissie om over te gaan tot diepgaander fase II onderzoek naar het fusieplan?

Op basis van eerdere beslissingen van de Europese Commissie inzake vergelijkbare «vier-naar-drie»-fusies hield ik er serieus rekening mee dat dit zou gebeuren. Dit heb ik ook laten blijken in mijn beantwoording van de motie Weverling c.s., waarin ik de gevolgen voor de planning bij een keuze voor een fase II onderzoek heb beschreven.
Vraag 7

Heeft u bij de Europes Commissie aangedrongen op een spoedige, maar zorgvuldige, behandeling van het onderzoek naar het fusieplan van T-Mobile en Tele2? Zo nee, waarom niet?

Ja, ik heb de Europese Commissie laten weten hoe belangrijk een tijdige besluitvorming is voor de planning van de multibandveiling. Ik dien me in deze zaak overigens behoedzaam en terughoudend op te stellen richting de Europese Commissie gegeven diens onafhankelijke positie als toezichthouder. Ik vertrouw wel op een zodanige voortgang in de besluitvorming over de fusie, dat de planning van de veiling gericht kan blijven op eind 2019 of enkele maanden later. Daarbij richt ik mij op de huidige planning van het besluit van de Europese Commissie, dat thans op 30 november 2018 voorzien wordt.
Vraag 8

Als de Europese Commissie het fusieplan afkeurt, wat zijn de scenario’s waar u dan rekening houdt ten aanzien van de multibandveiling?

In antwoord op schriftelijke vragen van het lid Van der Lee3 heb ik aangegeven dat ik inderdaad met scenario’s rekening houd, maar dat het onwenselijk is om voor alle mogelijke (sub)scenario’s de veilingopzet uit te werken en te publiceren. Door te speculeren over de mogelijke besluitvorming van de Europese Commissie en het advies van de ACM zou ik hun besluitvormingsproces kunnen frustreren. Voorts zouden derden de indruk kunnen krijgen dat bepaalde scenario’s wel of niet worden overwogen door de toezichthouder, hetgeen van ongewenste invloed kan zijn op beslissingen van aandeelhouders en/of kapitaalverschaffers.
Vraag 9

Hoe reëel acht u de kans op een afkeurend besluit van de Europese Commissie?

Gelet op de beantwoording van de vragen 7 en 8, kan ik hier geen antwoord op geven. Dit zou zowel indruisen tegen de terughoudende positie die ik in acht moet nemen in verband met de onafhankelijke positie van de Europese Commissie, als ook mijn intentie om niet te speculeren over mogelijke scenario’s.
Vraag 10

Zijn er reeds processen of veilingscenario’s in gang gezet ingezet, vooruitlopend op een eventueel afkeurend besluit van de Europese Commissie, om geen onnodig tijdverlies te leiden? Zo ja, welke zijn dat?

Zoals ik in de beantwoording van de motie Weverling heb beschreven, heb ik, vooruitlopend op enig besluit van de Europese Commissie, een consultatie gehouden om input te vergaren voor de vormgeving van het veilingmodel. Daarmee is een belangrijke stap gezet in de ontwikkeling van de veiling. Deze vertrouwelijke consultatie is inmiddels afgerond en de resultaten worden geanalyseerd.
Vraag 11

Deelt u de mening dat als de Europese Commissie het fusieplan ongeclausuleerd goedkeurt, de Autorititeit Consument en Markt (ACM) sneller dan de gebruikelijke drie à vier maanden haar advies moet uitbrengen, gezien het feit dat het fusieplan al maandenlang bekend is?

Die mening deel ik niet. Ook de ACM is zich terdege bewust van de noodzaak tot snelheid in het proces, maar is evenzeer gehouden aan zorgvuldigheid. Zo zal de ACM aansluitend op het besluit van de Europese Commissie eerst een conceptadvies consulteren in de markt. De bijbehorende consultatieperiode, de verwerking van consultatiereacties en de besluitvorming over het definitieve advies aan mij vergen de genoemde tijd.
Vraag 12

Hoe plaatst u de opmerking in het artikel dat u enkele stappen, die volgens het bestuursrecht standaard zijn, onbenoemd heeft gelaten in de eerder genoemde Kamerbrief (Kamerstuk 24 095, nr. 437)?

In de brief heb ik de planning op hoofdlijnen beschreven. In het artikel wordt gesteld dat ik bij het beschrijven van de planning de inschrijftermijn niet heb genoemd. In de brief heb ik uitgelegd dat in de veilingregeling «de uiterste datum waarop aanvragen ingediend kunnen worden» bekend wordt gemaakt. Hiermee is de inschrijf- of aanvraagtermijn bedoeld. Dat is de periode waarbinnen marktpartijen hun aanvraag om deel te nemen aan de veiling kunnen indienen. Dit is een vast onderdeel van de veilingprocedure. Met deze termijn is dan ook rekening gehouden in de planning.
Vraag 13

Als dit feitelijk klopt, wat zijn die bestuursrechtelijke stappen precies?

Hiervoor verwijs ik naar het antwoord op vraag 12.
Vraag 14

Zou u tevens inzicht kunnen geven in de stappen die u reeds heeft genomen ter voorbereiding van de multibandveiling, welke nog moeten worden genomen en hoeveel tijd deze stappen in beslag zullen nemen?

Eerder zijn er stappen gezet in de voorbereiding van de veiling. De eerste stap was feitelijk de publicatie van de Nota Frequentiebeleid in december 2016, die het algemene kader schetst voor het frequentiebeleid. Daarna is een concept van de Nota Mobiele Communicatie geconsulteerd, waarin meer specifiek het uitgiftebeleid van frequenties in de eerstkomende vijf à tien jaar wordt beschreven. De afronding van deze Nota is afhankelijk van het besluit van de Europese Commissie. Daarover heb ik de Kamer geïnformeerd. Meer specifiek voor de veiling van de 700 MHz-, 1400 MHz- en 2100 MHz-frequenties heb ik onderzoeken laten uitzetten over de samenhang tussen deze banden en de vraag wat binnen die banden precies beschikbaar gesteld kan worden.
Een volgende, belangrijke stap die gezet wordt, zal zijn na het bekend worden van het besluit van de Europese Commissie en het ACM-advies. Dan zal ik de Nota Mobiele Communicatie finaliseren en publiceren. In de Nota zal ik beschrijven welke maatregelen ik tref om de huidige goede concurrentiesituatie in de mobiele telecommunicatie te bestendigen. Ik streef ernaar deze Nota zeer spoedig na het ACM-advies te publiceren.
De Nota Mobiele Communicatie legt vervolgens de basis voor de veilingregelgeving. Het veilingmodel kan dan specifiek worden toegerust op de eventuele marktordenende maatregelen die in de Nota beschreven worden. Dat kunnen bijvoorbeeld spectrumcaps zijn (maxima aan te verwerven frequenties) of reserveringen voor bepaalde categorieën marktpartijen.
Om tijd te winnen werk ik inmiddels wel aan de voorbereiding van de veiling, waarbij ik de sector reeds zoveel als mogelijk betrek. Met dit voorwerk beoog ik om zo spoedig mogelijk na de publicatie van de Nota naar buiten te kunnen gaan met de veilingregelgeving. Ik streef ernaar de concept regelgeving zo spoedig mogelijk na de publicatie van de Nota Mobiele Communicatie naar buiten te brengen. Er zal vervolgens een formele consultatie conform de procedure van hoofdstuk 3.4a Awb plaatsvinden. De Eerste en Tweede Kamer zullen op grond van artikel 3.10 van de Telecommunicatiewet van het bekendmakingsbesluit op de hoogte worden gesteld, waarbij ik uw Kamer zal wijzen op de concept-veilingregelgeving.
De betreffende consultatieperiode zal zes weken zijn. De inhoud van de consultatiereacties en overige inbreng, zoals bijvoorbeeld die van uw Kamer, zullen het tijdpad dicteren voor de verdere voortgang. Ik ga er daarbij van uit dat snelheid in dit proces mogelijk is omdat de meest bepalende besluiten over de veiling, te weten de eventuele maatregelen in de veiling, reeds in het Actieplan Digitale Connectiviteit en de Nota Mobiele Communicatie beschreven worden.
Na het definitief worden van de veilingregelgeving streef ik ernaar de aanvraagprocedure zo snel mogelijk daadwerkelijk te starten en de veiling af te ronden binnen negen maanden.
Vraag 15

Deelt u de mening dat de Kamer zich op adequate wijze moet kunnen uitspreken over de Nota Mobiele Communicatie, het veilingproces en de vergunningverlening? Zo ja, op welke manier denkt u aan de wens van de Kamer te kunnen voldoen om het parlementair proces spoedig en zorgvuldig met u te doorlopen?

Ja, die mening deel ik uiteraard. Zoals aangegeven zal de eerste -en zo spoedig mogelijke- stap na het besluit van de Europese Commissie en het ACM-advies de publicatie van de Nota Mobiele Communicatie zijn. Daarin worden belangrijke veilingmaatregelen reeds beschreven. Ik hoop dat deze Nota tot een spoedige en vruchtbare discussie met uw Kamer leidt. Uw inbreng op dat moment helpt mij bij de uitwerking van de veilingregelgeving en daarmee de voortgang in het proces.
Ik wijs er hierbij ook op dat het voor de veiling ook van belang is welke vergunningvoorschriften er specifiek zullen gelden. Daarbij moet gedacht worden aan de dekkingseisen en de ingebruiknameverplichtingen. Over deze maatschappelijke doelstellingen heb ik mijn beleid reeds neergelegd in het Actieplan Digitale Connectiviteit.
Vraag 16

Wat zijn volgens u de te verwachten planmatige gevolgen van een eventueel uitstel van de multibandveiling voor de veiling van de 3,5 gigahertz(GHz)-frequenties?

Vooralsnog zie ik geen relatie tussen eventueel uitstel van de multibandveiling en de veiling van de 3,5 GHz-band. Het besluit over de toekomst van de 3,5 GHz-band volgt eind dit jaar. Ik heb u daarover geïnformeerd.4
Daarna moet het uitgiftebeleid nog verder worden uitgewerkt. Om deze reden verschillen de tijdspaden van de verschillende de betreffende veilingen: eerst de veiling van de 700 MHz-, 1400 MHz- en 2100 MHz-frequenties, dan de 3,5 GHz-frequenties.
Vraag 17

Wilt u deze vragen afzonderlijk beantwoorden?

Zoals u ziet heb ik de vragen afzonderlijk beantwoord.

27 juni 2018 - 28 augustus 2018

62 dagen

Het artikel ‘Nederland medeschuldig aan olifantenslachting’
	Tjeerd de Groot (D66)
	Carola Schouten (viceminister-president , minister landbouw, visserij, voedselzekerheid en natuur) (CU)

Bronnen

1. https://www.ad.nl/buitenland/nederland-medeschuldig-aan-olifantenslac…

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Nederland medeschuldig aan olifantenslachting»?1

Ja.
Vraag 2

Hoe beoordeelt u de effectiviteit van de huidige regelgeving omtrent ivoorhandel die beoogt handel in ivoor uit 1947 en later te voorkomen, gelet op de uitkomsten van het onderzoek waarnaar het artikel «Nederland medeschuldig aan olifantenslachting» verwijst?

Het artikel richt zich op de ivoorhandel binnen de Europese interne markt, die in internationaal verband als «nationale markt» wordt beschouwd. Er zijn al beperkende maatregelen voor de overdracht (inclusief verkoop/koop) van ivoor binnen de Europese Unie (EU):
Gezien bovenstaande maatregelen constateer ik helaas dat er, voor zover is na te gaan, in de zaken zoals beschreven in het artikel ook nu al sprake is van illegale handel in ivoor. Er zijn geen adequate bewijstukken of EU-certificaten bij oudere items en de verkoop van recent ivoor is altijd verboden.
De CITES handhavende instanties werken nationaal, Europees en mondiaal nauw samen in de aanpak tegen de illegale handel in onder meer ivoor. Zij kunnen echter niet alle aanbieders van ivoor controleren. De eigenaar dient de legaliteit aan te tonen. Daar ligt de bewijslast. Veilinghuizen en online aanbieders hebben een eigen verantwoordelijkheid in het tegengaan van illegale handel in ivoor. Naast handhaving zet Nederland daarom ook in op voorlichting om illegale handel tegen te gaan.
Vraag 3

Volgt u de redenering dat de huidige legale handel in ivoor van vóór 1947 een stimulerende werking kan hebben op de illegale handel in ivoor van na 1947, door bijvoorbeeld lastige handhaving, het stimuleren van de vraag naar ivoor, mazen in de regelgeving en het fungeren als dekmantel?

De EU heeft op basis van een CITES-resolutie3 onderzoek gedaan naar de nationale handel in ivoor om na te gaan of de legale handel inderdaad bijdraagt aan stroperij of illegale handel en daarmee verdergaande maatregelen nodig zijn binnen de EU. Nederland heeft actief bijgedragen aan dit onderzoek en de Europese Commissie ook opgeroepen de afronding te bespoedigen. De resultaten worden geanalyseerd en worden binnenkort met de lidstaten besproken. Dit gebeurt tijdens het beheerscomité CITES dat half september plaatsvindt. Dit is dus niet in juli, dat in het artikel als besluitmoment wordt aangeduid.
Het artikel schetst een beeld dat Nederland zich zou verzetten tegen verdergaande EU-maatregelen. Dit komt niet overeen met de Nederlandse inzet. Nederland heeft in 2015 en 2016 al strengere maatregelen voor de in- en uitvoer van ivoor ingesteld: geen wederuitvoervergunningen voor te verhandelen pre-conventie ivoor en geen invoer van jachttrofeeën van onder meer de Afrikaanse olifant.
Gezien het open karakter van de interne EU-markt kunnen aanvullende maatregelen het beste op Europees niveau genomen worden. Ik zal mij hiervoor inzetten. Als dit echter geen resultaten oplevert of te lang op zich laat wachten, ben ik bereid zelf stengere nationale maatregelen te nemen om de handel van ivoor in Nederland te verbieden. Ik zal de Kamer hierover zo spoedig mogelijk informeren na de Europese besprekingen.
Wel wil ik erop wijzen dat ook een totaalverbod van de verkoop van ivoor binnen de EU illegale praktijken helaas nooit zal uitsluiten of kunnen voorkomen. Opsporing en handhaving en Europese en mondiale samenwerking blijven hierin essentieel. Nederland zal zich daarvoor blijven inzetten.
Vraag 4

Wat is de Nederlandse positie ten aanzien van verdere sluiting van de ivoormarkt in de Europese Unie (EU)?

Zie antwoord vraag 3.
Vraag 5

Bent u bereid om zich in Europees verband in te zetten voor een sluiting van de ivoormarkt in de EU?

Zie antwoord vraag 3.

