Vraag 1

Kent u het bericht «27 hongerstakers in gevangenissen in Marokko»?1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw opvatting over het gegeven dat 27 politieke gevangen in hongerstaking zijn omdat zij geen eerlijk proces krijgen, gemarteld worden en mensonwaardig worden behandeld?

In algemene zin vormt de situatie in Marokkaanse gevangenissen reden tot zorg; zo ook in dit geval. De in het artikel genoemde 27 hongerstakers bevinden zich in Marokkaanse gevangenissen verspreid over het hele land en hun motieven lopen uiteen. De meeste hongerstakers vragen aandacht voor de bij hen toegepaste rechtsgang die niet zou voldoen aan de minimale processtandaarden zoals erkend in het Marokkaanse strafprocesrecht. Daarnaast wordt aandacht gevraagd voor de erbarmelijke omstandigheden en mishandelingen in de gevangenissen.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het noodzakelijk is om een onderzoek in te stellen naar mogelijke martelingen van deze 27 gevangenen? Indien ja, bent u bereid om dit aan te kaarten bij de Marokkaanse autoriteiten? Indien nee, waarom niet?

De Marokkaanse Nationale Raad voor de Mensenrechten heeft een onderzoek naar de gebeurtenissen gestart en een bezoek aan de gevangenissen gebracht. Daarnaast vaardigde de «Directeur Generaal voor het Gevangeniswezen» van de Marokkaanse regering een instructie aan alle gevangenisdirecteuren uit om te allen tijde de in de Marokkaanse Grondwet verankerde mensenrechten te eerbiedigen.

Vraag 4

Bent u bereid om in bilateraal en EU-verband deze kwestie aan te kaarten bij de Marokkaanse regering? Indien nee, waarom niet?

Inmiddels kwamen 7 van 27 hongerstakers vrij. Daarnaast is een deel van de hongerstakers na gesprekken met lokale autoriteiten gestopt met de hongerstaking. In de mensenrechtendialoog die door de EU met Marokko wordt gevoerd in het kader van het Europese Nabuurschapsbeleid, zal de voortgang van onderzoek en actie worden besproken.

Vraag 1

Bent u bekend met het rapport van Human Rights Watch «Second class citizens. Discrimination Against Roma, Jews and Other National Minorities in Bosnia and Herzegovina»?

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat het Europese programma in Bosnië-Herzegovina, gericht op het ondersteunen van de Roma in het land bij het verkrijgen van werk, huisvesting, goede gezondheidszorg en educatie, in de praktijk weinig effect heeft gesorteerd omdat de regering dit programma helemaal niet belangrijk vindt?

Discriminatie van Roma vormt in Bosnië-Herzegovina nog steeds een probleem. De huidige en voorgaande Bosnische regeringen hebben aangegeven zich bewust te zijn van dit probleem en de positie van de Roma te willen verbeteren. Hiertoe zijn actieplannen aangenomen op het gebied van huisvesting, werkgelegenheid, onderwijs en gezondheidszorg. Bosnië-Herzegovina neemt deel aan het «Decade for Roma Inclusion», een initiatief van 12 Europese landen om in de periode 2005–2015 de sociaal-economische status van de Roma in eigen land en in de bredere regio te bevorderen. De Europese Commissie constateert in haar meest recente voortgangsrapport over Bosnië-Herzegovina (12 oktober 2011) dat het land goede voortgang heeft geboekt in de uitvoering van de Roma-actieplannen op het gebied van huisvesting en werkgelegenheid. Op het gebied van gezondheidszorg en onderwijs laat de uitvoering van de actieplannen echter te wensen over, onder andere vanwege gebrekkige coördinatie tussen de verschillende bestuursniveaus die het land kent.

Vraag 3

Heeft Nederland er bij de regering van Bosnië – Herzegovina op aangedrongen dit Europese programma door te voeren? Zo nee, waarom niet?

Nederland dringt er in zijn contacten met de regering van Bosnië-Herzegovina op aan dat het land hervormingen doorvoert. Deze hervormingen hebben ook betrekking op de positie van minderheden, waaronder Roma.

Vraag 4

Deelt u de mening dat de EU betrokken moet zijn bij de constitutionele hervormingen in Bosnië-Herzegovina, die zijn opgedragen door het Europese Hof voor de Rechten van de Mens in december 2009? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke rol zal Nederland in dit proces gaan spelen?

De EU is betrokken bij de constitutionele hervormingen in Bosnië-Herzegovina die zijn opgedragen door het Europese Hof voor de Rechten van de Mens in december 2009. De Stabilisatie- en Associatieovereenkomst (hierna: SAO) tussen de EU en Bosnië-Herzegovina, die Uw Kamer in juli 2009 goedkeurde, zal pas door de EU worden geratificeerd (en daarmee in werking treden) zodra Bosnië-Herzegovina geloofwaardige voortgang boekt in het aanpassen van zijn grondwet. Voor Nederland kan van een geloofwaardige aanvraag voor het lidmaatschap van de EU pas sprake zijn wanneer Bosnië-Herzegovina een positief track record heeft opgebouwd in de implementatie van de SAO. Dit betekent onder andere dat Bosnië-Herzegovina zijn grondwet op dat moment dient te hebben aangepast naar aanleiding van de uitspraak van het EHRM van december 2009. Het kabinet maakt bij gelegenheid aan Bosnië-Herzegovina duidelijk dat het geen zin heeft een premature lidmaatschapsaanvraag in te dienen.

Vraag 5

Bent u voornemens er in EU-verband voor te pleiten meer gewicht toe te kennen aan de constitutionele hervorming in Bosnië-Herzegovina in het kader van de beoordeling van de voortgangsrapportages over de Stabilisatie en Associatie overeenkomst met het land? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Weigert de Roemeense president Basescu de geloofsbrieven in ontvangst te nemen van de door Nederland in december vorig jaar naar Roemenië gezonden ambassadeur Van Bonzel? Zo ja, houdt dit verband met de weigering van Nederland om Roemenië toe te laten tot het Schengen gebied? Zo nee, wat is dan de oorzaak van deze zeer ongebruikelijke situatie die toch niet anders dan als een politiek signaal kan worden uitgelegd?

Ambassadeur Van Bonzel heeft zijn geloofsbrieven nog niet aangeboden. Het verzoek staat uit bij de protocol-afdeling van het Roemeense ministerie van Buitenlandse Zaken. Over de precieze reden waarom de geloofsbrieven nog niet konden worden aangeboden, is geen mededeling gedaan.

Vraag 2

Welke gevolgen heeft het niet kunnen overhandigen van de geloofsbrieven voor het functioneren van de ambassadeur? Welke (officiële) taken kan hij wel en welke taken kan hij niet uitvoeren?

De overhandiging van geloofsbrieven is eerst en vooral een protocollaire aangelegenheid. De ambassadeur ondervindt feitelijk geen problemen bij zijn reguliere taken en het behartigen van de Nederlandse belangen.

Vraag 3

Heeft Roemenië nog steeds geen nieuwe ambassadeur naar Nederland gestuurd? Zo ja, wat is daarvan de reden? Is dit wederom een politiek signaal?

Hare Majesteit de Koningin heeft agrement verleend voor de Roemeense ambassadeur Comaroschi. Het is mij niet bekend wanneer zij in Nederland zal aankomen.

Vraag 4

Deelt u de conclusie dat uit bovenstaande kan worden afgeleid dat de relatie tussen Nederland en Roemenië op dit moment veel slechter is dan mag worden verwacht van een relatie tussen twee NAVO-bondgenoten en EU-lidstaten? Zo ja, deelt u de mening dat dit buitengewoon onwenselijk is, dat het schadelijk is voor de internationale positie van Nederland en dat het ook schadelijk is voor de economische relatie met Roemenië?

