Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Jihadist ronselt op Volkel»?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u aangeven wat er wordt bedoeld met «ronselpraktijken, die heel bedreigend overkwamen»? En wat doet u tegen het ronselen, specifiek binnen Defensie?

Het ronselen of rekruteren van personen voor de gewelddadige jihad is strafbaar gesteld in het Wetboek van Strafrecht (Sr). In het bijzonder moet hierbij worden gedacht aan het in artikel 205 Sr strafbaar gestelde werven van een persoon voor vreemde krijgsdienst of gewapende strijd en het in artikel 134a Sr strafbaar gestelde deelnemen en meewerken aan training voor terrorisme. In het Actieprogramma Integrale Aanpak Jihadisme dat de ministers van Veiligheid en Justitie en van Sociale Zaken en Werkgelegenheid op 29 augustus jongstleden aan uw Kamer zonden, is tevens meegedeeld dat in het kader van bestuurlijke maatregelen onder andere ter reductie van het aantal jihadgangers die worden geronseld door terugkeerders, gedacht wordt aan tijdelijke maatregelen als een periodieke meldplicht, contactverboden en medewerking aan herhuisvesting (Kamerstuk 29 754, nr. 253). Deze aanpak is integraal en geldt daarom ook voor eventuele (ex-)werknemers van Defensie.
In dit specifieke geval was er geen sprake van ronselpraktijken door de persoon in kwestie. De MIVD doet indien nodig onderzoek naar (mogelijke) radicalisering van medewerkers van Defensie. Defensie neemt de veiligheid van haar personeel zeer serieus. Als daartoe aanleiding bestaat worden voorzorgsmaatregelen genomen om de veiligheid en het beveiligingsbewustzijn van de medewerkers te verhogen. Om het beoogde effect niet te ondergraven, worden over genomen of nog te nemen maatregelen doorgaans geen mededelingen gedaan.

Vraag 3

Is het bij de inlichtingendiensten en politie bekend wie de geradicaliseerde ex-militair is? Zo ja, is men de jihadist al op het spoor en is hij inmiddels opgepakt en vastgezet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Hoeveel geradicaliseerde ex-medewerkers van Defensie zijn betrokken bij jihadistische activiteiten?

Over aantallen geradicaliseerde ex-medewerkers van Defensie die betrokken zijn bij jihadistische activiteiten kan ik geen uitspraken doen.

Vraag 5

Welke maatregelen zijn er genomen tegen geradicaliseerde ex-militairen? Wat is er bekend over deze groep, qua achtergrond?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 6

Bent u van plan om, behalve te zwichten voor de islamitische dreiging door militairen te verbieden in uniform te reizen, het defensiepersoneel extra te beveiligen?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Bent u bekend met de bevindingen van de onderzoekers van het kantoor van de Hoge Commissaris voor Mensenrechten van de Verenigde Naties?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u de in deze rapportage gepubliceerde aantallen omtrent moord, verkrachting en slavernij bevestigen? Hoe kwalificeert u deze?

Nee. Het kabinet beschikt niet over eigenstandige informatie die dergelijke berichten kan bevestigen.
In algemene zin kan gesteld worden dat het kabinet vertrouwen heeft in de rapportage van het kantoor van de Hoge Commissaris voor Mensenrechten van de Verenigde Naties (OHCHR).
Het kabinet heeft meermaals aangegeven dat ISIS hoogstwaarschijnlijk verantwoordelijk is voor zeer ernstige internationale misdrijven, zoals misdaden tegen de menselijkheid en genocide.

Vraag 3

Beschikt u over cijfers, al dan niet aangeleverd door de Verenigde Naties, van het aantal Yezidi’s dat door ISIS-terroristen is vermoord of gevangengenomen? Zo ja, kunt u deze cijfers met de Kamer delen?

De cijfers waarover het kabinet beschikt komen uit de meest recente rapportage (bijgevoegd) van OHCHR en UNAMI2 . Daarin wordt ingegaan op vermeende mensenrechtenschendingen, waaronder moord en detentie, in de periode van 6 juli tot en met 10 september. Het rapport stelt dat Yezidi’s, net als andere etnische en religieuze gemeenschappen, systematisch doelwit zijn van het geweld van ISIS.

Vraag 4

Bent u voorts bekend met de berichten dat ISIS mosterdgas zou hebben ingezet? Hoe kwalificeert u deze berichten?2

Het kabinet beschikt niet over eigenstandige informatie die dergelijke berichten kan bevestigen.

Vraag 5

In hoeverre dragen de Nederlandse (militaire) inspanningen in Noord-Irak bij aan de bescherming van minderheden in de regio? Verwacht u dat de inzet van de coalitie op korte termijn zal leiden tot bevrijding van burgers die op dit moment gevangen zitten?

De militaire inspanningen van de internationale coalitie dragen bij aan het vermogen van de Iraakse en Koerdische strijdkrachten om gebieden waarin minderheden door ISIS worden bedreigd opnieuw onder controle te krijgen. Nederland draagt bij aan dit doel door middel van de inzet van het luchtwapen en het trainen van lokale strijdkrachten. Voorts heeft Nederland middelen beschikbaar gesteld voor humanitaire hulp aan vluchtelingen en ontheemden, waaronder minderheden. Het is moeilijk in te schatten of dit op korte termijn zal leiden tot bevrijding van burgers die gevangen zitten.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de berichten «HRW: Don’t lower marriage age»1 en «Bangladesh: don’t lower marriage age»?2

Ja, ik heb kennisgenomen van deze berichten.

Vraag 2

Heeft u kennisgenomen van het rapport «Pathways to Power: Creating Sustainable Change for Adolescent Girls»3 van Plan International?

Ja, ik heb kennisgenomen van het rapport van Plan International.

Vraag 3

Deelt u de conclusie van het rapport van Plan dat kindhuwelijken een serieuze bedreiging vormen voor de gezondheid, het welzijn en de kansen op onderwijs en een goede toekomst voor meisjes en daarom bestreden moeten worden?

Ik deel deze conclusie van Plan volledig. Kindhuwelijken hebben niet alleen een desastreus effect op de gezondheid, het welzijn en de toekomst van meisjes en vrouwen, maar ook op de ontwikkeling van samenlevingen als geheel. Het terugdringen en uiteindelijk beëindigen van kindhuwelijken is daarom een belangrijke prioriteit in mijn beleid.

Vraag 4

Deelt u de mening van Human Rights Watch dat de voorgenomen verlaging van de huwbare leeftijd in Bangladesh voor meisjes van 18 jaar naar 16 jaar in de wet in strijd is met het internationaal recht en de VN-verklaring van de rechten van het kind, die iedereen onder de 18 als kind kwalificeert? Zo ja, bent u bereid om, eventueel samen met andere landen en/of via de VN, Bangladesh aan te spreken op de verlaging van de huwbare leeftijd? Ziet u in internationaal verband mogelijkheden om deze verlaging tegen te houden?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 5

Deelt u de mening van Human Rights Watch dat deze voorgenomen verlaging indruist tegen de verklaring «alles te doen om kindhuwelijken te bestrijden» die Bangladesh op de Girl Summit in Londen, onder andere op aandringen van Girls Not Brides waarmee Nederland samenwerkt, heeft afgelegd? Zo ja, bent u bereid hierover met Bangladesh in gesprek te gaan? Zo nee, waarom niet?

Het Bengaalse voorstel om de huwbare leeftijd voor meisjes te verlagen van 18 jaar naar 16 jaar is onder andere in strijd met de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens, de Conventie voor uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen (CEDAW) en het Kinderrechtenverdrag. Het voorstel gaat in tegen inspanningen van de internationale gemeenschap om een einde aan kindhuwelijken te maken en staat haaks op de uitspraken van de Minister-President Hasina van Bangladesh op de Girl Summit van 22 juli jongstleden. Recent leek er langzaam maar zeker een omslag in Bangladesh te ontstaan naar vermindering van kindhuwelijken.
Als de wettelijk toegestane huwbare leeftijd voor meisjes 16 jaar wordt, zal dit een ernstige terugslag betekenen voor de aanpak van kindhuwelijken. Het Bengaalse maatschappelijke middenveld heeft zich scherp uitgelaten over deze plannen. Verlaging van de huwelijksleeftijd frustreert tevens het werk van onze partners in Bangladesh om de oorzaken van kindhuwelijken aan te pakken en zich in te zetten om schadelijke normen en waarden te corrigeren.
Het Bengaalse Ministerie van Vrouwen en Kinderen onderzoekt thans de wenselijkheid van het voorstel. Er zijn krantenberichten die melden dat de regering de huwelijksleeftijd voor meisjes handhaaft op 18 jaar, maar dit wordt vooralsnog niet bevestigd.
De Nederlandse ambassade in Dhaka werkt samen met andere landen, de Verenigde Naties en non-gouvernementele organisaties (NGO’s) om de ernstige gevolgen van het voornemen voor de verlaging van de wettelijke huwelijksleeftijd over te brengen aan de Bengaalse autoriteiten. Tevens zal ik onze zorgen over deze ontwikkeling waar mogelijk aan de orde stellen in gesprekken met Bengaalse Ministers en de internationale gemeenschap.

Vraag 6

Steunt Nederland op dit moment non-gouvernementele organisaties die zich in Bangladesh inzetten voor de rechten van meisjes? Ziet u mogelijkheden om deze NGO’s meer te steunen?

Nederland steunt momenteel al een aantal NGO’s die zich specifiek inzetten op het terrein van de rechten voor meisjes en het beëindigen van kindhuwelijken. Via UNICEF worden projecten tegen kindhuwelijken in onder andere Bangladesh gefinancierd voor een periode van 4 jaar (2014–2017). Save the Children en de Stichting Kinderpostzegels – gefinancierd uit het Kindhuwelijken fonds – bereiden de uitvoering van projecten in Bangladesh voor. De Population Council is in 2012 met Nederlandse financiering een onderzoeksprogramma gestart met drie partnerorganisaties in drie districten met een hoog percentage kindhuwelijken (het zogenaamde «Balika project»).

Vraag 1

Kent u het bericht «UN envoy urges Turkey to allow Kurds to protect Syria’s Kobani»?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat Kobani «literally surrounded» is op één beperkte doorgang na?

De situatie in en rond Kobani is bijzonder volatiel. Op moment van dit schrijven hebben burgers nog de mogelijkheid naar Turkije te vluchten.

Vraag 3

Indien ja, wat betekent dit naar uw opvatting voor de overlevingskansen van burgers die nog in Kobani zijn?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Bent u bereid om bij Turkije aan te dringen actie te ondernemen om de inwoners van Kobani een veilige heenkomen naar Turkije te garanderen? Indien neen, waarom niet?

Nee, volgens UNHCR verhindert Turkije niet dat burgers naar Turkije vluchten.

Vraag 5

Wat is uw oordeel over de oproep van VN-gezant De Mistura om aan Turkije te vragen vrijwilligers toe te staan naar Kobani te gaan om te helpen bij het verdedigen van de stad?

