Vraag 1

Bent u ervan op de hoogte dat de heer F. Plukker per 1 oktober 2014 aan de slag gaat als interim-voorzitter van de raad van bestuur van het Radboudumc in Nijmegen?1

Ik heb het bericht gelezen.

Vraag 2

Wat is uw reactie op het gegeven dat de heer Plukker goed is voor een hoge notering in overzichten van (te) veelverdieners in de publieke sector?2 3

Daar heb ik geen reactie op. Terugkijken lijkt op dit terrein weinig zinvol. Nu op 1 januari 2013 de Wnt (wet normering topinkomens) is ingegaan.

Vraag 3

Wat wordt de beloning – inclusief eventuele bonus, pensioen- of vertrekpremies – van de heer Plukker voor zijn werk als interim-voorzitter van de raad van bestuur van het Radboudumc? Wat vraagt hij per maand voor zijn werkzaamheden?

Het is niet aan de Minister van VWS om samen met een Raad van Toezicht het arbeidscontract van bestuurders uit te onderhandelen. Dat arbeidsovereenkomsten met bestuurders door Raden van Toezicht vooraf voor een reactie aan de Minister worden voorgelegd, is niet gebruikelijk/verplicht/gewenst. Met de Wnt zijn de wettelijke kaders aangeven voor de beloning van bestuurders. Daarbinnen nemen Raden van Toezicht zelfstandig hun eigen beslissingen. Het toezicht en de handhaving zijn in de Wnt ook als ex post-toezicht en -handhaving geregeld en niet ex ante.

Vraag 4

Hoe verhoudt die beloning zich tot de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT), die voor 2014 gesteld is op ruim 230.000 euro bruto per jaar? Kunt u uw antwoord toelichten?4

Dat is mij op dit moment niet bekend. Met de Wnt zijn de wettelijke kaders gegeven voor de beloning van bestuurders. Daarbinnen nemen Raden van Toezicht zelfstandig hun eigen beslissingen, zo ook de Raad van Toezicht van Radboudumc.

Vraag 5

Zijn er afspraken gemaakt over het maximaal aantal te declareren uren, en daarmee de maximale beloning per maand? Zo ja, welke? Zo niet, bent u bereid het Radboudumc hier alsnog op aan te spreken?

Het is niet mijn taak om mij op dit detailniveau met de bedrijfsvoering van zorginstellingen te bemoeien. Het is mijn taak om er op toe te zien dat er kwalitatief verantwoorde zorg wordt geleverd, tegen aanvaardbare prijzen. Verder heb ik een toezichthoudende en handhavende taak in het kader van de Wnt. Maar die werkt niet ex ante, maar ex post.

Vraag 6

Is er een maximale periode gesteld aan het inhuren van de heer Plukker als interim-voorzitter van de raad van bestuur? Zo ja, hoe lang is die periode? Zo niet, bent u bereid het Radboudumc hier alsnog op aan te spreken?

Zie het antwoord op de vragen 3, 4 en 5.

Vraag 7

Hoe groot is het risico dat er exorbitante bedragen overgemaakt worden naar de heer Plukker, zoals bijvoorbeeld in 2013, toen de heer R. Nicodem – actief als interim-bestuurder bij zorginstelling Humanitas DMH – 95.000 euro voor een maand werk ontving?5

Met de Wnt zijn de wettelijke kaders aangeven voor de beloning van bestuurders. Daarbinnen nemen Raden van Toezicht zelfstandig hun eigen beslissingen, zo ook de Raad van Toezicht van Radboudumc. Mocht te zijner tijd uit het jaarverslag van het Radboudumc blijken dat de Wnt is overschreden, dan zal ik handelen uit hoofde van mijn toezichthoudende en handhavende verantwoordelijkheden ex Wnt.

Vraag 8

Wat is uw reactie op het groeiend aantal interim-bestuurders in de zorg? Acht u dat een wenselijke ontwikkeling voor het ter verantwoording kunnen roepen van besturen? Kunt u uw antwoord toelichten, en daarbij ingaan op eventuele maatregelen die u bereid bent te nemen?

Zie de beantwoording van de vragen over deze kwestie uit uw vragenset van 18 juli.

Vraag 9

Bent u bereid ervoor zorg te dragen dat de betalingen/arbeidsvoorwaarden aan/van (interim-)bestuurders direct, en niet na jaren, ergens op een pagina in een jaarverslag transparant worden bij het verrichten van werkzaamheden, zoals in het geval van de heer Plukker voor het Radboudumc?

De aard van een jaarverslag brengt met zich mee dat het terugkijkt naar het verstreken verslagjaar. Uiterlijk in juli van het jaar t is dus transparant wat er in het jaar t-1 is gebeurd. De transparantie ontstaat dus niet, zoals u in uw vraag stelt, «na jaren».
De transparantie van de beloning van bestuurders in de publieke en de semipublieke sectoren is geregeld in de Wnt. Daarin is er niet voor niets voor gekozen om te werken met jaarverslagen en het accountantstoezicht daarop. Zo zijn de cijfers op dat moment in ieder geval duidelijk en hard.

Vraag 1

Kent u het bericht waaruit blijkt dat Curaçao stopt met het arresteren van bolletjesslikkers?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de zorg dat dit besluit enerzijds zal leiden tot aanwas van het aantal bolletjesslikkers en anderzijds ertoe zal leiden dat Nederland meer bolletjesslikkers zal moeten opsporen, vervolgen en berechten?

Curaçao heeft niet besloten te stoppen met het arresteren van bolletjesslikkers. Hierover zijn goede afspraken gemaakt met de bevoegde autoriteiten. Verdachten van drugssmokkel in Curaçao worden daar opgepakt. Het Nederlandse Openbaar Ministerie heeft geen aanleiding om te veronderstellen dat personen die reeds in Curaçao als verdachte zijn aangemerkt, toch de mogelijkheid krijgen om naar Nederland te vliegen. Zie verder het antwoord op vraag 3.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het kennelijke onvermogen van Curaçao om de wet te handhaven onacceptabel is? Wat kunt u doen om dit besluit van Curaçao terug te draaien? Hoe typeert u de samenwerking met Curaçao ten aanzien van de bestrijding van drugscriminaliteit en welke maatregelen neemt u teneinde een mogelijke stijging van het aantal bolletjeslikkers effectief te bestrijden?

Die mening deel ik niet. Voor de faciliteiten waarmee verdachten van bolletjesslikken behandeld kunnen worden, is van belang dat er momenteel sprake is van een vervelende technische situatie met onder andere de riolering in het complex van Rio Canario. Ik weet dat de plaatselijke autoriteiten bezig zijn om met de beperkte beschikbare middelen een oplossing te vinden. Per 1 september is een noodfaciliteit geplaatst in het complex van Rio Canario waarin verdachten van bolletjesslikken behoorlijk opgevangen worden. Plaatsing daarvan is enigszins vertraagd doordat het Openbaar Ministerie van Curaçao het complex nodig had ten behoeve van de rechtszitting in de zaak-Wiels. Tegelijk is men bezig structurele voorzieningen te treffen die begin volgend jaar gereed moeten zijn en plaats bieden aan meer verdachten van bolletjesslikken. Ook Nederland levert daaraan een bijdrage. De samenwerking met Curaçao ten aanzien van de bestrijding van drugscriminaliteit is adequaat. In Curaçao worden nog steeds drugskoeriers aangehouden en ingesloten.

Vraag 4

Neemt het aantal bolletjesslikkers in de afgelopen maanden toe of af? Hoe verklaart u dat?

De hoeveelheid bij het Openbaar Ministerie ingeschreven zaken van drugskoeriers die inwendig verdovende middelen vervoeren, is lager ten opzichte van ten opzichte van de jaren 2012, 2013 en begin 2014. Daar is geen eenduidige verklaring voor te geven.

Vraag 1

Kent u de berichten «Piloten vrezen voor veiligheid» en «Airlines are taking precautions after Ebola outbreak»?1 2

Ja

Vraag 2

Kunt u aangeven waarom de KLM nog steeds vliegt op Nigeria – waar sprake is van een ebola-uitbraak – terwijl British Airways in het kader van de ziekte vluchten van en naar Liberia en Sierra Leone heeft geschrapt?

Vliegtuigmaatschappijen maken eigen afwegingen. Zoals ik in eerdere antwoorden op Kamervragen heb aangegeven, adviseert de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) op dit moment geen reis- of handelsbeperkingen. Nederland volgt op dit moment de adviezen van de WHO. Op Schiphol worden passagiers van directe vluchten van en naar Nigeria door middel van een brief geïnformeerd over ebola, en geadviseerd over voorzorgsmaatregelen. KLM heeft geen rechtstreekse vluchten naar Liberia en Sierra Leone.

Vraag 3

Hoe duidt u de angst onder het personeel van de KLM om te vliegen op Nigeria, en de oproep van de Vereniging van Nederlandse Verkeersvliegers aan de KLM om informatie uit te wisselen over ebola?

Er zijn goede voorzorgsmaatregelen mogelijk om besmetting met ebola te voorkomen. De ziekte wordt alleen overgedragen door direct contact met lichaamsvloeistoffen van een patiënt die symptomen vertoont. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) geeft de luchtvaartmaatschappijen handreikingen voor het omgaan met verdachte ebolapatiënten (griepverschijnselen bij een passagier uit het risicogebied worden als verdacht behandeld). In Nigeria vindt bovendien zogenaamde exit-screening plaats om vertrekkende passagiers met eventuele symptomen van ebola vooraf te identificeren. Het is uiteindelijk de verantwoordelijkheid van de werkgever om met behulp van de beschikbare informatie van bijvoorbeeld het RIVM de voorlichting aan het personeel te faciliteren.

Vraag 4

Bent u bereid het Nederlandse luchtruim te sluiten voor vluchten van en naar ebola-landen, totdat de uitbraak van de ziekte onder controle is? Zo neen, waarom niet?

Nee. Wij volgen op dit moment de adviezen van de WHO die aangeeft dat er geen beperkingen van internationaal verkeer nodig zijn.

Vraag 1

Kent u het artikel «Brabantse gemeenten zitten financieel aan de grond»?1

Ja.

Vraag 2

Hoe oordeelt u over het rapport van de provincie Noord-Brabant waaruit blijkt dat ruim de helft van de Noord-Brabantse gemeenten in een financieel slechte positie verkeren? Kunt u uw antwoord toelichten?

