Open Kamerbeta

Kamervragen

Titel
Status
Indiener (persoon)
Indiener (partij)
145 kamervragen gevonden
beantwoord onbeantwoord uitgesteld
Alle
14 juni 2022 - 11 juli 2022
Het stopzetten van een door Buitenlandse Zaken gefinancierd vrouwenrechtenactivistenprogramma in Afghanistan
Agnes Mulder (CDA), Derk Boswijk (CDA)
Liesje Schreinemacher (minister zonder portefeuille buitenlandse zaken) (VVD)
1. Kamerstuk 34 952, nr. 159.
  • Vraag 1

    Klopt het dat een door Buitenlandse Zaken gefinancierd programma dat is stopgezet en waarover melding wordt gemaakt in de Kamerbrief van 23 mei jl. inzake «Update besluiten hulp en inzet Afghanistan»1 een programma betreft dat vrouwenrechtenactivisten ondersteunde?

    Het betreffende programma richtte zich op tegengaan van geweld tegen vrouwen en versterken van politieke participatie door vrouwen. In de brief van 23 mei (Kamerstuk 34 952, nr. 159) werd vermeld dat het Ministerie van Buitenlandse Zaken het voornemen had de subsidierelatie te beëindigen en dat dit voornemen aan de partner was gecommuniceerd. Inmiddels is na een vervolggesprek met de partner en nauwkeurige overweging van de visie van de partner op dit voornemen, het besluit de subsidie daadwerkelijk stop te zetten gecommuniceerd aan de organisatie.

  • Vraag 2

    Deelt u de mening dat dit signaal heel ongelukkig is nu de positie van Afghaanse vrouwen sinds augustus 2021 zienderogen is verslechterd?

    Het besluit om dit specifieke project stop te zetten, is genomen op basis van een zorgvuldige afweging van inhoudelijke argumenten over veiligheidsrisico’s en te behalen impact, afgewogen tegenover het doel van steunen van vrouwenrechtenorganisaties dat onverminderd belangrijk blijft.

  • Vraag 3

    Wat betekent het stopzetten van het programma voor het Nederlandse commitment aan het nationale actieplan rondom de implementatie van de VN Veiligheidsraadresolutie 1325 in Afghanistan?

    Het commitment van dit kabinet aan de wereldwijde inzet op vrouwen, vrede en veiligheid (WPS) blijft onverminderd groot. Op dit moment is het zaak om in nauw overleg met maatschappelijke partners en met Afghaanse lokale vrouwen(organisaties) en vrouwelijke mensenrechtenverdedigers een nieuwe afweging te maken en mogelijkheden te onderzoeken waarlangs dit kabinet wederom ondersteuning kan bieden aan initiatieven die vrouwenrechten en gendergelijkheid in Afghanistan ook in het kader van WPS kunnen bevorderen. Het kabinet blijft zich aanvullend in EU, VN en Wereldbank verband inzetten op het hanteren van strikte voorwaarden voor het leveren van hulp in Afghanistan, waaronder gelijke toegang voor vrouwen en meisjes.

  • Vraag 4

    Bent u het ermee eens dat het van groot belang is om het Afghaanse maatschappelijke middenveld, waaronder in het bijzonder vrouwenorganisaties, te blijven steunen om tegenwicht te bieden aan het steeds autocratischer wordende Taliban regime?

    Ja, ik deel de mening dat het van belang is het Afghaanse maatschappelijk middenveld te blijven steunen. Om die reden is sinds de machtsovername van de Taliban met partnerorganisaties zorgvuldig gewerkt om te kijken in hoeverre hun activiteiten, al dan niet in aangepaste vorm, en onder nieuwe, stringente voorwaarden, doorgang zouden kunnen vinden in de huidige context in Afghanistan. Uit de consultaties is gebleken dat dit voor een deel van de lopende projecten haalbaar was. Als gevolg daarvan blijft het Afghaanse maatschappelijk middenveld door Nederland gesteund middels de heropstart van bestaande projecten (waar nodig in aangepaste vorm). Onderdeel daarvan is een programma gericht op vrouwenrechten middels steun aan vrouwenrechtenverdedigers en een programma dat zich richt op inclusieve besluitvormings- en vredesprocessen met focus op vrouwen en jeugd. Ook is een nieuw project met steun voor mensenrechtenverdedigers waaronder vrouwelijke mensenrechtenverdedigers opgestart. Voor deze projecten geldt dat aan de door het Ministerie gestelde voorwaarden kan worden voldaan.
    Zoals in de brief van 7 januari jl. (Kamerstuk 2022D00384) aangegeven, zijn voor voortzetting van de inzet in Afghanistan nieuwe voorwaarden verbonden. Deze zijn opgesteld in nauwe samenspraak met partnerorganisaties. Het uitblijven van onacceptabele veiligheidsrisico’s voor staf of begunstigden van programma’s betreft een van deze voorwaarden. Hoewel dergelijke risico’s nooit geheel uitgesloten kunnen worden, is het juist door de volatiele context van belang risico’s zo goed mogelijk te mitigeren. Voor dit project was de onzekerheid over risico’s gepaard gaande met uitvoering van een aangepast programma en daarbij aansluitend de daarmee nog te behalen impact te groot. Dit heeft de doorslag gegeven in het besluit om de subsidierelatie te beëindigen. Dat neemt niet weg dat het kabinet ook in de toekomst zal blijven inzetten op ondersteuning van kritische maatschappelijke organisaties of vrouwenrechtenorganisaties en vredesactivisten.
    Ik heb ook aan de betreffende partnerorganisatie laten weten dat het besluit voor dit specifieke project geen invloed heeft op de algehele Nederlandse inzet om Afghaanse vrouwen te blijven steunen. Daar waar dat kan, en impact heeft, blijft het kabinet gecommitteerd aan het ondersteunen van vrouwenrechtenorganisaties en organisaties die zich inzetten op het verbeteren van de positie en rechten van vrouwen en meisjes. Het Ministerie communiceert daar open en transparant over, onder andere in daarvoor bestemd Afghanistan overleg met maatschappelijke organisaties.

  • Vraag 5

    Welke programma’s blijft Nederland nog wel ondersteunen die vrouwenrechten bevorderen zoals u aangaf tijdens het tweeminutendebat van 31 mei jl.?

    Zie antwoord vraag 4.

  • Vraag 6

    Als reden voor stopzetting wordt aangemerkt: «waarbij er geen onacceptabele veiligheidsrisico’s voor staf of begunstigden van projecten/programma’s mogen bestaan»; kunt u aangeven wat hiermee concreet wordt bedoeld? Hoe kan überhaupt de veiligheid van staf of begunstigden van door Nederland gefinancierde projecten en programma’s worden gegarandeerd in een situatie die zeer volatiel is, en waar Nederland ook geen diplomatieke aanwezigheid meer heeft in het land? Betekent dit dat Nederland op korte termijn geen kritische maatschappelijke organisaties of individuen meer gaat steunen in Afghanistan?

    Zie antwoord vraag 2.

  • Vraag 7

    Is met de betrokken organisatie gesproken over andere manieren waarop het belangrijke werk kan worden voortgezet? Zo nee, waarom niet? Wat betekent het stopzetten van de subsidierelatie voor de betrokken organisatie en de door hen gesteunde activisten?

    Ja. Met de betrokken organisatie hebben sinds het besluit om direct na de machtsovername van de Taliban tijdelijk alle OS-inzet on hold te plaatsen, meermaals gesprekken plaatsgevonden over manieren om in de nieuwe context in Afghanistan het werk van dit programma voort te zetten. Echter, bij het definitieve voorstel voor aanpassing van het oorspronkelijke programma dat de partnerorganisatie na verschillende consultatierondes indiende, blijft de beoordeling van het Ministerie dat voor de doelen van dit voorstel in de huidige context te moeilijk impact zou zijn te behalen zonder het nemen van onacceptabele veiligheidsrisico’s. De betrokken organisatie bepaalt zelf wat het besluit tot stopzetten van financiering voor dit programma voor hen betekent.

  • Vraag 8

    Kunt u in de nog te ontvangen Kamerbrief over de langere termijn betrokkenheid van Nederland in Afghanistan uitgebreid stil staan bij de toekomstige steun aan Afghaanse maatschappelijke organisaties en activisten, en daar ook substantieel middelen voor willen reserveren in uw begroting?

    Ja, in de Kamerbrief over langere termijn inzet in Afghanistan zal ik ingaan op steun aan maatschappelijke organisaties en de positie van vrouwen in het bijzonder. Hiervoor houd ik middelen gereserveerd in mijn begroting.

8 juni 2022 - 30 augustus 2022
De zorgwekkende situatie rondom de FSO Safer olietanker in Jemen
Alexander Hammelburg (D66)
Liesje Schreinemacher (minister zonder portefeuille buitenlandse zaken) (VVD)
1. Trouw, 11 mei 2022, https://www.trouw.nl/buitenland/kabinet-trekt-7-5…
2. Aanhangsel Handelingen II, vergaderjaar 2021–2022, nr. 2148. …
  • Vraag 1

    Bent u bekend met het bericht van Trouw over de zorgwekkende situatie rondom de FSO Safer olietanker in Jemen?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Wat is de huidige stand van zaken met betrekking tot deze situatie?

    De situatie is helaas niet significant veranderd ten opzichte van het artikel in Trouw van 11 mei jl.

  • Vraag 3

    Welke stappen heeft Nederland ondernomen met betrekking tot de aanjagende en ondersteunende rol die het kabinet eerder aannam?

    Het voorkomen van een dergelijke ramp is (en blijft) een van de prioriteiten van het Nederlandse Jemenbeleid. De VN coördineert de internationale aanpak van de Safer en Nederland speelt daar (samen met andere landen) een aanjagende en ondersteunende rol in. Nederland vervult die rol door internationaal aandacht te vragen voor de Safer, zich actief in te zetten voor de donormobilisatie. Zo heeft Nederland op 11 mei jl. samen met de VN een (virtuele) internationale donorconferentie georganiseerd. Bovendien brengt Nederland deze kwestie veelvuldig op in bilaterale contacten, onder andere met de Verenigde Staten en Saudi Arabië, en in multilaterale fora, zowel in EU- als in VN- en OESO-verband, ook op politiek niveau. Ook draagt Nederland zelf EUR 7,5 mln bij aan deze VN-geleide oplossing.

  • Vraag 4

    Hoe beoordeelt u de constatering in het bericht van Trouw dat er ruim 135 miljoen euro nodig is voor de bergingsoperatie, terwijl er op dit moment maar 38 miljoen euro beschikbaar is? Klopt het dat dit bedrag onvoldoende is om in ieder geval te kunnen beginnen met de berging?

    De virtuele donorconferentie van 11 mei jl. was een goede start van het donorwervingsproces. Inmiddels is er zo’n USD 65 miljoen beschikbaar, waaronder USD 10 miljoen van de Verenigde Staten en USD 10 miljoen van Saudi-Arabië. Het klopt dus dat het beschikbare bedrag op dit moment onvoldoende is. Nederland blijft zich de komende tijd samen met andere donoren inzetten om het benodigde bedrag bijeen te krijgen.

  • Vraag 5

    Onderschrijft u de conclusie dat bij het uitblijven van een bergingsoperatie er zich een van de grootste milieurampen van de eeuw zal voltrekken in Jemen, waardoor ruim 200.000 vissers uit Jemen hun voornaamste bron van levensonderhoud zullen verliezen en er ongekende schade zal worden toegebracht aan het milieu, die naar schatting 19 miljard zal kosten om op te ruimen?

    Ja. Nederland is zich bewust van de urgentie van de dreigende potentiële olieramp veroorzaak door de FSO Safer alsook de verstrekkende ecologische, humanitaire en economische gevolgen voor Jemen en de Rode Zee-regio in het geval van een olieramp veroorzaakt door de olieopslagtanker Safer. Daarom zet Nederland zich actief in om dit te voorkomen.

  • Vraag 6

    Onderkent u de urgentie van het bergen van de olietanker met het oog op het voorkomen van een milieuramp?

    Ja.

  • Vraag 7

    Op welke termijn verwacht u dat de olietanker kan worden geborgen?

    Dat is afhankelijk van wanneer er voldoende middelen beschikbaar zijn om de operatie te starten en af te ronden.

  • Vraag 8

    Wat is de huidige stand van zaken over de voorziene aanpak van de VN, waarbij de olie overgepompt zou worden naar een vervangende tanker?

    De VN heeft een projectvoorstel opgesteld en de betrokken partijen hebben hiermee ingestemd. Momenteel wordt gepoogd het benodigde bedrag bijeen te krijgen om de operatie te kunnen financieren.

  • Vraag 9

    Hoe staat het verder met hetcontingencyplan mocht een olieramp zich toch volstrekken?

    Er zijn meerdere scenario’s denkbaar die elk een eigen respons vereisen en de VN in samenwerking met IMO houdt hier rekening mee. Vooralsnog gaat de aandacht voornamelijk uit naar het voorkomen van een olieramp.