Het kabinet heeft begrip voor oproepen die worden ingegeven door de wens de burgers in Kobani te beschermen, gezien de toenemende druk op de stad en de mogelijke consequenties indien Kobani geheel in handen van ISIS valt. Zoals al eerder aangegeven in Kamerbrieven en debatten is het echter ook duidelijk dat dit voor Turkije geen gemakkelijk te nemen besluit betreft. De PKK wordt niet alleen door Turkije, maar ook door de EU, aangemerkt als een terroristische organisatie, en Turkije vreest dat directe of indirecte steun aan deze groep ook consequenties zal hebben voor de interne veiligheid. Turkije heeft inmiddels ermee ingestemd gewapende Iraaks-Koerdische strijders van de Koerdische Autonome Regio (de zgn. «peshmerga») via Turks grondgebied naar Kobani te laten reizen, waar zij steun kunnen verlenen aan Syrisch-Koerdische strijders in die stad. Dit plan wordt momenteel uitgevoerd. Daarnaast heeft de VS door parachuteringen Syrische-Koerdische strijders in Kobani voorzien van wapens en munitie, afkomstig uit de Koerdisch Autonome Regio.

Vraag 6

Bent u bereid om die oproep te ondersteunen en dit aan Turkije kenbaar te maken? Indien neen, waarom niet?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 1

Klopt het dat tijdens de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in de speciale sessie over de International Conference on Population and Development (ICPD) in New York van 22 september jongstleden aan alle lidstaten is gevraagd om steun uit te spreken voor de nieuwe prioriteiten en agenda van de International Conference on Population and Development (ICPD)?

Tijdens de Speciale Sessie van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties over de International Conference on Population and Development (ICPD) in New York op 22 september jongstleden is gesproken over de voortgang van 20 jaar implementatie van de ICPD-agenda. Lidstaten konden hun visie geven op 20 jaar ICPD en de agenda voor de komende jaren.

Vraag 2

Klopt het dat de agenda van de ICPD enkele baanbrekende elementen bevat zoals het tegengaan van alle vormen van geweld en discriminatie ook op basis van seksuele oriëntatie en gender identiteit, het mogelijk maken van veilige abortus door middel van veilige abortusdiensten, het liberaliseren van restrictieve abortuswetgeving en het bevorderen van de rechten van adolescenten en jongeren, en dat voor het eerst de volledige term «seksuele en reproductieve gezondheid en rechten» wordt gebruikt in een VN document? Zo ja, steunt u deze agenda van de ICPD? Zo nee, welke elementen bevat de agenda van de ICPD dan wel?

De vernieuwde agenda bevat inderdaad een aantal nieuwe, vooruitstrevende elementen, zoals de erkenning van seksuele rechten, het belang van liberalisering van abortuswetgeving, aandacht voor de meest gemarginaliseerden, en het tegengaan van alle vormen van discriminatie en geweld. Ik ben dan ook tevreden met de uitkomsten van deze Speciale Sessie van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties en ik steun de vernieuwde agenda volledig.

Vraag 3

Kunt u toelichten waarom u tijdens uw speech in New York bij de 69e sessie van de AVVN speciale sessie over de International Conference on Population and Development (ICPD), géén expliciete steun uitsprak voor de twee rapporten die aan de AVVN zijn voorgelegd en die de basis vormen voor de opvolgingsagenda van de ICPD, terwijl uw speech wel het aangewezen moment was om die steun uit te spreken?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 4

Kunt u tevens toelichten waarom u tijdens uw speech geen duidelijk verband legde tussen het recent uitgekomen Index Rapport de uitkomsten en aanbevelingen van het ICPD Global Review proces, en de Post-2015 Agenda?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 5

Kunt u toelichten waarom u in uw speech niet verwees naar voor Nederland belangrijke en taboedoorbrekende onderwerpen zoals erkenning van seksuele en reproductieve rechten, veilige en legale abortus, tegengaan van discriminatie, ook op basis van seksuele oriëntatie en gender identiteit, en bestrijding van de HIV epidemie met aandacht voor de seksuele en reproductieve rechten van key populations?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 6

Deelt u de mening dat de in uw speech ontbrekende verwijzingen naar het progressieve en taboedoorbrekende beleid van Nederland een gemiste kans is geweest daar uw speech tijdens die bijeenkomst het aangewezen moment was om de Nederlandse inzet, steun en voortrekkersrol te benadrukken?

Als pleitbezorger van een progressief beleid op het gebied van seksuele en reproductieve gezondheid en rechten (SRGR), gender gelijkheid en seksuele oriëntatie draagt Nederland al jaren consequent een consistente boodschap uit, onder andere bij de verschillende bijeenkomsten ter voorbereiding van deze Speciale Sessie, alsook in de Europese Unie en bij internationale fora als de Commission on Population and Development (CPD) en de Commission on the Status of Women (CSW). Er is dus geenszins sprake van een trendbreuk, hetgeen ook vreemd zou zijn gezien mijn jarenlange persoonlijke inzet en betrokkenheid bij het onderwerp. In mijn speech heb ik waardering uitgesproken over de voortgang die behaald is op de ICPD agenda in de afgelopen twintig jaar. Voorts heb ik een oproep gedaan om meer aandacht te geven aan elementen die meer aandacht nodig hebben, zoals het beëindigen van kindhuwelijken, seksuele voorlichting voor jongeren en toegang tot seksuele en reproductieve gezondheidsdiensten, inclusief anticonceptie. Tevens heb ik aangegeven mij samen met alle andere lidstaten in te zetten voor de realisatie van de ICPD agenda. Ik hecht eraan deze agenda te steunen op een wijze die toegankelijk is voor iedereen en niet alleen voor degenen die de verdragstaal en de daarbij behorende acroniemen beheersen. De speech is ter informatie bijgesloten.
Om de onverminderde Nederlandse inzet en voortrekkersrol te illustreren verwijs ik graag naar het «Amplify Change» fonds dat Nederland samen met Denemarken en de Hewlett en Packard Foundations heeft opgezet en dat in diezelfde week werd gelanceerd. Uit dat fonds worden lokale NGO’s in ontwikkelingslanden ondersteund in lobby en advocacy in hun eigen omgeving en bij hun eigen autoriteiten, juist op het gebied van gevoelige SRGR-thema’s zoals veilige abortus, vrouwenbesnijdenis, stigmatisering (LGBT, mensen met HIV/Aids) en kindhuwelijken.

Vraag 7

Is deze speech een trendbreuk en moet deze geplaatst worden in uw aangekondigde strategie om in dialoog te gaan met minder voor de hand liggende partners, zoals met het Vaticaan? Zo ja, hoe ziet u in dit licht de rol van het Vaticaan bij de recent gehouden internationale bijeenkomsten, waaronder de in maart 2014 gehouden Commission on the Status of Women (CSW) en de in april 2014 gehouden Commission on Population and Development (CPD)?

Uit mijn antwoord op vraag 6 blijkt dat er volstrekt geen sprake is van een trendbreuk. Nederland stond en staat pal voor de seksuele en reproductieve gezondheid en rechten van meisjes, vrouwen, jongens en mannen. Om de effectiviteit van de inzet te vergroten en om voortgang te maken bij de realisatie van de ICPD agenda is het noodzakelijk om ook in dialoog te gaan met partijen die een minder progressief beleid voorstaan, zoals het Vaticaan. De standpunten van het Vaticaan bij de CSW van maart 2014 en de CPD van april 2014 illustreren het belang van een dergelijke dialoog.

Vraag 8

Wat betekent de trendbreuk voor de rol van Nederland als voortrekker bij het benoemen van gevoelige onderwerpen?

Zie antwoord vraag 7.

Vraag 9

Kunt u toelichten wat bovenstaande betekent voor de toekomstige positie van Nederland bij VN processen op het gebied van SRGR? Heeft u nadien op andere wijze alsnog uw expliciete steun uitgesproken voor de progressieve agenda van de ICPD of bent u voornemens dat op korte termijn alsnog publiekelijk te doen?

Nederland zal de consistente en consequent uitgesproken steun voor de realisatie van de ICPD agenda blijven uitdragen.

Vraag 1

Kent u het bericht: «Student defensie bedreigd en aangevallen»?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u aangeven of de doodsbedreiging van een student in defensie-uniform met een mes verband houdt met de groeiende jihaddreiging in ons land?

Het Openbaar Ministerie (OM) heeft mij meegedeeld dat uit onderzoek door de politie is gebleken dat betrokkene een valse aangifte heeft gedaan en er geen sprake is geweest van een doodsbedreiging van een student in defensie-uniform.

Vraag 3

Klopt het dat er tevens een auto op een groep studenten in defensie-uniform is ingereden? Zo ja, houden de twee voorvallen verband met elkaar?

Uit onderzoek door de politie is volgens het OM gebleken dat een groep personen in camouflagekleding opzij heeft moeten stappen voor een naderende auto. Niet gebleken is dat er daarbij sprake was van een bewuste actie jegens deze personen.

Vraag 4

Zijn er de afgelopen maanden meer voorvallen geweest waarbij personen in defensie-uniform zijn aangevallen of bedreigd? Zo ja, wanneer, waar en op welke wijze is dat gebeurd?

Voor zover bekend zijn er de afgelopen maanden geen voorvallen geweest waarbij personen in defensie-uniform fysiek zijn aangevallen of bedreigd.

Vraag 5

Zijn er met betrekking tot de bovengenoemde gebeurtenissen al verdachten opgepakt en vastgezet?

Nee.

Vraag 6

Welke maatregelen bent u voornemens te treffen om dit gevaar tegen te gaan?

Zoals gesteld in de antwoorden op vragen twee en drie, was er in de genoemde gevallen geen sprake van een gerichte aanval of bedreiging. Los daarvan neemt Defensie de veiligheid van haar personeel zeer serieus. Als daartoe aanleiding bestaat worden voorzorgsmaatregelen genomen om de veiligheid en het beveiligingsbewustzijn van defensiepersoneel te verhogen. Om het beoogde effect hiervan niet te ondergraven, worden over genomen of nog te nemen maatregelen geen mededelingen gedaan.

Vraag 1

Klopt het bericht dat er sprake is van grootschalige fraude bij Defensie en dat er een onderzoek naar is ingesteld?1

Er is onderzoek verricht naar onregelmatigheden met dienstreisdeclaraties van drie burgermedewerkers van Defensie die werkzaam zijn bij de US Army Garrison (USAG) te Schinnen.

Vraag 2

Zijn de fraudeurs militairen of betreft het hier burgerpersoneel?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Strekt het fraude-onderzoek zich alleen uit over defensiemedewerkers van de Amerikaanse legerbasis of is er sprake van een fraudeonderzoek binnen de volledige Nederlands krijgsmacht?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Klopt het dat de betrokken medewerkers hogere en leidinggevende functies bekleden? Wat is de invloed hiervan geweest op de strafmaatregel, gelet op het feit dat hooggeplaatste defensiemedewerkers ook een voorbeeldfunctie hebben en er niet getwijfeld mag kunnen worden aan hun integriteit?

De betrokken medewerkers behoren tot het middenmanagement. Bij de bepaling van de strafmaat wordt gekeken naar de aard en omvang van het plichtsverzuim. Uit het onderzoek blijkt dat over de periode 2013–2014 de hoogte van de fraudebedragen verschillen per persoon en variëren tussen in totaal € 200,00 en € 1.250,0.

Vraag 5

Welke disciplinaire maatregel is aan de frauderende defensiemedewerkers opgelegd? Welke andere disciplinaire maatregelen heeft u tot uw beschikking?

De disciplinaire straffen die als gevolg van plichtsverzuim kunnen worden opgelegd, variëren van een berisping tot strafontslag. Bij de keuze van de soort en zwaarte van rechtspositionele maatregelen wordt rekening gehouden met de aard, ernst, verwijtbaarheid en omstandigheden van de zaak. Gelet op de aard en omvang van het plichtsverzuim is gekozen voor een disciplinaire maatregel in de sfeer van bezoldiging die proportioneel is in verhouding tot het gepleegde plichtsverzuim en het terugbetalen van de fraudebedragen.