Er is goed contact en goede samenwerking tussen Nederland en Roemenie. In die contacten is ook aandacht gevraagd voor een spoedige afronding van de formele aanbieding van de geloofsbrieven van de ambassadeur.

Vraag 5

Zo ja, wat gaat u er aan doen om deze situatie te verbeteren? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Bent u bekend met het rapport van Human Rights Watch «I had to Run Away: Women and Girls Imprisoned for «Moral Crimes» in Afghanistan»?1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw reactie op dit rapport, waaruit blijkt dat 10 jaar na de val van de Taliban vrouwen en meisjes nog steeds worden gedetineerd indien zij vluchten voor huiselijk geweld en gedwongen huwelijken?

Ik heb met bezorgdheid kennisgenomen van het rapport. Het detineren van vrouwen en meisjes die vluchten voor huiselijk geweld en gedwongen huwelijken is in strijd met Afghaanse wetgeving en door het land ondertekende internationale verdragen.

Vraag 3

Herinnert u zich nog uw antwoorden op eerdere vragen2 waarin u heeft gezegd dat u regelmatig gesprekken voert met de Afghaanse autoriteiten over het belang van naleving van nationale en internationale wetgeving en conventies op het gebied van vrouwenrechten en waarbij u de bestrijding van discriminatie en geweld tegen vrouwen benadrukt? Kunt u aangeven hoe vaak u overleg voert met de Afghaanse autoriteiten over dit onderwerp en welke concrete verbeteringen u waarneemt als het gaat om de positie van vrouwen in Afghanistan?

Ja. Nederland stelt het belang van volledige naleving van nationale en internationale wetgeving nadrukkelijk, zowel in bilateraal als multilateraal verband, aan de orde in gesprekken met vertegenwoordigers van resp. de ministeries van Buitenlandse Zaken, Justitie, Binnenlandse Zaken, Vrouwenzaken, alsmede het Hooggerechtshof en met parlementariërs. De Nederlandse Ambassadeur te Kaboel heeft na publicatie van het onderhavige Human Rights Watch (HRW) Rapport bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken en in multilaterale bijeenkomsten gepleit voor een robuuste publieke reactie van de Afghaanse overheid en concrete maatregelen om de genoemde misstanden tegen te gaan. Ik heb het grote belang van vrouwenrechten onderstreept tegenover de Afghaanse Minister Rassoul tijdens de NAVO Ministeriële top in Brussel.
Diverse Nederlandse mensenrechtenspecialisten, onder meer geplaatst bij de EU vertegenwoordiging, bij EUPOL en ISAF hoofdkwartier, volgen het onderwerp nauwlettend en zien er op toe dat in de internationale inspanningen hier voldoende aandacht aan wordt besteed.
De concrete verbeteringen als gevolg hiervan zijn moeilijk te benoemen. De uitkomsten van het laatste UNAMA en OHCHR rapport van november 2011 «A long way to go: implementation of the elimination of violence against women law in Afghanistan» tonen aan, dat de toegang van vrouwen tot rechtsmiddelen en de implementatie van de wet «Uitbanning van geweld tegen vrouwen» sinds 2009 stap voor stap verbeteren. Het rapport schrijft deze verbeteringen toe aan de groeiende kennis over vrouwenrechten, de steun vanuit Family Response Units, de onafhankelijke mensenrechtencommissie AIHRC, het Ministerie van Vrouwenzaken en opvanghuizen. Het rapport laat echter ook zien dat er nog een lange weg te gaan is.

Vraag 4

Bent u bereid om de wet Uitbanning van Geweld tegen Vrouwen, die schadelijke traditionele gebruiken – waaronder eermoord en kindhuwelijken – verbiedt en die nu slecht in 10 provincies van Afghanistan geldt, onder de aandacht te brengen bij de Afghaanse autoriteiten en een pleidooi te houden om deze wet in alle 34 provincies van Afghanistan te laten invoeren? Bent u eveneens bereid het onderwerp van vrouwendetentie en de onderzoeksresultaten van Human Rights Watch onder de aandacht te brengen bij de Afghaanse autoriteiten? Indien nee, waarom niet?

Ja. Het onderwerp vrouwenrechten wordt nadrukkelijk aan de orde gesteld. In deze gesprekken wordt expliciet aandacht gevraagd voor de verdere implementatie van de bestaande wet «Uitbanning van Geweld tegen vrouwen» en de inhoud van het HRW rapport, inclusief aanbevelingen.

Vraag 5

Bent u bereid om een pleidooi te houden bij de Afghaanse autoriteiten om de nieuwe «Familiewet» – waarbij de rechten van Afghaanse vrouwen aanzienlijk zullen verbeteren en die sinds 2010 ter implementatie op de plank ligt- zo snel mogelijk in te laten voeren? Indien nee, waarom niet?

In de gesprekken over vrouwenrechten zal ook opvolging van de belangrijke elementen van de nieuwe familiewet in wording (o.a. verhoging voogdij- en huwelijksleeftijd) aan de orde worden gesteld.

Vraag 1

Bent u bekend met het rapport van Amnesty International Routine repression: Political short-term detentions and harassment in Cuba?1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw reactie op het rapport van Amnesty International, waarin o.a. 2784 gevallen van mensenrechtenschendingen in Cuba die in 2011 hebben plaatsgevonden, staan gedocumenteerd?

Het rapport geeft een goed beeld van de ernst van de gebeurtenissen. De Nederlandse regering is tegen de beperkingen van vrijheden in Cuba, waaronder de korte arbitraire detenties.

Vraag 3

Wat is uw reactie op het gegeven dat, ondanks de massale vrijlatingen van gewetensgevangenen in 2011, de Cubaanse autoriteiten hun strategie lijken te hebben aangescherpt door diverse breed interpreteerbare wetten te gebruiken om critici de mond te snoeren en hen (kort) gevangen te zetten of sociaal te isoleren?

Nederland volgt de ontwikkelingen nauwlettend. Op Nederlands initiatief heeft de EU op 20 oktober 2011 de Cubaanse autoriteiten hierop aangesproken.

Vraag 4

Bent u bereid bilateraal en in EU-verband onverwijld en duidelijk protest aan te tekenen bij de Cubaanse autoriteiten over de ernstige mensenrechtenschendingen die zij begaan? Zo nee, waarom niet?

Nederland dringt aan op de onvoorwaardelijke vrijlating van alle politieke gevangenen, beëindiging van arbitraire korte detenties en verbetering van de situatie van de mensenrechten in het algemeen. Dit gebeurt onde rmeer via de EU-Cuba politieke dialoog.

Vraag 5

Bent u eveneens bereid de aanscherping van EU-sancties te bepleiten indien Cuba geen gehoor wil geven aan dit pleidooi? Zo nee, waarom niet?

Zo nodig, ja.

Vraag 1

Wat is uw beoordeling van het bezoek van de Israëlische premier Netanyahu aan Nederland in januari jl.? Wat waren uw doelstellingen voor dit bezoek en zijn deze gehaald?

Het werkbezoek van premier Netanyahu bracht op 18 en 19 januari jl. is een gebruikelijk bezoek voor twee staten met goede bilaterale betrekkingen. Met dit bezoek geeft het kabinet mede invulling aan het regeerakkoord. Doel van het bezoek was het bespreken van het Midden-Oosten Vredesproces (MOVP) en regionale ontwikkelingen, in het bijzonder Syrië, Iran en de rol van Turkije. Hierbij is het Nederlandse standpunt voor het voetlicht gebracht.