  • Vraag 10

    Zitten bij de overige private partijen in wiens bezit de olie en de tanker deels zijn, waarnaar u heeft verwezen op 21 maart2, internationale oliebedrijven die kunnen worden opgeroepen bij te dragen aan een spoedige oplossing en berging?

    Zoals ook aangegeven in de beantwoording van de Kamervragen van 21 maart jl. is de olie in de Safer juridisch gezien voor het overgrote deel eigendom van de Jemenitische overheid en voor het overige deel van verschillende private partijen. De exacte private eigenaren van het overige deel zijn echter lastig vast te stellen omdat een deel van de olie mogelijk is doorverkocht. De VN tracht dit momenteel te achterhalen. Overigens hangt de waarde van de olie af van de kwaliteit. Het is momenteel niet mogelijk om de kwaliteit van de olie vast te stellen.

  • Vraag 11

    Op welke manier hebben deze oliebedrijven betrokkenheid getoond in de berging van de Safer? Is er bijvoorbeeld sprake van financiële steun aan het vinden van een oplossing of deze zeer urgente berging?

    Vooralsnog zijn er bij Nederland geen donaties vanuit de oliesector bekend.

  • Vraag 12

    In hoeverre is er door de Nederlandse regering en andere regeringen aan deze bedrijven gevraagd om een bijdrage te leveren aan het verbeteren van deze zorgwekkende situatie?

    Nederland, andere landen en de VN en hebben de private sector benaderd, waaronder oliebedrijven en scheepvaartbedrijven, en hen verzocht om bij te dragen. Inmiddels heeft het Jemenitische bedrijf HSA Group aangegeven USD 1,2 mln bij te willen dragen.

  • Vraag 13

    Op welke concrete manier gaat u zich inzetten om de berging van de SFO Safer zo snel mogelijk te realiseren en de voorziene aanpak van de VN zo goed mogelijk te bevorderen?

    Nederland zal deze kwestie actief blijven opbrengen in bilaterale contacten met (potentiële) donoren, in multilaterale fora en bij de private sector in de hoop dat meer landen zullen bijdragen en dat landen die reeds bijdragen, hun bijdrage zullen verhogen. Daarbovenop steunt Nederland de (sociale)mediacampagne van de VN, gericht op het genereren van private donaties.

  • Vraag 14

    Kunt u deze vragen afzonderlijk beantwoorden?

    Ja.

8 juni 2022 - 14 juli 2022
De relatie van kabinetsleden met het WEF
Pepijn van Houwelingen (FVD)
Liesje Schreinemacher (minister zonder portefeuille buitenlandse zaken) (VVD)
1. Aanhangsel van de Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 1162
2. Citaat uit het antwoord: «Van de huidige kabinetsleden heeft de Minister van Financiën als lid van de Regional Action Group for Europe & Eurasiadeelgenomen aan drie digitale sessies.»
3. Aanhangsel van de Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 1162. …
4. Aanhangsel van de Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 2541. …
5. Aanhangsel van de Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 1164. …
  • Vraag 1

    Deelt u de mening dat het antwoord gegeven bij vraag twee geen antwoord op de vraag is1? Zo nee, waarom niet?

    Ik heb uw vraag wat de status is van kabinetsleden bij het WEF (vraag 2 van Kamervragen, Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 2806) gedegen beantwoord op basis van een inventarisatie bij de verschillende departementen.
    Hier hebben we alleen de bewindspersonen opgenomen die een bepaalde formele status hadden binnen een initiatief van het WEF. Voor de Minister van Financiën was dat als lid van de Regional Action Group for Europe & Eurasia.

  • Vraag 2

    U beweert in dit antwoord dat van de toenmalige kabinetsleden alleen de Minister van financiën driemaal zou hebben deelgenomen aan digitale sessies van de Regional Action Group for Europe and Eurasia in 20202, maar uit de stukken betreffende de relaties van het kabinet met het World Economic Forum (WEF) die werden gedeeld3 en de antwoorden op vervolgvragen4 blijkt dat alleen al Minister Kaag aan verschillende andere bijeenkomsten van het WEF heeft deelgenomen, hoe verklaart u dit verschil?

    Minister Kaag was ten tijde van de beantwoording van deze set Kamervragen geen bewindspersoon, daarom zijn haar activiteiten niet meegenomen in het antwoord op vraag 2 van de Kamervragen, Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 2806. Over de deelname aan WEF-bijeenkomsten door Minister Kaag bent u volledig geïnformeerd in de brief van Minister De Bruijn van 17 december 2021, met de antwoorden op vragen van Kamerlid Van Houwelingen over het karakter van, en de relaties met kabinetsleden met het WEF.

  • Vraag 3

    Bent u zich er bovendien van bewust dat dit antwoord ook in tegenspraak is met het antwoord op vraag 22 waarin wordt gesproken over «Een aantal kabinetsleden heeft deelgenomen aan enkele van de georganiseerde bijeenkomsten [van het WEF].»5? Hoe kunt u deze discrepantie verklaren?

    In vraag 2 van de Kamervragen, Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 2806 wordt gevraagd naar bewindspersonen met een bepaalde status bij het WEF. Dat is een beperktere reikwijdte dan de kabinetsleden die deelnamen aan door het WEF georganiseerde bijeenkomsten. Dat verklaart de discrepantie.

  • Vraag 4

    Kunt u alsnog met een antwoord op vraag twee komen, waarbij (nu eindelijk eens) overzichtelijk op een rijtje wordt gezet welke WEF-bijeenkomsten (online en offline) door Nederlandse bewindspersonen en ambtenaren zijn bezocht vanaf 2014 tot heden? Zo nee, waarom niet?

    Deze inventarisatie heeft u op 17 december 2021 ontvangen in reactie op vraag 12 van de Kamervragen, Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 3214.
    Sinds de beantwoording van voornoemde vraag hebben de volgende bewindspersonen deelgenomen aan de jaarvergadering van het WEF in mei 2022: de Minister-President, de Minister van Financiën, de Minister van Defensie, de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, de Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking en de Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat.

  • Vraag 5

    Op vraag 3 antwoordde u opnieuw met een verwijzing naar de website van het WEF, kunt u, wanneer u volhardt in uw weigering de vraag naar de functies van leden van het kabinet tijdens WEF-bijeenkomsten te beantwoorden, ten minste een duidelijke lijst met links naar al deze bijeenkomsten doen toekomen, die volgens u immers op de WEF-website te vinden moeten zijn?

    Een complete inventarisatie hiervan hebt u op 17 december 2021 ontvangen in reactie op de vragen 10 en 12 van de Kamervragen Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 3214.
    Voor veel bijeenkomsten tijdens de jaarvergadering in 2022 zijn de live streams terug te zien via Programme > World Economic Forum Annual Meeting | World Economic Forum (weforum.org)

  • Vraag 6

    Kunt u deze vragen alle afzonderlijk beantwoorden, zonder er een over te slaan en zonder antwoorden op verschillende vragen samen te voegen?

    Ja.

7 juni 2022 - 14 juli 2022
Koningin Maxima en het WEF
Pepijn van Houwelingen (FVD)
Liesje Schreinemacher (minister zonder portefeuille buitenlandse zaken) (VVD)
1. Aanhangsel bij de Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 1164. …
  • Vraag 1

    In uw antwoord op vraag 261 stelt u dat in de regel geen notulen worden gemaakt van bijeenkomsten van het World Economic Forum (WEF), maar uit de door u vrijgegeven correspondentie met het WEF blijkt dat dit wel degelijk het geval is: is het kabinet nu alsnog bereid om deze notulen van alle bijeenkomsten waaraan bewindspersonen of ambtenaren deelnamen vrij te geven? Zo nee, waarom niet?

    Er worden in de regel geen notulen gemaakt van bijeenkomsten van het World Economic Forum. Wel zijn veel bijeenkomsten live gestreamd en terug te zien via Programme > World Economic Forum Annual Meeting | World Economic Forum (weforum.org).

  • Vraag 2

    In uw antwoord op vraag 33 beweert u dat er geen transcript is van het gesprek tussen de Koningin, de Minister-President en Minister Kaag met Klaus Schwab en zijn vrouw, ondanks het feit dat er sprake was van een gedachtewisseling over de thema’s van de jaarvergadering van de VN Speciale Gezant voor Inclusieve Financiering voor Ontwikkeling (UNSGSA): is er wellicht wel sprake van een agenda, notulen of andere notities? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wilt u die dan delen? Zo nee, waarom wilt u dat niet?

    Nee, er is geen sprake van een agenda, notulen of andere notities. Doel van het gesprek was een gedachtewisseling over de hoofdthema’s van de jaarvergadering van het WEF, niet het maken van afspraken.

  • Vraag 3

    Vindt u ook niet dat het Nederlandse volk recht heeft op openheid over gesprekken tussen de Minister-President, Minister Kaag en de Koningin met Klaus Schwab en zijn vrouw? Zo nee waarom niet?

    In dit geval ging het om een gedachtewisseling over de hoofdthema’s van de jaarvergadering van het WEF, niet om het maken van afspraken. Vanwege de aard van het gesprek is hiervan geen verslag gemaakt.

  • Vraag 4

    Kan de Minister-President een lijst overleggen van alle personen die aan dit gesprek deelnamen? Zo nee, waarom niet?

    Aan dit gesprek op 23 januari 2020 namen de Koningin, de Minister-President, de toenmalig Minister van Financiën, de toenmalig Minister voor Medische Zorg en Sport, de toenmalig Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking en dhr. Schwab deel.

  • Vraag 5

    Waarom moet er überhaupt met Klaus Schwab en zijn vrouw over deze jaarvergadering gesproken worden? Heeft Klaus Schwab daarin een coördinerende rol?

    Klaus Schwab heeft bij de jaarvergaderingen van het WEF de rol van gastheer.

  • Vraag 6

    Uit uw antwoord op vraag 34 valt op te maken dat de Koningin vanuit haar functie als lid van het UNSGSA lid is van de Stewardship Board van hetWEF initiative on shaping the future of financial and monetary systems: bent u bekend met de onrust in de samenleving over de toekomst van het financiële systeem? Zo nee, waarom niet?

    Ja.

  • Vraag 7

    Valt de rol van de Koningin in dit Stewardship onder de ministeriele verantwoordelijkheid? Zo nee, waarom niet? Zo ja, waarom wordt er volgens u dan van dergelijke gesprekken geen transcript gemaakt?

    Ja. In kamerstuk 32 791, nr. 2 van 19 september 2019 is beschreven hoe de ministeriële verantwoordelijkheid voor nevenfuncties van leden van het Koninklijk Huis op een adequate wijze is geborgd.

  • Vraag 8

    Vindt het kabinet het constitutioneel juist dat de Koningin deel uitmaakt van een dergelijk politiek gremium? Zo ja, waarom?

    Ja. De aanwezigheid van de Koningin vloeit voort uit haar functies als UNSGSA, erevoorzitter van het «Global Partnership for Financial Inclusion» (GPFI) van de G20 evenals lid van de «Stewardship Board of the World Economic Forum System Initiative on Shaping the Future of Financial and Monetary Systems» en het «Steering Committee of the Digital Currency Governance Consortium» van het WEF.

  • Vraag 9

    Heeft de Koningin vaker overleg met Klaus Schwab of andere WEF-leden? Zo ja, hoe vaak en wanneer?

    De Koningin heeft de heer Schwab tijdens meerdere jaarvergaderingen van het WEF gesproken, steeds op zijn uitnodiging.

  • Vraag 10

    In uw antwoorden op vragen 39 en 40 beweert u dat het Great Reset initiative bedoeld is om inzichten en informatie te delen: betekent dit dat het kabinet expliciet ontkent dat de Great Reset een door het WEF gecoördineerd programma is waaraan Nederlandse bewindspersonen zich hebben gecommitteerd?

    Dat is juist.

  • Vraag 11

    Kunt u deze vragen alle afzonderlijk beantwoorden, zonder er een over te slaan en zonder antwoorden op verschillende vragen samen te voegen?

    Ja.

7 juni 2022 - 14 juli 2022
De relatie van het kabinet met het WEF
Pepijn van Houwelingen (FVD)
Liesje Schreinemacher (minister zonder portefeuille buitenlandse zaken) (VVD)
1. Aanhangsel van de Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 1164. …
  • Vraag 1

    Uit het antwoord op vraag 101 blijkt dat het World Economic Forum (WEF) uitnodigingen voor bijeenkomsten verstuurt naar de werkadressen van leden van het kabinet, namens het WEF: betekent dit ook dat kabinetsleden namens het kabinet en niet als privaat persoon deelnemen?

    Ja dat klopt.

  • Vraag 2

    Kunt u uitsluiten dat het WEF suggesties krijgt vanuit het kabinet betreffende welke personen uitgenodigd moeten worden? Indien ja, op basis waarvan kan het WEF dan weten wie uit te nodigen?

    Nee, dat kan ik niet uitsluiten. Het WEF nodigt bewindslieden uit die verantwoordelijkheid dragen voor thema’s die relevant zijn voor de jaarvergadering.

