Gepubliceerd: 27 mei 2022
Indiener(s): Dilan Yeşilgöz-Zegerius (minister justitie en veiligheid) (VVD)
Onderwerpen: begroting financiën openbare orde en veiligheid organisatie en beleid
Bron: https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-36115-2.html
ID: 36115-2

Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

A Artikelgewijze toelichting bij het wetsvoorstel

Wetsartikelen 1 tot en met 3

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2022 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Justitie en Veiligheid.

De in de begrotingsstaat gewijzigde begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht.

Door de voortdurende oorlog in Oekraïne zijn volgens de Europese Commissie inmiddels meer dan 5,2 miljoen mensen hun land ontvlucht. Nog steeds worden de meesten van hen opgevangen in de buurlanden, maar sommigen van hen reizen verder door binnen de EU, onder meer naar Nederland. In deze incidentele suppletoire begroting worden de extra budgettaire middelen voor onder andere noodopvangplekken en verstrekkingen aan ontheemden aan de begroting van JenV toegevoegd. Deze extra middelen zijn met name voor de 25.000 extra opvangplekken ten opzichte van de raming waarvan was uitgegaan bij de Tweede Incidentele Suppletoire Begroting 2022 (ISB2).

Normaliter wordt nieuw beleid pas in uitvoering genomen nadat de Staten-Generaal de begrotingswet heeft geautoriseerd. Gezien de urgentie van de situatie acht de regering het wenselijk om – vooruitlopend op formele autorisatie door beide Kamers – voor het jaar 2022 de gelden beschikbaar te kunnen stellen. Over de beleidsmatige inhoud van deze incidentele suppletoire begroting wordt verwezen naar de Kamerbrief van 26 april 2022, waarin tevens de aanbieding van deze ISB wordt benoemd. Met het voorgaande wordt gehandeld conform artikel 2.27, tweede lid, van de Comptabiliteitswet 2016.

De Minister van Justitie en Veiligheid, D. Yeşilgöz-Zegerius

B Artikelgewijze toelichting bij de begrotingsartikelen

Ten behoeve van de opvang van ontheemden uit Oekraïne worden diverse maatregelen genomen met gevolgen voor de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van JenV. In onderstaande budgettaire tabellen zijn enkel maatregelen opgenomen waar reeds door het kabinet toe is besloten, inclusief een raming van het budgettaire beslag. Deze maatregelen worden vervolgens separaat toegelicht. Er zijn ook andere maatregelen in voorbereiding danwel besluitvorming.

Artikel 37

Beleidsartikel 37 Migratie
 

Vastgestelde begroting 2022 (incl. NvW en amendementen en ISB 1 en 2)

Mutaties ISB 3

Stand (incl ISB 3)

Mutatie 2023

Mutatie 2024

Mutatie 2025

Mutatie 2026

Verplichtingen

2.155.964

438.300

2.594.264

0

0

0

0

               

Programma-uitgaven

1.300.064

137.300

1.437.364

301.000

0

0

0

               

37.2 Toegang, toelating en opvang vreemdelingen

             

Bijdrage Agentschappen

             

Immigratie- en Naturalisatiedienst

470.769

0

470.769

0

0

0

0

DJI – Vreemdelingenbewaring

72.395

0

72.395

0

0

0

0

Bijdrage ZBO's/RWT's

             

COA

538.486

0

538.486

0

0

0

0

NIDOS – opvang

65.463

0

65.463

0

0

0

0

Bijdrage medeoverheden

             

Nationaal Programma Oekraïense Vluchtelingen

95.100

126.000

221.100

301.000

0

0

0

Subsidies

             

Vluchtelingenwerk Nederland

10.371

0

10.371

0

0

0

0

Nationaal Programma Oekraïense Vluchtelingen

0

8.100

8.100

 

0

0

0

Overige Subsidies

1.726

0

1.726

0

0

0

0

Opdrachten

             

Programma Keteninformatisering

8.834

0

8.834

0

0

0

0

Versterking vreemdelingenketen

8.379

0

8.379

0

0

0

0

Nationaal Programma Oekraïense Vluchtelingen

1.600

3.200

4.800

0

0

0

0

               

37.3 Terugkeer

             

Bijdrage Agentschappen

             

DJI – Dienst Vervoer en Ondersteuning

9.896

0

9.896

0

0

0

0

Subsidies

             

REAN-regeling

5.657

0

5.657

0

0

0

0

Overige Subsidies

3.059

0

3.059

0

0

0

0

Opdrachten

             

Vreemdelingen vertrek

8.329

0

8.329

0

0

0

0

               

Ontvangsten

3.000

0

3.000

0

0

0

0

Toelichting

Bijdrage medeoverheden

Gemeentelijke en particuliere opvang (2022: vpl € 308 mln., uitgaven € 30,8 mln.)