Vraag 2

Kunt u een volledig overzicht geven van de bilaterale afspraken die tijdens het bezoek zijn gemaakt, in het bijzonder ten aanzien van de intensivering van de Nederlands-Israëlische betrekkingen?

Tijdens het bezoek is besloten dat de Nederlands-Israëlische Samenwerkingsraad voor de eerste maal bijeen zal komen op 7 juni a.s. in Israël. Ook is afgesproken te bezien op welke wijze de relatie tussen Nederland en Israël instrumenteel kan zijn voor het vredesproces tussen Israel en de Palestijnse autoriteit. Dit heeft geresulteerd in afspraken over het leveren van een containerscanner bij de grensovergang Westbank-Jordanië (Allenby/King Hussein bridge) en over de export uit Gaza.

Vraag 3

Is het waar dat de intensivering van deze betrekkingen geformaliseerd wordt via een bilaterale samenwerkingsovereenkomst, die de Nederlandse en Israëlische regeringen de komende maanden zullen uitwerken? Zo ja, kunt u aangeven hoe deze overeenkomst tot stand komt, welke status en elementen zij zal hebben en wanneer zij ondertekend zal worden?

Zoals bij andere landen waarmee Nederland een geformaliseerde samenwerking heeft, zal een oprichtingsdocument aan deze samenwerkingsraad ten grondslag liggen. Dit document wordt de komende maanden uitgewerkt om op 7 juni a.s. ondertekend te kunnen worden. De vorm van het document is nog niet vastgelegd. Zeker is evenwel dat het geen verdrag of een anderszins volkenrechtelijk bindend document zal zijn.

Vraag 4

Bent u bereid deze samenwerkingsovereenkomst met de Kamer te delen voordat zij ondertekend en van kracht wordt? Zo neen, waarom niet?

Het kabinet wil eerst overeenstemming bereiken met Israël over de inhoud van het document. De samenwerkingsovereenkomst valt binnen de kaders van het regeerakkoord. De Tweede Kamer zal na afloop van de Samenwerkingsraad worden geïnformeerd over de uitkomsten ervan.

Vraag 5

Zijn er naast deze overeenkomst andere bilaterale overeenkomsten die in het kader van de intensivering van de betrekkingen gesloten worden?

De Samenwerkingsraad van 7 juni a.s. kan leiden tot het afsluiten van gemeenschappelijke schriftelijke intentieverklaringen in de vorm van bijvoorbeeld een Memorandum of Understanding, een Joint Declaration of een vergelijkbaar instrument.

Vraag 6

Bent u bereid de agenda en doelstellingen van de eerste Nederlands-Israëlische Samenwerkingsraad met de Kamer te delen? Kunt u aangeven wie hier van Nederlandse zijde bij aanwezig zal zijn?

Zoals gesteld in reactie op het verzoek van de vaste commissie voor Buitenlandse Zaken van 1 maart 2012 met kenmerk 2012Z03917/2012D08560 over intensivering van de bilaterale relatie met Israël, vinden momenteel besprekingen plaats met de Israëlische regering over de precieze invulling van de agenda van 7 juni. Beide kanten hebben kenbaar gemaakt met elkaar te willen spreken over verdere samenwerking op het gebied van onderwijs, agro-food en water. Naast de minister-president, die de Nederlandse delegatie zal leiden, zullen ook minister van EL&I en ikzelf aan de Samenwerkingsraad deelnemen.

Vraag 7

Welke concrete en bindende afspraken heeft u met de Israëlische regering gemaakt – of zult u maken – om te voorkomen dat bedrijven en instellingen die in nederzettingen zijn gevestigd kunnen deelnemen aan samenwerkingsactiviteiten die voortvloeien uit de intensivering?

Zoals ook gesteld in antwoorden op vragen van het lid Van Bommel van 2 maart 2012 met kenmerk 2012Z03986 (zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2011–2012, nr. 2147), is het Nederlandse bedrijven niet verboden handelsrelaties te onderhouden met bedrijven uit Israëlische nederzettingen in de Palestijnse Gebieden. De regering ontmoedigt economische relaties met bedrijven in de bezette gebieden. De Nederlandse ambassade in Tel Aviv of andere onder de verantwoordelijkheid van het ministerie vallende instellingen verlenen niet actief diensten aan bedrijven die gevestigd zijn in Israëlische nederzettingen. Desgevraagd worden dergelijke diensten geweigerd. Deze lijn wordt in de context van de Samenwerkingsraad voortgezet.

Vraag 8

Bent u bereid om juridisch advies in te winnen omtrent het risico dat bedrijven en instellingen in nederzettingen bij samenwerkingsactiviteiten betrokken raken die uit de intensivering voortvloeien? Mocht u reeds juridisch advies ter zake hebben ontvangen, zou u dat met de Kamer willen delen?

In het licht van het antwoord op vraag 7 is er geen noodzaak tot aanvragen van juridisch advies.

Vraag 9

Zal de intensivering een mensenrechtencomponent hebben? Zo ja, waar bestaat deze uit? Zo neen, waarom niet?

De EU voert reeds een constructieve dialoog over mensenrechten met Israël in de jaarlijkse bijeenkomsten van de informele werkgroep Mensenrechten EU-Israël en ook in bilaterale contacten wordt dit onderwerp wanneer nodig afdoende aan de orde gesteld.

Vraag 10

Bent u bereid deze vragen afzonderlijk te beantwoorden, vóór het algemeen overleg over het Mensenrechtenbeleid op 11 april a.s?

Deze vragen zijn zo snel mogelijk beantwoord.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Nobel peace price winner defends laws criminalising homosexuality in Liberia?»1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw reactie op de uitspraak van president Ellen Johnson Sirleaf, die heeft aangeven twee wetsvoorstellen die homoseksualiteit verbieden openlijk te willen steunen? Deelt u de mening dat het ongepast is dat een Nobelprijswinnaar voor de Vrede dit type uitspraak doet en daarmee bijdraagt aan haat zaaien en absoluut niet aan het bevorderen van de vrede? Indien nee, waarom niet?

De uitspraken in het genoemde artikel staan haaks op herhaaldelijke mededelingen in de media van president Johnson Sirleaf dat zij geen wetsvoorstellen zal tekenen op het gebied van homoseksualiteit. De Liberiaanse overheid heeft dit bevestigd in een reactie op het artikel in The Guardian. Dit betreft dus ook de twee actuele wetsvoorstellen – afkomstig van Liberiaanse parlementsleden – die een verzwaring inhouden van de strafmaat bij seksuele activiteiten tussen mensen van hetzelfde geslacht.

Vraag 3

Deelt u de mening dat dit type wetgeving in strijd is met tal van internationale verdragen waar Liberia aan gecommitteerd is? Indien nee, waarom niet?

Ja.

Vraag 4

Bent u bereid om in EU-verband een open dialoog aan te gaan met de Afrikaanse Unie over homoseksualiteit, gezien het gegeven dat homoseksualiteit in 37 Afrikaanse landen verboden is? Indien ja, bent u bereid om Nederland hier een voortrekkersrol in te laten spelen, gezien het gegeven dat Rechten van lesbiennes, homo's, bi- en transseksuelen (LHBTI) een van uw prioritaire beleidsthema’s binnen het mensenrechtenbeleid is? Indien nee, waarom niet?

Nederland wil in EU verband bezien op welke wijze een dialoog over dit onderwerp met de AU kan worden aangegaan.