  • Vraag 3

    Uit de antwoorden op deze vragen en andere vragen doemt een beeld op van een kabinet dat veelvuldig op velerlei niveaus in contact staat met het WEF, klopt dit?

    Naast een goede vertegenwoordiging vanuit het kabinet bij de jaarvergaderingen van het WEF is dat is niet het geval.

  • Vraag 4

    Is het kabinet bereid alle communicatie tussen het WEF en het kabinet in één keer geheel vrij te geven voor nader onderzoek, geordend per Minister, in chronologische volgorde? Zo nee, waarom niet?

    In de bijlagen bij het antwoord op vraag 10 van de Kamervragen die werden ingezonden op 12 augustus 2021 met kenmerk 2021Z14231 heb ik u de schriftelijke communicatie tussen het WEF en het Nederlandse kabinet over de afgelopen 5 jaar gestuurd.

  • Vraag 5

    Kunt u deze vragen alle afzonderlijk beantwoorden, zonder er een over te slaan en zonder antwoorden op verschillende vragen samen te voegen?

    Ja.

7 juni 2022 - 14 juli 2022
Het World Economic Forum (WEF)
Pepijn van Houwelingen (FVD)
Liesje Schreinemacher (minister zonder portefeuille buitenlandse zaken) (VVD)
1. Aanhangsel Handelingen II, vergaderjaar 2021–2022, nr. 2541. …
  • Vraag 1

    Erkent u dat veel Kamervragen in onze (lange lijst) met (vervolg)vragen over het World Economic Forum (WEF) niet beantwoord zijn1? Indien u dit erkent, waarom is dit het geval? En bent u in dat geval bereid de Kamer alsnog een volledige beantwoording van de vragen te doen toekomen?

    Ik heb alle 105 vragen die u hebt gesteld beantwoord in mijn brief van 25 april 2022.

  • Vraag 2

    Indien u dit niet erkent, waar kunnen we dan (bijvoorbeeld…) de beantwoording vinden van de laatste zes deelvragen van het eerste vragenblok?

    De beantwoording van uw vragen over het overleg tussen het WEF en Nederlandse ambtenaren ter voorbereiding van de jaarvergadering van het WEF treft u aan in de laatste zin van het antwoord: «Tenslotte is van belang op te merken dat het WEF een platform biedt voor de sessies rond de jaarvergadering, en dat er over de inhoud van de sessies niet met het WEF wordt overlegd.»

  • Vraag 3

    Kunt u deze zes deelvragen, die we hieronder weer zullen stellen, (wederom of alsnog) afzonderlijk beantwoorden? Zo nee, waarom niet?

    Ja.

  • Vraag 4

    Wie nam(en) er van WEF-zijde deel aan dit vooroverleg?

    De initiatiefnemers van de bijeenkomsten die gedurende de jaarvergadering worden georganiseerd nemen het voortouw bij het overleg over de inzet van bewindspersonen bij deze events. Uit privacy-overwegingen geven we de namen van deze personen niet.

  • Vraag 5

    Kunt u de «special agenda» die de uitkomst is van dat overleg tussen ambtenaren en het WEF met de Kamer delen? Zo ja, kunt u dan alle documentatie betreffende die nauwe samenwerking tussen Nederlandse ambtenaren en het WEF ter voorbereiding van deze bijeenkomst met de Kamer delen?

    De special agenda is geen uitkomst van een overleg tussen ambtenaren en het WEF, maar is een voorstel van een medewerker van het WEF en bevat een reeks suggesties voor events die voor een specifieke bewindspersoon interessant kunnen zijn. Mede op basis hiervan wordt het programma voor de desbetreffende bewindspersoon opgesteld.
    Deze special agenda kan uit privacyoverwegingen niet worden gedeeld. De reden hiervoor is dat deze reeks suggesties grotendeels bestaat uit namen van voorgestelde deelnemers.
    Dat geldt ook voor de documentatie van de samenwerking tussen Nederlandse ambtenaren en het WEF.

  • Vraag 6

    Indien u dat niet kunt, waarom niet?

    Daarbij geven privacyoverwegingen de doorslag.

  • Vraag 7

    Heeft deze nauwe samenwerking inderdaad plaatsgevonden? Zo nee, waarom niet, zo ja, wat houdt die nauwe samenwerking precies in?

    Nederlandse ambtenaren hebben medewerkers van het WEF benaderd over vragen met betrekking tot het programma van de jaarvergadering.
    Daarnaast heeft overleg plaatsgevonden over specifieke events waaraan bewindspersonen deelnamen.

  • Vraag 8

    Indien u de bovenstaande zes vragen niet volledig en afzonderlijk heeft beantwoord, erkent u hiermee impliciet dat deze Kamervragen dus inderdaad in eerste instantie (zie vraag 1) niet zijn en bovendien ook niet zullen worden beantwoord door de regering? Kunt u hiervoor een reden aan de Kamer geven?

    Nee.

  • Vraag 9

    Tot slot, er wordt in het antwoord op vraag 90 verwezen naar een «readout» die naar de Kamer zou worden gestuurd maar die de Kamer nog steeds niet heeft ontvangen: wanneer ontvangt de Kamer deze readout?

    In reactie op mijn vraag aan het WEF of er bezwaar is tegen openbaarmaking van deze readout heeft het WEF aangegeven dat het daartegen bezwaren heeft. Om die reden zal dit document dan ook niet worden toegestuurd.

  • Vraag 10

    En als de Kamer deze readout niet toegestuurd krijgt, wat is hiervoor de reden?

    Het WEF wil een platform zijn voor de uitwisseling van ideeën tussen wetenschappers, politici en vertegenwoordigers van bedrijven en NGO’s, met het oog op het helpen aanpakken van wereldwijde problemen. Discussies hebben daarom vaak een vertrouwelijk karakter. Een veilige omgeving, waarin met enige discretie wordt omgegaan met wat iedereen precies zegt, is nodig om dit platform optimaal te laten functioneren. Het openbaar maken van readouts en andere documenten is in strijd met dit uitgangspunt.

  • Vraag 11

    Kunt u de bovenstaande twaalf vragen afzonderlijk beantwoorden?

    Ja.

7 juni 2022 - 14 juli 2022
Het WEF-tasje van de premier
Pepijn van Houwelingen (FVD)
Liesje Schreinemacher (minister zonder portefeuille buitenlandse zaken) (VVD)
1. Handelingen II, vergaderjaar 2021–2022, nr. 1164,
  • Vraag 1

    In antwoord op vraag 51 stelt u dat de Minister-President geen kandidaat is om Klaus Schwab op te volgen als leider van het World Economic Forum (WEF): Kunt u dan ten minste bevestigen of ontkennen dat uw naam als opvolger van Klaus Schwab wordt genoemd?

    Daar ben ik me niet van bewust.

  • Vraag 2

    In antwoord op vraag 6 naar de reden waarom de Minister-President al jaren met een WEF-tasje rondloopt antwoordt u laconiek dat hij deze tas gebruikt om spullen mee naar zijn werk te nemen: Hoe komt de Minister-President aan deze WEF-tas?

    De Minister-President heeft deze gekregen toen hij deelnam aan een activiteit van het WEF.

  • Vraag 3

    Waarom gebruikt hij speciaal deze tas om spullen mee naar zijn werk te kunnen nemen? Hij zou immers ook een tasje van de Albert Heijn kunnen gebruiken of Shell of Unilever, of van zijn favoriete sportclub?

    De door u genoemde tas bevalt de Minister-President goed.

  • Vraag 4

    Is de Minister-President het ermee eens dat het ongepast zou zijn voor hem in zijn ambt om met een tasje van Shell of Unilever rond te lopen? Zo ja, waarom is het dan niet ongepast om een tasje van een andere private organisatie zoals het WEF te gebruiken?

    Het WEF wil een inspirerend platform bieden voor de uitwisseling van ideeën over de oplossing van wereldwijde vraagstukken, en kan niet vergeleken worden met de door u genoemde bedrijven.

  • Vraag 5

    Is de Minister-President zich ervan bewust dat hij door zo’n tas te gebruiken een bepaald signaal afzendt naar de Nederlandse bevolking, en wellicht ook naar prof. Klaus Schwab?

    Dat is niet het geval.

  • Vraag 6

    Kunt u deze vragen alle afzonderlijk beantwoorden, zonder er een over te slaan en zonder antwoorden op verschillende vragen samen te voegen?

    Ja.

7 juni 2022 - 14 juli 2022
Juridisch bindende overeenkomsten tussen het kabinet en het WEF
Pepijn van Houwelingen (FVD)
Liesje Schreinemacher (minister zonder portefeuille buitenlandse zaken) (VVD)
1. Aanhangsel van de Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 1123. …
  • Vraag 1

    Kan het kabinet een lijst verschaffen van alle juridisch bindende afspraken, die zo blijkt worden gemaakt tussen het World Economic Forum (WEF) en de Nederlandse overheid1? Zo nee, waarom niet?

    Deze vraag is reeds beantwoord in eerdere set vragen (15 feb 2022, kenmerk 2021Z24046). Naast de genoemde juridische afspraken (Sustainable Investement Policy; Tropical Forest Alliance; Food Systems Initiative; Food Innovation Hubs) zijn er geen andere juridisch bindende afspraken gemaakt met het WEF.

  • Vraag 2

    Kan de Kamer de volledige documentatie met betrekking tot deze juridisch bindende contracten (waaronder uiteraard de contracten zelf) toegestuurd krijgen?

    Deze vraag is reeds beantwoord in een eerdere set Kamervragen (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 1699) waar ook een bijlage is gevoegd van de aan het WEF verstrekte subsidiebeschikkingen van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. De uitvoeringsovereenkomst met betrekking tot de subsidie voor het Global Coordinating Secretariat van de Food Innovation Hubs is reeds openbaar gemaakt als bijlage bij de beantwoording van Kamervragen, Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 1464.

  • Vraag 3

    Kan het kabinet een lijst verschaffen van alle bijeenkomsten waaraan Nederlandse ministers of ambtenaren deelnamen, die hebben geleid tot juridisch bindende afspraken met het WEF? Zo nee, waarom niet?

    Deze juridisch bindende afspraken zijn niet door kabinetsleden of ambtenaren op een bijeenkomst gesloten.

  • Vraag 4

    Kunt u deze vragen alle afzonderlijk beantwoorden, zonder er een over te slaan en zonder antwoorden op verschillende vragen samen te voegen?

    Ja.

7 juni 2022 - 14 juli 2022
Het koninklijk huis en het WEF Young Global Leader programma
Pepijn van Houwelingen (FVD)
Liesje Schreinemacher (minister zonder portefeuille buitenlandse zaken) (VVD)
1. Aanhangsel bij de Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 1164. …
2. Duurzaam-ondernemen.nl, 9 maart 2011, «World Economic Forum maakt eni…
3. https://www.weforum.org/people/hugo-de-jonge
  • Vraag 1

    In uw antwoord op vraag 41 weigert u in te gaan op de rol van leden van het Koninklijk Huis en de Koninklijke Familie bij het World Economic Forum (WEF): is het u inmiddels bekend dat enkele leden daarvan zelfs deel uitmaakten van het Young Global Leader programma van het WEF2?

    Ja.

  • Vraag 2

    Kunt u op eigen initiatief openheid verschaffen over welke leden van het Koninklijk Huis en de Koninklijke Familie aan dat programma deelnamen, ook voordat ze door huwelijk toetraden tot de koninklijke familie of het koninklijk huis?

    Een overzicht van leden van The Forum of Young Global Leaders treft u aan op www.younggloballeaders.org.

  • Vraag 3

    Wat is de reden dat leden van het Koninklijk Huis en de Koninklijke Familie deelnemen (of deel hebben genomen) aan het Young Global Leader programma? Indien u deze reden niet kan geven, waarom kunt u dat niet?

    Het Young Global Leader programma van het World Economic Forum is een netwerk van personen die betrokken zijn bij wetenschap, bedrijfsleven en politiek, met als doel om kennis te maken met elkaars inzichten en meningen. Deelname van het programma kan voor iedereen die werkt aan oplossingen voor wereldwijde vraagstukken interessant zijn, ook voor leden van het Koninklijk Huis en van de Koninklijke Familie.

  • Vraag 4

    Wie beslist welke leden van het Koninklijk Huis en de Koninklijke Familie door het WEF kunnen worden uitgenodigd voor het Young Global Leader programma of andere activiteiten en projecten van het WEF?

    Dat beslist de organisatie van het WEF en The Forum of Young Global Leaders.

  • Vraag 5

    Vallen deze WEF-activiteiten van leden van het Koninklijk Huis of de Koninklijke Familie onder de verantwoordelijkheid van de premier? Zo nee, waarom niet? Zo ja, waarom heeft de premier daarover nooit verantwoording hoeven afleggen in het parlement?