Vraag 6

Deelt u de mening dat het uiterst zorgelijk is dat Defensie fraudeurs binnen haar gelederen heeft? Waarom zijn de frauderende medewerkers niet direct ontslagen, maar is er slechts gekozen voor een disciplinaire maatregel?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Wilt u de Kamer schriftelijk op de hoogte stellen van de uitkomsten van het fraude-onderzoek?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 8

Wilt u deze vragen (mede gelet op het wetgevingsoverleg Defensiepersoneel) beantwoorden vóór 1 november 2014?

Dat is helaas niet mogelijk gebleken.

Vraag 1

Heeft u kennis genomen van het rapport «From crisis to catastrophe: South Sudan’s man-made crisis» van Oxfam Novib?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de conclusie van Oxfam Novib dat de situatie in Zuid-Sudan zeer zorgelijk is en dat verder internationaal ingrijpen noodzakelijk is? Is dit voor u aanleiding om uw huidige inspanningen in Zuid-Sudan te vergroten? Zo ja, op welke manier? Zo nee, waarom niet?

Ja, deze conclusie deel ik en zij wordt bovendien breed gedeeld door de internationale gemeenschap. Daarom wordt het mandaat van UNMISS momenteel tegen het licht gehouden en worden er in Addis Ababa vredesonderhandelingen gevoerd. Ik kom op dit laatste in de beantwoording op vraag 5 terug.
Tijdens mijn bezoek aan Zuid-Sudan begin september heb ik de Zuid-Sudanese regering opgeroepen zich meer in te zetten voor de lijdende bevolking. De inzet van de regering tot nu toe is te beperkt; zo worden olie-inkomsten voor andere doelen aangewend dan hulp aan de bevolking. In dat kader heb ik aangegeven dat Nederland besloten heeft om de directe hulp aan de centrale overheid op te schorten. Ook heb ik aangegeven dat Nederland zich blijft inzetten voor de bevolking van Zuid-Sudan, onder meer door het verlenen van humanitaire hulp en OS-inspanningen.
De humanitaire situatie in Zuid-Sudan is zeer schrijnend. Door het conflict dat uitbrak in december 2013 zijn humanitaire noden en aantallen ontheemden en vluchtelingen enorm toegenomen. De Verenigde Naties heeft de humanitaire crisis in Zuid-Sudan terecht uitgeroepen tot een level-3 emergency, de hoogste categorie noodsituaties. Tot grote frustratie van de internationale gemeenschap doet de Zuid-Sudanese regering weinig tot niets om noden van de bevolking te verlichten.
De crisis in Zuid-Soedan vereist versterkte aandacht en inzet van de internationale gemeenschap. Nederland heeft begin 2014 een bijdrage van 7 miljoen euro beschikbaar gesteld aan het Common Humanitarian Fund (CHF) voor Zuid-Sudan van de UN Office for the Coordination of Humanitarian Affairs (OCHA). De inzet van deze middelen wordt ter plaatse bepaald op basis van behoefte. Ook is in 2014 een bedrag van 3 miljoen euro aan UNHCR toegekend voor de opvang van Zuid-Sudanese vluchtelingen in Uganda en Ethiopië. Daarnaast draagt Nederland indirect bij aan de leniging van noden in Zuid-Sudan middels de ongeoormerkte core bijdragen aan het VN Noodhulpfonds CERF en aan WFP, UNHCR en ICRC.
Vanwege de verslechterende situatie in Zuid-Sudan heb ik in september jl. besloten om een extra bedrag van 18 miljoen euro uit de middelen van het nieuwe Relief Fund voor 2014 in te zetten. Daarvan is 8 miljoen euro bestemd voor financiering van een gezamenlijk voorstel van Nederlandse NGO’s voor humanitaire hulpactiviteiten in Zuid-Sudan.
Over de inzet van de beschikbare humanitaire fondsen voor 2015 zal ik begin volgend jaar beslissen, op basis van wereldwijde noden. Hierover zal ik de Kamer als gebruikelijk nader informeren.

Vraag 3

Bent u bereid te bekijken of Nederland ook logistiek een extra bijdrage kan leveren? Zo ja, op welke termijn? Zo nee, waarom niet?

Het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken is geen uitvoerende humanitaire organisatie en zal dus ook niet direct een logistieke bijdrage kunnen leveren aan de aanpak van de crisis in Zuid-Sudan. Echter, wanneer de VN in het kader van een humanitaire crisis vraagt om de inzet van meer dan geld, kan het Kabinet besluiten om mogelijkheden voor inzet van bijvoorbeeld Defensie-capaciteit te overwegen. Dit is eerder dit jaar gebeurd in Noord-Irak (inzet luchtmacht) en zeer recent toen het marineschip Karel Doorman beschikbaar is gesteld in het kader van de strijd tegen ebola. In Zuid-Sudan is een dergelijk verzoek van de VN thans niet aan de orde.

Vraag 4

Kunt u zich vinden in het in het rapport van Oxfam Novib gestelde dat UNMISS, de missie van de Verenigde Naties in Zuid Sudan, zich meer op het versterken en beschermen van de rechten van vrouwen zou moeten richten? Zo ja, op welke wijze gaat u hier in breder internationaal verband aandacht voor vragen? Zo nee, waarom niet?

In het rapport gaat Oxfam in op de kwetsbare positie van vrouwen, specifiek als zij zich buiten de IDP-kampen van de VN begeven om bijvoorbeeld naar de markt te gaan of brandhout te verzamelen, omdat zij zo het risico lopen slachtoffer te worden van (seksueel) geweld. Oxfam geeft hierbij aan dat deze dreiging voor vrouwen en meisjes verminderd kan worden als UNMISS meer patrouilles uitvoert buiten het kamp, zoals langs de routes naar de markt.
Tijdens mijn gesprek begin september in Juba met de SGVN Speciale Vertegenwoordiger voor Zuid-Sudan Ellen Løj heb ik aandacht gevraagd voor een betere bescherming tegen seksueel geweld van vrouwelijke ontheemden bij het zoeken van brandhout buiten de kampen. UNMISS is bekend met deze problematiek en probeert deze zo goed als mogelijk het hoofd te bieden; sinds het uitbreken van de crisis staat de missie voor de grote uitdaging om de burgerbevolking te beschermen, maar de middelen zijn beperkt. Na het uitbreken van de crisis is het troepenplafond verhoogd naar 12.500 militairen en 1.323 politiepersoneel. Dit troepenplafond is nog niet bereikt: momenteel zijn er 11.405 militairen actief in UNMISS en 899 politiefunctionarissen. De extra troepen zijn met name aangetrokken om de IDP-kampen en de gebieden hieromheen te beveiligen. Echter is het, zoals het rapport stelt, in veel gebieden nog niet veilig genoeg om ongestoord buiten de kampen te bewegen en zijn met name vrouwen hierbij kwetsbaar, ondanks inspanningen van UNMISS.
Ook bij de crisis in Zuid-Sudan tracht Nederland de positie van vrouwen te versterken. Nederland draagt hier in het geval van Zuid-Sudan aan bij via verschillende kanalen, bijv. door aan te dringen op de vertegenwoordiging van vrouwen bij vredesonderhandelingen en via het Nationaal Actieplan 1325. Binnen UNMISS besteden de Nederlandse IPO’s die werkzaam zijn op de IDP-kampen waar mogelijk aandacht aan problematiek gerelateerd aan seksueel geweld. Zo is bijvoorbeeld in het kamp in Juba een genderprogramma opgezet, waarbij bijeenkomsten worden georganiseerd om zowel mannen als vrouwen bewust te maken van de problematiek.

Vraag 5

Wat is uw oordeel over de intrinsieke verbondenheid tussen het conflict en de voedselcrisis in Zuid-Sudan zoals Oxfam Novib stelt, en over de stelling dat, behalve hulp en bescherming van burgers op de grond, ook internationale diplomatieke inspanning nodig is voor de oplossing van het conflict? Indien u die mening deelt, op welke wijze en op welke termijn gaat u hieraan invulling geven? Zo nee, waarom niet?

Voedselonzekerheid is een terugkerend en aanhoudend probleem in Zuid-Sudan. De voedselcrisis wordt verslechterd door het conflict en het grote aantal ontheemden. De situatie is de laatste tijd dankzij intensivering van humanitaire noodhulp enigszins verbeterd. Desalniettemin is de situatie slechter dan in voorgaande jaren. De kwetsbaarheid van 2,5 miljoen mensen blijft groot en is voor de periode januari-maart 2015 een grote zorg.
Onder leiding van de regionale organisatie IGAD (Intergovernmental Authority on Development) vinden sinds december 2013 vredesbesprekingen plaats tussen de strijdende partijen. Ik vind het positief dat de regio het voortouw heeft bij de bemiddelingspogingen. Dat heeft immers de grootste leverage op betrokken partijen. Het proces wordt door de internationale gemeenschap en de Afrikaanse Unie (AU) gesteund, financieel, met diplomatieke druk en door de VS en EU met gerichte sancties tegen personen die het vredesproces blokkeren. Nederland steunt de IGAD-vredesbesprekingen met een bijdrage van EUR 300.000 en er is een Nederlander als waarnemer gestationeerd bij de IGAD Monitoring and Verification Mission, de IGAD geleide missie belast met de monitoring van de begin dit jaar afgesloten overeenkomst tot een staakt-het-vuren. Ook levert Nederland een belangrijke personele bijdrage aan UNMISS, de VN missie in Zuid-Sudan. De regio is in de lead. Het is uitermate belangrijk dat de regio druk blijft uitoefenen op beide partijen. De sleutel tot de oplossing van het conflict ligt uiteindelijk in de handen van de conflicterende partijen.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Controles op EU-subsidies moeten slimmer»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de zorgen van de heer Brenninkmeijer, lid van de Europese Rekenkamer, over de invulling die gegeven wordt aan de controles op een verantwoorde besteding van EU-subsidies? Zo nee, waarom niet?

De zorgen van de heer Brenninkmeijer zijn mij bekend. De Europese Commissie geeft lidstaten strikte voorschriften voor de uitvoering van controles op EU-subsidies. Deze voorschriften kunnen afwijken van de door lidstaten gehanteerde nationale principes voor de invulling van controles op nationale subsidies. Zo hanteert Nederland voor de controle op nationale subsidies het principe van risicoanalyse en het principe van Single Information Single Audit (SISA), waarbij controle-instanties steunen op elkaars controlebevindingen. Om het principe van risicogerichte controles bij Europese subsidies te bevorderen werk ik samen met de Minister van Financiën. Ik verwijs u naar de reactie van de Minister van Financiën op vragen van de leden de Vries en Verheijen naar aanleiding van het interview met de heer Brenninkmeijer (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2014–2015, nr. 293).

Vraag 3

Deelt u de opvatting van mevrouw Van den Brink dat er een «handhavingskathedraal» ontstaan is? Zo nee, waarom niet?

Bij de Europese Structuur- en Investeringsfondsen is in meerdere of mindere mate sprake van een stapeling van controles door zowel nationale als Europese controle-instanties. Deze stapeling van controles kan leiden tot extra controlelasten voor de subsidie-aanvragers, ook al vinden de controles door de nationale en Europese instanties steekproefsgewijs plaats. Om de rechtmatigheid van de uitgaven te borgen ben ik van mening dat er sprake moet zijn van een goede balans tussen de controle-inspanningen door de nationale en Europese controle-instanties en de doelmatigheid daarvan. In het antwoord op vraag 6 noem ik een aantal voorbeelden waarbij wordt gewerkt aan bevordering van de doelmatigheid van de controle.

