Vraag 1

Kent u het bericht «Nederlandse jihadisten zijn kanonnenvoer in Syrië»?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat de Nederlandse jihadist met schuilnaam «Salem» na zijn terugkeer uit Syrië enkele malen met de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) heeft gebeld en gefaxt om informatie te delen? Indien ja, is er nog nader contact geweest met «Salem» en onderzocht of hij bruikbare informatie had?

Ik kan in het openbaar geen concrete mededelingen doen over contacten van de AIVD.

Vraag 3

Heeft «Salem» zoals gemeld in het artikel contact gezocht met de Nederlandse ambassade in Tripoli en is het waar dat hij daar werd «weggewuifd»? Indien ja, waarom is dit gebeurd?

Hiernaar is onderzoek gedaan op de ambassade in Tripoli. Omdat de schrijver van het artikel slechts een schuilnaam («Salem») en geen datumindicatie voor het bezoek aan de ambassade geeft, is het niet mogelijk gebleken om hierover uitsluitsel te geven.

Vraag 4

Wat doet de overheid aan vergaring van informatie onder terugkerende Nederlandse jihadisten?

De AIVD geeft prioriteit aan onderzoek naar Jihadgang naar en terugkeer uit Syrië. Binnen dit onderzoek maakt de AIVD gebruik van verschillende typen bronnen en contacten, nationaal en internationaal. Ik kan hierover in het openbaar geen concretere mededelingen doen.

Vraag 5

Deelt u de opvatting dat terugkerende jihadisten over waardevolle informatie kunnen beschikken die voor de overheid relevant kan zijn? Indien ja, wordt daar naar uw oordeel voldoende naar gezocht en gebruik van gemaakt?

Ik kan hierover in het openbaar geen concretere mededelingen doen.

Vraag 1

Deelt u de mening dat het etiketteren van Israëlische nederzettingenproducten een politiek besluit is, geboren uit frustratie over het nederzettingenbeleid, en geenszins te maken heeft met de juridische vereisten van het voorkomen van «consumentenmisleiding», daar de Nederlandse en Europese wetgeving omtrent misleiding resp. uit 1991 en 2000 stammen en tot voor kort het labellen van Joodse nederzettingenproducten nooit een issue was?

Er is geen sprake van een besluit tot specifieke etikettering van producten uit nederzettingen. Het gaat hier om het geven van voorlichting aan bedrijven over correcte etikettering van producten. Dat is een technische kwestie. Hiermee wordt gehoor gegeven aan een uitdrukkelijk verzoek van het Nederlandse bedrijfsleven om voorlichting over bestaande EU-regelgeving, alsmede aan afspraken gemaakt door de Raad van ministers van de EU in mei vorig jaar.

Vraag 2

Zo nee, kunt u dan de koppeling uitleggen die de minister van Buitenlandse Zaken zelf maakte tijdens het PvdA Grote Midden-Oostendebat tussen enerzijds zijn frustratie over het nederzettingenbeleid en anderzijds zijn inzet om ervoor te zorgen dat Europese consumenten in de supermarkt aan etiketten kunnen zien dat ze in illegale nederzettingen zijn gemaakt, zodat ze weten wie ze daarmee ondersteunen?1

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het etiketteren van Israëlische nederzettingenproducten een discriminerend besluit is, aangezien dergelijke etikettering niet gebruikt wordt voor territoriale disputen zoals Tibet, Noord- Cyprus, Kahsmir, Kosovo et cetera? Zo nee, waarom niet?

De bestaande-EU regelgeving over het weergeven van de herkomst van producten geldt voor alle producten die in de EU worden geïmporteerd, ongeacht land van herkomst.

Vraag 4

Kunt u toelichten waarom het op 6 maart 2013 door Agentschap NL gepubliceerde «Advies inzake herkomstetikettering voor producten uit door Israël bezette gebieden» binnen enkele dagen van de website Agentschap NL verwijderd werd?2

AgentschapNL heeft onbedoeld een concept advies op de website geplaatst, terwijl consultaties binnen de EU en nationale besluitvorming nog niet waren afgerond. Zodra deze vergissing is opgemerkt, is het concept advies van de website verwijderd.

Vraag 5

Kunt u uitleggen hoe het mogelijk is dat de minister-president tegenover NOS aangaf dat minister «Timmermans de komende weken een voorstel zal doen aan de ministerraad», omtrent implementatie van de EU-raadconclusies, en het kabinet «er de komende weken nog nader over zal spreken», terwijl het Advies inzake herkomstetikettering via Agentschap NL al lang en breed de deur uit was?3

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Kunt u voorts aangeven of de minister-president foutief geïnformeerd was, daar hij ten onrechte tegenover NOS stelde dat Duitsland producten uit nederzettingen labelt?

De minister-president doelde op Denemarken, dat, evenals het VK, een advies aan Deense supermarkten heeft uitgebracht over correcte etikettering van producten uit nederzettingen.

Vraag 7

Is het waar dat het advies nog in de conceptfase was, zoals Haaretz stelt4, en dus voortijdig op de website Agentschap NL is gepubliceerd? Zo ja, hoe heeft dit kunnen gebeuren en welke actie heeft u ondernomen richting het Nederlandse bedrijfsleven om dit te rectificeren, daar de inhoud van het advies nog steeds vindbaar is op websites als afg.nl ?

Zie de beantwoording op vragen 4 en 5.
AgentschapNL heeft de Nederlandse brancheorganisaties verzocht het bericht, indien reeds overgenomen, te verwijderen van hun websites.

Vraag 8

Bent u bereid te onderzoeken of het voorbarig publiceren van het advies een negatief effect heeft gehad op de import en verkoop van Israëlische producten? Zo nee, waarom niet?

Ik zie hiertoe geen aanleiding.

Vraag 9

Deelt u de overtuiging dat het moreel en historisch gezien verwerpelijk is de «verboden te kopen bij Joden-oproep» van radicale organisaties (zoals de ook in Nederland actieve BDS) te faciliteren door middel van gewijzigde etikettering? Zo nee, waarom niet?

Ik acht een dergelijke kwalificatie niet gepast voor het geven van voorlichting aan het Nederlandse bedrijfsleven over bestaande Europese regelgeving.

Vraag 10

Bent u ervan op de hoogte dat president Abbas meermaals heeft gezegd dat er geen Jood in het toekomstige Palestina mag wonen, terwijl er in Israël miljoenen Arabieren wonen?5 Deelt u de mening dat Joden overal ter wereld moeten kunnen wonen, dus ook in Judea en Samaria? Zo ja, hoe rijmt u dit met het ontmoedigen van het kopen van hun producten?

Nee. Verder ben ik van mening dat discriminatie op basis van etnische afkomst of religieuze overtuiging te allen tijde ongeoorloofd is.

Vraag 11

Kunt u de breuk toelichten met de beleidslijn van het vorige kabinet, die omvatte dat handelssancties niet als middel gebruikt dienen te worden om het Midden-Oosten Vredesproces te beïnvloeden?6

Zoals hierboven betoogd is er geen sprake van een handelssanctie. Er is ook geen sprake van een breuk met de beleidslijn van het vorige kabinet: het EU-besluit van mei 2012 om bestaande EU-regelgeving die van toepassing is op producten uit Israëlische nederzettingen strikter te handhaven is genomen ten tijde van het vorige kabinet.

Vraag 12

Deelt u de mening dat speciale etikettering van nederzettingenproducten indruist tegen het WTO-verdrag dat stelt dat labeling geen onnodige obstakels voor internationale handel mag vormen?7 Zo nee, waarom niet?

Er is geen sprake van speciale etikettering van nederzettingenproducten. De EU-regelgeving betreffende etikettering is niet in strijd met het WTO verdrag.

Vraag 13

Bent u bereid, alvorens advies uit te brengen aan de ministerraad in het kader van zorgvuldigheid, in gesprek te gaan met de niet-gouvernementele organisaties (NGO’s) die, omdat zij het etiketteren niet steunen, uitgesloten werden van de EU conferentie, alsook met de Manufacturers Association of Israël?8 Zo nee, waarom niet?

Vraag 1

Kent u het bericht «With bags of cash, C.I.A. seeks influence in Afghanistan»?1

Ja

Vraag 2

Kunt u bevestigen dat de CIA in Afghanistan tot op heden tientallen miljoenen dollars (deels) contant aan het kantoor van de Afghaanse president Karzai heeft betaald? Indien nee, wat zijn dan de feiten?

De regering heeft geen informatie dat dergelijke betalingen zijn gedaan en kan daarom evenmin bevestigen dat er geen kritisch toezicht op de besteding van dergelijke betalingen zou hebben plaatsgevonden.

Vraag 3

Kunt u eveneens bevestigen dat er geen kritisch toezicht op de besteding van dit geld is geweest en dat een groot deel ervan terecht is gekomen bij krijgsheren, van wie velen banden hebben met drugsbaronnen en de Taliban? Indien neen, wat zijn dan de feiten?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Kunt u een indicatie geven van de omvang van het geld van NAVO-landen dat sinds de Amerikaanse invasie van Afghanistan in 2001 direct dan wel indirect terecht is gekomen bij krijgsheren, drugsbaronnen dan wel de Taliban? Indien neen, waarom niet?

De middelen die NAVO-landen sinds 2001 hebben besteed in Afghanistan zijn omvangrijk. De regering heeft geen inzage in het totale bedrag. Het is niet uit te sluiten dat een deel terecht is gekomen bij informele machthebbers en opstandelingen.

Vraag 5

Deelt u de in het artikel geuite opvatting dat de operaties van de CIA het werk van andere Amerikaanse overheidsdiensten om criminele netwerken in Afghanistan op te rollen, dwarsbomen? Indien neen, waarom niet?

Het is niet aan de Nederlandse regering om de afstemming tussen overheidsinstellingen van een NAVO partner te beoordelen.

Vraag 6

Kunt u uitsluiten dat Nederlands geld, bijvoorbeeld geld dat aan beveiligingskosten voor Nederlandse projecten is uitgegeven2, direct of indirect terecht is gekomen bij Afghaanse krijgsheren, drugsbaronnen dan wel de Taliban? Kunt u uw antwoord toelichten en aangeven om wat voor bedrag het hier, bij benadering gaat?