In de eerste plaats wil ik constateren dat het artikel in het Eindhovens Dagblad (ED) citeert uit een brief aan uw Kamer (20 mei 2014, Kamerstuk 33750-B-14) waarin op hoofdlijnen een weergave staat wat het resultaat is van financieel toezicht van Rijk op provincies en van provincies op gemeenten. Volledigheidshalve verwijs ik hierbij tevens naar de brief van 20 december 2013 (Kamerstuk 27 581-47) over de onderzoeksrapportage waar ook in het artikel naar wordt verwezen en het verslag van het AO-ruimte van 16 april 2014.
De genoemde citaten van «somber beeld» en «stevige ombuigingsmaatregelen», geven de mening weer van de gezamenlijke provinciale toezichthouders. In de brief aan uw Kamer heb ik in algemene zin mijn reactie verwoord op de bevindingen van de verzamelde toezichthouders. In mijn reactie in de brief van 20 mei heb ik ook mijn vertrouwen uitgesproken in de gemeenteraden en gemeentebesturen. Daarbij heb ik uw Kamer ook gemeld dat uit de onderzoeken naar de financiële gevolgen van de economische crisis op de grondexploitaties mij ook is gebleken, dat het overgrote deel van de gemeenten in staat is de gevolgen zelf op te vangen.
In de tweede plaats wil ik nader ingaan op uw vraag over het onderdeel van de provincie Noord-Brabant, zoals die als bijlage bij mijn brief aan uw Kamer indertijd is opgenomen.
Naar mijn mening is de analyse van de provincie niet zo negatief als uit uw vraagstelling zou blijken. In de eerste plaats constateren zij dat voor 2014, 62 van de 67 gemeenten een structureel en reëel sluitende begroting hebben. Er wordt echter ook geconstateerd dat 39 van de 62 gemeenten niet de laatste jaarschijf van de meerjarenraming structureel en reëel sluitend hebben. Naar de mening van de provincie spelen de gemeenteraadsverkiezingen 2014 hier een rol. De toenmalige gemeenteraden willen naar het oordeel van de provincie «niet over het graf heen regeren», en «oplossingen om de meerjarenramingen weer sluitend te krijgen laat men veelal over aan de nieuw gekozen raad». Daarnaast worden ook nog andere lopende acties bij gemeenten geschetst die er toe moeten bijdragen – daar waar dat niet het geval is- de begroting weer sluitend te krijgen.
Deze conclusie is in het licht van de huidige economische situatie en de gevolgen daarvan voor de financiën van de rijksoverheid en de medeoverheden, ook niet bevreemdend.
Maar het zegt naar mijn mening niet dat de gemeenten niet in staat zullen zijn weer een structureel sluitende begroting vast te stellen. Uit de artikelen van het ED blijkt ook dat de verantwoordelijke gedeputeerde voor het financieel toezicht van de provincie Noord-Brabant, verwacht dat veel gemeenten uiteindelijk een sluitende begroting zullen presenteren.

Vraag 3

Bent u het ermee eens dat het in een gemeente in financiële nood simpelweg onmogelijk is de beloofde zachte landing te realiseren? Kunt u uw antwoord toelichten?

De vragen 3, 4 en 5 richten zich expliciet op de aanstaande decentralisaties in het sociaal domein. Allereerst wil ik benadrukken dat voorop staat dat degenen die ondersteuning, zorg en jeugdhulp nodig hebben, dit ook moeten krijgen. Vanaf 2015 krijgen gemeenten op grond van de Wmo 2015,de Jeugdwet en de Participatiewet nieuwe verantwoordelijkheden en een bijbehorend nieuw budget. Bij de invulling van hun taken krijgen gemeenten de beleidsruimte om eigen keuzes te maken binnen het sociaal domein waardoor maatwerk mogelijk is en de zorg en ondersteuning efficiënter kan worden georganiseerd. Daarbij geldt dat met het Zorgakkoord 2013, het VNG akkoord 2013 en het Begrotingsakkoord 2014 extra middelen beschikbaar zijn gesteld waardoor een zachte landing en een goede uitvoering van nieuwe taken mogelijk is. Bovendien heeft de Staatssecretaris van SZW met de VNG besloten tot een overgangsregeling voor de eerste drie jaren om de herverdeeleffecten van het Inkomensdeel te verzachten.
Gemeenten krijgen vanaf 2015 met de Wmo 2015,de Jeugdwet en de Participatiewet instrumenten in handen om hun taken kwalitatief goed uit te voeren binnen het beschikbare budget. Het kabinet monitort de uitgaven van gemeenten aan het sociaal domein via het informatiesysteem Informatie voor Derden. Vanuit de systeemverantwoordelijkheid krijgt het kabinet inzicht in hoeverre de doelen in het sociaal domein en de bijbehorende gewenste maatschappelijke effecten worden behaald. De vakministers zijn aanspreekbaar op het borgen van de publieke belangen voor zover gerelateerd aan de stelsels. Indien de stelsels niet leiden tot de gewenste maatschappelijke effecten, is dit aanleiding om onderzoek te doen naar de oorzaken hiervan en te bezien welke maatregelen nodig zijn om tot de gewenste maatschappelijke effecten te komen.
Voorts geldt het in ons land bestaande stelsel van interbestuurlijk toezicht, als neergelegd in de Wet revitalisering generiek toezicht, dat voorziet in een evenwichtig instrumentarium dat het mogelijk maakt op te treden tegen situaties waarin de gemeente de wettelijke medebewindstaken niet naar behoren uitvoert en waarbij aan de hand van de zogenaamde interventieladder met in zwaarte oplopende stappen kan worden opgetreden. In het algemeen zal toepassing van deze middelen leiden tot een situatie die met de bedoeling van de wet in overeenstemming is. In het uiterste geval kan een verordening wegens strijd met het recht worden vernietigd.
De conclusie dat meer dan de helft van de gemeenten in Noord-Brabant in financiële nood verkeert, wordt, naar mijn mening, in de eerder genoemde bijlage niet door de provincie Noord-Brabant getrokken. Wel zullen deze gemeenten de komende jaren nog een inspanning moeten verrichten om een structureel en reëel sluitende begroting vast te kunnen stellen.
Het is, zoals ook al gesteld in bovenstaande antwoorden, aan de gemeente zelf om zo nodig binnen de gemeentebegroting te herprioriteren. Tevens worden gemeenten aangeraden om regionaal samen te werken bij de inkoop van zorgtaken waarbij de financiële risico’s regionaal verevend kunnen worden. Op deze wijze kunnen eventuele financiële schommelingen worden opgevangen.

Vraag 4

Bent u het ermee eens dat het onacceptabel en ontoelaatbaar is dat meer dan de helft van de gemeenten in Noord-Brabant in financiële nood verkeert, terwijl zij per 2015 vele extra taken (Wmo, Jeugdzorg en de Participatiewet) toebedeeld krijgen? Kunt u uw antwoord toelichten?

Vraag 5

Hoe garandeert u dat in een dergelijke situatie de beschikbaarheid en kwaliteit van zorg en ondersteuning aan kwetsbare burgers niet in gevaar komt? Kunt u uw antwoord toelichten?

Vraag 6

Kunt u de actuele financiële situatie van de overige gemeenten weergeven? Hoe vaak treedt een dergelijke ontoelaatbare situatie als in Noord-Brabant op? Kunt u hier een toelichting bij geven?

Voor 2014 zijn 9 gemeenten in heel Nederland onder zogenaamd preventief financieel toezicht geplaatst, vanwege een niet structureel sluitende begroting. Daaronder ook de twee Brabantse gemeenten die zijn genoemd in de artikelen. Bij brief van 10 januari 2014 (Kamerstuk 27 581, nr. 48) heb ik u hierover reeds geïnformeerd.
De begrotingen 2015 zullen eind van dit jaar onderwerp van beoordeling zijn van de provinciale financiële toezichthouders. Naast de eigen verantwoordelijkheid van de gemeenteraad en college, hebben ook de provinciale financiële toezichthouders een rol om te voorkomen, dat een gemeente in dusdanige financiële nood komt te verkeren, dat een beroep gedaan moet worden op middelen van de collectiviteit van de gemeenten (artikel 12 van de Financiële-verhoudingswet).
Op basis van de begrotingen zullen zij tot een oordeel komen over welke gemeenten vanwege een niet structureel sluitende begroting, in 2015 onder preventief financieel toezicht dienen komen te staan. Zodra die verzamelde informatie mij bekend is, zal ik u zoals gebruikelijk daarover informeren.

Vraag 7

Welke acties gaat u ondernemen om verdere escalatie van deze situatie te voorkomen?

Specifiek op het gebied van de aanstaande decentralisaties geldt dat er vanaf 1 september 2014 een Transitiecommissie Sociaal Domein (TSD) wordt ingericht. Deze commissie gaat een vinger aan de pols houden over de decentralisaties in het sociaal domein en heeft de opdracht te signaleren of gemeenten de noodzakelijke bestuurlijke, organisatorische en financiële maatregelen hebben getroffen en in staat zijn de decentralisaties in samenhang uit te voeren.
De TSD richt zich specifiek op die gemeenten waar de ontwikkelingen achterblijven en het realiseren van voortgang en een goede uitvoering van de decentralisaties onder druk komt te staan. Mocht er aanleiding toe zijn zal de transitiecommissie de betreffende gemeente, dan wel het kabinet, adviseren tot maatregelen.

Vraag 1

Klopt het bericht dat in veel steden in Nederland te weinig wijkagenten zijn?1

Nee, het klopt niet dat er in veel steden in Nederland te weinig wijkagenten zijn. Het aantal wijkagenten is opgenomen in het inrichtingsplan nationale politie. De wettelijke norm is hierbij het minimum, zie ook het antwoord op vraag 2 van het lid Marcouch over het tekort aan wijkagenten2. In totaal is in de inrichting voorzien in 3.413 wijkagenten. Basis hiervoor is de verdeling van de operationele sterkte in de beleidsplannen van de regionale eenheden die worden vastgesteld door de burgemeesters in die eenheid en de hoofdofficier van Justitie. Landelijk gezien waren er op 30 juni jongstleden 3.444 wijkagenten werkzaam. De situatie per regionale eenheid is verschillend. In alle wijken is de politiezorg echter gewaarborgd.
Conform
Inrichtingsplan
Bezetting
per 30-6-2014
1
Noord-Nederland
345
451
2
Oost-Nederland
629
434
3
Midden-Nederland
376
353
4
Noord-Holland
298
237
5
Amsterdam
216
572
6
Den Haag
360
345
7
Rotterdam
391
383
8
Zeeland-West-Brabant
298
226
9
Oost-Brabant
276
235
10
Limburg
225
208
3.413
3.444

Vraag 2

Kunt u per regio aangeven hoeveel wijkagenten nu actief zijn en per regio aangeven hoeveel wijkagenten nodig zijn?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

In hoeveel wijken in Nederland is op dit moment geen wijkagent actief?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Zijn er naast Enschede andere steden waar er plannen zijn Buitengewoon Opsporingsambtenaren (Boa's) meer politietaken te laten verrichten? Deelt u de opvatting dat het opzetten van dergelijke vormen van lokale veiligheidszorg laat zien dat in die gemeenten een tekort is aan reguliere politie?

Hiervan zijn mij geen signalen bekend. Buitengewoon Opsporingsambtenaren en de politie zijn complementair aan elkaar en versterken elkaar. Het accent van toezicht en handhaving in de openbare ruimte door gemeenten ligt op leefbaarheid en overlast, terwijl de politie is belast met de daadwerkelijke handhaving van de rechtsorde.

Vraag 5

Hoeveel is uw belofte waard dat iedere wijk zijn eigen wijkagent zou krijgen? Wat gaat u doen om die belofte op de kortst mogelijke termijn waar te maken?

De vorming van de basisteams waar de wijkagent deel van uitmaakt heeft de hoogste prioriteit. De realisatie van de aantallen wijkagenten, conform het inrichtingsplan is daar onderdeel van. Vanwege de op handen zijnde personele reorganisatie heb ik in de laatste voortgangsbrief nationale politie aan uw Kamer3 een voorbehoud gemaakt voor openstaande vacatures voor wijkagenten. Dit omdat bij het opvullen daarvan de spelregels die met de politievakorganisaties in het kader van de personele reorganisatie zijn afgesproken gevolgd moeten worden. De korpschef is hierover in overleg met de Centrale ondernemingsraad van de politie en de vakorganisaties. Uiteraard wordt er hard naar toegewerkt om de vacatures te vervullen.