Vraag 4

Zijn u signalen bekend van medeoverheden, bedrijven en/of anderen dat er terughoudendheid bestaat bij het aanvragen van Europese subsidies vanwege de verantwoordingslasten en de risico's die daarmee gepaard gaan? Zo ja, welke gevolgen heeft dat voor programma's ten behoeve van onderzoek en innovatie?

De wijze van uitvoering van de controles voor bedrijven (met name mkb-bedrijven) bij de Europese Structuur- en Investeringsfondsen kan een reden zijn om geen Europese subsidie aan te vragen. Dit leidt echter, voor zover ik dat nu kan overzien, niet tot onderbenutting van de Europese fondsen door Nederland.
Zoals aan uw Kamer gemeld (Kamerstuk 21 501-31, nr. 343) heeft Nederland een bovengemiddeld resultaat behaald bij het verwerven van financiering uit het 7e Kaderprogramma voor Onderzoek en Innovatie.
Voor deelname in het nieuwe programma Horizon 2020 is een aantal regels gewijzigd ten opzichte van haar voorganger, het 7e Kaderprogramma. Op basis van ervaringen met het 7e Kaderprogramma zijn het niet zozeer de controles die deelnemers – en dan met name het mkb- weerhouden deel te nemen, maar is het de geringe kans op financiering van een onderzoeksvoorstel door de grote belangstelling ten opzichte van het beschikbare budget. Bovendien moet er vaak gewerkt worden in internationale consortia, want daarin zit een belangrijke Europese meerwaarde. Voor de vorming daarvan zijn wel investeringen in tijd en geld noodzakelijk zonder garantie op succes. De uitvoering is dit jaar gestart en daarom is het te vroeg hierover nu conclusies te trekken.

Vraag 5

Welke programma's en steunpunten zijn er momenteel vanuit uw ministerie om medeoverheden, bedrijven en/of anderen te ondersteunen in de aanvraag, uitvoering en verantwoording van Europese subsidies?

De Europese Landbouw en Visserijsubsidies die vallen onder verantwoordelijkheid van het Ministerie van Economische Zaken (EZ) worden uitgevoerd door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl). Bij dit agentschap van EZ kan men terecht voor algemene informatie over de aanvragen, de uitvoering en verantwoording. Voor subsidies uit het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO) is ook het Regiebureau POP een belangrijk informatiepunt, onder andere voor medeoverheden. Concrete ondersteuning, bijvoorbeeld bij het invullen van aanvraagformulieren, is meer een zaak van particuliere adviesbureaus.
Voor het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO), waar de uitvoering en het beheer decentraal plaatsvinden door de regionale overheden, hebben regionale overheden, zoals de vier grote steden (G4) en alle provincies, steunpunten ingericht die bedrijven kunnen ondersteunen bij het indienen van een aanvraag. Daarnaast organiseren de regionale uitvoeringsorganen regelmatig voorlichtingssessies. Voor de nieuwe programmaperiode 2014–2020 maken de regionale uitvoeringsorganisaties een handboek voor de potentiële projectindieners. Voor Horizon 2020, dat volledig wordt uitgevoerd door de Europese Commissie, worden (potentiële) deelnemers geadviseerd, geïnformeerd en getraind door de national contact points in de lidstaten, die in Nederland onderdeel uitmaken van RVO.nl. Zij houden op hun beurt weer nauw contact met ministeries die met de Europese Commissie in gesprek gaan over de implementatie van Horizon 2020.

Vraag 6

Heeft u bij een of meerdere instellingen van de Europese Unie reeds aandacht gevraagd voor de ontstane verantwoordingslasten? Zo ja, om welke instellingen gaat het en hoe is daarop gereageerd?

Bij de onderhandelingen over de verordeningen en de uitvoeringsbepalingen voor de nieuwe programmaperiode 2014–2020 met de Raad, het Europees parlement, de nationale parlementen en de Europese Commissie heeft Nederland voortdurend aandacht gevraagd voor vermindering van de administratieve lasten als gevolg van de controledruk. Deze inzet gold zowel voor de in gezamenlijk beheer uit te voeren programma’s (Europese Structuur- en Investeringsfondsen) als voor Horizon 2020 en daarmee samenhangende publiek-private en publiek-publieke programma’s. De inzet van Nederland is gebaseerd op ervaringen in het veld en voorgelegd aan de Tweede Kamer. Op verschillende punten is de inzet van Nederland vertaald in vereenvoudigde regelgeving, bijvoorbeeld meer gebruik van forfaitaire vergoedingen van kosten voor subsidiabele activiteiten, digitalisering van het proces van aanvragen en verantwoorden van subsidie en het principe dat een begunstigde zijn gegevens maar éénmalig behoeft aan te leveren. Omdat de uitvoering dit jaar is gestart, is het nog te vroeg om te kunnen bepalen hoe de regels in de praktijk uitpakken. Dit laat onverlet dat Nederland zich op het standpunt stelt dat controles dienen te waarborgen dat subsidies rechtmatig worden besteed.

Vraag 7

Komt het voor dat Europese subsidies moeten worden teruggevorderd, terwijl aan alle Europese subsidievoorwaarden voldaan is en enkel aanvullende Nederlandse voorwaarden geschonden worden? Zo ja, hoe vaak en waarom geldt in zo'n geval het Europese in plaats van het Nederlandse recht?

De Europese regelgeving voor Europese fondsen in gedeeld beheer schrijft voor dat bij controles op subsidies moet worden nagegaan of is gehandeld in overeenstemming met het toepasselijke recht van de Unie én het nationale recht ter toepassing daarvan. Aangezien het om Europese subsidies gaat, geldt hierbij in voorkomende gevallen het primaat van de Europese regelgeving boven het nationale recht. In hoeverre Europese subsidies moeten worden teruggevorderd omdat is gehandeld in strijd met het toepasselijke nationale recht is niet exact bekend, aangezien het hierbij niet enkel gaat om regelgeving van de rijksoverheid, maar ook van provinciale en gemeentelijke overheden.

Vraag 8

Komt het voor dat Europese subsidies moeten worden teruggevorderd zonder dat de aanvrager voor de fout in de verantwoording zorg draagt, maar het een overheidsorgaan betreft waar het gebrek is ontstaan? Zo ja, hoe vaak gebeurt dit?

Voor de Europese fondsen geldt dat als subsidie op een onrechtmatige wijze is verkregen, deze bij de subsidie ontvanger wordt teruggevorderd. Er is sprake van een onregelmatigheid indien de inbreuk op het Unierecht (mede) het gevolg is van een handeling of nalatigheid van een marktdeelnemer. Indien de fout bij de overheid ligt en derhalve niet – mede – kan worden toegeschreven aan een handeling of nalatigheid van de subsidie-aanvrager, neemt, in geval van programma’s in gedeeld beheer, de overheid de eventuele door de Europese Commissie opgelegde financiële correctie voor haar rekening.
Voor een nadere toelichting over de opgelegde correcties verwijs ik naar mijn brief van 20 december 2013 aan de Tweede Kamer (Kamerstuk 21501-32 nr. 762) over de in 2013 opgelegde correcties en mijn brief van 12 mei 2012 (Kamerstuk 28 625 nr. 150) over de in de periode 2002–2012 opgelegde correcties.

Vraag 9

Welke mate van inspanning door aanvragers van Europese subsidies, om te controleren of de in Nederland gepubliceerde subsidievoorwaarden overeenstemmen met de Europese, acht u redelijk om een beroep te kunnen doen op het vertrouwensbeginsel?

Het uitgangspunt is dat aanvragers van Europese subsidies zichzelf afdoende op de hoogte moeten stellen van de Europese en nationale regelgeving die op hen van toepassing is.
De concrete vraag of een aanvrager van een subsidie gerechtvaardigd vertrouwen kan ontlenen aan de wijze waarop de nationale overheid de Europese regelgeving interpreteert of toepast, moet worden beantwoord overeenkomstig het Europese recht, gelet op de in diverse Europese verordeningen opgenomen verplichting om onverschuldigd betaalde Europese subsidie terug te vorderen.
Op grond van de vaste jurisprudentie van het Hof van Justitie kan de betrokken subsidieaanvrager niet met een beroep op het vertrouwensbeginsel een subsidie ontvangen waarop hij volgens het Europese recht geen aanspraak kan maken.
Het bovenstaande laat onverlet dat een subsidieaanvrager die meent dat hij door onrechtmatig handelen van de nationale overheid financieel is gedupeerd, een schadeprocedure tegen de betrokken instantie kan initiëren.

Vraag 10

Hoe verhoudt deze invulling van het vertrouwensbeginsel zich tot zowel het Nederlandse als het Europese vertrouwensbeginsel?

Zie antwoord vraag 9.

Vraag 11

Wat is de status van de beantwoording van het door de Kamer in 2008 uitgebrachte verslag bij wetsvoorstel 31 418 (Wet terugvordering staatssteun)?

Naar aanleiding van het kritische verslag van de Tweede Kamer heeft een herbezinning plaatsgevonden. Inmiddels ben ik met de Minister van Veiligheid en Justitie overeengekomen dat het huidige, in opzet tamelijk complexe wetsvoorstel zal worden vervangen door een nieuw, door mij op te stellen wetsvoorstel, gelet op mijn coördinerende verantwoordelijkheid voor eerlijke mededinging en staatssteun voor de rijksoverheid. Dit wetsvoorstel zal simpeler van opzet zijn en enkel voorzien in de noodzakelijke wettelijke bevoegdheid voor publieke entiteiten om onrechtmatige staatssteun effectief terug te halen. In algemene zin kan nog in aanvulling hierop gemeld worden dat de wet NERPE (Naleving Europese Regelgeving Publieke Entiteiten) instrumenten biedt om in te grijpen daar waar publieke entiteiten niet in overeenstemming met Europese regels handelen.

Vraag 12

Wat vindt u van de door mevrouw Van den Brink in haar proefschrift «De uitvoering van Europese subsidieregelingen in Nederland. Juridische knelpunten en uitdagingen» gedane suggesties voor een «Wet inzake Europese subsidies»?2

De door mevrouw Van den Brink gedane suggesties zullen worden betrokken bij de voorbereiding van het in het antwoord op vraag 11 aangekondigde wetsvoorstel.

Vraag 1

Wat is uw oordeel over het bericht «Defensie wist van gevaar gifverf»?1

Met het lopende onderzoek door het RIVM naar het gebruik van chroomhoudende verf bij Defensie, moet meer inzicht worden verkregen in wat wanneer is gebeurd. Op dit moment is het, helaas, nog te vroeg voor het trekken van conclusies. Zie ook het antwoord op vraag 14.

Vraag 2

Is het waar dat u al sinds 1987 wist dat personeel onvoldoende werd beschermd tegen kankerverwekkende stoffen (waaronder chroom-6), maar dat er pas vanaf 1998 adequate maatregelen werden genomen?

Vraag 3

Is het waar dat de Arbeidsinspectie al in 1987 onderzoek aankondigde naar chroom-6 en dat deze in 1993 stelde dat sprake was van «verboden handelingen»?

Vraag 4

Is het waar dat dat de legerleiding het gezondheidsrisico incalculeerde? Heeft de commandant van vliegbasis Twente gezegd dat «het aantal werknemers dat wordt blootgesteld aan kankerverwekkende stoffen niet groter mag zijn dan strikt noodzakelijk»?