Deze maatregel betreft de verhoging van de compensatie voor gemeenten voor de realisatie van noodopvangplekken en verstrekkingen aan ontheemden. Dit bedrag is geraamd voor zes maanden, gezien de regeling voorzien wordt voor drie maanden met eventueel verlenging met drie maanden en uitgaande van 75.000 ontheemden, waar in de vorige Incidentele Suppletoire Begroting (ISB2) was uitgegaan van 50.000 plekken. Voor de periode na zes maanden wordt een nieuwe regeling uitgewerkt. Met deze middelen betalen gemeenten ook de huur voor het Rijksvastgoed. Gemeenten zullen deze compensatie in beginsel via de reguliere wegen ontvangen in 2023. Er is echter op aanvraag de mogelijkheid tot het ontvangen van een voorschot in 2022. De verwachting is echter dat daar maar beperkt gebruik van zal worden gemaakt.

Veiligheidsregio’s en GGD’en (2022: vpl € 119 mln., uitgaven € 95,2 mln.)

Voor de bedrijfsvoering en kosten voor GGD en veiligheidsregio’s en gemeenten met een coördinerende taak wordt een systeem voor vergoeding gerealiseerd. Hieronder vallen in principe de extra kosten voor regie en coördinatie (een deel van de coördinatie zit in de reguliere bekostiging) en eerste medische zorg en tolken (die niet al via een andere route gefinancierd worden). De jeugdgezondheidszorg valt hier niet onder. Om de 25 veiligheidsregio’s in de periode van 9,5 maand (half maart t/m december) te kunnen ondersteunen is een bedrag van ca. € 500.000 per maand per regio geschat, wat uitkomt op € 119 mln. De verwachting is dat deze middelen grotendeels in 2022 worden betaald en het restant in 2023.

Subsidies

Subsidies ngo’s ten behoeve van inzet Oekraïne (€ 8,1 mln.)

Bij de voorbereiding van de opvang van Oekraïners in Nederland is de hulp van verschillende non gouvernementele organisaties (ngo’s), Vluchtelingenwerk Nederland, het Rode Kruis, Leger des Heils en TakecareBNB, ingeroepen ten behoeve van ondersteuning, hulpverlening en advies. De ngo’s, met wie het Ministerie van Justitie en Veiligheid en andere departementen reeds subsidierelaties onderhouden, hebben hiervoor direct kosten gemaakt – en maken deze nog steeds. Deze middelen zijn noodzakelijk om de diensten die deze ngo’s leveren voor de opvang van Oekraïense ontheemden in Nederland doorgang te laten vinden zijn. Deze subsidies zullen in 2022 worden betaald.

Opdrachten

Gelijkstelling voorzieningenniveau ontheemden aan asielzoekers (€ 3,2 mln.)

Ontheemden hebben recht op hetzelfde voorzieningenniveau als asielzoekers. De Regeling Medische zorg Asielzoekers (RMA) bevat op bepaalde onderdelen een bredere dekking dan het basispakket. Het voorzieningenniveau gelijkstellen leidt naar verwachting tot extra zorgkosten, die tot en met het tweede kwartaal van 2022 worden geraamd op € 3,2 mln.

Artikel 91

Niet beleidsartikel 91 Apparaat Kerndepartement
 

Vastgestelde begroting 2022 (incl. NvW en amendementen en ISB 1 en 2)

Mutaties ISB 3

Stand (incl ISB 3)

Mutatie 2023

Mutatie 2024

Mutatie 2025

Mutatie 2026

Verplichtingen

461.196

6.900

468.096

0

0

0

0

               

Apparaatsuitgaven

462.527

6.900

469.427

0

0

0

0

91.1 Apparaatsuitgaven kerndepartement

             

Personele uitgaven

325.134

6.150

331.284

0

0

0

0

waarvan eigen personeel

290.263

3.675

293.938

0

0

0

0

waarvan externe inhuur

33.624

2.475

36.099

0

0

0

0

waarvan overig personeel

1.247

0

1.247

0

0

0

0

Materiele uitgaven

137.393

750

138.143

0

0

0

0

waarvan ict

15.764

0

15.764

0

0

0

0

waarvan sso's

84.357

0

84.357

0

0

0

0

waarvan overig materieel

37.272

750

38.022

0

0

0

0

               

Ontvangsten

4.406

0

4.406

0

0

0

0

Directoraat Generaal Oekraïense ontheemden en Nationale Opvang Organisatie (€ 6,9 mln.)

Zoals eerder gemeld in de verzamelbrief opvang ontheemden uit Oekraïne1 is besloten tot oprichting van een apart Programma-Directoraat-Generaal Oekraïense ontheemden. De kerntaak van het programma-DG is het integraal coördineren van interdepartementaal beleid voor registratie, plaatsing, opvang, repatriëring of bestendigen verblijf Oekraïense ontheemden. Ook komt er een Nationale Opvangorganisatie (NOO) met als taak om bij te dragen aan het realiseren van voldoende opvanglocaties van voldoende kwaliteit en het voldoende beschikbaar en toegankelijk zijn van benodigde basisvoorzieningen en -functies, zoals onderwijs, zorg, maatschappelijke hulp.

Ten behoeve van de apparaatskosten in 2022 van het DG en de NOO zijn deze middelen toegevoegd aan de begroting van JenV.