    Zie Kamerstuk 32 791, nr. 3 HERDRUK van 15 oktober 2019, antwoord op de vragen 16 en 17: «De Minister-President heeft de algemene ministeriële verantwoordelijkheid voor het Koninklijk Huis. De Minister van Buitenlandse Zaken is ministerieel verantwoordelijk voor de activiteiten van Koningin Máxima in het kader van haar VN-mandaat. De Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking is ministerieel verantwoordelijk voor de raakvlakken van het UNSGSA-mandaat met het BHOS-beleid.» Voor leden van de Koninklijke Familie, niet tevens lid van het Koninklijk Huis, geldt geen ministeriële verantwoordelijkheid als zodanig.

  • Vraag 6

    Kunt u aangeven of jonge leden van het Koninklijk Huis of de Koninklijke Familie in de komende jaren deel zullen gaan nemen aan het Young Global Leader programma? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wie dan en wanneer?

    Nee. Ik kan geen inzicht bieden in toekomstige deelname aan dit programma.

  • Vraag 7

    In antwoord op dezelfde vraag 4 beweert u dat Minister Hugo de Jonge nog nooit betrokken is geweest bij activiteiten van het WEF, maar uit de door u gerefereerde webpagina3 blijkt dat hij wel degelijk een rol bij het WEF moet hebben gehad, of vergissen we ons? Kunt u die rol toelichten of kunt u toelichten waarom hij op de webpagina is beland? Zo nee, waarom niet?

    Zoals uit de beantwoording op eerdere Kamervragen 10 en 12 van het lid Van Houwelingen (FvD) aan de Minister-President over het karakter van, en de relaties van kabinetsleden met het World Economic Forum naar aanleiding van antwoorden op eerdere vragen (ingezonden 12 augustus 2021) blijkt, is Minister De Jonge niet betrokken geweest bij activiteiten van het WEF. Hij wordt op de door u bedoelde website als Nederlandse Minister genoemd, zonder nadere specificatie van zijn verhouding met het WEF.

  • Vraag 8

    Kunt u deze vragen alle afzonderlijk beantwoorden, zonder er een over te slaan en zonder antwoorden op verschillende vragen samen te voegen

    Ja.

7 juni 2022 - 14 juli 2022
Mark Rutte en Klaus Schwab
Pepijn van Houwelingen (FVD)
Liesje Schreinemacher (minister zonder portefeuille buitenlandse zaken) (VVD)
1. Aanhangsel bij de Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 1164. …
  • Vraag 1

    Uit het antwoord op vraag 91 blijkt dat de Minister-President Klaus Schwab van het WEF regelmatig spreekt over sociaal-maatschappelijke thema’s: heeft de Minister-President ooit met Klaus Schwab gesproken over de Great Reset?

    De Minister-President heeft met Klaus Schwab gecorrespondeerd over het boek «COVID-19: The Great reset» over de impact van COVID-19, dat Klaus Schwab samen met Thierry Malleret heeft geschreven in 2020.

  • Vraag 2

    Kunt u een lijst verschaffen van alle gesprekken van de Minister-President met Klaus Schwab? Zijn er verslagen van deze gesprekken? Zo nee, waarom niet?

    De Minister-President voert tijdens de Jaarvergaderingen van het WEF in Davos in de regel een welkomstgesprek met de gastheer Klaus Schwab, waarin de thema’s van de conferentie, in de regel sociaal-maatschappelijke onderwerpen, centraal staan. Daarnaast heeft de Minister-President de heer Klaus Schwab gesproken tijdens de Catshuissessie in 2018. Vanwege het informele en niet-conclusieve karakter worden van deze gesprekken geen verslagen van gemaakt.

  • Vraag 3

    Waarom is het voor de Minister-President van belang om zo regelmatig met Klaus Schwab van gedachten te wisselen?

    Het kort begroeten van de gastheer van een conferentie en het daarbij bespreken van de actuele thema’s behoort tot goede omgangsvormen.

  • Vraag 4

    Als de Minister-President zich niet als leerling van Klaus Schwab ziet, is hij dan wellicht te beschouwen als een trainee?

    Nee.

  • Vraag 5

    Heeft de Minister-President het Young Global Leader programma gevolgd? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wanneer?

    Nee.

  • Vraag 6

    Sms’t of belt de Minister-President wel eens met Klaus Schwab?

    Bij naslag van de agenda van de Minister-President blijkt dat hij 2 x telefonisch contact heeft gehad met de heer Schwab, in 2015 en in 2016.

  • Vraag 7

    Kunt u deze vragen alle afzonderlijk beantwoorden, zonder er een over te slaan en zonder antwoorden op verschillende vragen samen te voegen?

    Ja.

30 mei 2022 - 14 juli 2022
Communicatie tussen ministers, staatssecretarissen en ambtenaren en het WEF
Pepijn van Houwelingen (FVD)
Liesje Schreinemacher (minister zonder portefeuille buitenlandse zaken) (VVD)
  • Vraag 1

    Kan het kabinet inzage geven in ALLE communicatie tussen Ministers, Staatssecretarissen en ambtenaren (inclusief de president van de Nederlandsche Bank) enerzijds en het World Economic Forum (WEF) anderzijds?

    In de bijlagen bij de Kamerbrief van 17 december 2021, die de antwoorden bevat op de vragen 10 en 11 van de Kamervragen, Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 1162, treft u alle correspondentie aan tussen bewindspersonen en het WEF.
    Na december 2021 is sprake geweest van contacten tussen bewindspersonen en het WEF over de deelname aan de jaarvergadering van het WEF in mei 2022. Een voorbeeld van een uitnodiging voor deze jaarvergadering is bij deze brief gevoegd.
    Daarnaast is sprake van een veelheid van contacten tussen ambtenaren en het WEF. Het is niet haalbaar om alle stukken die daarbij een rol hebben gespeeld te inventariseren en te toetsen op de aanwezigheid van informatie waarvan de openbaarmaking gelet op het belang van de staat achterwege moet blijven. Dat neemt niet weg dat specifieke en gerichte verzoeken om documenten vanuit uw Kamer zullen worden opgepakt.

25 mei 2022 - 15 juni 2022
Het bericht ‘Minister: 'Rode diesel keert niet terug'
Wybren van Haga (BVNL), Caroline van der Plas (BBB)
Henk Staghouwer (minister landbouw, natuur en voedselkwaliteit) (CU), Liesje Schreinemacher (minister zonder portefeuille buitenlandse zaken) (VVD)
1. Akkerwijzer, 23 mei 2022, https://www.akkerwijzer.nl/artikel/473942-m…
  • Vraag 1

    Bent u bekend met het bericht «Minister: «Rode diesel keert niet terug»»1 ?

    Ja.

  • Vraag 2

    Deelt u de mening dat onze boeren het door allerlei regelgeving moeilijk hebben in Nederland? Zo ja, wat gaat u concreet doen om de boerenstand beter te beschermen?

    De Nederlandse agrarische sector staat voor een ingrijpende transitie. Ten aanzien van regelgeving betekent dit dat er regelgeving is die noodzakelijk is om de landbouw binnen de ecologische grenzen te brengen. Tegelijkertijd is er regelgeving die agrarische ondernemers daarbij helpt, denk aan de regels rond het tegengaan van oneerlijke handelspraktijken, subsidies zoals het GLB, fiscale regelingen en uitzonderingen op de mededingingsregels waarmee agrarische ondernemers worden gefaciliteerd. Ik vind het dan ook belangrijk om te benadrukken dat boeren er niet alleen voor staan, maar dat de overheid en alle ketenpartijen een verantwoordelijkheid hebben in het lonend maken van duurzaam produceren in Nederland. Ik verwijs daarvoor naar de brief over het perspectief voor de landbouw die ik op 10 juni jl. naar de Kamer heb gestuurd (Kamerstuk 30 252, nr. 28).

  • Vraag 3

    Bent u zich van bewust dat u door uw weigering om rode diesel terug laten keren een ongelijk speelveld creëert voor Nederlandse boeren ten opzichte van boeren in België en Duitsland? Kunt u in uw beantwoording meenemen dat in België nog wel rode diesel te koop is en in Duitsland zelfs een aparte regeling voor boeren geldt, waardoor zij extra korting kunnen krijgen door accijns na het tanken terug te vragen?

    Een vergelijking met andere landen voor enkel de mogelijkheid tot gebruik van rode diesel geeft geen goed beeld van de financiële positie van de boeren. De accijns op diesel in Nederland is sinds 1 april jl. met 21% verlaagd. De verlaging van de accijnzen op brandstoffen is onderdeel van een breder pakket aan maatregelen die het kabinet heeft genomen om burgers en bedrijven tegemoet te komen voor de stijgende energieprijzen en de aanhoudende inflatie. Ook de landbouwsector profiteert van de maatregelen uit dit pakket. Daarbovenop zijn er EU-middelen beschikbaar gesteld vanuit de landbouwcrisisreserve. Wij zien geen noodzaak voor een aparte regeling voor boeren.

  • Vraag 4

    Heeft u alsnog de bereidheid om een uitzondering voor boeren te maken door gebruik van rode diesel toe te staan?

    Nee, daartoe ben ik niet bereid. Zoals hierboven gemeld is de brandstofaccijns al tijdelijk verlaagd waardoor ik geen noodzaak zie voor een herinvoering van rode diesel. De verlaging van de accijns op brandstoffen is onderdeel van een breder pakket aan maatregelen die het kabinet heeft genomen om burgers en bedrijven tegemoet te komen voor de stijgende energieprijzen en de aanhoudende inflatie. Ook de landbouwsector profiteert van de maatregelen uit dit pakket. Daarbovenop zijn er EU-middelen beschikbaar gesteld vanuit de landbouwcrisisreserve.

24 mei 2022 - 5 juli 2022
Het bericht ‘Honderden gemartelde homo’s in Tsjetsjenië, toch doen PwC, Deloitte en KPMG er zaken’
Joris Thijssen (PvdA), Kati Piri (PvdA)
Liesje Schreinemacher (minister zonder portefeuille buitenlandse zaken) (VVD), Wopke Hoekstra (viceminister-president , minister buitenlandse zaken) (CDA)
1. https://www.ftm.nl/artikelen/pwc-kpmg-deloitte-in-tsjetsjenie?share=…
  • Vraag 1

    Heeft u kennisgenomen van het bericht «Honderden gemartelde homo’s in Tsjetsjenië, toch doen PwC, Deloitte en KPMG er zaken»1?

    Ja.

  • Vraag 2

    Bent u het ermee eens dat, gezien de mensenrechtenschendingen van het regime van Kadyrov en het feit dat er al Europese sancties gelden tegen personen die verantwoordelijk zijn voor foltering en onder­drukking van LGBTI-personen en politieke tegenstanders in Tsjetsjenië, het doen van zaken met dit regime en in het bijzonder het maken van een «investeringsgids voor de Tsjetsjeense Republiek» door PwC totaal onacceptabel is? Kunt u uw antwoord toelichten?

    Het kabinet heeft grote zorgen over de mensenrechtensituatie in Tsjetsjenië. Hier spreekt Nederland zich samen met partners binnen onder meer de EU en de OVSE regelmatig, voor en achter de schermen, over uit. In 2018 behoorde Nederland tot een van de OVSE-lidstaten die het inroepen van het Moskoumechanisme steunde. Daarbij steunt Nederland de listing van enkele personen die betrokken zijn bij mensenrechtenschendingen in Tsjetsjenië onder het Mensenrechtensanctieregime.
    Deze sancties hebben betrekking op deze personen en niet op de activiteiten van bedrijven. Het staat bedrijven vrij zaken te doen in een land, wanneer ze hierbij geen sanctiewetgeving overtreden.
    Nederland wijst Nederlandse bedrijven actief op de risico’s die verbonden zijn aan het doen van zaken in de context van ernstige mensenrechtenschendingen, bijvoorbeeld via het IMVO-beleid. Opgemerkt zij dat zowel het hoofdkantoor van PwC als Deloitte niet in Nederland zijn staat en beide bedrijven bovendien statutair niet in Nederland gevestigd zijn.

  • Vraag 3

    Bent u het ermee eens dat deze bedrijven volgens zowel de UN Guiding Principles on Business and Human Rights als de OESO-richtlijnen voor Multinationale Ondernemingen negatieve gevolgen voor mensenrechten dienen te voorkomen, en dat zij in dit geval hun due diligence-verplichting op het gebied van mensenrechten onvoldoende hebben uitgeoefend? Kunt u uw antwoord toelichten?

    Het kabinet verwacht van alle Nederlandse bedrijven die in het buitenland opereren dat zij de OESO-richtlijnen en UN Guiding Principles implementeren en op deze manier negatieve gevolgen voor mens en milieu in hun waardeketen voorkomen en aanpakken. Conform het coalitieakkoord 2021–2025 bevordert het kabinet IMVO-wetgeving in de EU en voert het nationale wetgeving in die rekening houdt met een gelijk speelveld met omringende landen en implementatie van EU-regelgeving.
    PwC en Deloitte zijn Britse bedrijven. KPMG is statutair een Brits bedrijf met een hoofdkantoor in Nederland. Het kabinet kan niet beoordelen of deze bedrijven hun due diligence-verplichting onvoldoende zijn nagekomen. Als onderdeel van een toekomstige due diligence-verplichting zal ook toezicht op bedrijven worden ingericht; dat zal het in de EU makkelijker maken om te bepalen in hoeverre bedrijven hun verplichtingen nakomen.

