Nr. 14 NOTA VAN WIJZIGING

Het opschrift komt te luiden:

Wijziging van de Meststoffenwet (invoering mestverwerkingsplicht)

1. Onderdeel f komt te luiden:

f. Onze Minister: Onze Minister van Economische Zaken;.

2. Onder vervanging van de punt aan het slot van onderdeel bb door een puntkomma, worden zeven onderdelen toegevoegd, luidende:

cc. bedrijfsoverschot: hoeveelheid dierlijke meststoffen, uitgedrukt in kilogrammen fosfaat, die in een kalenderjaar op een bedrijf wordt geproduceerd boven de hoeveelheid die in het desbetreffende kalenderjaar:

1°. ingevolge artikel 8, onderdeel c, mag worden gebracht op of in de tot het desbetreffende bedrijf behorende oppervlakte landbouwgrond, en

2°. ingevolge de krachtens de artikelen 7 en 15 van de Wet bodembescherming geldende voorschriften mag worden aangebracht op een in Nederland gelegen natuurterrein dat de hoofdfunctie natuur heeft, dat in het desbetreffende kalenderjaar op een bij algemene maatregel van bestuur vast te stellen datum bij het bedrijf in gebruik is;

dd. dierlijke meststoffen verwerken:

1°. behandelen van dierlijke meststoffen tot een eindproduct dat voldoet aan de bij regeling van Onze Minister vast te stellen specificaties, of

2°. exporteren van dierlijke meststoffen;

ee. mestverwerkingsovereenkomst:

1°. bij de overdracht van dierlijke meststoffen van een landbouwer die op zijn bedrijf dierlijke meststoffen produceert aan een verwerker behorend volledig ingevuld krachtens artikel 34, onderdeel b, vastgesteld bewijsmiddel, voor zover de daarop vermelde gegevens overeenkomstig de daartoe krachtens artikel 34, onderdeel b, geldende voorschriften tijdig bij Onze Minister zijn ingediend, of

2°. overeenkomst tussen een landbouwer die op zijn bedrijf dierlijke meststoffen produceert, een andere ondernemer dan een verwerker, en een verwerker;

ff. produceren van dierlijke meststoffen: produceren van dierlijke meststoffen door het op een bedrijf houden of anderszins aanwezig hebben van dieren;

gg. landbouwer: natuurlijke persoon of rechtspersoon die of samenwerkingsverband van natuurlijke personen of rechtspersonen dat enige vorm van landbouw uitoefent op een bedrijf;

hh. verwerker: natuurlijke persoon of rechtspersoon die of samenwerkingsverband van natuurlijke personen of rechtspersonen dat een verwerkende onderneming voert;

ii. verwerkende onderneming: onderneming, niet zijnde een bedrijf, in het kader waarvan dierlijke meststoffen worden verwerkt.

3. Er wordt een lid toegevoegd, luidende:

5. Bij algemene maatregel van bestuur kan worden bepaald dat het is verboden dierlijke meststoffen in voorraad te hebben, te verwerken, te vervoeren of te verhandelen zonder voorafgaande registratie bij Onze Minister. Daarbij kunnen regels worden gesteld over de weigering, schorsing of schrapping van een registratie. Die regels kunnen inhouden dat een registratie kan worden geweigerd of geschrapt in het geval en onder de voorwaarden, bedoeld in artikel 3 van de Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur en dat daaraan voorafgaand het Bureau bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur, bedoeld in artikel 8 van de Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur, om een advies als bedoeld in artikel 9 van die wet kan worden gevraagd.

1. Het is een landbouwer verboden in enig kalenderjaar op zijn bedrijf dierlijke meststoffen te produceren.

2. Het eerste lid is niet van toepassing op een landbouwer die in het desbetreffende kalenderjaar:

a. op zijn bedrijf geen bedrijfsoverschot produceert;

b. een hoeveelheid dierlijke meststoffen, uitgedrukt in kilogrammen fosfaat, minimaal gelijk aan een door Onze Minister voor het desbetreffende kalenderjaar vastgesteld percentage van het op zijn bedrijf geproduceerde bedrijfsoverschot:

1° laat verwerken,

2° voor zover de landbouwer behoort tot een bij regeling van Onze Minister aan te wijzen categorie landbouwers, overdraagt of laat overdragen aan een afnemer die behoort tot een bij regeling van Onze Minister aan te wijzen categorie afnemers, of

3° brengt op of in de in het desbetreffende kalenderjaar bij het desbetreffende bedrijf in gebruik zijnde landbouwgrond die is gelegen in Duitsland of België op een bij regeling van Onze Minister vast te stellen afstand van de Nederlandse grens, voor zover is voldaan aan bij regeling van Onze Minister te stellen voorwaarden, of

c. op zijn bedrijf een bedrijfsoverschot produceert dat dusdanig in omvang is dat de hoeveelheid dierlijke meststoffen, uitgedrukt in kilogrammen fosfaat, bedoeld in onderdeel b, kleiner is dan een bij regeling van Onze Minister vast te stellen omvang, waarbij onderscheid kan worden gemaakt naar diersoort of diercategorie.