Vraag 5

Was in 1994 bekend hoe personeel beschermd moest worden?

Vraag 6

Als u op de hoogte was van de risico’s, is hier dan sprake van strafbare feiten?

Vraag 7

Is het waar dat oud-commandant Godderij van u niet inhoudelijk mag reageren op deze berichten?

Nee. Oud-commandant Godderij wil het onafhankelijke onderzoek van het RIVM niet voor de voeten lopen.

Vraag 8

Hoe oordeelt u over de conclusies van het onderzoek van de Inspectie Geneeskundige Dienst van de Koninklijke Landmacht in juli 1990?2

Vraag 9

Is het waar dat met de conclusies van het onderzoek weinig is gebeurd, zoals het artikel in de Limburger stelt?

Vraag 10

Hoe is het proces-verbaal, dat in 1994 door de Arbeidsinspectie tegen defensie werd opgemaakt, afgewikkeld?

Vraag 11

Is het waar dat de Luchtmacht de zaak in 1994 wilde schikken en dat dit middels een brief aan Justitie zou worden voorgesteld? Hoe is deze zaak afgelopen?

Vraag 12

Deelt u de mening dat deze affaire buitengewoon pijnlijk is voor betrokkenen, waaronder de slachtoffers?

Vraag 13

Als de gevaren van de verf al zo lang duidelijk waren, waarom werden er dan geen beschermende maatregelen genomen?

Vraag 14

Deelt u de mening dat we geen dag langer kunnen wachten op de onderzoeken die door u zijn ingesteld? Wanneer komt u met de respectievelijke onderzoeken naar buiten?

De problematiek beslaat een periode van meer dan 30 jaar. Ik acht het van belang om een goed en objectief beeld van de situatie te krijgen over de hele periode en wil daarbij inzicht krijgen in de mogelijke gevolgen voor de gezondheid van de medewerkers.
Daarom is het RIVM verzocht op basis van historische gegevens, inclusief de meldingen van (oud-)medewerkers, onderzoek over de hele periode te verrichten. Dit onderzoek vergt tijd. Wanneer de onderzoeksvragen zijn bepaald, beziet Defensie in overleg met het RIVM of er deelonderzoeken zijn waarvan de resultaten eerder beschikbaar kunnen komen.
Daarnaast zijn er onderzoeken van de GGD naar de huidige situatie bij de voormalige POMS-locaties. Voor Brunssum en Eygelshoven zullen de resultaten voor het eind van dit jaar beschikbaar komen, voor Vriezenveen, Coevorden en Ter Apel zal dat in het eerste kwartaal van 2015 zijn.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Gaza met onmiddellijke ingang onder controle van Hamas en Fatah»?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u aangeven of de intensievere samenwerking tussen Hamas en Fatah, als gevolg van de eerder gesloten eenheidsregering, betekent dat Hamas en Fatah nu ook een gemeenschappelijke begroting onderhouden?

Dat is niet het geval. Het betreft een herbevestiging van beide partijen dat de technocratische regering, die bestaat uit onafhankelijke personen, ook Gaza gaat besturen.

Vraag 3

Kunt u aangeven of het eerdere conflict tussen Hamas en Fatah over het uitbetalen van Hamas ambtenaren door de Palestijnse Autoriteit inmiddels is beslecht? Is het waar dat de salarissen van deze ambtenaren tijdelijk zijn uitbetaald door Qatar?

Qatar heeft geld beschikbaar gesteld aan de technocratische regering om eenmalig ambtenaren die geen deel uitmaken van het veiligheidsapparaat te betalen. Het is nadrukkelijk geen salaris en er zijn geen toezeggingen gedaan voor de toekomst. Alleen personen die niet op internationale sanctielijsten staan komen in aanmerking voor deze eenmalige uitkering.

Vraag 4

Kunt u tevens aangeven of de Europese Unie nog altijd zo’n 65.000 ambtenaren in Gaza financieel ondersteunt die sinds 2007 niet hebben gewerkt, zoals bleek uit het rapport van de Europese Rekenkamer van vorig jaar? In hoeverre is die situatie sindsdien gewijzigd?

De EU betaalt via Pegase salarissen van 65.000 ambtenaren die voor de machtsovername van Hamas in dienst waren van de Palestijnse Autoriteit Een deel van deze ambtenaren heeft de afgelopen jaren doorgewerkt, onder meer in het onderwijs en de gezondheidszorg. De technocratische regering heeft de ambtenaren gevraagd weer aan het werk te gaan, maar niet alle ambtenaren hebben hier gevolg aan kunnen geven. Fatah en Hamas zijn overeengekomen dat een comité ingesteld gaat worden voor de integratie van de ambtenaren, waarbij ambtenaren beoordeeld worden op professionele en veiligheidsgronden.

Vraag 5

Wat voor gevolgen heeft de bovengenoemde hernieuwde samenwerking voor de financiële steun vanuit Nederland en de Europese Unie aan de Palestijnse Autoriteit? Welke garanties heeft u dat Nederlandse steun niet ten goede komt van Hamas?

Het betreft geld van Qatar, niet van de EU of NL. De lijst van ambtenaren waarvoor de EU een bijdrage geeft is niet gewijzigd.

Vraag 6

Kunt u tevens aangeven, met inachtneming van uw recente brief2, hoe de Higher National Commission for Prisoners and Detainees, een verbetering is ten opzichte van het eerdere systeem van betalingen aan gevangenen? Is de perverse prikkel «hoe langer de gevangenisstraf, hoe hoger de betaling» in dit systeem weggenomen? Kunt u bovendien aangeven of in dit systeem ook Hamas-gevangenen worden uitbetaald?

Met de overheveling naar de PLO is de PLO in principe ook verantwoordelijk voor de financiering van de betalingen aan gevangenen. De PLO zal voor de financiering Arabische donoren benaderen. Hiermee worden de financiële stromen nog duidelijker gescheiden. De stap is verwelkomd door de VS.
De regelgeving is echter niet veranderd, de duur van de detentie blijft bepalend voor de toelage. De regelgeving maakt geen onderscheid tussen gevangenen op basis van politieke affiliatie. Het kabinet zal samen met gelijkgezinde partners blijven wijzen op het belang van hervorming van het toelagen systeem.

Vraag 1

Kent u de berichten «Ineenstorting dreigt» en «Veel doden bij aanslagen Jemen»?1 2

Ja.

Vraag 2

Heeft de humanitaire crisis in Jemen gevolgen voor het ontwikkelingssamenwerking programma dat Nederland met Jemen heeft? Zo ja, in hoeverre worden de in het verleden met ontwikkelingssamenwerking behaalde resultaten door de huidige onrustige situatie teniet gedaan?

Er zijn geen berichten uit Jemen gekomen die erop duiden dat met Nederlandse ontwikkelingssamenwerking behaalde resultaten teniet worden gedaan door de huidige humanitaire crisis in het land. In Jemen is momenteel 57% van de bevolking afhankelijk van humanitaire hulp. Dit cijfer is niet veranderd na de recente onlusten in Sana’a en in de provincie Amran.

Vraag 3

Kunt u aangeven of de huidige crisis gevolgen heeft voor het strategische meerjarenplan van Nederland voor Jemen? Zo ja, wat zijn de gevolgen voor het waterprogramma, het SRGR (Sexual and Reproductive Health and Rights)-programma en het veiligheid en rechtsordeprogramma?

Het is te vroeg om te kunnen bepalen of de huidige crisis gevolgen heeft voor het strategisch meerjarenplan van Nederland voor Jemen. De uitvoering van het strategisch meerjarenplan vanuit de ambassade in Sana’a kan vooralsnog doorgaan. Er zijn geen concrete aanwijzingen dat bepaalde activiteiten door de huidige situatie geen doorgang kunnen vinden. De Ambassade blijft uiteraard terzake alert en rapporteert over zowel politieke ontwikkelingen als potentiele impact op het OS-programma.

Vraag 4

Kunt u aangeven of de huidige situatie consequenties heeft voor het NICHE(Netherlands Initiative for Capacity development in Higher Education)-programma, gericht op versterking van het hoger- en beroepsonderwijs? Zo ja, loopt dit programma door de onrustige situatie en het negatieve reisadvies wederom vertraging op? Zo nee, waarom niet?

Er zijn nog geen aanwijzingen dat het NICHE-programma extra vertraging oploopt als gevolg van de recente onlusten. Wel is het voor partnerorganisaties en voor de Nederlandse ambassade momenteel moeilijk om de voortgang van projecten te monitoren in een situatie waarin reizen in het land ernstig bemoeilijkt wordt.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Commandant Middendorp: «Militair moet richtlijn opvolgen»?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat militairen verplicht zijn de richtlijn, die het dragen van een uniform verbiedt tijdens woon-werk verkeer, op te volgen?

Op grond van een advies van de beveiligingsautoriteit en vervolgens een nadere uitwerking daarvan, heeft de secretaris-generaal van het Ministerie van Defensie op 29 september jl. de defensieonderdelen definitief opdracht gegeven aanvullende beveiligingsmaatregelen te treffen. De CDS is verzocht deze maatregelen aan de operationele commandanten bekend te maken. Dat is inmiddels gebeurd. Eén van de voorzorgsmaatregelen is dat militairen tot nader order geen militair uniform dienen te dragen tijdens woon/werkverkeer of in de publieke ruimte als daar om dienstredenen geen noodzaak toe bestaat. NB: dit is al eerder voorgekomen, bijvoorbeeld tijdens de inzet van Nederlandse F-16»s boven Kosovo. Voor alle voorzorgsmaatregelen geldt dat medewerkers op de naleving hiervan kunnen worden aangesproken.

Vraag 3

Is sprake van een opdracht, dan wel een bevel, zoals al gemeld werd door de media op 25 september 2014?2

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Klopt het dat militairen door hun leidinggevenden zullen worden aangesproken wanneer ze deze richtlijn niet opvolgen en dat ze zelfs voor de tuchtrechter kunnen komen wanneer ze blijven weigeren?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Wordt de richtlijn desnoods met militair tuchtrecht gehandhaafd? Zo nee, welk sanctieregime is dan van toepassing?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 6

Deelt u de opvatting van vicepremier Asscher, die op de persconferentie na de ministerraad van 26 september 2014 nog stelde het een «hele mooie emotie» te vinden als militairen ondanks alles hun uniform willen dragen?

Op 26 september jl. heeft vicepremier Asscher terecht begrip uitgesproken voor het feit dat militairen trots zijn op hun uniform en daarom moeite kunnen hebben met de voorzorgsmaatregel. Vicepremier Asscher heeft echter tevens duidelijk gemaakt dat het advies van de bevoegde instanties, om deze en andere voorzorgsmaatregelen te treffen, serieus moet worden genomen. Deze voorzorgsmaatregelen zijn inmiddels daadwerkelijk afgekondigd en met de medewerkers van Defensie gecommuniceerd. Er schijnt geen licht tussen de toelichting van de vicepremier en de uitvoering van de voorzorgsmaatregelen bij Defensie op grond van het advies van de beveiligingsautoriteit en overleg met de NCTV. Volledigheidshalve is de toelichting van vicepremier Asscher hieronder opgenomen.
«De militairen blijven gewoon hun uniform dragen. Het gaat om de periode buiten diensttijd, dus als ze niet aan het werk zijn als militair. Het gaat om een voorzorgsmaatregel. Die is genomen door Defensie zelf in overleg ook met de NCTV, de coördinator die verantwoordelijk is voor terrorismebestrijding en over onze veiligheid waakt. Ik vind, we hebben diensten aangesteld, professionals aangewezen die moeten zorgen voor de veiligheid, die dus ook voorzorgsmaatregelen kunnen afkondigen en dan moet je dat serieus nemen. Zij doen dat niet voor niets. Tegelijk is het een voorzorgsmaatregel. Niet meer en niet minder»......//......»Ik denk dat alle militairen heel trots zijn op hun uniform, want dat staat voor het dienen van hun land. Ik denk dat we met zijn allen ook trots mogen zijn dat wij mensen hebben die bereid zijn om dat voor ons te doen. Dus ik begrijp ook militairen die zeggen het is een advies, geen verplichting, ik doe het anders. Maar het ontslaat ons er niet van om als de bevoegde instanties zeggen dit vinden wij een verstandige voorzorgsmaatregel, om dat serieus te nemen.»