Vraag 1

Herinnert u zich de vragen en de bezwaren van de PvdA fractie, over het feit dat op internet per (huis-) adres zichtbaar is of ambulance, politie of brandweer aanwezig is of is geweest?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de privacy geschonden wordt wanneer per adres nagegaan kan worden of hier een hulpdienst is geweest?

Ik vind het vanuit privacy-oogpunt onwenselijk dat informatie uit pagingberichten van de hulpdiensten langdurig zichtbaar is op internetsites. Ik streef er dan ook naar om dit in de toekomst te voorkomen.
In Noord-Nederland is ervaring opgedaan met een andere werkwijze, waarbij in de meeste oproepen geen locatie-informatie meer wordt verstrekt aan de ambulances. Deze werkwijze spreekt mij aan, daarom heb ik – met mijn ambtgenoot van VWS voor wat betreft de ambulancezorg – de hulpdiensten verzocht om ons te informeren over de landelijke toepasbaarheid hiervan.
Het is echter mogelijk dat de operationele noodzaak om locatie-informatie te gebruiken in pagingberichten blijft bestaan. Daarom wordt in het kader van een aanbesteding van een nieuw pagingsysteem ook onderzocht of versleuteling van pagingberichten financieel en praktisch uitvoerbaar is.
Later dit jaar zal ik uw Kamer over het bovenstaande nader informeren.

Vraag 3

Waarom is in sommige veiligheidsregio’s het adres afgeschermd en in andere regio’s niet?

Meldkamers zijn op dit moment nog regionaal georganiseerd waardoor er diversiteit bestaat tussen inrichting en de werkwijze van de verschillende meldkamers. Deze diversiteit – en de nadelen die daarmee gepaard gaan – is één van de redenen om te komen tot een landelijke meldkamerorganisatie. Over de voortgang hiervan heb ik u per brief van 2 juli 2014 geïnformeerd.

Vraag 4

Waarom bent u al meer dan een jaar aan het onderzoeken hoe deze schending van de privacy kan worden voorkomen, terwijl de oplossing in sommige regio's al wordt toegepast? Wanneer komt u met de resultaten van dit onderzoek?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Kunt u er voor zorgen dat in alle veiligheidsregio's de adressen worden afgeschermd zodat de privacy van de betrokken personen op die manier wordt geborgd? Zo ja, op welke termijn kunt u hiervoor zorgen?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Onrustig Den Haag: stenengooiers verstoren anti-ISIS-protest»?1

Ja.

Vraag 2

Wat is de reden geweest dat de politie de demonstratie heeft omgeleid nadat pro-ISIS-aanhangers de doorgang blokkeerden, in plaats van hardhandig op te treden tegen het ondemocratische gespuis?

Zie het antwoord op vraag 3 van het lid Wilders over de anti ISIS demonstratie hedenmiddag (nr. 2014Z13953, ingezonden 11 augustus 2014).

Vraag 3

Kunt u aangeven hoeveel personen er zijn opgepakt nadat er bezittingen waren vernield, er «kankerjoden» was geroepen, met stenen was gegooid en er sprake was van intimidatie en bedreiging door pro-ISIS-demonstranten?

Tijdens de demonstratie van 10 augustus jl. zijn er 6 personen aangehouden.
2 personen voor belediging, 1 persoon voor opruiing en 3 personen voor openlijk geweldpleging. Het onderzoek op grond van de videobeelden wordt voortgezet. Op 15 augustus jl. is de persoon aangehouden die er van wordt verdacht met een harde klap schade aan een camera van een journalist te hebben toegebracht.

Vraag 4

In hoeverre erkent u dat er wijken in Nederland zijn, zoals de Schilderswijk in Den Haag, waar sprake is van ondermijning van het gezag van de Nederlandse staat? Op welke wijze bent u van plan de orde structureel te herstellen?

Zie het antwoord op vraag 2 van het lid Wilders over de anti ISIS demonstratie hedenmiddag (nr. 2014Z13953, ingezonden 11 augustus 2014).

Vraag 5

Ziet u in dat het mislukken van de multiculturele samenleving, en met name de vrijwillige segregatie van veel immigranten met een islamitische achtergrond, een zeer gevaarlijke ontwikkeling is die een harde en kordate aanpak behoeft? Zo neen, waarom niet?

Dit kabinet maakt zich sterk voor een samenleving waarin mensen zich zonder belemmeringen kunnen ontwikkelen. Voor succesvolle integratie is het nodig dat wij kunnen bouwen op een fundament van gedeelde kernwaarden. Daarom moet iedereen niet alleen kennisnemen van de kernwaarden van de Nederlandse samenleving, maar deze ook verinnerlijken. Het is belangrijk dat iedereen een bijdrage levert.

Vraag 6

Deelt u de mening dat er – onder andere gezien de groeiende onrust in de samenleving – minimaal één miljard euro dient te worden geïnvesteerd in de politie? Zo neen, waarom niet?

Nee. De politie heeft voldoende middelen beschikbaar voor de opgedragen taken. Er is dan ook voor mij geen aanleiding om te overwegen de begroting van de politie met dit bedrag te doen stijgen.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de anti-ISIS demonstratie van vandaag in Den Haag waar islamitische tegendemonstranten met stenen gooiden, een cameraman zijn apparatuur vernielden, het uitlopen van de volledige route van de demonstratie onmogelijk maakten, luidkeels «kankerjoden» en «Allah Akbar» scandeerden en waartegen de Mobiele Eenheid in actie moest komen?

Ja.

Vraag 2

Is de Haagse Schilderswijk nog Nederlands grondgebied of al onderdeel van het islamitisch kalifaat? Waarom capituleert de overheid voor de islam en de verwerpelijke sharia die blijkbaar al in Den Haag heerst?

Het kabinet keurt discriminatie en elke oproep tot geweld af. Iedereen in Nederland dient zich aan de Nederlandse wet te houden. Gedrag dat de kernwaarden van de Nederlandse samenleving bedreigt, wordt niet getolereerd. De huidige mogelijkheden om in te grijpen wanneer strafbare uitlatingen worden gedaan of strafbare gedragingen worden begaan, zijn voldoende.

Vraag 3

Waarom heeft de politie gecapituleerd voor de tegendemonstranten door in plaats van de demonstranten de afgesproken route af te laten lopen en de straten daartoe desnoods schoon te vegen, de demonstranten te verhinderen hun weg te vervolgen over Nederlands grondgebied? Is dit niet de wereld op zijn kop en de lafheid ten top?

De politie heeft niet gecapituleerd voor de tegendemonstranten. In de voorbereiding naar de demonstratie is vanuit de gemeente Den Haag en de politie contact geweest met de organisatie en zijn nadere afspraken gemaakt over de demonstratie. Ook over het afwijken van de route ter voorkoming van wanordelijkheden. Het is de taak van de politie om te waarborgen dat demonstraties in goede orde verlopen. De politie treedt daarbij regulerend op. De politie heeft escalatie voorkomen. Door het optreden van de agenten is er geen gewelddadige confrontatie tussen de twee groepen geweest.

Vraag 4

Bent u bereid een ieder uit de Haagse Schilderswijk of elders in Nederland die onze rechtsstaat wil vervangen door het kalifaat en de sharia wil invoeren en daar geweld voor wil gebruiken het land uit te zetten en Nederland terug te geven aan de mensen die onze vrije democratische rechtsstaat wel respecteren? Zo nee, wilt u dan samen met uw partijgenoot Van Aartsen zo snel mogelijk uw biezen pakken?

Zie het antwoord op vraag 2.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Bedrijven staan niet te trappelen om hun stukje spoor over te nemen»?1

Ja.

Vraag 2

Bent u van mening dat het van belang is om bedrijven – ook vanuit het oogpunt van de milieudoelstellingen van het kabinet en de positieve milieuprestaties van het spoorgoederenvervoer – op een goede wijze aangesloten te houden op het spoornet?

Ja, ik ben van mening dat voor het functioneren van de mainports, maar ook voor de overige havengebieden, productiecentra en logistieke clusters in Nederland achterlandverbindingen per spoor cruciaal zijn. Hiervoor zijn ook de bedrijfsspooraansluitingen van belang. Vandaar ook dat in de Lange Termijn Spooragenda de ambitie staat dat het spoor een cruciale rol gaat vervullen in het verbinden van de belangrijkste economische centra met het Europese achterland op met name de middellange afstanden naar Duitsland, Frankrijk en Italië.

Vraag 3

Welke maatregelen neemt u om meer bedrijven hun goederen over het spoor te laten vervoeren en kunt u aangeven hoeveel bedrijven er meer of minder van het spoor gebruik zijn gaan maken de afgelopen vijf jaar?

In de Lange Termijn Spooragenda staat een aantal acties om het spoorgoederenvervoer aantrekkelijker en concurrerender te maken. De spoorgoederenvervoersector zal onder andere gaan werken aan een operationeel concept voor spoorgoederenvervoer, zodat een kwalitatief beter spoorproduct aan de verlader geleverd kan worden. Samen met de sector richt IenM een spoorgoederentafel in waar de nadere invulling en de voortgang van deze acties gevolgd wordt. Er zijn geen specifieke getallen bekend over hoeveel bedrijven gebruik maken van vervoer over het spoor in de afgelopen 5 jaar.

Vraag 4

Deelt u de mening dat overheidsbijdragen voor het faciliteren van spoorvervoer in het algemeen ook zouden moeten gelden voor het spoorgoederenvervoer?

In het MIRT wordt geen onderscheid gemaakt tussen projecten voor reizigersvervoer en goederenvervoer per spoor. Op het gemengde net maken beide vormen van vervoer gebruik van dezelfde infrastructuur. Daarmee komt een deel van het budget ook ten goede aan het spoorgoederenvervoer. Zo heb ik voor de zomer nog besluiten genomen in het kader van PHS om het goederenvervoer via Zuid-Nederland te verbeteren. In het kader van de Lange Termijn Spooragenda vindt voorts een herijking plaats van de projecten en programma’s. Hierbij zijn zowel projecten voor het spoorgoederenvervoer als projecten voor het reizigersvervoer aan de orde.

Vraag 5

Bent u bereid om te onderzoeken of de taken van NS voor wat betreft de bedrijfsspooraansluitingen kunnen worden ondergebracht bij Prorail?