27 juni 2018 - 29 augustus 2018

63 dagen

Het bericht ‘Teckelfokkerij nog in bedrijf ondanks verwaarlozing’
	Femke Merel Arissen (PvdD)
	Carola Schouten (viceminister-president , minister landbouw, visserij, voedselzekerheid en natuur) (CU)

Bronnen

1. https://woerden.tv/teckelfokkerij-nog-in-bedrijf-ondanks-verwaarlozin…
2. https://opgelicht.avrotros.nl/uitzending/uitzending-gemist/15-05-2018…
3. https://opgelicht.avrotros.nl/dossiers/item/12547/
4. https://www.rtvutrecht.nl/nieuws/1786022/dieren-achtergelaten-bij-oms…
5. Contactgegevens t.b.v. nader onderzoek voor beantwoording van deze vragen zijn bij de PvdD-fractie bekend.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Teckelfokkerij nog in bedrijf ondanks verwaarlozing»?1

Ja.
Vraag 2

Wat is uw reactie op de uitspraak van een dierenarts die, in de uitzending van Opgelicht over de fokkerij welke bekend is onder de namen «Wie Anders» en «Vliegende Kiep» te Woerden, stelt dat het fokken op deze manier dierenmishandeling is? Deelt u dat oordeel? Zo nee, waarom niet?2 3

Er loopt een strafrechtelijk onderzoek naar deze fokkers. De rechter zal uiteindelijk bepalen welke regels zijn overtreden en of deze gekwalificeerd kunnen worden als dierenmishandeling.
Vraag 3

Hoeveel honden hebben de politie en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) aangetroffen bij de laatste controle op 16 juni 2018? Hoeveel honden zijn daarvan in beslag genomen, op basis van welke constateringen? Klopt het dat de fokker de inbeslaggenomen dieren op enig moment weer terug kan krijgen en aan welke voorwaarden moet daarbij voldaan zijn?

Er zijn circa 250 honden aangetroffen tijdens de controle op 16 juni jl. Er zijn 159 honden in bewaring genomen, omdat overtredingen zijn vastgesteld, onder meer op basis van de huisvestingsomstandigheden waarin de dieren zich bevonden en hun voedings- en verzorgingstoestand.
Mits aan de gestelde voorwaarden wordt voldaan, kunnen de in bewaring genomen dieren weer terug gaan naar de houder. De honden dienen dan weer gezond te zijn en de NVWA dient middels inspectie de huisvesting weer geschikt te hebben bevonden voor de honden. Daarnaast moeten alle kosten, die gepaard gaan met het in de tussentijd opvangen en verzorgen van de in bewaring genomen honden, door de houder voor teruggave worden betaald.
Vraag 4

Kunt u uitleggen waarom een bedrijf waar circa 150 honden in beslag moeten worden genomen, waarvan circa 120 wegens verwaarlozing, toch in bedrijf mag blijven? Hoe kunt u het welzijn van de achtergebleven honden garanderen? Moeten deze honden niet ook per direct weggehaald worden? Zo nee, waarom niet?

Een dierhouder dient de kans te worden gegeven om zelf acties te ondernemen ten behoeve van herstel van de situatie. De houder is dan ook verantwoordelijk voor het borgen van het welzijn van de dieren. De NVWA voert hercontroles uit om te controleren of de houder de regelgeving naleeft met betrekking tot dierenwelzijn voor wat betreft de achtergebleven honden.
Vraag 5

Waarom krijgt de fokker langer de tijd om de boel op orde te krijgen, maar liefst tot aanstaande vrijdag 29 juni 2018 12.00 uur? Hoe is het dierenwelzijn in de tussentijd gegarandeerd?

De rechter heeft geoordeeld dat de dierhouder in dit geval een langere termijn moest krijgen om zelf maatregelen te treffen. Dit oordeel van de rechter is leidend.
Vraag 6

In hoeverre is er een verschil tussen de mogelijkheid tot handhaving bij misstanden in «gewone handel» en handhaving bij handel in levende dieren, nu dieren sinds begin 2013 niet langer als «zaak» worden aangemerkt in ons Burgerlijk Wetboek (art.3:2a lid 1 BW)?

In de rechtspraak wordt erkend dat dieren geen levenloze zaken zijn maar anders behandeld moeten worden.4 De uitspraak van de rechtbank Oost-Brabant van 26 januari jl. biedt een voorbeeld van een uitspraak waarin met verwijzing naar artikel 3:2a BW werd geoordeeld dat een dier niet als een levenloze zaak mag worden beschouwd.5 Ook bij de handhaving geldt aldus dat het belang van het dier een zelfstandig belang vormt dat moet worden meegewogen in de afweging over de toelaatbaarheid van het menselijk handelen jegens het dier. Het verschilt per concreet geval hoe deze afweging uitpakt.
Vraag 7

Wat heeft die bovengenoemde wetswijziging volgens u in de praktijk voor zin gehad als in hetzelfde wetsartikel (art. 3:2a lid 2 BW) staat dat dieren wel onder de toepasselijkheid van bepalingen met betrekking tot «zaken» vallen en het in de praktijk blijkbaar de uitwerking heeft dat inspecteurs de overige (circa) 100 hondjes niet mee konden nemen, omdat er niets mis was met deze «handel»?4

Hoewel het tweede lid van artikel 3:2a BW bepaalt dat bepalingen met betrekking tot zaken op dieren van toepassing zijn, bepaalt dit lid ook dat houders van dieren zich ervan rekenschap moeten geven dat ze met een bijzonder soort rechtsobject te maken hebben: een levend wezen met gevoel.
De NVWA-inspecteurs hebben in hun beslissing het belang van de honden als zelfstandig belang meegewogen. Honden waarvan herstel op locatie in principe mogelijk is, zijn bij de fokker gebleven onder de uitdrukkelijke voorwaarde dat de fokker zorgt dat maatregelen worden genomen om de gezondheid en het welzijn van de dieren zo snel mogelijk te herstellen. De NVWA houdt toezicht op het uitvoeren van die maatregelen.
Vraag 8

Kunt u toelichten hoe vaak strafrecht en hoe vaak bestuursrecht wordt toegepast in dierenwelzijnszaken, aangezien de NVWA in het verleden altijd via het strafrecht handelde? Welke afweging wordt hiervoor gemaakt en in hoeveel gevallen heeft bij toepassing van strafrecht de rechter bepaald dat de dieren terug moeten naar de eigenaar? Wat zeggen die cijfers over de mate waarin ons strafrechtelijk systeem (on)voldoende bescherming biedt voor dieren?

Wanneer overtredingen van dierenwelzijnsregelgeving aan de orde zijn, wordt veelal een zogenaamd twee sporen beleid toegepast. Middels bestuursrecht wordt herstel van de situatie voor de dieren bewerkstelligd. Daarnaast kan via bestuursrecht een bestraffende boete worden opgelegd, of de dierhouder wordt gestraft middels inzet van het strafrecht. Ik beschik niet over het aantal gevallen waarbij de rechter bepaald heeft dat de dieren terug moeten naar de eigenaar.
Vraag 9

Kunt u toelichten waarom fokkers die geroyeerd zijn uit de landelijke vereniging van het ene ras (Lagotto Romagnolo Club Nederland, LRCN), zonder problemen kunnen doorgaan met het fokken van een ander ras met lidmaatschap van een andere landelijke rasvereniging (Nederlandse Teckelclub, NTC)? Acht u dat wenselijk en kunt u dat toelichten?

Het lidmaatschap van een rasvereniging is een private aangelegenheid. De overheid heeft hier geen bemoeienis mee.
Vraag 10

Deelt u de mening dat het gezond grootbrengen van pups veel tijd, kennis en aandacht vergt en dat het garanderen van dierenwelzijn inclusief voldoende socialisatie van de pups betekent dat er een maximaal aantal honden per fokker moet worden ingesteld en voor bedrijfsmatige fokkers een maximaal aantal pups wat in verhouding is met het aantal fte? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welk maximale aantal acht u wenselijk en bent u bereid om hier regelgeving op te maken?

De bepaling aangaande de socialisatie van dieren is een doelvoorschrift. Het is aan de fokker om hier op een goede manier invulling aan te geven. Dit geeft enerzijds ruimte aan fokkers om deze bepaling zelf op een goede manier in te vullen, anderzijds is het ondoenlijk om per diersoort dat gehouden kan worden als gezelschapsdier het exacte aantal fte voor te schrijven.
Vraag 11

Klopt het dat een fok- en houdverbod alleen toepasselijk is bij recidivisten en de NVWA op dit moment nog niet weet of deze fokker een recidivist is? Hoe kan een fokker die zeker 120 honden verwaarloosd heeft, waarvan de dierenarts in de uitzending van «Opgelicht?!» stelt dat dit dierenmishandeling betreft, géén recidivist is?

Nee, dit klopt niet. Een rechter bepaalt of een houdverbod wordt opgelegd. Hiertoe hoeft geen sprake te zijn van recidive.
Vraag 12

Is het mogelijk om, in ieder geval lopende het onderzoek van de NVWA, deze fokkerij stil te leggen? Zo ja, wanneer gaat dit gebeuren? Zo nee, waarom is dit niet mogelijk?

Het stilleggen van een bedrijf kan alleen in het kader van strafrecht door de rechter worden opgelegd.
Vraag 13

Deelt u de mening dat fokkers als deze een levenslang fokverbod zouden moeten krijgen? Zo nee, waarom niet?

Bij het opleggen van een maatregel zal worden afgewogen of de inbreuk op een verdragsrechtelijk of grondwettelijk beschermd recht proportioneel is. Naarmate de duur van de maatregel langer en de inhoud ingrijpender is, des te lastiger het wordt om deze toets te doorstaan. Levenslange sancties zijn in Nederland zeer ongebruikelijk. In het strafrecht wordt in de regel uitgegaan van een nieuwe kans voor een gestrafte. Het stilleggen van een onderneming kan op basis van de huidige regels voor maximaal één jaar opgelegd worden. Het huidige houdverbod als bijzondere voorwaarde bij een voorwaardelijke straf is mogelijk gedurende 10 jaar. Vooralsnog wordt deze termijn niet volledig benut door de rechter. Een rechter zou een fokverbod als bijzondere voorwaarde bij een voorwaardelijke straf kunnen opleggen. Hiervoor geldt dezelfde termijn van maximaal 10 jaar.
Vraag 14

Deelt u de mening dat fokkers als deze een (levenslang) houdverbod zouden moeten krijgen? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 13.
Vraag 15

Hoeveel meldingen over hondenmishandeling en malafide puppy- en hondenhandel komen er jaarlijks binnen bij de NVWA en hoe verhoudt het aantal meldingen zich nu tot voorgaande jaren? Kunt u een overzicht verstrekken van het aantal meldingen van de afgelopen vijf jaar gerubriceerd naar aard van de melding?

In de periode 2014 tot en met 1 juli 2018 zijn bij de NVWA in totaal 1724 meldingen binnen gekomen betreffende welzijn, handel en fokkerij van honden en katten. Het aantal meldingen neemt jaarlijks toe (161 in 2014, 324 in 2015, 424 in 2016, 516 in 2017 en 299 tot 1 juli 2018).
Meldingen zijn niet te rubriceren naar aard van de melding, deze betreffen veelal een combinatie van welzijnsaspecten, vermoedens van illegale handel en misstanden in de fokkerij.
Vraag 16

Hoeveel fte is er in de afgelopen vijf jaar netto besteed aan opsporen en handhaven op het gebied van malafide hondenhandel? Kunt u daarvan een helder overzicht verstrekken?

In 2014 en 2015 had de NVWA voor toezicht en controle binnen de beschikbare uren voor dierenwelzijn 4 fte beschikbaar voor toezicht en controle op de hondenhandel en de fokkerij. In 2016 en 2017 was 6 fte beschikbaar. Ook in 2018 gaat het om 6 fte.
De LID (Landelijke Inspectiedienst Dierenbescherming) heeft 16,7 districtsinspecteurs die zich volledig inzetten voor het welzijn van gezelschapsdieren. Ruim 40% van de zaken die door hen worden opgepakt betreft honden. Ook de politie neemt meldingen op het terrein van dieren in behandeling. De exacte inzet voor honden is daaruit niet te destilleren.
Vraag 17

Kunt u uitleggen waarom het team dat zich binnen de NVWA bezighoudt met dit soort dierenwelzijnsmisstanden slechts vijf fte tot haar beschikking heeft en daarvan óók een deel wordt ingezet voor calamiteiten (mestfraude, fripronil etc), terwijl het aantal meldingen over hondenmishandeling explosief stijgt? Deelt u de mening dat het aantal beschikbare fte’s evenredig dient te stijgen in verhouding tot het aantal meldingen? Zo nee, waarom niet?

Zoals hierboven aangegeven ontvangt de NVWA diverse meldingen. Na een melding voert de NVWA hierop een risicoanalyse uit en op grond daarvan wordt besloten of tot inspectie wordt overgegaan. Meldingen kunnen ook op een later moment aanleiding vormen voor een inspectie. De meldingen worden dan als het ware gebundeld en vormen de basis van een uitgebreider onderzoek. Zo is het strafrechtelijke onderzoek naar 2 hondenhandelaren in Hapert (2016 en 2017) ook deels gebaseerd op meerdere meldingen.
Calamiteiten maken herprioritering noodzakelijk en drukken niet alleen op de handhavingscapaciteit voor hondenhandel. De NVWA zet de capaciteit die beschikbaar is voor toezicht zo efficiënt mogelijk in. Uw mening, dat het aantal beschikbare fte’s evenredig dient te stijgen in verhouding tot het aantal meldingen, deel ik niet. Het aantal meldingen is immers slechts een van de mogelijke indicatoren voor de naleving van de regelgeving met betrekking tot dierenwelzijn. Het enkel verhogen van beschikbare capaciteit en aantal inspecties zal het probleem voorts ook niet volledig kunnen uitbannen. Zolang mensen goedkope pups blijven kopen, zal er helaas een aanbod blijven bestaan. Daarom wordt ook ingezet op andere instrumenten, zoals voorlichting. De NVWA bepaalt jaarlijks risicogericht de prioriteiten bij het toezicht op de naleving van de dierenwelzijnsregelgeving. De laatste jaren heeft de NVWA daarom een deel van de beschikbare capaciteit ingezet op het toezicht op de invoer van honden uit landen met een hoog rabiësrisico.
Vraag 18

Bent u bereid om in het belang van dierenwelzijn, volksgezondheid en het tegengaan van criminaliteit meer fte vrij te maken voor het dierenwelzijnsteam binnen de NVWA? Zo ja, hoe gaat u dit vormgeven en op welke termijn? Zo nee, waarom niet? Kunt u dit toelichten?

Zie antwoord vraag 17.
Vraag 19

Wat is het te volgen protocol bij het opvolgen van een (spoed)melding die bij de NVWA binnenkomt? Na hoeveel meldingen gaat de NVWA inspecteren?

Zie antwoord vraag 17.
Vraag 20

Had de NVWA deze fokker al bezocht of op de radar vóór de uitzending van «Opgelicht?!» van 15 mei 2018? Zo nee, hoe verhoudt dit zich tot het feit dat de gemeente Woerden in juni 2017 een dwangsom heeft opgelegd wegens geluidsoverlast en een teveel aan honden gelet op het bestemmingsplan? Zo ja, waarom is er gewacht met ingrijpen, zelfs tot een maand na de uitzending, namelijk tot 16 juni 2018? Kunt u een tijdlijn overleggen waarin duidelijk wordt wat de NVWA op welk moment wist van de misstanden?