Vraag 7

Waarom beweerde de vicepremier op deze persconferentie dat militairen geen verplichting opgelegd zou zijn en dat het een advies zou betreffen? Hoe heeft dit kunnen gebeuren?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 8

Klopt het dat een van uw woordvoerders heeft gesteld3 dat de verwarring is ontstaan over de orders bij de vicepremier? Zo ja, hoe verhoudt zich dit tot de uitlating van de woordvoerder van de vicepremier dat het klopte wat de vicepremier zei op het persconferentie van 26 september 2014?

Van «Zwarte Pieten» is geen sprake. Ik ga niet in op mogelijke uitspraken van woordvoerders.

Vraag 9

Waarom proberen woordvoerders van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en van uw ministerie elkaar de zwarte piet toe te spelen?

Zie antwoord vraag 8.

Vraag 10

Heeft de vicepremier de Nederlandse samenleving tijdens de persconferentie correct geïnformeerd? Zo ja, wat is er in de dagen daarna dan gebeurd en waarom?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 11

Waarom heeft uw woordvoerder de verwarring over het uniformverbod zondag 28 september 2014 nog groter gemaakt door te stellen dat er strikt genomen geen sprake zou zijn van een order omdat de instructie niet persoonlijk is medegedeeld aan het personeel?4 Klopt deze redenering?

Zie antwoord vraag 8.

Vraag 12

Waarom is pas tijdens de technische briefing over de deelneming aan de internationale strijd tegen ISIS op maandag 29 september 2014 duidelijkheid verschaft over het verplichte karakter van het uniformverbod dat u heeft afgekondigd?

Het is niet gebruikelijk dat elke interne voorzorgsmaatregel, order, richtlijn of bevel met de Kamer wordt gedeeld. In de technische briefing over de artikel 100-brief inzake deelneming aan de internationale strijd tegen ISIS op 29 september jl. heeft de CDS de voorzorgsmaatregelen nader toegelicht.

Vraag 13

Wordt het militairen, net als leerlingen van de defensieopleidingen Veiligheid en Vakmanschap (VEVA)5, afgeraden om gebruik te maken van camouflage-rugtassen en -reistassen?

Het gaat erom dat medewerkers, tijdens woon/werkverkeer of in de publieke ruimte als daar om dienstredenen geen noodzaak toe bestaat, niet herkenbaar zijn als militair. Deze voorzorgsmaatregel geldt tevens voor leerlingen in het VeVa-traject.

Vraag 14

Hoe beoordeelt u de uitspraak6 van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTB) dat het uniformverbod een «voorzorgsmaatregel» betreft en dat er «geen specifieke aanwijzingen» zijn dat Nederlandse militairen doelwit kunnen zijn van een aanslag?

Defensie heeft de interne voorzorgsmaatregelen afgekondigd op grond van een advies van haar beveiligingsautoriteit. Over de voorgenomen voorzorgsmaatregelen is overlegd met de NCTV. De voorzorgsmaatregelen dienen twee doelen:

Vraag 15

Hoe verhoudt zich dit tot uitspraken7 van uw woordvoerder dat er, na de oproep van een Nederlandse jihadist in Syrië om «een daad» te stellen tegen de Nederlandse overheid, andere dreigementen geuit zijn, die specifiek op militairen zijn gericht» en dat deze «dusdanige aard en ernst» zijn, dat de beveiligingsautoriteit van Defensie besloten heeft om dringend advies uit te brengen over het dragen van uniformen?

Zie antwoord vraag 14.

Vraag 16

Wie heeft er in deze gelijk, de NCTB of u?

Zie antwoord vraag 14.

Vraag 17

Klopt het dat u het besluit over het uniformverbod niet genomen heeft op advies van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding, maar de NCTB wel geïnformeerd heeft? Zo ja, hoe kan het dan gebeuren dat er volstrekt tegenstrijdige uitlatingen in de media gedaan worden?

Zie antwoord vraag 14.

Vraag 18

Deelt u de mening dat bij een maatregel als een uniformverbod voor militairen als gevolg van een potentiële (terroristische) dreiging, goede communicatie naar zowel de militairen als de samenleving toe van groot belang zijn? Is hier wat u betreft sprake van geweest?

Ik deel de mening dat goede en tijdige communicatie van groot belang is. Daar zal in voorkomende gevallen dan ook meer aandacht aan (moeten) worden besteed. Onduidelijkheid is onwenselijk in dezen.

Vraag 19

Hoe lang verwacht u dat het uniformverbod van kracht blijft? Is dat gedurende de gehele periode waarin Nederland een militaire bijdrage levert aan de bestrijding van ISIS?

De maatregelen zijn tot nader order genomen. Hoe lang de voorzorgsmaatregelen van kracht blijven, is afhankelijk van de risicobeoordeling van de bevoegde instanties.

Vraag 20

Bent u bereid zo snel mogelijk te komen tot eenheid van kabinetsbeleid en -communicatie?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 21

Waarom heeft u de Kamer tot nu toe nog niet geïnformeerd over het uniformverbod? Bent u bereid dit zo spoedig mogelijk te doen?

Zie antwoord vraag 12.

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van het bericht «Ministerie verandert spelregels»?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u toelichten waarom er sprake is van maximaal een maand uitstel van de beoordeling of organisaties aan de drempelcriteria voldoen?

Bij de beoordeling van 65 voorstellen van maatschappelijke organisaties voor strategische partnerschappen op het terrein van pleiten en beïnvloeden staat zorgvuldigheid voorop. Dat proces verloopt volgens de lijnen zoals die eerder zijn vastgelegd en gecommuniceerd.
De eerste toetsing op drempelcriteria was eind september geheel volgens planning in de afrondingsfase en is inmiddels voltooid. De externe adviescommissie die het gehele beoordelingsproces toetst op juiste en zorgvuldige toepassing van de voorschriften bekijkt nu eerst deze fase. Dit staat aangekondigd in het beleidskader en is in de brieven van 5 september (kenmerk DSO/MO-2014/193) en 30 september (kenmerk DSO/MO-2014/217) toegelicht aan indieners van voorstellen. Na toetsing door deze commissie wordt de definitieve uitkomst van de drempeltoets uiterlijk 31 oktober bekend gemaakt.

Vraag 3

Deelt u de mening dat in een gelijkwaardig partnerschap beide partijen zich aan gemaakte afspraken moeten houden? Zo nee, waarom niet?

Ja. Dat eenzijdig de spelregels zouden worden veranderd klopt overigens niet. De beoordelingsprocedure is in volle gang. Het zorgvuldig en binnen een redelijke termijn afhandelen staat daarbij voorop. De voorziene datum voor de bekendmaking van uitkomst van de selectie van partners is 31 januari 2015.

Vraag 4

Deelt u de mening dat zuidelijke penvoerders door de zeer strakke tijdsplanning rond de pitches, waarbij organisaties slechts een week van te voren een uitnodiging krijgen, benadeeld worden ten opzichte van andere penvoerders?2 Zo ja, kunt u meer flexibiliteit betrachten ten opzichte van penvoerders als zij niet in de aangegeven week in Nederland kunnen zijn?

Nee, ik deel dat niet. We houden uiteraard rekening met organisaties uit ontwikkelingslanden die voorstellen hebben ingediend. Mocht een pitch op een voorgestelde datum niet mogelijk blijken, dan wordt gezocht naar een alternatieve datum. Daarnaast is een pitch via een videoconferentie een optie. Dit is maatwerk en wordt met de betreffende organisatie individueel geregeld.

Vraag 5

Kunt u garanderen dat verdere vertraging niet op zal treden in dit proces, zodat voldoende tijd overblijft om goede afspraken te maken en voorbereidingen te treffen voor de start van het partnerschap?

Het beoordelingsproces loopt volgens planning. Er is vooralsnog geen reden aan te nemen dat het proces vertraging gaat oplopen. De start van de partnerschappen is voorzien voor 1 januari 2016. De invulling van die partnerschappen start zodra de selectie van partners is afgerond.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Urk boycot kinderpostzegels»?1

Ja.

Vraag 2

Begrijpt u het standpunt van de gemeente Urk, om Stichting Kinderpostzegels te boycotten vanwege de steun die de stichting geeft aan een anti-Israëlische organisatie?

Nee. Ik ken Stichting Kinderpostzegels als een neutrale, onpartijdige kinderhulporganisatie die zich in Nederland en wereldwijd inzet voor bescherming en ontwikkeling van kwetsbare kinderen. In dit specifieke geval gaat het om ondersteuning van een project waarbij kwetsbare en getraumatiseerde kinderen in de Palestijnse Gebieden (waaronder kinderen met een gehoorbeperking) muziektherapie krijgen via onder meer rap- en sambamuziek. Stichting Kinderpostzegels ondersteunt overigens ook in Israël
projecten voor kinderen in kwetsbare posities.

Vraag 3

Kunt u aangeven waarom Stichting Kinderpostzegels überhaupt meer dan een miljoen euro subsidie ontvangt van de overheid? Bent u bereid deze vorm van ontwikkelingshulp stop te zetten? Zo neen, waarom niet?

Naast activiteiten gefinancierd uit eigen middelen steunt Stichting Kinderpostzegels kinderprojecten en -programma’s in Burkina Faso, Ethiopië,
Mali en Nicaragua. Middelen hiervoor komen deels uit het Medefinancieringsprogramma MFS en het Kindhuwelijkenfonds.
De Nederlandse overheid werkt voor de uitvoering van het ontwikkelingsbeleid samen met verschillende partners: het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties, niet-gouvernementele organisaties en kennisinstellingen. Dit maakt het mogelijk om effectief kennis, technologie en netwerken bij elkaar te brengen en groepen mensen te bereiken die door de overheid alleen niet of moeilijker bereikt kunnen worden. Ik zie geen aanleiding om met deze samenwerkingsvormen te stoppen.

Vraag 4

Wanneer komt er nu eindelijk een breed onderzoek naar de gesubsidieerde anti-Israëlische steun door zogenaamde goede doelen als Stichting Kinderpostzegels, maar ook Oxfam Novib, ICCO en Cordaid?

Naast activiteiten gefinancierd uit eigen middelen voeren genoemde organisaties met steun van de overheid projecten en programma’s uit die passen binnen het Nederlandse ontwikkelingsbeleid. Aan die steun zijn voorwaarden verbonden die zijn vastgelegd in subsidiebeschikkingen. Dat houdt onder meer in dat er geregeld wordt gerapporteerd over inhoudelijke voortgang en besteding van middelen. Ik zie geen aanleiding voor een onderzoek als waar vragensteller naar verwijst.