3. Onder het laten verwerken van dierlijke meststoffen, bedoeld in het tweede lid, onderdeel b, onder 1°, wordt verstaan:

a. het overdragen of laten overdragen van op zijn bedrijf geproduceerde dierlijke meststoffen aan een verwerkende onderneming, overeenkomstig een op het desbetreffende kalenderjaar betrekking hebbende mestverwerkingsovereenkomst als bedoeld in artikel 1, eerste lid, onderdeel ee, onder 1°;

b. het overdragen of laten overdragen van op zijn bedrijf geproduceerde dierlijke meststoffen aan een andere onderneming dan een verwerkende onderneming, op basis van een uiterlijk in het desbetreffende kalenderjaar gesloten mestverwerkingsovereenkomst als bedoeld in artikel 1, eerste lid, onderdeel ee, onder 2°, of

c. het sluiten van een overeenkomst met een andere landbouwer waarin is bepaald dat die andere landbouwer in zijn plaats uitvoering zal geven aan de voorwaarden, bedoeld in het tweede lid, onderdeel b, door middel van het laten verwerken, bedoeld in de onderdelen a of b.

4. Een ondernemer die een andere onderneming voert als bedoeld in het derde lid, onderdeel b, draagt in een kalenderjaar de hoeveelheid dierlijke meststoffen, uitgedrukt in kilogrammen fosfaat, waarvoor hij met betrekking tot het desbetreffende kalenderjaar mestverwerkingsovereenkomsten als bedoeld in het derde lid, onderdeel b, heeft gesloten, over of laat deze overdragen aan een verwerkende onderneming.

5. Onverminderd het tweede lid, onderdeel b, laat de andere landbouwer, bedoeld in het derde lid, onderdeel c, in een kalenderjaar een op zijn bedrijf geproduceerde hoeveelheid dierlijke meststoffen, uitgedrukt in kilogrammen fosfaat, waartoe hij zich met betrekking tot het desbetreffende kalenderjaar bij een overeenkomst als bedoeld in het derde lid, onderdeel c, heeft verplicht, verwerken als bedoeld in het derde lid, onderdeel a of b.

6. Bij algemene maatregel van bestuur kunnen regels worden gesteld over de mogelijkheid van het sluiten van een overeenkomst als bedoeld in het derde lid, onderdeel c, tussen een landbouwer die op zijn bedrijf in overwegende mate dierlijke meststoffen produceert van één of meer diersoorten of diercategorieën en een landbouwer die op zijn bedrijf in overwegende mate dierlijke meststoffen produceert van één of meer andere diersoorten of diercategorieën.

7. Bij regeling van Onze Minister kunnen regels worden gesteld ten aanzien van een landbouwer of afnemer als bedoeld in het tweede lid, onderdeel b, onder 2°, teneinde te voorkomen dat deze de overgedragen dierlijke meststoffen overdraagt met het oog op het aanbrengen van de dierlijke meststoffen op of in landbouwgrond.

1. Een mestverwerkingsovereenkomst als bedoeld in artikel 1, eerste lid, onderdeel ee, onder 2°, of een overeenkomst als bedoeld in artikel 33a, derde lid, onderdeel c, voldoet voor de toepassing van deze wet indien is voldaan aan de bij of krachtens de in het tweede tot en met vierde lid gestelde eisen.

2. Een mestverwerkingsovereenkomst als bedoeld in artikel 1, eerste lid, onderdeel ee, onder 2°, of een overeenkomst als bedoeld in artikel 33a, derde lid, onderdeel c:

a. wordt uiterlijk in het kalenderjaar waarop de overeenkomst ziet schriftelijk op een duurzame gegevensdrager aangegaan en door partijen ondertekend;

b. bevat ten minste een aanduiding van het kalenderjaar waarop de overeenkomst ziet;

c. voldoet aan de bij regeling van Onze Minister gestelde regels.

3. In een mestverwerkingsovereenkomst als bedoeld in artikel 1, eerste lid, onderdeel ee, onder 2°, wordt opgenomen de hoeveelheid dierlijke meststoffen, uitgedrukt in kilogrammen fosfaat, die de andere onderneming in het desbetreffende kalenderjaar zal afnemen en de verwerker zal afnemen met het oog op verwerking.

4. In een overeenkomst als bedoeld in artikel 33a, derde lid, onderdeel c, wordt opgenomen de hoeveelheid dierlijke meststoffen, uitgedrukt in kilogrammen fosfaat, waarvoor de andere landbouwer in het desbetreffende kalenderjaar in de plaats van de landbouwer uitvoering zal geven aan de voorwaarden, bedoeld in artikel 33a, tweede lid, onderdeel b.