Momenteel onderzoek ik samen met de sector hoe de taken van NS Spooraansluitingen het beste kunnen worden uitgevoerd. Er zijn daarvoor verschillende scenario’s in beeld, waaronder het onderbrengen van deze aansluitingen bij ProRail. Randvoorwaarde hierbij is dat het IenM en ProRail geen geld kost. De bedrijven dragen zelf de verantwoordelijkheid voor het beheer en onderhoud van de spooraansluitingen.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht dat de Nederlandse politie mogelijk de omstreden spionagesoftware FinFisher gebruikt?1

Voor het opsporen van bepaalde strafbare feiten kunnen op bevel van het Openbaar Ministerie (OM) bijzondere opsporingsbevoegdheden worden toegepast. Bij de inzet van dergelijke bevoegdheden dient het belang van de opsporing proportioneel te zijn aan de inbreuk die de bevoegdheid maakt op de persoonlijke levenssfeer van de verdachte of derden. Bovendien dient het te verkrijgen bewijs niet door de inzet van een andere, lichtere bevoegdheid te kunnen worden verkregen (subsidiariteit). Bij de inzet van ingrijpende bevoegdheden is machtiging van de rechter-commissaris vereist. De proportionaliteit en subsidiariteit van de inzet van de bevoegdheid, en het gebruik van het technisch hulpmiddel dat wordt ingezet ter uitvoering voor de bevoegdheid, worden daarbij getoetst.
De politie beschikt over software die fysiek geïnstalleerd kan worden op de computer van een verdachte, waarmee ten behoeve van opsporingsdiensten toegang kan worden verkregen tot die computer en waarmee gegevens daarvan kunnen worden overgenomen. De inzet van dit middel beperkt zich, gelet op de bepalingen van het Wetboek van Strafvordering, tot het opnemen van vertrouwelijke communicatie (op basis van artikel 126l van het Wetboek van Strafvordering). Inzet ten behoeve van een heimelijke doorzoeking van gegevensdragers is binnen de wettelijke kaders niet toegestaan.
Voorts is het onder bepaalde omstandigheden op basis van artikel 125i van het Wetboek van Strafvordering op basis van een machtiging van de rechter-commissaris mogelijk om op afstand een computersysteem te betreden, met als uitsluitende doel de computer te doorzoeken op vooraf bepaalde gegevensbestanden en deze zo nodig in beslag te nemen door ze vast te leggen. In een aantal strafzaken waarin het ging om zeer ernstige feiten is hiervan sprake geweest.
De beschikbare technische hulpmiddelen voor het opnemen van vertrouwelijke communicatie worden voorafgaand aan de inzet gekeurd door de onafhankelijke keuringsdienst van de politie. Deze keuring is voornamelijk gericht op de authenticiteit en integriteit van het middel. Inzet kan slechts plaatsvinden na voorafgaande goedkeuring door het OM. Het verstrekken van informatie over welke specifieke software de opsporingsdiensten van de politie beschikken, testen en gebruiken brengt grote risico’s met zich mee voor de inzetbaarheid van die middelen. De verwerving van dergelijke middelen vindt bij de politie onder geheimhouding plaats. Ik kan hier derhalve geen nadere informatie over verstrekken.

Vraag 2

Klopt het dat de Nederlandse politie drie softwareprogramma’s afneemt van Gamma International en dat er op dit moment twee licenties lopen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, sinds wanneer beschikt de Nederlandse politie precies over deze software?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Hebben de softwareprogramma’s die de Nederlandse politie gebruikt ook de functie computers van verdachten op afstand te hacken en over te nemen? Kunt u dit uitgebreid toelichten en daarbij aangeven of van deze functie gebruik gemaakt kan worden of zelfs al gebruik wordt gemaakt?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Met welk doel gebruikt de Nederlandse politie op dit moment de softwareprogramma’s van Gamma International? Op welke wijze wordt hierbij rekening gehouden met de privacy en integriteit van burgers?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 5

Kunt u uitgebreid toelichten voor wat voor soort onderzoeken de politie dergelijke spyware op dit moment al inzet, zoals bijvoorbeeld het maken van schermafdrukken, het kopiëren van bestanden of het meeluisteren aan de telefoon?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 6

Op welke manier zet de politie de spionagesoftware in? Wordt de computer overgenomen door een bestand toe te sturen, zoals naar voren komt in de bijbehorende FinFisher promovideo?2

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 7

Wordt er in de aanloop naar de Wet Computercriminaliteit III al door de Nederlandse politie geëxperimenteerd met het overnemen van computers van verdachten? Zo ja, hoe vaak gebeurt dit, sinds wanneer en op welke manier? Zo nee, kunt u aangeven of de spionagesoftware hiervoor al wel geschikt is?

Nee, de politie experimenteert niet met het overnemen van computers van verdachten. Ik verwijs u ook naar mijn antwoord op bovenstaande vragen.

Vraag 8

Beschikt de Nederlandse politie ook over spionagesoftware van andere bedrijven dan Gamma International? Zo ja, bij welke bedrijven en welk doel dienen die softwareprogramma’s?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 9

Welke overheidsinstanties kopen ook spionagesoftware in bij Gamma International? Zijn er ook bedrijven die dergelijke software inkopen bij Gamma International? Zo ja, welke?

Voor zover hierover informatie bekend is bij de rijksoverheid, kunnen hier geen mededelingen over worden gedaan.

Vraag 10

Bent u ermee bekend dat Gamma International ook spywarespionage verkoopt aan landen zoals Afghanistan en Iran en dat die software wordt ingezet om bijvoorbeeld de oppositie in foute regimes uit te schakelen? Wat is uw visie daarop?

Zie antwoord vraag 9.

Vraag 11

Wat is uw reactie op het Duitse onderzoek dat is gedaan naar dezelfde soort spionagesoftware en dat is geconstateerd dat deze een aantal grove fouten bevat die onder andere consequenties hebben voor de integriteit en de privacy?3 Welke consequenties heeft dit voor de software die door de Nederlandse politie wordt gebruikt ten behoeve van de opsporing?

De bevindingen van dit onderzoek zijn grotendeels op de Duitse wetgeving gericht. De Nederlandse inzet van technische hulpmiddelen ten behoeve van de opsporing van strafbare feiten geschiedt op basis van het Nederlandse Wetboek van Strafvordering.

Vraag 12

Is er onderzoek gedaan door de overheid naar de betreffende spionagesoftwareprogramma’s en naar die van concurrenten? Zo ja, wat was de uitkomst van deze onderzoeken en wie heeft deze onderzoeken verricht? Zo nee, waarom niet en gaat u dat alsnog doen naar aanleiding van onder andere de bevindingen over de Duitse spionagesoftware?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 13

Wat is uw reactie op de zorgen die de Nederlandse Orde van Advocaten heeft geuit over de mogelijke verkoop van spyware aan de Nederlandse politie?4

De politie en het OM handelen binnen de kaders die gelden voor de vertrouwelijke communicatie tussen verschoningsgerechtigden en hun cliënten.

Vraag 14

Wordt de betreffende spionagesoftware ook ingezet voor het tappen van telefoongesprekken tussen advocaten en hun cliënten?

Zie antwoord vraag 13.

Vraag 15

Bent u bereid opheldering te verschaffen over de concrete toepassing van FinFisher in de uitoefening van opsporingsbevoegdheden? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 16

Welke waarborgen zijn er om de vertrouwelijke digitale communicatie tussen advocaten en cliënten te beschermen?

Zie antwoord vraag 13.

Vraag 1

Heeft de regering kennis genomen van de absolute humanitaire noodsituatie van minderheden zoals Yazidi's en Christenen die voor IS op de vlucht geslagen zijn en in niemandsland zitten, vaak zonder drinken en voedsel?

Ja.

Vraag 2

Heeft u kennis genomen van het feit dat de Amerikaanse president Obama spreekt over een mogelijke genocide en deelt u dat?

Het kabinet heeft kennisgenomen van de onderbouwing van de VS voor zijn optreden. De inspanningen van de internationale gemeenschap moeten er nu eerst en vooral op gericht zijn het grote menselijk lijden in Irak te verlichten. Als blijkt dat ernstige misdaden zoals genocide of misdrijven tegen de menselijkheid zijn gepleegd, dan moeten die onderzocht en de daders vervolgd worden. Het kabinet steunt op dit punt de oproep van EU Hoge Vertegenwoordiger Ashton van vandaag, 10 augustus 2014.

Vraag 3

Heeft u kennis genomen van de vele noodoproepen o.a. van religieuze leiders zoals de patriarchen van Bagdad en Damascus en van de paus?

Ja.

Vraag 4

Steunt de regering de luchtaanvallen van de Verenigde Staten?

Het kabinet vindt het een goede zaak dat de VS op verzoek van de Iraakse overheid hulp biedt om de Iraakse bevolking, inclusief de minderheden die nu in het nauw zitten, te beschermen.

Vraag 5

Acht u de noodhulp en voedseldroppings op dit moment toereikend?

De humanitaire situatie in Noord-Irak is schrijnend en verdient urgente aandacht. De droppings met voedsel en water door de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk, maar ook door de Iraakse en Koerdische autoriteiten, in samenwerking met VN-organisaties en Turkije, zijn een zeer welkome stap ter verlichting van de meest dringende noden. De droppings zullen de komende dagen doorgaan. Ook verschillende VN-instellingen zijn betrokken bij het verlenen van noodhulp. Ondertussen proberen Koerdische en Iraakse strijdkrachten een humanitaire corridor naar Koerdisch gebied te creëren. Aan de westkant van de bergen bij Sinjar zouden Syrisch-Koerdische strijders er in geslaagd zijn kleine groepen Yezidi te ontzetten en via Syrië naar Iraaks Koerdisch gebied te leiden, maar het is nog onduidelijk hoe bestendig dit is. Zoals eveneens schriftelijk aan uw Kamer gemeld op 8 augustus 2014 heeft het kabinet waardering voor de inspanningen die de Koerdische autoriteiten en gemeenschap zich getroosten om opvang te bieden aan de grote groepen ontheemden in de Koerdische regio.

Vraag 6

Ziet u, net als de vraagstellers, een acute rol voor Nederland en de EU weggelegd en hoe bent u bereid die vorm te geven in de komende 24 tot 48 uur, zodat mensen bereikt worden en niet massaal sterven?

Zoals op 8 augustus 2014 schriftelijk aan uw Kamer medegedeeld, is het kabinet doordrongen van de ernst van de situatie in Irak. Naar aanleiding van de huidige humanitaire crisis heeft het kabinet besloten onverwijld een extra bijdrage van 400 000 Euro via het Nederlandse Rode Kruis te geven aan het Internationale Rode Kruis ten behoeve van noodhulp in Irak. Het kabinet komt hiermee tevens tegemoet aan een verzoek om extra humanitaire hulp vanuit de Koerdische regionale autoriteiten. Daarnaast onderzoekt het Ministerie van Defensie op dit moment of Nederland – al dan niet via EATC – een bijdrage kan leveren aan strategisch transport van goederen.
Het kabinet staat in nauw contact met alle relevante actoren over de huidige crisis en dringt in Europees verband aan op extra aandacht. De Europese Commissie heeft 17 miljoen Euro beschikbaar gesteld voor humanitaire hulp in Irak, waaronder 5 miljoen voor de recente crisis. Daarnaast vraagt Nederland in EU-verband aandacht voor het politieke proces in Bagdad met nadruk op snelle vorming van een sterke eenheidsregering met deelname van alle politieke en sektarische groepen die Irak uit deze crisis kan leiden.
Op diplomatiek niveau is Nederland actief in Bagdad, Erbil, Brussel en New York en in contact met gelijkgezinde partners. Samen met andere landen spant Nederland zich in om het verzoeningsproces tussen Bagdad en Erbil een stimulans te geven. Het VK werkt momenteel aan een resolutie van de VN-Veiligheidsraad. Nederland draagt daar actief aan bij.

Vraag 7

Bent bereid om met de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk mee te helpen aan voedseldroppings?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 8

Kunt u deze vragen gezien de acute aard van de situatie vóór maandag 11 augustus 2014 beantwoorden?

Ja.

Vraag 1

Kent u het bericht «Wijkagent in meeste delen land onzichtbaar»?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat er «in het grootste deel van Nederland sprake is van een nijpend tekort aan wijkagenten»? Zo ja, hoe komt dat en op welke wijze heeft u de Tweede Kamer hiervan op de hoogte gesteld? Zo nee, wat is dan niet waar?