Bij de besteding van Nederlands ontwikkelingsgeld worden zorgvuldige procedures gevolgd en worden preventieve maatregelen genomen en controles toegepast die ervoor moeten zorgen dat het geld terecht komt bij die partners waarvoor het bestemd was. Het valt niet volledig uit te sluiten dat Nederlands geld uiteindelijk terecht is gekomen bij informele machthebbers en opstandelingen. Zie ook het antwoord op vraag 8.

Vraag 7

Heeft Nederland beveiligingskosten ook contant betaald?

Zoals reeds eerder aan uw Kamer gemeld hanteert de Nederlandse regering het beleid dat beveiliging van ontwikkelingsprojecten in algemene zin de verantwoordelijkheid is van de Afghaanse politie en waar relevant, het Afghaanse leger. Ook hanteert de Nederlandse regering het beleid dat geen «beschermingsgelden» worden betaald aan militieleiders3. Indien vanwege een specifieke veiligheidssituatie extra beveiliging nodig is, kan een door de Afghaanse overheid goedgekeurd bedrijf ingehuurd worden. Zo heeft het Duitse GTZ (thans GIZ), die namens Nederland de uitvoering van het bouwproject «verharding van de weg van Tarin Kowt naar Chora» coördineerde, in overleg met en met instemming van het Afghaanse provinciaal bestuur, «Afghan Security Guards» ingehuurd en contact betaald.

Vraag 8

Welke maatregelen zijn genomen opdat de financiële bijdragen van Nederland aan Afghanistan niet bij Afghaanse krijgsheren, drugsbaronnen dan wel de Taliban terecht zijn gekomen, en hoe is gecontroleerd dat dit ook daadwerkelijk niet is gebeurd? Kunt u uw antwoord toelichten?

Nederlandse hulpgelden worden grotendeels uitgegeven via fondsen die worden beheerd door internationale instellingen of via non-gouvernementele organisaties. Voordat financiële middelen aan een organisatie of overheidsinstelling ter beschikking worden gesteld, wordt een risicoanalyse van de desbetreffende organisatie gemaakt. Indien nodig worden aanvullende maatregelen ter controle genomen. Op deze wijze wordt de kans op misbruik van Nederlandse hulpgelden zoveel mogelijk beperkt. Bij vermoedens van fraude worden betalingen direct stopgezet en wordt nader onderzoek uitgevoerd om onrechtmatige besteding terug te vorderen.

Vraag 1

Kent u het bericht «EU diplomats to spend more on salaries, less on security»?1

Ja.

Vraag 2

Gaat de kostenstijging voor personeel van de diplomatieke dienst vooral naar verhoging van salarissen en arbeidsvoorwaarden?

De inhoud van het bericht kan niet bevestigd worden. De bedragen die daarin genoemd worden zijn kennelijk afkomstig uit de ontwerpbegrotingen voor de EDEO en het Europees Parlement voor 2014. Deze zijn nog niet beschikbaar voor de Raad en worden pas openbaar met de publicatie door de Europese Commissie van de ontwerp EU-begroting voor 2014. Dat voorstel wordt de komende weken verwacht. Vervolgens zal de Raad daarover een standpunt formuleren. Het kabinet zal de Kamer daarover te zijner tijd informeren.

Vraag 3

Wat zijn de «mandatory salary hikes» waar over wordt gesproken?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Gaat de kostenstijging voor personeel van de diplomatieke dienst naar het aanstellen van nieuw personeel? Wordt dit personeel van buiten aangetrokken of intern herplaatst?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Waar zit de gewenste kostenstijging van 3,6% van het Europees Parlement in?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 6

Hoe komt het dat de lonen van ambtenaren van de Europese diplomatieke dienst zo schrikbarend hoog liggen? Vindt u dit wenselijk?

Het aandeel ambtenaren in hogere schalen (vanaf AD 12) is bij de EDEO inderdaad hoger dan bijvoorbeeld bij de Europese Commissie of de Raad. Dit hangt mede samen met de specifieke structuur van de EDEO (externe vertegenwoordigingen) en het brede werkterrein en verantwoordelijkheden van de Hoge Vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid. Daarnaast is sprake van een erfenis aan hogere schalen uit onderdelen van de Commissie en het Raadssecretariaat die in de EDEO zijn samengebracht.
In algemene zin is de inzet van het kabinet er op gericht om via de lopende herziening van het EU-ambtenarenstatuut de arbeidsvoorwaarden voor Europese ambtenaren te versoberen en meer in lijn te brengen met die in de lidstaten.

Vraag 7

Hoe komt het dat het aantal «top-earners» bij de diplomatieke dienst naar verhouding zo veel hoger ligt dan bij andere instellingen van de commissie?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 8

Op welke toelagen hebben in het buitenland werkzame ambtenaren van de diplomatieke dienst van de Europese Unie recht?

EU-ambtenaren die werkzaam zijn in een derde land komen in aanmerking voor specifieke toelagen vanwege woon- en werkomstandigheden. Deze regelingen zijn opgenomen in het EU-ambtenarenstatuut, Annex 10 en betreffen o.a. een vergoeding voor lokale levensomstandigheden (gezondheidszorg, veiligheid, klimaat en mate van isolement), een vergoeding in verband met persoonlijke risico’s (in specifieke gevallen), scholing en een koopkrachtcorrectie. Daarnaast wordt in bepaalde gevallen voorzien in onkostenvergoedingen voor bijvoorbeeld vervoer of hoge ziektekosten. Deze toelagen zijn een aanvulling op de toelagen voor niet-uitgezonden Europese ambtenaren.

Vraag 9

Kunt u een vergelijking maken in kosten en verdeling (efficiency) met de Nederlandse diplomatieke dienst?

De apparaatsuitgaven van de EDEO bedragen € 509 miljoen (2013). Hiervan betreft € 146 miljoen personeelsuitgaven op het hoofdkantoor in Brussel en € 50 miljoen gebouwen, materieel en operationele uitgaven in Brussel. Het budget voor de EU-delegaties bedraagt € 312 miljoen. Dit betreft personeelsuitgaven, gebouwen en daarmee samenhangende kosten en overige administratieve uitgaven.
De apparaatsuitgaven van het ministerie van Buitenlandse Zaken bedragen bijna € 760 miljoen. Hiervan betreft € 252 miljoen apparaatskosten voor het departement in Den Haag en € 508 miljoen apparaatskosten voor het postennetwerk in het buitenland. In de apparaatskosten van het postennet worden meegenomen de totale personeelskosten (uitgezonden en lokaal) en materiele uitgaven, waaronder huisvesting, beveiliging en ICT.
Hoge Vertegenwoordiger Ashton heeft aangekondigd voor de zomer met een evaluatierapport te komen over het functioneren en de organisatie van EDEO. Het kabinet wil deze evaluatie aangrijpen om een slag te maken naar een sterkere Europese diplomatieke dienst, die in staat is een krachtigere rol te spelen in mondiale kwesties.
Daarbij is budgettaire discipline essentieel voor het maatschappelijk draagvlak. Onder grote bezuinigingsdruk zoeken lidstaten, waaronder Nederland, naar manieren om zonder extra middelen hun postennet effectiever in te richten. Hierover zal ik u vóór de zomer nader informeren in de brief over moderne diplomatie en het postennet. Ook de EDEO ontkomt hier niet aan. Het streven naar grotere synergie tussen het postennet van de lidstaten en de EDEO kan hieraan bijdragen. Het evaluatierapport zal besproken worden in de Raad Buitenlandse Zaken. Het kabinet zal in de geannoteerde agenda nader op het rapport ingaan.

Vraag 1

Kent u het bericht «VN-rapporteur Richard Falk weer onder vuur» n.a.v. diens publicatie «A commentary on the Marathon Murders»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het zeer kwalijk en verwerpelijk is dat Richard Falk de Boston-aanslagen vergoelijkt met de stelling «dat Amerika Israël teveel steunt»?

De Nederlandse regering verwerpt iedere vergoelijking van terroristische aanslagen.

Vraag 3

Herinnert u zich uw antwoord op eerdere vragen over vergoelijking van terreurdaden door Richard Falk, waarin u stelde dat Speciaal Rapporteurs op een integere, onpartijdige en verantwoordelijke manier invulling dienen te geven aan hun mandaat?2

Ja.

Vraag 4

Deelt u de mening dat Richard Falk voor de zoveelste maal bewijst absoluut niet onpartijdig te staan in het Israëlisch-Arabisch conflict door o.a. de Israëlische premier Netanyahu te kwalificeren als «oorlogszuchtig», terwijl het toch juist Hamas-leiders zijn die genocidale oorlogstaal bezigen?

Ik acht de gebruikte kwalificatie ongepast. De uitlatingen van de heer Falk komen voor zijn rekening.

Vraag 5

Wilt u aan de VN kenbaar maken dat Nederland Richard Falk niet langer als onpartijdig, integer en professioneel Rapporteur beschouwt? Zo nee, waarom niet?

Zoals reeds toegezegd aan uw Kamer, zal Nederland in EU-verband in de reguliere dialoog met de heer Falk de manier waarop Speciaal Rapporteurs hun mandaat dienen in te vullen aan de orde stellen.

Vraag 6

Onderschrijft u het oordeel van de Amerikaanse ambassadeur bij de VN, Susan Rice, dat het tijd is dat Richard Falk uit de functie van VN Speciaal Rapporteur wordt ontheven?3 Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat gaat u doen om dit te bevorderen?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het artikel «U.S. Engaged in Torture After 9/11, Review Concludes»1 en van «The Report of the Constitution Project’s Task Force on Detainee Treatment», gepubliceerd op 15 april jl?2

Ja.

Vraag 2

Wat is uw reactie op de bevinding dat de Verenigde Staten (VS) in vele gevallen gebruik hebben gemaakt van martelpraktijken en andere vormen van ernstige inhumane behandeling tijdens de ondervraging en opvang van gedetineerden?

Deze aantijgingen over foltering en onmenselijke behandeling van gedetineerden acht het Kabinet zorgelijk. Dit rapport toont opnieuw het belang aan van het zo snel mogelijk sluiten van Guantánamo.

Vraag 3

Hoe oordeelt u over de martelpraktijken en andere vormen van ernstige inhumane behandelingen die hebben plaatsgevonden in Guantánamo Bay? Vindt u dat de VS hun internationale verplichtingen onder de Geneva Convention, de War Crimes Act en de United Nations Convention Against Torture and Other Cruel Inhuman or Degrading Treatment or Punishment artikel 1.1 en artikel 2 geschonden hebben?