Vraag 5

Bent u bereid de Liberiaanse autoriteiten te wijzen op hun internationaal- rechtelijke verplichtingen op het vlak van mensenrechten, nu zij zo duidelijk in strijd handelen met die verplichtingen? Bent u bereid zowel in bilaterale contacten, als via de Europese Unie de Liberiaanse autoriteiten hierop in heldere bewoordingen aan te spreken en de Kamer hier op korte termijn over te informeren? Indien nee, waarom niet?

Nederland wijst discriminatie af en komt actief op voor de rechten van lesbische, homoseksuele, biseksuele, transgender en intersex (LHBTI) personen. Het Nederlandse beleid voor rechten van LHBTI-personen streeft naar decriminalisering van homoseksualiteit en het tegengaan van discriminatie. In de reguliere contacten tussen Nederland en Liberia alsmede die van de EU wordt dit beleid uitgedragen. Zorgelijk vind ik de recente toename van aanvallen op homo-activisten in Liberia. Naar aanleiding van deze ontwikkeling is de EU in het kader van de EU-richtsnoeren voor mensenrechtenverdedigers reeds in contact met een Liberiaanse activist.

Vraag 6

Kunt u aangeven of de receptorbenadering volgens u van toepassing is/kan zijn in Liberia? Indien ja, betekent het dat we dan, vanuit de cultuur van Liberia gezien, begrip moeten hebben voor de criminalisering van homoseksualiteit?

Vanuit de receptorbenadering zou onderzocht kunnen worden of via lokale en regionale instituties aanknopingspunten te vinden zijn voor bevordering van decriminalisering en acceptatie van homoseksualiteit.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Grootmoefti Saoedi-Arabië: vernietig alle kerken in de regio»?1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw reactie op de uitspraak van de grootmoefti die heeft aangegeven dat het noodzakelijk zou zijn om alle christelijke kerken in de regio te vernietigen?

Ik betreur deze uitspraken. Na overleg tussen EU-lidstaten zijn de zorgen over de opmerking van de grootmoefti in EU-verband uitgesproken in een overleg met Gulf Cooperation Council op 28 maart j.l.
De grootmoefti heeft geen formele rol in de politieke besluitvorming in Saudi-Arabië, zijn opmerking weerspiegelt dan ook niet het beleid van de Saudische autoriteiten. Er zijn geen aanwijzingen dat de autoriteiten in Saudi-Arabië, of in de andere Golfstaten, voornemens zijn om navolging te geven aan de opmerking.
Mensenrechten, waaronder de doodstraf, rechten van vrouwen, rechten van arbeidsmigranten en de positie van religieuze minderheden, worden regelmatig in multilateraal en bilateraal verband met de Saudische autoriteiten besproken. Recent kwam dit onderwerp nog aan de orde tijdens het bezoek van de mensenrechtenambassadeur aan Saudi-Arabië (11-14 februari 2012).

Vraag 3

Deelt u de mening van de Washington Post die heeft aangeven dat «uitspraken als deze negeren, het signaal afgeeft dat radicalen hun visie zonder enige consequentie kunnen opleggen (...) Als leden van het islamitische establishment oproepen tot een religieuze equivalent van etnische zuiveringen, zou de leider van de vrije wereld hierop moeten reageren omdat hij anders riskeert dat de onderdrukking die volgt, door hem is gelegitimeerd»? Indien ja, bent u bereid om de Amerikaanse autoriteiten hierop aan te spreken? Indien nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Bent u eveneens bereid om bilateraal en/of in EU-verband de grootmoefti van Saoedi-Arabië aan te spreken over zijn uitspraken en hem te wijzen op de internationaalrechtelijke verplichtingen die Saoedi-Arabië is aangegaan op het gebied van vrijheid van godsdienst? Indien nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Kent u het bericht «Zelfmoord na huwelijk met verkrachter»?1

Ja.

Vraag 2

Kent u de inhoud van artikel 475 van het Marokkaanse Wetboek van Strafrecht? Deelt u de mening dat op grond van dit artikel verkrachters worden beschermd en slachtoffers van verkrachting juist niet? Zo ja, deelt u dan ook de mening dat hierdoor de rechten van vrouwen, zoals die bekend zijn uit internationale verdragen, ernstig geschonden kunnen worden?

Ik ken de inhoud van artikel 475 van het Marokkaanse Wetboek van Strafrecht. Het eerste lid bepaalt dat «ontvoering of verleiding van een minderjarige, zonder geweld of bedreiging» strafbaar is. In het tweede lid van dit artikel is bepaald dat in het geval er sprake is van een huwelijk tussen dader en een huwbaar minderjarig slachtoffer, de dader niet strafrechtelijk zal worden vervolgd.
In de praktijk is toepassing van het artikel ook mogelijk bij verkrachting. In de traditionelere delen van de Marokkaanse samenleving geldt dat bij verlies van de maagdelijkheid van de vrouw, ook bij verkrachting, soms uit schaamte voor een huwelijk wordt gekozen om de familie-eer te redden. Het is niet bekend hoe vaak dergelijke zaken voorkomen.
Ik ben het met u eens dat door toepassing van artikel 475, tweede lid, bij verkrachtingszaken de rechten van vrouwen, zoals in internationale verdragen neergelegd (waaronder het Internationaal Verdrag inzake Burgerlijke en Politieke Rechten en het VN-Vrouwenverdrag), kunnen worden geschonden.

Vraag 3

Bent u bereid om, eventueel in het kader van de Europese Unie, de Marokkaanse regering aan te spreken op het gebruik van het genoemde wetsartikel en de schending van vrouwenrechten die daar uit voortvloeit? Zo ja, hoe gaat u dat doen? Zo nee, waarom niet?

De zelfmoord van Amina Filali heeft in de Marokkaanse media en politiek veel stof doen opwaaien en onder meer tot felle protesten van vrouwen- en mensenrechtenorganisaties geleid. Ook de officiële Marokkaanse Nationale Raad voor de Mensenrechten heeft er zijn ontsteltenis over uitgesproken en de autoriteiten opgeroepen het herzieningsproces van het Wetboek van Strafrecht te bespoedigen. Hierop heeft de Marokkaanse regering aangegeven deze kwestie te zullen aanpakken.
Omdat de Marokkaanse regering heeft aangegeven deze kwestie zelf te zullen aanpakken, is het nu vooral aan de Marokkaanse regering en de Marokkaanse samenleving om de juridische context te bestuderen en de wetgeving te herzien. In de mensenrechtendialoog die door de EU met Marokko wordt gevoerd in het kader van het Europese Nabuurschapsbeleid, zal de voortgang daarvan worden besproken.

Vraag 4

Deelt u de mening dat de Marokkaanse wet, op grond waarvan een verkrachter zijn straf kan ontlopen door met zijn slachtoffer te trouwen, naar Nederlandse opvattingen over het recht onbegrijpelijk en verwerpelijk is? Zo ja, hoe gaat u die mening aan de Marokkaanse regering overbrengen? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Bent u bereid om de ambtelijke werkgroep van het ministerie van Veiligheid en Justitie en het Marokkaanse ministerie van Justitie spoedig bijeen te roepen om de «problematiek aan de orde te stellen en om de Marokkaanse autoriteiten nogmaals op de rechten van slachtoffers van verkrachting in het bijzonder en van vrouwen in het algemeen te wijzen? Zo ja, gaat u dit op kortst mogelijke termijn doen? Wilt u de Kamer op de hoogte stellen van de uitkomst van dit overleg?

Het is nu in de eerste plaats aan de Marokkaanse regering en de Marokkaanse samenleving zelf om de juridische context te bestuderen en de wetgeving te herzien.