Begin 2017 heeft de NVWA meldingen ontvangen met betrekking tot deze fokker en de LID verzocht om een inspectie uit te voeren. Dit hebben zij gedaan. In maart 2018 (voor uitzending «Opgelicht») hebben reeds inspecties door de NVWA plaatsgevonden bij de betreffende fokkers en zijn ook maatregelen opgelegd.
Vraag 21

Klopt het ook dat er volgens het bestemmingsplan maximaal 20 honden op het terrein aanwezig mogen zijn en er op het moment van inspectie in juni 2017 circa 50 honden aanwezig waren?

Het bestemmingsplan staat alleen de bestemming Wonen toe. Het houden en fokken van honden, in ieder geval meer dan 20 honden, is een bedrijfsmatige activiteit en daarmee niet toegestaan op basis van het bestemmingsplan. Bovendien is het houden en fokken van meer dan 20 honden in strijd met de verleende omgevingsvergunning. Op 12 maart 2011 is een omgevingsvergunning 1e fase verleend voor het hebben van een inrichting waar honden gehouden en gefokt mogen worden. In deze omgevingsvergunning is bepaald dat ten hoogste 20 honden en hun pups gehouden mogen worden op het betreffende perceel. Op 9 juli 2012 is de omgevingsvergunning 2e fase verleend en is daarmee de realisatie van de hondenverblijven vergund. Door de toezichthouders is op 3 augustus en 30 augustus 2017 gecontroleerd. Geconstateerd is dat er toen meer dan 20 honden aanwezig waren, wat een overtreding van het bestemmingsplan opleverde.
Vraag 22

Heeft de gemeente Woerden, de politie of een andere toezichthoudende en handhavende instantie na constatering van deze feiten nog vervolgcontroles uitgevoerd? Zo ja, zijn daar verdere overtredingen geconstateerd en in welke mate? Zo nee, waarom niet?

Er wordt door meerdere instanties gecontroleerd op de geldende wet- en regelgeving. Voor wat betreft de gemeente: deze heeft verschillende controles uitgevoerd.
Er hebben controles plaatsgevonden op 3 augustus 2017 en 30 augustus 2017, er is toen geconstateerd dat er meer dan 20 honden aanwezig waren. Naar aanleiding hiervan is een last onder dwangsom opgelegd om te komen tot beëindiging van de overtreding.
Op 12 november 2017 hebben de toezichthouders een hercontrole uitgevoerd. Tijdens deze controle hebben de toezichthouders vastgesteld dat er aan de lastgeving voldaan is. Later bleek dat er toch aanleiding was te veronderstellen dat er ondanks de nog geldende last onder dwangsom overtreding van de wet- en regelgeving plaatsvond. Daarom hebben de toezichthouders op 2 mei 2018, 22 juni 2018, 2 juli 2018 en 9 juli 2018 hercontroles uitgevoerd op het perceel Breeveld 17B te Woerden. Uit deze controles is gebleken dat er meer dan 20 honden op het perceel aanwezig waren. Daarmee is vier keer vastgesteld dat er niet aan de inhoud van de last onder dwangsom is voldaan en is vier keer van rechtswege een dwangsom verbeurd.
Vraag 23

Klopt het dat er op 17 mei 2018 op verzoek van de politie Woerden zeven dode teckels van deze fokkerij zijn ingevroren voor nader onderzoek? Zo ja, wat heeft dit onderzoek opgeleverd? Klopt het dat de dode dieren na onderzoek weer opgehaald zijn door de fokker en waarom mocht de fokker bewijsmateriaal voor verwaarlozing en mishandeling weer mee naar huis nemen? Kunt u uw antwoord toelichten?

In het kader van het nog lopende strafrechtelijke onderzoek kan op deze vragen niet nader worden ingegaan.
Vraag 24

Klopt het dat deze fokkerij in bedrijf kon zijn én kan blijven zonder Kamer van Koophandel-nummer en Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Uniek Bedrijfsnummer (UBN)? Hoe kon dat onopgemerkt blijven? Waarom is hier tot nu toe nog niet op gehandhaafd?

Op 22 maart 2017 heeft de fokker naar aanleiding van de controle van RVO.nl een last onder dwangsom opgelegd gekregen wegens het nalaten de bedrijfsinrichting aan te melden (er was dus geen UBN). Dit is later aangevraagd en sinds 5 mei 2017 heeft de fokker een UBN nummer. Tevens verwijs ik u naar mijn antwoord op vraag 17.
Vraag 25

Wat is uw reactie op de casus van een anonieme gedupeerde teckeleigenaar die haar twee hondjes na vier weken uit het hondenpension, dat de fokker eveneens in bedrijf heeft, ophaalde in erbarmelijke staat: sterk vermagert (2–3 kilo), vacht vol klitten en klonterig opgedroogd traanvocht op de snuit, opgesloten in een kleine bench waarvan het drinkbakje enkel gevuld was met urine, vacht stinkend naar urine, bij thuiskomst schrokten de hondjes beiden hun etensbak leeg, alsof ze lange tijd geen eten hadden gekregen, één van de teckeltjes jankte iedere keer dat het thuis naar buiten moest en vertoont na het pensionbezoek agressief en aanvallend gedrag jegens vreemden?5

Uiteraard vind ik misstanden die hier worden beschreven vreselijk. De wetgeving en mijn inspanningen op het terrein van voorlichting en handhaving zijn er juist op gericht dit soort misstanden tegen te gaan. NVWA, LID en politie kunnen ook optreden tegen overtredingen op het terrein van dierenwelzijn. Vanuit de overheid zijn dit soort misstanden helaas niet altijd te voorkomen.
Vraag 26

Heeft de fokker een vergunning voor een hondenpension en is daar ooit controle geweest van toezichthoudende en handhavende instanties? Zo nee, zal er nu en in de toekomst gecontroleerd en gehandhaafd worden zodat schrijnende situaties zoals hierboven omschreven zich niet meer voor kunnen doen? Zo ja, wat is er tijdens inspecties aangetroffen en hoe is er gereageerd op eventuele misstanden?

De LID heeft op 13 februari 2017 – naar aanleiding van een verzoek van de NVWA in verband met ontvangen meldingen – een inspectie uitgevoerd bij de betreffende fokker. Naar aanleiding van deze controle is door RVO.nl een last onder dwangsom opgelegd in verband met het nalaten de bedrijfsinrichting aan te melden (er was geen UBN). Daarnaast is naar aanleiding van deze inspectie van de LID een last onder bestuursdwang opgelegd door RVO.nl, waarbij de houder binnen twee uur de honden van vers water moest voorzien en de huisvesting moest verbeteren (bewegingsruimte en hygiëne). Aan de last onder bestuursdwang heeft de fokker destijds gehoor gegeven en sinds 5 mei 2017 heeft de fokker de bedrijfsinrichting aangemeld en een UBN-nummer gekregen.
In 2017 en 2018 is door de gemeente gecontroleerd op het bestemmingsplan (zie antwoord vraag 22). In juni 2018 heeft de NVWA op de betreffende locatie bestuursdwang toegepast en proces verbaal opgemaakt.
Vraag 27

Deelt u de mening dat een fokker waarvan circa 150 honden in beslag zijn genomen waarvan circa 120 wegens verwaarlozing, niet in de gelegenheid gesteld mag worden om een hondenpension in bedrijf te houden? Zo nee, hoe kan het dierenwelzijn dan volgens u gegarandeerd worden? Zo ja, welke stappen gaat u zetten opdat het hondenpension zo snel mogelijk gesloten wordt?

De rechter bepaalt of er een houdverbod wordt opgelegd voor het overtreden van welzijnsregels, en zo ja, voor welke duur. De gemeente is verantwoordelijk voor optreden tegen het overtreden van de vergunningsvoorwaarden.
Vraag 28

Welke (andere) vergunningen zijn er afgegeven op het adres van de fokkerij in Woerden? Stroken deze eventuele vergunningen of het ontbreken daarvan met de huidige situatie waarin de politie en de NVWA de fokkerij na het laatste bezoek in bedrijf gelaten hebben? Zo nee, wat gaat u aan deze situatie doen?

Voor zover het mijn beleidsterrein betreft, is geen sprake van andere vergunningen.
Vraag 29

Klopt het dat er op grote schaal gefraudeerd werd met de documentatie van de honden? Klopt het dat er, op papier, honden geboren werden uit ouders die in werkelijkheid al dertig jaar overleden waren? Klopt het dat er honden te boek stonden die een fysiek onmogelijk aantal van 4–5 nestjes per jaar wierpen? Klopt het dat potentiële kopers de keuze hadden of zij het hondje naar keuze met of zonder stamboom kochten? Hoe kan het dat de NVWA hier geen zicht op had? Heeft de NVWA daar inmiddels wel zicht op of kunnen soortgelijke toestanden bij deze fokker nog steeds plaatsvinden? Kunt u uw antwoorden toelichten?

Momenteel wordt onderzoek gedaan naar de gang van zaken binnen het betreffende bedrijf. Ik kan daar op dit moment geen nadere mededelingen over doen.
Vraag 30

Is deze fokker ook in beeld voor belastingontduiking nu kopers de pups standaard contant moeten afrekenen, zoals o.a. in de uitzending van «Opgelicht?!» werd benadrukt?

In het kader van het nog lopende strafrechtelijke onderzoek kan op deze vragen niet nader worden ingegaan.
Vraag 31

Hoe ziet u de rol van de Raad van Beheer (RvB), waarbij de fokkerij staat ingeschreven en die bij de Woerdense fokker diverse locatiecontroles heeft gedaan, maar over de verkoop van honden zonder stamboom door hun leden aangeeft dat dit «buiten het gezichtsveld en de invloedssfeer van de RvB valt»?

De RvB is een private organisatie en het is aan de RvB hoe hier mee om te gaan. Wel heb ik van de RvB begrepen dat fokkers niet ingeschreven staan noch lid kunnen zijn bij de RvB. De rol van de RvB – zoals de situatie bij de fokker in Woerden – is gering, omdat de RvB beperkte opsporingsbevoegdheid heeft. Enkel als de fokker een dienst afneemt van de RvB – zoals bijvoorbeeld het aanvragen van een stamboom voor de pups – kan de RvB een locatiecontrole uitvoeren. Vraagt de fokker geen dienst aan, dan valt de situatie op de locatie buiten het gezichtsveld en invloedsfeer van de RvB.
Vraag 32

Deelt u de mening dat de RvB misstanden, zoals honden in een benarde situatie al dan niet met stamboom, had moeten melden aan de NVWA danwel de (dieren)politie of de Landelijke Inspectiedienst Dierenbescherming? Zo nee, waarom niet?

Ik vind dat eenieder (dus ook de RvB) die op de hoogte is van misstanden, deze zo snel mogelijk zou moeten melden. De Wet dieren kent ook een zorgplicht: eenieder verleent een hulpbehoevend dier de nodige zorg.
Vraag 33

Klopt het, zoals uit anonieme bron is vernomen, dat de Raad van Beheer bij navraag zegt in 2018 geen stambomen af te hebben gegeven aan hondjes van deze fokker, terwijl in hun register Generaties Online vier nestjes in 2018 worden vermeld (totaal 14 pups)? Hoe is dat met elkaar te rijmen en vindt u het handelen van de RvB hiermee niet op zijn minst dubieus? Kunt u uw antwoord toelichten?

De overheid heeft geen bemoeienis met de afgifte van stambomen, evenmin als met interne sanctionering binnen private organisaties, en oordeelt hier niet over. Naar ik van de RvB heb begrepen, zijn er voor nestjes in 2018 geen stambomen meer afgegeven en is de dienstverlening aan deze fokker stopgezet.
Vraag 34

Wat zegt het volgens u over de mate van zelfregulering van organisaties, zoals de Raad van Beheer, hebben nagelaten om misstanden waarvan zij op de hoogte waren te melden en een dergelijke fokker ondanks alles hebben toegestaan lid te blijven van de vereniging?

Naar ik van de RvB heb vernomen, heeft de Raad de dienstverlening aan de deze fokker stopgezet en de kennelnaam van de fokker ingetrokken. De fokker is nu uitgesloten om deel te nemen aan de georganiseerde kynologie in Nederland.
Vraag 35

Bent u er alert op dat deze Woerdense fokkerij wellicht een doorvoer- en/of doorverkoopadres is voor pups uit internationale malafide puppyhandel, er op gelet dat er afgelopen weekend busjes met Hongaars kenteken bij de fokkerij werden gesignaleerd en Nederland, zoals u weet, één van de belangrijkste doorvoerlanden in het internationale criminele netwerk van illegale puppyhandel is en Hongarije één van de belangrijkste landen is waar deze puppy’s gefokt worden? Zo ja, welke actie gaat u hierop nemen? Zo nee, kunt u uitgebreid toelichten waarom niet?

In het kader van het nog lopende strafrechtelijke onderzoek kan op deze vragen niet nader worden ingegaan.
Vraag 36

Bent u bereid de uitkomsten van de gesprekken met de uitgevers van dierenpaspoorten, zoals u aangaf in de uitzending van «Opgelicht?!», om de fraude daarmee terug te dringen met de Kamer te delen? Zo ja, op welke termijn? Zo nee, waarom niet?

Ik zal uw Kamer informeren over de voortgang op het terrein van de verbeteringen van het systeem van paspoorten en identificatie en registratie. Mijn planning aangaande deze verbeteringen treft u aan in mijn nog te ontvangen beleidsbrief dierenwelzijn.
Vraag 37

Wat vindt u van de gang van zaken dat, zoals is vernomen van anonieme tipgevers, de dierenarts die de eerste enting geeft en de gezondheidsverklaring aftekent, niet de dierenarts is die de puppy’s chipt, terwijl die suggestie wel gewekt werd door de fokker? En dat de dierenarts aan de kopers liet weten dat het chippen na de eerste enting door de Raad van Beheer gedaan zou worden? Werkt dit geen chip- en paspoortfraude in de hand, nu er feitelijk een blanco paspoort zonder chipnummer wordt afgegeven waar ieder willekeurig gechipt hondje aan gekoppeld kan worden?

Een Europees paspoort mag alleen door een dierenarts worden afgegeven, wanneer dit conform de geldende regelgeving is ingevuld. Voorafgaand aan afgifte dient de identiteit van het dier te worden gecontroleerd (chip). Wanneer identificatie niet mogelijk is, mag geen paspoort worden uitgegeven. Het dier dient dan eerst gechipt te worden.
Vraag 38

Welke instantie gaat de screening uitvoeren waar u naar verwees in de uitzending van «Opgelicht?!» in uw voorstel dat alleen dierenartsen en professionals, en ook alleen na screening, in de toekomst nog mogen chippen? Hoe gaat u dat handhaven, gezien de capaciteitsproblemen van de NVWA?