Het is nu aan de Amerikaanse autoriteiten om, gezien het rapport van het Constitution Project, vast te stellen of inderdaad sprake is van foltering en onmenselijke behandeling in de zin van bovengenoemde verdragen.

Vraag 4

Deelt u de mening dat het vasthouden van mensen zonder aanklacht, zonder uitzicht op een proces en met slechts zeer beperkte toegang tot rechtshulp in strijd is met het internationaal recht?

De situatie op Guantánamo Bay waar gevangenen jarenlang zonder vorm van proces vastzitten, is uitermate zorgwekkend. Het Amerikaanse Hooggerechtshof stelde in 2008 al dat detentie op Guantánamo Bay ongrondwettelijk is. Ook President Obama heeft meermaals duidelijk gemaakt dat hij van mening is dat de gevangenis op Guantánamo Bay gesloten moet worden. De Amerikaanse regering is er tot nu toe echter niet in geslaagd om de Guantánamo-gevangenen te berechten in de VS, mede vanwege beperkingen die het Congres heeft opgelegd aan het overbrengen van gevangenen naar de VS. Het Congres heeft tevens beperkingen opgelegd aan het overbrengen van gevangenen naar landen van herkomst en derde landen.
Op basis van het humanitair oorlogsrecht is detentie in juridische zin om dwingende redenen van veiligheid, zonder dat dit samenhangt met een strafrechtelijk proces, geoorloofd als een uitzonderlijke maatregel. Het Kabinet benadrukt in dit verband dat een dergelijke detentie in casu conform internationaalrechtelijke waarborgen dient te worden uitgevoerd. Daaronder valt een regelmatige toetsing van de detentiegrond door een daartoe bevoegde instantie. Daar waar het humanitair oorlogsrecht niet van toepassing is, geldt het mensenrechtenregime onverkort. Zie verder antwoord op vraag 2.

Vraag 5

Had u kennis van de martelprakijken en andere vormen van ernstige inhumane behandeling van gevangenen door de VS? Zo ja, wat heeft u met deze kennis gedaan?

Nederland heeft de zorgelijke situatie in Guantánamo Bay meermaals aangekaart bij de VS, zowel in bilateraal als multilateraal verband. Het onderwerp wordt verder in EU-verband regelmatig met Amerikaanse autoriteiten besproken in het kader van de dialoog over internationaal recht en terrorismebestrijding.

Vraag 6

Wat is uw mening over het inzetten van medisch personeel tijdens martelingen en andere vormen van ernstige inhumane behandeling in Guantánamo Bay ten behoeve van de ondervragers en niet ten behoeve van de ondervraagden?

Het Kabinet kan dit op basis van onafhankelijke informatie bevestigen noch beoordelen. In algemene zin hebben medici de ethische plicht om op geen enkele wijze betrokken te zijn bij marteling of andere vormen van wrede, onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing. Dergelijke betrokkenheid zou ook een misdrijf op basis van het internationaal recht vormen.

Vraag 7

Hoe plaatst u de inzet van medisch personeel binnen het kaders van het internationale recht en het medisch recht? Vindt u dat er sprake is van schendingen van deze rechtskaders?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 8

Wat is het huidige kabinetsstandpunt ten aanzien van de gevangenis Guantánamo Bay? Bent u bereid er bij de VS op aan te dringen maatregelen te nemen om de situatie van deze gevangenen te verbeteren en welke maatregelen bent u bereid daartoe te nemen?

Het Kabinet stelt zich nog steeds op het standpunt dat Guantánamo Bay gesloten moet worden en steunt derhalve het recent geuite voornemen van de Obama-administratie om opnieuw samen met het Congres te zoeken naar een oplossing voor Guantánamo. De afwikkeling van de sluiting en de behandeling van gedetineerden moet in overeenstemming zijn met het internationaal recht. In contacten met de VS is bij herhaling het belang benadrukt om dit proces zoveel mogelijk te bespoedigen en dat zal het Kabinet blijven doen.

Vraag 9

Heeft u er bij uw Amerikaanse ambtgenoot op aangedrongen Guantánamo Bay te sluiten? Zo ja, wat was zijn reactie? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 8.

Vraag 10

Heeft Nederland in het verleden gevangenen overgedragen aan de VS die uiteindelijk zijn beland in Guantánamo Bay? Zo ja, waarom heeft Nederland hiertoe besloten en om hoeveel gevangenen gaat het?

Nee.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Wereld zwijgt na gebruik Syrische chemische wapens» over het gebruik van chemische wapens door het regime van Assad in de vorm van sarin gas?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u aangeven welke informatie er beschikbaar is om de juistheid van het bericht te verifiëren dat er chemische wapens zijn gebruikt, mede in het licht van de eerdere Britse bevindingen na een geblokkeerd VN-onderzoek waaraan ook TNO zou meewerken?2

Wij beschikken op dit moment niet over voldoende informatie om te verifiëren of, waar en door wie dergelijke middelen zijn ingezet.

Vraag 3

Heeft u hierover contact gehad met de Israëlische ambassade?

Nee, er is hierover geen contact geweest met de Israëlische ambassade in Den Haag. Wel heeft de Nederlandse ambassade in Tel Aviv doorlopend contact met verschillende onderdelen van de Israëlische overheid over de ontwikkelingen in Syrië.

Vraag 4

Deelt u de zorgen van de Britse regering over het gebruik van chemische wapens in Syrië, waarover de BBC bericht?3

Ja.

Vraag 5

Hoe beoordeelt u de situatie zoals deze nu is ontstaan?

De berichten over mogelijk gebruik van chemische wapens in Syrië zijn zorgwekkend. Tegelijkertijd is het essentieel dat geen conclusies worden getrokken voordat alle feiten op tafel liggen. Daarom vindt de regering het belangrijk dat het onderzoeksteam van de Verenigde Naties (VN) zo snel mogelijk met het onderzoek kan beginnen en alle serieuze aantijgingen van gebruik van chemische wapens kan onderzoeken, zodat de feiten op onpartijdige en onafhankelijke wijze kunnen worden vastgesteld. De Syrische autoriteiten houden op dit moment vrije toegang van het VN-team tot alle delen van het land tegen. De regering betreurt dat ten zeerste en dringt daar waar mogelijk aan op vrije toegang.

Vraag 6

Hoe beoordeelt u in dit verband uitspraken van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Kerry, waarover CBS bericht, die stelt dat de NAVO zich moet voorbereiden op mogelijk gebruik van chemische wapens door het regime van Assad?4

De Verenigde Staten hebben naar aanleiding van deze berichten in de pers binnen NAVO-verband verduidelijkt dat zij openstaan voor het nadenken over een NAVO-rol in Syrië, maar dat er niets wordt voorbereid.

Vraag 7

Hoe beoordeelt u in dit licht de eerdere bevindingen van de Britten dat Syrië in een eerder stadium chemische wapens heeft gebruikt?

De Britse minister-president Cameron heeft aangegeven dat het bewijs beperkt is, maar toeneemt. De Britse regering stelt dat het belangrijk is bewijs te blijven verzamelen. Ik onderschrijf dit. Ook Nederland dringt aan op onderzoek door de VN naar alle serieuze aantijgingen van vermeende inzet van chemische wapens in Syrië.

Vraag 8

Welke rol ziet u op dit moment voor de NAVO met betrekking tot Syrië?

De NAVO richt zich op dit moment op de bescherming van de bevolking en het grondgebied van NAVO-bondgenoot Turkije.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de ontvoering van de twee bisschoppen in Syrië?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u bevestigen dat zij zijn ontvoerd en hun chauffeur is gedood tijdens de ontvoering?

Over de precieze omstandigheden van de ontvoering van bisschop Boulos Yazigi en bisschop Yohanna Ibrahim en de concrete vraag of hun chauffeur hierbij is gedood is het niet mogelijk nadere inlichtingen te verschaffen. Er zijn conflicterende berichten over het al dan niet vrijkomen van de bisschoppen, op basis waarvan ik geen stellige uitspraken over de huidige status van de bisschoppen kan doen.

Vraag 3

Bent u bereid bilateraal en in samenspraak met uw Europese collega's actie te ondernemen om bemiddeling te vragen van de strijdende partijen om tot zo spoedig mogelijke vrijlating te komen van de twee bisschoppen?

Nederland is samen met een aantal andere EU-lidstaten actief betrokken bij pogingen de bisschoppen vrij te krijgen. Nederland staat in nauw contact met de Syrische oppositie in den brede, waaronder de Syrische Oppositie Coalitie, over de ontvoering. De Nederlandse vertegenwoordiger bij de Syrische oppositie heeft de grote zorg van de Nederlandse regering over het lot van de bisschoppen en toenemende ontvoeringen in het algemeen bij de interim--voorzitter van de Coalitie, George Sabra, overgebracht en spoort aan tot inspanningen om de bisschoppen vrij te krijgen en de openbare orde in door oppositie gecontroleerde gebieden te verbeteren. Hoge Vertegenwoordiger Ashton heeft in een persverklaring opgeroepen de bisschoppen onmiddellijk vrij te laten.

Vraag 4

Bent u bereid de Kamer te informeren over uw inspanningen hiertoe?

Ja.

Vraag 1

Bent u bekend met het Koning Willem-Alexander Waterproject van het Joods Nationaal Fonds (JNF) Nederland in Mitspe Ramon, in het zuiden van Israël?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat prins Willem-Alexander toestemming heeft gegeven om zijn naam te verbinden aan dit waterproject? Indien neen, wat zijn dan de feiten?

Na instemming van de Regering is destijds aan de Stichting Joods Nationaal Fonds te Amsterdam bericht dat geen bezwaar kan worden gemaakt tegen vernoeming van dit project.

Vraag 3

Bent u bekend met de campagne van Palestina activisten en NGO’s hiertegen?2 Wat is uw reactie op de kritiek dat het JNF betrokken is bij onteigening van grond van Palestijnen en de niet-Joodse bevolking van Israël discrimineert? Kunt u uw antwoord toelichten?