Vraag 6

Is het waar dat de Marokkaanse minister van Vrouwen- en Gezinszaken inmiddels te kennen heeft gegeven het gewraakte wetsartikel af te willen schaffen? Zo ja, kunt u dan ook nagaan of de Marokkaanse regering daadwerkelijk stappen in die richting heeft gezet of gaat zetten?

De Marokkaanse regering heeft bij monde van de minister van Vrouwen en Gezinszaken aangegeven een nationaal debat over deze wetgeving te zullen aangaan. Het is nog niet bekend wanneer dit zal plaatsvinden.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van berichten dat er in Irak speciale milities actief zijn die jacht maken op (veronderstelde) homoseksuele, biseksuele, lesbische en transgender (LHBT) Irakezen? Kunt u deze berichten bevestigen?1

Ja. Voor meer informatie over de acties van de milities verwijs ik naar de antwoorden op de vragen (2012Z04921, zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2011–2012, nr. 1910) van het lid Schouw (D66).

Vraag 2

Klopt het dat ook het Irakese ministerie van Binnenlandse Zaken heeft opgeroepen om «het fenomeen emo zo snel mogelijk uit te roeien»? Bent u bereid uw Irakese ambtsgenoot aan te spreken op deze onacceptabele praktijken? Welke activiteiten verricht de Irakese overheid om deze praktijken tegen te gaan? Steunt Nederland projecten, bijvoorbeeld via het mensenrechtenfonds, die een bijdrage leveren om deze verschrikkelijke praktijken tegen te gaan? Zo nee, bent u bereid dat alsnog te doen?

Uit navraag in Bagdad is gebleken dat het Iraakse Ministerie van Binnenlandse Zaken zich heeft uitgesproken tegen de verspreiding van het fenomeen «emo» onder de jeugd. De Nederlandse ambassade heeft de Iraakse vicepremier al-Shahristani op 12 maart gezegd dat de uitlatingen van het Ministerie van Binnenlandse Zaken, geautoriseerd of ongeautoriseerd, zeer schadelijk kunnen zijn en kunnen bijdragen aan haatgevoelens tegen «emo’s». Op dit moment steunt Nederland geen projecten die met deze thematiek te maken hebben. Een kwalitatief goed projectvoorstel zal welwillend worden bekeken.

Vraag 3

Onderschrijft u de gedachte dat LHBT-asielzoekers momenteel in Irak onacceptabel veel risico lopen en dat het terugsturen van deze asielzoekers daarmee onwenselijk is? Zo nee, waarom niet?

Zoals aan uw Kamer (Tweede Kamer, vergaderjaar 2011–2012, 19 637, nr. 1508) is gemeld, is een ruimhartiger beleid ingesteld voor deze groep. Ik verwijs voorts naar hetgeen de minister voor Immigratie, Integratie en Asiel heeft gewisseld tijdens het algemeen overleg met uw Kamer van 21 maart jl.

Vraag 4

Zijn er momenteel asielzoekers die behoren tot deze risicogroepen? Zo ja, bent u bereid voorlopig te stoppen met het terugsturen van deze asielzoekers? Zo nee, op welke wijze garandeert u dan de veiligheid van homoseksuele, biseksuele, lesbische en transgender asielzoekers bij terugkeer naar Irak?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 1

Bent u bekend met de berichtgeving over ongeregeldheden in de steden Bouayach en Imzouren?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u aangeven of bij demonstraties in deze twee steden betogers zijn opgepakt? Zo ja, kunt u bevestigen of de Nederlands-Marokkaanse Yoba Zalen door de Marokkaanse autoriteiten is opgepakt? Kunt u aangeven onder welke omstandigheden hij is opgepakt en wat volgens de Marokkkaanse autoriteiten de verklaring is voor zijn arrestatie?

Bij de demonstraties zijn betogers opgepakt. Daarbij is betrokkene aangehouden omdat hij foto’s nam van een demonstratie.

Vraag 3

Deelt u de mening dat deze arrestaties bijzonder ernstige schendingen zijn van fundamentele mensenrechten?

In diverse gebieden in Marokko is het momenteel onrustig. Het is belangrijk dat de nieuwe regering aantoont het moderniseringsproces serieus te nemen en vreedzame demonstraties toestaat. De roep van de lokale afdeling van de «Parti de Justice et de Développement» van premier Benkirane om een onafhankelijk onderzoek naar de gebeurtenissen in de omgeving van Al Hoceima acht ik daarom bemoedigend. Ik heb de ambassade verzocht de situatie nauwgezet te volgen.

Vraag 4

Zo ja, bent u bereid hiertegen een krachtig protest te laten horen, zowel bilateraal als via de EU, tegenover de Marokkaanse autoriteiten? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Kunt u aangeven wat de laatste stand van zaken is met betrekking tot democratische hervormingen en het mensenrechtenbeleid in Marokko?

In januari 2012 is de regering-Benkirane aangetreden. Na aanname van de nieuwe grondwet vorig jaar wachten haar nu grote uitdagingen. Dit geldt ook voor de aangekondigde grondwettelijke hervormingen en verbetering van de mensenrechtensituatie. Dit proces verloopt langzaam. Toch is voorzichtige vooruitgang zichtbaar. De ruimte van de media om kritiek uit te oefenen op de overheid en de koning is toegenomen. De regering Benkirane vervolgt actief corruptiegevallen en heropent oude zaken. De corruptiepreventie commissie en de ombudsman hebben een versterkt mandaat en benadrukken een respectvollere benadering van burgers.

Vraag 6

Bent u bereid bilateraal en via de EU vrijlating en ontslag van rechtsvervolging te bepleiten bij de Marokkaanse autoriteiten voor betogers en in het bijzonder voor de Nederlands-Marokkaanse Yoba Zalen? Zo nee, waarom niet?

De heer Yoba Zalen verkeert inmiddels op vrije voeten maar dient zich nog steeds te verantwoorden voor de rechter. Afhankelijk van de uitkomst van de rechterlijke procedure zal ik mij beraden op eventuele vervolgstappen.

Vraag 1

Kent u de actie van de mensenrechtenorganisatie Invisible Children, die via YouTube en Twitter de jacht heeft geopend op de Oegandese rebellenleider Joseph Kony, wiens Verzetsleger van de Heer (LRA) decennialang moordend huishield in het noorden van Oeganda en vele duizenden kinderen ontvoerde en tot kindsoldaten of seksslaven maakte?

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat deze campagne aandacht verdient, omdat hiermee de kans wordt vergroot dat de Oegandese rebellenleider eindelijk wordt opgepakt?

Het is belangrijk dat de misdaden van Joseph Kony en het Verzetsleger van de Heer (LRA) internationale aandacht krijgen.

Vraag 3

Kent u de organisatie Invisible Children? Hoe beoordeelt u haar activiteiten? Is zij, zoals ook wordt beweerd, gelieerd aan de Oegandese overheid of is zij onafhankelijk? Doet zij aan fondsenwerving en is bekend wat er met die fondsen gebeurt?

Ik ken de organisatie Invisible Children uit de informatie die openbaar beschikbaar is. Beangrijker dan de precieze activiteiten van Invisible Children acht ik dat de kans nu groter is dat Kony wordt opgepakt. Omdat het ministerie tot op heden geen zakelijke relatie met de organisatie heeft gehad heb ik mij geen oordeel gevormd over haar activiteiten en mate van onafhankelijkheid.

Vraag 4

Deelt u de mening dat, gelet op de impact van sociale media en fora als YouTube, gebruikers enig inzicht moeten kunnen krijgen in de status en onafhankelijkheid van NGO's die zich zo manifesteren? Zo ja, hoe zou de overheid of de internationale gemeenschap dit kunnen bevorderen?