5. De gegevens uit een mestverwerkingsovereenkomst als bedoeld in artikel 1, eerste lid, onderdeel ee, onder 2°, of een overeenkomst als bedoeld in artikel 33a, derde lid, onderdeel c, worden uiterlijk in het kalenderjaar waarop de overeenkomst ziet langs elektronische weg aan Onze Minister verstrekt door alle partijen bij de overeenkomst.

1. Bij regeling van Onze Minister wordt het percentage, bedoeld in artikel 33a, tweede lid, onderdeel b, vastgesteld, dat voor verschillende diersoorten, diercategorieën, mestsoorten en gebieden verschillend kan worden vastgesteld.

2. Onze Minister houdt bij het vaststellen van het verwerkingspercentage in ieder geval rekening met de verwachte productie van dierlijke meststoffen in Nederland en de beschikbare landbouwgrond in Nederland.

3. Bij regeling van Onze Minister kan worden bepaald dat voor landbouwers voor wie op grond van het eerste lid meerdere verwerkingspercentages van toepassing zijn, één van de verwerkingspercentages geldt.

1. Een verwerker verwerkt de hoeveelheid dierlijke meststoffen, uitgedrukt in kilogrammen fosfaat, waarvoor hij met betrekking tot een kalenderjaar mestverwerkingsovereenkomsten heeft gesloten.

2. Bij of krachtens algemene maatregel van bestuur kunnen regels worden gesteld inzake de termijnen waarbinnen aan de verplichting, bedoeld in het eerste lid, moet zijn voldaan.

3. Bij algemene maatregel van bestuur kan worden bepaald dat krachtens die maatregel aan te wijzen soorten dierlijke meststoffen niet meetellen voor het voldoen aan de verplichting, bedoeld in het eerste lid.

2. Onder vervanging van de punt aan het slot van onderdeel c door een puntkomma, wordt een onderdeel toegevoegd, luidende:

d. het bepaalde bij of krachtens de artikelen 33a, 33b en 33d.

1. In geval van overtreding van artikel 33a, eerste lid, bedraagt de bestuurlijke boete € 11 per kilogram fosfaat ten aanzien waarvan de landbouwer niet heeft gehandeld overeenkomstig artikel 33a, tweede lid, onderdeel b.

2. In geval van overtreding van artikel 33a, vierde lid, bedraagt de bestuurlijke boete € 11 per kilogram fosfaat waarmee dat lid wordt overtreden.

3. In geval van overtreding van artikel 33a, vijfde lid, bedraagt de bestuurlijke boete € 11 per kilogram fosfaat waarmee dat lid wordt overtreden.

4. In geval van overtreding van artikel 33a, zevende lid, bedraagt de bestuurlijke boete € 11 per kilogram fosfaat waarmee dat lid wordt overtreden.

5. In geval van overtreding van artikel 33d, eerste lid, bedraagt de bestuurlijke boete € 11 per kilogram fosfaat waarmee dat lid wordt overtreden.

Artikel 62 wordt als volgt gewijzigd:

1. In het eerste lid wordt «artikel 57 of 58» vervangen door: artikel 57, 58 of 59.

2. In het tweede lid wordt na «15,» ingevoegd: 33b, vijfde lid,.

2. Onder vervanging van de punt aan het slot van onderdeel 14° door een puntkomma wordt een onderdeel toegevoegd, luidende:

15°. artikel 15 van de Meststoffenwet.

In de periode na het openbaar maken van het wetsvoorstel zijn er vanuit de Tweede Kamer en het bedrijfsleven vragen en bedenkingen gerezen over de meerwaarde van de mestplaatsingsovereenkomsten naast de mestverwerkingsplicht en naast het stelsel van dierrechten en melkquotering. Het kabinet heeft op grond hiervan besloten in de periode tot 2015 alleen de mestverwerkingsplicht in te voeren. Voor 1 januari 2014 wordt door de Staatssecretarissen van EZ en I&M op basis van een ex-ante beleidsevaluatie, uitgevoerd door het Planbureau voor de Leefomgeving en het Landbouw Economisch Instituut, beoordeeld of de mestverwerkingplicht ook na het beoogd vervallen van de dierrechten en melkquota, een voldoende sturend instrument is om aan de verplichtingen van de nitraatrichtlijn1 te voldoen, mede in het licht van de effecten op de realisatie van de overige milieudoelen voor de veehouderij.

Als hieruit blijkt dat maximering van de mestproductie noodzakelijk is, zullen daartoe aanvullende instrumenten worden ingezet. Daarbij wordt primair gedacht aan de continuering van dierrechten voor varkens en pluimvee en de introductie van dierrechten voor rund- en melkvee. Daarvoor benodigde wet- en regelgeving zal tijdig worden voorbereid.