Ja, ik ben bekend met deze campagne. Keren Kayemeth LeIsrael – Jewish National Fund (KKL-JNF) verwerft sinds zijn oprichting in 1901 land in eigendom voor het Joodse volk met particulier geworven fondsen. De organisatie heeft in het verleden onder meer gronden opgekocht van de Israëlische overheid die ooit aan Palestijnse vluchtelingen behoorden. Voor zover het vluchtelingen betreft die nu buiten Israël wonen, voorziet het Israëlische beleid in financiële compensatie in het kader van een uiteindelijke vredesregeling. Voor zover het gaat om Palestijnen die hun gronden in 1948–49 hebben verlaten en zich daarna elders in Israël hebben gevestigd, geldt een compensatieregeling. Deze compensatieregelingen zijn overheidsaangelegenheden, niet van KKL-JNF.
In 2000 heeft het Israëlische Hooggerechtshof bepaald dat KKL-JNF niet mag discrimineren bij het verpachten van zijn gronden.

Vraag 4

Is het JNF ook betrokken bij projecten in de illegale nederzettingen in bezet Palestijns gebied? Indien ja, kunt u een indicatie geven op welke schaal dit gebeurt? Kunt u uw antwoord toelichten?

KKL-JNF fungeert onder andere als bosbeheerder op de Westelijke Jordaanoever.
KKL-JNF moet worden onderscheiden van de stichting Joods Nationaal Fonds te Amsterdam. De Stichting Joods Nationaal Fonds wordt niet aangestuurd door het KKL-JNF in Israël en heeft een autonoom bestuur. Fondsen die in Nederland worden geworven voor specifieke projecten worden geoormerkt overgemaakt naar Israël en de verantwoording voor de uitgaven wordt in Nederland gecontroleerd. Het waterproject is een initiatief van de Stichting Joods Nationaal Fonds te Amsterdam. De regering heeft zich ervan vergewist dat de projecten van de Stichting Joods Nationaal Fonds te Amsterdam zich uitsluitend binnen de zogenaamde «groene lijn» in Israël bevinden, dus niet in bezet gebied. Zij leveren dus op geen enkele wijze een bijdrage aan de bezetting of nederzettingenbouw.

Vraag 5

Kent u het rapport «Water for one people only»?3Deelt u de conclusie uit het rapport dat «Israel has extensively and unlawfully appropriated Palestinian water resources in the OPT for the sole benefit of those residing in Israel and Israeli colonies, while maintaining a practice of extensive destruction of Palestinian water infrastructure» en dat «as such, Israel is in violation of Articles 43, 46, 53 and 55 of the Hague Regulations and Articles 49 and 53 of the Fourth Geneva Convention»? Indien neen, waarom niet? Kunt u uw antwoord toelichten?

Ja, dit rapport ken ik. Dit rapport gaat niet over onderhavig project of het gebied waarin het wordt uitgevoerd, dat volledig is gelegen binnen de internationaal erkende grenzen van de staat Israël.
De cijfers over waterverbruik in dat rapport komen overeen met cijfers van andere organisaties, waaronder de Palestijnse Water Autoriteit (PWA) en meerdere NGO’s. Israël betwist een aantal van deze cijfers.
De verdeling, het beheer van en toegang tot water op de Westelijke Jordaanoever zijn overeengekomen in de Oslo-akkoorden. De daarin overeengekomen verdeling is een tijdelijke oplossing en had als één van de Finale Status-onderwerpen na vijf jaar opgevolgd moeten worden door een definitieve verdeling. Als gevolg van het uitblijven van een definitief akkoord, is nog altijd de verdeling van 80–20% uit de Oslo-akkoorden van kracht. Tevens is er nog geen oplossing van het probleem van de nederzettingen overeengekomen tussen de partijen.
In het algemeen geldt op basis van het humanitair oorlogsrecht dat Israël de Palestijnse watervoorraden dient te gebruiken voor het beheer van het bezette gebied en om te voorzien in de essentiële behoeften van de Palestijnse bevolking.

Vraag 6

Kunt u aangeven welke waterbronnen voor het JNF-project gebruikt zullen worden? Betreft het hier water dat juridisch (deels) de Palestijnen toebehoort? Indien ja, acht u uitvoering van dit project in strijd met het internationaal recht? Kunt u uw antwoord toelichten?

Het Koning Willem-Alexander Waterproject maakt gebruik van afvalwater dat afkomstig is van de huishoudens van Mitspe Ramon, dat geheel binnen de internationaal erkende grenzen van de staat Israël is gelegen.

Vraag 1

Bent u bekend met het feit dat de EU in april 2012 alle sancties tegen Birma voor een jaar heeft opgeschort, de situatie in het land grondig zou blijven monitoren en vier criteria heeft benoemd waarvan de EU verwacht dat Birma aan gaat voldoen (zie punt 4): a. De onvoorwaardelijke vrijlating van alle politieke gevangenen; b. Het einde van (interne) conflicten; c. Sterk verbeterde humanitaire toegang tot ontheemden en met name getroffenen door conflicten in Kachin Staat en het oostelijk grensgebied; d. Verbetering van de status en de positie van de Rohingya’s?

Ja.

Vraag 2

Bent u bekend met het feit dat er in Birma nog altijd ruim 200 politieke gevangenen achter de tralies zitten?

Hoewel het aantal politieke gevangenen door verschillende organisaties verschillend wordt geschat, is het mij bekend dat er nog mensen om politieke redenen vast zitten in Birma. Om voor identificatie en vrijlating van deze gevangenen zorg te dragen werd op 25 februari jl. op initiatief van de president het «Political Prisoners Scrutiny Committee» ingesteld. Dit comité staat onder voorzitterschap van minister van het Presidentieel Kantoor Soe Thein en bestaat uit leden van verschillende politieke partijen, NGO’s en vertegenwoordigers van verantwoordelijke ministeries.

Vraag 3

Bent u bekend met het feit dat in recente maanden zware luchtaanvallen van het Birmese leger plaatsvonden in Kachin Staat?

In december en januari jl. vonden in de strijd tussen het Birmese leger en de Kachin Independence Army luchtaanvallen plaats in de deelstaat Kachin. In februari 2013 zijn vredesbesprekingen tussen de strijdende partijen hervat.

Vraag 4

Bent u bekend met berichten dat in de afgelopen maanden humanitaire hulp aan interne vluchtelingen als gevolg van de strijd tussen het Birmese leger en verzetsgroepen van de Kachin nog altijd wordt bemoeilijkt door het Birmese leger?

Humanitaire hulp werd in de afgelopen maanden gehinderd door de gewapende strijd in Kachin. Nu de strijdende partijen weer terug zijn gekeerd naar de onderhandelingstafel zal de verstrekking van humanitaire hulp aan interne vluchtelingen door de VN worden hervat. Hiertoe werden in maart jl. door de VN afspraken gemaakt met de Birmese regering en de Kachin Independence Organization. Ook het Rode Kruis is sinds begin februari 2013 weer actief in Kachin.

Vraag 5

Bent u bekend met de escalatie van het geweld tegen de Rohingya-bevolkingsgroep in het afgelopen jaar, waarbij tenminste 100 doden vielen en waardoor volgens de VN minstens 70.000 mensen (internally displaced persons) op de vlucht zijn geslagen? Bent u ook bekend met het feit dat de Birmese regering de Rohingya’s nog altijd niet erkent als staatsburgers van Birma?

Het geweld tussen gemeenschappen in de deelstaat Rakhine in juni en oktober van vorig jaar heeft geleid tot veel slachtoffers en ontheemden. De status van Rohingya’s is een groot punt van zorg. Het betreft de grootste groep staatlozen ter wereld. Het toekennen van Birmees staatsburgerschap ligt politiek gevoelig vanwege breed gedragen negatieve sentimenten jegens Rohingya’s in de Birmese maatschappij.

Vraag 6

Deelt u de opvatting dat Birma aan geen van de vier criteria voldoet die de EU in april 2012 heeft gesteld?

In Birma zijn het afgelopen jaar belangwekkende stappen gezet in de richting van democratisering en verbetering van de mensenrechtensituatie. De ministers van Buitenlandse Zaken verwelkomden deze hervormingen in de Raad van 22 april jl. en besloten de in 2012 opgeschorte sancties op te heffen om de hervormingsgezinde krachten in het land te ondersteunen. Zie ook het verslag van de Raad Buitenlandse Zaken van 22 april zoals uw Kamer separaat is toegegaan.
Dit neemt niet weg dat er nog grote problemen en zorgen zijn. In dat kader besloot de Raad Buitenlandse Zaken om het wapenembargo en verbod op de uitvoer van interne repressiemiddelen te handhaven. Ik acht het daarnaast van belang dat de EU en haar Lidstaten in contacten met de Birmese autoriteiten aandacht blijven vragen voor de diverse problemen die ook door u zijn genoemd.
Daarnaast acht Nederland het van belang dat EU Lidstaten goede afspraken maken over de wijze waarop de EU Birma tot aan en na de verkiezingen van 2015 bijstaat bij verdere hervormingen en het aanpakken van problemen en conflicten. Deze mening wordt ook door de andere ministers van de Raad gedeeld.

Vraag 7

Bent u bereid om tijdens de Raad Buitenlandse Zaken van 22 april te voorkomen dat de sancties tegen Birma worden opgeheven, omdat Birma aan geen van de vier criteria voldoet die de EU zelf heeft gesteld in april 2012? Bent u bereid om u ervoor in te spannen dat alle EU-sancties tegen Birma om genoemde redenen opnieuw met een jaar worden uitgesteld, met uitzondering van het wapenembargo dat gehandhaafd dient te blijven?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 8

Kunt u deze vragen spoedig beantwoorden?

Ja.

Vraag 1

Bent u bekend met de actie van Amnesty International tegen de in India aan Devender Pal Singh Bhullar opgelegde doodstraf?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u bevestigen dat Singh Bhullar is opgepakt onder de omstreden Terrorist and Disruptive Activities (Prevention) Act (TADA), dat hij in de eerste fase van zijn proces geen toegang tot een advocaat had, dat hij schuldig is bevonden op basis van een later ingetrokken en onbewezen bekentenis en dat één rechter oordeelde dat hij onschuldig is omdat bewijs ontbreekt? Indien neen, wat zijn dan de feiten?

Professor Bhullar is gearresteerd en veroordeeld in het kader van de Terrorist and Disruptive Activities (Prevention) Act (TADA). Deze wet legt bepaalde beperkingen op aan het contact tussen raadsheer en verdachte. Het is onduidelijk of de heer Bhullar contact heeft gehad met een advocaat tijdens de eerste fase van het proces. De bekentenis op basis waarvan betrokkene is veroordeeld wordt door hem niet erkend. Professor Bhullar is veroordeeld met twee stemmen vóór en één stem tegen. Degene die tegenstemde stelde in de enkele bekentenis van de heer Bhullar en de afwezigheid van verdere bewijslast, onvoldoende grond te vinden voor een veroordeling.