Na aanmelding om als chipper op het chipregister te komen volgt een screening op de identiteit. Wanneer later blijkt dat iemand op deze lijst zich niet aan de regels houdt, kan hij van de lijst geschrapt worden. Hoe en door wie dit gebeurt, moet nog nader uitgewerkt worden.
Vraag 39

Wat zijn in uw ogen professionals? Zijn dat bijvoorbeeld ook mensen die bedrijfsmatig omgaan met honden, zoals bovengenoemde fokkers? Kunt u uw antwoord toelichten?

Nee, die bedoel ik niet. Professionals zijn mensen die honden mogen chippen en op het chipregister staan.
Vraag 40

Wanneer ontvangt de Kamer de verdere uitwerking van uw plannen om illegale hondenfok en -handel tegen te gaan?

Ik zal u hier nader over informeren in de beleidsbrief dierenwelzijn.
Vraag 41

Gezien de urgentie voor de achtergebleven honden bij deze fokker in Woerden en het feit dat zowel de fokkerij als het hondenpension nog altijd in bedrijf zijn, wilt u alstublieft deze vragen in tegenstelling tot de vastgestelde maximale beantwoordingstermijn van drie weken, sneller en wel zo snel mogelijk beantwoorden?

Aan dit verzoek kon ik helaas niet tegemoet gekomen in verband met afstemming van de antwoorden met andere organisaties en departementen.

27 juni 2018 - 5 september 2018

70 dagen

De berichten ‘Twaalf schapen afgeslacht in Overijssels weiland: was het een wolf?’, ‘Dit wil je niet nog een keer meemaken’ en ‘Wolf maakt mogelijk slachtoffers bij Aldtsjerk’
	Helma Lodders (VVD), Arne Weverling (VVD)
	Carola Schouten (viceminister-president , minister landbouw, visserij, voedselzekerheid en natuur) (CU)

Bronnen

1. https://www.ad.nl/binnenland/twaalf-schapen-afgeslacht-in-overijssels…
2. https://www.nieuweoogst.nu/nieuws/2018/06/08/duits-actieplan-moet-wol…

Vraag 1

Kent u de berichten «Twaalf schapen afgeslacht in Overijssels weiland: was het een wolf?», «Dit wil je niet nog een keer meemaken» en «Wolf maakt mogelijk slachtoffers bij Aldtsjerk»?1

Ja.
Vraag 2

Deelt u de mening dat het onwenselijk is dat boeren moeten vrezen voor het welzijn van hun dieren door de terugkeer van de wolf in Nederland? Zo nee, waarom niet?

De wolf is een beschermde diersoort en bescherming van vee tegen predatie door wilde dieren, en huisdieren zoals honden, is een verantwoordelijkheid van dierhouders zelf. De provincie houdt de situatie goed in de gaten en ik laat mij op de hoogte stellen over de ontwikkelingen van het aantal wolven en de gevolgen die de opkomst van de wolf heeft.
Verder verwijs ik ook naar de website van BIJ12 van de provincies, waar voorbeelden staan van goede voorzorgsmaatregelen die de risico’s op schade door de wolf kunnen reduceren. Deze website kunt u vinden via de volgende link: https://www.bij12.nl/onderwerpen/faunazaken/faunaschade-preventiekit-fpk/module-wolven-vossen-en-marterachtigen/
Vraag 3

Kunt u een overzicht geven van recente incidenten waarbij (landbouw)huisdieren gewond raakten of gedood werden door toedoen van een of meerdere wolven en van incidenten waarbij er een sterk vermoeden is dat er een wolf bij betrokken was?

De provincies houden bij in welke gevallen schade wordt veroorzaakt door wolven en ook in welke gevallen het blijkt te gaan om vossen of honden. Sinds maart 2015 is een 40-tal bevestigde meldingen van door wolven doodgebeten of verwonde schapen ingediend bij het provinciale uitvoeringsorgaan BIJ12.
Voor een overzicht daarvan verwijs ik u naar de website van BIJ12: https://www.bij12.nl/onderwerpen/faunazaken/faunaschade-informatie-per-diersoort/wolf/. Ik wijs er in dit verband op dat recent onderzoek heeft geïndiceerd dat er landelijk (zonder wolf) jaarlijks 4.000 tot 13.000 schapen worden gedood of verwond door honden en vossen.
Vraag 4

Welke mogelijkheden biedt de overheid (landelijk of provinciaal) aan boeren om hun vee beter te beschermen tegen wolven?

Zie antwoord vraag 2.
Vraag 5

Is recentelijk door provincies contact met u opgenomen om problematiek rondom wolven te bespreken en samen te kijken welke oplossingen mogelijk zijn?

De provincies hebben niet recent contact opgenomen met mijn departement, maar er is wel regelmatig contact met een provinciale werkgroep waarin de provincies gezamenlijk het wolvenbeleid afstemmen. Dit heeft onder andere geleid tot het operationeel draaiboek wolf, waarin ingegaan wordt op de consequenties van eventuele permanente vestiging van wolven in Nederland. Onderdelen daarvan zijn de wettelijke bescherming van wolven, mogelijkheden voor schadepreventie en intensieve monitoring.
Vraag 6

Kunt u toelichten hoe de schadeafwikkeling bij aanvallen op dieren door een wolf op dit moment wordt uitgevoerd?

De provincies zijn in voorkomende gevallen verantwoordelijk voor de afhandeling van faunaschade. Een verzoek daartoe kan worden ingediend bij het BIJ12/Faunafonds. Daarbij wordt bepaald of de schade werkelijk door wolven is veroorzaakt en wordt een taxatie gemaakt van de hoogte van de schade. In het geval van bevestigde schade door wolven wordt deze schade – in tegenstelling tot faunaschade door andere soorten – volledig vergoed.
Vraag 7

Welke mogelijkheden zijn er op dit moment om de wolf te verjagen of te bestrijden, zeker met het oog op de beschermde status van deze diersoort?

De wolf is een beschermde diersoort. Verjaging, vangen of doden is derhalve bij wet niet toegestaan. In het operationeel draaiboek wolf is voorzien in situaties waarin van deze bescherming kan worden afgeweken, bijvoorbeeld als er sprake is van afwijkend gedrag van een wolf door hondsdolheid.
Vraag 8

Acht u het wenselijk dat op termijn meer mogelijkheden beschikbaar komen voor het verjagen of bestrijden van wolven, zeker in het geval dat de volksgezondheid in gevaar komt? Zo ja, aan welke maatregelen valt te denken? Zo nee, waarom niet?

De provincies hebben nu ook de mogelijkheid om over te gaan tot het vangen of doden van een wolf, als de noodzaak daartoe bestaat, bijvoorbeeld in het geval van een zieke wolf die gevaar voor mensen oplevert.
Vraag 9

Bent u ervan op de hoogte dat in Duitsland een brede coalitie (met onder andere de Deutscher Bauernverband en de Deutsche Landwirtschafts-Gesellschaft) een plan heeft gepresenteerd waarbij de bescherming van mensen en landbouwhuisdieren centraal staat?2

Ja.
Vraag 10

Acht u het wenselijk dat in Nederland ook een soortgelijk plan wordt ontwikkeld om conflicten met wolven te voorkomen? Zo ja, bent u bereid dit vorm te geven met provincies, boeren en belangenorganisaties, bijvoorbeeld door het aanpassen van het «operationeel draaiboek wolf»? Zo nee, waarom niet?

Het is mij bekend dat de provincies op dit moment bezig zijn met het aanpassen van het operationeel draaiboek wolf. Het lijkt mij wenselijk dat buitenlandse voorbeelden, zoals die in Duitsland, bij deze aanpassing worden meegewogen. Daarbij worden maatschappelijke organisaties zoals landbouworganisaties, natuurterreinbeheerders en dierenwelzijnorganisaties betrokken.
Ik heb er vertrouwen in dat deze samenwerking leidt tot een verantwoord beleid ten aanzien van het omgaan met wolven in Nederland.

26 juni 2018 - 12 juli 2018

16 dagen

De niet nagekomen beloftes van de regering van Malta
	Harry van der Molen (CDA), Martijn van Helvert (CDA)
	Stef Blok (minister buitenlandse zaken) (VVD)

Bronnen

1. https://www.timesofmalta.com/articles/view/20180416/local/jason-mical…
2. https://www.timesofmalta.com/articles/view/20180621/local/european-co…
3. http://www.lc.nl/friesland/Maltese-minister-komt-in-Friesland-publiek…
4. https://www.anagomes.eu/PublicDocs/58808bda-5959-4eb9-9ba8-47be11c9e3…
5. https://www.reuters.com/article/us-eu-malta-murder/europol-sees-room-…
6. https://www.maltatoday.com.mt/news/national/81368/fbi_forensic_team_t…

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de commentaren die Jason Macallef, de directeur van culturele hoofdstad Valetta (Malta), gemaakt heeft over de vermoorde journaliste Daphne Caruana Galizia?

Ja.
Vraag 2

Heeft u kennisgenomen van het feit dat velen daarop geschokt gereageerd hebben en zijn optreden veroordeeld hebben, waaronder tientallen schrijvers en de Europese Commissie?1 2

Ik heb kennis genomen van deze berichtgeving.
Vraag 3

Heeft u gezien dat culturele hoofdstad Leeuwarden Fryslân 2018 daarop veel uitwisselingen heeft afgezegd en Minister Owen Bonnici van Malta beloofde uitleg te komen geven?3

Leeuwarden Fryslân 2018 heeft op 26 april jl. bekend gemaakt voorlopig geen officiële vertegenwoordigers naar Valletta af te vaardigen en geen officiële uitnodigingen naar de organisatie Malta-Valletta2018 te sturen. De projecten binnen het samenwerkingsprogramma Valletta2018 worden blijvend ondersteund. In reactie daarop heeft de Maltese Minister van Cultuur, Owen Bonnici, bekend gemaakt een bezoek aan Friesland te willen brengen.
Vraag 4

Heeft u kennis genomen van het feit dat Minister Bonnici helemaal geen uitleg wil geven?

De Maltese Minister van Cultuur, dhr. Owen Bonnici, heeft aangekondigd op korte termijn een bezoek te zullen brengen aan Friesland.
Vraag 5

Bent u bereid om contact op te nemen met de regering van Malta en er op aan te dringen dat zij wel publiek en meer specifiek Leeuwarden Fryslân opheldering verschaffing?

Ik verwijs naar het antwoord op vraag 4.
Vraag 6

Heeft u kennisgenomen van het feit dat drie leden van het Europees parlement onderzoek gedaan hebben en dat hun conclusies over het onderzoek schokkend zijn? Namelijk: «The investigation on the assassination of Daphne Caruana Galizia is stalling».4

Ik heb kennisgenomen van de bevindingen van de delegatie van drie Europarlementariërs, Mw. Ana Gomes, Mr. Sven Giegold en Mr. David Casa, aan Malta.
Vraag 7

Heeft u kennisgenomen van het bericht dat Europol van mening is dat er ruimte is voor verbetering in de samenwerking bij het onderzoek?5

Ja.
Vraag 8

Kunt u aangeven welke rol de Nederlandse politie en forensische experts gespeeld hebben bij het onderzoek? Hoe lang zijn zij in Malta geweest en hoe lang hebben zij aan de zaak gewerkt?6

Op verzoek van de Maltese autoriteiten is door het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) assistentie verleend aan de Maltese politie bij hun onderzoek naar de moord. Dit verzoek is gebaseerd op een Memorandum van Overeenstemming uit 2016 tussen het Nederlandse Ministerie van Justitie en Veiligheid en het Maltese Ministerie van Sociale Dialoog, Consumentenzaken en Burgervrijheden op het terrein van forensische samenwerking. Het team, bestaande uit de drie forensisch deskundigen van het NFI en de forensisch deskundige van de politie, is op donderdag 19 oktober 2017 afgereisd naar Malta en is op zondag 22 oktober 2017 huiswaarts gekeerd. De sporen die het NFI heeft ontvangen, en die mogelijk resten van het gebruikte explosief bevatten, zijn onderzocht en geanalyseerd door het NFI. Het NFI werkte drie weken aan dit explosievenonderzoek, inclusief rapportage. De conservering van een item ten behoeve van digitaal onderzoek duurde vier dagen, inclusief rapportage.
Vraag 9

Welke acties onderneemt u, als Nederland of in Europees verband, om er bij Malta op aan te dringen dat de onderste steen boven komt en degenen die opdracht gegeven hebben voor deze aanslag worden gestraft?

De Maltese autoriteiten zijn verantwoordelijk voor het onderzoek naar de moord op journaliste Daphne Caruana Galizia en het opsporen en berechten van de daders. In Europees verband worden de Maltese autoriteiten daar ook op gewezen, onder andere door Commisaris Jourova tijdens haar bezoek aan Malta op 15 juni jl. (zie ook: http://europa.eu/rapid/press-release_SPEECH-18–4182_en.htm). Daarnaast is er in het kader van de Raad van Europa veel aandacht voor deze zaak. In bilateraal kader heeft Nederland het belang van het oplossen van de moord aan de orde gesteld.
Vraag 10

Kunt u deze vragen één voor één en binnen drie weken beantwoorden?

Ja.

26 juni 2018 - 24 augustus 2018

59 dagen

Meer dan 100 Nederlandse studenten die hun kamer moeten verlaten voor internationale studenten
	Harry van der Molen (CDA), Erik Ronnes (CDA)
	Kajsa Ollongren (viceminister-president , minister binnenlandse zaken en koninkrijksrelaties) (D66), Ingrid van Engelshoven (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (D66)

Bronnen

1. https://www.folia.nl/actueel/122415/uvaer-robin-lullig-dat-ik-eruit-m…
2. http://www.uva.nl/content/nieuws/nieuwsberichten/2018/06/uva-realisee…

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel: UvA’er Robin: «Lullig dat ik eruit moet voor een internationale student» en het nieuwsbericht van de Universiteit van Amsterdam (UvA) «UvA realiseert 220 extra tijdelijke studentenkamers»?1 2

Ja.
Vraag 2

In hoeverre is dit een uitkomst van gesprekken tussen huisvesters, instellingen en gemeenten zoals u aangeeft in uw internationaliseringsbrief van 4 juni jl.?

De huisvesting van internationale studenten is niet het gevolg van mijn brief over internationalisering in het hoger onderwijs, maar hangt wel samen met de problematiek rondom de huisvesting van (internationale) studenten die wij al vaker in uw Kamer besproken hebben en waarover mijn collega van BZK en ik onlangs ook een brief hebben gestuurd naar gemeenten, onderwijsinstellingen en huisvesters. De aanvang van de gesprekken tussen alle betrokken partijen bij de huisvesting van studenten in de Bijlmerbajes, te weten de eigenaar (AM), leegstandsbeheerder (Alvast) en de UvA/HvA/VU om internationale studenten vanaf augustus te huisvesten dateert van eind 2017. Dit initiatief was dus al genomen voor het verschijnen van de internationaliseringsbrief van 4 juni jl.
Vraag 3

Wat is de reden dat in het nieuwsbericht van de Universiteit van Amsterdam van 7 juni jl. wordt aangegeven dat de extra kamers bovenop het al bestaande aanbod komen en uit het artikel van 22 juni jl. blijkt dat Nederlandse studenten uit hun kamer gezet worden voor internationale studenten?