Het oorspronkelijke wetsvoorstel had mede tot doel te garanderen dat veehouders uitsluitend dierlijke meststoffen produceerden als voor de gehele mestproductie vooraf mestplaatsingsruimte beschikbaar was in de vorm van grond in eigen gebruik, mestplaatsingsovereenkomsten en mestverwerkingsovereenkomsten. Een belangrijk verschil ten opzichte van het oorspronkelijke wetsvoorstel is een verschuiving van een systeem van het volledig vooraf vastleggen van de plaatsing van het bedrijfsoverschot door middel van mestplaatsingsovereenkomsten en mestverwerkingsovereenkomsten, naar een systeem waarin achteraf gecontroleerd wordt of door de veehouder met een bedrijfsoverschot voldoende mest is verwerkt. De reden hiervoor is dat met het vervallen van de mestplaatsingsovereenkomsten het oorspronkelijke doel, dat voorafgaand aan de productie voldoende mestplaatsingsruimte is vastgelegd, wordt verlaten. Daarmee vervalt ook de noodzaak van het voorafgaand aan het jaar vereisen van mestverwerkingsovereenkomsten. Het blijft van belang dat gedurende het jaar voldoende wordt verwerkt, maar niet dat wettelijk wordt vereist dat dit al voorafgaand aan het jaar is vastgelegd. Ook zonder deze wettelijke eis van het vooraf contracteren van de verwerking wordt namelijk aan de overige doelen van de verwerkingsplicht voldaan. Deze doelen zijn dat elke veehouder die een bedrijfsoverschot aan dierlijke meststoffen produceert bijdraagt aan de oplossing van het probleem en dat verwerkers verzekerd zijn van een stabiel aanbod van dierlijke meststoffen. Het stabiele aanbod wordt immers bewerkstelligd door de verwerkingsplicht als zodanig en het daarop betrekking hebbende, door de Minister van Economische Zaken vast te stellen verwerkingspercentage. In plaats van een verplicht vooraf afgesloten, op schrift vastgelegde en aan de Dienst Regelingen van het Ministerie van Economische Zaken (hierna: DR) gemelde mestverwerkingsovereenkomst, zal het vervoersbewijs dierlijke meststoffen van het transport van dierlijke meststoffen van de veehouder naar een verwerker dienen als bewijs dat er een mestverwerkingsovereenkomst is. Hierdoor is niet langer vereist dat er een aparte overeenkomst wordt opgesteld en dat deze overeenkomst bij DR wordt ingediend. Dit zorgt voor een vermindering van de administratieve lasten en de uitvoeringslasten ten opzichte van het oorspronkelijke wetsvoorstel.

Om een onderscheid te maken tussen het vervoer van dierlijke meststoffen tussen een veehouder en een verwerker in het kader van de mestverwerkingsplicht en in het kader van afvoer van het overige deel van het bedrijfsoverschot, zal worden geregeld dat op het vervoersbewijs dierlijke mest moet worden aangegeven dat het transport plaatsvindt in het kader van de mestverwerkingsplicht. Alleen als dat is aangegeven telt het desbetreffende transport mee voor het voldoen aan de mestverwerkingsplicht door de veehouder. Indien op het vervoersbewijs dierlijke meststoffen is aangegeven dat het transport plaatsvindt in het kader van de mestverwerkingsplicht is de verwerker verplicht de desbetreffende hoeveelheid dierlijke meststoffen, uitgedrukt in kilogrammen fosfaat, ook daadwerkelijk te verwerken.

Naast rechtstreekse afvoer van dierlijke meststoffen van de veehouder naar een verwerker is het in de praktijk ook mogelijk dat de mest via een bewerker of een intermediair naar een verwerker wordt gebracht. In dat geval is er geen sprake van het rechtstreekse overdragen van de mest van een veehouder aan een verwerker en daarmee ook niet van een vervoersbewijs dierlijke meststoffen die als mestverwerkingsovereenkomst kan worden aangemerkt, zoals hiervoor is besproken. Dat zou betekenen dat verwerking na tussenkomst van een bewerker of intermediair niet zou meetellen ter invulling van de verwerkingsplicht. Dit is onwenselijk. Daarom wordt een expliciete wettelijke mogelijkheid gecreëerd dat dierlijke meststoffen in het kader van de verwerkingplicht worden afgevoerd naar een andere onderneming dan de verwerkende onderneming. Om te voorkomen dat die andere onderneming de meststoffen afzet op de Nederlandse markt in plaats van bij de verwerker, moet de andere onderneming een verplichting hebben om de mest naar een verwerker te brengen en de verwerker de verplichting hebben om de mest te verwerken. In het wetsvoorstel is hierin voorzien door middel van een driepartijenovereenkomst. Bij een driepartijenovereenkomst zijn naast de veehouder ook de bewerker of intermediair en de verwerker partij. Deze vorm van een mestverwerkingsovereenkomst moet als zodanig door alle drie de partijen bij DR zijn gemeld. De driepartijenovereenkomst geeft de verwerker de mogelijkheid de andere onderneming aan te spreken op het doorleveren van de mest.