Vraag 3

Deelt u de opvatting van Amnesty International dat het proces tegen Singh Bhullar moet worden overgedaan en moet voldoen aan internationale standaarden voor een eerlijk proces? Indien neen, waarom niet?

Nederland erkent India als rechtsstaat en mengt zich niet in de lokale Indiase rechtsgang.

Vraag 4

Deelt u de opvatting van Amnesty International dat India de doodstraf voor Singh Bhullar niet zou moeten voltrekken? Indien neen, waarom niet?

Nederland is, net als alle andere EU-lidstaten, principieel en onder alle omstandigheden tegen de doodstraf.

Vraag 5

Hoe beoordeelt u de recente ontwikkelingen met betrekking tot de doodstraf in India, waar na een periode van acht jaar de laatste maanden voor het eerst weer een aantal doodstraffen is voltrokken? Deelt u de zorgen hierover?

Het feit dat India het de facto moratorium van acht jaar doorbroken heeft, stemt tot zorg. De EU heeft hierover in november 2012 en februari jl. bij de Indiase autoriteiten gedemarcheerd. In november vorig jaar heeft de EU Hoge Vertegenwoordiger in een persverklaring India opgeroepen het moratorium op de doodstraf weer in werking te stellen.

Vraag 6

Indien ja, bent u bereid bij de Indiase autoriteiten uw zorgen hierover over te brengen en aan te dringen op het afschaffen van de doodstraf? Indien neen, waarom niet?

Nederland zal zowel in bilateraal als in EU verband bij de Indiase autoriteiten blijven aandringen op afschaffing van de doodstraf, en her-inwerkingtreding van het moratorium als eerste stap naar afschaffing.

Vraag 1

Bent u op de hoogte van de toename van islamitisch-extremistisch geweld tegen christenen in het noorden van Nigeria, wat geresulteerd heeft in tenminste 900 doden in de afgelopen twee jaar?1

Ja.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u deze ontwikkelingen? Welke trends zijn hier zichtbaar? Is hier sprake van een religieuze zuivering door moslim-fundamentalisten (Boko Haram e.a.)?

De ontwikkelingen in het midden en noorden van Nigeria zijn zorgelijk. Met het oog op de agenda van Boko Haram vormt eenieder die zich tegen een nauwe interpretatie van de islam keert (waaronder naast christenen ook gematigde islamitische kopstukken), alsmede overheids- en veiligheidsfunctionarissen, banken en gevangenissen een voornaam doelwit. Hoewel christenen dus zeker tot de doelen behoren, valt er een evenredig aantal islamitische slachtoffers.

Vraag 3

Bent u voornemens om – zo mogelijk in internationaal verband – de overheid van Nigeria aan te spreken op de falende bescherming van haar burgers in met name het noorden en het midden van Nigeria en via welke kanalen denkt u dit te zullen doen?

Nederland blijft zeer bezorgd over de toename van het geweld in Nigeria en vraagt daar zowel bilateraal, in EU- als in VN-verband aandacht voor. Nederland zal, samen met de internationale gemeenschap, in de politieke dialoog met Nigeria blijven zoeken naar een gebalanceerde reactie en inzetten op een effectieve aanpak van i) de geweldstoename door de Nigeriaanse autoriteiten, ii) armoede en goed bestuur ter bevordering van de stabiliteit en iii) vrede en veiligheid in Nigeria.

Vraag 4

Is het mogelijk om de antipiraterij-missie, waarbij Nederland is betrokken, als handvat te gebruiken om de overheid van Nigeria aan te spreken op de falende bescherming van haar burgers? Zo ja, wilt u zich hiervoor inzetten?

De antipiraterij-missies waarbij Nederland is betrokken richten zich op piraterijbestrijding voor de kust van Somalië. Nederland zal via de gebruikelijke multilaterale kanalen en vooral in de bilaterale relatie met Nigeria wijzen op de nationale verantwoordelijkheid van Nigeria ten aanzien van de bescherming van haar burgers.

Vraag 5

Op welke wijze kan de Nigeriaanse overheid worden geholpen / gestimuleerd door de Nederlandse overheid en de internationale gemeenschap in het tegengaan van religieuze geweldsuitbarstingen tussen moslims en christenen? Wordt daaraan ook concreet gestalte gegeven?

Tijdens de laatste EU Nigeria Joint Way Forward Ministerial Meeting heeft de EU beloofd Nigeria’s inspanningen ten aanzien van stabilisering van het noorden te steunen. Binnen dat kader heeft de EU Coördinator Terrorismebestrijding recentelijk een bezoek gebracht aan Nigeria. Doel van dat bezoek was de lancering van een Instrument for Stability scoping mission en het in kaart brengen van de veiligheidsdreiging inclusief de reactie van de overheid daarop. Hieruit is een aantal aanbevelingen naar voren gekomen die onder andere betrekking hebben op goed bestuur, rule of law en counternarratives in de regio. Er zal in samenspraak met de Nigeriaanse autoriteiten worden bezien op welke wijze concreet gestalte kan worden gegeven aan deze aanbevelingen.

Vraag 6

In hoeverre en op welke wijze spant de Organisatie voor Islamitische Samenwerking (OIC) zich in om een einde te maken aan het genoemde geweld in Nigeria, en met welke resultaten?

De OIC veroordeelt het religieuze geweld scherp.

Vraag 7

Welke risicodreiging voor de veiligheid van Europa, en dus ook van Nederland, gaat er uit van de opkomst van de radicaal-islamitische organisatie Boko Haram in Nigeria en in de omliggende landen? Hoe wordt hierop gereageerd en met welke effecten?

De extremistische agenda van Boko Haram is primair gericht op de politieke situatie in Nigeria, en de geweldsdaden van de beweging hebben vooraleerst lokale doelwitten. De toename van ontvoeringen van westerlingen door Boko Haram of daaraan verwante groeperingen is een zorgelijke ontwikkeling. Daarnaast veroorzaken de gewelddadige acties van Boko Haram en daaraan gelieerde groeperingen een algemene verslechtering van de veiligheidssituatie in Nigeria. Het risico bestaat dat Europese en Nederlandse belangen in het gebied hierdoor worden getroffen. De Europese Unie voert een actieve dialoog met de Nigeriaanse autoriteiten over samenwerking en capaciteitsopbouw van de veiligheidssector. Daarnaast zetten verschillende landen zich bilateraal in om de effectiviteit van de Nigeriaanse beleids- en operationele reactie tegen extremistisch geweld structureel te versterken. Voor de korte termijn blijft de situatie echter zorgwekkend en ontraadt Nederland alle reizen naar de noordelijke deelstaten Borno, Yobe, alsook de deelstaat Kano.

Vraag 1

Bent u bekend met het feest dat mede door de Nederlandse Permanente Vertegenwoordigingen bij de Europese Unie (EU) en NAVO wordt georganiseerd ter viering van de troonsbestijging op 30 april a.s.?

Ja. De Nederlandse ambassade in Brussel en de Nederlandse Permanente Vertegenwoordigingen bij de EU en de NAVO organiseren op 30 april gezamenlijk twee evenementen: een receptie voor externe genodigden (bedoeld voor belangrijke contacten bij EU, NAVO en België bilateraal) en, in samenwerking met de Nederlandse verenigingen, een feest van en voor de omvangrijke Nederlandse gemeenschap in België.

Vraag 2

Is het waar dat dit evenement wordt gesponsord door bedrijven als Unilever, Shell, ING en Tata Steel? Zo ja, kunt u aangeven hoeveel het evenement kost en welk deel daarvan via sponsoring wordt bekostigd?

De evenementen worden deels betaald uit eigen middelen, deels uit sponsorbijdragen (o.a. van de genoemde bedrijven) en deels uit de heffing van entreegelden (voor het feest voor de Nederlandse gemeenschap). Het totaal aan kosten voor deze activiteiten waaraan zo’n 1400 personen deelnemen, bedraagt ca.53.000 euro. Sponsorgelden (28.500) en entreegelden (7.500) dekken ongeveer 2/3 van de totale begroting.

Vraag 3

Bent u het ermee eens dat op deze wijze een activiteit wordt georganiseerd waarbij bedrijven een uitgelezen kans hebben om te lobbyen bij Nederlandse Europarlementariërs en ambtenaren?

Ja, activiteiten als deze bieden alle aanwezigen, dus ook vertegenwoordigers van bedrijven, netwerkmogelijkheden. Wat het bedrijfsleven betreft geldt dat in den brede; het staat los van een eventuele sponsorbijdrage.

Vraag 4

Deelt u de mening dat het gesponsorde karakter van de viering een belemmering kan vormen voor derden om in te gaan op de uitnodiging van de Permanente Vertegenwoordigingen om deel te nemen aan het feest?

Nee. Het is staande praktijk om vertegenwoordigers van in het buitenland gevestigde Nederlandse bedrijven uit te nodigen voor bepaalde evenementen. Mijns inziens leidt het feit dat een evenement gesponsord is niet tot belemmeringen voor derden om deel te nemen. Geluiden die dat mogelijk tegenspreken hebben mij tot nu toe ook nog niet bereikt.

Vraag 5

Bent u het ermee eens dat een officieel evenement georganiseerd door de Permanente Vertegenwoordigingen zoveel mogelijk een openbaar karakter moet hebben? Zo ja, vindt u sponsoring daarbij passend?

Officiële evenementen georganiseerd door diplomatieke vertegenwoordigingen zijn veelal gericht op een specifieke doelgroep en hebben dus niet per definitie een openbaar karakter. Voor 30 april is gekozen voor een mengvorm: een receptie voor externe contacten op basis van uitnodiging, en een feest waarvoor een open inschrijving via internet gold tot een totaal van 900 aanmeldingen.

Vraag 6

Kunt u aangeven waarom er door de Permanente Vertegenwoordigingen niet is gekozen voor het organiseren van een niet-gesponsorde viering?