  • Vraag 4

    Hoe verhoudt de opstelling van deze bedrijven zich volgens u tot het Nederlandse mensenrechtenbeleid, waarbinnen de bescherming van de LGBTI-gemeenschap prioriteit heeft?

    Gelijke rechten voor de LHBTI-gemeenschap vallen onder de prioriteiten van het Nederlandse mensenrechtenbeleid. De OESO-richtlijnen vragen van bedrijven zich in hun activiteiten te laten leiden door het principe van gelijkheid van arbeidskansen en gelijke behandeling en geen onderscheid te maken op grond van ras, huidskleur, geslacht, politieke overtuiging, nationaliteit, maatschappelijke achtergrond of andere status. Het kabinet verwacht van alle Nederlandse bedrijven die in het buitenland opereren dat zij de OESO-richtlijnen naleven.

  • Vraag 5

    Hoe verhoudt de opstelling van deze bedrijven zich volgend u tot de Richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende Corporate Sustainability Due Diligence and amending Directive (EU) 2019/1937?

    Op 23 februari jl. publiceerde de Europese Commissie een voorstel voor een Richtlijn betreffende Corporate Sustainability Due Diligence and amending Directive (EU) 2019/1937. Het betreft een voorstel voor een IMVO-verplichting (gepaste zorgvuldigheidsverplichting). Het kabinet verwelkomt het voorstel en heeft zijn positie bekendgemaakt via het BNC-fiche (detail: 2022Z09001). De onderhandelingen over het voorstel zijn onlangs gestart. Na vaststelling van de posities van het Europees Parlement en de EU-lidstaten in de Raad zal een triloog worden gevoerd tussen Raad, Parlement en Commissie. Na de triloog zal het richtlijnvoorstel worden vastgesteld.

  • Vraag 6

    Bent u bereid deze bedrijven aan te spreken op hun acties? Welke verdere actie gaat u ondernemen om er op korte termijn al voor te zorgen dat bedrijven zich aan hun verplichtingen onder de OESO-richtlijnen houden?

    De bedrijven in kwestie zijn statutair geen Nederlandse bedrijven.
    De OESO-richtlijnen zijn een internationaal overeengekomen kader van vrijwillige aard dat aanbevelingen bevat voor internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen.
    Het Nederlandse kabinet neemt de OESO-richtlijnen als basis voor beleid- en regelgeving. De regering voert actief IMVO-beleid en zet in op een doordachte mix van dwingende en vrijwillige maatregelen die tezamen leiden tot verbeterde implementatie van de OESO-richtlijnen door het bedrijfsleven.
    Kernelement van de IMVO-beleidsmix is wetgeving. In het coalitieakkoord 2021–2025 is overeengekomen dat Nederland in de EU IMVO-wetgeving bevordert en nationale IMVO-wetgeving invoert die rekening houdt met een gelijk speelveld met omringende landen en implementatie van EU-regelgeving.
    Naast wetgeving zet het kabinet in op ondersteunende maatregelen die IMVO vergemakkelijken (zoals het bevorderen van sectorale samenwerking) en bedrijven voorlichten over de OESO-richtlijnen (zoals via de oprichting van een IMVO-steunpunt). Ook bevordert het kabinet IMVO door het stellen van voorwaarden, bijvoorbeeld aan bedrijven die gebruik willen maken van het handelsinstrumentarium van het Ministerie van Buitenlandse Zaken of via het Rijksinkoopbeleid door het hanteren van internationale sociale voorwaarden.

  • Vraag 7

    Welke specifieke rol speelde de Nederlandse ambassade in Moskou verder bij het informeren van deze bedrijven over de mensenrechtenrisico’s in Rusland en Tsjetsjenië in het bijzonder? Op welke manier heeft de ambassade deze bedrijven ondersteund bij het zaken doen in Tsjetsjenië?

    IMVO vormt een integraal onderdeel van de economische dienstverlening van de Nederlandse overheid in het buitenland en is derhalve geïntegreerd in alle economische activiteiten van de Nederlandse ambassade in Rusland.
    De Nederlandse overheid, inclusief Nederlandse ambassades, wijzen Nederlandse bedrijven op hun verantwoordelijkheden omtrent IMVO, inclusief de risico’s op het gebied van mensenrechten, en gaat, mede afhankelijk van de vraag van de bedrijven in kwestie, met hen in gesprek over de beschikbare informatie over IMVO en relevante ondersteuning van de overheid op dit onderwerp. De ambassades werken daarbij volgens de IMVO-richtlijnen voor Nederlandse ambassades. Uiteindelijk dragen bedrijven zelf de verantwoordelijkheid om te ondernemen volgens de OESO-richtlijnen voor Multinationale Ondernemingen, die het kader vormen voor de Nederlandse inzet op IMVO.
    Voor de regio Tsjetsjenië geldt een negatief reisadvies. Er zijn dan ook geen handelsbevorderende activiteiten georganiseerd voor deze regio en er zijn in deze regio voor zover bekend nauwelijks Nederlandse bedrijven actief.

  • Vraag 8

    Zijn deze bedrijven door de Nederlandse overheid op enigerlei wijze gewezen op de grote risico’s die zij liepen om betrokken te raken bij mensenrechtenschendingen? Zo ja, op welke wijze?

    Zie antwoord vraag 7.

  • Vraag 9

    Was de Nederlandse Atradius betrokken bij garantstellingen voor het afdekken van risico’s voor deze bedrijven? Zo ja, op welke wijze?

    Nee, Atradius Dutch State Business is niet betrokken bij garantstellingen voor het afdekken van risico’s voor PwC, Deloitte en KMPG in Tsjetsjenië.

  • Vraag 10

    Bent u het er daarnaast mee eens dat, gezien de nauwe banden tussen Ramzan Kadyrov en Vladimir Poetin en de mogelijke betrokkenheid van Tsjetsjeense strijders in Oekraïne, zaken doen met het Tsjetsjeense regime niet langer mogelijk zou moeten zijn? Zo ja, wat gaat u doen om dit te voorkomen?

    Het sanctiepakket dat in het kader van de Russische oorlog tegen Oekraïne tegen Rusland is ingesteld is ongekend en zonder precedent. Hiermee wordt de prijs die Rusland betaalt voor de agressie tegen Oekraïne zo hoog mogelijk gemaakt. Nederland zet zich actief in om de sancties tegen Rusland verder te verzwaren.
    De sancties raken het Russische leiderschap waar het pijn doet: in de portemonnee van het Kremlin en de kring daaromheen, ook in de Russische deelrepubliek Tsjetsjenië. Het hoofd van Tsjetsjenië Ramzan Kadyrov staat op de sanctielijst van de EU. Dit behelst onder meer een verbod op zakendoen. De listing van verschillende Tsjetsjenen, waaronder Kadyrov, betekent niet dat zaken doen in Tsjetsjenië onmogelijk is. Het staat bedrijven vrij zaken te doen in een land, wanneer ze hierbij geen sanctiewetgeving overtreden.

  • Vraag 11

    Bent u bereid om in EU-verband ervoor te pleiten dat sancties die al gelden tegen individuen in Tsjetsjenië, worden uitgebreid?

    De inzet van het EU-Mensenrechtensanctieregime maakt onderdeel uit van het brede mensenrechtenbeleid van het kabinet. In dat kader zijn er enkele individuen uit Tsjetsjenië gelist onder het EU-Mensenrechtensanctieregime. Onder het Mensenrechtensanctieregime is het niet mogelijk om sancties uit te breiden voor al gesanctioneerde individuen.
    Nederland is binnen de EU op doorlopende basis in gesprek over het toevoegen van personen en entiteiten aan sanctielijsten en het uitbreiden van sancties en is voorstander van listings indien deze aansluiten bij de listingcriteria en bijdragen aan de doelstellingen van de sancties.

  • Vraag 12

    Bent u bereid deze bedrijven aan te spreken op hun acties? Welke verdere actie gaat u ondernemen om ervoor te zorgen dat bedrijven zich aan hun verplichtingen onder de OESO-richtlijnen houden?

    Zie voor het antwoord vraag 6.

23 mei 2022 - 22 juni 2022
De kosten van deelname aan WEF-bijeenkomsten
Pepijn van Houwelingen (FVD)
Liesje Schreinemacher (minister zonder portefeuille buitenlandse zaken) (VVD)
1. World Economic Forum, «Annual Report 2015–2016», p. 43. www3.weforum.…
2. World Economic Forum, 16 januari 2017, «Who pays for Davos?», www.wef…
  • Vraag 1

    Bent u bekend met uw beantwoording van Kamervragen over de kosten van deelname van kabinetsleden aan WEF-bijeenkomsten (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 2806)?

    Ja.

  • Vraag 2

    Voor de zekerheid, kan uit uw beantwoording worden geconcludeerd dat kabinetsleden in 2018, 2019 en 2020 geen «lidmaatschapscontributie» (d.w.z. «membership fee», «partnership» of «participation fee»1) hebben afgedragen aan het WEF (zoals grote bedrijven in ieder geval wel moeten doen2)? Indien kabinetsleden wel lidmaatschapscontributie hebben moeten betalen aan het WEF, hoeveel bedraagt deze contributie dan?

    Dat is juist. Kabinetsleden hebben geen «membership fee», «partnership» of «participation fee» betaald aan het WEF.

  • Vraag 3

    Tot slot, in uw beantwoording verwijst u een aantal keer naar (extra) verantwoordelijkheden en afspraken waardoor mevrouw Kaag langer bij WEF bijeenkomsten aanwezig moest zijn, kunt u omschrijven welke bijzondere taken mevrouw Kaag moest vervullen waardoor ze langer aanwezig moest zijn?

    Gelet op de taken van de Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, die veel raakvlakken vertonen met de thema’s die gedurende de afgelopen jaren in de jaarvergaderingen van het WEF aan de orde zijn gekomen, zoals de SDG’s, had Minister Kaag als Minister voor BHOS een relatief uitgebreid programma in Davos.

18 mei 2022 - 14 juni 2022
Het bericht dat Nederland dictatoriaal Rwanda ondanks mensenrechtenschendingen financieel bleef steunen
Derk Jan Eppink (Libertair, Direct, Democratisch)
Wopke Hoekstra (viceminister-president , minister buitenlandse zaken) (CDA), Liesje Schreinemacher (minister zonder portefeuille buitenlandse zaken) (VVD)
1. https://www.bnnvara.nl/zembla/artikelen/nederland-bleef-dictatoriaal-…
2. https://www.vn.nl/rwanda-hrw-kagame-halbe-ploumen/
3. https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/opinie-stop-de-steun-aan-rwa…
4. Ibidem.
  • Vraag 1

    Heeft u kennisgenomen van dit bericht?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Kunt u verklaren met welke redenen Nederland met bijna 140 miljoen euro dictatoriaal Rwanda heeft gefinancierd?

    Toen Nederland na de genocide van 1994 begon met ontwikkelingssamenwerking in Rwanda was de justitiesector in het land volledig disfunctioneel. Veel rechters, advocaten en andere juristen waren gevlucht of vermoord. Nederland richtte zich na de genocide op de justitiesector omdat het beëindigen van de cultuur van straffeloosheid, en aandacht voor het recht in den brede, werd gezien als vereiste voor duurzame vrede in het land. Nederland groeide uit tot de grootste internationale donor binnen de Rwandese justitiesector. Mede dankzij de Nederlandse steun bestaat er nu een justitiële infrastructuur met functionerende instellingen in het land.
    De steun aan de justitiesector sinds 1994 kende drie fases. In de noodhulpfase (tussen 1994 en 1999) is onder andere gewerkt aan hervestiging van vluchtelingen, capaciteitsopbouw en reconstructie van de justitiesector, en het trainen van provinciale politie en aanklagers. Tijdens de moderniseringsfase (2000–2011) is de justitiële infrastructuur verder versterkt door de bouw van rechtbanken en het installeren van ICT-systemen. Ook is de zogenaamde Gacaca-rechtspraak (het systeem van traditionele rechtbanken voor lokale genocidezaken) in die tijd ondersteund. Sinds 2012 lag de nadruk op consolidatie en het mogelijk maken van vervolging voor internationale misdrijven, o.a. via ondersteuning van de oprichting van de speciale afdeling voor de behandeling van internationale misdrijven binnen de rechtelijke macht, training van advocaten, en verbeterde rechtstoegang, via voorlichting en rechtshulp aan burgers.
    In 2018 heeft toenmalig Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking Sigrid Kaag besloten om de ontwikkelingssamenwerking met Rwanda geleidelijk af te bouwen. Dit past binnen de wens van Rwanda om op den duur onafhankelijk van buitenlandse donoren te worden. De Nederlandse financiële steun aan Rwanda, inclusief aan de justitiesector, komt na dit jaar dan ook ten einde.
    Een uitzondering wordt gemaakt voor enkele projecten die vertraging hebben opgelopen in de uitvoering en pas eind 2023 zullen worden afgerond. Het gaat hierbij om projecten die hinder ondervonden van door de Rwandese overheid ingestelde COVID-19 maatregelen, waaronder een aantal lockdowns, waardoor de tijdige uitvoering van sommige activiteiten onmogelijk werd.