Nee, er is geen sprake van een nijpend tekort aan wijkagenten in het grootste deel van Nederland. Landelijk gezien voldoet de politie aan de wettelijke norm zoals deze is opgenomen in de Politiewet 2012: gemiddeld is er ten minste één wijkagent werkzaam per 5.000 inwoners. Op eenheidsniveau bestaan nog verschillen, waardoor niet in alle eenheden de norm wordt gehaald. Zoals in de laatste voortgangsbrief nationale politie2 is aangeven, heb ik prioriteit gegeven aan het in werking brengen van de basisteams en de districtsrecherches per 1 januari 2015. De wijkagenten maken onderdeel uit van de basisteams en werken dientengevolge ook per 1 januari 2015 – behoudens vacatures – conform het inrichtingsplan nationale politie. In het inrichtingsplan is de wettelijke norm als minimum aangehouden. Uiteraard wordt er hard naar toegewerkt om ook de vacatures te vervullen. Dit moet binnen de spelregels die met de politievakorganisaties in het kader van de personele reorganisatie zijn afgesproken. De korpschef is hierover in overleg met de centrale ondernemingsraad en de vakbonden.

Vraag 3

Hoeveel wijkagenten telt de Nationale Politie op dit moment en hoeveel zouden dat er volgens de wettelijke norm van 1 wijkagent op 5.000 inwoners moeten zijn?

Het inrichtingsplan nationale politie – op dit punt gebaseerd op de wettelijke norm – gaat uit van 3.413 wijkagenten. Thans zijn er 3.444 werkzaam.

Vraag 4

Deelt u de mening dat wijkagenten die de bewoners en hun problemen goed kennen van groot belang zijn voor de veiligheid en veiligheidsgevoelens in een wijk? Zo ja, heeft het aanstellen van wijkagenten dan de hoogste prioriteit? Zo nee, hoe zou u dan het belang van de wijkagent omschrijven?

Ja, wijkagenten vervullen een sleutelfunctie in de basisteams. Zij vormen letterlijk het lokale gezicht van de politie en zijn vaak het eerste aanspreekpunt. Wijkagenten werken, tezamen met collega’s uit het basisteam, probleemgericht aan veiligheid, met partners en burgers. De wijkagent vormt een belangrijk onderdeel van het lokale netwerk aan scholen, buurtbewoners, veiligheidspartners, hulpverleners en is daarmee van groot belang voor de veiligheid en veiligheidsgevoelens in de wijk. De vorming van de basisteams waar de wijkagent deel van uitmaakt heeft de hoogste prioriteit. Zie verder mijn antwoord op vraag 2.

Vraag 5

Wanneer zal de wettelijke norm van 1 wijkagent op 5.000 inwoners voor het hele land zijn bereikt?

Zie mijn antwoord op vraag 2.

Vraag 1

Bent u bekend met de uitspraken van de Turkse premier Erdogan, waarin hij – tot tweemaal toe – de handelwijze van Israël in Gaza vergelijkt met die van Hitler?1 Hoe beoordeelt u deze uitspraken?

Ja.

Vraag 2

Heeft u alreeds uw afschuw uitgesproken over deze uitspraken? Zo nee, waarom niet?

Op 31 juli is, in reactie op vragen van uw Kamer in een Schriftelijk Overleg over de situatie in de Gaza-strook, al aangegeven dat het kabinet de aangehaalde uitspraken als ongelukkig beoordeelt. Het kabinet vindt het niet nodig specifiek hiervoor de Turkse ambassadeur te ontbieden.
Het kabinet is van mening dat toetredingsonderhandelingen de beste manier vormen om Turkije aan te sporen te hervormen en handelen naar Europese maatstaven. Het opschorten van de onderhandelingen draagt vanuit dit perspectief niet bij aan een verandering in de gewenste zin.
Wat betreft de Patriot-missie dient dat Nederland hiermee voldoet aan de bondgenootschappelijke solidariteit in het kader van de NAVO. De missie is nadrukkelijk bedoeld ter bescherming van de Turkse burgerbevolking. Het kabinet hecht ten slotte geen geloof aan de uitspraken van «Islamic State» dat de Turkse regering een cruciale rol heeft gespeeld in zijn opmars in Irak.

Vraag 3

Welke consequenties verbindt u aan deze uitspraken? Bent u bereid de Turkse ambassadeur te ontbieden omtrent deze verwerpelijke uitspraken? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Bent u bereid om bij uw collega-Ministers binnen de Europese Raad Buitenlandse Zaken, steun te zoeken om Turkije hierop aan te spreken? Bent u eveneens bereid om steun te zoeken voor het opschorten van de onderhandelingen met Turkije over het EU-lidmaatschap? En geeft dit reden om de Nederlandse patriotmissie in Turkije te heroverwegen, wanneer premier Erdogan zijn uitspraken niet terugneemt? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Welke gevolgen hebben de uitspraken van premier Erdogan voor de relatie met Turkije? Hoe beoordeelt u de uitspraken van «Islamic State» (IS) waaruit blijkt dat de Turkse regering een cruciale rol heeft gespeeld in de opmars van IS in Irak?2

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Kunt u duiding geven van het besluit van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) om de ebola-uitbraak in West-Afrika te bestempelen als een bedreiging van de internationale volksgezondheid?

De WHO verklaarde op 8 augustus de ebola-uitbraak tot «Public Health Emergency of International Concern» (PHEIC). De WHO «Emegency Committee» duidt de ebola-uitbraak als een buitengewone gebeurtenis, met een risico voor de volksgezondheid in andere landen. De mogelijke consequenties van verdere internationale verspreiding kunnen groot zijn, met name binnen West-Afrika waar de gezondheidszorgfaciliteiten onvoldoende toegerust zijn om een ebola-uitbraak te bestrijden.
Het afkondigen van een PHEIC heeft een belangrijke signaalfunctie en faciliteert een internationaal gecoördineerde respons.
De WHO heeft diverse tijdelijke maatregelen geformuleerd voor landen waar sprake is van overdracht van het ebolavirus (Sierra Leone, Liberia, Guinee, Nigeria), landen met een verdachte of besmette ebolapatiënt (bijv. Spanje en de Verenigde Staten), dan wel landen die grenzen aan een land waar het ebolavirus zich verspreidt en alle overige lidstaten. Met deze adviezen van de WHO kunnen lidstaten optimaal reageren op de uitbraak en zich optimaal voorbereiden op een eventuele patiënt.

Vraag 2

Welke hulpvragen heeft de Nederlandse regering tot nu toe ontvangen van landen die geconfronteerd zijn met de ebola-uitbraak? Hoe is op deze vragen gereageerd?

De Nederlandse regering heeft tot op heden van de landen die getroffen zijn door het ebola virus alleen van Guinee op 14 augustus een direct hulpverzoek ontvangen. Via de Afrikaanse Unie is een algemeen verzoek gericht aan alle landen binnengekomen om onder meer financiële steun. Daarnaast heeft de WHO, die de implementatie van de hulp in de getroffen landen coördineert, een verzoek tot bijdragen ingediend bij het «Emergency Response Coordination Centre» van de Europese Unie. Momenteel wordt dit verzoek nader bekeken. Op dit moment is Nederland niet voornemens om een extra financiële bijdrage te leveren bovenop de reeds gecommitteerde bijdragen (zie antwoord op vraag 3).

Vraag 3

Erkent u dat de landen waarin ebola is uitgebroken internationale solidariteit behoeven, omdat zij noch middelen noch kennis hebben om de uitbraak goed te bestrijden? Kunt u uw antwoord toelichten?

De situatie in de getroffen landen is aangrijpend. Het is van belang dat deze uitbraak snel onder controle is en dat de slachtoffers de benodigde medische zorg krijgen. Ondersteuning van de internationale gemeenschap aan de getroffen gebieden, is daarbij onontbeerlijk. Nederland draagt 822.600 euro bij (via Artsen Zonder Grenzen (AZG) 500.000 en het Nederlandse Rode Kruis 322.600 euro) aan zorg voor patiënten en om verdere verspreiding van het virus tegen te gaan. Daarnaast draagt Nederland indirect bij aan de lokale bestrijding van de epidemie via de Europese Unie, het Central Emergency Response Fund (CERF) van de Verenigde Naties en de jaarlijkse algemene bijdrage aan de WHO.

Vraag 4

Bent u bereid gevolg te geven aan de oproep van de WHO om in de internationale gezondheidscrisis ondersteuning te geven aan de landen die geconfronteerd zijn met de ebola-uitbraak? Zo nee, waarom niet?

Nederland heeft ervoor gekozen een financiële bijdrage te leveren aan de bestrijding van de uitbraak via AZG en het Nederlandse Rode Kruis aangezien zij daadwerkelijk in het veld opereren en op die manier direct hulp verlenen aan de patiënten. Deze organisaties werken nauw samen met de lokale medische autoriteiten die de hulp coördineren. WHO is leidend in de coördinatie van de implementatie van de hulp. Op dit moment wordt het recente verzoek van de WHO, waarin naast financiële steun ook wordt verzocht om medische experts veldziekenhuizen, etc nog bestudeerd.

Vraag 5

Erkent u dat de landen die geconfronteerd zijn met de ebola-uitbraak niet enkel behoefte hebben aan een vaccin en/of een medicijn, maar ook aan logistieke ondersteuning en andere zaken waarin Nederland kan voorzien?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Kunt u deze vragen op zo een kort mogelijke termijn beantwoorden?

Ja.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Miljoenenstrop door stoffen»?1

Ja.

Vraag 2

Bent u op de hoogte van het voornemen van de Europese Commissie om in de «Richtlijn beperking van het gebruik van bepaalde gevaarlijke stoffen in elektrische en elektronische apparatuur» (2011/65/EU, de RoHS II-richtlijn) vijf extra stoffen op te nemen om het gebruik van deze stoffen in elektrische en elektronische apparaten te beperken? Is Nederland hierover geconsulteerd?

Ik ben van dit voornemen van de Commissie op de hoogte. Vanaf de voorbereidingsfase is Nederland betrokken geweest, door deelname in de door de Commissie ingestelde expertgroep waarin de lidstaten worden geconsulteerd.

Vraag 3

Klopt het dat de Europese Commissie dit voornemen heeft gebaseerd op een onderzoek, terwijl zij hiervoor eigenlijk de afspraken en procedures, zoals vastgelegd in de REACH-richtlijn, zou moeten aanhouden? Hoe beoordeelt u het proces dat tot het voornemen van de Europese Commissie om vijf stoffen toe te voegen aan de RoHS II-richtlijn heeft geleid? Bent u bereid de Europese Commissie er op aan te spreken als blijkt dat zij niet volgens de afspraken heeft gehandeld?