Vraag 1

Klopt het dat u, zoals medegedeeld op uw Facebookpagina, na in New York met uw Surinaamse ambtgenoot gesproken te hebben, besloten heeft de diplomatieke betrekkingen met Suriname weer te normaliseren?

Tijdens het gesprek met mijn Surinaamse ambtgenoot, Winston Lackin, heeft Suriname laten weten in te stemmen met het ambassadeurschap van de huidige Zaakgelastigde ai. Nederland had de aanvraag voor agrément ingediend in december 2013. Suriname heeft aangekondigd weer een ambassadeur te zullen benoemen in Den Haag. Het kabinet verwelkomt deze normalisering van de diplomatieke betrekkingen.

Vraag 2

Lagen behalve de aangehaalde «onlosmakelijke verbondenheid» nog andere redenen ten grondslag aan dit besluit? Zo ja, welke ontwikkelingen hebben zich de afgelopen maanden in de Nederlands-Surinaamse betrekkingen voorgedaan die aanleiding hebben gegeven tot dit besluit?

Zie antwoord vraag 1. Nederland heeft het verzoek om agrément vorig jaar al ingediend. Het kabinet is van mening dat de gemeenschappelijke taal, geschiedenis, cultuur, en de vele familie- en vriendschapsbanden tussen Suriname en Nederland diplomatieke betrekkingen op ambassadeursniveau rechtvaardigen.

Vraag 3

Bent u bereid de Kamer op korte termijn te informeren over de recente ontwikkelingen rondom de relatie met Suriname?

Ja.

Vraag 1

Kent u het bericht «130.000 vluchtelingen naar Turkije»?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u bevestigen dat Turkije grensovergangen heeft gesloten voor vluchtelingen uit Syrië terwijl er nog tienduizenden aan de Syrische kant van de grens wachten om Turkije binnen te kunnen? Indien neen, wat zijn dan de feiten?

Nadat dit weekend grote aantallen Syrisch Koerdische vluchtelingen via 9 grensovergangen Turkije binnenstroomden, heeft Turkije in de nacht van zaterdag op zondag het aantal grensovergangen gereduceerd tot 2. Er is dus geen sprake van totale sluiting van alle grensovergangen.

Vraag 3

Bent u bereid per direct bij Turkije erop aan te dringen dat de grens voor Syrische vluchtelingen niet wordt gesloten?

Zie 2, er zijn nog steeds twee grensovergangen geopend.

Vraag 4

Kunt u bevestigen dat de snelle toestroom van veel Syrische vluchtelingen naar Turkije zorgt voor problemen in de opvang? Kunt u uw antwoord toelichten?

Door de toegenomen stroom vluchtelingen heeft de Turkse regering besloten het aantal grensovergangen te verminderen om chaos te voorkomen. In het gebied ten noorden van Kobani zijn twee grensovergangen open gehouden. De opvang vergt zeer veel van lokale hulpverlenende autoriteiten en organisaties zoals AFAD (Turkse noodhulporganisatie), de Turkse Rode Halve Maan, gemeenten, UNHCR etc.
In Turkije worden de vluchtelingen gescreend op veiligheid (wapens worden ingenomen) en gezondheid (veel Syrische kinderen zijn niet gevaccineerd tegen besmettelijke kinderziekten), alvorens ze worden geregistreerd. De Turkse Rode Halve Maan controleert gewonde vluchtelingen. Vluchtelingen die ernstig gewond zijn worden naar het hospitaal van Suruc vervoerd per ambulance.
Om verdere chaos te voorkomen blijven vooralsnog twee grensovergangen open zodat Turkije en UNHCR gecontroleerd de vluchtelingen kunnen registreren, met behulp van drie mobiele registratie-eenheden (gefinancierd met EU fondsen).

Vraag 5

Deelt u de opvatting dat de nieuwe vluchtelingenstroom aanleiding zou moeten zijn om extra humanitaire hulp te bieden? Bent u daartoe bereid?

In de kamerbrief «Noodhulp: besteding noodhulpfonds 2014, resterende middelen humanitaire hulpbudget en noodhulp aan (Noord-)Irak» (Kamerstuk 32 605, nr. 151) is reeds aangegeven dat er voor de Syrische crisis 30 miljoen euro extra zal worden uitgetrokken: ongeoormerkte bijdragen aan WFP 8 miljoen, UNHCR 8 miljoen en UNICEF 7 miljoen en verlenging van de steun aan cross border hulp (Motie Voordewind) met 7 miljoen euro.

Vraag 6

Bent u verder bereid meer Syrische vluchtelingen uit te nodigen voor opvang in Nederland?

Nederland zal naar alle waarschijnlijkheid in 2015 opnieuw Syrische vluchtelingen hervestigen. De Tweede Kamer zal binnen afzienbare termijn worden geïnformeerd over de planning van de hervestigingsmissies in 2015.

Vraag 7

Kunt u deze vragen nog deze week beantwoorden?

Ja.

Vraag 1

Bent u bekend met het rapport «Israël: in depth look at Gaza school attacks» dat is gebaseerd op onderzoek verricht door Human Rights Watch (HRW) naar de aanvallen van Israël op scholen in Gaza in juli en augustus jl.?1 2

Ja.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u de conclusie van het onderzoek van HRW dat in elk geval voor de drie onderzochte aanvallen van Israël op de schoolgebouwen in Gaza geldt dat deze3 geen militair doel leken te hebben,4 disproportioneel en5 willekeurig waren?

Het kabinet neemt de conclusies van Human Rights Watch serieus. De conclusies onderstrepen het belang van een internationaal, gebalanceerd en onafhankelijk onderzoek naar vermeende schendingen van het humanitair oorlogsrecht en van de mensenrechten gepleegd door alle betrokken partijen, zoals door het Nederlandse kabinet ook is bepleit (Kamerstuk 23 432, nr. 385).

Vraag 3

Onderschrijft u het oordeel van speciaal HRW adviseur Abrahams dat «Israël offered no convincing explanation for these attacks on schools where people had gone for protection and the resulting carnage»? Zo ja, welke conclusies verbindt u daaraan? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Kunt u bevestigen dat het besluit van Israël om een strafrechtelijk onderzoek in te stellen naar een aantal gruwelijke incidenten in de Gaza-oorlog, betrekking heeft op het doden van vier op het strand spelende Palestijnse jongens en de aanval op één VN-school, maar niet op de andere twee door HRW onderzochte aanvallen?

Momenteel worden veel incidenten onderzocht door de Military Advocate General (MAG). Indien meer informatie benodigd is, gaat een Fact Finding Assessment (FFA) team aan het werk. Deze teams maken deel uit van de MAG. De FFA’s hebben meerdere incidenten voor nader onderzoek geïdentificeerd. Na behandeling worden deze voor besluitvorming doorgegeven aan de MAG. Hieruit zijn verschillende gevallen gekomen waar strafrechtelijk onderzoek naar wordt gedaan, inclusief de vier omgekomen Palestijnse kinderen en de aanval op een school in Beit Hanoun. Het kabinet kan een strafrechtelijk onderzoek naar de twee andere door HRW onderzochte aanvallen nog niet bevestigen. Er zijn enkele zaken gesloten waarvan de inhoudelijke informatie nog niet bekend is.

Vraag 5

Hoe beoordeelt u het feit dat het onderzoek slechts betrekking heeft op een aantal concrete incidenten, maar niet op de algemene, buitengewoon gewelddadige wijze waarop Israël in Gaza heeft geopereerd? Deelt u de mening dat ook de gekozen militaire strategie, rules of engagement etc. onderdeel zouden moeten zijn van een onafhankelijk onderzoek?

Het kabinet gaat ervan uit dat bij het Israëlische onderzoek naar specifieke incidenten alle relevante informatie aan de orde zal komen, inclusief de daaraan ten grondslag liggende strategie en de Rules of Engagement.

Vraag 6

Hoe beoordeelt u het feit dat het aangekondigde onderzoek plaats vindt onder de verantwoordelijkheid van de Israëlische militair aanklager en niet (ook) door een onafhankelijke burgerlijke instantie? Deelt u de zorg van HRW dat de onderzoeken die het Israëlische leger in het verleden uitvoerde naar mogelijke oorlogsmisdaden door Israëlische troepen «have not met international standards for credible, impartial en independent investigations»?

Het is van belang dat onderzoek op een onpartijdige en onafhankelijke wijze wordt uitgevoerd. Mits aan deze voorwaarden is voldaan kan dit onderzoek onder militaire verantwoordelijkheid worden uitgevoerd, zoals ook in een aantal andere landen gebeurt. Nederland dringt in de bilaterale contacten met Israël aan op het verbeteren van het interne onderzoeksmechanisme van de Israëlische krijgsmacht. Hierbij benadrukt Nederland onder andere de implementatie van de aanbevelingen over dit onderwerp van de Turkel-commissie uit 2013, die door Israël zelf is ingesteld. Een van de aanbevelingen is het mogelijk maken van het instellen van beroep tegen besluiten van de Military Attorney General bij de civiele Attorney-General. Zie ook de beantwoording van de vragen van het lid Servaes over het bericht «Israël schoot schooljongens dood» van 23 mei 2014 (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2013- 2014, nr. 2251).

Vraag 7

Bent u bereid, in zowel bilateraal en internationaal verband, bij Israël aan te dringen op een niet-militair, onafhankelijk, breed en diepgaand onderzoek, zowel naar concrete incidenten als naar de algemene, buitengewoon gewelddadige wijze waarop Israël in Gaza heeft geopereerd? Zo nee, waarom niet? Zo ja, bij welke eerstvolgende gelegenheid zult u dit doen?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 8

Deelt u de mening dat een dergelijk door Israël zelf uitgevoerd onderzoek een goede aanvulling zou zijn op het eerder door het kabinet bepleite internationale onderzoek naar oorlogsmisdaden in Gaza, waarbij uiteraard ook de handelingen van Hamas beoordeeld moeten worden?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Jet-engine maker Pratt & Whitney accuses titanium supplier of fraud»?1

Het F-35 Joint Program Office (JPO) heeft Defensie op de hoogte gesteld. Signalen in het kwaliteitscontrolesysteem van motorfabrikant Pratt & Whitney hebben het vermoeden gewekt dat er sprake kan zijn van fraude in de titaniumvoorziening door een onderleverancier. Pratt & Whitney heeft vervolgens het vermoeden gemeld aan de Amerikaanse autoriteiten die een onderzoek hebben ingesteld. Pratt & Whitney heeft zelf ook een onderzoek ingesteld en vervangt de onderdelen die van dat titanium zijn gemaakt.

Vraag 2

Kunt u bevestigen dat er in de motor van de F-35 illegaal verkregen titanium uit Rusland is verwerkt?

Ik kan daarover op dit moment geen uitspraken doen omdat de Amerikaanse autoriteiten onderzoek doen. Pratt & Whitney heeft de onderdelen waarin het titanium is verwerkt intussen geïdentificeerd. Deze worden vervangen.

Vraag 3

Heeft u reeds contact gezocht met Lockheed Martin en/of met de betrokken Amerikaanse overheidsinstanties om te verifiëren of er wel of niet illegaal verkregen titanium uit Rusland is verwerkt in de motor van de F-35? Zo ja, wat heeft dat opgeleverd? Zo nee, bent u bereid dat alsnog te doen?

Het JPO heeft Defensie geïnformeerd en zal haar van nadere ontwikkelingen op de hoogte houden.