Het beschikbare contingent studentenwoningen voor internationale studenten van UvA Student Housing bestaat momenteel uit 3.250 woningen. Dit betreft woningen van de huisvestingspartners van de UvA, die voor de middellange termijn beschikbaar zijn voor UvA en HvA studenten. In verband met de toegenomen vraag naar huisvesting heeft de UvA zich ingespannen om voor het academisch jaar 2018–2019 een aantal tijdelijke oplossingen aan het voornoemde contingent toe te voegen, één daarvan is op de locatie Bijlmerbajes. Op deze locatie wordt door de UvA en de VU gezamenlijk tijdelijke huisvesting voor internationale studenten gerealiseerd. Pas op het moment dat deze locatie geschikt is gemaakt voor internationale studenten, tellen de kamers als extra capaciteit op het bestaande aanbod.
Voorafgaand aan het geschikt maken van de kamers voor de tijdelijke huisvesting van internationale studenten, verbleef een mix van Nederlandse- en buitenlandse studenten via een anti-kraak constructie tijdelijk in de Bijlmerbajes. Een dergelijke anti-kraak constructie wordt vaak getroffen in het kader van leegstandsbeheer en is per definitie tijdelijk, maar behoort niet tot het bestaand aanbod van studentenhuisvesting. Aan betreffende studenten is op voorhand duidelijk gemaakt dat hun verblijf slechts tijdelijk zou zijn en zij zekerheid zouden hebben tot augustus 2018. Hopelijk vinden deze studenten snel alternatieve huisvesting. De betreffende leegstandsbeheerder beziet ook of hiervoor mogelijkheden zijn (zie ook vraag 6).
Vraag 4

Deelt u de mening dat het onwenselijk is dat ruim 100 Nederlandse studenten hun kamer moeten verlaten voor internationale studenten en dat het gebouwen betreft die op de lijst staan om in februari 2019 te worden gesloopt?

Nee die mening delen wij niet, om twee redenen.
Er wordt door de gemeente, onderwijsinstellingen en huisvesters gezocht naar oplossingen om het kamertekort voor studenten het hoofd te bieden. De transformatie van de Bijlmerbajes is niet de enige nieuwe ontwikkeling op het gebied van studentenhuisvesting in Amsterdam. Dat, naast het zoeken naar structurele oplossingen, ook gezocht wordt naar tijdelijke oplossingen, zoals het tijdelijk benutten van leegstaande gebouwen, is in een zo’n krappe woningmarkt als Amsterdam alleen maar te begrijpen.
De tweede reden is dat er geen sprake is van verdringing, zoals de vraagstelling suggereert. De Bijlmerbajes wordt tot aan de sloop in 2019 geschikt gemaakt voor de tijdelijke huisvesting van internationale studenten. Ook daar is grote behoefte aan. Bovendien is de doelgroep van internationale studenten bij uitstek geschikt om tijdelijk te huisvesten omdat veel internationale studenten ook maar voor een deel van hun studie in Nederland verblijven.
Door de eigenaar en leegstandsbeheerder is besloten om, totdat de woningen voor internationale studenten gereed zijn, een anti-kraakwacht in de woningen te huisvesten. De leegstandsbeheerder heeft aan de huidige bewoners duidelijk gemaakt dat het om een anti-kraak gebruikersovereenkomst tegen een lage vergoeding gaat, waarbij gebruikers gewezen zijn op de opzegtermijn van 28 dagen. Ook is bij het aangaan van het contract aangegeven dat er zekerheid was tot augustus 2018.
Vraag 5

Deelt u de mening dat het draagvlak voor internationale studenten niet toeneemt onder Nederlandse studenten als studenten aangeven «het voelt alsof ik minder belangrijk ben dan internationale studenten»? Wat wilt u doen om dit tegen te gaan? Was het voor de integratie niet beter geweest als Nederlandse en internationale studenten hier gemengd zouden gaan wonen?

De onjuiste beeldvorming die is ontstaan over deze situatie helpt inderdaad niet mee, waar het gaat om het draagvlak voor internationale studenten. Zoals u weet werken mijn collega en ik aan een nieuw actieplan studentenhuisvesting. Dit zal in het najaar gereed komen. Daarin zal lokaal maatwerk het uitgangspunt zijn. Uitgaande van de situatie in Amsterdam zien we dat kennisinstellingen, gemeenten en huisvesters samen naar oplossingen zoeken om de beschikbaarheid van studentenwoningen voor alle studenten, Nederlandse en internationale, te vergroten. Wat betreft de tijdelijke woonruimte op de locatie Bijlmerbajes is gekozen voor het huisvesten van internationale studenten om de druk op de Amsterdamse studentenwoningmarkt tijdelijk te verlichten. Het gaat hier ook echt om tijdelijke huisvesting, tot aan de sloop van de panden in 2019. Internationale studenten zijn hiervoor, zoals ook aangegeven bij vraag 4, een goede doelgroep, omdat zij ook vaak maar tijdelijk in Nederland verblijven.
Vraag 6

Bent u bereid om er bij de UvA op aan te dringen dat zij ook voor de getroffen studenten huisvesting vinden?

De studenten die van te voren wisten dat hun verblijf in de Bijlmerbajes tijdelijk zou zijn, zullen op zoek moeten gaan naar een alternatieve oplossing voor de periode na augustus 2018. Via de UvA begrijpen we dat de betreffende leegstandsbeheerder hierbij behulpzaam wil zijn. De brief die ik samen met de Minister van BZK onlangs heb gestuurd naar alle gemeenten, onderwijsinstellingen en huisvesters in de studentensteden, roept deze partijen op om gezamenlijk naar een oplossing te zoeken voor alle studenten.
Vraag 7

Welke situaties zijn er nog meer bekend, waarin Nederlandse studenten hun kamer moeten verlaten voor internationale studenten?

Die zijn ons niet bekend.

26 juni 2018 - 11 juli 2018

15 dagen

De steun van de Nederlandse regering aan de rebellen in Zuid-Syrië
	Martijn van Helvert (CDA), Pieter Omtzigt (CDA)
	Stef Blok (minister buitenlandse zaken) (VVD)

Bronnen

1. Kamerstuk 32 623, nr. 200
2. https://www.telegraph.co.uk/news/2017/07/20/donald-trump-ends-us-prog…
3. https://www.reuters.com/article/us-mideast-crisis-syria-usa/syrian-re…

Vraag 1

Herinnert u zich dat u in maart 2018 aan de Kamer schreef dat u de oppositie in het Zuiden van Syrië blijft steunen met Non Lethal Assistance?1

Ja.
Vraag 2

Herinnert u zich dat u aan de Kamer schreef dat u op dat moment alleen groepen van het Vrije Syrische Leger steunde?

Ja.
Vraag 3

Heeft u kennisgenomen van de berichten dat president Donald Trump al halverwege 2017 besloot om de steun aan het Vrije Syrische Leger te beëindigen?2

Ja.
Vraag 4

Welke andere landen geven publiekelijk toe dat zij rebellen in Zuid-Syrië steunen in 2018?

Naast Nederland stelt ook de VS publiekelijk dat het de gematigde gewapende oppositie in Zuid-Syrië in 2018 heeft gesteund.
Vraag 5

Welke andere landen steunen verder nog rebellen in Zuid-Syrië in 2018?

Naast de VS is bij het kabinet bekend dat een andere EU-lidstaat steun heeft gegeven aan de gematigde gewapende oppositie in Zuid-Syrië in 2018. Of andere landen steun verlenen aan de gematigde oppositie maken landen niet bekend omdat het programma’s betreft die hoge risico’s dragen voor betrokken partijen waaronder de uitvoerders en gesteunde groepen. Van Jordanië is bekend dat het altijd steun heeft uitgesproken, maar behalve het faciliteren van steun van derden is onbekend of, en wat, Jordanië zelf hebben bijgedragen.
Vraag 6

Met welke landen werkt Nederland samen om de oppositie in Zuid-Syrië te steunen?

Nederland leverde in Zuid-Syrië een bijdrage aan het NLA programma dat werd uitgevoerd door een andere EU-lidstaat (referte het verslag van het Schriftelijk Overleg van 11 mei 2018 Kamerstuk 32 623, nr. 219). Uitvoering van het programma werd afgestemd met Jordanië.
Vraag 7

Heeft u kennisgenomen van het feit dat Syrië en Rusland met een offensief bezig zijn in Zuid-Syrië en dat de Amerikanen aan de oppositie hebben aangeven dat zij niet op steun hoeven te rekenen?3

Ja.
Vraag 8

Herinnert u zich dat u met de Nederlandse steun aan rebellen in Noord-Syrië stopte nadat het Vrije Syrische Leger daar massaal samenwerkte met het Turkse leger?

De kamer is per brief op 23 januari 2018 vertrouwelijk geïnformeerd over de redenen van het stopzetten van een deel van de NLA in Noord-Syrië.
Kort daarna is besloten ook de resterende delen van het NLA programma in Noord-Syrië te beëindigen (waaronder in Idlib), zoals vermeld in de kamerbrief van 14 maart jl.
Vraag 9

Zijn de rebellen in Zuid-Syrië, die door Nederland uitgerust zijn, overgelopen, hebben zij zich overgegeven of vechten zij nog steeds?

Op dit moment is er geen indicatie dat door Nederland eerder gesteunde gematigde gewapende groepen zijn overgelopen. Een aantal van de groepen bevindt zich in gebied waar gevochten wordt, andere groepen bevinden zich in gebieden waar niet wordt gevochten.
Vraag 10

Welke concrete resultaten heeft het steunen van rebellen in Zuid-Syrië opgeleverd?

Steun aan de gewapende oppositie via Non-Lethal Assistance (NLA) was de afgelopen jaren onderdeel van geïntegreerd Nederlands beleid op Syrië. De kamer is gedurende de loop van het programma regelmatig via kamerbrieven en -antwoorden op schriftelijke vragen geïnformeerd over het NLA-programma, de Nederlandse bijdragen en resultaten. De belangrijkste doelen van het programma waren het bieden van een alternatief voor extremistische groeperingen en te voorkomen dat de gematigde oppositie in verdrukking zou raken tussen het Assad-regime en extremistische groeperingen. Hiermee werd zorg gedragen voor enige voet aan de grond voor de oppositie ter ondersteuning van het politiek proces onder leiding van speciaal VN-gezant Staffan de Mistura. Daarnaast beoogde steun aan de gematigde gewapende oppositie gunstigere voorwaarden voor gematigd bestuur en stabilisatie-projecten in Syrië te creëren. Deze doelen zijn gedurende het NLA programma overeind gebleven. Het programma in Zuid-Syrië heeft bovendien bijgedragen aan stabiliteit van Jordanië en Israël die beiden baat hebben bij een stabiel grensgebied. Zo hebben groepen aan de grens smokkel en illegale oversteek van ISIS-strijders tegengehouden.
Vraag 11

Is het verstandig geweest om met Nederlands belastinggeld rebellen in Zuid-Syrië uit te rusten met zaken als medicijnen en voertuigen?

Zie antwoord vraag 10.
Vraag 12

Bent u van plan de steun aan rebellen in Syrië nog steeds voort te zetten?

Eind maart 2018 waren alle leveringen in Zuid-Syrië reeds afgerond, op één levering na die is aangehouden (het gaat om een veldhospitaal). Voor het veldhospitaal wordt een passende bestemming gezocht. Met het stopzetten van het NLA programma in Noord-Syrië, zoals vermeld in de kamerbrief van 14 maart jl. (zie antwoord op vraag 8), is daarmee het gehele NLA programma in Syrië beëindigd.
Vraag 13

Kunt u deze vragen een voor een en binnen twee weken beantwoorden?

De vragen zijn zo snel mogelijk beantwoord.

26 juni 2018 - 6 juli 2018

10 dagen

Het asielbeleid voor LHBTI’s
	Attje Kuiken (PvdA), Kirsten van den Hul (PvdA)
	Mark Harbers (staatssecretaris justitie en veiligheid) (VVD)

Bronnen

1. https://www.coc.nl/homepage/lhbti-asielbeleid-is-gebaseerd-op-ondeugd…
2. http://www.coc.nl/wp-content/uploads/2018/06/Trots-of-schaamte-Sabine…

Vraag 1

Kent u het bericht «LHBTI-asielbeleid is gebaseerd op ondeugdelijke stereotypen»1 en het onderliggende onderzoeksrapport «Trots of schaamte?»van het COC?2

Ja.
Vraag 2

Deelt u de mening dat het door de Immigratie- en Naturalisatie Dienst (IND) gehanteerde criterium dat de asielzoeker een zogenaamd proces van bewustwording en zelfacceptatie van de seksuele identiteit heeft doorgemaakt, geen wetenschappelijk onderbouwing kent? Zo ja, waarom wordt dit criterium dan toch gebruikt voor de beoordeling van asielaanvragen door LHBTI’s? Zo nee, uit welk wetenschappelijk onderzoek blijkt dan dat er wel sprake is van een deugdelijk criterium?

In de brief aan uw Kamer over de beoordeling van de geloofwaardigheid van lbhti’s en bekeerlingen blijkt dat in de werkinstructie van de IND de nadruk bij de geloofwaardigheidsbeoordeling van lhbti’s niet langer zal liggen op de termen bewustwording en zelfacceptatie.
Vraag 3

Deelt u de mening dat het genoemde criterium ook voor de asielzoeker in kwestie onduidelijk is? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom niet en waar blijkt uit dat het wel duidelijk zou zijn?

Zie antwoord vraag 2.
Vraag 4

Deelt u de mening dat een asielzoeker ook LHBTI kan zijn zonder het genoemde proces van bewustwording en zelfacceptatie en wel om de eenvoudige reden dat dat proces in veel gevallen niet nodig is om je seksuele identiteit te leren kennen? Zo ja, welke conclusie trekt u hieruit? Zo nee, waarom deelt u die mening niet?

Zie antwoord vraag 2.
Vraag 5

Is het waar dat veruit de meeste asielverzoeken van personen die vanwege hun seksuele identiteit asiel aanvragen afgewezen wordt op grond van het genoemde criterium? Zo nee, op grond van welke andere criteria beoordeelt de IND of een asielzoeker LHBTI is en in hoeveel gevallen leidt dat tot afwijzing van een asielverzoek?

Deze vraag kan ik niet beantwoorden. De IND registreert niet of een asielverzoek wordt afgewezen op grond van (ongeloofwaardigheid van) seksuele gerichtheid.
Vraag 6

Waarom worden andere bewijsmiddelen dat iemand een bepaalde seksuele identiteit heeft, waaronder getuigenverklaringen en foto’s, door de IND niet of minder zwaar meegewogen dan in het geval mensen een verblijfsvergunning vragen voor verblijf bij hun partner?