  • Vraag 3

    Kunt u verklaren waarom Nederland al jaren de regering van Rwanda steunt?2

    Zie het antwoord op vraag 2.

  • Vraag 4

    Bent u het ermee eens dat Rwanda een dictatoriaal land is? Zo nee, waarom niet?

    Nee. Rwanda kent, zoals dat overigens geldt voor een groot aantal landen waar Nederland met ontwikkelingsinzet actief is of in het verleden actief is geweest, wel zorgwekkende beperkingen op het vlak van maatschappelijke en politieke ruimte. Nederland besteedt hier bijzondere aandacht aan, ook in de bilaterale contacten met Rwanda. Zo onderstreepte de Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking en marge van de OESO-ministeriële op 9 juni jl. nog het belang van het respecteren van mensenrechten in een bilateraal gesprek met de Rwandese Minister van Buitenlandse Zaken en Internationale Samenwerking.

  • Vraag 5

    Bent u ervan op de hoogte dat de begroting van Rwanda voor 50 procent afhankelijk is van buitenlandse steun?3

    Op basis van de meeste recente cijfers van het IMF4 bedroegen in 2021 de schenkingen 22% van de totale inkomsten van de Rwandese begroting.

  • Vraag 6

    Hoe valt het te rijmen dat Nederland 140 miljoen euro geeft aan Rwanda, terwijl de schatrijke president Paul Kagama met zijn staatspartij «tot de rijkste politieke partijen ter wereld behoort»?4

    De Nederlandse ontwikkelingsinzet sinds 1994 is ten goede gekomen aan de Rwandese bevolking en is nadrukkelijk ingezet voor hele specifieke doeleinden, daar heeft het Nederlandse kabinet altijd scherp op toegezien door gefinancierde projecten scherp te monitoren. Voor de justitiesector is rechtstoegang voor de Rwandese bevolking een leidend uitgangspunt geweest. Nederland heeft bijvoorbeeld jarenlang Rwandese ngo’s gesteund om rechtsbijstand te verlenen en om Rwandese burgers te helpen aanspraak te maken op hun rechten. Daarnaast richtte de Nederlandse inzet zich onder andere op rechtstoegang voor gedetineerden, het bevorderen van de kwaliteit en snelheid van rechtszaken en mechanismen voor transitional justice en traumaverwerking na de genocide. Zoals in het antwoord op vraag 2 aangegeven wordt de Nederlandse steun op dit moment afgebouwd.
    Wereldwijd geldt voor alle organisaties die steun ontvangen van Nederland dat zij vóór het tekenen van het contract moeten laten zien dat ze aan strenge eisen voldoen. Als er sprake is van fraude of corruptie wordt er onderzoek gedaan, eventuele financiële schade wordt teruggevorderd en er worden lessen getrokken om de kans op herhaling te verkleinen.

  • Vraag 7

    Kunt u een lijst sturen van landen waarvan de Nederlandse regering erkent dat zij dictatoriaal geleid worden?

    Het kabinet maakt geen gebruik van dergelijke lijsten.

  • Vraag 8

    Steunt Nederland ook andere dictatoriale landen financieel, zo ja, welke?

    Voor een overzicht van de landen waar Nederland op dit moment een ontwikkelingssamenwerkingsrelatie mee heeft en de bedragen die daarmee gemoeid zijn, wordt verwezen naar de website https://www.nlontwikkelingssamenwerking.nl.

  • Vraag 9

    Kunt u per land ook aangeven om hoeveel euro dit gaat?

    Zie het antwoord op vraag 8.

  • Vraag 10

    Kunt u elke vraag afzonderlijk en binnen de gebruikelijke termijn van drie weken beantwoorden?

    Ja.

26 april 2022 - 23 juni 2022
De uitzonderingen op Europese mededingingsregels van containerrederijen en prijsafspraken
Jan Klink (VVD)
Liesje Schreinemacher (minister zonder portefeuille buitenlandse zaken) (VVD)
1. Telegraaf, 19 april 2022, https://www.telegraaf.nl/financieel/1057253…
  • Vraag 1

    Bent u bekend met het bericht «Wacht ons nieuw vrachtinfarct met vertraging in Chinese havens?»1

    Ja.

  • Vraag 2

    Klopt het dat containerrederijen groeiende winsten maken die wellicht verband houden met hun uitzondering op de Europese mededingingsregels? Zo nee, waarom niet?

    Containerrederijen rapporteren momenteel meer winsten vanwege de hoge prijzen voor containervervoer. Vorig jaar heeft de Europese Commissie naar aanleiding van persvragen aangegeven dat zij geen bewijs heeft ontvangen of concurrentieverstorend gedrag heeft vastgesteld van scheepvaartallianties met betrekking tot prijsstijgingen. Wel heeft de Commissie gezegd dat zij de sector zeer nauwlettend zal blijven volgen. Een verband met de groepsvrijstelling voor consortia is niet vastgesteld.
    De hoge prijzen voor containertransport zijn een gevolg van verstoringen in de wereldwijde transportketen en daarmee een tekort aan vervoerscapaciteit, mede als gevolg van COVID-19. Vanwege de COVID-crisis zijn soms havens gesloten, is de mondiale containerlogistiek verstoord geraakt en is de online vraag naar producten zeer sterk gestegen. Daarnaast leidt de controle op sancties tegen Rusland sinds de afgelopen maanden tot oponthoud in Europese havens. Dit draagt bij aan de gesignaleerde kostenstijging.

  • Vraag 3

    Klopt het dat grote rederijen door deze uitzondering zelf mogen bepalen hoeveel schepen zij inzetten en hierdoor sterke invloed hebben op de prijs van containers? Zo nee, waarom niet?

    De scheepvaartmarkt is een vrije markt waarin afzonderlijke rederijen zelf kunnen bepalen hoeveel capaciteit zij inzetten. Op het moment dat rederijen in consortiaverband opereren zijn zij gehouden aan de mededingingsregels. Daarbij is voor consortia een Europese groepsvrijstelling van toepassing die bepaalt dat scheepvaartondernemingen onder voorwaarden mogen samenwerken in consortia. De Europese Commissie houdt toezicht op de Europese mededingingsregels en de groepsvrijstellingsverordening. Zij heeft op basis van onderzoek en evaluatie geconstateerd dat de vrijstelling voor de consortia in het algemeen bijdraagt aan een verbetering van productiviteit en kwaliteit en efficiëntie. De consortia mogen niet samenwerken voor de vaststelling van prijzen of de beperking van scheepscapaciteit, omdat dit de mededinging sterk beperkt. Samenwerking die is toegestaan is gericht op efficiëntieverbetering en doelmatige benutting van de beschikbare capaciteit. Een billijk aandeel in de voordelen daarvan moet voorts worden doorgegeven aan de vervoergebruikers. De consortia mogen niet gebruikt worden ten einde de prijzen van containervervoer te beïnvloeden.

  • Vraag 4

    Herkent u de signalen dat de containerprijzen voor onder andere Nederlandse ondernemers torenhoog (tussen de $ 9.000 en $ 14.000 per container) zijn? Wat kunt u in nationaal, Europees en mondiaal verband doen om de transparantie van containervervoer via rederijen te verbeteren?

    Ik herken de signalen van hoge dagprijzen op de spotmarkt van containertransport. Onderzoeksbureau Drewry rapporteert bijvoorbeeld dat het vervoer van een grote container van 40 voet eind september 2021 een hoogtepunt bereikte met een gemiddelde prijs van $ 10.377. Inmiddels is deze prijs wel wat gezakt tot $ 7.874 in april 2022.
    Het is een taak van de Europese Commissie om toezicht te houden op de mededingingsregels die gelden voor containerrederijen. De Commissie kan in dat verband bijvoorbeeld eisen stellen aan de transparantie van consortia. Zo heeft de Commissie in 2016 veertien containerrederijen gebonden aan een aantal afspraken op het gebied van prijstransparantie. Indien hiervoor concrete aanleiding zou bestaan kan de Nederlandse overheid signalen of zorgen onder de aandacht brengen van de Europese Commissie. Navraag bij de ACM heeft uitgewezen dat er bij ACM recentelijk geen signalen zijn binnengekomen over de ontwikkelingen in het containervervoer over zee of vermeend misbruik van machtspositie.

  • Vraag 5

    Wat zijn de uitkomsten van het onderzoek dat de Europese Commissie in 2015 is gestart naar illegale prijsafspraken tussen de rederijen? Indien er geen uitkomsten zijn, waarom is het onderzoek gestaakt? Indien er wel uitkomsten zijn, wat is hiermee gedaan?

    De Commissie is in november 2013 een onderzoek gestart naar vermeende illegale prijsafspraken tussen containerrederijen. De Commissie heeft geen overtredingen vastgesteld in dit onderzoek. Wel hebben de scheepvaartondernemingen een aantal toezeggingen gedaan. Deze toezeggingen verminderen de kans dat consortia prijzen kunnen coördineren en verbeteren de prijstransparantie. In 2016 heeft de Commissie deze toezeggingen juridisch bindend gemaakt voor de betreffende scheepvaartondernemingen. Daarmee waren de zorgen van de Commissie weggenomen en is het onderzoek afgedaan. Zoals aangegeven in het antwoord op vraag 2 heeft de Europese Commissie in 2021 opnieuw aangegeven dat zij geen bewijs heeft gevonden van een schending van de mededingingsregels door containerrederijen die op grond van de groepsvrijstellingsverordening onder voorwaarden allianties mogen vormen om gezamenlijke diensten aan te bieden. Wel heeft de Commissie in september vorig jaar bevestigd dat zij de sector zeer nauwlettend zal blijven volgen.

  • Vraag 6

    Waarom heeft de Europese Commissie in maart 2020 een kartelvrijstelling voor containerallianties tot april 2024 goedgekeurd?

    De groepsvrijstellingsverordening voor consortia is in 2009 vastgesteld. Doel van de gemeenschappelijke exploitatie van lijnvaartdiensten is een betere en efficiëntere dienstverlening aan handels- en productiebedrijven waarbij meer havens bediend worden en vaardiensten vaker plaatsvinden. In 2018 is de Europese Commissie een consultatie en evaluatie van de vrijstellingsverordening gestart. Daarbij heeft de Commissie onder andere onderzocht of de verordening nog steeds bijdraagt aan deze doelen en of deze passend is onder de huidige marktomstandigheden. De Commissie kwam in november 2019 tot de conclusie dat de verordening bijdraagt aan de doelen en voordelen oplevert voor vervoergebruikers, onder andere in de vorm van lagere prijzen en een stabiele kwaliteit van de dienstverlening. Daarom heeft de Commissie in maart 2020 besloten om de groepsvrijstellingsverordening met vier jaar te verlengen.

  • Vraag 7

    Bent u op de hoogte van het onderzoek van International Transport Forum (ITF) van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) waaruit blijkt dat het beoogde doel van de Europese Commissie niet wordt behaald met de uitzondering? Klopt het dat de containerrederijen samenwerken in een wereldwijd consortia en dat de afspraken die binnen dit consortia gemaakt worden geheim zijn? Klopt het dat Nederlandse ondernemers al langer vragen om openbaring? Wat doet u met deze uitkomsten?

    Het door u genoemde onderzoek is mij bekend. Containerrederijen mogen nu op grond van de vrijstellingsverordening samenwerken in wereldwijde consortia, zolang het gezamenlijk marktaandeel van alle leden van het consortium niet meer dan 30% bedraagt. Afspraken binnen consortia zijn niet openbaar. Het klopt dat ondernemers (met name verladersorganisaties) bij de Europese Commissie al enige tijd geleden hebben gepleit voor minder geslotenheid en ondoorzichtigheid van containerrederijen. Recenter, in februari 2022, heeft de Europese Assocation for Forwarding, Logistics and Customs Services (CLECAT) bij EU Commissaris Vestager aangedrongen op onderzoek naar de huidige tarieven in deze sector. Omdat het toezicht hierop primair bij de Europese Commissie ligt, zou ik haar bevindingen willen afwachten.

  • Vraag 8

    Wat kunt u – in Europees verband – doen om de kartelvrijstelling voor containerallianties zo spoedig mogelijk, maar in ieder geval per april 2024, te beëindigen?

    De groepsvrijstellingsverordening is verlengd tot 25 april 2024. Het is aan de Commissie om voor het einde van deze termijn te onderzoeken of de verordening nog bijdraagt aan een betere kwaliteit en efficiëntie van containertransport. Afhankelijk van de uitkomst van dat onderzoek kan de Commissie besluiten om de verordening te verlengen, stop te zetten of (de voorwaarden voor vrijstelling) aan te passen. Nederland zal bij de eerstvolgende evaluatie door de Commissie bezien of het tegen die tijd een aanleiding ziet om in het kader van de consultatie te reageren.