In de RoHS II richtlijn (hieronder «RoHS») is de bevoegdheid om extra stoffen op te nemen in de verbodslijst (Bijlage II) gedelegeerd aan de Europese Commissie. Het staat de Commissie vrij om hiertoe een onderzoek te verrichten en dit als basis te gebruiken, binnen de regels die de richtlijn stelt. Wel dient de Commissie over de methode en haar conclusies ten aanzien van de aan de lijst toe te voegen stoffen de lidstaten en belanghebbende organisaties te consulteren.
Over de nu op handen zijnde uitbreiding van de verbodslijst heeft de Commissie belanghebbende organisaties geconsulteerd via internet en in een bijeenkomst. De lidstaten zijn geconsulteerd in een expertgroep, gevolgd door een schriftelijke commentaarronde. De informatie en reactietermijnen die de Commissie aan de belanghebbenden en de lidstaten heeft gegeven beoordeel ik als voldoende.
De RoHS stelt (in artikel 6) dat het opnemen van stoffen in de verbodslijst dient aan te sluiten bij andere wetgeving betreffende chemische stoffen, met name de REACH verordening, en onder meer rekening moet houden met de bijlagen XIV en XVII van die verordening. «Aansluiten bij» (in de Engelse versie: «be coherent with») betekent niet dat exact volgens de afspraken en procedures van REACH gewerkt moet worden. In de expertgroep heeft geen enkele lidstaat steun uitgesproken voor de bezwaren van de industrie (producenten) dat de procedures en methoden van REACH onvoldoende zijn aangehouden. Mijn overwegingen bij deze opstelling licht ik hieronder nader toe.
De vijf extra stoffen die de EC in de verbodslijst van de RoHS wil opnemen zijn in de preambule van de RoHS (overweging 10) als prioriteit aangemerkt. Daarmee wisten lidstaten en belanghebbenden al sinds 2011 dat een verbod op een termijn van enkele jaren een reële mogelijkheid was. Deze vijf stoffen staan ook op REACH Annex XIV. Dat betekent dat het gebruik van deze stoffen uiteindelijk in alle producten moet eindigen. De RoHS stelt restricties specifiek aan elektrische en elektronische apparatuur (EEA) en geeft een viertal aandachtspunten waarmee de Commissie rekening dient te houden. Het gaat daarbij om de vraag of de stof (RoHS art.6):
Gegeven het bovenstaande ben ik van mening dat de Commissie heeft gehandeld conform de geldende procedure. Ik zie dan ook geen aanleiding de Commissie hierop aan te spreken.

Vraag 4

Bent u bekend met het onderzoek dat de Duitse overheid heeft laten uitvoeren naar de kosten van eventuele uitbreiding van de RoHS II-richtlijn voor de Duitse technologische industrie? Kunt u een inschatting geven van de gevolgen van eventuele uitbreiding van de RoHS II-richtlijn voor de Nederlandse technologische industrie? Heeft u een beeld van wat de baten van de wijziging van de RoHS II-richtlijn zouden zijn? Hoeveel veiliger zouden elektrische en elektronische producten worden door uitbreiding van de RoHS II-richtlijn?

Ik ken het onderzoek waarop u doelt. Het betreft echter niet de momenteel op handen zijnde uitbreiding van verbodslijst van de RoHS met vijf stoffen, waarover uw vragen gaan, maar de herziening van de RoHS als geheel in 2011, waarbij sprake was van uitbreiding met extra categorieën van apparatuur waarvoor de richtlijn ging gelden. De technologische industrie die deze categorieën van apparatuur produceert kreeg toen te maken met een verbod (op termijnen van 2014, 2016 en 2017) op het gebruik van een zestal stoffen in hun apparatuur.
De opgave waartoe de industrie door een stofverbod wordt geplaatst bestaat grofweg uit (i) het inventariseren in hoeverre hun producten de (op termijn) te verbieden stoffen bevatten en (ii) het ontwikkelen en testen van producten waarin de verboden stoffen vervangen zijn door wel toegestane stoffen. Voor het ene apparaat is deze exercitie relatief eenvoudig, voor meer complexe apparatuur is dit vaak veel moeilijker en kost het veel tijd. Daarom geeft de RoHS overgangstermijnen; de nieuwe stofverboden gaan naar verwachting medio 2017 in, voor de meer complexe medische en industriële apparatuur pas medio 2019. Bovendien heeft de Commissie de mogelijkheid om uitzonderingen op een stofverbod toe te kennen, voor een bepaalde termijn, indien er niet tijdig een marktrijp product ontwikkeld kan worden dat vrij is van de verboden stof. Uiteraard moet de betreffende industrie dit motiveren.
Nu kom ik op uw vraag naar de baten van de RoHS. De gevaareigenschappen van de onder de RoHS verboden stoffen zijn wetenschappelijk bepaald en politiek vastgesteld in andere kaders dan de RoHS, met name onder VN-verdragen en onder REACH en de daaraan voorafgaande Europese regelgeving. Omwille van de menselijke gezondheid en het milieu is besloten om bepaalde stoffen uit te faseren, d.w.z. ervoor te zorgen dat deze stoffen zo snel als technologisch en sociaaleconomisch mogelijk is uit onze producten verdwijnen. Voor het vijftal stoffen waarvoor nu een verbod onder de RoHS aan de orde is, staat buiten kijf dat ze uitgefaseerd moeten worden. De baten van deze uitbreiding van de RoHS betreffen verhoging van de veiligheid van elektrische en elektronische producten in de gebruiksfase zowel als het afvalstadium en het verdwijnen van de gevaarlijke stoffen uit de gerecycleerde materialen van deze apparatuur. Deze baten zijn echter niet eenvoudig in cijfers uit te drukken.
Het vervangen van stoffen door alternatieven brengt kosten met zich mee. Alle producenten in binnen- en buitenland (dus niet alleen de Nederlandse) hebben hiermee te maken. De kosten zullen doorberekening vinden naar afnemers, uiteindelijk de consument. Het betalen van een prijs voor een gezonder leefmilieu is een breed geaccepteerd principe.

Vraag 5

Kunt u aangeven hoe verdere besluitvorming over dit voornemen van de Europese Commissie verloopt en op welke manier Nederland hier invloed op uit kan oefenen? Bent u, op basis van een afweging van kosten en baten, bereid deze invloed uit te oefenen? Kunt u de Kamer hierover eerst informeren, alvorens actie te ondernemen?

Het door de Commissie uitgevoerde consultatieproces onder de lidstaten is inmiddels afgelopen. De Commissie komt naar verwachting spoedig met haar voorstel. Dit kan door de Raad en het Europees parlement als hamerstuk afgedaan worden maar ook geblokkeerd worden. Op grond van de uitingen van de lidstaten tot nog toe sluit ik een blokkade in de Raad uit. Uit bovenstaande antwoorden volgt dat ik geen reden zie voor een initiatief om het Commissiebesluit nog te beïnvloeden.
De gevolgen voor de industrie hebben zeker mijn aandacht. De komende jaren zal de industrie moeten investeren in het vervangen van de verboden stoffen. Als dat voor bepaalde producten ondanks serieuze inspanning van de industrie niet lukt vóór het einde van de overgangstermijn (moment dat het stofverbod gaat gelden) kan de industrie bij de Europese Commissie een aanvraag voor een uitzondering doen. Gezien signalen uit de industrie zouden er veel van zulke aanvragen kunnen komen. Ik vertrouw er op dat de EC er alles aan zal doen om de aanvragen tijdig en weloverwogen te behandelen voordat het stofverbod ingaat. Het mag niet gebeuren dat belangrijke producten (bijv. medische apparatuur) tijdelijk van de markt gehaald moeten worden als de Commissie te laat zou zijn met haar besluiten over uitzonderingen.
Zowel het proces rond de uitzonderingen als de onderbouwing van eventuele toekomstige uitbreidingen van de verbodslijst met extra stoffen zal ik nauwlettend volgen.

Vraag 1

Hoe beoordeelt u de zorgen van de Nederlandse Reddingsbrigade over de «afnemende zwemvaardigheid» in ons land mede omdat «kinderen minder goed of zelfs helemaal niet meer zwemmen»?1 2

Ook ik heb vernomen dat er ongelukken zijn gebeurd. Laat ik voorop stellen:
ieder ongeluk is een drama en is er een teveel.
Vanuit signalen van de Reddingsbrigades is het mij bekend dat kinderen steeds minder goed kunnen zwemmen, ook al hebben zij een zwemdiploma. Een van de oorzaken hiervan is dat kinderen steeds minder vaak gaan zwemmen. Ouders moeten hier hun verantwoordelijkheid nemen.
Ik constateer dat er scholen zijn die schoolzwemmen aanbieden en dat er lokale stimuleringsprojecten zijn om kinderen meer te laten zwemmen. Ook vanuit het Rijk vindt er stimulering plaats: via 37 Sportimpulsprojecten worden kinderen in staat gesteld om vaker te gaan zwemmen.

Vraag 2

Onderschrijft u de constatering van de Reddingsbrigade dat hulpverleningsacties voor zwemmers «vaker rechtstreeks het gevolg zijn van onvoldoende zwemvaardigheid»?3 Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Kan het in vraag 2 gestelde mede worden toegeschreven aan het afschaffen van het verplichte zwemonderwijs? Kunt u uw antwoord toelichten?

Het is niet bewezen dat afnemende zwemvaardigheid het gevolg is van het afschaffen van het verplichte zwemonderwijs. Ondanks de afschaffing haalt 94% van de kinderen minimaal 1 zwemdiploma.4 De overgrote meerderheid die (Nationaal Zwemdiploma) A haalt, gaat door voor B.

Vraag 4

Bent u het eens met de brancheorganisaties sport, die stellen dat het behalen van het zwemdiploma B «ontoereikend» is om kinderen veilig te laten zwemmen en dat daarvoor het zwem-ABC nodig is?4 Wilt u daarbij aangeven hoe u tot uw oordeel komt?

De overgrote meerderheid die Nationaal Zwemdiploma A haalt, gaat door voor diploma B. De stap van B naar C is in de praktijk minder vanzelfsprekend.
De branche vindt C nodig om volledig zwemvaardig te zijn, maar steeds meer ouders/kinderen haken af na diploma B.6
Ik ben bekend met de stelling van de brancheorganisatie dat zwemdiploma B ontoereikend is om kinderen veilig te laten zwemmen. Voor deze stelling is mij echter geen bewijs bekend. Daarnaast ben ik van mening dat de zwemvaardigheid van kinderen primair een verantwoordelijkheid is van de ouders. Het is in die zin dan ook aan de ouders om te bepalen wat zij een voldoende zwemniveau voor hun kind(eren) vinden.

Vraag 5

Hoe beoordeelt u in relatie daarmee de risico’s op meer toekomstige zwemongevallen nu «minder dan de helft van de kinderen het volledige Zwem-ABC maakt»?5

Zie antwoord op vraag 1, 2 en 3.

Vraag 6

Kunt u aangeven of de verwachting van de Vereniging Sport en Gemeenten klopt(e), dat «mede door de bezuinigingen het aantal gemeenten met schoolzwemmen in de komende jaren nog verder zal dalen tot onder de 40 procent, een historisch laag percentage»?6 Wat is daarover uw oordeel?

De cijfers, verwachtingen en onderbouwing van de Vereniging Sport en Gemeenten zijn mij niet bekend. Scholen en gemeenten zijn vrij in hun keuze om schoolzwemmen aan te bieden en die keuzes worden niet geregistreerd.
Mij is wel bekend dat het aantal scholen dat schoolzwemmen aanbiedt is afgenomen. Desondanks behaalt 94% van de kinderen minimaal 1 zwemdiploma.

Vraag 7

Hoe beoordeelt u, onder verwijzing naar de Landelijke Stimuleringsregeling Zwemvaardigheid (de Vangnetregeling 2002–2005) die in 2006 werd stopgezet, de conclusie van onderzoekers van het Mulier Instituut dat de «vangnetregeling succesvol was, omdat in de vangnetgemeenten het aandeel van allochtone kinderen met een zwemdiploma toenam, terwijl die in gemeenten zonder die regeling daalde»?7

Zoals genoemd onder vraag 3 haalt 94% van de kinderen minimaal diploma A, waarna een overgrote meerderheid van de kinderen doorgaat voor diploma B. Ondanks het stopzetten van de Stimuleringsregeling Zwemvaardigheid (de Vangnetregeling 2002–2005) is het aantal kinderen met een zwemdiploma dus zeer hoog.