In genoemde brief aan uw Kamer over de geloofwaardigheidsbeoordeling van bekeerlingen en lhbti’s wordt aangegeven dat, hoewel seksueel getint beeldmateriaal door de IND niet mag worden gebruikt als bewijs, ander beeldmateriaal wel kan worden betrokken bij de beoordeling. De Vreemdelingencirculaire zal hierop worden aangepast.
Uit de brief blijkt tevens dat bij de beoordeling van asielverzoeken van lbhti’s de nadruk nog meer zal komen te liggen op het stellen van open vragen en op het authentieke, persoonlijke verhaal van de vreemdeling. Voor een meer uitgebreide toelichting verwijs ik u naar mijn brief.
Vraag 7

Gaat u de vaste criteria of gronden, waarvan nu de seksuele identiteit van een asielzoeker wordt vastgesteld, loslaten en voortaan ieder asielverzoek van een LHBTI op zijn merites en zonder stereotypering vast laten stellen? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 6.

26 juni 2018 - 29 augustus 2018

64 dagen

Het bericht ‘Rijbewijs vanaf 4 juni met toepassing inloggen DigiD’
	Harry van der Molen (CDA)
	Raymond Knops (staatssecretaris binnenlandse zaken en koninkrijksrelaties) (CDA)

Bronnen

1. https://www.rdw.nl/nrd/nieuws/2018/rijbewijs-toepassing-inloggen-met-…

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van het bericht van de Rijksdienst voor het Wegverkeer, «Rijbewijs vanaf 4 juni met toepassing inloggen DigiD»?1

Ja.
Vraag 2

Is het waar dat vanaf 26 mei 2018 rijbewijzen zijn uitgereikt met een nieuwe chip?

Ja. Dit is conform de aankondiging in mijn voortgangsbrief eID van 31 januari jl. (Kamerstuk 26 643, nr. 514) waarin ik heb opgemerkt dat volgens planning in het tweede kwartaal van dit jaar zal worden gestart met de uitgifte van rijbewijzen met een nieuwe chip op het hoogste DigiD betrouwbaarheidsniveau.
Vraag 3

Is het waar dat de rijbewijzen vanaf 4 juni 2018 ook worden voorzien van de nieuwe functie om in de toekomst in te kunnen loggen via DigiD en rijbewijs op websites van overheid, zorg en pensioenfondsen? Zo ja, wat is er tussen 26 mei en 4 juni veranderd?

Ja. Dit is mogelijk gemaakt bij wijziging van de «Regeling vaststelling modellen rijbewijzen« (IENW/BSK-2018/96488, 2 juni 2018)2. Sinds 26 mei 2018 zijn rijbewijzen van een nieuwe chip voorzien. Sinds 4 juni 2018 staat op deze nieuwe chip de nieuwe e-functie (DigiD op het hoogste betrouwbaarheidsniveau).
Vraag 4

Is het waar dat de burger de nieuwe inlogfunctie niet kan gebruiken, totdat de Wet digitale overheid zal zijn ingevoerd?

In mijn voortgangsrapportage programma eID (Kamerstuk 26 643, nr. 550) heb ik onder meer aangegeven dat er een pilot (met ongeveer 200 deelnemers) is gehouden met rijbewijzen met een nieuwe chip om daarmee in te loggen op websites van overheidsdienstverleners op het hoogste Europese betrouwbaarheidsniveau. De uitkomsten ervan worden momenteel verwerkt.
Bij een succesvolle uitkomst van de pilot kunnen burgers vanaf een nog nader te bepalen moment inloggen met gebruikmaking van de chip op het rijbewijs. Dit tijdstip wordt onder andere bepaald door het moment waarop de benodigde functionaliteit in productie is genomen en de vereiste onderdelen van de Wet digitale overheid in werking zijn getreden.
Een en ander wordt uitgewerkt in het implementatieplan zoals aangegeven in mijn voortgangsrapportage programma eID (Kamerstuk 26 643, nr. 550).
Sinds 4 juni worden rijbewijzen met deze nieuwe chip uitgegeven. Burgers kunnen tot het hierboven genoemde nader te bepalen moment ervoor kiezen de nieuwe inlogfunctie niet op het rijbewijs te laten plaatsen. Hiertoe zijn tot op heden geen verzoeken ontvangen.
Burgers die wel beschikken over de nieuwe inlogfunctie, worden actief geïnformeerd over het moment waarop met de nieuwe inlogfunctie kan worden ingelogd en kunnen online de pincode aanvragen om de nieuwe functionaliteit te activeren.
Vraag 5

Wanneer zal de Wet digitale overheid naar verwachting in werking kunnen treden?

Het voorstel voor de Wet digitale overheid is op 19 juni ingediend bij de Tweede Kamer (Kamerstuk 34 972). Afhankelijk van de voortgang van de behandeling door de beide Kamers zal inwerkingtreding naar verwachting in 2019 kunnen plaatsvinden.
De wet zal overigens gefaseerd worden ingevoerd, afhankelijk van de mate waarin de uitvoerende organisaties in staat zijn te voldoen aan de gestelde eisen en gebruikers beschikken over de inlogmiddelen.
Een aantal artikelen, zoals die betreffende het rijbewijs, de grondslag voor het heffen van leges voor rijbewijzen met een nieuwe chip op het hoogste betrouwbaarheidsniveau en de grondslag voor het bij algemene maatregel van bestuur verplichten van standaarden, zal – zo is het voorstel – meteen na plaatsing in het Staatsblad in werking treden.
Vraag 6

Hoeveel rijbewijzen met een inlogfunctionaliteit worden er uitgegeven tot de verwachte inwerkingtreding van de Wet digitale overheid?

Naar verwachting worden er tot aan 1 januari 2019 ruim 1 miljoen rijbewijzen uitgegeven. In 2019 worden er gemiddeld een half miljoen rijbewijzen per kwartaal uitgegeven.
Vraag 7

Is het waar dat de burger de inlogfunctionaliteit van het nieuwe rijbewijs alleen kan activeren door tussenkomst van de gemeente? Zo ja, welke administratieve lasten brengt dit met zich mee voor de burger en voor de gemeenten?

Nee. De burger activeert zelf online de nieuwe inlogfunctie (het zgn. e-Rijbewijs), zonder hiervoor eerst weer naar de gemeente te gaan. De burger kan hierbij worden ondersteund door de helpdesk.
Vanaf het moment dat de nieuwe inlogfunctie kan worden gebruikt (zie antwoord op vraag 4) ontvangen burgers de pincode, waarmee zij op de DigiD website het e-rijbewijs kunnen activeren.
De burgers die vóór dat moment een rijbewijs met de nieuwe inlogfunctie hebben verkregen, kunnen vanaf dat moment de behorende pincode zelf aanvragen. De burger wordt hierover actief geïnformeerd en ontzorgd.
De initiële pin wordt op een dusdanig beveiligde wijze verstrekt dat die enkel bruikbaar is door de burger voor wie die initiële pin is bedoeld. Op de DigiD website kan de burger daarmee het e-Rijbewijs activeren en een zelfgekozen pin instellen.
Vraag 8

Waarom verschilt het nieuwe beeldmerk op de achterkant van het rijbewijs (uitgegeven vanaf 4 juni 2018), dat aangeeft dat het rijbewijs een inlogfunctionaliteit heeft, van DigiD? Deelt u de mening dat dit verwarrend kan zijn voor de burger?

Die mening deel ik niet.
Het beeldmerk voor de nieuwe inlogfunctie op het rijbewijs geeft aan dat het een inlogmiddel is waarmee op het hoogste Europese betrouwbaarheidsniveau toegang gekregen kan worden tot digitale diensten. De burger kan zelf vaststellen of het rijbewijs, waarover de burger beschikt, daarvoor geschikt is.
Rijbewijzen met de nieuwe chip en inlogfunctie zijn daarmee geschikt gemaakt om via de DigiD app en NFC lezer op het mobiele device of aan de computer in te loggen bij websites van de overheidsdienstverleners op het hoogste Europese betrouwbaarheidsniveau. In dit geval vervult DigiD de rol van authenticatiedienst.
Verschillende beeldmerken maken het verschil tussen beide rollen, namelijk inlogmiddel versus authenticatiedienst, helder.
Daarnaast gaat een goede herkenbaarheid, namelijk dat het rijbewijs voor het hoogste Europese betrouwbaarheidsniveau geschikt is, straks helpen in de communicatie.

26 juni 2018 - 19 juli 2018

23 dagen

Het bericht ‘Kustwacht Bonaire niet versterkt’
	André Bosman (VVD)
	Raymond Knops (staatssecretaris binnenlandse zaken en koninkrijksrelaties) (CDA), Ferdinand Grapperhaus (minister justitie en veiligheid) (CDA)

Bronnen

1. Amigoe, 20 juni 2018

Vraag 1

Kent u het bericht «Kustwacht Bonaire niet versterkt»?1

Ja.
Vraag 2

Kunt u toelichten wat gezaghebber Edison Rijna precies aan het kabinet heeft verzocht?

De gezaghebber van Bonaire stuurde op 25 augustus 2017 een brief aan de toenmalige Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) waarin hij zijn zorgen uitte over de veiligheid van Bonaire vanwege de toenemende onrust in Venezuela. Specifiek waren de zorgen van de heer Rijna gericht op de inzet en de aanwezigheid van de Kustwacht in (de wateren rondom) Bonaire. Hierop vroeg de gezaghebber van Bonaire de Minister van BZK zijn zorgen over te brengen aan het presidium van de Kustwachtcommissie met het verzoek om de presentie van de Kustwacht in (de wateren rondom) Bonaire uit te breiden.
Het presidium van de Kustwachtcommissie heeft in twee van zijn vergaderingen over de brief van de gezaghebber gesproken en geconcludeerd dat extra inzet thans niet aan de orde is. Het beeld is dat de behoefte en noodzaak van Kustwachtinzet als gevolg van de toenemende onrust in Venezuela het grootst is bij Curaçao en Aruba en in mindere mate bij Bonaire. Indien er nieuwe gegevens of gegronde redenen naar voren zouden komen, zou dat aanleiding kunnen zijn tot bijstelling van de inzet. Deze conclusie is het afgelopen voorjaar door de Staatssecretaris van BZK overgebracht aan de gezaghebber van Bonaire. Desbetreffende boodschap is eveneens herhaald door de Minister van Defensie tijdens het Algemeen Overleg Kustwacht van 4 juli jl.
Vraag 3

Welke problemen die Bonaire zou ondervinden van Venezolaanse migranten worden bedoeld? Kunt u bij de toelichting de conclusies van het genoemde verslag van de Raad van de Rechtshandhaving over het jaar 2017 betrekken?

In het rapport «Staat van de Rechtshandhaving Caribisch Nederland 2017»2 van de Raad van de Rechtshandhaving (hierna de Raad) stelt de Raad dat er problemen worden ondervonden op de Benedenwindse eilanden door de toestroom van Venezolanen, die hetzij illegaal het land binnenkomen, dan wel legaal binnenkomen maar langer dan de toegestane termijn verblijven («overstayers»). De Raad vraagt in deze context om een evenredige inzet van de Kustwacht bij Bonaire en bredere bestuurlijke aandacht voor de geschetste problematiek op Bonaire. Over mijn reactie op de bevindingen van de Raad heb ik uw Kamer bij brief van 19 juni 20183 geïnformeerd.
Vraag 4

Klopt de bewering dat de kustwacht voor de kust van Bonaire meer vaaruren zou maken? Betreft het preventieve patrouilles of zijn er meer vaartuigen met Venezolaanse migranten voor de kust van Bonaire gesignaleerd? Zo ja, hoeveel?

Ja, dit klopt. De Kustwacht is sinds 2017 permanent met vaar-/presentiedagen aanwezig bij Bonaire. Blijkens het Jaarverslag van 2017 zijn hiervan 309 dagen gerealiseerd terwijl de norm in 2016 nog 10 dagen per maand was. Patrouilles vinden waar mogelijk plaats op basis van tevoren verzamelde informatie en analyses (informatie-gestuurd optreden) maar hebben evenzeer een preventieve werking. In de eerste zes maanden van 2018 zijn er 99 illegale immigranten door de Kustwacht onderschept bij de Benedenwindse eilanden.
Vraag 5

Zijn er schattingen over het aantal Venezolanen dat nu op Bonaire – en dus in het Caribische deel van Nederland – verblijft?

Inzake de beschikbare officiële cijfers kan ik het volgende melden. Op Bonaire is de afdeling Burgerzaken van het Openbaar Lichaam Bonaire verantwoordelijk voor de «Basisadministratie persoonsgegevens». Uit haar gegevens blijkt dat er momenteel 791 personen met de Venezolaanse nationaliteit zijn ingeschreven op Bonaire. Hoeveel illegale Venezolanen zich op Bonaire bevinden is mij niet bekend.
Vraag 6

Deelt u de mening dat problemen ten gevolge van de Venezolaanse crisis in en rondom Bonaire extra aandacht verdienen, aangezien deze Nederland direct raken? Zo ja, hoe geeft het kabinet hier invulling aan?

Ja. Voor Bonaire draagt Nederland immers een bijzondere verantwoordelijkheid. Bij een grote toestroom van om bescherming vragende migranten heeft het Ministerie van Justitie en Veiligheid in samenwerking met het Openbaar Lichaam Bonaire, de uitvoeringsorganisaties (o.a. Koninklijke Marechaussee, Korps Politie Caribisch Nederland en de Immigratie- en Naturalisatiedienst Caribisch Nederland) en Defensie een noodplan ontwikkeld. Nederland monitort de situatie in Caribisch Nederland nauwgezet en zal passende maatregelen nemen als de situatie daarom vraagt.

26 juni 2018 - 21 augustus 2018

56 dagen

Het gebruik van de vierde baan op Schiphol
	Lammert van Raan (PvdD)
	Cora van Nieuwenhuizen (minister infrastructuur en waterstaat) (VVD)

Bronnen

1. http://casper.aero/index.php/products/casper-flight-tracking

Vraag 1

Kent u de flight-tracking website Casper Flight Tracking?1

Ja.
Vraag 2

Kunt u bevestigen dat in de vijf tijdslots op 9 mei 2018 waarin sprake is geweest van een vierde baangebruik, er niet meer dan 80 vliegtuigbewegingen zijn geweest?

De voor de beantwoording van deze vragen benodigde informatie wordt momenteel uitgezocht naar aanleiding van de uitspraak van de Rechtbank Amsterdam de dato 17 april 2018 en ten behoeve van een nog lopende bezwaarprocedure naar aanleiding van een handhavingsverzoek. Er moet nog een besluit worden genomen in deze bezwaarprocedure, daarom kan ik u geen informatie verstrekken die van belang is voor deze bezwaarprocedure. Op het moment dat het besluit op bezwaar is genomen, zal ik de Kamer hierover inlichten. Dat zal begin september zijn.
Vraag 3

Kunt u aangeven hoeveel vliegtuigbewegingen er geweest zijn tijdens de vijf tijdslots waarin sprake is geweest van een vierde baangebruik? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.
Vraag 4

Is er volgens u sprake geweest van omstandigheden waardoor de regel van het gebruik van de vierde baan niet van toepassing zou zijn?