Voorts heeft de bewerker of intermediair, voor de hoeveelheid dierlijke meststoffen, uitgedrukt in kilogrammen fosfaat, waarvoor hij driepartijenovereenkomsten heeft afgesloten, een leverplicht. De leverplicht houdt in dat hij de desbetreffende hoeveelheid dierlijke meststoffen dient af te voeren naar een verwerkende onderneming.

In het wetsvoorstel is de berekening van de omvang van de verwerkingsplicht gekoppeld aan de mestplaatsingsovereenkomsten en mestverwerkingsovereenkomsten die in het voorafgaande kalenderjaar door de desbetreffende landbouwer zijn afgesloten. Nu de bepalingen inzake de mestplaatsingsovereenkomsten worden geschrapt, wordt een andere berekeningswijze opgenomen. Het verwerkingsdeel in een kalenderjaar bestaat uit het door de Minister van Economische Zaken vast te stellen verwerkingspercentage van het bedrijfsoverschot in datzelfde kalenderjaar.

Aan het einde van een kalenderjaar zal op basis van daadwerkelijke productiegegevens worden gecontroleerd of een veehouder voldoende dierlijke meststoffen heeft laten verwerken. Aangezien een veehouder gegevens inzake de productie van dierlijke meststoffen thans ook al moet bijhouden in het kader van het gebruiksnormenstelsel, zullen met het oog op deze controle geen aanvullende administratieve verplichtingen behoeven te worden geïntroduceerd.

De intermediaire sector speelt een cruciale rol bij de distributie van dierlijke meststoffen van overschotbedrijven naar bedrijven die voor de aanwending van deze meststoffen nog ruimte binnen de gebruiksnormen hebben. Het gaat dan om transport, tijdelijke opslag en im- en export van mest. De distributie is onmiskenbaar een essentiële schakel in het stelsel van gebruiksnormen net als in de met onderhavig wetsvoorstel in te voeren mestverwerkingsplicht. De mestdistributie is ook een

kwetsbare schakel. De afzetkosten van mest zijn zodanig hoog, dat het niet naleven van de regels bij de mestafzet, waarmee die kosten kunnen worden bespaard, aantrekkelijk is voor elk van de partijen die mest onder zich heeft en deze moet afzetten. Dat beeld verandert de komende jaren nog niet.

Na inwerkingtreding van de Evaluatie- en uitbreidingswet Bibob (Stb. 2013, 125) per 1 juli 2013, bestaat de mogelijkheid voor het bestuursorgaan (eerst) een eigen onderzoek in te stellen op grond van de Wet Bibob, zonder daarbij het Bureau Bibob in te schakelen. Dat zal met name aan de orde zijn als de relevante informatie over strafbare of bestuurlijk beboetbare feiten al bij het bestuursorgaan bekend is of opgevraagd kan worden. Dat zal vaak het geval zijn.

Als Bibob-toetsing aan het besluit tot registratie van een intermediair wordt gekoppeld dan betekent dat een aantal zaken:

• • Niet bij elke aanvraag om registratie zal sprake zijn van een Bibob-toets. Het is aan het bestuursorgaan om te beoordelen of een toets aan de orde is.

• • Een Bibob-toets kan ook worden uitgevoerd in het kader van eventuele schrapping van een registratie. Bij vermoedens over malversaties bij een reeds geregistreerde intermediair kan dus ook een Bibob-toets worden uitgevoerd.

• • Het is, ook als bureau Bibob ter advisering wordt ingeschakeld, aan het bestuursorgaan om een besluit te nemen. Dit besluit is voor bezwaar en beroep vatbaar.

DR zal worden belast met de uitvoering van de regels met betrekking tot de mestverwerkingsplicht. De taak van DR behelst onder meer het inwinnen, registreren en controleren van gegevens die ondernemers overeenkomstig onderhavige nota van wijziging bij de overheid moeten indienen, te weten de relevante gegevens van de verwerkte mest en de daarbij behorende vervoersbewijzen dierlijke meststoffen, vervangende verwerkingsovereenkomsten en driepartijenovereenkomsten.

Om deze taken uit te kunnen voeren zullen de informatiesystemen van DR moeten worden aangepast met de daarvoor benodigde dataopslag en functionaliteit.

Tot slot krijgt DR de taak de informatievoorziening aan belanghebbenden te verzorgen over de mestverwerkingsplicht, de concrete verplichtingen die daaruit voortvloeien voor ondernemers en de wijze waarop zij op correcte wijze uitvoering kunnen geven aan die verplichtingen.

De voorgestelde definitie van «bedrijfsoverschot» is nieuw. Deze definitie is de basis voor de toepasselijkheid en de hoogte van de mestverwerkingsplicht. Het bedrijfsoverschot is het positieve saldo van de op het bedrijf geproduceerde dierlijke meststoffen minus de hoeveelheid dierlijke meststoffen die op eigen grond kan worden gebruikt conform het stelsel van gebruiksnormen binnen een kalenderjaar.