Vraag 4

Gezien het feit dat de oorsprong van de onderdelen van de motor van de F-35 ter discussie staat en er melding wordt gemaakt van eventuele fraude, kunt u uitsluiten dat er wordt gefraudeerd in de ontwikkeling, testfase, productie en levering van (onderdelen van) de F-35?

Bij de productie van vliegtuigen zijn altijd kwaliteitscontrolesystemen van kracht die tot doel hebben de veiligheid te waarborgen. Voor de F-35 is dat niet anders. In dit geval heeft het kwaliteitscontrolesysteem van motorfabrikant Pratt & Whitney de mogelijke fraude in de titaniumvoorziening door een onderleverancier aan het licht gebracht. Zolang naar deze zaak nog onderzoek wordt verricht, kan ik niets uitsluiten. Pratt & Whitney neemt de zaak hoog op, maar heeft vastgesteld dat de veiligheid niet in het geding is geweest.

Vraag 5

Kunt u uitsluiten dat de veiligheid van de F-35 in het geding komt door het mogelijk gebruik van grondstoffen waarvan zowel de kwaliteit als de oorsprong ter discussie staan?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Bent u bereid u er voor in te zetten om te voorkomen dat de F-35 wordt geproduceerd met grondstoffen waarvan de kwaliteit en oorsprong ter discussie staan? Zo ja, welke stappen gaat u ondernemen? Zo nee, waarom niet?

Defensie heeft het belang hiervan reeds bij het JPO aan de orde gesteld. De leveranciers, primair verantwoordelijk, en het JPO tonen die bereidheid eveneens. Dit blijkt uit het onderzoek dat wordt uitgevoerd en ook de vervanging van desbetreffende onderdelen door Pratt & Whitney.

Vraag 7

Welke actie gaat u ondernemen om er voor te zorgen dat de productie van de F-35 op legale en veilige wijze zal plaatsvinden?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 8

Bent u bereid de Kamer te informeren over de uitkomsten van de rechtszaak tegen A&P Alloys?

Ja, ik zal de Kamer daarover informeren.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de onthulling van de tot voor kort nog Amerikaanse ambassadeur in Turkije over de steun van de regering Erdogan aan Al Qaeda en andere radicaal-islamitische rebellenbewegingen in Syrië?1

Het kabinet heeft kennisgenomen van de uitspraken van de voormalige Amerikaanse ambassadeur, zoals weergegeven in de pers.

Vraag 2

Klopt het dat voormalig ambassadeur Ricciardone stelt dat Turkije openlijk samenwerkte met Al Nusra en andere radicaal-islamitische rebellenbewegingen, zoals Ahrar al-Sham en dat Turkije niet gebogen heeft voor de druk van de VS om deze steun te staken?

De uitspraken zijn op persoonlijke titel gedaan en voor rekening van de heer Ricciardone zelf.

Vraag 3

Hoe beoordeelt u deze schokkende onthulling van de heer Ricciardone, die tot eind juni van dit jaar ambassadeur was in Turkije?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Bent u naar aanleiding van deze onthulling bereid contact met de heer Ricciardone op te nemen, alsmede met de Amerikaanse regering?

Nee. Zie ook het antwoord op vragen 2 en 3.

Vraag 5

Klopt het bovendien dat Turkije zijn luchtruim en grondgebied gesloten houdt voor militaire operaties van de internationale coalitie tegen IS?2 Hoe beoordeelt u deze blokkade?

De Turkse president Erdogan heeft op 23 september jl. in New York kenbaar gemaakt dat Turkije bereid is de coalitie militair of logistiek te steunen.

Vraag 6

Klopt het dat Turkije aangegeven heeft in het kader van de bestrijding van IS ook niet bereid te zijn wapens te leveren aan gematigde rebellen, om IS te bestrijden? Hoe beoordeelt u deze houding in relatie tot de voortdurende berichtgeving over leveranties en het doorlaten van grote hoeveelheden wapens door Turkije richting niet-gematigde rebellen in Syrië en Irak?

Nee. Turkije steunt, huisvest en faciliteert delen van de politieke en militaire gematigde Syrische oppositie.

Vraag 7

Wat vind u ervan dat Turkije de grenzen heeft opengezet voor stromen jihadisten en wapens richting Syrië en Irak, maar nu het luchtruim en zijn grondgebied sluit voor optreden van de coalitie tegen IS?

De suggestie dat Turkije de grenzen heeft opengezet voor jihadstrijders en wapens richting Syrië en Irak deelt het kabinet niet. Daarnaast heeft president Erdogan gezegd de operaties tegen ISIS te zullen ondersteunen.

Vraag 8

In hoeverre werpt deze blokkade logistieke en militair-operationele belemmeringen op voor de strijd tegen IS, die naar verwachting jaren kan gaan duren?

Zie het antwoord op vraag 5.

Vraag 9

Heeft u kennisgenomen van de berichtgeving3 dat IS betrekkelijk ongehinderd rekruteert in Turkije, en dat IS-aanhangers openlijk hun zwarte vlaggen uit hun ramen en auto's hangen, zonder dat de Turkse politie er ook maar iets tegen doet?

Ja.

Vraag 10

Hoe beoordeelt u de video die gepubliceerd is over een bijeenkomst van jihadisten in Istanbul die in de open lucht oproepen tot steun aan de terreurbeweging IS? Heeft u ook begrip voor de vragen die door de Turkse oppositie gesteld zijn over hoe dit zomaar kan gebeuren zonder dat de autoriteiten ingrijpen?

In algemene zin zij opgemerkt dat er helaas in veel landen, waaronder ook Nederland, bij bepaalde segmenten van de bevolking sympathie bestaat voor de abjecte ideeën van ISIS. Het kabinet verwerpt iedere steun of steunbetuiging aan de deplorabele ideologie en acties van ISIS.

Vraag 11

Klopt het dat de Turkse regering alle negatieve berichtgeving over IS verboden heeft? Zo ja, hoe beoordeelt u dat?

Dat is het kabinet niet bekend.

Vraag 12

Hoe beoordeelt u de berichtgeving4 over Turkije als «zwarte economie» voor illegale olie-export door IS, met autoriteiten die de andere kant uitkijken omdat ze er zelf van profiteren?

Het kabinet zijn geen aanwijzingen bekend dat de Turkse staat oliesmokkel vanuit Syrië of Irak zou gedogen. Zoals bekend is de grens tussen Turkije enerzijds en Irak/Syrië anderzijds honderden kilometers lang, en loopt deze deels door onherbergzaam terrein. Illegale verkoop van olie vormt een van de bronnen van inkomsten voor ISIS. Schattingen over de waarde ervan lopen uiteen.

Vraag 13

Deelt u de schattingen van experts dat IS met olie-export via Turkije tussen de 1 en 2 miljoen dollar per dag verdient, hetgeen een grote inkomstenbron vormt voor de terroristische organisatie?

Zie antwoord vraag 12.

Vraag 14

Klopt het dat Turkije tot dusver ongevoelig is gebleken voor druk door de VS om op te treden tegen het smokkelnetwerk van de terreur-olie? Hoe beoordeelt u dit? Bent u bereid de Amerikanen bij te staan in het opvoeren van de druk?

Zie antwoord vraag 12.

Vraag 15

Klopt het dat Westerse inlichtingendiensten de trucks met terreur-olie vanuit IS-gebied Turkije in kunnen zien rijden? Is het bombarderen van die trucks inderdaad «een optie»?

Het kabinet kan in het algemeen geen mededelingen doen over inlichtingeninformatie.

Vraag 16

Klopt het dat Turkije zelfs de verklaring die op 11 september jl. opgesteld is in Saudi-Arabië om landen in de regio te committeren in de strijd tegen IS, niet ondertekend heeft noch de verklaring van de conferentie van de anti-IS coalitie in Parijs? Waarom niet? Hoe beoordeelt u dit?

Turkije was een van de eerste landen die zich uitsprak voor de internationale bestrijding van ISIS. Ook heeft Turkije ISIS op de lijst van terroristische organisaties geplaatst. Het land ondervindt grote gevolgen van de opkomst van ISIS: alleen al medio september zijn vermoedelijk meer dan 130.000 Syrische Koerden de grens tussen Syrië en Turkije overgestoken, op de vlucht voor het geweld van ISIS in Noord-Syrië. Ook werden 49 medewerkers en familieleden van het Turkse consulaat-generaal in Mosul (Irak) ruim drie maanden gegijzeld door ISIS; deze gijzeling speelde nog ten tijde van de verklaring van Jeddah van 11 september. Kort na het begin van de internationale operaties tegen ISIS kondigde de Turkse president Erdogan aan dat Turkije bereid is de coalitie militair of logistiek te steunen. Evenwel ziet Turkije zich genoodzaakt een enigszins voorzichtige positie in te nemen gezien de humanitaire druk en mogelijke repercussies in eigen land.

Vraag 17

Komt Turkije zijn verplichtingen op basis van VN-Veiligheidsraadresoluties om op te treden tegen de terroristische organisatie IS volgens u voldoende na?

Het kabinet heeft geen reden om aan te nemen dat Turkije zijn verplichtingen op basis van VN-Veiligheidsraadresoluties om op te treden tegen ISIS onvoldoende nakomt. Ook uit het feit dat Turkije ISIS op de lijst van terroristische organisaties heeft geplaatst, blijkt dat het de bestrijding van ISIS serieus neemt.

Vraag 18

Kunt u een land, een bedrijf of een persoon noemen in de regio van het Midden-Oosten die zaken doet met IS en daarvoor gewaarschuwd of gestraft is?

Op iedere VN-lidstaat rust de plicht de financiering van ISIS tegen te gaan. De openbare VN Al-Qaeda sanctielijst bevat recente voorbeelden van personen tegen wie maatregelen zijn getroffen vanwege hun steun (financieel of anderszins) aan ISIS.

Vraag 19

Deelt u de mening dat de onthulde steun aan Al Qaeda, alsmede het onvoldoende optreden tegen IS en de blokkades ten aanzien van de bestrijding van IS, een NAVO-bondgenoot onwaardig zijn?

Het kabinet heeft geen aanwijzingen dat Turkije steun verleent aan jihadistische groeperingen zoals ISIS. Het kabinet is evenmin van mening dat Turkije de strijd tegen ISIS belemmert. Turkije onderschrijft de noodzaak van de bestrijding van ISIS en heeft aangekondigd steun te zullen verlenen aan de strijd van de coalitie tegen ISIS.

Vraag 20

Blijft u volhouden dat het kabinet «geen indicaties» heeft voor steun van Turkije aan jihadisten?

Zie antwoord vraag 19.

Vraag 21

Deelt u de mening dat deze eerste publiekelijke onthulling van een hoge (voormalige) Amerikaanse diplomaat, een politieke «gamechanger» van jewelste is? Welke consequenties bent u bereid hieraan te verbinden?

Zie het antwoord op vragen 1, 2 en 3.

Vraag 22

Deelt u de opvatting dat er sprake is van een crisis binnen de NAVO met lidstaat Turkije? Zo nee, waarom niet?

Nee. De NAVO-bondgenoten zijn eensgezind in hun veroordeling van ISIS. De NAVO heeft in deze crisis overigens geen militair-operationele rol.

Vraag 23

Bent u bereid alsnog te pleiten voor onafhankelijk internationaal onderzoek naar de steun van Turkije aan jihadisten in Syrië en Irak, alsmede bovengenoemde kwesties te agenderen in de NAVO en de EU?

Nee, daartoe ziet het kabinet geen noodzaak.