Gezien de bezuinigingen zijn de beschikbare budgetten de laatste jaren afgenomen. Tegelijkertijd is de troonswisseling een bijzondere gebeurtenis. De posten in Brussel willen deze gebeurtenis met zoveel mogelijk landgenoten die in België woonachtig zijn vieren. Ook grijpen zij deze unieke gelegenheid aan om Nederland te profileren bij hun externe contacten. Inzet van sponsorbijdragen en het heffen van entreegelden maken het mogelijk dit met elkaar te verenigen.
Daarbij is sponsoring van activiteiten waaronder de viering van 30 april geen nieuw fenomeen. Steeds meer Nederlandse diplomatieke vertegenwoordigingen maken van de gelegenheid gebruik om de kosten te beheersen en ook andere landen doen een beroep op sponsoren voor de financiering van vergelijkbare activiteiten en vieringen, bijvoorbeeld de viering van de nationale dag.

Vraag 7

Zijn er regels of richtlijnen waar ambassades, consulaten en Permanente Vertegenwoordigingen zich aan moeten houden bij het laten sponsoren van activiteiten? Indien neen, bent u bereid deze op te stellen? Indien neen, waarom niet?

Diplomatieke vertegenwoordigingen dienen zich m.b.t. het laten sponsoren van activiteiten te houden aan de breder geldende principes van onpartijdigheid, transparantie en vermijding van belangenverstrengeling en inmenging in besluitvorming. Dit alles is onder andere vastgelegd in de Gedragscode Integriteit BZ.

Vraag 1

Kent u het bericht «Syrische huurlingen gefinancierd door drugstrafiek»?1

Ja.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u het feit dat de voorzitter van de Russische Federale Drugsmonitor beweert dat «tussen de 15.000 en 20.000 Syrische huurlingen zijn gefinancierd met geld van transnationale criminele groeperingen»? Beschikt de Nederlandse overheid over aanwijzingen die deze bewering staven? Zijn er ook aanwijzingen dat Saoedi-Arabië hier iets mee te maken heeft?

De bewering in het door u genoemde bericht gaat niet vergezeld van argumentatie of bewijsvoering. De inhoud daarvan kan ik zodoende niet beoordelen. Het bericht biedt dus onvoldoende aanknopingspunten voor nader onderzoek of navraag.

Vraag 3

Bent u bereid om bij de regering van Rusland hierover inlichtingen in te winnen?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Wilt u ook bij het United Nations Office on Drugs and Crime en bij Europol vragen of men beschikt over aanwijzingen die de bewering van de voorzitter van de Russische Federale Drugsmonitor staven?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Bent u bekend het met bericht «Journalist BNR opgepakt in Cairo», over de arrestatie van Rena Netjes1 en met het bericht dat ze weer is vrijgelaten?2

Ja.

Vraag 2

Wat is precies de aanklacht geweest tegen Rena Netjes?

Er is voor zover door de ambassade in Cairo kon worden nagegaan geen officiële aanklacht tegen mevrouw Netjes geweest.

Vraag 3

Is er contact geweest tussen de Nederlandse ambassade en Rena Netjes? Wat heeft de ambassade bijgedragen aan haar vrijlating?

Ja. Er is meerdere malen contact geweest tussen ambassademedewerkers en mevrouw Netjes vanaf 8 april, de dag van haar arrestatie. De Nederlandse ambassadeur in Cairo heeft dinsdagochtend 9 april telefonisch met mevrouw Netjes gesproken en later die dag met het hoofd van het Egyptische Openbaar Ministerie. In dat gesprek beloofde de Procureur Generaal de onmiddellijke vrijlating van mevrouw Netjes te gelasten, en nodigde hij de ambassadeur uit mevrouw Netjes direct op te halen van het kantoor van het Egyptische Openbaar Ministerie in Nieuw Cairo. Vervolgens heeft de ambassadeur inderdaad mevrouw Netjes opgehaald en in vrijheid gebracht.

Vraag 4

Is er rechtstreeks contact geweest met de Egyptische autoriteiten?

Ja, zie antwoord op vraag 3.

Vraag 5

Deelt u de mening dat de manier waarop ze is gearresteerd, een zogenaamd burgerarrest, kan leiden tot een heksenjacht tegen Westerse journalisten?

Het gebruik van een burgerarrest is ook in Egypte gebonden aan wettelijke regels die door het OM en de rechter moeten worden getoetst. In het geval van mevrouw Netjes is bij deze toetsing door de Egyptische autoriteiten kennelijk geconstateerd dat haar burgerarrest ten onrechte was.

Vraag 6

Bent u voorts van mening dat het feit dat de rechter van vervolging heeft afgezien, aantoont dat de rechterlijke macht in Egypte een force for good kan zijn?

Dat zowel rechter als het OM niet bereid zijn geweest verder gevolg te geven aan dit geval van burgerarrest geeft hoop dat herhaling van dergelijke voorvallen kan worden voorkomen of althans beperkt.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Actie ANWB tegen tolvignet België»?

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat België voornemens is een tolvignet in te stellen voor de Belgische wegen? Zo ja, per wanneer zou dit tolvignet worden ingesteld?

Ja. De plannen zijn voorzien voor 2016.

Vraag 3

Deelt u de mening van de ANWB dat «wildgroei van tolsystemen en stickers om door Europa te rijden» moet worden tegengegaan? Zo nee, waarom niet? Wat kunnen de gevolgen van deze «wildgroei» volgens u zijn?

Ik ben het met de ANWB eens, dat het onwenselijk is om in Europa veel verschillende tolsystemen en vignetten te hebben. Door te werken aan meer uniformiteit in Europa, zoals met de EETS-richtlijn (European Electronic Toll Service) en de Mededeling richtsnoeren lichte particuliere voertuigen wordt beoogd, kan een wildgroei worden tegengegaan. Ik ondersteun het voornemen van de Europese Commissie om de EETS een realiteit te laten worden, waarbij tolsystemen voor vrachtwagens boven de 3,5 ton en voertuigen voor het vervoer van 9 personen of meer interoperabel moeten zijn.
Invoering van een vignet moet passen binnen het kader zoals de Europese Commissie dit heeft uiteengezet in de genoemde mededeling van 14 mei 2012. Zoals in het BNC-fiche van deze mededeling (Kamerstuk 22 122, nr. 1432) is aangegeven, hecht Nederland eraan dat een keuze voor een dergelijk systeem ook in de toekomst niet door de Commissie kan worden voorgeschreven, maar dat dit tot de volledige vrijheid en bevoegdheid van de lidstaat blijft behoren (subsidiariteit). De gevolgen voor gebruikers van de verschillende vignetten zullen meevallen, nu met de mededeling een kader wordt gegeven om de non-discriminatie en evenredigheid van de vignetten voorop te stellen. Daarbij wordt in de mededeling onder andere ingegaan op de toegankelijkheid van (informatie over) de vignetten.

Vraag 4

In hoeverre worden grenswerkers, die reeds hinder kunnen ondervinden van verschillen in regelgeving tussen Nederland en België op fiscaal gebied en ten aanzien van sociale zekerheid, verder belemmerd door het Belgisch voorstel een tolvignet in te voeren? Kunt u in uw antwoord ook ingaan op de situatie van de inwoners van Zeeuws-Vlaanderen, voor wie de enige verbindingsmogelijkheid met de rest van Nederland de toltunnel is?

Nieuw in de eerder bekend gemaakte plannen is dat iedereen die gebruik wil maken van de wegen in België, hiervoor zal moeten betalen. Dit zal leiden tot een lastenverzwaring. De praktische hinder zal beperkt blijven nu het aanschaffen van het vignet via internet kan en het vignet zelf elektronisch is. Vooralsnog is niet duidelijk welke wegen het betreft, aangezien de architectuur voor het wegenvignet nog niet definitief is vastgesteld.
De inwoners van grensgebieden en grenswerkers zullen meer dan de rest van Nederland met regelmaat de grens naar België oversteken. Verwacht wordt dat er een keuze aan vignetten komt, zoals een jaarvignet, een twee maandenvignet en een tien dagenvignet.
In hoeverre de inwoners van Zeeuws Vlaanderen een jaarvignet moeten kopen of beter een andere keus kunnen maken is afhankelijk van het individuele rijpatroon, de woonplaats en of er sprake is van woon-werkverkeer over de grens. Voor sommigen zal het lonen vaker gebruik te maken van de Westerscheldetunnel, terwijl anderen beter af zullen zijn met een vignet voor langere duur.

Vraag 5

Heeft u contact gehad met uw Belgische collega over de gevolgen van deze maatregel voor de inwoners van de Nederlandse regio’s die grenzen aan België? Zo ja, wat waren de uitkomsten van dit overleg?

Ik heb contact gehad met mijn Vlaamse collega Hilde Crevits, de Minister van Mobiliteit en Openbare Werken. We hebben elkaar op 27 februari 2013 nog gesproken. Dit gesprek ging ook over de Belgische plannen voor de invoering van een kilometerheffing en een vignet. In het gesprek is nader ingegaan op de wens van Vlaanderen dat ook Nederland een kilometerheffing invoert, opdat Nederland en België hiermee gezamenlijk kunnen optrekken. Ik heb aangegeven dat Nederland niet voornemens is een kilometerheffing in te voeren en voorts wat onze zorgen zijn omtrent het Belgische voornemen.
De Belgische plannen komen daarnaast aan de orde in de werkgroep beprijzing van de Benelux Unie. Van Belgische zijde nemen hieraan naast de federale overheid ook de 3 gewesten deel. Nederland heeft onlangs gevraagd om het plannen van een volgende bijeenkomst, die naar verwachting voor de zomer zal plaatsvinden.
Mocht uit dit overleg blijken dat er nadere ontwikkelingen rond het vignet gemeld kunnen worden, dan zal ik u daarvan uiteraard op de hoogte stellen.