Het is aan NGO’s zelf om over hun status en onafhankelijkheid te communiceren met gebruikers van sociale media. Ik zie hier geen rol weggelegd voor de overheid of de internationale gemeenschap.

Vraag 5

Ziet u, los van uw oordeel over Invisible Children, in het gegeven dat de film KONY 2012 binnen enkele dagen op YouTube al meer dan 9,9 miljoen keer is bekeken ook een geweldige kans om nieuwe en sociale media in te zetten voor de bevordering van mensenrechten en het vergroten van het bewustzijn over mensenrechtenschendingen, met name ook onder jongeren?

Digitale media bieden mogelijkheden om mensenrechten te bevorderen. Nederland ondersteunt projecten die trainingen aan internetactivisten bieden, ook op het gebied van sociale media. Daarnaast steunt Nederland organisaties die zich richten op het stimuleren van een publiek debat over internetvrijheid en digitale media.

Vraag 6

Zo ja, hoe kan uw ministerie rechtstreeks of in samenwerking met andere gouvernementele of niet-gouvernementele organisaties de inzet van nieuwe media bevorderen?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Bent u bereid de Kamer een brief te sturen waarin u de mogelijkheden onderzoekt om nieuwe en inmiddels niet meer zo nieuwe elektronische en sociale media in te zetten voor de bevordering van mensenrechten, mogelijk in samenwerking met de eigenaars en/of beheerders van de fora waarop deze media actief zijn? Zo nee, waarom niet?

Non-gouvernementele organisaties en geïnteresseerde individuen nemen hun eigen verantwoordelijkheid ten aanzien van het inzetten van digitale media ten behoeve van de mensenrechten. In het kader van het mensenrechtenbeleid ondersteunt de Regering het streven naar het vrije gebruik van deze media wereldwijd. Op 1 juni 2011 heb ik uw Kamer geïnformeerd over het Nederlands beleid ten aanzien van internetvrijheid. In de stand van zaken van het mensenrechtenbeleid en de mensenrechtenrapportage 2011, die uw Kamer op 14 maart jl. ontving, geef ik eveneens een toelichting op de Nederlandse activiteiten ter zake. Via www.facebook.com/ifreedom2011 bied ik een breder publiek de mogelijkheid om over dat beleid mee te discussiëren en uiteraard houd ik uw Kamer op de hoogte van verdere beleidsontwikkelingen.

Vraag 1

Klopt het bericht dat oppositiepoliticus Ali Shakouri-Rad in Iran tot 4 jaar cel is veroordeeld voor het «verspreiden van leugens over Iran»?

Dit wordt door Iraanse staatsmedia gemeld.

Vraag 2

Is tevens de prominente mensenrechtenadvocaat Abdolfattah Soltani tot 18 jaar cel veroordeeld omdat hij propaganda tegen het regime zou hebben verspreid?

De heer Soltani is volgens Iraanse staatsmedia tot 18 jaar cel veroordeeld, omdat hij de staatsveiligheid in gevaar zou hebben gebracht.

Vraag 3

Wijzen deze veroordelingen op een steeds verdergaande repressie van de oppositie door het regime in Teheran?

Het Iraanse regime oefent toenemende repressie uit tegenover de oppositie, dissidenten en mensenrechtenactivisten.

Vraag 4

Zo ja, deelt u de mening dat dit aanleiding moet zijn voor een intensivering van de EU- inspanningen om het Iraanse regime onder druk te zetten vanwege de mensenrechtensituatie?

Vraag 5

Zo ja, welke mogelijkheden ziet u voor de EU voor een hardere opstelling tegenover het Iraanse regime in het algemeen en de verantwoordelijke leiders persoonlijk in het bijzonder, vanwege de onaanvaardbare mensenrechtensituatie?

Vraag 6

Zoudt u aan EU-Hoge Vertegenwoordiger (HV) Ashton willen verzoeken op korte termijn dergelijke opties aan de Raad Buitenlandse Zaken (RBZ) voor te leggen, zodat de Raad snel tot concrete EU maatregelen kan besluiten? Zo nee, waarom niet?

Vraag 1

Bent u bekend met de berichtgeving over wetgeving in Kameroen die mensen detineert op verdenking van homoseksualiteit?1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw reactie op het gegeven dat mensen onder Kameroense wetgeving gedetineerd kunnen worden vanwege hun seksuele geaardheid?

Nederland wijst discriminatie op elke grond af en komt actief op voor de rechten van lesbische, homoseksuele, biseksuele en transgender (LHBT) mannen en vrouwen.

Vraag 3

Deelt u de mening dat dit type wetgeving in strijd is met tal van internationale verdragen waar Kameroen aan gecommitteerd is? Indien nee, waarom niet?

Ja, een dergelijke wet is in strijd met de Kameroense internationale verplichtingen op het terrein van mensenrechten.

Vraag 4

Bent u bereid de Kameroense autoriteiten te wijzen op hun internationaalrechtelijke verplichtingen op het vlak van mensenrechten, nu zij zo duidelijk in strijd handelen met die verplichtingen? Bent u bereid zowel in bilaterale contacten, als via de Europese Unie de Kameroense autoriteiten hierop in heldere bewoordingen aan te spreken en de Kamer hier op korte termijn over te informeren? Indien nee, waarom niet?

De afgelopen maanden heeft Nederland regelmatig gevangenschappen van van homoseksualiteit verdachte personen geagendeerd binnen de EU. Mede hierdoor heeft de EU deze zaken aan de orde gesteld in een demarche en de Kameroense regering op haar internationale verplichtingen gewezen. Nederland zal binnen de EU blijven aandringen op het agenderen van LHBT rechten in de relaties met de Kameroense regering.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Bahrein delays UN investigator visit»?1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw reactie op het gegeven dat de Bahreinse autoriteiten het geplande bezoek van VN-onderzoeker Juan Mendez willen uitstellen naar de maand juli?

Landen moeten toegang verlenen aan de Speciale Rapporteur van de VN inzake Marteling en de mogelijkheid bieden onderzoek te verrichten. Nederland stelt dit, net als de restricties voor NGO’s, aan de orde in de Mensenrechtenraad van de VN.

Vraag 3

Is het waar dat voorstaande Niet-Gouvernementele Organisatie (NGO)’s, waaronder o.a. Human Right Watch (HRW), vergaande visa-restricties worden opgelegd en verzoeken zelfs genegeerd worden door de Bahreinse autoriteiten? Indien ja, wat is uw reactie op deze ontwikkeling?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Deelt u de mening dat het noodzakelijk is dat de VN haar onderzoek naar mogelijke martelpraktijken in Bahrein voort moet kunnen zetten? Indien ja, bent u bereid om de Bahreinse autoriteiten hier rechtstreeks en/of in EU-verband op aan te spreken? Indien nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Bent u bereid dit onderwerp aan de orde te stellen bij de eerstvolgende Raad Buitenlandse Zaken (Gymnich) van 9 en 10 maart a.s.? Indien nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Bent u bekend met de berichtgeving over het verbod van LGBTI demonstraties in veel steden in Moldavië?1

Ja.

Vraag 2

Bent u bereid om de Moldavische autoriteiten aan te spreken op het gegeven dat de Moldavische grondwet en andere wetten expliciet uitspraken doen over vrijheid van meningsuiting en vergadering en het recht op demonstratie? Indien nee, waarom niet?