Opgemerkt zij dat het bij de onder 1° en onder 2° bedoelde percelen om in Nederland gelegen percelen gaat. Voor landbouwgrond blijkt dit expliciet uit de definitie van het begrip «

Voor in de onderdelen 1° en 2° bedoelde grond geldt dat gerekend wordt met de daarop ingevolge de gebruiksnormen of het geldende beheerregime maximaal aan te brengen hoeveelheid dierlijke meststoffen, uitgedrukt in kilogrammen fosfaat.

De definitie van «verwerken van dierlijke meststoffen» is aangepast. Deze aanpassing beoogt geen materiële wijziging; nog steeds zullen verbranding, vergassing en export passen binnen de reikwijdte

van de aangepaste definitie. Slechts de wijze waarop deze reikwijdte wordt bepaald, is aangepast; binnen de aangepaste definitie zal, naast de mogelijkheid mest te exporteren, Onze Minister specificaties vaststellen van behandelde eindproducten. Door in de definitie niet langer het begrip dierlijke meststof te gebruiken wordt tegemoet gekomen aan de door de Europese Commissie opgebrachte bedenkingen inzake het gebruik van dat begrip. Door de in deze nota van wijziging gekozen formulering wordt tevens bewerkstelligd dat de verwerkingsplicht materieel ongewijzigd kan blijven.

In de recente Kamerbrief (Kamerstukken II 2012/13, 33 037, nr. 63) over de inzet voor het vijfde actieprogramma Nitraatrichtlijn is aangegeven dat er een maatregelenpakket samengesteld wordt dat zich specifiek richt op die gebieden waarin de (grond-) waterkwaliteit nog tekort schiet. Vanuit dit oogpunt is het wenselijk om verdergaande differentiatie mogelijk te maken in de gebruiksnormen en de werkingscoëfficiënt dan artikel 10 respectievelijk artikel 12 nu mogelijk maakt.

Deze wijziging creëert daarom een grondslag om de stikstofgebruiksnorm (artikel 10) en de werkingscoëfficiënt (artikel 12) voor meststoffen niet alleen te differentiëren al naar gelang er sprake is van klei-, veen-, zand- of lössgrond, maar ook naar regio’s waarin de landbouwgrond is gelegen.

Het regionale karakter van problemen met grond- of oppervlaktewaterkwaliteit als bedoeld in artikel 10, vierde lid, kan het rechtvaardigen dat de stikstofgebruiksnorm specifiek wordt gericht op delen van deze grondsoortregio’s in plaats van het geheel. Daarmee wordt bovendien voorkomen dat landbouwbedrijven in regio’s waar dergelijke problemen niet of in mindere mate aan de orde zijn, onnodig belemmerd worden in hun bedrijfsvoering.

Het creëren van de mogelijkheid van differentiatie van de werkingscoëfficiënt heeft dezelfde achtergrond: het kan nodig zijn regionale grond- of oppervlaktewaterkwaliteitsproblemen gericht aan te pakken of in regio’s met een hoge mestdruk een specifieke stimulans te geven aan mestverwerkingsinitiatieven. Een hogere werking kan immers verkregen worden door meststoffen daadwerkelijk fysiek te bewerken. Daarmee wordt bovendien voorkomen dat landbouwbedrijven in regio’s waar dergelijke problemen niet of in mindere mate aan de orde zijn of waar mestverwerking in mindere mate aan de orde is, onnodig belemmerd worden in hun bedrijfsvoering.

De Meststoffenwet kent naar de landbouwpraktijk en naar de fosfaattoestand van de grond gedifferentieerde fosfaatgebruiksnormen. De fosfaatgebruiksnormen voor grond met een neutrale fosfaattoestand voor de jaren 2010 tot en met 2013 zijn opgenomen in de wet. Deze fosfaatgebruiksnormen worden voor de jaren 2014 en verder vastgesteld bij algemene maatregel van bestuur. Zolang deze algemene maatregel van bestuur niet in werking is getreden, blijven voor de jaren 2014 en volgende de fosfaatgebruiksnormen voor 2013 van toepassing.

De fosfaatgebruiksnormen voor grond met een hoge fosfaattoestand worden bij algemene maatregel van bestuur vastgesteld. Dit is gebeurd in artikel 21a van het Uitvoeringsbesluit Meststoffenwet voor de jaren 2010 tot en met 2013. Er is thans geen regeling getroffen voor de situatie dat er voor een bepaald jaar geen fosfaatgebruiksnorm voor grond met een hoge fosfaattoestand zijn vastgesteld. In deze omissie wordt met deze wijziging voorzien: voor jaren waarvoor geen fosfaatgebruiksnorm is vastgesteld, blijft de fosfaatgebruiksnorm van het meest recente voorgaande jaar gelden. Concreet betekent deze wijziging dat in 2014 voor grond met een hoge fosfaattoestand in beginsel de fosfaatgebruiksnorm van 2013 blijft gelden, tenzij het Uitvoeringsbesluit Meststoffenwet op dit punt gewijzigd zou worden.