Vraag 6

Zo nee, bent u voornemens deze kwestie alsnog te bespreken met uw Belgische collega? Tijdens welke gelegenheid gaat u dit doen en bent u bereid de Kamer op de hoogte te stellen van de uitkomsten van dit overleg?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 1

Herinnert u zich dat de motie-Omtzigt van 11 oktober 2012 over de salarissen en arbeidsvoorwaarden van EU-ambtenaren met algemene stemmen is aangenomen op diezelfde dag?1

Vraag 2

Herinnert u zich nog dat u op 30 januari 2013 tijdens een algemeen overleg zei: «De heer Omtzigt heeft gevraagd om antwoord op zijn Kamervraag over de positie van EU-ambtenaren. Ik heb wat langer nodig gehad om die vraag te beantwoorden dan de normale termijn – ik heb dan ook uitstel gevraagd aan de Kamer – omdat dit een van de onderwerpen is die zich heel makkelijk lenen om op allerlei manieren gebruikt en ook misbruikt te worden. Ik wil niet dat iemand ons kan verwijten dat wij verkeerde cijfers hebben gebruikt. Ik wil dit heel precies uitzoeken. Dat heeft geleid tot een behoorlijke discussie met de Europese Commissie, omdat je dan ook dingen met elkaar vergelijkt die niet altijd even goed vergelijkbaar zijn. Omdat we het zo precies mogelijk wilden doen, hadden we wat meer tijd nodig. De heer Omtzigt zei het antwoord te willen hebben voordat het debat met de premier plaatsvindt over de top. Ik geloof dat we kunnen toezeggen dat de Kamer die gegevens voor dat debat ontvangt.»?2

Vraag 3

Bent u er dus van op de hoogte dat als toezegging genoteerd werd: «De minister zal de gevraagde informatie over de arbeidsvoorwaarden van EU-ambtenaren voor het plenaire debat over de Europese Raad die plaatsvindt op 7 en 8 februari aan de Kamer zenden.»?

Vraag 4

Herinnert u zich dat u pas op 1 maart 2013 antwoordde op die vragen3 en daarbij het totaal ontwijkende antwoord gaf: «De toelagen van Commissieambtenaren kunnen een substantieel deel uitmaken van een inkomen, maar zijn veelal persoonsgebonden. Het is wel duidelijk dat het aantal EU-ambtenaren dat netto meer verdient dan de Nederlandse minister-president veel groter zal zijn dan drieduizend. Maar hoeveel, is moeilijk na te gaan. Het kabinet zal hierover in contact treden met de Commissie.»?

Vraag 5

Bent u voor het beantwoorden van de vragen in overleg getreden met de Europese Commissie of niet?

Vraag 6

Wanneer bent u voor het eerst hierover in contact getreden met de Europese Commissie en kunt u aangeven wanneer u een netto-netto vergelijking aan de Kamer kunt doen toekomen en kunt aangeven hoeveel EU-ambtenaren netto meer verdienen dan de Nederlandse minister-president (Balkenendenorm, maar dan exclusief bijtelling gepantserde dienstauto en inclusief alle andere bijtellingen) en hoe die berekening tot stand gekomen is?

Vraag 7

Kunt u deze vragen binnen twee weken beantwoorden, aangezien het feitelijk een herhaling betreft van vragen die al maanden bekend zijn bij u?

Vraag 1

Herinnert u zich het antwoord van uw voorganger op eerdere vragen over WikiLeaks oprichter Julian Assange, dat de Zweedse wet niet in de mogelijkheid van een vooraf af te geven garantie tegen uitlevering voorziet?1

Ja.

Vraag 2

Bent u bekend met de opvatting van de Zweedse opperrechter Stefan Lindskog dat de Zweedse regering Assange, in ruil voor diens komst naar Zweden, wel degelijk een garantie kan geven niet uitgeleverd te worden aan een derde land, zoals de Verenigde Staten?2 Kunt u aangeven of u dit nieuwe inzicht deelt? Indien u dit niet deelt, waarom niet?

Ik heb kennis genomen van de opvattingen van de heer Lindskog. De heer Lindskog spreekt nergens in zijn artikel van een garantie, maar over mogelijkheden die de Zweedse wet en de toepasselijke verdragen bieden om uitlevering aan de Verenigde Staten al-dan-niet te weigeren. Het artikel biedt dus geen nieuw inzicht als in de vraag bedoeld.
Ik memoreer voor de goede orde dat er momenteel geen sprake is van een uitleveringsverzoek van de VS aan Zweden.

Vraag 3

Bent u bekend met de opvatting van Amnesty International dat Zweden, indien Assange naar dat land zou gaan voor verhoor vanwege verdenking van seksuele delicten, de verzekering zou moeten geven dat hij niet aan de Verenigde Staten uitgeleverd zou worden met betrekking tot activiteiten voor WikiLeaks?3

Ja.

Vraag 4

Deelt u de opvatting dat een garantie tegen uitlevering de huidige impasse met betrekking tot deze zaak mogelijk kan doorbreken en dat het wenselijk is dat deze impasse wordt doorbroken? Indien neen, waarom niet?

De mogelijke uitlevering aan Zweden op basis van verdenking van seksuele delicten staat los van de activiteiten van de heer Assange in het kader van Wikileaks. Ik heb geen reden te twijfelen aan de betrouwbaarheid van de rechtsgang in Zweden, ook wat betreft de behandeling van uitleveringsverzoeken gericht aan Zweden.

Vraag 5

Bent u bereid bij uw Zweedse collega’s te pleiten voor een garantie tegen uitlevering van Assange aan de Verenigde Staten? Indien neen, waarom niet?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Herinnert u zich het antwoord van uw voorganger op eerdere vragen, dat de Zweedse wet waarborgen kent op het gebied van uitlevering aan landen waar de persoon in kwestie het risico loopt op schending van zijn of haar mensenrechten?4

Ja.

Vraag 7

Bent u bekend met de opvatting van Amnesty International dat wanneer Assange in de huidige omstandigheden aan de Verenigde Staten zou worden uitgeleverd er een reëel risico bestaat dat dit hem zal blootstellen aan mensenrechtenschendingen, waaronder detentiecondities die neer kunnen komen op marteling?5 Deelt u deze zorgen van Amnesty International? Indien neen, waarom niet?

Ik ben bekend met de mening van Amnesty International. Er is momenteel geen sprake van een uitlevering van de heer Assange aan de VS. Ik vertrouw erop dat de Zweedse autoriteiten, indien zij zouden hebben te oordelen over een uitleveringsverzoek van de VS, deze overweging zorgvuldig zullen maken, en heb alle vertrouwen in de Zweedse rechtsstaat waar het gaat om toetsing van de genoemde overweging.

Vraag 8

Deelt u de opvatting van de opperrechter Lindskog dat het openbaren van een misdaad begaan door een land nooit als een misdaad zou moeten worden gezien?6 Indien neen, waarom niet?

Ik onderschrijf dat misdaden begaan door een land niet verborgen mogen blijven. Maar dat betekent niet dat de wijze van openbaren van misdaden per definitie niet strafbaar kan zijn.

Vraag 9

Deelt u de mening dat zolang de huidige impasse voortduurt en als de Zweedse regering niet bereid is tot concrete oplossingen, er een rol is weggelegd voor Nederland, als de bakermat van het internationaal recht, om een oplossing te bieden voor deze internationale impasse, bijvoorbeeld door Assange op Nederlands grondgebied te laten ondervragen? Indien neen, waarom niet?

Nee, dit betreft een zaak tussen het Verenigd Koninkrijk en Zweden. Er is geen reden te twijfelen aan de betrouwbaarheid van de rechtsgang in deze landen.

Vraag 10

Bent u bereid om Nederlandse hulp te bieden om naar deze of andere oplossingen te zoeken? Indien neen, waarom niet?

Zie antwoord vraag 9.

Vraag 1

Wat is uw reactie op de berichten «Nederland kwetsbaar voor Russische spionage» en «Russische spionnen jagen op Nederlandse wapenkennis»?1

De presentie van de Russische inlichtingendiensten in het buitenland is in het algemeen in de afgelopen decennia hoog geweest. Ze maken hierbij gebruik van een structurele presentie van inlichtingenofficieren op officiële Russische vertegenwoordigingen. Ook worden zakelijke en wetenschappelijke dekmantels ingezet om in het buitenland te opereren of worden Russische inlichtingenofficieren langdurig met behulp van gestolen of vervalste niet-Russische identiteiten in het buitenland gestationeerd. Nederland is door de aanwezigheid van hoogwaardige kennis en technologie een aantrekkelijk doelwit voor de Russische diensten.

Vraag 2

Is het waar dat al langer bekend is dat er van Russische zijde toegenomen belangstelling is voor militair-technologische kennis in Nederland? Gaat het hierbij om kennis van de overheid of van Nederlandse bedrijven? Klopt het dat deze belangstelling ook voor Chinese zijde geldt?

De belangstelling van buitenlandse inlichtingendiensten is in het algemeen gericht op strategische informatie, maar ook nadrukkelijk op militair-technologische kennis bij de Nederlandse Defensie-organisatie en de defensie-industrie.

Vraag 3

Op welke wijze wordt voorkomen dat spionnen hun gang kunnen gaan in de Nederlandse technisch-wetenschappelijke sector, de defensie-industrie en de energiesector? Welke veiligheidsdienst of andere instantie heeft het voortouw bij het onderzoeken, opsporen en tegengaan van spionageactiviteiten?

De AIVD en MIVD doen in onderlinge samenwerking en in samenwerking met collegadiensten, onderzoek naar de activiteiten van buitenlandse inlichtingendiensten in Nederland. Waar mogelijk worden operaties verstoord. Andere middelen die worden ingezet zijn adviezen tot visumweigering en gerichte voorlichting aan personen en bedrijven in de genoemde sectoren, om hen bewust te maken van risico’s op het gebied van spionage. De MIVD screent defensieorderbedrijven en geeft advies over de implementatie van de voorgeschreven beveiligingseisen en oefent controle uit op de naleving daarvan.

Vraag 4

Is er in deze sectoren waardevolle en geheime kennis verworven door de actieve spionnen? Zo ja, welke gevolgen heeft dit? Zo nee, hoe wordt in kaart gebracht of dit al dan niet plaats heeft gevonden?

Het valt niet uit te sluiten dat in Nederland waardevolle en geheime kennis is verworven door buitenlandse inlichtingendiensten. In het openbaar kunnen hierover verder geen mededelingen worden gedaan.

Vraag 5

Is voldoende inzichtelijk welke risico’s Nederland loopt door deze spionageactiviteiten? Zo ja, welke risico’s betreft het? Zo nee, wat gaat u doen om dit helder te krijgen?