Vraag 8

Hoe vallen deze conclusies te rijmen met het stopzetten van de regeling in 2006 mede omdat de «meerwaarde onvoldoende kon worden aangetoond»?8

Zie antwoord vraag 7.

Vraag 9

Deelt u de mening dat schoolzwemmen kan bijdragen aan het verminderen van het aantal verdrinkingsdoden?9 Kunt u aangeven op basis van welke onderzoeken u komt tot deze beoordeling?

Zoals gezegd is elk verdrinkingsgeval er een te veel. In antwoord op eerdere Kamervragen (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2008–2009, nr. 3512, Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2009–2010, nr. 3054 en Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2013–2014, nr. 92) heb ik aangegeven dat de verantwoordelijkheid bij het leren zwemmen als volgt is verdeeld: de zwemvaardigheid van kinderen is in de eerste plaats een verantwoordelijkheid van ouders, daarbij ondersteund door scholen en gemeenten. Zoals genoemd onder vraag 3 is mij bekend, uit signalen van de Reddingsbrigades, dat kinderen steeds minder goed kunnen zwemmen ook al hebben ze een zwemdiploma. Dit heeft o.a. te maken met steeds minder vaak gaan zwemmen. Ik ben van mening dat ouders hier hun verantwoordelijkheid moeten nemen.

Vraag 10

Bent u bereid om (a) de mogelijkheden te onderzoeken voor een nieuwe actuele vangnetregeling en (b) ervoor te zorgen dat elke leerling de basisschool verlaat met een zwemdiploma op zak, bij voorkeur met het zwem-ABC?

Ik zie hier geen aanleiding toe. Zoals genoemd onder vraag 3, haalt 94% van de kinderen minimaal 1 zwemdiploma. De overgrote meerderheid die (Nationaal Zwemdiploma) A haalt, gaat door voor B. Ondanks het stopzetten van de Stimuleringsregeling Zwemvaardigheid (de Vangnetregeling 2002–2005) is het aantal kinderen met een zwemdiploma dus zeer hoog.

Vraag 1

Kunt u aangeven of naast een mededeling in de krant van uw kant over onaanvaardbare Israëlisch aanvallen op burgerdoelen in Gaza ook op een andere wijze de Israëlische regering van dit oordeel op de hoogte gesteld zal worden, bijvoorbeeld door het ontbieden van de Israëlische ambassadeur?1 Zo nee, waarom niet?

Naast het telefonische gesprek van de Minister van Buitenlandse Zaken met de Israëlische Minister Lieberman op 11 juli jl. en dat van Minister-President Rutte op 1 augustus met de Israëlische premier Netanyahu, hebben de afgelopen weken verscheidene gesprekken plaatsgevonden tussen het Ministerie van Buitenlandse Zaken en de Israëlische ambassade in Den Haag. Ook door de Nederlandse ambassade in Tel Aviv zijn de afgelopen tijd gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van de Israëlische autoriteiten. In deze gesprekken zijn ernstige zorgen geuit over de escalatie van het geweld en het hoge aantal slachtoffers. Voorts is Israël opgeroepen tot het betrachten van maximale terughoudendheid om slachtoffers te voorkomen.
Het kabinet heeft ervoor gekozen om de vertegenwoordiger van Israël noch die van de PA te ontbieden omdat dit een zekere escalatie impliceert die niet past in de constructieve dialoog die op dit moment nodig is voor beëindiging van het geweld.

Vraag 2

Bent u voornemens de Kamer te informeren over de gronden onder het oordeel dat Israël onaanvaardbaar geweld in Gaza heeft gebruikt en met het parlement te overleggen welke gevolgen aan dit onaanvaardbaar handelen verbonden zouden moeten worden? Zo nee, waarom niet?

Israël heeft het recht op zelfverdediging met inachtneming van de grenzen die het humanitair oorlogsrecht hieraan stelt. Israël hanteert het uitgangspunt dat burgerslachtoffers zoveel mogelijk moeten worden voorkomen. Desondanks en ondanks de modernste wapens, is een zeer hoog aantal burgerslachtoffers gemaakt. De consequenties van de aanvallen op Gaza zijn dat hierbij VN-scholen en zelfs een ziekenhuis zijn geraakt. Dat is onaanvaardbaar en in strijd met de zorgvuldige handelwijze die het Israëlische leger zegt na te streven.
De EU en Nederland zijn voorstander van een internationaal, gebalanceerd en onafhankelijk onderzoek naar vermeende schendingen van het humanitair oorlogsrecht en van de mensenrechten gepleegd door alle betrokken partijen. De voorkeur van de EU en het kabinet gaat uit naar een onderzoek door gebruik te maken van bestaande mechanismen van de VN, in plaats van de onlangs door de Mensenrechtenraad ingestelde Commission of Inquiry.
In het kader van het EU-Israël Associatieakkoord zijn fora opgezet waarin dialoog en samenwerking concreet vorm wordt gegeven, waaronder het Associatie comité, sub-comités en werkgroepen. In deze fora komt ook de bescherming van mensenrechten als een van de basisbeginselen van de associatie aan de orde, en kunnen bovengenoemde incidenten besproken worden.

Vraag 3

Denkt u bij mogelijke gevolgen ook aan het toepassen van die bepalingen in het Associatieverdrag tussen Israël en de Europese Unie, waarin gesproken wordt over de verplichting mensenrechten te respecteren?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Is de regering van plan steun te verlenen aan een eventuele toetreding van Palestina tot het Internationaal Strafhof?

Het kabinet heeft kennis genomen van berichten over een mogelijk Palestijns voornemen om toe te treden tot het Statuut van Rome. Nederland is voorstander van, en zet zich in voor, universaliteit van het Statuut van Rome. Echter, alleen staten kunnen de jurisdictie van het Strafhof aanvaarden door partij te worden bij het Statuut van Rome of een daartoe strekkende verklaring af te leggen overeenkomstig de bepalingen van het Statuut van Rome. Nederland erkent de Palestijnse staat niet.

Vraag 5

Deelt u de opvatting van de Mensenrechtencommissaris van de VN dat nader onderzoek naar mogelijke oorlogsmisdaden in Gaza gewenst is?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht dat de Autoriteit Consument en Markt (ACM) aan Tennet heeft verzocht om duidelijkheid te bieden over de besteding van de opbrengsten (€ 664 miljoen) van de veilingen van grenscapaciteit op het elektriciteitsnet?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u aangeven welke voorstellen Tennet inmiddels heeft gedaan om de opbrengsten van de veilingen te laten terugvloeien naar consumenten en bedrijven; is dat via tariefsverlaging en/of investeringen? Met welk bedrag gaan de tarieven omlaag, dan wel om welke concrete investeringen gaat het?

Op basis van Europese regels2 is TenneT verplicht om de veilingopbrengsten aan te wenden voor drie doelen. TenneT moet de veilinggelden aanwenden voor de instandhouding en uitbreiding van de interconnectiecapaciteit met andere landen. Als er geen efficiënte besteding aan deze twee doelen mogelijk is, kunnen de veilingopbrengsten alleen worden gebruikt voor het derde doel: tariefsverlaging – onder voorbehoud van goedkeuring door ACM.
TenneT werkt op dit moment aan uitbreiding van de interconnectiecapaciteit: een nieuwe interconnector naar Denemarken (COBRA), een nieuwe interconnector naar Duitsland (Doetinchem-Wesel) en een verzwaring van een bestaande verbinding met Duitsland (Meeden-Dielen). Ten slotte wordt in samenhang met het project Zuid-West380 kV tevens de uitbreidingsmogelijkheid voor de interconnectiecapaciteit met België onderzocht. Voor de financiering van al deze projecten is TenneT voornemens gebruik te maken van de veilingopbrengsten.
De inkomsten van de veilinggelden zijn ondergebracht bij de Stichting Beheer Doelgelden Landelijk Hoogspanningsnet. Eind 2013 beheerde de stichting ongeveer € 600 mln aan veilinggelden. TenneT en ACM kwamen daarom vorig jaar tot het oordeel dat een deel van de opbrengsten van het veilen van haar grenscapaciteit kon worden ingezet voor het verlagen van de nettarieven. In het tarievenvoorstel voor 2014 is 87 miljoen in mindering gebracht op de toegestane tariefinkomsten van TenneT. Als gevolg daarvan zijn in 2014 de nettarieven lager.

Vraag 3

In hoeverre overweegt Tennet om met de opbrengsten de leveringszekerheid in de 82 relatief kwetsbare «uitlopergebieden» te verbeteren, die voor hun stroomvoorziening afhankelijk zijn van één hoogspanningsverbinding en bij een stroomstoring niet op een snelle back-up van stroom kunnen rekenen?

Op basis van Europese regelgeving is TenneT verplicht om de veilinggelden aan te wenden voor investeringen die samenhangen met de interconnectiecapaciteit of voor verlaging van de nettarieven. Het versterken van uitlopers kan dus niet worden gefinancierd met opbrengsten uit veilingopbrengsten van grenscapaciteit.

Vraag 4

Welke ambitie heeft Tennet om de leveringszekerheid in de uitlopergebieden (waarachter zich 29% van de Nederlandse afnemers bevindt) te verbeteren, in welk tempo en met welke concrete maatregelen?

In de Netcode Elektriciteit zijn eisen gesteld met het oog op o.a. de betrouwbaarheid van 110 kV en 150 kV hoogspanningsnetten. Om aan deze eisen te voldoen heeft TenneT in 2010 elf uitlopers geïdentificeerd die in aanmerking komen voor versterking. Dit programma is gericht op elf uitlopergebieden die nu of in de nabije toekomst een totale vraagbelasting vanaf 100 MW kennen.
Het betrof de uitlopers bij Westwoud, Rotterdam Ommoord, Rotterdam Centrum, Rotterdam Zuidwijk, Dordrecht Zuid, Arkel, Anna Paulowna, Alblasserdam, Tilburg Zuid, Eerde en Budel. Sindsdien is gebleken dat de uitloper bij Budel geen deel van het openbaar net is. Van de elf uitlopers die TenneT in 2010 heeft geïdentificeerd, resteren er dus tien.
TenneT heeft prioriteit gegeven aan uitlopers waar ook andere ontwikkelingen speelden, zoals benodigde uitbreiding van transportcapaciteit door een toename van productie. Het betreft hier de uitlopers bij Westwoud, Rotterdam Ommoord en Anna Paulowna. Daarnaast zijn plannen ontwikkeld en in gang gezet voor de uitlopers bij Alblasserdam, Tilburg Zuid en Eerde.
Het duurt vaak vijf tot zeven jaar voordat een verzwaring feitelijk is uitgevoerd. Hierbij speelt met name een rol dat het verwerven van vergunningen en het onderhandelen over grondposities meerdere jaren duurt. TenneT verwacht dat zij de eerste uitloper uiterlijk in 2017 en de laatste uiterlijk in 2021 heeft verzwaard.
In een aantal gevallen kan de leveringszekerheid in uitlopergebieden worden verbeterd door gebruik te maken van redundantie uit het middenspanningsnet. Deze oplossing wordt gebruikt om de leveringszekerheid op de uitlopers bij Rotterdam Centrum, Rotterdam Zuidwijk, Dordrecht Zuid en Arkel te verbeteren. In al deze gevallen is Stedin de regionale netbeheerder. De netontwerpen van TenneT en Stedin zijn op deze punten reeds met elkaar afgestemd waardoor het net daar voor een groot deel reeds redundant is. TenneT onderzoekt nu samen met Stedin hoe zij het netontwerp verder kan verbeteren.
Het bestaande programma van TenneT zal de leveringszekerheid voor een groot deel van de aangeslotenen op uitlopers in Nederland versterken. Wanneer andere uitlopers worden geïdentificeerd die groter zijn dan 100 MW, pakt TenneT die conform de Netcode Elektriciteit op.