Het is aan de Moldavische autoriteiten om maatregelen van locale autoriteiten te toetsen aan de Moldavische grondwet. Het verbod is in strijd met onder meer het non-discriminatieverbod zoals vastgelegd in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) en andere internationale mensenrechtenverdragen en -verplichtingen. Zowel in bilateraal als in EU-verband worden de Moldavische autoriteiten hierop aangesproken. Door de ambassadeurs van EU-landen in Chişinău is, mede namens de Nederlandse ambassadeur, een gezamenlijke verklaring uitgegeven waarin het verbod wordt veroordeeld.

Vraag 3

Bent u eveneens bereid om Moldavische autoriteiten aan te sporen om de conceptwetgeving omtrent anti-discriminatie- die de autoriteiten onder druk van o.a. religieuze organisaties voor behandeling hebben uitgesteld- zo snel mogelijk weer in behandeling te nemen? Indien nee, waarom niet?

Zowel bilateraal – als in EU-verband wordt er bij de Moldavische autoriteiten herhaaldelijk op aangedrongen de anti-discriminatiewetgeving zo snel mogelijk weer in behandeling te nemen. Minister Iurie Leancă van Buitenlandse Zaken van Moldavië heeft op een persconferentie in Chişinău op 13 maart jl. toegezegd dat de anti-discriminatiewetgeving zal worden aangenomen, zonder hier een tijdslimiet aan te verbinden. Bij de eerstvolgende bijeenkomst van de jaarlijkse EU-Moldavië mensenrechtendialoog op 23 mei in Brussel zal de noodzaak van spoedige aanvaarding van anti-discriminatiewetgeving worden benadrukt. De Nederlandse Speciaal Vertegenwoordiger voor het Oostelijk Partnerschap brengt bij zijn bezoek aan Moldavië volgende maand eenzelfde boodschap over.

Vraag 4

Wat bent u van plan te ondernemen om de Moldavische autoriteiten te wijzen op hun internationaalrechtelijke verplichtingen op het vlak van mensenrechten, nu zij zo duidelijk in strijd handelen met die verplichtingen? Bent u bereid zowel in bilaterale contacten, als via de Europese Unie de Moldavische autoriteiten hierop in heldere bewoordingen aan te spreken en de Kamer hier op korte termijn over te informeren? Indien nee, waarom niet?

In het kader van het VN-Universal Periodic Review (UPR)-mechanisme zijn bij het mensenrechten-landenexamen van Moldavië door onder meer Nederland vragen gesteld over discriminatie van seksuele minderheden. In reactie hierop hebben de Moldavische autoriteiten zich ondubbelzinning gecommitteerd aan aanvaarding van anti-discriminatiewetgeving en bescherming van de rechten van seksuele minderheden. De Moldavische delegatie gaf hierbij aan dat er in Moldavië behoefte is aan een brede maatschappelijke discussie over dit onderwerp, gezien de weerstand van vooral conservatieve en Russisch-orthodoxe zijde. Nederland steunt organisaties die opkomen voor de rechten van seksuele minderheden in Moldavië, onder meer in het kader van het Matra-programma en een regionaal programma voor HIV/AIDS-bestrijding in Oost-Europa, en door zichtbare deelname door de Nederlandse ambassade aan het Gay Pride-festival van 10–13 mei in Moldavië.

Vraag 1

Heeft u in een toespraak voor de VN Mensenrechtenraad gezegd dat de «receptor benadering» onderdeel uitmaakt van het Nederlands mensenrechtenbeleid?1

Ik heb het volgende gezegd over de receptorbenadering:
«Human rights are universal. But that doesn’t mean to say that all countries are identical. What matters is not how citizens» rights are safeguarded but that they are safeguarded. Communication is needed, not confrontation because respect for human rights cannot be imposed from outside. For our policy to be effective, we should respond to what countries are already doing in the field of human rights. This is what we call in The Netherlands the «receptor approach» for human rights policies.»

Vraag 2

Zo ja, wanneer is de «receptor benadering» officieel onderdeel gaan uitmaken van het Nederlands mensenrechtenbeleid? Kunt u precies aangeven in welk beleidsdocument, brief aan de Kamer of in welke memorie van toelichting dit staat?

In de mensenrechtenstrategie heb ik aangegeven te streven naar een effectiever mensenrechtenbeleid. Ik en voorstander van het aanspreken van landen op hun mensenrechtenschendingen door het aangaan van dialoog en te concentreren op communicatie in plaats van confrontatie. Het gaat er niet om hoe, maar dat de mensenrechtensituatie verbetert. Uitvoering van de receptorbenadering wordt op dit moment verkend in een pilot zoals in de motie Van der Staaij c.s. verzocht.

Vraag 3

Waarom heeft u nog steeds niet voldaan aan het verzoek van de Kamer om in een brief toe te lichten wat u nu verstaat onder de «receptor benadering»?

De brief is aan de Kamer verzonden.

Vraag 4

Deelt u de mening dat u de Kamer bruuskeert, zo niet schoffeert, door te beloven eerst in een brief te zullen onderbouwen wat de «receptor benadering» precies is, om vervolgens, dit geheel nagelaten hebbend, in internationaal overleg de «receptor benadering» als staand Nederlands mensenrechtenbeleid te presenteren? Zo ja, waarom doet u dit? Zo nee, waarom niet?

De toespraak sluit aan bij hetgeen ik met de Kamer heb gewisseld.

Vraag 5

Nu u de «receptor benadering» als Nederlands mensenrechtenbeleid heeft gepresenteerd voor de VN Mensenrechtencommissie, wilt u dan per omgaande de toegezegde brief aan de Kamer doen toekomen over dit nieuwe Nederlandse beleid? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord op vraag 3.

Vraag 1

Bent u bekend met de berichtgeving over de Tibetaanse schrijfster Tsering Woeser die door de Chinese autoriteiten niet in staat gesteld wordt om een onderscheiding van het Prins Claus Fonds in ontvangst te nemen bij de Nederlandse ambassade in Peking?1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw reactie op het gegeven dat Tsering Woeser een huisarrest is opgelegd door de Chinese autoriteiten en deze onderscheiding niet in ontvangst mag nemen?

Ik heb de Chinese autoriteiten om tekst en uitleg gevraagd over deze kwestie. De Chinese autoriteiten geven aan dat zij mevrouw Tsering Woeser niet «onder huisarrest» hebben geplaatst, maar haar hebben verzocht niet op de uitnodiging voor het diner in te gaan. Zij wordt gezien als een Tibetaanse die separatisme voorstaat en wier activiteiten niet in een cultureel, maar in een politiek kader moeten worden gezien. De belemmering van aanwezigheid van mevrouw Tsering Woeser verandert niets aan het feit dat haar in september 2011 de prijs is toegekend door de jury van het Prins Claus Fonds. Het Fonds heeft het aan de prijs verbonden geldbedrag aan mevrouw Tsering Woeser overgemaakt.

Vraag 3

Bent u bereid deze zaak aan te kaarten bij de informele Raad Buitenlandse Zaken van 9 en 10 maart a.s.? Indien nee, waarom niet?

Ja. Een gelegenheid die zich daarvoor leent is bijvoorbeeld de EU-China mensenrechtendialoog. Ik zal bepleiten dat haar zaak wordt meegenomen wanneer in dat kader individuele gevallen aan de orde worden gesteld.

Vraag 4

Bent u bereid om zowel in bilaterale contacten, als via de Europese Unie en de relevante VN- instrumenten, de Chinese autoriteiten blijvend aan te spreken op hun internatonaal rechtelijke verplichtingen op het gebied van het eerbiedigen van mensenrechten?