Zie antwoord vraag 2.
Vraag 5

Kunt u voor het jaar 2016 en 2017 per dag aangeven wat het aantal uren vierde baangebruik betrof en wat het aantal vliegtuigbewegingen was voor die die dagen op de vierde baan waarop het aantal van 80 werd overschreden? Kunt u telkens aangeven wat de reden was van de overschrijding, al dan niet vallend onder de omstandigheden waardoor de regel van het gebruik van de vierde baan niet van toepassing zou zijn? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.
Vraag 6

Kunt u voor het jaar 2017 aangeven hoeveel van de zakelijke vliegtuigbewegingen vallend onder «general aviation» (exclusief helikoptergebruik) een slot nodig hadden? Zo nee, waarom niet?

Wat de beantwoording van de vragen 6 en 7 betreft merk ik op dat de informatie afkomstig is van de Nederlandse slotcoördinator. De slotcoördinator is verantwoordelijk voor de allocatie en monitoring van de slots op de gecoördineerde Nederlandse luchthavens, waaronder Schiphol.
Onder General Aviation (GA) wordt door de Nederlandse slotcoördinator alle luchtvaart verstaan met uitzondering van het commerciële verkeer, waaronder maar niet beperkt tot Business Aviation, taxi-vluchten en technische vluchten. De GA-slots tellen niet mee voor de afgesproken planningslimiet van 500.000 vliegtuigbewegingen op jaarbasis omdat deze betrekking heeft op het commerciële verkeer.
De Nederlandse slotcoördinator heeft aangegeven dat in het IATA winter- en zomerseizoen 2016/2017 in totaal 10.789 GA-slots zijn gealloceerd; 3.609 slots in het winter- en 7.180 slots in het zomerseizoen. Helikopter verkeer is niet slot-plichtig en maakt derhalve geen onderdeel uit van de gepresenteerde aantallen. Volgens de Nederlandse slotcoördinator zijn in het lopende IATA winter- en zomerseizoen 2017/2018 in de winter in totaal 4.493 GA-slots gealloceerd. In het zomerseizoen zijn er tot 26 juni jl. 3.960 slots gealloceerd voor General Aviation. Dat aantal zal nog verder oplopen omdat het seizoen nog loopt. In Schiphol gebruiksjaar 2017 (1 november 2016 tot en met 31 oktober 2017) zijn er 10.789 slots toegekend aan General Aviation (exclusief helikoptergebruik).
Vraag 7

Kunt u aangeven hoeveel slots voor het lopende gebruiksjaar 2018 voor de zakelijke vliegtuigbewegingen zijn uitgegeven, daar het totaal aantal van 500.000 slots voor dit jaar al een tijd geleden is uitgegeven? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 6.

26 juni 2018 - 5 juli 2018

9 dagen

Het afschaffen van het vrijwillig eigen risico
	Maarten Hijink (SP)
	Bruno Bruins (minister volksgezondheid, welzijn en sport) (VVD)

Bronnen

1. https://www.zorgvisie.nl/blog/blog-eigen-risico-eigen-probleem/

Vraag 1

Deelt u de analyse van de bestuursvoorzitter van zorgverzekeraar DSW dat het eigen risico omlaag kan als gestopt wordt met het geven van kortingen aan gezonde mensen via het vrijwillige eigen risico? Kunt u uw antwoord toelichten?1

Uit cijfers van Vektis2 blijkt dat in 2018 12,6 procent van de verzekerden heeft gekozen voor een vrijwillig eigen risico.
De analyse van de bestuursvoorzitter van zorgverzekeraar DSW deel ik niet. De inkomsten van het verplicht eigen risico vallen onder het Uitgavenplafond Zorg (UPZ). De premiekortingen en extra inkomsten uit het vrijwillig eigen risico vallen neer in de private bedrijfsvoering van de zorgverzekeraar. Daarmee heeft het afschaffen van het vrijwillig eigen risico geen invloed op het UPZ, behalve dat er dan potentieel een stijging van zorguitgaven te verwachten valt als gevolg van een verminderd remgeldeffect. Hierdoor zal er derhalve geen budgettaire ruimte ontstaan om het verplicht eigen risico te verlagen.
Vraag 2

Deelt u de mening van de bestuursvoorzitter DSW dat het afschaffen van de korting van het vrijwillige eigen risico enkel een verschuiving van de lasten is en dat daarmee de verdeling tussen ziek en gezond eerlijker wordt verdeeld? Zo nee, waarom niet?

Die mening deel ik niet. Verzekerden met een vrijwillig eigen risico ontvangen een premiekorting, omdat zij meer financieel risico accepteren en een groter deel van de kosten zelf moeten betalen wanneer ze zorg gebruiken.
Het meest recente onderzoek van het CPB (zie Kamerstuk 29 689, nr. 783) laat zien dat er geen duidelijk bewijs is dat het vrijwillig eigen risico in de periode 2010–2013 de risicosolidariteit in het zorgstelsel heeft aangetast. Het CPB vindt een kleine verschuiving (van 5 euro) van verzekerden zonder vrijwillig eigen risico naar verzekerden met een vrijwillig eigen risico. Dit bedrag valt echter binnen de onzekerheidsmarges van het onderzoek. Daarnaast geven zorgverzekeraars de winsten die zij behalen op de verzekerden met een vrijwillig eigen risico niet geheel via de premiekorting terug aan deze verzekerden. De NZa heeft eerder aangegeven dat zorgverzekeraars de winsten inzetten om premiestijgingen van verliesgevende polissen te beperken (zie Kamerstuk 29 689, nr. 769).
Vraag 3

Deelt u de mening dat het vrijwillig eigen risico de solidariteit ondergraaft, omdat verzekerden zonder vrijwillig eigen risico de premiekorting van verzekerden met vrijwillig eigen risico moeten opbrengen? Zo ja, wat gaat u hieraan doen? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.
Vraag 4

Bent u bereid verzekeraars te vragen inzicht te geven in hoeveel mensen gebruik maken van het vrijwillig eigen risico en hoeveel het wettelijk eigen risico omlaag zou kunnen als zij het vrijwillige deel niet meer zouden hanteren?

Zie antwoord vraag 1.
Vraag 5

Bent u bereid met een voorstel te komen om het vrijwillige eigen risico af te schaffen, zodat voor iedereen het wettelijk eigen risico omlaag kan? Zo nee, waarom niet?

Ik zie op dit moment geen reden om het vrijwillig eigen risico af te schaffen. Het vrijwillig eigen risico maakt verzekerden bewust van de kosten van zorg en biedt hen een keuzemogelijkheid. Deze keuzemogelijkheid is van belang voor het draagvlak van gezonde verzekerden voor ons zeer solidaire zorgstelsel. Tot slot merk ik graag op dat zorgverzekeraars niet verplicht zijn een vrijwillig eigen risico aan te bieden.

26 juni 2018 - 9 juli 2018

13 dagen

Het bericht dat Noord-Holland opheldering eist over uitspraken Wiebes over Pallas-reactor
	Maurits von Martels (CDA), Joba van den Berg-Jansen (CDA)
	Stientje van Veldhoven (staatssecretaris infrastructuur en waterstaat) (D66), Bruno Bruins (minister volksgezondheid, welzijn en sport) (VVD), Eric Wiebes (minister economische zaken) (VVD)

Bronnen

1. https://www.noordhollandsdagblad.nl/nieuws/noord-holland-eist-ophelde…

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Noord-Holland eist opheldering over uitspraken Wiebes over Pallas-reactor»?1

Ja.
Vraag 2

Wat is uw reactie op het feit dat de stichting Voorbereiding Pallas-reactor moet wachten of het laatste gedeelte van de beloofde lening van 40 miljoen euro van de provincie Noord-Holland wel komt?

Ik verwacht op korte termijn tot besluitvorming inzake de go/no-go te kunnen komen. Ik ben niet verantwoordelijk voor de besluitvorming van de provincie Noord-Holland. Ik ga ervan uit dat de provincie Noord-Holland zorgvuldig handelt en zo beoordeelt of het laatste gedeelte van de lening ook overgemaakt kan worden naar de stichting Voorbereiding Pallas-reactor.
Vraag 3

Deelt u de mening dat in het belang van patiënten die medische isotopen nodig hebben geen vertraging moet ontstaan in het tijdschema van PALLAS?

Zoals ook in de brief2 over de vervolgonderzoeken van de Hoogambtelijke werkgroep nucleair landschap aan uw Kamer in dit voorjaar is aangegeven bereidt de stichting Voorbereiding Pallas-reactor een reactor voor die na 2025 de huidige Hoge Flux Reactor beoogt te vervangen.
Ik vind voorzieningszekerheid van medische isotopen voor de patiënten ook voor de volgende decennia essentieel. Dat is ook de reden dat het Rijk ook een lening aan de stichting Voorbereiding Pallas-reactor heeft verstrekt.
Vraag 4

In welke mate beïnvloedt de opstelling van gedeputeerde staten van Noord-Holland uw besluit om tot 2020 te wachten met het besluit om al dan niet verder te gaan met Pallas en/ of Lighthouse?

Het is van belang dat de komende periode voortgang wordt gemaakt met beide initiatieven, daarom is een tijdig go/no-besluit voor Pallas van belang. De status van Ligthouse is nog te prematuur om van invloed te zijn op de huidige besluitvorming omtrent Pallas. Zoals in de eerder genoemde brief3 aan uw Kamer is beschreven, is er overlap tussen Pallas en Lighthouse, maar er zijn ook verschillen. Zo zal Pallas een breed arsenaal aan medische isotopen kunnen gaan produceren die in de gezondheidszorg gebruikt worden. Lighthouse richt zich voornamelijk op één diagnostische isotoop, Mobybdeen-99.
Het overmaken van het restant van de lening van de provincie Noord-Holland is van belang zodat de stichting Voorbereiding Pallas-reactor door kan gaan met de voorbereidingen voor de bouw van de reactor na 2020. Uitgangspunt daarbij is dat de bouw van de nieuwe Pallas reactor privaat gefinancierd zal worden.
Voor de goede orde, ook voor Lighthouse geldt dat dit privaat gefinancierd zal worden.
Vraag 5

Bent u bereid het overleg met de provincie Noord-Holland op zeer korte termijn op te starten, zodat een gemeenschappelijk besluit over de derde tranche binnen twee weken genomen kan worden en voorkomen wordt dat PALLAS niet aan haar verplichtingen kan voldoen?

Er is intensief contact met de provincie Noord-Holland.

26 juni 2018 - 16 augustus 2018

51 dagen

Het bericht 'Het no cure no pay-verbod binnen de advocatuur moet worden opgeheven'
	Foort van Oosten (VVD)
	Sander Dekker (minister zonder portefeuille justitie en veiligheid) (VVD)

Bronnen

1. Trouw, 19 juni 2018

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Het no cure no pay-verbod binnen de advocatuur moet worden opgeheven»?1 Wat is uw reactie op dit artikel?

Ja, ik heb kennisgenomen van het artikel. Ik merk op dat hierin geen melding wordt gemaakt van het thans binnen de advocatuur lopende experiment met resultaat gerelateerd belonen.
Vraag 2

In hoeverre kan «no cure no pay» in de advocatuur gunstige gevolgen hebben voor de kosten van de advocatuur en voor de toegang tot het recht?

In 2014 is een experiment gestart met resultaat gerelateerde beloning in letsel- en overlijdensschade zaken. Na zorgvuldige afweging is een wijziging in de verordening op de praktijkuitoefening (onderdeel resultaat gerelateerde beloning) vastgesteld waarin strikte voorwaarden zijn neergelegd waarbinnen resultaat gerelateerde beloning in dit experiment kan worden beproefd. Het doel van het experiment is het vergroten van de toegang tot het recht van cliënten die niet voor een toevoeging in aanmerking komen, maar voor wie rechtsbijstand door een advocaat toch een te hoge financiële drempel zou betekenen om hun recht te halen bij letselschadezaken. Momenteel wordt door de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA) geëvalueerd of en in welke mate dit doel ook is bereikt.
Vraag 3

Kunt u een overzicht geven van andere Europese landen die geen verbod op «no cure no pay» hebben? Wat zijn de effecten in die landen op de kosten van de advocatuur en de toegang tot het recht?

Ik heb geen overzicht van andere Europese landen die geen verbod op «no cure no pay» hebben, noch van de effecten in die landen op de kosten van de advocatuur en de toegang tot het recht. Op basis van de evaluatie van het experiment met resultaat gerelateerde beloning zal ik bezien of het opstellen van een dergelijk overzicht meerwaarde heeft.
Vraag 4

Hoe verloopt de proef die momenteel loopt over «no cure no pay» bij letselschade- en overlijdensschadezaken? Klopt het dat deze proef per 1 januari 2019 stopt? Bent u bereid de proef voort te zetten?

De proef met resultaat gerelateerde beloning in letsel- en overlijdensschadezaken die in 2014 is gestart loopt inderdaad eind dit jaar af. Momenteel wordt de proef door de NOvA geëvalueerd. De uitkomsten zijn nog niet bekend. Een besluit over het al dan niet voortzetten van de regeling is mede afhankelijk van de uitkomsten van deze evaluatie. Voor het einde van dit jaar neemt de NOvA een beslissing over het al dan niet voortzetten van de proef met resultaat gerelateerde beloning in letsel- en overlijdensschadezaken.
Vraag 5

Zou «no cure no pay» ook bij andere rechtsgebieden nuttig kunnen zijn? Zo nee, waarom niet?

In 2014 is bewust gekozen om het experiment te beperken tot letsel- en overlijdensschadezaken omdat dit rechtsgebied zich vanwege specifieke kenmerken leent voor een dergelijk experiment. Zo worden in letselschadezaken vaak lange procedures gevoerd en kunnen de kosten hoog oplopen. Of resultaat gerelateerde beloning ook bij andere rechtsgebieden nuttig zou kunnen zijn moet afzonderlijk worden bezien en is mede afhankelijk van de uitkomsten van het lopende experiment.

25 juni 2018 - 16 juli 2018

21 dagen

Het bericht op de website van de belastingdienst getiteld ‘Wat betekent de vergoeding voor aardbevingsschade voor mijn toeslagen?’
	Sandra Beckerman , Henk Nijboer (PvdA)
	Eric Wiebes (minister economische zaken) (VVD), Menno Snel (staatssecretaris financiën) (D66)

Bronnen

1. https://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/nl/koopwoning/content/…
2. https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/bijstand/vraag-en-antwoord/w…
3. https://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/belasting…

Vraag 1

Deelt u de mening dat het ontvangen van schadeloosstelling voor schade door gaswinning geen invloed mag hebben op de te ontvangen zorgtoeslag en kindgebonden budget?1 Kunt u dit toelichten?

