Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 16 februari 2011
In uw brief van 1 februari 2011 heeft u mij verzocht een reactie te geven op een voorstel van prof. dr. Jan Telgen voor een inkoopwet, waarover wordt gesproken in het artikel «Goede inkoopwet brengt innovatie» in het Financieele Dagblad van 31 januari 2011. Met deze brief geef ik gehoor aan uw verzoek.
De voorstellen van de heer Telgen vind ik zeer interessant. Een belangrijk deel komt overeen met het voorstel voor de nieuwe Aanbestedingswet en de inhoud van de nota van wijziging, die ik binnenkort bij uw Kamer zal indienen. De heer Telgen stelt een wet voor, gebaseerd op principes, die optimale besteding van belastinggeld ten doel heeft. Om dat te bewerkstelligen doet hij enkele concrete voorstellen in aanvulling op de geldende Europese regels inzake aanbesteden.
De heer Telgen stelt voor een wet te maken die «principle-based» is, waarbij niet de procedureregels de basis vormen maar een beperkt aantal leidende principes. Ik ondersteun die gedachte van harte. In het wetsvoorstel zijn de leidende principes, de beginselen van non-discriminatie, gelijkheid, transparantie en proportionaliteit, dan ook prominent opgenomen in het eerste deel. Deze beginselen vormen de basis van het wetsvoorstel. Om de toegang van ondernemers tot opdrachten te verbeteren, zal ik in de reeds toegezegde nota van wijziging de reikwijdte van deze principes nog verder verduidelijken, door op te nemen dat het proportionaliteitsbeginsel ook slaat op het samenvoegen van opdrachten en de contractvoorwaarden.
De heer Telgen geeft aan dat voorkomen moet worden dat Europese procedurevoorschriften doorwerken voor nationale aanbestedingen onder de Europese drempelbedragen. Voor Europese aanbestedingen verwijst de heer Telgen naar de Europese richtlijnen. Boven de Europese aanbestedingsdrempels gelden de procedurevoorschriften die voortvloeien uit de Europese aanbestedingsrichtlijnen. In het wetsvoorstel is beoogd de Europese procedureregels helderder en beter kenbaar op te nemen in de delen 2 en 3. Nederland is verplicht deze richtlijnen en de procedurevoorschriften daarin te implementeren. Ik heb er voor gekozen, zoals de heer Telgen ook bepleit, deze procedurevoorschriften niet van toepassing te verklaren op nationale aanbestedingen. In het wetsvoorstel zijn op opdrachten onder de Europese drempelwaarde de principes van toepassing.
De heer Telgen stelt voor in het wetsvoorstel een verplichting op te nemen voor aanbestedende diensten en ondernemers om elkaars administratieve lasten te minimaliseren. Ik hecht grote waarde aan het terugdringen van zowel de administratieve lasten voor ondernemers als de uitvoeringslasten voor aanbestedende diensten. Daartoe zijn in het wetsvoorstel enkele concrete lastenreducerende maatregelen opgenomen. Zo is onder meer opgenomen dat aanbestedende diensten gebruik moeten maken van een uniforme eigen verklaring en dat alleen de geselecteerde of winnende ondernemer bewijsstukken hoeft te overleggen. Daarnaast brengt het proportionaliteitsbeginsel met zich mee dat aanbestedende diensten niet onnodig veel of hoge eisen mogen stellen.
De heer Telgen stelt voor om te bepalen dat keuzes van inkopende organisaties deugdelijk gemotiveerd moeten worden. Als voorbeeld noemt hij de gekozen aanbestedingsprocedure. Ik ben het met de heer Telgen eens dat het belangrijk is dat een aanbestedende dienst de keuze voor de procedure en de ondernemers die daaraan deel mogen nemen goed moet kunnen motiveren. Deze keuzes hebben een groot effect op de mogelijkheden van ondernemers om mee te dingen naar opdrachten. Voor een deugdelijke motivering is het van belang dat deze keuzes op objectieve gronden worden genomen. Ik zal daarom in de nota van wijziging opnemen dat een aanbestedende dienst op objectieve gronden moet beslissen op welke wijze een opdracht in de markt wordt gezet, met andere woorden: welke procedure wordt gekozen. Ook de keuze voor de ondernemers die mogen deelnemen moet op objectieve gronden rusten. Daarbij zal ik opnemen dat de aanbestedende dienst de gemaakte keuzes desgewenst gemotiveerd aan een ondernemer toelicht.
Tenslotte ziet de heer Telgen als extra waarborg een belangrijke rol voor een College van aanbestedingsexperts, aan wie betrokken partijen los van iedere rechtsgang een opinie kunnen vragen. Ook hier deel ik de mening van de heer Telgen. In de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel voor de nieuwe Aanbestedingswet is dan ook opgenomen dat de mogelijkheid zal worden gecreëerd om verschillen van mening voor te leggen aan een groep van aanbestedingsexperts. Het gaat ook hierbij niet om een extra rechtsgang, maar om een laagdrempelige manier van klachtenafhandeling.
De minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie,
M. J. M. Verhagen