Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 14 juli 2023
Er wordt al langer nagedacht over de positie van ProRail. Mijn ambtsvoorganger heeft daartoe het wetsvoorstel Publiekrechtelijke omvorming ProRail, mede namens de Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, bij de Tweede Kamer ingediend (Kamerstuk 35 396). Dit wetsvoorstel vormt ProRail om van besloten vennootschap (bv) tot publiekrechtelijk zelfstandig bestuursorgaan. Het voorstel werd tijdens de vorige kabinetsperiode al kritisch gevolgd. De Raad van State vroeg zich af of een omvorming tot publiekrechtelijk zbo niet te ingrijpend zou zijn. Ook onder verschillende sectorpartijen heersten zorgen en de Kamer heeft kritische vragen gesteld over de impact van de omvorming op de ProRail-organisatie en de sector.
Bij mijn aantreden heb ik dit onderwerp met een open blik bekeken. Om mij een goed beeld te vormen van het voorstel heb ik met betrokken partijen gesproken. Mij is duidelijk geworden dat er onvoldoende draagvlak is voor een publiekrechtelijke omvorming van ProRail. Graag informeer ik uw Kamer daarom alvast dat ik, in samenwerking met ProRail, een alternatief heb gevonden om de gerealiseerde verbeteringen in de relatie tussen ProRail en mijn ministerie te borgen. In dit alternatief blijft ProRail een (privaatrechtelijk) bedrijf. ProRail blijft een bv met statuten en een raad van commissarissen. Tevens behoud ik de verbeteringen uit het voorstel tot publiekrechtelijk zbo zoals het borgen van de samenwerkingsstructuur, onafhankelijk van persoonlijke relaties, en het werken met een integrale begroting. Ook ken ik ProRail openbaar gezag toe waarmee ProRail een privaatrechtelijk zbo wordt. Gelet op de aard van de wijziging zal ik het alternatief voor advies aan de Raad van State voorleggen.
Ik kijk ernaar uit om daarna met uw Kamer in gesprek te gaan over dit alternatief. Het zou mooi zijn om zo de discussie over de positionering van ProRail af te ronden zodat ProRail en ik ons kunnen focussen op waar het echt om gaat: een robuust Nederlands spoornetwerk.
De Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat, V.L.W.A. Heijnen