Het kabinet heeft uw Kamer in zijn brief d.d. 22 februari 2011 op de hoogte gebracht van de aanpak naar aanleiding van het onderzoeksrapport Kwetsbaarheidsanalyse Spionage (KWAS) van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Zo geven de MIVD en de AIVD onder andere voorlichting aan bedrijfsleven en overheden over de risico’s van spionage en de beveiligingsmaatregelen die men kan nemen. Daarvoor is de Handleiding KWAS ontwikkeld en is in 2012 een e-learning module beschikbaar gesteld.
Ook acht het kabinet het van belang dat organisaties, zowel overheden als het Nederlandse bedrijfsleven, hun cruciale belangen en kwetsbaarheden hebben benoemd en maatregelen hebben getroffen om de weerstand tegen spionage te vergroten. De minister van Veiligheid en Justitie heeft – als de eerstverantwoordelijke minister voor de uitvoering van het kabinetsbeleid KWAS – de Inspectie Openbare Orde en Veiligheid verzocht om in samenwerking met de rijksinspecties een specifiek onderzoek te verrichten naar de voortgang van weerbaarheidsverhoging tegen spionage binnen de rijksoverheid. De resultaten zullen medio 2013 naar de Tweede kamer worden gestuurd.

Vraag 6

Zijn de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) en de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) voldoende in staat om buitenlandse spionage activiteiten op te sporen en tijdig te bestrijden? Hoeveel FTE hebben de AIVD en de MIVD afzonderlijk beschikbaar om deze activiteiten te monitoren en te onderzoeken?

De intensieve samenwerking tussen de AIVD en de MIVD en internationale partners vergroot het vermogen van de Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten om zo zoveel mogelijk te voorkomen dat buitenlandse inlichtingendiensten voet aan de grond krijgen in Nederland en Europa en om operaties in het vroegste stadium te verstoren. Desondanks moet er van uit worden gegaan dat een deel van de operaties in Nederland en Europa onontdekt blijven. Het verschil in omvang tussen de buitenlandse inlichtingenapparaten en de Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten maakt het immers onmogelijk om alle spionageactiviteiten in kaart te brengen en te bestrijden.

Vraag 7

Op welke wijze worden de spionageactiviteiten van Rusland en China in bilateraal en in Europees verband geagendeerd?

Er zijn vanuit de inlichtingen- en veiligheidsdiensten diverse internationale en bilaterale samenwerkingsverbanden voor zowel beleidsmatige kwesties als operationele aangelegenheden. In geval van constatering van illegale activiteiten zal het betrokken land hier via diplomatieke kanalen op worden aangesproken en kan besloten worden tot tegenmaatregelen, hetgeen in het verleden ook is gebeurd. In het openbaar kunnen hierover verder geen mededelingen worden gedaan.

Vraag 8

Ziet u aanleiding maatregelen te treffen om te voorkomen dat waardevolle kennis uit de genoemde Nederlandse sectoren op een oneigenlijke manier verkregen en verspreid wordt? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke maatregelen bent u voornemens te treffen?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de reportage over toenemend geweld tegen en onderdrukking van christenen in Indonesië?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat kerkgangers steeds vaker worden aangevallen, waarbij de aanvallers steeds meer geweld gebruiken? Is het waar dat de Indonesische autoriteiten nauwelijks optreden en het geweld veelal onbestraft blijft? Deelt u de mening van de aartsbisschop van Jakarta dat dit een aansporing is tot nog meer geweld tegen christenen?

Volgens onderzoek van diverse Indonesische instanties nam het aantal aanvallen op religieuze minderheden (christenen, shi’itische moslims en Ahmadiyah) de afgelopen jaren toe. U vindt deze cijfers in het rapport «In Religion’s Name» van Human Rights Watch (februari 2013) waarnaar u in vraag 5 verwijst. De Indonesische overheid heeft oog voor de problemen ten aanzien van de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging, maar op lokaal niveau ontbreekt het soms aan afdoende bescherming. Vervolging en bestraffing van daders van het geweld vindt onvoldoende plaats. Ik neem de uitlatingen van de aartsbisschop van Jakarta hierover serieus en ben het met hem eens dat een effectievere aanpak van geweld tegen personen behorend tot religieuze minderheden nodig is.

Vraag 3

Klopt het bovendien dat de Indonesische autoriteiten geen vergunning afgeven voor nieuw te bouwen of bestaande kerken en dat steeds vaker kerken gesloten of zelfs gesloopt worden, al dan niet met officiële toestemming van de overheid?

Volgens een in 2006 uitgevaardigd interministerieel decreet dient de bouw van gebedshuizen voldoende ondersteund te worden door omwonenden. In de praktijk leidt uitvoering van dit decreet regelmatig tot problemen en blijken lokale autoriteiten gevoelig voor de druk van radicale groepen die zich bedienen van geweld en gemeenschappen tegen elkaar opzetten. In sommige gevallen leidt dit tot sluiting van kerken of ontzegging van een bouwvergunning.

Vraag 4

Klopt het dat een aantal christengemeenten tijdens Pasen, door de sloop of het verzegelen van kerken, noodgedwongen kerkdiensten in de open lucht heeft moeten houden?

Ja.

Vraag 5

Heeft u bovendien kennisgenomen van het onlangs verschenen rapport «In Religion’s Name» van Human Rights Watch, waarin gesteld wordt dat de Indonesische regering te weinig doet om religieuze minderheden te beschermen en dat mensen met een ander geloof dan de islam in het overwegend islamitische Indonesië steeds minder veilig zijn?2

Ja.

Vraag 6

Klopt het dat in het afgelopen jaar maar liefst 250 gewelddadige incidenten hebben plaatsgevonden tegen christenen en moslims die niet bij de hoofdstroming horen, dat de politie niet genoeg optreedt en dat slachtoffers vaak zelf de schuld krijgen?

Volgens het in Jakarta gevestigde Setara-instituut vonden er vorig jaar 264 gewelddadige aanvallen plaats op personen behorend tot religieuze minderheden. Het komt voor dat de lokale autoriteiten en politie daarbij onvoldoende bescherming bieden.

Vraag 7

Deelt u de opvatting dat de Indonesische autoriteiten met hun laffe en slappe houding radicale moslimfundamentalisten feitelijk faciliteren in hun geweld, haat en intimidatie jegens christenen? Zo nee, waarom niet?

De Indonesische centrale overheid is zich bewust van de problematiek en erkent de verantwoordelijkheid om de rechten van alle burgers te garanderen. De situatie is echter complex. Zo zijn de problemen deels het gevolg van de vergaande bestuurlijke decentralisatie, waardoor sommige lokale bestuurders zich meer gelegen laten aan de eigen electorale achterban dan aan het beleid van de centrale overheid of uitspraken van het hooggerechtshof.

Vraag 8

Bent u bereid uw verontwaardiging uit te spreken over deze zorgelijke ontwikkelingen en bij de Indonesische autoriteiten aan te dringen op maatregelen om deze ernstige misstanden in de toekomst te voorkomen? Zo ja, op welke wijze? Bent u bijvoorbeeld bereid de mensenrechtenambassadeur naar Indonesië te sturen?

De positie van religieuze minderheden vormt regelmatig onderwerp van gesprek met de Indonesische autoriteiten. Ik heb hier ook zelf over gesproken met minister Natalegawa tijdens mijn bezoek aan Jakarta op 20-21 februari jl. Zoals ik aangaf in mijn brief aan de Kamer, met kenmerk 2013.123917, over mijn bezoek aan Indonesië, waren wij het eens over de verantwoordelijkheid van beide regeringen om intolerantie jegens personen die behoren tot minderheden het hoofd te bieden, en verdraagzaamheid en vertrouwen tussen leden van verschillende groepen te bevorderen. De mensenrechtenambassadeur heeft in juni 2012 een bezoek gebracht aan Indonesië en bij die gelegenheid uitgebreid over vrijheid van godsdienst en levensovertuiging gesproken met de Indonesische overheid, religieuze groepen en maatschappelijk middenveld.

Vraag 9

Klopt het dat de president van Indonesië gezegd heeft dat het land «geen minderhedenprobleem heeft»? Zo ja, hoe beoordeelt u deze uitspraak?

Ik ben niet bekend met deze uitspraak. Uit mijn eigen gesprekken en contacten op ambtelijk niveau met de Indonesische autoriteiten is mij gebleken dat de problematiek van intolerantie tegen personen behorend tot religieuze minderheden wordt onderkend. Ook bij andere gelegenheden, waaronder in de EU-Indonesië mensenrechtendialoog, wordt hierover openhartig gesproken.

Vraag 10

In hoeverre heeft u bij uw bezoek aan Indonesië op 20 en 21 februari jl. aandacht gevraagd voor de toenemende mensenrechtenschendingen jegens christenen en andere minderheden? Waarom spreekt u in uw verslag van dit bezoek slechts uit dat u met uw Indonesische ambtsgenoot in een hartelijke en positieve sfeer heeft gesproken over de «positieve ontwikkelingen in Indonesië sinds 1998 en resterende uitdagingen?»3

Zie hiervoor mijn antwoord op vraag 8.

Vraag 11

Bent u bereid het toenemende geweld tegen en onderdrukking van christenen en andere minderheden in Indonesië in de Verenigde Naties aan de orde te stellen en te laten veroordelen? Zo ja, op welke wijze?

Nederland heeft in mei jl. tijdens het landenexamen (de Universal Periodic Review) van Indonesië in de VN-Mensenrechtenraad aandacht gevraagd voor de positie van personen behorend tot religieuze minderheden en de aanbeveling gedaan om de VN-Speciaal Rapporteur voor de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging een bezoek te laten brengen aan Indonesië. EU Speciaal Vertegenwoordiger voor Mensenrechten Lambridinis zal tijdens een voorgenomen bezoek aan Indonesië op 7 en 8 mei a.s. de bescherming van religieuze minderheden met de autoriteiten bespreken.

Vraag 12

Bent u bereid de Kamer per brief te informeren over het toenemende geweld tegen en onderdrukking van minderheden in het algemeen, en christenen in het bijzonder in Indonesië, en daarbij in te gaan op het rapport van Human Rights Watch?

Zie mijn antwoord op vraag 13.

Vraag 13

Bent u bereid deze brief tijdig vóór het algemeen overleg over godsdienstvrijheid op 15 mei a.s. naar de Kamer te sturen, alsmede de beantwoording van deze vragen?

Ik stel voor tijdens het genoemde algemeen overleg uitgebreid op de materie in te gaan, inclusief het Human Rights Watch rapport. Ik zal tegen die tijd ook kunnen ingaan op de bevindingen van de EU Speciaal Vertegenwoordiger voor Mensenrechten (zie antwoord op vraag4.