Zoals ik heb toegezegd tijdens het Algemeen Overleg van 16 november 2011 tracht ik op de meest effectieve wijze de Chinese autoriteiten aan te spreken op hun internationaalrechtelijke verplichtingen op het gebied van het eerbiedigen van mensenrechten. Daar hoort ook het multilateraal instrumentarium bij.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht dat China consequent doorgaat met het deporteren van Noord-Koreaanse vluchtelingen naar hun vaderland?1

Ja.

Vraag 2

Is de inschatting juist dat jaarlijks zo’n 5000 Noord-Koreanen door China worden teruggestuurd naar hun land? Is er enig zicht op wat hen staat te wachten bij terugkeer in Noord-Korea?

Berichten in internationale media over grote aantallen Noord-Koreanen die jaarlijks door China zouden worden teruggezonden, worden door UNHCR niet geverifieerd omdat UNHCR geen toegang heeft tot Noord-Korea en het grensgebied met China.
Noord-Korea heeft illegale grensoversteek opgenomen in de strafwet. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen «illegaal de grens oversteken», waarop twee jaar werk- of heropvoedingskamp als straf staat, en «de grens oversteken om de republiek omver te werpen», waarop een straf staat van vijf tot tien jaar detentie in een werk- of heropvoedingskamp.

Vraag 3

Op welke wijze heeft u zich in de afgelopen periode ingespannen – mede in internationaal verband – om deze Chinese deportaties bij de Chinese autoriteiten aan te kaarten? Welke resultaten heeft dit opgeleverd?

De Nederlandse regering is bezorgd over het lot van Noord-Koreanen die door China worden teruggestuurd. Deze zorgen worden in de (beperkte) contacten tussen Nederland en Noord-Korea gemeld, zoals tijdens bezoeken van de Nederlandse ambassadeur te Seoul aan Noord-Korea. Zowel Nederland als de EU heeft China eerder aangesproken op het principe van non-refoulementen toegang van UNHCR bepleit.
De problematiek wordt door Chinese autoriteiten ontkend. Zie ook antwoord op vraag 4.

Vraag 4

Is China gevoelig voor internationale druk hieromtrent? Hoe kan deze druk verder door u en de internationale gemeenschap worden opgebouwd?

China beschouwt deze Noord-Koreanen niet als vluchtelingen in de zin van het Verdrag betreffende de status van vluchtelingen uit 1951 (Vluchtelingenverdrag) en het bijbehorende Protocol uit 1967, maar als illegale, economische migranten. Hierdoor voelt China zich niet gebonden aan de bepalingen van het Vluchtelingenverdrag. China ziet dit als een bilaterale aangelegenheid.

Vraag 5

Is het bericht juist dat Zuid-Korea de kwestie onlangs heeft aangekaart bij de VN-Raad voor de Mensenrechten? Kunt u deze stap nader toelichten? Wat zouden hiervan de gevolgen kunnen zijn?

Zuid-Korea heeft op 27 februari jl. tijdens het High Level Segment van de 19e zitting van de Mensenrechtenraad opgeroepen vluchtelingen uit Noord-Korea bij te staan. De Zuid-Koreaanse oproep leidde tot de tegenwerping van Noord-Korea en China dat het hier slechts ging om het irregulier oversteken van de grens vanwege economische motieven.
Ik verwacht niet dat het huidige Noord-Koreaanse of Chinese beleid door deze oproep significant zal wijzigen (zie antwoord vraag 4).

Vraag 6

Bent u bereid om Zuid-Korea zoveel mogelijk bij te vallen in deze actie en wilt u tevens op Europees niveau bij uw collega's in de Raad Buitenlandse Zaken bepleiten dat ook zij zich serieus inzetten voor deze zaak? Op welke wijze en op welke termijn kunt u dit doen?

Nederland en de EU vragen aandacht voor de situatie van Noord-Koreaanse vluchtelingen, zoals bij de mensenrechtenconsultaties EU-China en tijdens het bezoek van de mensenrechtenambassadeur aan China.

Vraag 7

In hoeverre is er gevolg gegeven aan de Motie Voordewind c.s. (31 200 V, nr. 134) waarin er wordt aangedrongen op arbitrage tussen China en het UNHCR om deze kwestie definitief op te lossen? Bent u bereid hier bij herhaling op aan te dringen?

In een brief aan de Tweede Kamer van 1 juli 2008 (31 200 V) en in een brief aan de Tweede Kamer van 6 november 2008 (31 700 V) staat aangegeven op welke wijze er wordt aangedrongen op arbitrage tussen China en het UNHCR. UNHCR heeft aangegeven dat arbitrage niet de weg is die de UNHCR zou willen volgen. Een beroep doen op de arbitrageclausule zou de kwestie politiseren en daarmee zou de relatie met China onder druk komen te staan.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Somalia: UK weighs up air strikes against rebels»?1

Ja.

Vraag 2

Wordt Nederland vertegenwoordigd tijdens de internationale conferentie die op 23 februari a.s. in Londen wordt georganiseerd over

Minister Rosenthal heeft Nederland vertegenwoordigd tijdens de Somalië-conferentie in Londen op 23 februari 2012.

Vraag 3

Zo ja, wat zal de inzet van Nederland tijdens deze conferentie zijn?

Namens de regering heeft de minister gepleit voor een geïntegreerde aanpak van de problematiek in Somalië. Een louter militaire oplossing volstaat niet. Dit geldt zowel voor de aanpak van piraterij als voor de verdere stabilisatie van Somalië. Dit betekent onder meer: het voorkomen van een politiek vacuüm in de gebieden die heroverd zijn op Al Shabaab, het opbouwen van een rechtsstaat, het leveren van basisvoorzieningen aan de bevolking en het creëren van werkgelegenheid. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt primair bij de Somalische autoriteiten, ondersteund door de regio en de bredere internationale gemeenschap.
In dit kader heeft de minister een Nederlandse bijdrage van 2 miljoen euro aangekondigd aan een nieuw Trust Fund voor Somalië: het Multi-Donor Local Stability Fund (MDLSF). Dit fonds, waaraan ook het VK, Noorwegen, Denemarken en de Verenigde Arabische Emiraten deelnemen, heeft tot doel om vredesdividend voor de bevolking te creëren, representatief lokaal bestuur te ondersteunen en verzoening te bevorderen op lokaal niveau. De bijdrage aan het MDLSF is in lijn met de Kamerbrief van 16 september 2011 (22 831 nr. 63), waarin een beperkte intensivering van de OS-inzet in Somalië werd aangekondigd.
Voorts heeft de minister samen met zijn Britse ambtsgenoot Hague een intentieverklaring ondertekend ten behoeve van het opzetten van een Regional Anti-Piracy Prosecutions and Intelligence Coordination Centre (RAPPICC) op de Seychellen. Nederland draagt 300 000 euro en 2 experts bij aan dit centrum. RAPPICC richt zich op het verstoren van hetpiraterij business model,o.a. via het beter in kaart brengen van de financiële netwerken achter de piraterij en het opsporen en vervolgen van piratenleiders en -financiers.

Vraag 4

Is het waar dat het Verenigd Koninkrijk (VK) militaire acties tegen piraten en de islamitische militie Al Shabaab overweegt? Zo ja, zal hierover gesproken worden tijdens de internationale conferentie in Londen?

Zowel het VK als Nederland neemt deel aan discussies in EU- en NAVO-verband over het optreden tegen piraterij.

Vraag 5

Heeft het VK geïnformeerd naar het Nederlandse standpunt aangaande militaire acties tegen piraten en de islamitische militie Al Shabaab? Zo ja, wat is de reactie van het kabinet geweest?

Neen.