Ik deel de mening dat de financiële positie van een persoon na schadeloosstelling hetzelfde (of in elk geval niet slechter) zou moeten zijn als in de situatie waarin die schade niet zou hebben plaatsgevonden. Een schadeloosstelling is bedoeld om alle schade te compenseren die uit een voorval, bijvoorbeeld gaswinning, voortvloeit. Een vergoeding voor gaswinningschade zal in de meeste gevallen niet van invloed zijn op de te ontvangen toeslagen (zie hierna de toelichting). In geval een vergoeding voor gaswinningschade wel tot verlies aan toeslagen leidt, kan dit worden aangemerkt als zogenoemde gevolgschade. Gevolgschade kan bij de TCMG worden geclaimd. Ik licht dit hieronder nader toe.
De vergoeding voor aardbevingsschade is bedoeld voor het materiële herstel van ontstane schade als gevolg van een aardbeving of aardbevingen. De ontvangen vergoeding kan – afhankelijk van de aanwending – op 1 januari (de peildatum) van de kalenderjaren na het jaar van ontvangst van de vergoeding, deel uitmaken van de rendementsgrondslag van box 3. Dit geldt ook voor eventuele subsidies in het kader van de Waardevermeerderingsregeling, waar het lid Beckerman in een recent debat mij naar heeft gevraagd.
Daarnaast kan ook het recht op een schadevergoeding op die datum tot de rendementsgrondslag van box 3 behoren. Indien de rendementsgrondslag meer bedraagt dan het heffingvrije vermogen in box 3 (in 2018 € 30.000 voor een alleenstaande, € 60.000 voor fiscaal partners), dan is het forfaitaire rendement op het vermogen onderdeel van het verzamelinkomen. Via het verzamelinkomen en de rendementsgrondslag van box 3 werkt dit door naar de inkomensafhankelijke regelingen, waaronder de toeslagen (inkomenstoets en vermogenstoets).
De hiervoor beschreven (wettelijke) grondslag voor het berekenen/vaststellen van het verzamelinkomen kan ertoe leiden dat het recht op een schadevergoeding wegens aardbevingsschade impact heeft op inkomensafhankelijke regelingen, waaronder de toeslagen. Dit is aan de orde onder de volgende specifieke omstandigheden:
De inschatting op basis van bovenstaande criteria is dat voor een zeer beperkt aantal gevallen het ontvangen van een schadevergoeding negatieve invloed heeft op de hoogte van de toeslagen. In deze gevallen gaat het om gevolgschade als gevolg van bodembeweging door de aanleg of exploitatie van een mijnbouwwerk ten behoeve van gaswinning uit het Groningenveld of de gasopslag bij Norg. Deze gevolgschade valt onder het Besluit Mijnbouwschade Groningen en wordt door de TCMG vergoed. Ik vraag de TCMG hier actief over te informeren en kijk met hen hoe dit uitvoeringstechnisch het beste kan worden geregeld. De eventuele herberekening van toeslagen als gevolg van de waardevermeerderingsregeling waar mevrouw Beckerman in het genoemde debat naar vroeg geldt niet als gevolgschade, omdat dit een subsidie is en geen schadevergoeding.
Vraag 2

Deelt u de mening dat gedupeerden met gaswinningsschade hierdoor dubbel getroffen worden, eerst door schade en vervolgens doordat ze minder toeslagen ontvangen?

Zie antwoord vraag 1.
Vraag 3

Kunt u aangeven hoe groot de financiële gevolgen voor gedupeerden kunnen zijn?

De financiële gevolgen bij belastingen en toeslagen zijn afhankelijk van de persoonlijke situatie van betrokkenen. Als het totale vermogen op de peildatum voor box 3 (1 januari) onder het bedrag van het heffingsvrije vermogen blijft zijn er geen gevolgen. Als het recht op schadevergoeding na 1 januari is vastgesteld en uitbetaald en vóór de volgende 1 januari al is besteed zijn er ook geen gevolgen.
Het recht op een schadevergoeding voor materiële schade van € 10.000 voor particulieren met meer vermogen dan € 30.000 (fiscale partners € 60.000) leidt mogelijk tot € 36 per jaar2 minder recht op zorgtoeslag en kindgebonden budget. De extra belasting per jaar in box 3 bedraagt voor dit hypothetische voorbeeld € 603. In uitzonderlijke gevallen kan de toeslaggerechtigde door de vergoeding precies door de vermogensgrens stijgen (€ 113.415 voor een alleenstaande, € 143.415 voor een partnerschap), waarboven het recht op toeslag geheel vervalt.
Vraag 4

Klopt het dat de uitkering van schadeloosstelling aan gedupeerden ook van invloed kan zijn op het recht op en de hoogte van uitkeringen (zoals bijstand en Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IAOZ)) van deze gedupeerden?2 Kunt u toelichten welke invloed schadeloosstelling op verschillende uitkeringen kan hebben?

In de Participatiewet is bepaald wat middelen zijn en wanneer een middel inkomen of vermogen is of juist wanneer niet. Zo worden in artikel 7 van de «ministeriële regeling Participatiewet» uitkeringen en vergoedingen voor materiële en immateriële schade genoemd die in ieder geval niet als middelen worden aangemerkt. Op een aantal punten kent de Participatiewet5 in dit kader een beleidsvrijheid aan gemeenten toe. Giften en vergoedingen voor materiële en immateriële schade die niet onder de genoemde ministeriële regeling vallen, kunnen worden vrijgelaten voor zover deze naar het oordeel van het College van Burgemeesters en wethouders uit een oogpunt van bijstandsverlening verantwoord zijn. Het betreft hier een uitdrukkelijke bevoegdheid en verantwoordelijkheid van het lokale bestuur. Het vaststellen van het inkomen en vermogen voor uitkeringen (zoals bijstand, IOAW en IOAZ) door gemeenten, staat dus los van de hierboven geschetste vaststelling van het verzamelinkomen door de Belastingdienst. Bij de regelingen IOAW en IOAZ heeft de ontvangst van schadevergoedingen geen gevolgen voor het recht op uitkering.
Vraag 5

Kunt u, gelet op het feit dat de Belastingdienst de mogelijkheid biedt om «bijzonder vermogen» niet mee te laten tellen voor de zorgtoeslag of kindgebonden budget, ervoor zorgen dat schadeloosstelling voor gaswinningsschade, net zoals dat kan voor wat betreft een persoonsgebonden budget (PGB), aangemerkt wordt als bijzonder vermogen?3

In de eerdere antwoorden op vragen van het lid Nijboer hierover7 is de Kamer al meegedeeld dat het kabinet niet voornemens is om specifiek fiscaal beleid te treffen voor de gevolgen van deze schadeloosstellingen, omdat dit de uitvoering zeer compliceert. Dat geldt ook als het gaat om het aanmerken van de schadeloosstellingen als «bijzonder vermogen» voor de toepassing van de vermogenstoetsen voor de toeslagen. Voor wat betreft het voor deze vermogenstoetsen in aanmerking te nemen vermogen wordt aangesloten bij het vermogen dat behoort tot de rendementsgrondslag van box 3. De vergoedingen aan gedupeerden door aardbevingen zijn bedoeld als vergoeding van materiële schade en hebben als oogmerk om uit te worden gegeven aan bouwtechnisch herstel van de woningen. Om die reden is de vergoeding vergelijkbaar met bijvoorbeeld uitkeringen na brand.
Zoals aangegeven bij de beantwoording van vraag 1 en 2 kan een gedupeerde eventuele misgelopen of lagere toeslagen melden bij de TCMG als gevolgschade.
Vraag 6

Deelt u de mening dat het niet is uit te leggen dat de dader (Shell) een deal heeft gesloten met de belastingdienst en daardoor minder (dividend)belasting hoefde te betalen en de slachtoffers nu door diezelfde belastingdienst worden aangeslagen?

Op de vraag hoe wordt omgegaan met het vergoeden van schade aan gedupeerden van de gaswinning, inclusief gevolgschade, ben ik hiervoor al in gegaan. Vanwege artikel 67 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen kan ik geen mededelingen doen over fiscale aangelegenheden van individuele belastingplichtigen. In zijn algemeenheid kan ik zeggen dat de Belastingdienst geen «deals» sluit. De Belastingdienst geeft desgevraagd wel zekerheid vooraf over de fiscale gevolgen van voorgenomen rechtshandelingen. Zekerheid vooraf wordt alleen gegeven binnen de kaders van wet, beleid en jurisprudentie.
Vraag 7

Deelt u de mening dat de gedupeerden met schade door gaswinning eveneens recht hebben op een belastingdeal en er niet op achteruit mogen gaan doordat ze schadeloosstelling hebben ontvangen?

Zie antwoord vraag 6.
Vraag 8

Kunt u deze vragen voor dinsdag 3 juli 2018 beantwoorden?

Nee, dat is niet gelukt.

25 juni 2018 - 9 juli 2018

14 dagen

Het MH17 strafproces te voeren in de zittingslocatie Schiphol
	Raymond de Roon (PVV)
	Ferdinand Grapperhaus (minister justitie en veiligheid) (CDA)

Bronnen

1. Kamerstuk 33 997, nr. 124

Vraag 1

Heeft u de nabestaanden of organisaties of personen die opkomen voor de nabestaanden, tevoren geraadpleegd over het voeren van het strafproces op Schiphol?1 Zo nee, waarom niet? Zo ja, met wie heeft u gesproken?

Bij het zoeken naar een geschikte locatie hebben verschillende aspecten een rol gespeeld. Het internationale karakter van een MH17-strafproces maakt dat er veel eisen worden gesteld aan de zittingslocatie. Het openbaar ministerie (OM) en de rechtspraak hebben een programma van eisen opgesteld waaraan een zittingslocatie zou moeten voldoen. De positie van nabestaanden is een belangrijk element dat nadrukkelijk in dit programma van eisen is opgenomen. Alle nabestaanden, die afkomstig zijn uit 17 verschillende landen, dienen een plek te krijgen binnen het strafproces, zowel juridisch als eventueel fysiek. Daarnaast valt te denken aan tijdige beschikbaarheid, voldoende ruimte voor de media, de mate waarin veiligheidsrisico’s kunnen worden ondervangen en voldoende kantoorruimte.
Het JCS beschikt over de benodigde faciliteiten voor een proces van dit karakter en deze omvang en voldoet daarmee het meest als geschikte locatie voor een strafrechtelijk MH17-proces.
Vraag 2

Wat heeft u doen besluiten niet te kiezen voor de stad Den Haag, die door de Nederlandse regering vaak wordt neergezet als de internationale hoofdstad van recht?

Op 6 september 2017 (Kamerstukken II 2016/2017, 33 997 nr. 110) heeft mijn ambtsvoorganger tijdens het plenair debat over MH17 al aangegeven dat de Rechtbank Den Haag een zaak zal behandelen. Zoals in het antwoord op vraag 1 is aangegeven, hebben het OM en de rechtspraak een programma van eisen opgesteld waaraan een zittingslocatie zou moeten voldoen. Er was in Den Haag geen locatie beschikbaar die aan de gestelde eisen voldeed. Het JCS beschikt wel over de benodigde faciliteiten voor een proces van dit karakter en deze omvang en voldoet daarmee het meest als geschikte locatie voor een strafrechtelijk MH17-proces.
Vraag 3

Op welke wijze heeft u zich er rekenschap van gegeven, dat het voor nabestaanden bezwarend kan zijn naar Schiphol, waar de laatste vlucht MH17 vertrok en waar zij afscheid namen van hun geliefden, te komen voor het bijwonen van het strafproces? Wat heeft u doen besluiten desondanks voor Schiphol als zittingsplaats te kiezen?

Het kabinet is zich ervan bewust dat Schiphol voor sommige nabestaanden een beladen plek kan zijn. Maar Schiphol is ook de plek waar vandaan hun dierbaren onbevangen zijn vertrokken. Het kan daarmee een plek zijn die nauw verbonden is met de nagedachtenis van de slachtoffers.
Vraag 4

Bent u bereid de keuze te heroverwegen, als blijkt dat nabestaanden moeite hebben met deze zittingsplaats? Zo nee, waarom niet?

Het besluit over de zittingslocatie is zorgvuldig voorbereid en gemaakt. Zoals in de antwoorden op de vragen 1 en 2 al is aangegeven hebben het OM en de rechtspraak een programma van eisen opgesteld waaraan een zittingslocatie zou moeten voldoen. In dit programma van eisen is de positie van nabestaanden nadrukkelijk meegenomen. Het JCS beschikt over de benodigde faciliteiten voor een proces van dit karakter en deze omvang en voldoet daarmee het meest als geschikte locatie voor een strafrechtelijk MH17-proces.
Vraag 5

Ziet u mogelijkheden nabestaanden tegemoet te komen, die wel het strafproces of delen daarvan willen bijwonen, zonder dat dat op Schiphol zou moeten gebeuren?

De nabestaanden van de 298 slachtoffers van het neerhalen van vlucht MH17 komen uit 17 verschillende landen. Er wordt naar gestreefd dat nabestaanden over de hele wereld ook via een live stream het zittingsproces kunnen volgen. Nabestaanden kunnen er dan ook voor kiezen om in een zelf gekozen omgeving een MH17-strafproces te volgen.

Titel

Status

Indiener (persoon)

Indiener (partij)

Onderwerpen

39590 kamervragen gevonden

beantwoord onbeantwoord uitgesteld

Alle

27 juni 2018 - 29 juni 2018

2 dagen

Het Akkoord op Hoofdlijnen dat de Staat heeft gesloten met Shell en ExxonMobil

Henk Nijboer (PvdA)

Wopke Hoekstra (minister financiën) (CDA), Eric Wiebes (minister economische zaken) (VVD)

Bronnen

Vraag 1

Vraag 2

Vraag 3

Vraag 4

Vraag 5

Vraag 6

Vraag 7

Vraag 8

Vraag 9

Vraag 10

Vraag 11

Vraag 12

Vraag 13

Vraag 14

Vraag 15

Vraag 16

Vraag 17

Vraag 18

Vraag 19

Vraag 20

Vraag 21

Vraag 22

Vraag 23

Vraag 24

Vraag 25

Vraag 26

Vraag 27

Vraag 28

Vraag 29

27 juni 2018 - 12 juli 2018

15 dagen

Oekraïense spionage gericht tegen Nederlanders die betrokken waren bij MH-17 onderzoek(en)

Geert Wilders (PVV), Raymond de Roon (PVV)

Stef Blok (minister buitenlandse zaken) (VVD)

Bronnen

Vraag 1

Vraag 2

Vraag 3

Vraag 4

Vraag 5

Vraag 6

Vraag 7

27 juni 2018 - 16 juli 2018

19 dagen

Het te vroeg intreden van de zomerperiode voor het OV-studentenreisproduct van studenten in de regio Noord

Kirsten van den Hul (PvdA)

Ingrid van Engelshoven (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (D66)

Bronnen

Vraag 1

Vraag 2

Vraag 3

27 juni 2018 - 11 juli 2018

14 dagen

Het plan om brievenbussen weg te halen in Gorinchem

Joba van den Berg-Jansen (CDA)

Mona Keijzer (staatssecretaris economische zaken) (CDA)

Bronnen

Vraag 1

Vraag 2

Vraag 3

Vraag 4

Vraag 5

27 juni 2018 - 21 augustus 2018

55 dagen

Het bericht ‘Multibandveiling zou ook 2021 kunnen worden’