20 april 2022 - 27 juni 2022
De toename van extreme armoede in de wereld
Sylvana Simons (BIJ1)
Liesje Schreinemacher (minister zonder portefeuille buitenlandse zaken) (VVD)
1. Oxfam Novib, 12 april 2022, https://www.oxfamnovib.nl/persberichten/e…
  • Vraag 1

    Bent u bekend met het rapport van Oxfam Novib1 waarin wordt gesteld dat in 2022 een kwart miljard meer mensen wereldwijd groot risico lopen om dit jaar in extreme armoede te belanden?

    Ja, ik ben bekend met het rapport dat is gepubliceerd door Oxfam (niet Oxfam Novib).

  • Vraag 2

    Wat is uw visie op deze ontwikkeling en op welke wijze zet uw ministerie zich in om deze ontwikkeling tegen te gaan?

    Het verminderen van armoede en ongelijkheid is één van de lange termijn hoofddoelen van het beleid voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (BHOS) van Nederland. In het coalitieakkoord Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst2 is vastgelegd dat onze aanpak gericht is op het verminderen of wegnemen van grondoorzaken van armoede. Belangrijke grondoorzaken van armoede zijn conflict; klimaatverandering; het ontbreken van toegang tot voedsel, onderwijs, gezondheidszorg en werkgelegenheid; en de (vaak) achtergestelde positie van vrouwen in ontwikkelingslanden. Onder andere door het versterken van de economische ontwikkeling van landen, beogen we deze grondoorzaken te adresseren.

  • Vraag 3

    Wat is uw reactie op de conclusie van Oxfam Novib dat deze zorgwekkende ontwikkeling te maken heeft met de politieke keuzes die zijn gemaakt waarbij rijken (fiscaal) bevoordeeld worden en de armsten structureel buitengesloten worden? Hoe verhoudt zich dit volgens u tot het Nederlandse belastingsysteem?

    In veel landen is de maatschappelijke aandacht voor inkomens- en vermogensongelijkheid toegenomen en de COVID-pandemie heeft deze aandacht versterkt. Ook in Nederland wordt steeds vaker aandacht gevraagd voor de vermogensverdeling van Nederlandse huishoudens. Op dit moment wordt een interdepartementaal beleidsonderzoek (IBO) over vermogensverdeling uitgevoerd waar ook mogelijke beleidsrichtingen binnen het Nederlandse belastingsysteem worden geschetst. Het rapport wordt, naar verwachting, voor het zomerreces opgeleverd. Daarna zal het kabinet met een reactie komen.

  • Vraag 4

    Op welke wijze denkt u dat het zwaarder belasten van grote multinationals en de allerrijksten in Nederland kan bijdragen aan het terugdringen van wereldwijde ongelijkheid en armoede? In hoeverre en op welke wijze bent u bereid om hier werk van te maken? Welke samenwerking zoekt u hiervoor met onder andere het Ministerie van Financiën?

    In het Regeerakkoord is vastgelegd dat het budget voor ontwikkelingssamenwerking (Official Development Assistance, ODA) gekoppeld is aan de omvang van het Nederlandse bruto nationaal inkomen (BNI). Het Nederlandse fiscale stelsel, inclusief de wijze waarop we vermogende particulieren en multinationals belasten, kan op verschillende manieren invloed op het BNI en daarmee ook op het budget van ontwikkelingssamenwerking hebben. Zoals aangegeven in vraag 3 wordt op dit moment een interdepartementaal beleidsonderzoek (IBO) over vermogensverdeling uitgevoerd waar ook mogelijke beleidsrichtingen binnen het Nederlandse belastingsysteem worden geschetst.
    Nederland zet zich ook in om een bijdrage te leveren aan de belastingheffing in ontwikkelingslanden. Bijvoorbeeld in belastingverdragen houdt Nederland nadrukkelijk rekening met de bijzondere positie van ontwikkelingslanden. Zo zet Nederland zich sinds 2013 in om alle belastingverdragen met ontwikkelingslanden te voorzien van antimisbruikbepalingen, het zogenaamde 23-ontwikkelingslandenproject. Ook hanteert Nederland op basis van de Notitie Fiscaal Verdragsbeleid 2020 begunstigd beleid voor ontwikkelingslanden. Nederland is bereid om meer heffingsrechten aan ontwikkelingslanden toe te kennen. Daarnaast heeft Nederland zich in het Inclusive Framework3 actief ingezet om tot een wereldwijd akkoord te komen tussen 137 landen, inclusief Nederland, over een moderner internationaal belastingsysteem en een wereldwijde minimumbelasting van 15% voor grote multinationals (Pijler 1 en 2). Nederland steunt een voortvarende implementatie van het akkoord en ook binnen de EU wil het kabinet een leidende rol innemen.
    Zoals aangegeven in de Kabinetsreactie naar aanleiding van het rapport «Strengthening of tax systems in developing countries» werkt het Ministerie van Buitenlandse Zaken op dit terrein nauw samen met het Ministerie van Financiën.

  • Vraag 5

    Op welke wijze zet Nederland zich in of is Nederland bereid zich meer in te zetten voor het implementeren van de aanbeveling van Oxfam Novib op het gebied van schuldenverlichting? Is Nederland bereid om schulden aan de armste landen kwijt te schelden? Op welke wijze zet Nederland zich bilateraal en multilateraal in om de kwijtschelding van schulden ook bij andere landen te promoten? Bent u bereid om deze inzet te versterken, en zo ja op welke wijze?

    Oxfam roept op de schulden van lage inkomenslanden en lage middeninkomenslanden in 2022 en 2023 kwijt te schelden, om zo budgettaire ruimte te creëren. Nederland is, net als veel andere landen, van mening dat het na de steunmaatregelen tijdens het hoogtepunt van de Covid-19 crisis, nu tijd is voor meer structurele oplossingen voor schuldenproblematiek en niet voor incidentele schuldkwijtschelding. Hiertoe is door de G20 en de Club van Parijs in november 2020 het Common Framework for Debt Treatments beyond the DSSI voor opgericht. Het Common Framework is een belangrijke stap in de multilaterale samenwerking op het gebied van schuldkwetsbaarheden en biedt een kader voor internationale crediteurencoördinatie voor overeenstemming over schuldherstructureringen. Schuldkwijtscheldingen kunnen daar in uitzonderlijke gevallen onderdeel van uit maken. Nederland neemt deel aan het Common Framework en de afspraken die daaruit voortvloeien. Daarbij dient ook te worden aangetekend dat als het tot schuldkwijtschelding komt, Nederland nog maar beperkt uitstaande bilaterale schulden bij landen heeft. Sinds de oprichting van het Common Framework wordt er gewerkt aan de aanvragen die zijn gedaan: van Tsjaad, Ethiopië en Zambia.
    Het raamwerk van het Common Framework kent uitdagingen, met name ten aanzien van het tempo waarmee momenteel schuldherstructureringen worden behandeld. Omdat het raamwerk nieuw is duurt implementatie langer dan ideaal is, onder andere omdat bijvoorbeeld landen als China lang bezig zijn met interne goedkeuring. Nederland maakt zich hier zorgen over en maakt zich internationaal hard om de implementatie te verbeteren met de invoering van tijdslijnen en betere betrokkenheid van de debiteur. Over deze maatregelen is helaas nog geen consensus bereikt.
    Nederland zet er op in dat alle officiële en private crediteuren bijdragen aan oplossingen voor de schuldenproblematiek. Dit streeft Nederland binnen de kaders van de Club van Parijs na met de «comparability of treatment» principe, wat betekent dat bij een herstructurering of consolidatie van een schuld, alle officiële crediteuren een vergelijkbare inzet leveren. Daarbij is het van groot belang dat transparantie over openstaande schulden door crediteuren en debiteuren zo groot mogelijk is.

  • Vraag 6

    Kunt u uitleggen waarom Nederland slechts 2,5% van haar trekkingsrechten (SDR) heeft toegezegd voor ontwikkelingslanden? Bent u bereid om de Nederlandse commitment uit te voeren en zo ja, op welke termijn? Bent u bereid om u in te zetten bij uw ambtgenoten van de G20 om zich ook te houden aan de uitvoering van hun commitments op trekkingsrechten?

    Nederland heeft tijdens de G20 top in Rome oktober jl. aangekondigd open te staan voor het verstrekken van een lening aan de Poverty Reduction and Growth Trust (leningenaccount) in verhouding tot het Nederlandse quota-aandeel, namelijk van SDR 300 mln., onder voorbehoud van parlementaire goedkeuring. Daarnaast kijkt Nederland open naar de mogelijkheid om SDR’s door te lenen aan de Resilience and Sustainability Trust (RST) van het IMF. De RST is 1 mei jl. opgericht. Met de oprichting van de RST is er ook duidelijkheid over de definitieve vormgeving. De verwachting is dat de RST eind dit jaar operationeel is en met middelen moet worden gevuld. Nederland zal voor de beoogde inwerkingtreding besluiten over een eventuele bijdrage. Over eventuele besluiten wordt de Kamer op de hoogte gehouden.

  • Vraag 7

    Wat is uw reactie op de aanbeveling van Oxfam Novib om actie te ondernemen om mensen te beschermen tegen stijgende voedselprijzen, onder meer door een mondiaal fonds voor Sociale Zekerheid op te richten om de armste landen te helpen inkomenszekerheid te bieden aan hun bevolking, en deze diensten te handhaven in tijden van ernstige crisis? Zet Nederland zich hier al voor in, en zo ja, op welke wijze? Indien nee, is Nederland bereid zich hiervoor in te zetten en zo ja, op welke wijze? Welke financiële commitments horen hierbij vanuit Nederland?

    In principe onderschrijft het kabinet het belang van sociale bescherming. Deze inzet is essentieel om de meest kwetsbare mensen (meer) inkomens- en/of voedselzekerheid te verschaffen tijdens ernstige crises. Deze crises kunnen zowel incidenteel als structureel van aard zijn, hetgeen betekent dat de inzet op sociale bescherming soms meerjarig nodig is. Nederland ondersteunt al ruim 10 jaar nationale sociale beschermingsprogramma’s van overheden. Dat gebeurt onder meer in Mozambique, Sudan, Ethiopie en Benin. De bijdragen vanuit Nederland lopen daarbij vaak via landen-specifieke multi-donor trust fundsbeheerd door de Wereldbank en fluctueren op jaarbasis in totaal tussen de EUR 10 en 20 miljoen.
    Op verzoek van de Minister voor BHOS (26-09-2020) heeft de AIV het belang onderzocht van cash transfers, als instrument van sociale bescherming voor de armste en meest kwetsbare groepen in met name Afrika, en de wenselijkheid om daar vanuit BHOS bij aan te sluiten. De AIV heeft geconcludeerd dat cash transfer programma’s doelmatig en doeltreffend kunnen zijn (AIV-advies nr. 118, 29 juni 2021). Dit advies biedt een onderbouwing voor de Nederlandse inzet op het gebied van sociale bescherming en directe ondersteuning van kwetsbare groepen in arme landen.

7 april 2022 - 12 mei 2022
De wederopbouw van Oekraïense steden en dorpen
Alexander Hammelburg (D66)
Liesje Schreinemacher (minister zonder portefeuille buitenlandse zaken) (VVD), Wopke Hoekstra (viceminister-president , minister buitenlandse zaken) (CDA)
  • Vraag 1

    Bent u bekend met de oproep van President Zelensky, gedaan tijdens zijn toespraak aan de Tweede Kamer op 31 maart 2022, om een stad te kiezen in Oekraïne en bij te dragen aan de wederopbouw daarvan?

    Ja.

  • Vraag 2

    Kunt u toezeggen zich in internationaal verband hard te maken voor het herstel en de wederopbouw van Oekraïne?

    Ja.

  • Vraag 3

    Kunt u toezeggen om op zeer korte termijn aan de slag te gaan met een plan voor wederopbouw, waaruit de Nederlandse inzet inzichtelijk wordt?

    Ja, uw Kamer zal op korte termijn per brief geïnformeerd worden over de Nederlandse inzet conform motie Amhaouch c.s. over een Europees herstelprogramma gericht op het herstel en de wederopbouw van Oekraïne (Kamerstuk 21 501-20, nr. 1768).

  • Vraag 4

    Kunt u in dat plan ook de mogelijkheden schetsen voor Nederlandse gemeenten om door middel van het aangaan van partnerschappen met Oekraïense steden en dorpen te kunnen bijdragen aan het herstel en de wederopbouw van Oekraïne?

    Uw kamer zal op korte termijn per brief geïnformeerd over de uitvoering van motie Kuzu over het voorbereiden van plannen voor een bijdrage aan de wederopbouw van een Oekraïense stad na de oorlog (Kamerstuk 36 045, nr. 53).

  • Vraag 5

    Kunt u toezeggen om op zeer korte termijn in gesprek treden met de Nederlandse gemeenten over hun bereidheid om partnerschappen met Oekraïense steden en dorpen aan te gaan en om te inventariseren op welke manier de gemeenten hiervoor het beste geëquipeerd kunnen worden?

    Zie antwoord vraag 4.