Gezien het grote belang van landbouwbedrijven bij duidelijkheid over de geldende gebruiksnormen is het nodig deze wijziging per 1 januari 2014 in werking te laten treden.

Dit artikel bevat de kernbepaling van het nieuwe stelsel. In paragraaf 2 van de algemene toelichting is ingegaan op de hoofdlijnen van de mestverwerkingsplicht die in artikel 33a is opgenomen.

De basis is dat er in een kalenderjaar geen dierlijke meststoffen mogen worden geproduceerd (eerste lid), tenzij in dat jaar is voldaan aan de uitzonderingsvoorwaarden. In het tweede lid zijn drie uitzonderingen opgenomen:

• 1. een veehouder beschikt in het desbetreffende jaar over voldoende grond en heeft daardoor geen bedrijfsoverschot (onderdeel a);

• 2. een veehouder laat een verplicht deel van het bedrijfsoverschot verwerken, draagt deze over of laat deze overdragen aan afnemer van een bij ministeriële regeling aangewezen categorie of, voor zover het om zogenoemde grensboeren gaat en is voldaan aan bij ministeriële regeling te stellen voorwaarden, brengt de mest op bij het bedrijf behorende grond vlak over de grens in Duitsland of België (onderdeel b);

• 3. het bedrijfsoverschot is kleiner dan een door de Minister van EZ vastgestelde drempelwaarde (onderdeel c).

In het derde lid is bepaald wat onder het laten verwerken van dierlijke meststoffen wordt verstaan. In de eerste plaats is de definitie van «verwerken» die wordt toegevoegd aan artikel 1 van de Meststoffenwet van toepassing. In het derde lid wordt in aanvulling daarop geregeld hoe een landbouwer dierlijke meststoffen kan laten verwerken. Dit kan zijn het overdragen van dierlijke mest aan een verwerker (onderdeel a), het met tussenkomst van een andere onderneming overdragen van dierlijke mest aan een verwerker (onderdeel b) of het overeenkomen met een andere landbouwer (bedrijf) dat deze de verwerkingsplicht overneemt (onderdeel c). In het oorspronkelijke wetsvoorstel was een basis opgenomen om bij algemene maatregel van bestuur te kunnen voorzien in de overdraagbaarheid van de verwerkingsplicht. Nu op basis van het verslag van de Tweede Kamer (Kamerstukken II 2012/13, 33 322, nr. 6) duidelijk is dat de overdraagbaarheid brede steun geniet, wordt via de nota van wijziging bewerkstelligd dat de overdraagbaarheid van de verwerkingsplicht bij wet zal worden vastgelegd. Opgemerkt zij dat een landbouwer die de verwerkingsplicht van een andere landbouwer overdraagt, de mest enkel mag laten verwerken als bedoeld in artikel 33a, derde lid, onderdelen a en b. Hiermee wordt bewerkstelligd dat landbouwers die de eigen mest conform het tweede lid, onderdeel b, onder 2 of 3, naar door de Minister aangewezen categorieën afnemers afvoeren of op grenspercelen aanwenden, deze uitzonderingsopties niet tevens voor anderen inzetten.

Het vierde lid bepaalt dat een andere onderneming die dierlijke meststoffen ontvangt van een landbouwer in het kader van de verwerkingsplicht, verplicht is een gelijke hoeveelheid dierlijke meststoffen, uitgedrukt in kilogrammen fosfaat, over te dragen aan een verwerker.

In het vijfde lid is opgenomen dat indien een landbouwer zijn verwerkingsplicht overdraagt aan een andere landbouwer, deze andere landbouwer verplicht is de overeengekomen hoeveelheid te laten verwerken.

Het zesde lid biedt een delegatiegrondslag op basis waarvan bepaald kan worden dat tussen bepaalde veehouders geen overdracht van de verwerkingsplicht plaats kan vinden. De reden om deze mogelijkheid op te nemen is dat voor bedrijven met kippen mestverwerking een normale gang van zaken is en het niet de bedoeling is dat vanuit andere sectoren volstaan wordt met het overdragen van de verwerkingsplicht aan deze bedrijven. Dit zou immers betekenen dat de introductie van de verwerkingsplicht in de praktijk geen effect zou opleveren voor het tot stand komen van mestverwerking voor andere diersoorten dan kippen.

In de nota van wijziging is de normstelling met betrekking tot de mestverwerkingsplicht zo ingericht dat het zwaartepunt bij de verantwoording van de geproduceerde dierlijke meststoffen primair bij de producent van de meststoffen ligt. Dit wordt bewerkstelligd doordat in het voorgestelde artikel 33a, eerste lid, een verbod wordt ingesteld op het produceren van dierlijke meststoffen, dat niet geldt indien is voldaan aan één van de in artikel 33a, tweede lid, genoemde uitzonderingen. Het is primair aan de veehouder om zich te beroepen op het tweede lid en daarbij te bewijzen dat hij heeft voldaan aan één van de uitzonderingen.