Vraag 5

Hoe ver is de uitvoering van het investeringsprogramma gevorderd dat is aangekondigd in 2010 om de kwetsbaarheid van elf uitlopergebieden te verminderen, waardoor het percentage afnemers dat achter een uitloper woont zou worden verlaagd naar 19%? Om welke gebieden gaat het precies?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Kunt u een actueel overzicht geven van de resterende uitlopergebieden, de kwetsbaarheid voor stroomuitval en de (potentiële) maatschappelijke schade die daarvan het gevolg is?

Het Kwaliteits- en Capaciteitsdocument van TenneT van 2013 (KCD) geeft een goed beeld hoe het net er inclusief de uitlopers voor staat. Sinds 2010 is één extra uitloper geïdentificeerd die groter is dan 100 MW: een uitloper bij Zaltbommel. TenneT werkt aan een plan om deze uitloper aan te pakken.
Uitlopergebieden zijn voor hun stroomvoorziening afhankelijk van één hoogspanningsverbinding die dubbel is uitgevoerd (conform het N-1 principe). In een uitlopergebied leidt gelijktijdige uitval van twee circuits tot een stroomstoring bij afnemers. Ondanks dat de kans op uitval in een uitlopergebied gelijk is aan andere gebieden, bestaat er een grotere kans dat een incident leidt tot stroomuitval en duurt deze doorgaans langer. Het grootste deel van het hoogspanningsnet bestaat uit ringstructuren. Het netwerk is dan minder kwetsbaar voor stroomstoringen. Deze ringen zorgen namelijk voor vermazing van het net waardoor bij een storing in één dubbelcircuit-verbinding geen langdurige stroomuitval ontstaat.
De maatschappelijke schade van stroomuitval is in de afgelopen jaren verschillende keren onderzocht. In opdracht van TenneT is in 2004 een onderzoek uitgevoerd door Stichting Economisch Onderzoek (SEO) naar de maatschappelijke kosten van stroomuitval in relatie tot het versterken van uitlopergebieden. Het onderzoek is geactualiseerd in 2009. In 2012 is de schade door stroomuitval in opdracht van NMa onderzocht door Blauw. Dit onderzoek gaat overigens niet in op investeringen in uitlopers.
De uitkomst van het onderzoek van SEO is per brief aan uw Kamer toegelicht.3 Het onderzoek van Blauw kunt u terugvinden op de website van Autoriteit Consument en Markt4.

Vraag 7

Bent u bereid om zich er bij Tennet voor in te zetten dat een deel van de veilingopbrengsten wordt ingezet voor een aanvullend investeringsprogramma om de leveringszekerheid voor huishoudens en bedrijven in uitlopergebieden te verbeteren?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Kiev en NAVO vrezen Russische invasie in Oekraïne»?1

Ja.

Vraag 2

In hoeverre klopt het dat er bij de NAVO een serieuze zorg bestaat dat de Russen Oekraïne zullen binnenvallen?

De Russische Federatie heeft een aanzienlijke troepenmacht aan de grens met Oost-Oekraïne samengetrokken. Deze eenheden hebben een hoge gereedheid en moeten in staat worden geacht om, wanneer daar het bevel toe zou worden geven, binnen korte tijd Oekraïne binnen te vallen. Tot op heden heeft Rusland niet of zeer beperkt gereageerd op oproepen tot de-escalatie en meer in het bijzonder het terugtrekken van deze eenheden van locaties dichtbij de Oekraïense grens naar hun kazernes elders in Rusland. Mocht Rusland Oekraïne binnenvallen dan zal dit leiden tot verdere escalatie van het conflict. De Navo blijft de ontwikkelingen aan de Oekraïense grens nauwgezet volgen.

Vraag 3

Hoe oordeelt u over het cynische voorstel van Rusland voor een humanitaire missie in Oekraïne?

De situatie in Oost-Oekraïne is en blijft fragiel. De gevechten tussen de Oekraïense eenheden en de separatisten duren voort en het einde van de strijd is, mede gezien de continue stroom wapens en strijders vanuit Rusland, vooralsnog niet in zicht. De voortdurende gevechten hebben ook hun weerslag op de humanitaire situatie in het land.
De internationale gemeenschap is bezorgd over de humanitaire situatie en daarom heeft de EU 2,5 miljoen euro toegezegd voor de financiering van humanitaire hulp in het gebied. Ook Nederland heeft in totaal 0,7 miljoen euro beschikbaar gesteld voor humanitaire hulp. De Oekraïense bevolking kan blijven rekenen op internationale en Nederlandse steun.
Nederland betreurt het dat Rusland zich niet heeft gehouden aan afspraken die waren gemaakt tussen het Internationale Rode Kruis, Oekraïne en Rusland over de levering van Russische hulpgoederen aan Oekraïne. Het ongeautoriseerd passeren van een Russisch hulpkonvooi over de Oekraïense grens afgelopen vrijdag is de zoveelste Russische schending van de soevereiniteit van Oekraïne. Het kabinet waardeert dan ook de terughoudendheid waarmee Oekraïne hierop heeft gereageerd.
Voorts acht het kabinet het van groot belang dat alle hulp geschiedt met instemming van Oekraïne en voldoet aan de internationale standaarden. Alleen als aan die voorwaarden is voldaan, is volgens Nederland humanitaire assistentie acceptabel.

Vraag 4

Wat zullen de volgende stappen in NAVO-verband zijn als reactie op de Russische dreigingspolitiek?

Nadat in maart jl. de hoogste Navo-commandant in Europa, SACEUR, al een aantal maatregelen had genomen, gaf de ministeriële Noord-Atlantische Raad (NAR) op 1 april jl. de militaire autoriteiten van de Navo de opdracht om op korte termijn militaire opties uit te werken om bondgenoten gerust te stellen die zich door de crisis in Oekraïne bedreigd voelen (zie de brief van de Minister van Buitenlandse Zaken van 9 april 2014, Kamerstuk 28 676, nr. 199).
Op 16 april nam de NAR hierover een besluit (zie de brief van de ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie van 16 april 2014, Kamerstuk 28 667, nr. 201) en op 23 mei heb ik u, mede namens de Minister van Buitenlandse Zaken geïnformeerd over een additionele Nederlandse bijdrage aan het geruststellingspakket in de vorm van het aanbieden van vier F-16’s voor de versterking van Baltic Air Policing (Kamerstuk 28 667, nr. 203).
Momenteel wordt binnen de Navo gewerkt aan maatregelen voor de middellange en lange termijn. De Navo-top in Wales op 4 en 5 september zal hierover besluiten nemen. Nadere informatie over die maatregelen en het zogenoemde Readiness Action Plan ontvangt u in de geannoteerde agenda en het verslag van de Navo-Top.

Vraag 5

Wanneer en op welke wijze zult u als Minister van Defensie nu eindelijk een visie presenteren op de ontstane problematiek?

De aandacht van het kabinet gaat in eerste instantie uit naar geruststelling (reassurance) van de bondgenoten die dicht bij Oekraïne en Rusland liggen. In de aanloop naar de Navo-top van begin september in Wales bespreken de lidstaten of op langere termijn aanpassingen nodig zijn van de defensiecapaciteiten van de Navo. Op de Top zullen staatshoofden en regeringsleiders hierover besluiten nemen. Vervolgens zal moeten worden bezien wat dit betekent voor de Nederlandse krijgsmacht.

Vraag 6

Bent u bereid zo spoedig mogelijk toe te werken naar een situatie waarin Nederland 2% van het Bruto Nationaal Product besteedt aan Defensie, zoals ook in NAVO-verband is afgesproken? Zo nee, waarom niet?

Het kabinet is van mening dat verdere bezuinigingen op Defensie, gegeven de zich ontwikkelende veiligheidssituatie in de Euro-Atlantische regio, niet voor de hand liggen. Of, en zo ja in welke mate, in de nabije toekomst weer ruimte ontstaat voor verhoging van de Nederlandse defensie-uitgaven, zal duidelijk worden op Prinsjesdag.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht dat de Velsertunnel onveilig is?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u aangeven welke maatregelen en acties ondernomen zijn naar aanleiding van het inspectierapport, welke tekortkomingen nog niet verholpen zijn en op welke termijn dat wel wordt gedaan?

Het inspectierapport is in opdracht van Rijkswaterstaat in 2011 opgesteld. Het heeft aan de basis gelegen van het onderhoud dat de afgelopen jaren aan de tunnel is uitgevoerd en nog uitgevoerd gaat worden. Gebreken welke een directe invloed hebben op de veiligheid van de tunnel zijn onmiddellijk hersteld. Dit zijn onder andere:
Installaties waarvoor op termijn geen onderdelen meer beschikbaar zouden zijn, of waar het risico op frequente uitval hoog was, zijn conform het advies uit het inspectierapport vervangen. Dit zijn onder andere:
Voorts zijn inspectiefrequenties verhoogd en is het onderhoud geïntensiveerd voor onder andere:
Tijdens de renovatie, die in 2016 is voorzien, worden alle overgebleven bevindingen uit het inspectierapport opgelost. Het gaat hier onder andere om:
herstel betonschade’s;
Rijkswaterstaat draagt hiermee zorg voor een veilige tunnel voor nu en in de toekomst. Eventuele bevindingen uit toekomstige inspecties worden direct opgelost en indien noodzakelijk worden installaties eerder dan de geplande renovatie vervangen.

Vraag 3

Kunt u aangeven of de veiligheidssituatie thans wel voldoet aan alle eisen van de vigerende wetgeving, aan welke eisen niet wordt voldaan en welke eisen onder overgangsrecht vallen?

De Velsertunnel voldoet aan de wet (Warvw). Zoals ik eerder heb gemeld, voldoet de tunnel echter nog niet aan de veiligheidsnorm waaraan de tunnel moet voldoen op 1 mei 2019. Aanvullend geldt, dat de vluchtroute niet volledig voldoet aan het Bouwbesluit 2012. De benodigde maatregelen om de Velsertunnel aan de norm te laten voldoen en aan de eisen van het Bouwbesluit, zijn voorzien in de geplande renovatie in 2016. De Velsertunnel voldoet dus ruim vóór het in de Warvw genoemde tijdstip van 1 mei 2019.

Vraag 4

Kunt u aangeven hoe de veiligheidssituatie in de Velsertunnel zo in het gedrang is gekomen? Doen dergelijke situaties zich ook voor bij andere tunnels en betreffen dat tunnels die onder de overgangsregeling van de Tunnelwet vallen?

De veiligheid van de Velsertunnel is nooit in het gedrang geweest. Dit geldt evenmin voor andere tunnels die in beheer zijn bij het Rijk. Het is hierbij niet van belang of de tunnels al dan niet onder de overgangsregeling van de Tunnelwet vallen. De tunnels zijn veilig te gebruiken en voldoen aan de Warvw.

Vraag 5

Kunt u aangeven of en op welke wijze het gemeentebestuur en de veiligheidsregio betrokken is of wordt bij dergelijke inspectierapporten?

Het gemeentebestuur en de veiligheidsregio worden direct geïnformeerd zodra er een onveilige situatie is of dreigt te ontstaan (acuut falen van veiligheidskritische systemen) of hulpverlening in het gedrang komt. In deze specifieke situatie is hiervan geen sprake geweest.