6 april 2022 - 12 mei 2022
De donorconferentie voor Moldavië en de acute crisis die zich daar voltrekt ten gevolge van de oorlog in Oekraïne
Alexander Hammelburg (D66)
Liesje Schreinemacher (minister zonder portefeuille buitenlandse zaken) (VVD)
  • Vraag 1

    Deelt u de mening dat Nederland alles op alles moet zetten om Moldavië vanuit Nederland te ondersteunen in de opvang van grote stromen vluchtelingen uit Oekraïne, temeer omdat Moldavië een extra kwetsbare economische positie heeft?

    Ja, ik deel die mening.

  • Vraag 2

    Neemt Nederland vandaag, 5 april 2022, deel aan de door Duitsland, Frankrijk en Roemenië georganiseerde donorconferentie in Berlijn om Moldavië te ondersteunen in de humanitaire crisis en met de vluchtelingenstroom uit Oekraïne? Zo ja, wat is daar de inzet van Nederland?

    Minister Hoekstra heeft namens Nederland de Moldova Support Conference op 5 april jl. in Berlijn bijgewoond. Daar heeft hij bekendgemaakt dat Nederland een 10 miljoen euro aan de Moldavische regering beschikbaar zal stellen voor de opvang van vluchtelingen, zoals ik tijdens mijn bezoek aan Moldavië op 8 april publiek maakte.

  • Vraag 3

    Kunt u aangeven wat de totale behoefte aan ondersteuning is vanuit Moldavië?

    Moldavië heeft aangegeven dat het met name financiële steun van de internationale gemeenschap nodig heeft, evenals de overname van vluchtelingen. Het IMF voorziet een financieringstekort van de Moldavische regering van 440 miljoen euro voor dit jaar.

  • Vraag 4

    Kunt u aangeven hoeveel steun en in welke vorm Nederland tot nu toe aan Moldavië heeft gegeven?

    Zoals hierboven vermeld, heeft Nederland een extra bijdrage van 10 miljoen euro beschikbaar gemaakt om Moldavië te helpen bij het financieren van de opvang van vluchtelingen.
    Op 20 april heeft Moldavië te kennen gegeven gebruik te willen maken van een specifiek instrument van de Wereldbank, de zogeheten Global Concessional Funding Facility, waarmee het land toegang zou kunnen krijgen tot leningen tegen zeer gunstige voorwaarden en giften. Nederland heeft Moldavië gesteund bij zijn inspanningen om toegang te krijgen tot dit instrument, en indien dit bod succesvol is, zullen wij deze bijdrage via deze faciliteit laten lopen.
    Verder heeft Nederland ook 533.000 euro aan hulpgoederen geleverd via het EU-mechanisme voor civiele bescherming (UCPM) en een plan in gang gezet om 500 Oekraïense vluchtelingen van Moldavië over te nemen.
    Deze steun is een aanvulling op de meerjarige en ongeoormerkte financiering aan humanitaire organisaties van de Verenigde Naties en de Internationale Rode Kruis – en Rode Halve Maanbeweging. Deze organisaties zijn momenteel werkzaam in Moldavië.
    Tevens ondersteunt Nederland de komende jaren de hervormingsagenda van Moldavië door middel van een bijdrage van ongeveer 4 miljoen euro in bilaterale programma’s, uitgevoerd door het Nederlands Ambassadekantoor in Chisinau. Dit bedrag is bestemd voor de justitiehervormingen, energietransitie en cyberweerbaarheid.
    Sinds het uitbreken van de crisis ondersteunt de EU Moldavië ook via verschillende kanalen, zowel met humanitaire hulp, macro-financiële steun, en hulp bij grensbeheer en migratiemanagement.

  • Vraag 5

    Welke vraag ligt er specifiek voor Nederland en hoe gaat Nederland hier invulling aan geven?

    Er ligt momenteel geen specifieke hulpvraag voor aan Nederland. Moldavië heeft echter in het algemeen aangegeven dat het financiële steun nodig heeft voor de opvang van vluchtelingen. Moldavië heeft de EU-lidstaten ook om steun in natura gevraagd via het EU-mechanisme voor civiele bescherming (UCPM). Nederland heeft beide vormen van steun geboden.

6 april 2022 - 14 april 2022
Het bericht 'Honger dreigt in Hoorn van Afrika, te weinig hulpgeld door ‘concurrerende rampen’'
Tjeerd de Groot (D66), Alexander Hammelburg (D66)
Liesje Schreinemacher (minister zonder portefeuille buitenlandse zaken) (VVD)
1. NOS, 28 maart 2022, https://nos.nl/artikel/2422988-honger-dreigt-in-h…
  • Vraag 1

    Bent u bekend met het bericht «Honger dreigt in Hoorn van Afrika, te weinig hulpgeld door «concurrerende rampen»»?1

    Ja.

  • Vraag 2

    In hoeverre wordt door u op dit moment aandacht besteed aan de dreigende humanitaire crisissituatie in de Hoorn van Afrika?

    Nederland neemt actief deel aan diverse bijeenkomsten van de internationale humanitaire gemeenschap over wat er gedaan kan worden aan de humanitaire crisis in de Hoorn van Afrika. We zijn in overleg met onze partners om te zien of ontwikkelingsgelden ingezet kunnen worden ter bestrijding van humanitaire noden. Verder draagt Nederland in samenwerking met gelijkgestemde donoren via humanitaire diplomatie bij aan het verbeteren van toegang en naleving van humanitaire principes. Nederland zet zich met deze donoren er ook voor in om te zorgen dat de betrokken nationale overheden als eerste actie ondernemen om menselijk lijden te verminderen. Ook benadrukt Nederland richting VN partners de noodzaak om de coördinatie te versterken zodat de humanitaire respons efficiënter en effectiever wordt.

  • Vraag 3

    Deelt u de zorg dat de oplopende wereldwijde voedselonzekerheid van grote invloed kan zijn op de internationale stabiliteit, vrede en veiligheid en onderschrijft u derhalve het belang van de aanpak daarvan?

    Ja, ook ik heb grote zorgen over de oplopende wereldwijde voedselonzekerheid en de invloed daarvan op internationale stabiliteit, vrede en veiligheid. Hoge voedselprijzen kunnen aanzetten tot onrust en opstand op landenniveau maar ook internationale spanningen laten oplopen, vooral als landen handelsbeperkende maatregelen gaan nemen. Ik onderschrijf dan ook het belang van de aanpak daarvan. Het kabinet investeert daarom jaarlijks circa Euro 325 miljoen in landbouw en voedingszekerheid in ontwikkelingslanden om hen in staat te stellen een duurzaam en weerbaar voedselsysteem op te bouwen en ondervoeding uit te bannen. Ik trek hierin samen op met de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.

  • Vraag 4

    Hoe beoordeelt u het financiële tekort van VN-voedselhulporganisatie WFP dat over nog geen kwart van het geldbedrag beschikt dat nodig is om aan mensen in de Hoorn van Afrika hulp te bieden?

    Nederland deelt de zorgen over het financiële tekort van humanitaire organisaties, waaronder het Wereldvoedsel Programma (WFP), om snel en adequaat te kunnen reageren op deze crisis. Daarom onderstreept Nederland in alle relevante bijeenkomsten het belang van kwaliteitsfinanciering. Het geven van ongeoormerkte, meerjarige en daarmee flexibele financiering aan organisaties, zoals WFP, stelt deze organisaties in staat om snel te reageren maar ook om hongersnood te helpen voorkomen. Nederland heeft in 2022 EUR 44 miljoen beschikbaar gesteld aan WFP. Ook steunt Nederland andere humanitaire organisaties die in de regio actief zijn en het Central Emergency Response Fund (CERF) van de VN. Het CERF betaalde al meer dan 40 miljoen dollar aan de humanitaire respons als gevolg van de droogte in de Hoorn van Afrika.

  • Vraag 5

    Is er ruimte binnen de noodhulp-begroting om middelen te alloceren ten behoeve van de dreigende humanitaire noodsituatie in de Hoorn van Afrika? Bent u daartoe bereid?

    Leidend bij het Nederlandse noodhulpbeleid is dat hulporganisaties door voorspelbare, ongeoormerkte bijdragen in staat worden gesteld de middelen daar in te zetten waar de noden het hoogst zijn. De noodhulp-begroting biedt geen ruimte voor een verhoging van de bijdragen. Indien additionele middelen beschikbaar komen, wordt op basis van een analyse van de noden wereldwijd een besluit genomen over aanvullende bijdragen. De Kamer wordt hierover geïnformeerd in de voorjaarsnota.

  • Vraag 6

    Kunt u toezeggen om op zeer korte termijn met uw VN-counterparts te spreken over een gezamenlijke strategie om de dreigende voedseltekorten tegen te gaan?

    Ja. Graag verwijs ik naar de kamerbrief van 7 april over mijn bezoek aan de multilaterale instellingen in Genève op 28 en 29 maart jl., alsmede mijn gesprek met de Uitvoerend Directeur van het Wereldvoedsel Programma (WFP)2. Binnenkort zal ik een gesprek hebben met de Directeur Generaal van de FAO. Op dit moment zijn de VN instellingen aan het inventariseren waar de risico’s op voedseltekorten het grootst zijn, welke maatregelen de hoogste prioriteit moeten hebben en in hoeverre daarvoor specifieke instrumenten en/of additionele middelen nodig zijn. De door de SGVN ingestelde Global Crisis Response Group zal de VN respons coördineren en strategische lijnen uitzetten voor een gezamenlijke inzet op voedselzekerheid.

  • Vraag 7

    Deelt u de zorgen over de grote mate van voedselafhankelijkheid van landen uit Oost-Afrika gezien zij 90% van hun tarwe uit Rusland en Oekraïne importeren?

    Ja, met name Eritrea en Somalië zijn (volgens cijfers van de FAO) voor meer dan 90% van hun tarwe import afhankelijk van Rusland en Oekraïne. Daarbij past wel de nuancering dat in deze regio de bevolking maar deels van tarwe afhankelijk is. Het is momenteel vooral de versnelde stijging van voedselprijzen, bovenop de gevolgen van droogte, conflict en Covid-19, die de toch al kwetsbare voedselzekerheidssituatie in landen als Kenia, Ethiopië en Somalië zeer zorgelijk maakt. De VN schat het aantal mensen met acute honger in deze landen tussen de 13 en 14 miljoen; en 30 miljoen mensen behoeven dit jaar noodhulp om nog erger te voorkomen.

  • Vraag 8

    Welk langetermijnplan heeft u, met de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, om de tarwe-import van deze gebieden stabiel te houden? Hoe ziet u de rol van het reduceren van het gebruik van vruchtbare aarde voor de teelt van veevoer hierin, waarvoor nu ruim driekwart van de granen die Europa importeert gebruikt wordt?

    De inzet van het kabinet is dat de landen in deze regio hun voedselsysteem weerbaarder maken door de voedsellandbouw te ontwikkelen, de toegang tot voedsel voor kwetsbare groepen te verbeteren en ondervoeding uit te bannen. Daardoor kan de regio op lange termijn minder afhankelijk worden van voedselimporten en daarmee minder kwetsbaar voor een crisis zoals zich nu manifesteert. Er is geen directe relatie tussen die inzet en de import en het gebruik van granen in Europa. Zie ook het antwoord op vraag 3.

  • Vraag 9

    Onderschrijft u dat een tekort aan inzet door Nederland en Europa in de dreigende humanitaire noodsituatie ervoor kan zorgen dat landen als China en Rusland zullen ingrijpen en daarmee invloed verkrijgen in de regio? Welke mogelijke impact op het geopolitieke speelveld voorziet u?

    China, en zeker Rusland, zijn traditioneel geen humanitaire donoren. De inschatting is dat dit niet op korte termijn zal veranderen in de Hoorn van Afrika. De kans is daarmee klein dat deze landen aan invloed winnen in de Hoorn van Afrika door hun humanitaire hulp uit te breiden.
    Wel is er een reëel risico dat Rusland en China desinformatie in zullen zetten om de Europese positie in Afrika te ondermijnen, ook als het gaat om de humanitaire situatie. China draagt al actief uit richting Afrikaanse landen dat Europese sancties de primaire reden zijn voor wereldwijde stijgingen van de prijzen van voedsel en brandstof, die de Hoorn van Afrika disproportioneel raken. Dit sluit aan bij een bestaande vrees van landen in de regio dat Europese en Westerse aandacht (en daarmee middelen) blijvend verschuift naar Oekraïne als gevolg van de huidige crisis.
    Nederland steunt daarom pogingen van de Europese Commissie (o.m. via de Team Europe Initiatieven) om actiever uit te dragen wat de Europese Unie als geheel doet om economische ontwikkeling, welvaart en handel te bevorderen in de Hoorn van Afrika. Hulp leveren aan de bevolking van landen in nood is voor Nederland een essentieel onderdeel van dit verhaal.

  • Vraag 10

    Kunt u deze vragen beantwoorden voorafgaand aan het Commissiedebat over Humanitaire Noodhulp op 14 april 2022?

    Ja.