De gehanteerde wetgevingstechniek is identiek aan die van de in de artikelen 7 en 8 van de Meststoffenwet opgenomen voorschriften inzake het op of in de bodem aanbrengen van meststoffen. Voor het gebruik van meststoffen geldt dat het verboden is meststoffen op of in de bodem te brengen. Dit verbod is niet van toepassing indien de gebruiksnormen niet zijn overschreden. Het is primair aan de veehouder om aannemelijk te maken dat de gebruiksnormen zijn nageleefd.

Bij de controle op de gebruiksnormen en de mestverwerkingsplicht zal gedeeltelijk op basis van dezelfde gegevens worden beoordeeld of sprake is van een overtreding. Bij de gebruiksnormen is één van de onderdelen die relevant zijn voor de vaststelling of de gebruiksnormen zijn overschreden, de in een jaar binnen een bedrijf geproduceerde hoeveelheid dierlijke meststoffen. Met het oog daarop zijn krachtens artikel 34 en volgende van de Meststoffenwet voorschriften gesteld inzake gegevensverstrekking, administratie en hoeveelheidsbepaling, om tot een reële waardering te kunnen komen van de door de veehouder aangeleverde gegevens inzake onder andere de jaarlijkse mestproductie. De jaarlijkse mestproductie en de voorschriften inzake de waardering van de voor die mestproductie door de veehouder aangeleverde gegevens zullen ook voor de controle op de mestverwerkingsplicht relevant zijn. In dit licht draagt het hanteren van eenzelfde wijze van normering en eenzelfde wijze van bewijslastverdeling bij de gebruiksnormen en de mestverwerkingsplicht bij aan een eenduidige controle en handhaving.

Voor de verdere onderbouwing van het hanteren van deze wijze van normstelling zij verwezen naar de derde en vierde alinea van paragraaf 6.1 en paragraaf 6.2 van de memorie van toelichting (Kamerstukken II 2011/12, 33 322, nr. 3).

In dit artikel zijn de eisen neergelegd waaraan een overeenkomst tussen een veehouder, een verwerker en een andere onderneming (hierna: driepartijenovereenkomst) en een overeenkomst tussen een landbouwer en een andere landbouwer tot overdracht van de verwerkingsplicht (hierna: vervangende verwerkingsovereenkomst) moeten voldoen. Gevolg van het niet voldoen aan het tweede tot en met vierde lid, is dat de overeenkomst niet meetelt ter invulling van de verwerkingsplicht van de landbouwer (eerste lid).

In het tweede lid zijn de generieke voorschriften opgenomen die gelden voor beide overeenkomsten. Bij ministeriële regeling kunnen aanvullende eisen worden gesteld.

In het derde lid zijn nadere eisen neergelegd inzake de inhoud van een driepartijenovereenkomst. Het gaat erom dat niet alleen de verplichtingen van de verwerker, maar ook die van de andere onderneming moeten zijn vastgelegd. Op die manier wordt voorkomen dat een belangrijke keten in het proces niet gebonden zou zijn om mee te werken aan de invulling van de verwerkingsplicht.

In het vierde lid is vastgelegd dat bij een vervangende mestverwerkingsovereenkomst duidelijk moet zijn voor welke hoeveelheid dierlijke meststoffen de verwerkingsplicht wordt overgedragen van de landbouwer naar een andere landbouwer.

Het vijfde lid bepaalt dat een overeenkomst alleen relevant is in het kader van de mestverwerkingsplicht indien de gegevens uit de overeenkomst door alle partijen langs elektronische weg worden verstrekt aan de Minister van Economische Zaken.

Dit artikel komt inhoudelijk grotendeels overeen met artikel 33l van het oorspronkelijke wetsvoorstel. Het artikel bevat de verplichting van de verwerker om in het kader van de verwerkingsplicht de hoeveelheid dierlijke meststoffen waarvoor hij mestverwerkingsovereenkomsten heeft gesloten daadwerkelijk te verwerken.

Het derde lid dient als basis om op te kunnen treden indien de verwerkingsplicht in de praktijk wordt uitgehold. Indien dierlijke meststoffen die overeenkomstig artikel 33a, tweede lid, onderdeel b, onder 2°, zijn afgevoerd naar door de Minister aangewezen afnemers, vallen deze daarmee buiten het laten verwerken van dierlijke meststoffen, bedoeld in artikel 33a, derde lid, onderdeel b, onder 1°. Deze dierlijke meststoffen kunnen echter wel via de aangewezen afnemer bij een verwerkende onderneming uitkomen. Zou de verwerkingsplicht van die verwerker betrekking kunnen hebben op die dierlijke meststoffen, dan zou de verwerker door de export hiervan aan zijn verwerkingsplicht kunnen voldoen. Hiermee zou een gevaar kunnen ontstaan dat uiteindelijk te weinig dierlijke mest wordt verwerkt. In een dergelijk geval zou het wenselijk kunnen zijn deze stroom mest niet mee te laten tellen voor het voldoen aan de verwerkingsplicht.